 Tâm lí CP được thể hiện rõ nét qua “Thoáng một cái … hơi cháo

hành”. Đó là 1 phút thoáng qua của sự hoài niệm cái hương vị cháo
hành – hương vị của tình yêu thương mà Chí từng được hưởng.
 Chí nhận thức được điều đó với tâm trạng nuối tiếc, nhận thức
trong sự tỉnh táo, nhận ra tình yêu thương quy giá ấy đang dần
rời xa mình, tâm trạng như muốn tuyệt vọng.

- Tâm lí của Chí Phèo còn được Nam Cam diễn tả qua hành động:
+ "Hắn sửng sốt, đứng lên gọi lại"
+ "Hắn đuổi theo chị, nắm lấy tay"
 Hành động của nhân vật tưởng như ngẫu nhiên nhưng ta lại thấy
trong đó đầy sự thiết tha, CP đang cố níu kéo tình yêu thương,
níu kéo miềm hi vọng cũng là níu kéo cơ hội cuối cùng của cuộc
đời.
 CP hoàn toàn tỉnh táo và mang cả một niềm khao khát bỏngng cháy.
Nhưng cuối cùng, ta nhận thấy, đây chỉ là sự níu kéo trong tuyệt
vọng

- Nam Cao đã diễn tả một cách sâu sắc bi kịch trong tâm trạng của
nhân vật
+ Thị Nở dứt khoát ra về thì CP: "Hắn nhặt hòn gạch vỡ toan, đập
đầu...Muốn đập đầu, phải uống thật say...Phải uống thêm chai nữa"
 CP lại uống rượu, lại lấy gạch vỡ toan đập đầu, lại uống rượu,
khiến ta lầm tưởng rằng hắn lại trở về những cơn say, ăn vạ, giết
chóc. Nhưng không, NC đã cho chúng ta thấy những tâm thái tâm lí
đau đớn và tuyệt vọng của nhân vật khi bị chính người đã đem đến
cho mình tình yêu thương nay đã từ chối mình: "Nhưng tức quá,
càng uống càng tỉnh ra. Tỉnh ra, chao ôi, buồn!"

- Dường như CP đã tỉnh táo cho nên không dễ gì say lại được nữa cho
nên càng uống càng tỉnh:
+ Chí tỉnh táo để mà cảm nhận đến tận cùng nỗi đau "Tỉnh ra, chao
ôi, buồn".
 Men rượu không đưa Chí vào những cơn say, không đưa hắn trở về
với quãng đời trước mà men rượu lại khiến tâm hồn Chí tỉnh táo
trong buồn đau, trong tuyệt vọng. "Chao ôi buồn" ở kia là thấy
cuộc đời sao đẹp thế, mà mình lại lãng quên. Còn "Chao ơi, buồn"
ở đây lại là thấy cuộc đời đầy đeb tối, đầy sự tuyệt vọng, đau
đớn
+ "Hơi rượu không sặc sụa, hắn cứ thoang thoảng thấy hơi cháo hành.
Hắn ôm mặt khóc rưng rức"
 Đây là lần thứ hai tác giả để cho CP thấy hơi cháo hành, tác giả
như làm nổi bật nỗi xót xa, sự nuối tiếc của nhân vật khi ý thức
được tình yêu thương đã rời xa mãi mãi. Cái hương thơm giản dị mà
 ấm áp đã níu kéo tình người trong CP đã trở đi trở lại đầy ám ảnh
và cũng đầy ray rứt, đầy tiếc nuối và cũng đầy tuyệt vọng.
 Vì thế hắn ôm mặt khóc rưng rức. Đó là tiếng khóc vỡ òa dồn nén
bao nỗi đau xót, sự bế tắc và tuyệt vọng
 Nam Cao là người viết nhiều và viết hay về những giọt nước
mắt, thì ở đây, tiếng khóc của CP đã giúp diễn tả tâm trạng
đau đớn tột cùng của một con người khi đến tới cánh cửa của
cuộc đời nhưng cánh cửa đó đột nhiên đóng sầm lại

- "Hắn uống đến say mềm người rồi hắn đi. Hắn ra đi với một con dao ở
thắt lưng"
 ý định của Chí lúc đó là đến nhà thị Nở và con mụ già nhà nó.
"Nhưng cái đã làm hắn quên rẽ vào nhà thị Nở?
 Qua đó ta thấy nghệ thuật của Nam Cao trong việc miêu tả những
trạng thái tâm lí phức tạp, dở say dở tỉnh
 Nhận xét: CP đã trở nên tỉnh táo, đã có những nhận thức về sự
vuột mất. Y có tâm trạng tiếc nuối nhưng cũng rất tuyệt vọng vì
cái người đã đem đến bát bát cháo với tình yêu thương đã từ chối
hắn. Dường như, tất cả những hy vọng trong phút chốc đã tan biến.