pananaliksik na bahagi ng pagbabatayan ng mga
YUNIT 5
Pagsasaaalang-alang ng pagpili ng batayang teoretikal
sa pagsasagawa ng pananaliksik
● mas nagiging malalim ang pananaliksik,
nagiging mas malawak, malinaw na
maipaliliwanag, at makalilikha ng mga bagong
konsepto o kaisipan.
Teorya
● Ang isang salitang ito’y nagtataglay ng
maraming kahulugan depende sa gamit dito.
Maaari itong itumbas sa mga salitang prinsipyo,
batas, at doktrina. Maaari din itong itumbas sa
mga salitang ideya, nosyon, hipotesis, at
postulado.
Sa larangan ng matematika, ang teorya ay isang
katawan ng mga prinsipyo o mga teorem na kabilang sa
isang paksa. Maaari ring isang pagkabatid o pananaw sa
isang bagay na gagawin, o kaya ng metodo ng paggawa
nito.
Abend (2013, sa San Juan et al, 2019)
● ang mga teorya ay binuo upang magpaliwanag,
magbigay ng prediksyon hinggil sa o
makatulong sa pag-unawa sa penomemon, at
sa maraming sitwasyon, ay naglalayong suriin
ang kabuluhan at palawakin pa ang umiiral na
kaalaman.
Tatlong konsiderayong ibinigay ni Torraco (1997) sa
pagpili ng teorya:
1. Ang pagiging akma sa pananaliksik,
2. lina/dali ng aplikasyon sa pananaliksik,
3. at bisa ng teorya sa pagpapaliwanag o
paghahanap ng sagot sa mga tanong ng
pananaliksik
Mahalaga ang batayang teoretikal sapagkat ito ay
kailangan sa isang sulating pananaliksik dahil ito ay
tumutukoy sa set ng magkakaugnay na konsepto, teorya
at kahulugan na nagpapakita sa sistematikong pananaw
ng isang penomena sa pamamagitan ng pagtukoy sa
relasyon o kaugnayan ng mga baryabol sa isang paksang
pinag- aaralan
Ang Apat na Tiyak na Paraan
1. Tinutulungan nito ang mambabasa na suriing
mabuti ang
pananaliksik na kaniyang binabasa;
2. Iniuugnay nito ang mananaliksik sa mga umiiral
na kaalaman at
paliwanag at pagsusuri sa tinitipong datos, at sa mga
sagot sa mga tanong ng pananaliksik;
3. Tinutulungan nito ang mananaliksik na malinaw
at hakbang-hakbang na sagutin ang mga tanong
ng pananaliksik sa pamamagitan ng swabeng
transisyon mula sa simpleng paglalarawan ng
penomenon at mga obserbasyon tungo sa
pagbubuo ng mga kaisipan at/o teorya na may
mas malawak na aplikasyon at magagamit sa
pagsusuri ng iba pang kaugnay na penomenon,
sitwasyon, at iba pa,
4. Nililinaw rin nito ang saklaw at limitasyon ng
pagsusuri sa datos at/o pagbubuo ng mga
kaisipan at/o teorya na isasagawa ng
mananaliksik. Pokus ng araling ito ang paglinang
sa batayang kaalaman sa mga teorya sa
pananaliksik na akma o buhat sa lipunang
Pilipino.
Layunin
1. Matukoy ang mga mapagkakatiwalaan,
makabuluhan at kapaki-pakinabang na
sanggunian sa pananaliksik.
2. Mapalalim ang pagpapahalaga sa sariling teorya
ng mga Pilipino sa iba’t ibang larangan.
3. Makagawa ng mga malikhain at mapanghikayat
na presentasyon ng impormasyon at analisis na
akma sa iba’t ibang konteksto.
4. Makapag-ambag sa pagtataguyod ng wikang
Filipino bilang daluyan ng makabuluhan at
mataas na antas ng diskurso na akma at
nakaugat sa lipunang Pilipino, bilang wika ng
pananaliksik na nakaayon sa pangangailangan ng
komunidad at bansa
Modyul sa pananaliksik sa University of Southern
California (2018, sa San Juan et al., 2019)
● na binubuo ng mga konsepto at teorya na
magagamit sa pananaliksik ang batayang
teoretikal. Karaniwang nabubuo ito
sa pamamagitan ng kombinasyon ng mga
teorya at konsepto mula sa umiiral na
pananaliksik na naging bahagi ng kaugnay na
literatura at kaugnay na pag-aaral.
MGA DISKURSO SA NASYONALISMO
Philippine Cultural Education,
● Ang nasyónalismo ay isang sistema ng
paniniwala o ideyolohiya ng politikal ng
pagiging makabansa, ng katapatan sa interes
ng bansa, ng identipikasyon nang may
pagmamalaki sa kultura at tradisyon ng bansa,
at ng paglulunggating matamo ang
pambansang pagsulong.
 ● Pinaniniwalaang ang nasyonalismo ay isang
pangyayaring kamakailan lamang naganap at
nangangailangan ng mga kondisyong
estruktural ng mga modernong lipunan.
Philippine EJournals
● sinabing ang nasyonalismo o makabayang
pilosopiya ay tumutugon hindi lamang sa
pagiging makabayan kundi sa pagkakaroon ng
paninindigan, karapatan, diwa, at
pakikisangkot para sa lipunan.
● Layunin ng pilosopiyang ito na iangat at
mapaunlad ang pamumuhay ng isang tao
“Nationalism” (2009) ni Anthony Smith
● dating propesor sa London School of
Economics, ang mga kahulugan ng
nasyonalismo ay maaaring nagmula sa
pagkakaroon ng nasyon
Dalawang uri ang kinabibilangan ng mga kahulugan ng
nasyon(dalwang uri ng nasyon)
Objective factors - kahulugang nakatuon sa wika,
relihiyon, asal, teritoryo, at institusyon.
Subjective factors - tumutukoy sa mga kahulugang
nakasentro sa mga saloobin, pang-unawa, at
sentimyento ng mga mamamayan.
Konseptongsariling determinasyon (self-determination).
● Ito ay kailangan upang higit na mapaunlad at
mapanatili ang pambansang pagkakakilanlan
batay sa ibinabahaging katangian ng lipunan
katulad ng kulturaat
wika, relihiyon at politika, at
paniniwala sa iisang pinanggalingan (Smith,
1998) at (Triandafyllidou, 199)
PERSPEKTIBA NG POLITIKA AT SOSYOLOHIYA
Tatlong paradigm upang maunawaan ang pinagmulan at
batayan ng nasyonalismo (perspektiba ng politika at
sosyolohiya):
1. Primordialism (perrenialism) - nasyonalismo ay
isang likas na penomena na kinakaharap ng
bawat nasyon.
2. Ethnosymbolism - isang paradigmang
komplikado, nakabatay sa perspektibo ng
kasaysayan, at ipinaliliwanag na ang
nasyonalismo ay isang dinamiko,
ebolusyonaryong penomena na
kinasasangkutan ng historikal na kahulugan, sa
pamamagitan ng subhektibong ugnayan ng
nasyon sa kanyang pambansang simbolo.
3. Modernism - nagmumungkahi na ang
nasyonalismo ay dapat tingnan bilang
pinakabagong penomenang panlipunan na
nangangailangan ng istrukturang
sosyo-ekonomiko ng makabagong lipunan.
Ang pagtanggap sa pambansang pagkakakilanlan sa
aspekto ng historikal na pag-unlad ay karaniwang resulta
ng pagtugon ng maimpluwensyang pangkat na
di-sang-ayon sa tradisyonal na pagkakakilanlan dahil na
rin sa hindi pagtugma ng nakatakdang antas panlipunan
(defined social order) sa karansan ng mga kasapi nito, na
nagreresulta sa isang sitwasyong pagkapoot na nais
resolbahin ng mga mamamayan
Ang mga pambansang watawat, pambansang awit, at iba
pang simbolo ng mga pagkakakilanlang pambansa ay
itinuturing na mahalagang sagisag ng
pagkakabuklod-buklod.
“Miseducation of the Filipino” ni Renato Constatino na
malayang isinalin ni Martinez Filipino bilang “Lisyang
Edukasyon ng mga Pilipino.”
● sinuri ni Constantino ang kasaysayan ng
edukasyon sa bansa, partikular ang sitwasyon
nito sa panahong direktang kolonya pa ang
Pilipinas. Nilinaw niya ang nasyonalismo ay
hindi lamang isyung kultural, kundi politikal at
ekonomiko rin. Para kay Constantino,
kailangang itransporma ang sistemang pang-
edukasyon ng bansa upang matiyak na
makapag-aambag ito sa pag-unlad ng Pilipinas:
Teoryang Dependensiya
● kilala rin sa tawag na Teoria dela Independencia
o Teorya ng Dependensiya at nakaugat sa
Amerika Latina
● paniniwala na ang pinagkukunang-yaman ay
dumadaloy mula sa "silid" ng nasa mahihirap na
kalagayan tungo sa "sentro" ng
mayayamangestado, kung saan ang kapalit ng
pag-unlad ay ang paghirap ng isa. Ito ay sentral
na argumento ng teoryang dependensya na ang
mahihirap na estado ay pinagkaitan at ang
mayayaman ay pinagkalooban sa paraan kung
paano isinama ang mahihirap sa pamamalakad
ng mundo."
Teoryang Modernisasyon
Nagsasaad na ang lahat ng lipunan ay umuunlad sa
pamamagitan ng magkakaparehong hakbang sa
pagsulong, kung kaya ang tungkulin sa pagtulong sa mga
lugar na hindi makawala sa kahirapan ay iahon sila sa
dapat na panglahatang landas ng pag-unlad sa iba’t
ibang paraan kagaya ng pamumuhunan, pagbabahagi ng
teknolohiya, at mas malapit na integrasyon sa mundong
pangkalakalan.
 Ilan sa mgakilalang teorista nito sina Raúl Prebisch at
Theotônio dos Santos ,nakapwa mula sa Amerika
Latina. Ayon sa kanila, ang pagsasamantala ng mga
bansang industriyalisado sa mga bansang mahihirap ay
sa pamamagitan ng neokolonyalismo sa ekonomiya na
nakaapekto rin nang malaki sa sistemang politikal at
kultural ng bansa.
Nilinaw ni San Juan (2013) ang koneksyon ng mga
diskurso sa nasyonalismo at Teoryang Dependensiya sa
kanyang artikulong “Kaisipang Nasyonalista at
Teoryang Dependensiya sa Edukasyon:
Ideolohikal na Kritik ng Programang K to 12 ng
Pilipinas.” Sa isa pang artikulo ni San Juan
(“Pambansang Salbabida at Kadena ng Dependensiya:
Isang Kritikal na Pagsusuri sa Labor Export Policy (LEP)
ng Pilipinas”) ay ipinaliwanag nito kritisismo ng mga
tagapagtaguyod ng Teoryang Dependensiya sa
neokolonyal na sistemang nangingibabaw sa mga
bansang gaya ng Pilipinas. Sa pananaw naman ni
Constantino at ng iba pang nasyonalista, ang anumang
programang pang-edukasyon ay walang saysay kung
hindi nito isinasaalang-alang ang kaunlarang ng mga
mamamayan ng bansa
Marxismo (Maranan, 2018)
● isang metodo ng sosyo-ekonomikong
pagsusuri na kung saan ay tinitignan ang
ugnayan ng klase (class relations) at
tunggaliang panlipunan (class conflict) gamit
ang materyalistang interpretasyon ng
pag-unlad ng kasaysayan ( materialist
interpretation of historical development) at
ginagamitan din ng diyalektikal na pananaw ng
transpormasyong panlipunan o social
transformation .
Karl Marx
● Isinilang noong May 15, 1818
● Isa sa nag pakilala ng Teoryang Marxismo noong
ika-19 siglo
● Isa sa mga dakilang taong nag-ambag sa
pagsusulong ng sangkatauhan tungo sa
pandaigdigang lipunang malaya at maulad.
● Sa paniniwala ni Karl Marx, habang patuloy na
sumusulongang puwersang produktibo at
teknolohiya, magbibigaydaan ang sosyalismo sa
isang yugto ng komunismong pagbabago ng
lipunan.
Gumagamit ng ekonomiko at sosyo-pulitikal na
pag-uusisa ang metodolohiyang Marxista na siya
namang ginagamit sa analisis at kritika ng pag-unlad ng
kapitalismo at ang ginagampanan ng tunggalian ng uri
sa sistematikong pagbabagong pang-ekonomiya. Ang
kaisipangi to ay pinukaw ng dalawang Alemang
pilosopo - sina Karl Marx at Friedrich Engels — noong
kalagitnaan hanggang huling-bahagi ng ika- 19 na siglo.
Sa kontekstong Pilipino, ang
Pag-aklas/Pagbaklas/Pagbagtas ni Tolentino (2009) ay
isa sa mga mabisang adapsyon ng mga ideyang
Marxista sa panunuring pampanitikan. Ipinaliwanag sa
sanaysay ni Taguiwalo (2013) na may pamagat na ”Ang
Marxistang Lapit sa Isyu ng Kababaihan” ang malinaw
na ugnayan ng Marxismo at Feminismo
Feminismo
Ang pokus ng Femininismo ay nakatuon naman sa
pang-aapi o pagsasamantala sa isang partikular na
kasarian. Sa nalathalang disertasyon ni Teresita Gimenez
Maceda (1996) ang kasaysayan ng mga kilusang
panlipunan sa Pilipinas sa pamamagitan ng pagsusuri at
kontekstwalisasyon ng mga awitin ng mga nabanggit na
organisasyon ng mga manggagawa, magsasaka, at iba pa.
Madaling matukoy kung ang isang panitikan ay feminismo
sapagkat babae o sagisag babae ang pangunahing tauhan
na ang ipimamayagpag ay ang mabubuti at magagandang
katangian ng tauhan.
Paglaganap ng Fenismo
● Maling pagtrato sa mga kababaihan
● Pagkulang sa karapatan ng babae
● Diskriminasyon
● "Stereotypes"
Mga Tinig Mula sa Ibaba
Ang librong ito ay pagbibigay-tinig sa mga piniping bahagi
ng kasaysayan ng Partido Komunista ng Pilipinas (PKP),
Partido Sosyalista ng Pilipinas (PSP) at ng mga kilusang
HUKBALAHAP at Hukong Mapagpalaya ng Bayan na
tinatag ng pinagsanib na PKP at PSP.
Apat na porma ng mga tinig na narininig mula sa ibaba
● Mga awit ng pakikibaka
● Mga awit ng Partido kumonista ng pilipinas
● Mga awit ng partidososialista ng pilipinas
● Mga awit ng hukbalahap
Pag-aklas/Pagbaklas/ Pagbagtas
Ang Pag-aklas/Pagbaklas/ Pagbagtas ni Tolentino(2009)
ay isa sa mga mabisang adapsyon ng mga ideyang
marxista sa panunuring pampanitikan.
Ayon kay Tolentino (2009), politikal na pagbasa ang
asinta ng libro ng pampanitikang kritisismong ito.
Politikal bilang pagkilala sa substansyang nakahihigit na
kodeterminasyon at korelasyon sa loob at labas ng
panunuring pampanitikan at panlipunan. Na sa una’t
huling usapin, tumataya ang kritiko sa binabasa at
pinag-aaralang akdang pampanitikan, at ang
pagtatayang ito ang nakapagkakawing sa kaniyang
posisyon sa binabasa at panitikan, sa mga puwersang
historikal, panlipunan, at modernismo.
Sa mga kabanata sa libro, tatlong hakbang ang
isinasaad:
● Pag-aklas bilang impetus sa panunuring
historikal at panlipunan ng susing kawing ang
panitikan;
● Pagbaklas bilang pagbuwag sa naunang
formalistiko at makasentrong sining na
panunuring pampanitikan; at
● Pagbagtas bilang mapagpalayang pagdalumat
sa panitikang pangunahing nagsasaalang-alang
ng makauring panunuri.
Mga Hakbang na Maaring Sundin Upang
Makapagbagtas ng Isang Isyu
● Piliin ang Isyu
● Pag-aaral
● Pagbuo ng thesis statement
● Pagkuha ng iba't ibang pananaw
● Paglikha ng balangka
● Pagbuo ng argumento
● Magsulat ng script
● Pag-ensayo
● Pagtanggap ng feedback
Sa aklat nina San Juan et al. (2019) ay nabanggit na
ganito rin ang pagkakasuri ni Tolentino (2013) sa
artikulong “Ang mga Gamit ng teorya ng Media at
Lipunan, o Teorya ng Kritikal na Buhay at Lipunan. ” Dito
nama’y binigyang-diin ni Tolentino ang ugnayan ng
monopolyo ng mga kapitalista sa midya at ng nilalaman
o direksyon mismo ng midya
Pantayong Pananaw
- PANTAYO - pagsasama ng salitang ugat na “tayo”
at unlaping “pan” na ang kalalabasang
kahulugan ay “mula sa amin – para sa amin.”
- PANGKAMI - pagsasama ng salitang ugat na
“kami” at unlaping “pang” na ang kahulugan ay
para sa nagsasalita at hindi kasama ang
nakikinig nito.
- PANANAW - tumutukoy sa perspektiba o
anggulo.
- isang deskriptibong konsepto na tumutukoy sa
anumang kalipunan na nagtataglay ng
pinag-isa at panloob na artikulasyon ng
linggwistik-kultural na istruktura ng
komunikasyon at interaksyon ng kahalagahan
ng pagkakaisa ng layunin at dahilan ng
pananatili.
- Ang pantayong pananaw (San Juan, et al., 2019)
ay isang konsepto at hinuha ng multilinggwal na
historyador na si Dr. Zeus A. Salazar mula sa
Unibersidad ng Pilipinas na nag- aadhika ng
isang nagsasariling diskurso ng mga Pilipino sa
wikang pambansa para sa kasaysayan at agham
panlipunan
“Pantayong Pananaw: Isang Paliwanag” ni Salazar
(1997):
Sa lahat ng mga wikang Pilipino, may mga konseptong
katumbas ng “tayo, ” “kami, ”sila, ” at “kayo” na
tumutukoy sa mga nagsasalita at lahat ng kaniyang
kausap, kasama kahit na iyong wala. Halimbawa, “tayong
mga Pilipino, ” kung ihahambing sa “kaming mga Pilipino,
” ay nangangahulugang ang nagkakausapusap ay mga
Pilipino mismo at implisitong hindi kasali ang mga
banyaga .Ang lipunan at kultura natin ay may “pantayong
pananaw” lang kung tayong lahat ay gumagamit ng mga
konsepto at ugali na alam natin lahat ang kahulugan, pati
ang relasyon ng mga kahulugang ito sa isa’t isa. Ito ay
nangyayari lamang kung iisa ang “code” – ibig sabihin,
may isang pangkabuuang pag-uugnay at pagkakaugnay
ng mga kahulugan, kaisipan, at ugali.
Tatlong mahahalagang sangkap ang Pantayong
Pananaw na binanggit sa aklat ni Maranan (2018).
1. Dulog etic at emic;
- Sa mga disiplina na katulad ng antropolohiya at
agham panlipunan, ang emic at etic ay
tumutukoy sa dalawang sangay ng pananaliksik
batay sa pananaw; ang emic ay tinitingnan mula
sa pangkat ng lipunan ( social group ) mula sa
perspektiba ng paksa o subject ;paano nag-isip
ang tao; pananaw, pag-uugali; makabuluhan para
sa kanila; kung paano tinitingnan o
ipinaliliwanag ang mga bagay-bagay.
Samantalang ang etic naman ay tinitingnan mula
sa labas o sa perspektiba ng mga tagamasid;
siyentipiko, lokal na obserbasyon, kategorya,
paliwanag, interpretasyon
2. Pag-unawa at pagpapaliwanag;
- Ang pinakamahinang posisyon ay ikinukonsidera
ang parehong paggamit ng terminong teoretikal
at ang paggamit ng emic sa mga diskurso ng
pantayong pananaw basta ang higit na
nakararaming teksto na nakasulat ang
pagpapalitan ng berbal na komunikasyon ay
ginamitan ng Filipino. Ang pagsulat ay
ginagamitan ng Filipino samantalang ang paraan
ng pag-iisip ay nasa kategoryang banyaga
 3. Suliranin ng ideolohiya.
- Ang panggitnang posisyon ay ang pagbibigay ng
pribilehiyo o prayoritasyon ng dulog emic laban
sa panghihiram o paglalaan ng konsepto, habang
inilalayo ang huli sa prinsipyo. Ang wika ng
tekstwal na eksposisyon ay nakasulat din sa
wikang Filipino.
Pantawang Pananaw
- Ang pagtawa ay tumutukoy sa pisikal na
manipestasyon ng kaligayahanng isang tao, Sa
isang artikulo ni Di Salvo (2017), kaniyang sinabi
na ang pagtawa ay nakahahawa sa kapaligiran.
Ayon sa ulat ng United Nations (UN) na nagbibigay ng
kompirmasyon na tumaas ang ranking ng Pilipinas sa
World Happiness Report nito ngayong 2018. Naging
pamantayan sa pagpili ng masayahing bansa ang mga
sumusunod: maunlad na ekonomiya, pagiging malaya,
suportang panlipunan, at pangangalaga sa kalusugan ng
tao.
Ayon kay Bro. Clifford Sorita, sa panayam sa kanya ni
Apples Jalandoni (2018) na higit sa kaligayahan ay
mayroong tatlong (f) na kayamanan ang lipunan: faith
(pananalig); family (pamilya); at friends (mga kaibigan).
PANTAWA (‘pan + tawa’) - pag-angkin at pantukoy sa
kakanyahan at kakayahan ng tawa bilang kritika
PAGTAWA - tumutukoy sa pisikal na manipestasyon ng
kaligayahan ng isang tao. PANANAW - pag-iisip ng tao
Pagtawa: Isang Medisina
Sa isang artikulo ni Di Salvo (2017), kaniyang sinabi na
ang pagtawa ay nakahahawa sa kapaligiran. Ang epekto
ng endorphin ang makapagpapaliwanag kung bakit ang
pagtawa ay nakahahawa. Sinasabi ng maraming
pag-aaral na ito raw ay isang mabuting medisina.
Ang pagtawa ay may objek na pinanggagalingan katulad
ng mga kaganapang biglaan. Ang paggamit ng
imahinasyon ng tao ay masasabi ring objek ng pagtawa
lalo na sa paggamit ng mga sinasabing
Green Jokes o Toilet Humor
- paghahalo ng imahinasyon at libido ng tao upang
kilitiin ang sexual na sensibilidad ay nagiging
katawa-tawa rin
Ang pantawang pananaw ni Rhoderick Nuncio ay
nakapokus naman sa katutubong pagsipat sa paraan ng
pagpapatawa ng mga Pilipino. Mababasa sa artikulong
“Saysay at Salaysay ng Pantawang Pananaw Mula
Pamumusong Hanggang Impersonasyon” pagsusuri ni
Nuncio (2010) sa kasaysayan ng pagpapatawa sa bansa.
“Laughter is the best medicine and humor is the spice of
life ” (Batacan 1966). Mariing pinahahalagahan ang
kakayahan ng tawa upang pagaanin at pasayahin ang
kalagayan ng buhay ng tao. Sa tawa lamang, ika nga,
may redempsyon mula sa problemang kinahaharap ng
sinuman. Sa ngiti, hagikhik o halakhak naibubulalas ang
tanging paggapi sa kalungkutan.
May limang elemento ang pantawang pananaw. Ito ang:
(1) midyum, - daluyan na kung saan nagiging
laganap o natatangi ang pantawang pananaw.
(2) konteksto,
(3) kontent o anyo,
(4) aktor, - tinaguriang mga pusong,
aktor/komedyante at impersoneytor.
(5) manonood.
Hindi lamang masasabing isang genre o anyo ng panitikan
ang pantawang pananaw, sapagkat nakabukas sa iba’t
ibang anyo at daluyan sa karanasang Pilipino ang pagiging
texto nito bilang pagbasa. Subalit nakatuon lamang sa
limitasyon ng pag-aaral na ito ang konsepto at praktika ng
pagtatanghal at palabas gamit ang pantawang pananaw,
partikular sa impersonasyon.
Teorya ng Banga
- Ang teoryang banga ay mula naman sa ideya ni
Prospero Covar (1993). Masasalamin ito sa
kaniyang “Kaalamang Bayang Dalumat ng
Pagkataong Pilipino.” Ayon kay Covar,
“Tambalang lapit ang pamamaraan sa
pagdalumat ng pagkataong Pilipino: kung may
labas, may loob; kung may kaluluwa, may
budhi.
Para kay Covar, isang halimbawa ang pagsipat sa “labas”
ng pagkataong Pilipino ang paliwanag hinggil sa mukha:
“Sa madaling sabi, sa mukha nasasalamin ang samu’t
saring karanasan. Salamin ang mukha ng damdami’t
kalooban ng pagkataong nililok ng kulturang karanasan.
”
Idinagdag pa niya na “ ...ang konsepto ng loob ay
nagiging malinaw kung ito’y ilalarawan sa konteksto ng
sisidlan. Ang sisidlan ay may loob at labas. Ang loob ay
nilalagyan ng laman.Gayundin ang sa ating loob at
kalooban. ”
Ibinuod naman ni Guillermo (2009) sa dalawang
dayagram na nasa papel na “Pagkakataong Pilipino:
Isang Teorya sa lalim ng Banga” ang teorya ng banga ni
Covar, gaya ng makikita sa Pigura 5.3. Sa madaling sabi,
ang teorya ni Covar ay pagtatangkang ipaliwanag ang
koneksyon ng mga terminong kaugnay ng panlabas na
anyo at ng mga pariralang tumutukoy sa mga aspekto ng
pagkataong Pilipino.
Sikolohiyang Pilipino
- Kilala bilang dalubisipan sa pangkalahatang
pagkilala rito ay tumutukoy sa pag-aaral ng
isip, diwa, at asal. Ito ay ang siyentipikong
pag-aaral ng kamalayan ng tao at sa tungkulin
nito lalo na iyong nakaaapekto sa kilos.
- isang alternatibong paraan upang
maipaliwanag nang mabuti ang diwa, gawi, at
damdaming nanalaytay sa ugat ng bawat
Pilipino na taliwas o di-tugma sa iba pang
sikolohiya sa Pilipinas.
Dr. Virgilio Enriquez (1974)
“Ang sikolohiya ay tungkol sa damdami’t kamalayang
nararanasan; sa ulirat na tumutukoy sa pakiramdam sa
paligid; sa isip na tumutukoy sa ugali, kilos oasal; sa
kalooban na tumutukoy sa damdamin; at sa kaluluwa
na siyang daan upang mapag-aralan din ang tungkol sa
budhi ng tao.”
Ayon sa paliwanag ni Pe-Pua at Protacio-Marcelino
(2000), ang Sikolohiyang Pilipino ay paraan ng
pag-aaral sa sikolohiya na bunga ng karanasan,
kaisipan, at oryentasyong Pilipino at pagpapaliwanag
sa sariling paraan ng pag-iisip, pagkilos, at pagpapakita
ng damdaming Pilipino, na sinasabing maaaring may
kaibhan sa pag-iisip, pagkilos, at pagpapakita ng
damdamin ng iba pang mga mamamayan.
Di naglaon, binigyan ni Enriquez (1985) ng depinisyon
ang Sikolohiyang Pilipino bilang “pag-aaral ng diwa” o
psyche na nangangahulugan ng kayamanan ng ideya na
tinutukoy ng pilosopikal na konsepto ng “esensya” at
ang buong saklaw ng mga sikolohikal na konsepto mula
sa kabatiran sa motibo at pag-uugali.
Si Enriquez (1976) ay karunungan batay sa karanasan (
emotions and experienced knowledge ), ulirat o
kabatiran sa sariling kapaligiran ( awareness of one’s
surroundings ), isip o impormasyon at pag-unawa (
information and understanding ), nakasanayang gawain
at pag-uugali ( habits and behavior ), at kaluluwa ( soul )
na isang paraan upang matutunan ang konsensya ng
tao.
Ayon kay Dr. Virgilio Enriquez, mayroong tatlong anyo
ang Sikolohiyang Pilipino:
Sikolohiya sa Pilipinas - tumutukoy sa lahat ng mga
pag-aaral, libro, at sikolohiyang makikita sa Pilipinas,
banyaga man o maka-Pilipino,
Sikolohiya ng Pilipino - tumutukoy sa lahat ng mga
pag-aaral, pananaliksik at mga konsepto sa sikolohiya
na may kinalaman sa mga Pilipino, at Sikolohiyang
Pilipino - bunga ng karanasan, kaisipan at oryentasyon
ng sa Pilipinas.
Narito ang ilan sa mga konsepto ng sikolohiya na may
kaugnayan sa pagsasalin at sa wika:
1. Katutubong konsepto; - salitang taal o likas na
ginagamit sa Pilipinas. Hinalaw ang kahulugan ng mga
salitang ito batay sa kultura at kinaugalian ng mga
Pilipino.
2. Pagtatakda ng kahulugan; - ang salita na may
kaugnayan sa Sikolohiyang Pilipino ay maiuugnay sa taal
na wikang Filipino bagama’t ang kahulugan nito ay
tinutumbasan lamang ng banyagang kahulugan.
3. Pag-aandukha; - maaaring gamiting halimbawa
ang salitang “ talented ” sa wikang Ingles na ang
kahulugan ay taong nag-uumapaw sa katalinuhan sa
maraming larangan tulad ng pagsasayaw, pag-awit,
pag-arte, at marami pang iba
4. Pagbibinyag; - tumutukoy sa paglalagay ng mga
dayuhan ng kanilang sariling pagpapakahulugan sa
salitang ginagamit ng mga Pilipino.
5. Paimbabaw na asimilasyon; - tumutukoy sa
pagbabagong anyo ng morpema dahil sa impluwensiya
ng mga katabing tunog nito.
6. Ligaw/Banyaga - Ito ay mga salitang banyaga
na ginagamit sa Pilipinas sapagkat walang katumbas na
maibibigay sapagkat hindi naging bahagi ng
kultura.
Bakod, Bukod, Buklod
- Ang bakod ay isang patayong istruktura na
nakapaligid sa isang sukat ng lupa na maaaring
gawa sa bato, kahoy, tabla, kawayan, halaman,
o punong-kahoy.
- Ang bukod ay tangi, tangi sa rito, nakahiwalay,
at hiwalay. Maari ding mangahulugan ng layo o
nakalayo, nag-iisa, hindi kasama o tiwalag
- Ang buklod naman ay bangkat, balangkat,
kalupkop, bigkis, tali, tangkas, at bitling. Bilang
patalinghaga, ang ibig sabihin ng buklod ay
alyansa o pagkakaisa. Sa Ingles, ang salin ng
pagkakabuklod-buklod ay unification bond .
Maituturing naman na sangandaan ng ilang
konseptong Marxista at ng mga konseptong sariling
atin ang pagdadalumat ni Elizabeth Morales- Nuncio
(2012) sa konseptong Bakod/Bukod/Buklod sa aklat na
Ang Siyudad ng Mall: Ang Bakod, Bukod, at Buklod
bilang Espasyo at Biswal mula Tabuan Hanggang SM
City North EDSA.
YUNIT 6
Etnograpiya
- tinukoy bilang isang maliwanag na account ng
buhay panlipunan at kultura sa isang partikular
na sistemang panlipunan batay sa maraming
detalyadong obserbasyon ng kung ano ang
 tunay na ginagawa ng mga tao sa setting ng
lipunan.
- nagmula sa salitang Griyegong ethnos na
nangangahulugang “mga tao” at grapiya na
nangangahulugang “pagsusulat.” Isa itong uri
ng pananaliksik na kadalasang ginagamit sa
larangan ng agham panlipunan, partikular sa
antropolohiya at ilang sangay ng pag-aaral sa
sosyolohiya, at nakatuon sa isang malalimang
pag-aaral sa isang kultura.
Ang metodolohiyang ito ng pag-aaral ay maaaring
gumamit ng parehong kwantitatibo at kwalitatibong
pag-aaral.
Ayon naman kay Genzuk (2003) (makikita sa aklat nina
San Juan et al., 2019), nakasandig sa “malapitan,
personal na karanasan, at posibleng partisipasyon,
hinggil lamang sa obserbasyon ng mananaliksik” na
karaniwang nagsasagawa ng pag-aaral sa mga pangkat
na multidisiplinar
Sa aklat ni Maranan (2018), nabanggit ang ilang
pamamaraan sa pagsasagawa ng etnograpiyang
pag-aaral.
1. Pagsama-samahin ang simbolikong kahulugan na
nakalap buhat sa pakikipagugnayan sa tao sa lipunan;
2. Magsagawa ng pagsusuri sa mga datos na may iisang
pananaw at pagsumikapan ding mapanatili ang
pagkakaiba ng katotohanan o realidad sa siyentipikong
pananaw;
3. Hanapin ang ugnayan ng simbolo at kanilang
kahulugan sa isinagawang pakikisalamuha sa mga tao
sa lipunan o komunidad
4. Magsagawa ng pagtatala sa lahat ng obserbasyon
partikular sa pag-uugali ng mga tao; 5. Pagtuunan ng
pansin ang prosesong ginamit sa pangangalap ng
datos, mga kalakasan at kahinaan;
6. Ang bawat gawain ay nararapat na maging uri ng
simbolikong pakikisalamuha.
Sa Pagtatagpo ng Bata at Lansangan sa Sangandaan:
Etnograpiyang Biswal sa Mundo ng mga Batang
Crossing Carlota B. Francisco
Pag-oobserba, Pakikipamuhay, Participant
Observation o Nakikiugaling Pagmamasid
- Ang pagmamasid ay isinasagawa sa
pamamagitan ng pagtatala ng mga
makabuluhang pagmamasid ng mananaliksik
sa mga pinapaksa ng pananaliksik, sa natural
na kapaligiran o setting ng kaniyang buhay at/o
trabaho.
- Isinasagawa ng isa o ilang araw laman
- sa pakikipamuhay, ang mananaliksik ay aktwal
na “nakikiranas” sa pang-araw-araw na buhay
ng mga taong kaniyang pinapaksa.
- Ang pakikipamuhay ay mas matagal kumpara
sa pagmamasid; ito ay oagdanas ng mga
sitwasyon ng mga paks
- Ang participant observation naman ay isang
uri ng etnograpiya na karaniwang ginagamit sa
larangan ng antropolohiya at sosyolohiya.
Isinasagawa ito sa pamamagitan ng
pakikisikhay o pagsisikap ng mananaliksik na
makapasok at maging tanggap sa isang
komunidad upang makapagtamasa ng mas
komprehensibong pag-unawa sa
lipunan/paraan ng pamumuhay ng nasabing
komunidad.
- Ang nakikiugaling pagmamasid na unang
ginamit sa “Nakikiugaling pagmamasid:
Pananaliksik sa kulturang Agta” ni Bennagen
(1985), isang eksperto sa etnograpiya,
mahalaga sa nakikiugaling pagmamasid ang
pagyakap sa pag-uugali at paraan ng
pamumuhay ng pinag-aaralang komunidad, at
sa pagkakaroon ng bukas na pag-iisip na
nakahandang unawain ang komunidad na iyon.
Klasipikasyon ng Pagoobserba/Obserbasyon
Naturalistikong Obserbasyon
- Pananaliksik sa pagkilos ng paksa sa isang
sitawasyon; obserbasyon na walang
interbensyon – masasaksihan ng mananaliksik
ang natural na gawi ng mga paksa
Obserbasyon na may Interbensyon
- Madalas na ginagamit sa mga pananaliksik sa
sikolohiya
1. upang pukawin na kumilos ang paksa (subject) ng
pag-aaral na bihira lamang ang mga aktibidad
2. Sistematikong makita ang pagkakaiba ng kalidad ng
stimulus at ang epekto nito sa kilos ng paksa subject)
3. upang maging bahagi ng sitwasyon o pangyayari na
karaniwan ay hindi bukas sa siyentipikong obserbasyon
4. ayusin ang kondisyon ng mga mahahalagang
pangyayari na pumipigil sa kilos o gawi na handang
maobserbahan
5. makabuo ng paghahambing sa pamamagitan ng
manipulasyon ng mga baryabol na makapag-iisa upang
malaman ang epekto nito sa gawi o kilos
Oberbasyon na Pagkukunwari
- Hindi batid ng paksa na siya ay kabilang sa isang
pag-aaral
Obserbasyon na may halong Pagkukunwari
- Batid ng paksa na sya ay inoobserbahan at
bahagi ng isang pag-aaral upang makapagbigay
ng datos
PARTICIPATION OBSERVATION
- Ayon sa modyul ng Unibersidad ng California,
Davis (2003), ang PARTICIPANT OBSERVATION ay
isinasagawa sa pamamagitan ng partisipasyon
ng mananaliksik sa mga aktibidad sa komunidad
na kaniyang pinag-aaralan, kaya ang
mananaliksik ay hindi lamang isang simpleng
tagamasid o observer, kundi isang aktibong
kalahok o participant
“Nakikiugaling pagmamasid: Pananaliksik sa kulturang
Agta” ni Bennagen (1985)
- Para kay Bennagen, mahalaga sa nakikiugaling
pagmamasid ang pagyakap sa pag-uugali at
paraan ng pamumuhay ng pinag-aaralang
komunidad, at sa pagkakaroon ng bukas na
pag-iisip na nakahandang unawain ang
komunidad na iyon
Sa pangkalahatan, ang pag-oobserba, pakikipamuhay,
participant observation, at nakikiugaling pagmamasid ay
pawang mahahalagang pamamaraan sa panlipunang
pananaliksik o pananaliksik na tumutugon sa mga
pangangailangan ng lipunan
Kwentong Buhay
- maikling pagsasalaysay ng talambuhay o bahagi
ng talambuhay ng isang tao o ng pangkat ng
mga tao na paksa ng pananaliksik
Halimbawang TESIS
● “Ang Kuwentong-Buhay Bilang Teksto ng
Pagsasakapangyarihan ng mga Manggagawa sa
Bahay.” Ofreneo (1994)
● “Mga Naratibo ng Inseguridad: Panimulang
Pagsusri sa Sistema ng ENDO sa Pilipinas” John
Kelvin Briones (2015)
● “(Ini)lihim sa Dagat: Mga Salaysay ng Pagsubok
at Pakikibaka ng mga Pilipino Seaman” Joan
Manzano
Pag-interbyu, Focus Group Discussion, at
Pagtatanong-tanong
- Ang panayam o interbyu ay isang pormal na
pagpupulong kung saan ang isa o higit pang
mga tao ay nagtanong, kumonsulta, o suriin ang
ibang tao
- isang pagpupulong o pag-uusap kung saan
nagtatanong ang isang manunulat o reporter ng
mga katanungan ng isa o higit pang mga tao
kung kanino hahanapin ang materyal para sa
isang kwentong pahayagan, broadcast sa
telebisyon
- Ang pag-iinterbyu (San Juan et al., 2019) ay
tumutukoy sa pagtatanong sa mismong taong
paksa ng pananaliksik o kaya sa mga eksperto
rito.
● Structured ang interview kung ibinigay
na kaagad ang mga tanong bago pa ang
interbyu, at halos walang follow-up na
tanong sa mismong interview.
● Non-structured naman kung higit na
impormal ang interbyu at karaniwang
maraming follow-up na tanong.
Ang panayam ay maaaring maganap:
● harapan at personal
● videoconferencing o panayam sa telepono
Ilang paraan ng pagtatala ng impormasyong nakukuha ng
tagapanayam:
● papel
● bidyo
● audio recorder
Hubog ng pagtatanong Inquiry Form
- Ang form na ito ay tumutukoy sa planado at
nakasulat na katanungan para sa isang tiyak na
paksa, na may espasyong nakalaan para sa tugon
ng taong nais kapanayamin
Focus group discussion
- ay isang metodo sa pangangalap ng datos na
kung saan ang mananaliksik ay bumubuo ng
isang maliit na pangkat na kinabibilangan ng
magkakaibang tao na ang tugon ay siyang
pinag-aaralan sa market research at political
analysis sa pamamagitan ng ginabayan at bukas
na talakayan
- Ang tagal ng isang FGD ay dapat na nasa pagitan
lang ng 60 at 90 minuto. Ang FGD ay
nagsasangkot ng dalawa hanggang walong tao sa
kabuuan
Pangunahing Katangian ng Focus Group Discussion
(1) kinasasangkutan ito ng organisadong talakayan sa
piling pangkat ng mga indibidwal upang makakuha ng
sapat na impormasyon hinggil sa kanilang pananaw at
mga karanasan hinggil sa paksa;
(2) angkop itong gamitin sa iba’t ibang perspektoba
hinggil sa parehong paksa;
(3) nakatutulong upang mamakuha ng pananaw ng tao
sa pagbabahagi ng pag-unawa sa pang-araw-araw na
pamumuhay at mga pamamaraan kung saan ang isang
indibidwal ay naiimpluwensyahan ng iba sa sitwasyong
sila ay nasa pangkat;
(4) ang papel na ginagampanan ng tagapamagitan o
moderator ay napakahalaga sapagkat ang mataas na
antas na kahusayan ng pinuno at kakayahang
interpersonal ay kailangan upang maayos na mabigyan
ng direksyon ang pangkat.
May iba’t ibang anyo ng focus group discussion :
(1) two-way focus group
- Nahahati sa dalawa o higit pang pangkat ang
ganitong pamamaraan ng focus group kung saan
ang isang pangkat ay kailangang magsagawa ng
obserbasyon o pagmamasid sa talakayan at
kongklusyon ng ibang pangkat at vice versa;
(2) dual moderator focus group
- Ito ay kinasasangkutan ng dalawang
tagapamagitan o moderator na kung saan ang
tungkulin ng isa ay siguraduhin na ang lahat ng
paksa ay makakasama sa pagtalakay;
(3) dueling moderator focus group
(fencing-modeartor )
- Sa ganitong uri ng pagtalakay, dalawang
tagapamagitan ang maingat na mangunguna sa
pagtalakay sa dalawang panig sa usapin ng
pagtalakay;
(4) respondent moderator focus group.
- Sa ganitong uri ng pagtalakay, ang isa sa mga
respondente ng pag-aaral ang siyang itatalaga
upang mangasiwa sa daloy ng talakayan;
(5) mini focus groups
- Ang pangkat o grupo sa ganitong uri ng
pagtalakay ay binubuo ng anim hanggang
limang kasapi sa halip na anim hanggang
labindalawang kasapi.
KABUTIHANG DULOT
(1) Ang malaya at bukas na talakayan sa pagitan ng mga
respondente ng pag-aaral ay maaaring magbunga ng mga
bagong ideya na malaki ang maitutulong sa pagbuo ng
isang desisyon;
(2) Ang focus groupdiscussion ay isang metodo ng
pangangalap ng impormasyon na kung saan ang
tagapamagitan ay malayang nakapagbibigay ng desisyon
na palitan ang proseso ng pagtalakay upang higit na
mapaganda ang daloy ng pagtalakay sa focus group;
(3) Mga ekspresyon ng mukha ng mga kasali sa
pagtalakay liban sa berbal na anyo ng komunikasyon sa
buong proseso ng pagtalakay ay makatutulong din nang
malaki sa mananaliksik para sa pagbuo ng isang
makabuluhang pagtingin sa pag-aaral
DI-KABUTIHANG DULOT
(1) Bagama’t ang tagapamagitan sa focus group ay
binibigyan ng karapatan na kotrolin ang daloy ng
pagtalakay, ang hangganan ng pagkontrol ay nakasalalay
sa kaniyang kakayahan na ibinigay ng karanasan upang ito
ay maisakatuparan;
(2) May mga respondente ng pag-aaral na hindi palagay
na ibahagi ang kanilang pananaw sa loob habang ito ay
pinakikinggan ng iba;
(3) Maaaring hindi sapat ang bilang ng respondente
upang katawanin ang pananaw ng higit na nakararami
kung titingnan ang pag-aaral sa sakop ng pag-aaral; at (4)
Ang sagot ng isa ay maaaring makaimpluwensiya sa ibang
kasali sa talakayan
Pagtatanong-tanong
Isang salitang Pilipino na nangangahulugang "
nagtatanong, " ay nakilala bilang isang pamamaraan ng
katutubong pananaliksik sa agham panlipunan ng
Pilipinas
APAT NAPANGUNAHING KATANGIAN NG
PAGTATANONG-TANONG
(a) Ito ay nakikilahok sa kalikasan; ang impormante ay
may isang input sa istraktura ng pakikipag-ugnay sa mga
tuntunin ng pagtukoy ng direksyon nito at sa
pamamahala ng oras,
(b) Ang mananaliksik at tagapagtuturo ay pantay sa
katayuan; ang parehong mga partido ay maaaring
magtanong sa bawat isa sa mga katanungan para sa
tungkol sa parehong haba ng oras.
(c) Ito ay naaangkop at umaangkop sa mga kondisyon ng
pangkat ng mga impormante na naaayon ito sa umiiral na
mga pamantayan ng pangkat
(d) Ito ay isinama sa iba pang mga pamamaraan ng
katutubong pananaliksik. Iba't ibang aspeto ng
pagtatanong-tanong ay: paghahanda, pamamaraan,
antas ng pakikipag-ugnay, wika, isyu sa tagaloob sa
tagalabas, pagiging sensitibo sa kultura, pagiging
maaasahan/bisa at mga etikal na isyu.
APAT NAPANGUNAHING KATANGIAN NG INTERBYU
Pe-Pua (1989)
(1) Ito ay may kalikasan ng pakikilahok kung saan, ang
impormante ay may isang input sa istraktura ng
pakikipag-ugnay sa mga tuntunin ng pagtukoy ng
direksyon nito at sa pamamahala ng oras;
(2) Ang mananaliksik at impormante ay pantay sa
katayuan, kapuwa maaaring magtanong ang bawat isa ng
mga katanungang sa magkakaparehong 91 haba ng oras;
(3) Ito ay naaangkop at umaangkop sa mga kondisyon ng
pangkat ng mga impormante na naaayon sa umiiral na
mga pamantayan ng pangkat; at
(4) Ito ay isinama na sa iba pang mga pamamaraan ng
katutubong pananaliksik
HALIMBAWA NGGANITONG PANANALIKSIK
● “Pamahiin Nila Noon, Buhay pa ba Ngayon?:
Pagsusuri sa mga Pamahiing Nananatili Mula
Noon Hanggang Ngayon ” ni Reshel Madel Lopez,
et al. (2015)
● “Utang na Loob para sa mga Kabataan Ngayon:
Isang Pagtataya ” nina Lucy Mary M. Navarro at
Rowena G. Fernandez (2013)
● “Mga Konsepto ng Kaunlaran Mula sa Laylayan
ng Lipunan: persprektiba ng mga Magsasaka at
Manggagawa sa Visayas Hinggil sa Ambisyon
Natin 2040 ng National Economic and
Development Authority ” para sa metodong ito
Bidyo
- Ang bidyo ay isang mahalagang kagamitan para
sa malikhaing dokumentasyon at maaari itong
magamit upang mapadali ang pangangalap ng
impormasyon, pag-uulat, pagpapakalat at
networking
Video Recorder
- Gamit ang video recorder, isinasagawa ang video
documentation sa pamamagitan ng pagrerekord
ng mga imahe at tunog
Video Documentation
- Ang bidyo ay isang mahalagang kagamitan
para sa malikhaing dokumentasyon at maaari
itong magamit upang mapadali ang
pangangalap ng impormasyon, pag-uulat,
pagpapakalat at networking.
White Paper o Panukala
- Isa namang saliksik o ulat mula sa isang
ahensya ng gobyerno, opisyal ng gobyerno,
think tank , akademikong departamento, o
eksperto na naglalahad ng makabuluhang
impormasyon at/o mga panukala kaugnay ng
isang napapanahong isyu na nakaaapekto sa
maraming mamamayan o sa isang partikular
na komunidad ang white paper
- Layunin ng isang whitepaper na maitaguyod ang
isang tiyak na produkto, serbisyo, teknolohiya o
pamamaraan, at maimpluwensyahan ang
kasalukuyang at mga desisyon ng mga mamimili.
Deskriptibong Pananaliksik
- Tumutukoy ito sa deskriptibo o palarawang
paglalahad ng mga katangian ng isang tao,
grupo, sitwasyon, bagay, penomenon, at iba pa
na sinusuri/pinag-aaralan
Mga Uri ng Deskriptibong Pananaliksik
● Pag-aaral ng Kaso (Case Study)
- ito ay pagaaral sa isang tao o yunit sa
loob ng sapat na panahon
● Sarbey
- Ito ay ginagamit para sukatin ang
umiiral na pangyayari nang hindi
nagtatanong kung bakit ganoon o
ganito ang isang bagay, paksa o
pangyayari
● Mga Pag-aaral na Debelopmental
- Ito ay nagtatakda at kumukuha ng
mapanghahawakang impormasyon
tungkol sa pangkat ng mga tao sa loob
ng mahabang panahon
● Komparatibong Pananaliksik
- Tumutukoy sa deskriptibo o palarawang
paghahambing/pagkukumpara sa mga
pagkakatulad at
● Mga Pasubaybay na Pag-aaral (Follow-up
Studies)
- Ito ay kung saan ibig masubaybayan ang
isang paksa o kundisyon. Upang tiyakin
ang bunga ng isang pagaaral
● Dokyumentrayong Pagsusuri
(Documentary/Content Analysis)
- Ang pagsusuri ng mga nasusulat na
record at mga dokumento upang
malutas ang mga suliranin
● Palakarang Pagsusuri (Trend Analysis/Feasibilty
Study)
- Kung saan ginagamit na datos sa
pag-aaral na ito ang mga kondisyong
umiiral sa kasalukuyan
● Mga Paguugnay na Pag-aaral (Correlation
Studies)
- Ginagamit upang malaman ang ibat
ibang baryabol na magkakaugnay o may
relasyon sa isa’t isa sa target na
populasyon
Casa Study o Pag-aaral ng Kaso
- Tumutukoy ito sa detalyadong paglalarawan sa
sitwasyon ng isang tao, bagay, lugar, pangyayari,
penomenon, at iba pa bilang potensyal na
lunsaran ng mga susunod pang pag-aaral sa
mga kahawig na kaso
- Gamit ang pamamaraang ito, ang isang
mananaliksik ay nagkakaroon ng higit na
malalim na pag-aaral sa isang penomena na
sakop ng kaniyang imbestigasyon
Kwalitatibo ang Kalikasan ng Pag-aaral
Ito ay karaniwang nakatuon sa tiyak o partikular na mga
tao o mga penomena, Nangangailangan ito ng malalim na
pagtingin at pokus sa paksa ng pag-aaral
Ang pag-aaral ng kaso ay isinasagawa sa pormal na
metodo ng pananaliksik.
Kinikilala ito ng maraming disiplina ng pag-aaral katulad
ng sikolohiya, antropolohiya, sosyolohiya, agham
pampolitika, edukasyon, clinical na agham, social work, at
marami pang iba
Ang kwalitatibong pananaliksik ay nag-ugat sa malalim
na pag-aaral ng mga kaso ng tao, pangkat o
organisasyon. Ang pag-aaral ng mga kaso ay tipikal ding
kinasasangkutan ng mga malalaki, aggregate level case –
katulad ng organisasyon, kapitbahay, nasyon-estado – sa
halip na pagtuon ng pansin sa isang indibidwal
PAGSUSURING TEMATIKO
- ay isang pamamaraan sa pagsusuri ng isang akda,
tulad ng isang nobela, maikling kwento, o tula, na
nakatuon sa pag-aaral ng iba't ibang tema o
paksa na matatagpuan sa loob ng akda
Pagsusuring Tematiko at Pagsusuri ng Nilalaman
- Ang pagsusuring tematiko (San Juan, et al.,
2019) ay pamamaraan ng pagtukoy, pagsusuri,
at pagtatala sa mga tema o padron ng naratibo
sa loob ng isang teksto.
- Malapit sa paraang ito ang pagsusuri ng
nilalaman o content analysis na tumutukoy
naman sa paglalarawan at/o pagsusuri sa
nilalaman ng isang teksto at maaaring gamitin
sa pag-alam ng dalas ng paggamit (frequency)
ng isang partikular na salita
Secondary Data Analysis
- Tumutukoy ito sa pagsusuri at
pag-uugnay-ugnay sa mga umiiral na datos at
estadistika tungo sa layuning sagutin ang mga
panibagong tanong at/o makabuo ng mga
bagong kongklusyon na angkop sa kasalukuyang
sitwasyon
- nagbibigay sa mga mananaliksik ng
pagkakataon na mag- imbestiga sa mga
katanungan sa pananaliksik gamit ang mga
malakihang hanay ng datos na madalas na
kabilang sa mga pangkat na walang
kumakatawan, habang nagtitipid ng oras at
mapagkukunan.
- Hindi ito malawak na ginagamit ng mga
sikolohista at kung minsan ay nakatatanggap ng
matalas na pintas mula sa mga pumapabor sa
pangunahing pananaliksik
Pakinabang
- katipiran ng paggastos
- dami at saklaw ng datos na magagamit sa publik
Disbentahe
- hindi sumasagot nang tiyak sa tanong ng
mananaliksik
- hindi malalaman nang eksakto kung paano
nakolekta ang datos
Glosaryo
- ay isang listahan ng mga alpabetikong listahan ng
mga dalubhasang termino sa kanilang mga
kahulugan. Sa isang ulat, panukala, o aklat, ang
glosaryo ay karaniwang matatagpuan pagkatapos
ng konklusyon.
Leksikograpiya
- ay tumutukoy sa sangay ng linggwistika na
korpus/buod/pinakakatawan ng mga salita sa
isang partikular na wika sa mga salita, at ang
pagkakabuo, kayarian at kahulugan ng mga ito.
Pagbuo ng Glosaryo o Pananaliksik na Leksikograpiya
- Tumutukoy ito sa pananaliksik hinggil sa
proseso ng pagtatala ng depinisyon ng mga
termino alinsunod sa kontemporaryong gamit
ng mga salita sa isang partikular na larangan
"GLOSARYO NG MGA TERMINO SA PANITIKAN" DAVID
MICHAEL SAN JUAN (2010)
MGA TIYAK NA LAYUNIN:
1. Makapangalap at makapagtala ng mga termino sa
pagtuturo ng panitikan sa antas sekundarya at tersyarya
2. Makapagsalin o makabuo ng mga panumbas sa
salitang lahok
3. Makapagsalin o makahalaw ng depinisyon ng mga
termino sa panitikan
4. Masuri/malapatan ng balidasyon ang binuong glosaryo
sa panitikan
Pagbuo at Balidasyon ng Materyales na Panturo
- Tumutukoy sa pananaliksik hinggil sa proseso
ng pagbubuo at balidasyon ng mga modyul at
iba pang materyales na panturo na kaiba sa
karaniwang umiiral o kaya’y nakaangkla sa
panibagong pamamaraan o dulog sa pagtuturo
"DEBELOPMENT AT BALIDASYON NG MODYUL SA
FILIPINO 1 PARA SA DAYUHANG MAG-AARAL SA ANTAS
TERSYARYA" ARLENE M. SOLIMAN (2007)
MGA TIYAK NA LAYUNIN:
1. Makabuo ng modyul sa Filipino I na lumilinang sa
komunikatibong kakayahan at kasanayan ng mga
dayuhang mag-aaral sa dntas tersyarya.
2. Mabalideyt ang kaangkupan at kalinawan ng modyul
na naihanda.
3. Makagawa ng kaukulang rebisyon sa mga modyul batay
sa balidasyo
Diskurso
- ay pakikipagtalastasan, pakikipag-usap o
anumang paraan ng pagpapahayag ng ideya
tungkol sa isang paksa
Pagsusuri sa Diskurso
- isang uri ng pag-aaral na kadalasang ginagamit
sa pagtalakay sa mga usaping nangyayari sa
lipunan at sa mundo.
- Tumutukoy ito sa pagsusuri sa paraan ng
pagpapahayag at/o mensaheng
nangingibabaw sa teksto, awit, video, pelikula,
at iba pang materyales
Mga Uri ng Diskurso
Deskriptib
- Pagbibigay ng malinaw na imahe ng isang tao,
bagay, lugar, o teorya upang makalikha ng isang
impresyon o kakintala
Naratib
- Isinasambit ang mga detalyeng kalakip ng isang
partikular na pangyayari upang maibahagi sa iba
ang mga bagay na ating nasaksihan
Ekspositori
- Anyo ng diskurso kung saan nagpapahayag ang
isang tao ng mga ideya, kaisipan at impormasyon
na sakop ng kanyang kaalaman na inihanay sa
isang maayos at malinaw na pamamaraan.
Argumentatib
- Anyo ng diskurso na nakatuon sa pagbibigay ng
isang sapat at matibay na pagpapaliwanag ng
isang isyu o panig upang mahikayat o
makaengganyo ng mambabasa o tagapakinig
SWOT Analysis
- Tumutukoy ito sa pagsusuri ng kalakasan
(strengths) at kahinaan (weakness) ng isang
programa/plano, at mga oportunidad
(opportunities) o bagay na makatutulong sa
implementasyon at mga banta (threat) o bagay
na maaaring makahadlang sa implementasyon
ng programa/plano
- Ito ay unang ginamit ni Albert Humphrey
noong 1960s at sa ngayon ay itinuturing na isa
sa pinakamakapangyarihang kagamitan sa
pagsusuri para sa isang matatag na kalakalan
(business).
- ginagamit upang paghambingin ang sarili sa
katunggaling hanapbuhay (competitor)
strengths/ kalakasan
- Maaaring isaalang-alang sa pagtukoy sa
kalakasan ang perspektibang panloob, mula sa
pananaw ng mga tagatangkilik (customers) at ng
mga tao na kasama sa iyong market. Sa
pagtukoy sa sariling kalakasan, maaari mong
isaalang-alang ang iyong kalaban o competitor
Weaknesses/ Kahinaan
- Nararapat mong harapin ang katotohanan
gaano man ito kasakit para sa kabutihan ng
sariling organisasyon o samahan. Maaari mo
ring isaalang-alang ang perspektibang panloob
at panlabas at ano ang mga nakikita ng ibang
tao na kahinaan mo na hindi mo naman nakikita
Opportunities/Oportunidad
- Makatutulong sa pagtukoy sa pagkakataon
(opportunity) kung iyong isasaalang-alang ang
iyong kalakasan. Maaari ding tingnan kung
kayang tanggalin ang mga kahinaan at
pagtatanong sa sarili kung ito ay maaaring
maging pagkakataon (opportunity)
Threats/Banta
- Mga salik na may potensyal na makaapekto sa
pagbagsak ng isang negosyo o ng isang plano
Tandaan: Ang kalakasan (strengths) at kahinaan
(weaknesses) ay karaniwan na matatagpuan sa loob
(internal factors) ng organisasyon o samahan,
samantalang ang pagkakataon (opportunities) at banta
(threat) naman ay may kaugnayan sa mga salik na
panlabas (external factors), dahilan kung bakit
karaniwan itong tinatawag na Panloob- Panlabas na
Pagsusuri (Internal-External Analysis) at ang matrix
naman ng SWOT ay tinatawag din minsan na IE Matrix.
Kahalagahan ng SWOT Analaysis
- Pagtuklas ng mga bagong solusyon sa suliranin;
- Pagtukoy sa mga balakid na makatutulong
upang bawasan o limitahan ang mga layunin ng
pag-aaral;
- Pagpapasya sa direksyon na kug saan sila ay
magiging higit na epektibo;
- Paraan ito upang magkaroon ng palitang-kuro
(brainstorming) sa mga nagsasagawa ng
pag-aaral
- Mapataas ang antas ng kredibilidad ng
interpretasyon na siyang gagamitin sa
presentasyon ng mga nagsasagawa ng pag-aaral;
- Makatutulong ito upang malaman kung ang
isang layunin ay kayang matamo batay sa
itinakdang oras at kakayahan ng organisasyon o
samahan;
- Makatutulong ito sa mga organisasyon o
samahan upang sila ay magkaroon ng bisyon
para sa isang praktikal at episyenteng awtput na
may pagpapahalaga sa lahat ng kanilang
potensyal
 Kritikal na Pagsusuring Pangkurikulum/Pamprograma
- Tumutukoy sa pagsusuri sa mga negationg
aspekto ng isang kurilulum/programa tungo sa
layuning baguhin/linangin pa ito
Pagsusuring Etimolohikal
- Ang etimolohiya (pinagmulan ng salita) ay ang
pag-aaral ng kasaysayan ng mga salita at kung
paano nag-iba ang kanilang anyo at ibig sabihin
sa paglipas ng panahon.
- Ang mga etimologo ay gumagamit ng proseso
ng komparatibong lingguwistika para
makagawa ng mga direktang koneksiyon sa
inang wika nito.
etimolohiya
- pag-aaral ng kasaysayan ng mga salita at kung
paano nag-iba ang kanilang anyo at ibig sabihin
sa paglipas ng panaho
- Griyego na etumologia
- etumon - may kahulugan o ibig sabihin
- logia o logos - pag-aaral
etimologo
● nag-aaral kung paano ginagamit ang mga salita
noong sinauna at mga prosesong
komparatibong lingguwistika para makagawa ng
mga direktang koneksyong sa inang wika
Toponomiko/toponomiya
- pag-aaral ng mga pinagmulan ng pangalan ng
mga lugar
- maaaring nakadepende sa kung saan mayaman
o kilala ang lugar noong unang panahon
Sariaya
- Mula sa pangalan ni Zariya na isang kilalang
babae noon sa lugar
- Sadyaya – pangalan ng ilog kung saan
ipinangalan ang bayan
- Shariah (good law) isinigaw ng isang Moro
matapos mabigong makahanap ng ginto at pilak
sa opisiang pinasok at nkahanap ng lokal nsa
batas na nakasulat
Batangas
- BonBon-pangalan nito sa kamangha-manghang
Lawa ng Taal
- Batang - na pagtukoy noon sa mga troso na
nakikita sa mga ilog at maging sa lawa ng Taal
- La Provincia del Cumintang - naging sentro ito
ng “kumintang, " ang uri ng sining tungkol sa
awit at sayaw.
- Batalang – Batangan - Batangas
Action Research
● Pananaliksik ito na nakatuon sa paglutas ng
ispesipikong suliranin sa loob ng silid-aralan, o
kaya’y kaugnay ng proseso ng pagkatuto sa isang
partikular na sitwasyon
● Ginagamit ang ganitong uri ng pananaliksik
upang sikapin na mapaunlad ang kalidad ng
isang organisasyon o samahan
● Si Professor Kurt Lewin ang kinilalang
nagpaunlad ng pananaliksik na ito noong 1940s.
Kinasasangkutan ito ng kwantitatibo at
kwalitatibong pananaliksik o pareho. Si Lewin ay
gumamit ng pilipit na hakbang (spiral steps) na
kung saan ang mga ito ay binubuo ng siklo ng
pagpaplano, aksyon, paghahanap ng mga datos o
impormasyon hinggil sa resulta ng aksyon
● Si Stephen Corey (1953) ay may kaugnay na
pagpapakahulugan sa aksyon na pananaliksik
(action research).
● Ayon sa kaniya, ito raw ay angkop para sa mga
nagnanais ng pagbabago sa kanilang
organisasyon bilang resulta ng pag-aaral na
isinagawa ng isa o ng pangkat
Proseso
● Pagpaplano
● Aksiyon
● Kritikal na Repleksyon
● Ebalwasyon
Katangian ng Aksyon na Pananaliksik (Action Research)
Ang isang pag-aaral na katulad ng aksyon na
pananaliksik (action research) ay dapat magtaglay ng
mga sumusunod na mahahalagang katangian:
(1) integridad ng pag-aaral; - Mahalaga na
maipakita sa isasagawang pag-aaral ang integridad nito
sa pamamagitan ng pagiging maingat sa metodo na
gagamitin dito.
(2) nagwawaring pag-usisa o reflective inquiry; - Ito
ay pag-usisa kung ikaw ba ay naging maayos na lider;
kung polisiya ba ay epektibo; kung ang mga mag-aaral
ba ay natuto sa iyo gamit ang iba’t ibang estratehiya sa
pag-aaral; at marami pang iba.
(3) may siyentipikong pamamaraan; - maipakita
ang katotohanan at kamalian ng hinuha o hypothesis ,
at ng kongklusyon na siyang nagbibigay ng balidasyon o
modipikasyon sa hinuha o hypothesis .
(4) maliit na iskala ng pamamagitan; - mga gawi ng
tao sa loob ng organisasyon upang matugunan ang mga
usapin ng mga namumuno at pagkakaroon ng masusing
pagsusuri sa epekto ng nasbing interbensyon.
(5) pagtuklas kung paano mabibigyan ng solusyon
ang suliranin sa loob ng organisasyon; - nakabatay sa
resulta o kalalabasan ng pag-aaral batay sa mga datos
na makakalap
(6) ito ay pagtasa upang pag-ugnayin ang
namamagitan sa teorya at praktika; - Ang isang
pag-aaral ay kailangang nakabatay sa isang teorya o
 paniniwala na mayroong
isyu o usapin sa katotohanan o sa aktwal na sitwasyon
sa isang samahan o organisasyon na paksa ng pag-aaral.
(7) maisasagawa ito sa loob ng maiksing panahon
lamang; - dahil na rin sa tawag ng
pangangailangan na mabigyan ng agarang solusyon ang
isang isyu o suliranin sa pag-aaral.
Ang isang pag-aaral na katulad ng aksyon na
pananaliksik (action research) ay dapat magtaglay ng
mga sumusunod na mahahalagang katangian:
(8) Ang respondente ng pag-aaral ay nasa kontrol ng
mananaliksik Hindi nangangailangan na humingi ng
pahintulot na makapagsagawa ng pag-aaral sapagkat
ang mananaliksik ay may direktang kontrol sa kanila
Proseso sa Pagbuo ng Aksyon na Pananaliksik (Action
Research)
1. Pagtukoy sa mga suliranin - ang unang
hakbang na dapat gawin sa pagbuo ng ganitong uri ng
pananaliksik ay ang pagtukoy sa mga suliranin g
nakapaloob sa organisasyong kinabibilangan
2. Pagbuo ng plano - ang hakbang na ito ay
tumutukoy kung paano matutugunan ang
pangangailangan ng usapin ay maaaring gamitin ang
sumunod na hakbang ng pananaliksik
3. Pangangalap ng datos - ang mananaliksik ay
kailangang magsagawa ng pangangalap ng datos
hinggil sa paksa ng kaniyang pag-aaral na kung saan ay
may ganap na kontrol.
4. Pagsusuri ng datos - ang mga datos na
makakalap ay kailangang dumaan sa proseso ng
pagsusuri gamit ang estadistika, literatura, at mga
obserbasyon.
5. Pagbuo ng plano upang maging batayan ng
aksyon o pagkilos sa hinaharap. - Matapos ang
pagtuklas, mahalaga na ang mananaliksik ay makabuo
ng kongkretong plano kung paano niya mapauunlad
ang kaniyang mga naunang plano
Pagsusuri ng Dokumento
- Tumutukoy ito sa paghihimay-himay sa
nilalaman, konteksto, at kabuluhan ng tekstong
sinusuri. Halimbawa, maaaring lapatan ng textual
analysis ang mga tulang naisulat noong panahon
ng Batas Militar sa Pilipinas, o kaya ang mga
awiting pampagibig na namamayagpag noong
dekada 90 hanggang sa kasalukuyan (San Juan, et
al., 2019).
- Maaari ding ituring na “teksto” ang mga
audiovisual tulad ng mga music video ng mga
kantang may kabuluhang panlipunan o kaya ang
mga episode ng teleserye.
- Ang metodolohiyang ito ng pag-aaral ay angkop
na gamitin sa mga mahahalagang datos na
nakapaloob sa isang pribado o pampublikong
dokumento. Ang mga dokumentong ito ay maaari
ding manggaling sa mga sumusunod: aklat, mga
papeles, pahatid kalatas, liham, tala (records), at
iba pa (Maranan, 2018)
Comparative Analysis, Discourse Analysis, at Content
Analysis
Pagsusuri
- Prosesong paghihimay ng isang paksa sa maliit na
bahagi, upang magkaroon ng mas mainam na
pagiintindi sa paksa
- Pag-aanalisa o pag-oobserba upang
mapag-aralan at mabigyang kasagutan
angproblema
COMPARATIVE ANALYSIS
- Pagtatasa ng Paghahambing
- Ginagamit upang masukat ang mga relasyon sa
pananalapi sa pagitan ng mga variable sa dalawa
o higit pang mga panahon ng paguulat.
DISCOURSE ANALYSIS
- Pagtatasa ng Diskurso
- malawak na ikinategorya bilang pag-aaral ng mga
paraan kung saan ginagamit ang wika sa mga
teksto at konteksto
- Ginagamit ang pagtatasa ng diskurso sa iba 't
ibang disiplina sa mga humanities at agham
panlipunan.
- Nagsasangkot sa pagsusuri sa iba 't ibang mga
sukat ng diskurso.
- Masusing pagaaral sa paggamit ng wika bilang
paraan ng pagpaparating ng mensahe ng isang
tao sa kanyang kapwa upang siya ay lubusang
maunawaan
CONTENT ANALYSIS
- Pagsusuri ng Nilalaman
- Isang paraan para sa pag-aaral at / o pagkuha ng
makabuluhang impormasyon mula sa mga
dokumento.
- Ang pagtatasa ng nilalaman ay isang payong
termino para sa iba 't ibang diskarte at
pamamaraan ng pananaliksik. Ito ay isang paraan
ng pag-aaral at pagkuha ng impormasyon mula sa
mga dokumento sa pamamagitan ng pagtukoy ng
mga salita o konsepto sa mga teksto. Ang mga
teksto na ito ay maaaring mga libro, artikulo,
sanaysay, talumpati, at iba pa
Tatlong (3) pangunahing paggamit ng pagsusuri ng
nilalaman (Holsti 1969)
- Ang paggawa ng mga sanggunian tungkol sa mga
antecedents ng isang komunikasyon.
- Naglalarawan at gumawa ng mga sanggunian
 tungkol sa mga katangian ng isang komunikasyon - Audio recordings
- Paggawa ng mga sanggunian tungkol sa mga - Artworks
epekto ng komunikasyon. - Libro
- artepak
Dr. Klausk Rippendorff (2004)
- Ang bawat pagsusuri ng nilalaman ay dapat Kalkasan ng Saliksik Arkibo
tumugon sa anim na katanungan. - Maliit ang posibilidad na magkaroon ng bias sa
mga sagot ng mga subject dahil hindi naroroon
1. Aling data ang nasuri? ang mananaliksik sa panahon ng pagkalap ng
2. Paano tinukoy ang data? datos
3. Ano ang populasyon mula sa kung saan ang data - Mas madali mangalap ng datos dahil marami ang
ay iginuhit? puwedeng mapagkunan ng mga ito
4. Ano ang konteksto na nauugnay sa kung saan - Malawak ang panahon na maaraming maging
ang data ay nasuri? sakop ng mga pagaaral kung kaya’t may mas
5. Ano ang mga hangganan ng pagsusuri? malawak na pagtingin sa mga uso o kalalabasan
6. Ano ang target ng mga inperensya? ang mananaliksik
- Mapagaaralan ang mga bihirang paguugali at mga
Saliksik Arkibo hindi makontrol na mga pangyayari
- Kwalitatibong pamamaraan ng pananaliksik na Kahinaan ng Saliksik Arkibo
kung saan ang mga datos na gagamitin ay - Kredibilidad ng mga datos Objective
kinolekta ng ibang mananaliksik at sinuri upang - Hindi direktang tumutugon ang datos sa tanong
makagawa ng sariling konklusyon sa ibang sa pagsasaliksik Objective
hypothesis. - Hindi kontrolado ng mananaliksik ang
- Isang porma ng pananaliksik na historical na pangongolekta ng datos at mga uri ng control na
nakatuon sa pagsusuri ng mga dokumento sa ginamit kung kaya’t maaring may pagkukulang
arkibo (gaya ng lumang manuskrito o dyaryo) na ang makukuhang datos
manggagaling sa mga silid aklatan ng mga
kolehiyo at pamantasan Policy Review
- Ang mga nasaliksik ay tinatago upang maari pang - ay mahalagang bahagi ng pagkakaroon ng
magamit ng mga susunod na mananaliksik epektibong patakaran o polisiya at sa
paghahanda ng mga plano sa pamamahala. Ang
Batayan sa Pagpili ng arkibo regular na pagsasagawa nito ay nagpapanatili ng
- KOMPREHENSIBO pagakakaroon ng organisasyon ng napapanahong
- NAPAPANAHON mga regulasyon, teknolohiya, at mga gawaing
- SUPORTADO NG EBIDENSYA AT MGA PAHAYAG pang-industriya. Ito ang nagsisiguro ng
- MAY KAUGNAYAN SA PANGANGAILANGAN pagkakaroon ng pare- pareho at epektibong mga
- OBHETIBO patakaran
- Ginagamit ito sa pagpapaliwanag kung paano at
Iba’t Ibang Uri ng Arkibo bakit ipinapatupad ng gobyerno ang partikular na
- Arkibong pangakademiko patakaran at kung ano-ano ang magiging epekto
- Arkibo ng mga kompanya nito
- Arkibong panggobyerno Impact Assessment
- Historikal na arkibo - Isang paraan upang masukat ang pagiging
- Museo epektib ng mga gawaing pangorganisasyon at
- Arkibong pangrelihiyon ppaghuhusga ng importansya ng mga
- Mga natatanging koleksiyon material na may pagbabagong dala ng mga gawaing ito
historical na importansya galing sa mga Upang maisagwa ng maayos ang Impact Assessment,
mamamaya narito ang ilang hakbang na maaaring sundin
Mga Materyal ng Arkibo ● Pagtukoy sa layunin ng pagsusuri
- Dyaryo ● Pagkuha ng Datos at impormasyon
- Periodicals ● Pagtatasa ng Epekto
- Nailimbag at hindi nailimbag na manuscripts ● Pag-aaral ng mga Alternatibo
- Liham ● Pagpaplano ng Aksyon
- Litrato
- Tsart, graphs Kahalagahan sa ibat ibang larangan
 ● Ekonomiya - Sa pag-aaral ng mga epekto sa
aspetong ekonomiko, maaaring matukoy ang mga
potensyal na pagbabago sa kita, hanapbuhay, at
negosyo. Ito ay makakatulong sa pagpapasya
kung ang proyekto ay dapat nga bang ituloy o
hindi batay sa kanyang potensyal na kontribusyon
sa ekonomiya.
● Lipunan - Ang pagsusuri ng epekto sa aspeto ng
lipunan ay nagbibigay-daan sa pag-unawa sa mga
posibleng implikasyon sa mga komunidad at mga
mamamayan. Maaaring tukuyin ang mga
potensyal na benepisyo at mga hamong
pangkalusugan, edukasyon, hanapbuhay, kultura,
at iba pang aspeto ng buhay ng mga tao.
● Kapaligiran - Ang pagsusuri ng epekto sa
kapaligiran ay tumutugon sa pangangailangan ng
pagpapangalaga sa kalikasan at mga likas na
yaman. Ito ay nagbibigay ng impormasyon hinggil
sa mga potensyal na epekto sa ecosystem,
kalidad ng hangin, tubig, at lupa, at iba pang
aspeto ng kapaligiran
● Patakaran at Batas - isang mahalagang
hakbang din ang impact assessment sa pagbuo
ng mga patakaran at batas. Ito ay nagbibigay ng
batayang impormasyon upang makabuo ng mga
regulasyon at mga hakbang na magbibigay ng
kaukulang proteksyon at pagkontrol sa mga
potensyal na epekto
Pagsasagawa ng Survey Transkripsyon
- ang proseso ng pagsusulat ng mga talâ o
transkripsyon mula sa isang survey o pag-aaral.
Ang layunin nito ay magkaroon ng tumpak at
sistematikong dokumentasyon ng mga sagot o
datos na nakolekta sa pananaliksik na ito.
- ang pagpapalagay ng mga sagot ng mga
respondent sa isang pisikal o elektronikong anyo
ng pagkakasulat. Ito ay nagpapahintulot sa mga
mananaliksik na maunawaan at suriin ang mga
impormasyon na nakalap mula sa survey ng mas
detalyado. Ang prosesong ito ay karaniwang
ginagawa sa pamamagitan ng pagpapakinggan at
pagtatala ng mga audio recording o pagbuo ng
mga talâ mula sa mga nakasulat na pagsisiyasat.
Kahalagahan ng pagsasagawa ng survey transkripsyon
● Pagsusuri ng data: Ang transkripsyon ay
nagbibigay ng malinaw na pagtingin sa mga sagot
ng mga respondent sa survey. Ito ay nagbibigay
ng pagkakataon sa mga mananaliksik na suriin
ang mga patern, tema, o mga trend sa mga sagot
ng mga respondent..
● Pag-aaral ng mga detalye: Sa pamamagitan ng
transkripsyon, maaaring masuri ang mga detalye
ng mga sagot ng mga respondent, tulad ng tono
ng boses, indibidwal na mga salita, o
pagpapahayag ng emosyon.
● Pagpapalawak ng impormasyon: Ang mga
transkripsyon ay nagbibigay ng pagkakataon na
i-publish o ibahagi ang mga resulta ng survey sa
mas malawak na hanay ng mga mambabasa o
tagapakinig.
Ang pagsasagawa ng transkripsyon ay mayroong iba't
ibang gamit at benepisyo sa mga sumusunod na
larangan:
Pananaliksik at akademiko: Sa mga larangan ng
pananaliksik at akademiko, ang transkripsyon ay isang
mahalagang hakbang upang maiproseso at ma-analisa
ang mga datos na nakalap mula sa mga interbyu, focus
group discussions, o mga survey.
Medikal at klinikal: Sa larangan ng medisina at klinikal na
pagsasaliksik, ang transkripsyon ay maaaring gamitin
upang itala ang mga salita o pahayag ng mga pasyente,
mga ulat ng pagsubaybay, o mga rekord ng mga sesyon ng
terapiya.
Pagbuo ng tekstong panradyo o telebisyon: Sa industriya
ng midya, ang transkripsyon ay mahalaga sa pagbuo ng
mga teksto para sa mga programa sa radyo o telebisyon.
Ito ay ginagamit upang maipaghanda at maisulat nang
maayos ang mga linya ng mga host, reporter, o mga aktor.
Pagsasagawa ng Sarbey
- pinakakaraniwang pamamaraan ng pangangalap
ng datos.
- isinasagawa sa pamamagitan ng pagpapasagot
ng talatanungan o questionnaire o sa
pamamagitan ng panayam sa mga taong
makapagbibigay ng saloobin, opinyon o
impormasyon, hinggil sa paksa ng pananaliksik,
pagkatapos ay isasagawa ng mananaliksik ang
paglalarawan sa mga naging tugon ng
respondente.
Bilang paglilinaw, ang mananaliksik ay maaaring
gumamit ng sumusunod na mga uri ng
talatanungan:
1. Istandardisado (standardized questionnaire):
Ito ang talatanungan na ginamit na sa mahahalagang
pag-aaral na maaaring gamitin sa kasalukuyang
pag-aaral dahil na rin sa kanilang pagkakatulad sa
maraming bagay.
2. Sariling likha (self made questionnaire): Dahil
sa pagiging sensitibo ng maaaring maging epekto ng
pag-aaral sa mga mambabasa o sasangguni dito,
mahalaga na dumaan sa balidasyon ang sariling likhang
talatanungan