የተቀናጀ ስትራቴጂያዊ Yራ አመራር Yርዓት ግንባታና

ትግበራ ( BSC ) Yልጠና

1
የሥልጠናው ዓላማ

በባላንስድ ስኮርካር መሳሪያነት ከኮርፖሬሽኑ ራዕይና ስትራቴጂ

ጋር የተቀዳ /የተሳሰረ ዓመታዊ ዕቅድን ለማዘጋጀት
ለመከታተልና ለመገምገም የሚያስችል ዕውቀትና ክህሎት
መጨበጥ ነው፤

2
 yoL«ÂW GïC
ከዚህ ሥልጠና በሁዋላ ሰልጣኞች፤

 ባላንስድ ስኮርካርድ እንደ ለውጥ ማምጫና የኮሙኒኬሽን መሣሪያነቱ መረዳት ፤

 የባላንስድ ስኮርካርድ ምንነትና ለድርጅቱ የሚኖረውን ጠቀሜታ ማወቅ ፤
 yƧNSD S÷RµRD ዘጠኝ dr©ãCN bmጠqM ስትራቴጂን ለመገንባትና
ለመምራት የሚያስችል :WqT ክህሎት ¥ÄbR#
 yåPÊ>N y¿‰t¾ :QD xzg©jT §Y በቂ :wqT KHlÖT m=b_ \
 bxfÚ[M KTTL DUF MzÂÂ GMg¥ §Y tgbþWN :WqTÂ
KHlÖT m=b_ \

3
 yoL«ÂW xµÿD
 ገለጻና ማብራሪያ
 በቀረበው ገለጻና ማብራሪያ ላይ የሰልጣኞች ጥያቄና አስተያየት
 በተመረጡ ጭብጦች ላይ መጠነኛ ልምምድ ማድረግ
 በመመሪያውና በሥልጠናው መካከል ያለውን አንድነት ማረጋገጥ
 ሌሎች የሰልጣኞችን ጥያቄዎች በጋራ መመለስ

4
 yoL«Â hùn¤¬N mwsN
 TWWQ፡Ñlù SM#y`§ðnT dr©Â bbþx¤Ssþ ÃlãT y:WqT dr© (1#2#3#4#5)
 የሰልጣኙ ፍላጎት (ከዕውቀት ክህሎትና አመለካከትአንጻር)
 ygþz¤ አጠቃቀም
 የሥልጠና ደንብ
 አስተባባሪ /ኢነርጃይዘር
 የየዕለት ውሎ ግምገማ አቅራቢዎች
 ድህረ ሥልጠና ቃል ኪዳን

5
 ክፍል አንድ
የባላንስድ ስኮርካርድ ምንነትና ጠቀሜታ

6
 የባላንስድ ስኮርካርድ ምንነት

 የተቀናጀ የስትራቴጂያዊ ዕቅድና ሥራ አመራር፣ኮሚኒኬሽን እና

የለውጥ አመራርን አጣምሮ የያዘ መሳሪያ ነው ፣
 uØmƒ ¨d˜ በሆኑ Ñ<ÇÄ‹ Là Tƒ¢`
 ¾›”É” }sU ¾[ÏU Ñ>²? ስትራቴጂያ© ƒŸ<[ƒ uÓMê
KTekSØ“ Ãህ”’< Kc^}™‹ KTd¨p/KTeÚuØ ¾T>[Ç
¾K¨<Ø እ `UÍ ’¨< ፣
 eƒ^ቴÍ=” }Óv^© K=J’< ¨ÅT>‹K< eƒ^‚Í=Á© Óx‹
KSS”²` ¾T>Áe‹M መሳሪያ ’¨< ፣
የባላንስድ ስኮርካርድ ምንነት. . .
 ¾ðéTዎች ¾ዕKƒ }ዕKƒ e^/¡”¨<” Ÿ}sU ^ዕÓ eƒ^ቴÍ= Ò`
KTe}dc` ¾T>Áe‹M ¾eƒ^ቴÍ=Á© e^ ›S^` ሥ`ዓƒ፤
 ›”É }sU eƒ^ቴÍ= }¢`  ”Ç=J”፤ uË~” Ÿeƒ^ቴÍ=¨< Ò`
እ”Ç=Áe}de`ና Ÿ}Óv` እ”Ç=T` ¾T>Áe‹M Tዕkõ ’¨<፤
 ማዕቀፉም በሚከተሉት ጉዳዮች ማለትም፤
 በአጭርና በረጅም ጊዜ ግቦች፣
 በፋይናንስና ፋይናንስ ነክ ባልሆኑ እይታዎች፣

8
የባላንስድ ስኮርካርድ ምንነት. . .
 እንዲገኝ በታሰበው ውጤትና ለውጤቱ መገኘት ምክንያት
በሚሆኑ ግቦች / በቀዳማይና በዳህራይ አመልካቾች /፣
 በአእምሯዊና ቁሣዊ ሀብት ፣እና
 በውጫዊና በውስጣዊ አፈጻጸም እይታዎች፣
መካከል ሊኖር የሚገባውን ስትራቴጂያዊ ትስስርና
ሚዛናዊነትን በጠበቀ መልኩ በሰፊው ጥቅም ላይ በማዋሉ
ባላንስድ የሚለውን ፅንሰ-ሀሳብ መያዝ ችሎአል፡፡

9
 ስትራቴጂን የመፈፀም መሰናክሎች

የራዕ ይ ብዥታ (the የማበረታቻ ሥርዓት አመራር (mgt barriers ግብዓቶች

vision barriers) (people barriers) ) (Resource
Barriers)

85% የሚሆኑት
5 % የሚሆኑት 25 % የሚሆኑት የድርጅት 60 % የሚሆኑት
ሰራተኞች ብቻ አመራሮች ብቻ የተ አመራሮች በወር ተ ቋማት
የተስትራረጂውን ቋማቸውን ለ1 ሰዓት ብቻ በጀታችውን
ይረዳሉ ስትራቴጂ ከ ስለ ተቋ ከስትራቴጀው ጋር
ከማበረታቻ ሥርዓት ማቸው አያያየየዙም
ጋር ያስተሳስራሉ ሰትራቴጂ
ይወያያሉ
 የባላንስድ ስኮርካርድ መገለጫ የሆነው የባላንስድ ስኮርካርድ መገለጫ
ያልሆነው
የስትራቴጂያዊ ዕቅድና ሥራ አመራር ሥርዓት የአፈጻጸም መለኪያ ብቻ

ተቋማዊ የኮሙኒኬሽን መሳሪያ ለበላይ አመራሩ ብቻ መረጃ የሚሰጥ

የአመለካከት / የአስተሳሰብ ለውጥ ጉዞ ነው የአጭር ጊዜ የፕሮጄክት አፈጻጸም መለኪያ

ስትራቴጂያዊና ኦፕሬሽናላዊ - ጥልቅ አስተሳሰብን በስራ ላይ ያሉ ፕሮጄክቶች ጥርቅም

የሚጠይቅ
የተቋማዊ ሽግግርና የለውጥ መሳሪያ ስራን በተለመደው መንገድ ማከናወን

ሚዛናዊ (በውስጣዊና በውጫዊ፤ ፋይናንስ ነክ በሆኑና እየተገለገልንባቸው ያሉትን መለኪያዎች በአራቱ

ባልሆኑ፤ በረጅም ጊዜና በአጭር ጊዜ) ዕይታዎች ማስቀመጥ

ተጠያቂነትን የሚያጎለብት ጥብቅ የሰራተኛ ቁጥጥር መሳሪያ

19
የባላንስድ ስኮርካርድ ጠቀሜታዎች
 ተቋማት የተሰጣቸውን ተልዕኮ ለመፈጸምና ተልዕኳቸው መሳካቱን
ለማረጋገጥ ያግዛል፣
 ግልጽና የተብራራ ተቋማዊ ራዕይንና ስትራቴጂን ለማዘጋጀትና
ለመተግበር፤
 ከተቋማዊ ዒLT­‹ (Targets) በመነሳት }sT© አፈጻጸምን
ከስትራቴጂያዊ ዕቅድ ጋር የሚያስተሳስሩ እይታዎችን
(Perspectives) ለይቶ ለማውጣትና ¾}sS< አፈጻጸም
ከእይታዎቹ አኳያ እንዲመዘን ለማድረግ ያስችላል፡፡
 የፋይናንስ መመዘኛዎች የወደፊት አፈጻጸምን በሚያመለክቱ
መመዘኛዎች እንዲታገዙና የተሟላ ምዘና እንዲካሄድ ለማድረግ
ያስችላል፡፡
20
¾ባላንስድ e¢`"`É ጠቀሜታዎች. . .
 ተቋማዊ ራዕይን ለማሳካት የሚነደፉ የስትራቴጂያዊ ¨<Ö?„‹”“ ግቦችን ስኬት
ለመመዘን የሚያገለግሉ ተስማሚ መKŸ=Á­ችን ለይቶ ለማስቀመጥና በጥቅም
ላይ ለማዋል ያገለግላል፤
 ሁሉም ሠራተኞች በተቋሙ የወደፊት ስትራቴጂዎች፣አካሄዶችና ድክመቶች
ላይ እንዲያስቡና እንዲወያዩ ይረዳል፤
 በተቋሙ ሥራዎች፣ስትራቴጂዎችና በጋራ ራዕይ መካከል ትስስርን ይፈጥራል ፤
 የተቋሙ ውስጣዊና ውጫዊ ግንኙነት የበለጠ እንዲዳብርና የጠበቀ እንዲሆን ፤
 በሠራተኞች የዕለት ተዕለት ሥራዎችና በስትራቴጂው መካከል ጥብቅ ቁርኝት
እንዲፈጠር ይረዳል ፤
 በሠራተኞች ዘንድ የባለቤትነትና የተጠያቂነት ስሜትንና ቁርጠኝነትን ይፈጥራል
፤
 ተቋሙ በደንበኞቹ / ተገልጋዮቹ ፣ በሠራተኞቹ፣ በስትራቴጂዎቹና በውጤቶቹ
ላይ ሁለንተናዊ ትኩረት እንዲሰጥ ያስችላል ፤
21
 በሥርዓቱ ግንባታና ትግበራ ሂደት የአመራሩ ሚና
 ስለለውጡ አስቸኳይነት እና አንገብጋቢነት ድባብ/ ግንዛቤ መፍጠር፤
 ተቋማዊ ራዕይን መቅረጽና ስትራቴጂን ከራዕዩ ጋር ማስተሳሰር፤
 በራዕዩ ላይ የጋራ ስሜትና ትብብር መፍጠር፤
 ራዕዩንና ስትራቴጂውን በግልጽ ማሳወቅና ማስገንዘብ፤
 ስትራቴጂ ተኮር መሆንና ፈጻሚዎች ስትራቴጂውን እንዲተገብሩት ማብቃት፤
 ለውጡን በተደራጀና በተቀናጀ መልክ ማስኬድና የለውጥ አደናቃፊ አስተሳሰብንና
ተግባራትን ለማስተካከል የሚያስችል መድረክ መፍጠር፤
 የለውጡን ግለት መጠበቅ፤
 የተገኙ ለውጦችን አጠናክሮ መቀጠል (ማስፋት)፤
 ተጨማሪ ለውጥ ማስመዝገብ፤
 አዲሱን የውጤት ተኮር ስርአት ተቋማዊ (Institutionalize) ማድረግ (ባለቤት
እንዲኖረውና ሁሉም የተቋሙ የስራ ክፍሎች ተግባራዊ እንዲ ያደርጉት ማድረግ)፤

22
 የውተስ (BSC) ግንባታ ደረጃዎች
ደረጃ አንድ - ቅድመ ሁኔታና ተቋማዊ ዳሰሳ
ደረጃ ሁለት - ተቋማዊ ስትራቴጂን ማዘጋጀት
ደረጃ ሶስት - ስትራቴጂያዊ ግቦችን መቅረጽ
ደረጃ አራት - የስትራቴጂ ማፕ ማዘጋጀት
ደረጃ አምስት - የአፈጻጸም መለኪያዎችንና ዒላማዎችን
ደረጃ ስድስት - ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን መቅረጽ

የትግበራ ደረጃዎች

ደረጃ ሰባት - የአፈጻጸም መረጃ ሥርዓት መዘርጋት

ደረጃ ስምንት - ውጤት ተኮር ዕቅድን በየደረጃው ማውረድ
ደረጃ ዘጠኝ - የአፈፃፀም ክትትልና ግምገማ

23
 ክፍል ሁለት
የባላንስድ ስኮርካርድ ግንባታና ትግበራ
ምዕራፎች

24
 ደረጃ አንድ
ቅድመ ሁኔታና ስትራቴጂያዊ ትንተና

25
በደረጃ አንድ የሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት
የሚከተሉት ናቸው፤
 የተቋሙን ለለውጥ ዝግጁነት ማረጋገጥና ቅድመ
ዝግጅት ማድረግ ፤
 ስትራቴጂያዊ ትንተና ማካሄድ፤
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሙኒኬሽን ሥራዎችን
መሥራት፤

26
ዝግጁነትን ማረጋገጥና ቅድመ ዝግጅት ማድረግ
 የለውጡን ዓላማና አስፈላጊነት በግልጽ ማስቀመጥ፤
 የለውጥ እና ኮሙኒኬሽን ስትራቴጂና ዕቅድ ማዘጋጀት
 አደረጃጀቱን በመወሰን በአደረጃጀቱ የተካተቱ ቡድኖችን ሚናና
ኃላፊነት መወሰን፣
 ለውጡን ለመተግበር የሚያስፈልገውን ሃብት መለየት፤
 የለውጥ ተግዳሮቶችን መለየትና መቀነሻ ስልቶችን መንደፍ፤
 ስጋቶችን መለየትና መፍትሄ አቅጣጫዎችን ማስቀመጥ፤
 ዝርዝር መርሃ ግብር ማዘጋጀት፤

27
. . ቅድመ ዝግጅት ማድረግ…
 የኮሙኒኬሽን ስትራቴጂና ዕቅድ ማዘጋጀት - የኮሙኒኬሽን ዐውደ ጥናት መርሀ
ግብር ማዘጋጀት፣
 የኮሙኒኬሽን ቡድን አባላትን መለየት፣
 ጥናት ማካሄድ፣ በተለይ የባላንስድ ስኮርካርድ አስፈላጊነትና ወቅታዊነት
በተመለከተ ለሚነሱ ጥያቄዎች ምላሽ መስጠት፤
በስትራቴጂው መሰረት አደረጃጀት መፍጠር
 የስትራቴጂያዊ አመራር ቡድን
 የትኩረት መስክ ቡድኖች (ስትራተጂያዊ የትኩረት መስኮች ከተለዩ በኋላ
የሚሰየም)
 የኮሙኒኬሽን ቡድን
 የለውጥ አስተባባሪ ወይም የስትራተጂ ስራ አመራር ጽ/ቤት
 የካስኬዲንግ ቡድኖች
 የውጭ አማካሪ ቡድን
28
. . .ቅድመ ዝግጅት ማድረግ…
 ቀጣይነት ያለው አመራርና ድጋፍ መስጠት፤
 መርሀ ግብር ማዘጋጀት፤
 ቡድኖችን ማቋቋም፣ ሃላፊነታቸውን መወሰን፤
 ተልዕኮ፣ራዕይ፣ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮች፣ውጤቶች እና
እይታዎችን ማዘጋጀት፤
 የኮሙኒኬሽን ቡድን ያዘጋጀውን የኮሙኒኬሽን ስትራቴጂና ዕቅድ
ማጽደቅ፤

29
 ስትራቴጂያዊ ትንተና ማካሄድ
 ውጫዊ አካባቢን መረዳት - ፖለቲካ፣ኢኮኖሚ፣ሶሻል፣ቴክኖሎጂ፣ ኢንቫሮንመንት
እና ሕግ፣
 የውስጥ ጥንካሬንና ድክመት ለመረዳት - ስትራቴጂ ፣ የአሠራር
ስርዓት፣አደረጃጀት፣ብቃት(ዕውቀት፣ክህሎትና አመለካከት)፣ ድርጅታዊ
ባህል፣የውሳኔ አሠጣጥና የውሳኔ ዘይቤ፣ቅንጅት/ ትስስር፣
 ተገልጋዮችንና ባለድርሻ አካላትን መለየትና ፍላጎታቸውን መተንተን፣
 የጥንካሬ፣ ድክመት፣ መልካም አጋጣሚና ስጋቶች ትንተና ውጤት መሠረት
የተቋሙን ተልዕኮ፣ ራዕይ፣ እሴቶች መቃኘት (Revalidation) ወይም ከሌሉ
እንደ አዲስ ማዘጋጀት ፤

30
ስትራቴጂያዊ ትንተና …
ተገልጋዮችን መለየትና ፍላጎታቸውን መተንተን፤
 ተገልጋይ ማለት የተቋሙ አገልግሎቶች ወይም ምርቶች ቀጥተኛ
ተጠቃሚ የሆነ አካል ማለት ነው፡፡
 ባለድርሻ አካል ማለት በተቋም የዓላማ ስኬት ላይ ፍላጎት/ድርሻ
(Interest/Stake) ያለው ነው፡፡ ተገልጋዮች ቀጥተኛ ተጠቃሚ የሆኑ
ባለድርሻ አካላት ናቸው፡፡

የተገልጋዮችንና ባለድርሻ አካላትን ፍላጎት የማወቅ አስፈላጊነት፤

 ተገልጋዩ/ዜጋው ከመንግስት ተቋማት የሚፈለገውን ምርቶች
ወይም አገልግሎቶች ካላገኘ በተገልጋዩ/ዜጋው ላይ ሊደርስ
የሚችለው ተፅዕኖ ለመለየት፣
31
 የደንበኞችንና የሌሎች ባለድርሻ አካላት ደረጃን ለመለየት
የሚያስችል መተንተኛ ሰንጠረዥ
ተ ቋሙ ተ ገል ጋ ዮች / ተ ገል ጋ ዮች / ባለድር ሻ የተ ገል ጋ ዮች / ባለድር ሻ
ተ ገል ጋ ዮች / ከተ ገል ጋ ዮች / ባለድር ሻ አካላት አካላት በተ ቋሙ ላይ አካላት በተ ቋሙ ላይ
ባለድር ሻ አካላት ከተ ቋሙ አሉ ታ ዊ ተ ጽዕኖ የሚ ኖ ረው ተ ፅዕኖ ደረጃ
ባለድር ሻ አካላት
የሚ ፈል ጋ ቸ ው የሚ ፈል ጉት ም ር ት የሚ ያሳድሩ ባቸ ው /ከፍ ተ ኛ፣ መ ካከለኛ፣
ባህሪያት ወ ይ ም አገል ግ ሎ ት ጉዳዮች ዝቅተ ኛ /
ተገል ጋ ዮች

ባለድርሻ
አካላት

32
 የደንበኞች ፍላጎት መተንተኛ ሠንጠረዥ
ተገልጋይ/ አገልግሎት/ ምርት የአገልግሎቱ/ምርቱ ባህርያት ግንኙነት የተቋሙ ገጽታ
ባለድርሻ አካላት (Relation-ship) (Image)

የአገልግሎቱ/ ጥራት አገልግሎቱን ለአገልግሎቱ

ምርቱ ለማግኘት የሚከፈል ዋጋ /price/
ጠቀሜታ የሚወስደው ጊዜ
(function)
ስትራቴጂያዊ ትንተና …
ውስጣዊ ዳሰሳ
የውስጣዊ ሁኔታዎች ዳሰሳ የሚካሄደው የተቋሙን ጥንካሬና ድክመት ለመለየት ሲሆን ዳሰሳው
ከሚከተሉት ጉዳዮች አንጻር ሊካሄድ ይችላል፡-
 ስትራቴጂ

 አሰራር

 አደረጃጀት

 አመለካከት፣ዕውቀት፣ ክህሎትና አቅርቦት፣

 የሥራ ባህል ፣

 የአመራርና የውሳኔ አሰጣጥ ዘይቤ ፣

 ትስስር / ተመጋጋቢነት (Synergy )

WÅêE Äsú
WÅêE Äsú ለማµÿD ytlmdW zÁ ­ltEµዊ፣ ኢ÷ñ¸ÃêE፣ ¥Hb‰êE፣ ቴKñlÖጂÃêE፣
ከባቢያዊና ሕጋዊ ሁኔ¬ãCN (PESTEL) ከራስ tÌM nƉêE :Wn¬ UR tx¥ኒ bçn xtÃY
mtNtN ነው፡፡
34
ስትራቴጂያዊ ትንተና …
አስቻይና ፈታኝ ሁኔታዎችን መለየት

 የጥ.ድ.መ.ስ (SWOT) ትንተና

 አስቻይና ፈታኝ ሁኔታዎችን መለየት
 ጥንካሬና መልካም አጋጣሚ = አስቻይ ሁኔታ
 ድክመትና ስጋት = ፈታኝ ሁኔታዎች
 ስትራቴጂያዊ ጉዳዮች = የድርጅቱ ስትራቴጂያዊ ተግዳሮቶች

35
 ±ltEµêE gùÄ×C
xþ÷ñ¸ÃêE gùÄ×C
 ymNGoT ±lþsþãC
 Þ¯C# dNïC mm¶ÃãC  GlÖƧYz¤>N
 lþf™Ñ y¸gÆcW PéG‰äC  yxþ÷ñ¸ :DgT hùn¤¬
 kØÁ‰lþZM UR ytÃÃzù gùÄ×C  x¥µY ynFS wkF gbþ
 ylU> xbĶ tÌ¥T ±lþsþãC  yêU G>bT
 yxm‰R xµ§T lW_  ymG²T xQM
 y¬KS SR›T
 yêU ±lþsþ wzt.

±ltEµ#
xþ÷ñ¸#
¥Hb‰êE gùÄYÂ
t½KñlÖ©þ
¥Hb‰êE gùÄ×C
 yÞZB B²T t½KñlÖ©þÃêE gùÄ×C
 ySn ÞZB ±lþsþ  bS‰ §Y ymg¾ zÁãC
 wQ¬êE yz¤¯C/dNb®C  x¥‰u yxgLGlÖT xsÈ_
xStúsïC# XMnèC# ÆÞL# zÁãC
yኑሮ zYb¤  xÄÄþS yf«‰ W«¤èC
 ydNb®C F§¯T  xÄÄþS yS‰ zÁãC wzt.
 t§§ð/mD`nþT yl> b>¬ãCwzt.
 አስቻይ ሁኔታዎች ፈታኝ ሁኔታዎች

ጥንካሬ ድክመት
ው • ምን በጥሩ ሁኔታ እየሰራን ነው? • ልናሻሽለው የሚገባ /የምንችል/
• ምን ልዩ /ከሌሎች በተነፃፃሪ/ ሀብት አለን? ምንድን ነው?
ስ • ከሌሎች ጋር ሲነጻጸር አነስተኛ ሀብት
• ሌሎች ስለ ተቋማችን ሁኔታ ሲገልጹ ጥንካሬ ነው
ጣ የሚሉት ምን ጉዳይ አለ? ያለን የት ቦታ ነው?
ዊ • ሌሎች ስለተቋማችን ሁኔታ ሲገልጹ
ደካማ ነው የሚሉት ምን ጉዳይ አለ?

መልካም አጋጣሚዎች ስጋቶች /ፈተናዎች/

ው • ተልዕኳችንን ለማሳካት ክፍት ሆነው ያሉ መልካም • ምን ዓይነት አዝማሚያዎች

አጋጣሚዎች ምድንድን ናቸው?
ጫ • በአንጻራዊነት በተሻለ ተጠቃሚ የምንሆንበት ምን
ዊ ዕድል አለ?
• ከጥንካሬዎቻችን ወደ መልካም አጋጣሚነት
ለመለወጥ የሚቻሉትን እንዴት እናሳካ?
/Trends/ ጎጂዎቻችን ናቸው?
• ተፎካካሪዎቻችን ምን እያደረጉ ነው?
• ድክመቶቻችን ለምን ዓይነት ጉዳት
ያጋልጡናል?
 ጥንካሬ /መልካም አጋጣሚ =
Ethiopian Management Institute

ጥንካሬና ስጋት = ያለውን ማስፋት

የኢትዮጵያ ሥራ አመራር ኢንስቲትዩት

ማጠናከር

ድክመትና ስጋት = ድክመትና መልካም

ከቢዝነስ መውጫ አጋጣሚ=የማስፈጸም
ስትራቴጂ አቅም ግንባታ
 የተቋሙን ተልዕኮ፣ ራዕይ፣ እሴቶች መቃኘት
የጥሩ የተልዕኮ ምንነትና ባህሪያት
 የተቋሙን ማንነትና ለምን እንደተፈጠረ ማሳየት መቻሉ፣
 የተቋሙን ዋና ዋና ተግባራት የሚያመለክት መሆን መቻሉ፣
 የተቋሙን ምርቶች/አገልግሎቶች፣ ተገልጋዮች፣ የአገልግሎት ወሰን እና ሌሎች
የተቋሙን ልዩ ባህርያት የሚያሳይ መሆኑ፣
 በጥቂት ዓርፍተ ነገሮች ወይም ከአንድ አንቀጽ ባልበለጠ የቃላት ምጣኔ
የሚገለጽ፣የጥሩ የራዕይ ምንነትና ባህሪያት
 ተቋሙ በረጅም ጊዜ መድረስ የሚፈልግበትን የሚያመላክት፣
 ግልጽና አጭር፣
 ለመረዳትና ለማስረጽ ቀላል የሆነ፣
 በአብዛኛው በአንድ ዓርፍተ ነገር ሊገለጽ የሚችል፣
 የራዕዩን መድረሻ ጊዜና ውጤት የሚያሳዩ፣
 የተቋሙን የወደፊት ስኬት በማሳየት የሁሉንም ባለድርሻ አካላት ስሜት
የሚቀሰቅስ፣ 39
 ምሳሌ፡ አገራዊ ራዕይ
ራዕይ መግለጫ
በህዘብ ተሳትፎና በህዝቦች በጥረት ተደራሽ ውጤት ( stretch
መፈቃቀድ ላይ የተመሰረተ goal)-መካከለኛ ገቢ
ዲሞክራሲያዊ ስርዓትና መልካም የተቋሙ ልዩ ትኩረት ( niche)
አስተዳደር የሰፈነባት፣ማህበራዊ ዲሞክራሲያዊ ስርዓትና
ፍትህ የነገሰባት፣ በ2017 መልካምአስተዳደር የሰፈነባት፣ማህበራዊ
የመጀመሪያ ደረጃ መካከለኛ ገቢ ፍትህ የነገሰባት፣
ካላቸው ሀገሮች ተርታ
ተሰልፋ ማየት ነው፡፡
የራዕዩን መድረሻ ጊዜ (time horizon)
የሚያሳይ-2017
ስሜት የሚቀሰቅስና ተግባራዊ ሊደረግ
የሚችል
40
 ራዕይ
ራዕይ፡-
 ተቋሙ በረጅም ጊዜ መድረስ የሚፈልግበት፣
 ለመረዳትና ለማስረጽ ቀላል ፣ግልጽና አጭር የሆነ፣
 በአብዛኛው በአንድ ዓርፍተ ነገር ሊገለጽ የሚችል፣
 የራዕዩን መድረሻ ጊዜና ውጤት የሚያሳይ፣
 የሁሉንም ባለድርሻ አካላት ስሜት ሚቀሰቅስ፣መግለጫ
ያለው፤
ስትራቴጂያዊ ትንተና …
የጥሩ እሴቶች ምንነትና ባህሪያት
ዕሴቶች የተቋሙ እምነቶችን፣ አስተሳሰቦችንና አመለካከቶችን የሚያንጸባርቁ
የተቋማዊ አሰራር ፍልስፍና መገለጫዎች ሲሆኑ የጥሩ ተቋማዊ ዕሴቶች
መገለጫ ባህርያት ፣

 ከተቋሙ ተልዕኮ አንፃር የሚቆምለት መርህ ምን እንደሆነ የሚገልጹ፣

 ጠቃሚ በሆኑ ባህላዊ እሴቶች ላይ የሚመሰረቱ፣
 ሰብዓዊ ባህርያት ላይ የሚያተኩሩ፣
 ለውሳኔ አሰጣጥና ለዕለት ተዕለት ሥራ (ለምሳሌ፡- ለቅጥር፤ ደረጃ እድገት፤
ወዘተ አፈጻጸም) ሥነ ምግባራዊ መርህ የሚሆኑ፣
 ከተቋሙ ራዕይ፣ ተልዕኮና ባህል ጋር የተሳሰሩ መሆናቸው ፣

42
 ደረጃ ሁለት
ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና
ዕይታዎችን ማዘጋጀት

43
 ዋና ዋና ተግባራት

 ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችን መለየት፤

 ስትራቴጂያዊ ውጤቶችን ማስቀመጥ፤
 ዕይታዎችን መወሰን፤
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ መስራት

44
 ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችን መለየት

ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮች ምንነት

 የተቋሙን ዋና ተግባር የሚገልፁና የትኩረት አቅጣጫን የሚያመላክቱ

የስኬት አምድ/Pillars of Excellence) ፣
 የተቋምን ራዕይ እውን ከማድረግ አኳያ ውጤት የሚያስገኙና የተቋሙ
ሠራተኞች ሙሉ ትኩረት ለያርፍባቸው የሚገባ ፣

 ተቋማዊ ትስስርን ለመፍጠር የሚያስችሉ ሲሆኑ ትስስሩ የሚታይበት

መንገድም ፣
 ሁሉንም ዕይታዎች የሚመለከቱ መሆናቸው ፣
 በሁሉም ዕይታዎች ሥር የሚቀመጡ ግቦች ወደ ላይና ወደ ታች
ተሳስረው (Horizontal and Vertical Integration) እየተመጋገቡ
ወደ ስትራቴጂያዊ ውጤት ማምራታቸው ፣
 ሁሉም የስራ ክፍሎች ወይም ሂደቶች የሚጋሯቸው ናቸው ፤ 45
የስትራቴጂያዊ ትኩረት መስክ ምሳሌዎች ፣

 ንግድን ማስፋፋት
 መልካም አስተዳደር
 የኦፕሬሽን ልህቀት
 የአገልግሎት ልህቀት
 ቁርጠንነት ያለው አመራርና ሠራተኛ
 ደንበኞች ላይ ትኩረት የሚያደርጉ ሂደቶች
 በማንኛው ጊዜ በማንኛውም ቦታ አገልግሎት ማቅረብ ፣
46
የስትራቴጂያዊ ትኩረት መስክ ምሳሌዎች ፣

 ለግብይት አመቺ የሆነ ድርጅት መፍጠር ፣

 ለሠራተኛ አመቺ የሆነ ድርጅት መፍጠር ፣
 ለኢንቨስትመንት አመቺ የሆነ ድርጅት መፍጠር ፣
 ስትራቴጂያዊ አጋርነት ፣
 የህብረተሰብ ተሳትፎ ፣

47
 ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችን . . .
የጥሩ ስትራቴጂያዊ ትኩረት መስኮች ባህሪያት

 ቁጥራቸው ከሦስት እስከ አምስት የሆኑ ፣

 ከተቋሙ ተልዕኮ፣ራዕይና እሴቶች ጋር የሚናበቡ፤
 ተልዕኮና ራዕዩን ወደ ዕለት ዕለት ተግባር መመንዘር የሚያስችሉ
መሆናቸው፣
 የተቋሙን የስኬት አምዶች የሚያመላክቱ መሆናቸው
 ለተገልጋዮች እሴት ከመፍጠር አንፃር ትኩረት የሚያስፈልጋቸውን
የአገልግሎት መስክና ውጤቶች የሚያመላክቱ መሆናቸው፡፡

48
ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችን . . .
የስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮች አመራረጥ
 መንግሥት ያወጣውን ፖሊሲና ስትራቴጂ እንዲሁም የሴክተር /የክልል
መንግስታት ስትራቴጂዎችን በመተንንተን ፤
 ከዕድገትና ትራንስፎርሜሽን ዕቅድ ፣
 ከጥድመስ ትንተና ከተገኙ መረጃዎች ስትራቴጂያዊ ጉዳዮችን በመለየት ፤
ከተገልጋዮችና ባለድርሻ ፍላጎት ትንተና በስትራቴጂ ዘመኑ የሚፈቱ ቁልፍ
ፍላጎቶች ለይቶ ቅደም ተከተል በማስያዝ፤
ተቋሙን ተልዕኮ መሠረት በማድረግ በስትራቴጂ ዘመኑ ትኩረት
የሚያስፈልጋቸውን የድርጅቱ ወሳኝ ተግባራት በመለየትና ቅድሚያ
ሊሰጣቸው የሚገቡ ጉዳዮችን በማስቀመጥ ፤
ወደተቋሙ ራዕይ የሚያመሩ የስትራቴጂ እቅድ ዘመኑ የትኩረት
አቅጣጫዎችን በመለየት፤
49
 የስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮች ማጣሪያ መስፈርቶች

 በሥራ ክፍሎች/ሂደቶች ከሚከናወኑ ዝርዝር ተግባራት

ጋር ተመሳሳይ ናቸውን ?
 የአንድ የሥራ ክፍል/ሂደት የሥራ ድርሻ ብቻ
የሚያመለክት ነውን ?
 የተለየ ትኩረት ሊያገኝ የሚገባው ዋና ጉዳይ ወይስ
በየዕለት ተዕለት ሥራ ውስጥ የሚካተት ነውን ?
 በሁሉም ዕይታዎች ግቦችን ለመቅረጽ የሚያስችል
ነውን ?
50
 ስትራቴጂያዊ ውጤቶች
የስትራቴጂያዊ ውጤቶች ምንነት
 የትኩረት መስኮች በተሳካ ሁኔታ ተግባራዊ ሲሆኑ የሚገኙ የረጅም ጊዜ
ውጤቶች፤
 ጥቅልና የብዙ ሁኔታዎች መስተጋብር የሚንፀ ባረቅባቸው፤
 እያንዳንዱ ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስክ አንድ ስትራቴጂያዊ ውጤት
ይኖረዋል፣
የጥሩ ስትራቴጂያዊ ውጤቶች ባህርያት
 በእያንዳንዱ የትኩረት መስክ የሚቀረጹ ግቦች የሚያመጡትን አጠቃላይ
ስኬት የሚያመለክቱ መሆናቸው፣
 ከዝርዝር ተግባራት ውጤት ይልቅ ስትራቴጂያዊ እሳቤዎች
የሚያመጡትን የመጨረሻ ውጤት የሚያመለክቱ መሆናቸው፣
 የሁሉም ስትራቴጂያዊ ውጤቶች ድምር ወደ ተቋሙ ተልዕኮና ራዕይ
ስኬት የሚያመራ መሆኑ፣
51
 የስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና ውጤቶች መግለጫ
ማዘጋጀት

 ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮቹና ውጤቶቹ ከተለዩ በኋላ

የትኩረት መስኮችና ውጤቶች መግለጫ ሊዘጋጅ ይገባል፡፡
 ይህም በየትኩረት መስኮቹ ግቦችን ለሚያዘጋጁት የትኩረት
መስክ ቡድኖች ስራውን ግልጽና የቀለለ ያደርገዋል፡፡
 ተቋሙ ውተስን ለባለድርሻ አካላት ሲያስተዋውቅ
በተደረሰው ስምምነት መሰረት ለማቅረብና ገለጻዎችን
ለማድረግ ያስችላል፡፡

52
የስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና ውጤቶች መግለጫ

ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስክ

ስትራቴጂያዊ ውጤት
 ምን እንደሚያካትት
 ስኬታማነታችንን እንዴት እንደምናረጋግጥ
 ቀጥሎ ወደሚገኘው ከፍተኛ ውጤት (ራዕይ/ተልዕኮ)
እንዴት ሊያደርሰን እንደሚችል

53
t‰ qÜ. yTkùrT mSK ST‰t½©þÃêE
W«¤T
1 NGDN ¥SÍÍT bnÆRÂ bxÄdS
gbÃãC ygbà DRš
m=mR #
2 yåPÊ>N LHqT tgLUY tኮር የሆነና
ስታንዳርዶችን መሠረት
ያደረገ ቀልጣፋ
የአገልግሎት አሰጣጥ
በመስጠት ተገልጋዮችን
ከተወዳዳሪዎች በላቀ
ሁኔታ ማርካት ፣
የቀጠለ
t‰ qÜ. yTkùrT mSK ST‰t½©þÃêE W«¤T
3 አጋርነትን ማሳደግ የአጋሮች ቁጥር ማደግ እና
የአጋርነት ጥራት ማደግ ፤ሁሉም
አጋሮች የጋራ አሸናፊነት ደረጃ
ላይ መድረሳቸው ፤

4 መልካም አስተዳደር የሠራተኞች ቁርጠኝነትና

የባለድርሻ አካላት ድጋፍ ማደግ ፣

5 የማህበረሰብ ተሳትፎን ማሳደግ የማህበረሰብ

ተሳትፎ፣ተጠቃሚነትና እርካታ
ማደግ
6 ለሰው ሀብት ትኩረት መስጠት የሠራተኞች እርካታ ማደግ፣
የሀብት አጠቃቀምን
ውጤታማነት ማሳደግ
 ዕይታዎች
የዕይታዎች ምንነትና አይነት
 ዕይታዎች የተቋምን አፈጻጸም ከተለያዩ አቅጣጫዎች አንፃር
ለማየት የሚያስችሉ ሚዛናዊ መነፅሮች ናቸው፡፡
 እይታዎች፣የተቋሙን የስራ አፈፃፀም ከተለያየ አቅጣጫ
ለማየት የሚያስችሉ ሌንሶች ናቸዉ፡፡
 አብዛኛዎቹ ተቋማት አራት እይታዎችን ይጠቀማሉ፡፡
 እነሱም የሚከተሉት ናቸዉ፡፡
ሀ. የተገልጋÃ/ ደንበኛ/ ባለድርሻ ዕይታ
ለ. የፋይናንስ / የበጀት እይታ/
ሐ. የውስጥ አሠራር ሂደት እይታ
መ. የመማማርና ዕድገት እይታ፣

56
ፋይናንስ/በጀት ዕይታ
 YH ዕY¬ xND DRJT yµpE¬L ሥ‰ xm‰„N (Capital
Management) wYM ygNzB FsቱN (Cash Flow) tGƉêE
k¥DrG xµ*à y¸qrጹ GïCN SኬT lmmzN y¸ÃSCሉ y:QD xfÚም
xmLµÓCN y¸ÃµTT nW፡፡
 XNdyተቋሙ አጠቃላይ ሁኔታ y¸ktሉT ZRZR xmLµÓC
በፋይናንስ/በጀት ዕይታ ሥር ሊካተቱ ይችላሉ፡፡
  TRÍ¥nT /yt=mr hBT
 bxGÆቡ _QM §Y yêl bjT
 ሥ‰ §Y yêl µpE¬L TRÍ¥nT (ROCE)
 y>Ãu mጠN
 lÆl xKሲ×ñC y¸kfL yTRF DRš mጠN (Dividend)

57
ስትራቴጂያዊ ተልዕኮ
ዕይታዎች
የተገልጋይ እይታ
ተገልጋዮች እንዴት ያዩናል ?

የበጀት እይታ
በአነስተኛ ወጪ ከፍ
ያለ አገልግሎት መስጠት የዉስጥ አሠራር ሂደት እይታ
እንችላለን ? የተገልጋዮችን እርካታ
ስትራቴጂ
ለእያንዳንዷ ሣንቲም ለመጨመር የትኞቹን የውስጥ
ተመጣጣኝ ዋጋ የለው አሠራሮች መለወጥ ይገባናል?
ጠቀሜታ ማስገኘት
እንችላለን?
የመማማርና እድገት እይታ
ተገልጋዮቻችንን በይበልጥ
ለማርካት የሠራተኞቻችንና
የተቋምን አቅም በዘላቂነት
ማሳደግ እንችላለን ወይ?
 :Y¬ãC lTRF ytÌÌÑ DRJèC mNGo¬êE lTRF ymmz¾ TkùrT
(Perspective) ÃLtÌÌÑ DRJèC

z¤U/tgLUY dNb®ÒCN XNÁT kmNGoT xgLGlÖT XRµ¬

dNb¾ ÆÂL? y¸fLgW z¤U/tgLUY
XNÁT ÃyÂL?

bjT/ÍYÂNS lÆlDRšãC y¸fLgùTN :s¤T በአገልግሎት አሠጣጣችን l¬KS ybjT x«ÝqM

xSgŸtÂL? k͆ z¤U tgbþWN :s¤T wYM yTRF ¥dG
f_rÂL?

  byT¾W WSÈêE x¿‰ yo‰ £dèÒCNN b¥ššL yS‰ QL_F XÂ

የo‰ £dT ‰CN LqN BNgŸ bmlw_ lz¤¯C MN t=¥ W«¤¬¥nT
ÃêÈÂL? :s¤T f«RN?

m¥¥RÂ :DgT          bqÈYnT

MR¬¥ bmçN XWqT f«‰
bgbà WS_ möyT lz¤¯C/tgLU×C t=¥ :s¤T
XNClN? mF«R y¸ÃSCL ysW
    lz¤¯C/tgLUC t=¥ `YL# ysþStM xdr©jT
:s¤T mF«R y¸ÃSCL ysW BÝT xlN?
`YL# ysþStMÂ xdr©jT
BÝT xlN?
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ መስራት
 የለውጥ ሥራ አመራር ተግባራት
 ስትራቴጂያዊ አመራር መስጠት
 ለውጡን የሚያደናቅፉ ሁኔታዎችን መለየትና የመፍትሄ
እርምጃዎችን መውሰድ
 የፈጻሚዎችን ስትራቴጂያዊ አስተሳሰብ ማጎልበት
 የለውጥ ተባባሪ ኃይላትን ማበራከት

60
 የአመራር ልማት ተግባራት
 አመራሩ ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችን፣ ስትራቴጂያዊ
ውጤቶችንና ዕይታዎችን ለመለየት የሚደረግ ወርክሾፕን
በባለቤትነት መምራት፤
 ለአመራሩና ለኃላፊዎች የትኩረት መስኮችን፣ ስትራቴጂያዊ
ግቦችና ስትራቴጂ ማፕን ለማዘጋጀት የሚያስችል ሥልጠናና
ድጋፍ እንዲሰጥ ማድረግ፣
 የተከናወኑ ሥራዎችንና የደረሱበትን ደረጃ ለሁሉም
ፈፃሚዎች ለማሳወቅ ከኮሙኒኬሽን ቡድን ጋር በጋራ
መስራት፣
 የትኩረት መስክ ቡድኖችን ማቋቋምና አባላትን መሰየም፣

61
 dr© ƒST
ST‰t½©þÃêE GïC

62
 በዚህ
ደረጃ የሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት ፣
 ስትራቴጂያዊ ግቦችን ማዘጋጀት፤
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ
መሥራት፣

63
 ስትራቴጂያዊ ግቦችን ማዘጋጀት
yST‰t½©þ GïC MNnT
 yTkùrT mS÷Cን ወደ ተጨባጭ ስራዎች በመመንዘር
ስትራቴጂያዊ ውጤትን የሚያስገኙ፣
 lþlkù y¸Clù ytÌÑN ST‰t½©þÃêE W«¤èC y¸Ãúkù
qÈYnT çcW y¥ššÃ KNWñC
 ytÌÑ ST‰t½©þ y¸gnÆባቸው ማዕከሎች
 የስትራቴጂው ውጤት እንዲሳካ ምን ምን ስራዎች መከናወን
እንዳለባቸው የሚወስኑ፣
 ST‰t½©þያዊ የትኩረት መስኩ XNÁT wd ተግባር
XNd¸¹UgRና ወደ ውጤት እንደሚደርስ የ¸Ãú† ናቸው፡፡

64
የስትራቴጂያዊ ግቦችና የስትራቴጂ ትስስር
‰:Y ST‰t½©þ y¸flgù
W«¤èC
ydNb®C F§¯T
}sS< U” KTŸ“¨”
Ácu ’¨<?

¾›ðéçU SS²—­‹
¾Óu< vKu?„‹

}sS< ”ȃ ¾ðçS

KÓu< SXƒ Lò“ }ÖÁm¨< T” ስትራቴጂያዊ ’¨<?
’¨<?
ግቦች
É`Ñ>ƒ/}Óv`

}sS< U” ¯Ã’ƒ }Úvß }Óv^ƒ” Å[Í uÅ[©

}sS< U” ¯Ã’ƒ eƒ^‚Í=Á© TŸ“¨” Ã`uM?
ýaË¡„‹” }Óv^© TÉ[Ó
Ã`uM ?

ST‰t½©þÃêE
እRM©ãC
ስትራቴጂያዊ እይታዎች ስትራቴጂያዊ ግቦች
ትርፍን ማሳደግ ፣ ገቢን ማሳደግ ፣ ወጪን መቀነስ ፣
ፋይናንስ ወዘተ

የደንበኞችን እርካታ ማሳደግ ፣ ደንበኞችን ማዝለቅ

ደንበኞች ፣ የአዳዲስ ደንበኞችን ቁጥር ማሳደግ ፣ የገበያ
ድረሻን ማሳደግ ፣ ወዘተ

የአገልግሎት መስጫ ጊዜን መቀነስ ፣ የአገልግሎት

የውስጥ አሠራር ጥራትን ማሳደግ ፣ የአገልግሎት ተደራሽነትን
ማሳደግ ፣አጋርነትን ማሳደግ ፣ ወዘተ

የሠራተኞችን ዕውቀት ፣ ክህሎትና አመለካከት

መማርና ዕድገት ማሳደግ ፣ የሠራተኞችን ተነሳሽነት ማሳደግ ፣
የአመራሩን ዕውቀት ፣ ክህሎትና አመለካከት
ማሳደግ ፣ የቡድን አፈጻጸምን ማሳደግ ፣ የኢኮቴ
አጠቃቀምን ማሳደግ ፣ ወዘተ

66
ጥሩ ግቦች ጥሩ ያልሆኑ ግቦች ማሻሻያ ሃሳቦች
ትርፍን ማሳደግ ሂሳብ በወቅቱ መሰብሰብ የሂሳብ መሰብሰቢያ አሠራርን
አስተማማኝነት ማሳደግ ፤

ወጪን መቀነስ ወጪ ለመቀነስ የሚያስችሉ የወጪ መቀነሻ ስልቶችን

ስልቶችን ተግባራዊ ማድረግ፣ ውጤታማነት ማረጋገጥ፤

የተገልጋዮችን እርካታ የተገልጋዮችን ግብረ መልስ የተገልጋዮችን ግብረ መልስ

ማሳደግ መሰብሰብ፣ መሰብሰቢያ ስልት
ውጤታማነት ማሳደግ፤
የአገልግሎት መስጫ ጊዜን የመሠረታዊ የሥራ ሂደት ሠራተኞች በመሠረታዊ የስራ
መቀነስ ለውጥ ፕሮግራምን ተግባራዊ ሂደት ያላቸውን
ማድረግ፣ ዕውቀት፣ክህሎትና አመለካከት
ማሳደግ፣
የሠራተኛን ዕውቀትና ሥልጠና መስጠት፣ የሠራተኛን ዕውቀትና ክህሎት
ክህሎት ማሳደግ ፣ ማሳደግ፤ 67
 የስትራቴጂያዊ ግቦች ባህርያት

 ቀጣይነት ያለው ሂደትን የሚያሳዩ DRgþT ተኮር ቃላትን በመጠቀም መጻፋቸው፤

 qÈYnT çcW y¥ššÃ KNWñC መሆÂcW፤
 lmrÄT q§L፣ xuRÂ g§u መሆÂcW፤
 bST‰t½©þÃêE yTkùrT mSkù bxfÚ™M mlkþÃãC mµkL
XNd DLDY çnW ማገልገላቸው፤
 PéjKèC wYM bxuR gþz¤ y¸«ÂqqÜ tGƉT አለመሆናቸው፤
 ስትራቴጂያዊ ከፍታቸው (Strategic Altitude) ሲታይ ወደ ኦፕሬሽን ደረጃ
የወረዱ አለመሆናቸው፤

69
 የስትራቴጂያዊ ግቦች መግለጫ /Objective
Commentary /ማዘጋጀት
የስትራቴጂያዊ ግቦች መግለጫ ማለት፣
 ስለእያንዳንዱ ግብ ወሰን (scope) ማለትም ግቦች ምን እንደሚይዙና ምን
እንደማይዙ የሚያመለክት
 የግቦቹ ተፈላጊ ውጤቶች ምን እንደሆኑ የሚያሳይ
 የእያንዳንዱን ግብ ዋና ዋና ጉዳዮች እንዲያሳይ ተደርጎ የሚዘጋጅ፤
የግቦች መግለጫ የሚያስፈልገው ፣
 ቡድኖች በቀጣይ የተጠቃለለ ስትራቴጂያዊ ማፕ፣ መለኪያዎችና ዒላማዎች
በሚያዘጋጁበት ጊዜ ማስታወሻ እንዲሆን፣
 በሂደቱ ላልተሳተፉ በማብራሪያ ምንጭነት እንዲጠቅም፣
 በሂደቱ ላልተሳተፉ አካላት እንዲሁም ለባለድርሻ አካላት ገለጻ ለማድረግ
እንደማስታወሻ እንዲያገለግል፣

70
71
 የትኩረት ውጤት ፣በነባርና በአዳዲስ ገበያ የገበያ ድርሻን
ማሳደግ

ገቢን ወጪን
ትርፍን ማሳደግ
የፋይናንስ ዕይታ ማሳደግ መቀነስ

የተገልጋዮ የደንበኞ የገበያ

ች እርካታን
የደንበኛ ዕይታ ማሳደግ
ች ድርሻን በክቡ
ቁጥርን ማሳደግ
ማሳደግ የሚታዩት
ከያንዳንዱ
የውስጥ አሰራር ዕይታ ዕይታ አንጻር
የአገልግሎት የተቀመጡ
የአገልግሎት የአገልግሎት
ተደራሽነትን
መስጫ ጊዜን ስትራቴጂያዊ
ጥራትን ማሻሻል
ማሳደግ ግቦች ናቸው
ማሳደግ

m¥ማRÂ XDgT ዕY¬

የሠራተኞችን ክህሎት የኢኮቴ አጠቃቀምን
ማሳደግ ማሻሻል

72
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ መሥራት
የለውጥ ሥራ አመራር ተግባራት
 የስትራቴጂያዊ ግቦችን ምንነት፣ ጠቀሜታና አጠቃቀም ማሳወቅ፣
 ስትራቴጂያዊ ግቦች ለስትራቴጂያዊ ስራ አመራር ሂደት ያላቸውን
ሚና ማስረጽ፣

የአመራር ልማት ተግባራት

 በየደረጃው ያሉ የአመራር አካላት ለው.ተ.ስ ግንባታና ትግበራ

የሚያደርጉትን እገዛ አጠናክረው መቀጠል፣
 በሚካሄዱ ወርክሾፖች አመራሩ ተሳታፊ መሆን፣
 ኮሚዩኒኬሽንን የሚሳልጡ መረጃዎችን ማዘጋጀት፣
 ለስትራቴጂው ግንባታ ቀጣይነት ያለው ድጋፍ መስጠት፤
 ደrጃ xራT
STራቴጂ ማፕ ማzUjT

74
በደረጃ አራት የሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት
 ለትኩረት መስኮች ስትራቴጂ ማፕ ማዘጋጀት
 የተጠቃለለ ስትራቴጂ ማፕ ማዘጋጀት
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን
ተግባራት ማከናወን

75
 የስትራቴጂ ማፕ ማዘጋጀት
yST‰t½©þE ¥P MNnT
 btlÆ ዕY¬ãC oር የ¸ቀመጡ ST‰t½©þÃêE GïC
በMKNÃT W«¤T ተሳስረው እንዴት ተጨማሪ እሴት
እንደሚፈጥሩ የምንመለከትበት ፤
 yGïC tmUUbþnT y¸¬YbT ፤
 ፈፃሚዎች ስትራቴጂውን የራሳቸው ዕውቀት እንዲያደርጉት
የሚያስችል፤
 ST‰t½©þW bxu„ y¸trKbT MSL ፤
 ውተስን ከሌሎች የስትራቴጂ ቀረፃ ዘዴዎች ልዩ የሚያደርገው
መሳሪያ ፤እና
 b«Nµ‰ አመክኖ (ሎጂክ) §Y y¸mሠrT m§MT (hypothesis) ፤

76
የጥሩ ST‰t½ጂ ¥P ÆHRÃT፤
 ym=ršWN ST‰t½©þÃêE W«¤T l¥GßT bGïC mµkL
lþñR y¸gÆWN «Nµ‰ yMKNÃT W«¤T TSSR እና
የእሴት ፈጠራ ትረካን ማሳየቱ፣
 XÃNÄNÇN ዕY¬ y¸wKlù GïCN ¸²ÂêE በሆነ መልኩ
አስተሳስሮ መያዙ፣
 በተመሳሳይ ስትራቴጂያዊ ከፍታ (Altitude) የሚገኙና ወደ
ኦፕሬሽን ደረጃ ያልወረዱ GïCN የያዘ ሆኖ መገኘቱ#

77
 yST‰t½©þE ¥P ማዘጋጀት
የST‰t½ጂ ¥P «q»¬ãC
በሚከተሉት መካከል ሚዛን እንዲኖር ያግዛል፤
 በፋይናንስና ፋይናንስ ነክ ባልሆኑ፣
 በመጨረሻ እንዲሳኩ በታሰቡ ውጤቶችና ለውጤቱ መገኘት
ምክንያት በሚሆኑ፣
 በአእምሯዊና ቁሳዊ ሃብት መካከል ሚዛን እንዲጠበቅ ያስችላል፣
 በአፈጻጸም መለኪያዎችÂ bGïC mµkL #
 yST‰t½©þWN ፈጻሚዎችና gùĆ y¸mlk ¬cWን xµ§T l¥St¥RÂ
l¥úwQ YrÄL#
 ለዕሴት ፈጠራ አስተዋጽኦ የማይኖራቸውን ግቦች ለማስወገድና ትስስሩን
የተሟላ ለማድረግ የሚያስፈልጉ አዳዲስ ግቦችን ለመጨመር ይረዳል፣

78
 yST‰t½©þE ¥P . . .
ጥቅም ላይ መዋል ያለባቸው ቀስቶች ጥቅም ላይ መዋል የሌለባቸው ቀስቶች

 ግቦችን ለማስተሳሰር ጥቅም ላይ የሚውሉ ቀስቶች ወደላይ ወይም/እና ወደጎን

የሚያመላክቱ ሆነው ትክክለኛውን የቀስት አይነት ጥቅም ላይ ማዋላቸው፣
 ማፑ bMKNÃT bW«¤T የተmUገቡ kxND b§Y yST‰t½©þÃêE GïC TSSR
ሊያሳይ ይችላL፣
 yGïC TSSR b:Z sNslT :úb¤ lþ¬ይ xYgÆM#
 TSS„ kxND ዕY¬ wd l¤§ ዕY¬ têrDN úY«BQ/ሊዘል YC§L”” ሆኖም በመማማርና
ዕድገት እይታ ስር ያሉ ግቦች Bzù gþz¤ የሚመግቡት በውስጥ አሰራር ዕይታ ላሉት ግቦች
ብቻ ነው \
 XNd tÌÑ ÆHRY |bÍYÂNS wYM btgLUይ´ ዕY¬ SR µlù ym=rš GïC bStqR
qȆN wYM የ¯N×> GBN y¥YmGB GB xYñRM\
 bTSS„ mµkL mÌr_ (Dead End) wYM qSèCN wd¬C y¥mLkT hùn¤¬ xYñRM\

79
 yST‰t½©þ ¥P xzg©jT £dT
ለእያንዳንዱ ST‰t½©þÃêE yTkùrT mSK ማፕ ማዘጋጀት
 bስትራቴጂያዊ ሥራ አመራር ቡድኑ በተወሰነው የዕY¬ãች xq¥m_ መሰረት
ለትኩረት መስኩ ስትራቴጂያዊ ውጤት መገኘት ከተቀመጡ ግቦች መካከል
የመጨረሻ ውጤት (effect) ከሚያስገኘው ስትራቴጂያዊ ግብ መነሳት\
 በእያንዳንዱ ዕይታ ሥር የሚገኙ ግቦችን የምክንያትና የውጤት ትስስር መለየት\
 ቀጥሎም በአንድ ዕይታ ሥር የሚገኙ ግቦችን በሌሎች ዕY¬ãC SR ከሚገኙ
ግቦች ጋር የውጤትና የምክንያት ትስስር መፍጠር፣
 bስትራቴጂያዊ ሥራ አመራር ቡድኑ በተወሰነው የዕY¬ãች xq¥m_ መሰረት
ለትኩረት መስኩ ስትራቴጂያዊ ውጤት መገኘት ከተቀመጡ ግቦች መካከል
የመጨረሻ ውጤት (effect) ከሚያስገኘው ስትራቴጂያዊ ግብ መነሳት\
 በእያንዳንዱ ዕይታ ሥር የሚገኙ ግቦችን የምክንያትና የውጤት ትስስር መለየት\
 ቀጥሎም በአንድ ዕይታ ሥር የሚገኙ ግቦችን በሌሎች ዕY¬ãC SR ከሚገኙ
ግቦች ጋር የውጤትና የምክንያት ትስስር መፍጠር፣
80
 የምክንያት W«¤T TSSR መኖሩን ¥rUg_ የሚቻለውM#
 k§Y wd ¬C SNwRD |XNÁT?´ እንዲሁም
 k¬C wd §Y |lMN?´ y¸L _Ãq½ bm«yQ#
 ግቦችን ትክክለኛውን አቅጣጫ በሚያሳይ ቀስት በማያያዝ ነው፤
 ስትራቴጂ ማፑን ከታች ወደላይ በማንበብ የእሴት ፈጠራ ታሪኩን እንደገና
በመቃኘት፣
 እንደአስፈላጊነቱ የውጤትና የምክንያት ትስስሩን ቅደም ተከተል ማስተካከልና
አዳዲስ የሚጨመሩ ግቦች ካሉ በማዘጋጀት፣
የtጠቃለለ የተÌM የST‰t½©þE ¥P ማዘጋጀት
 ለየST‰t½©þÃêE የትኩረት mSኩ የተዘጋጁት GïC ተለይተው እንዲጻፉ
ማድረግ፣
 byዕY¬W y¸gßù tdUU¸ ST‰t½©þÃêE GïCN ¥êê_ bÈM tq‰‰bþ
yçnù GïCN ¥ዋሃድ (Affinity Grouping)
 btጠቃለለው የስትራቴጂ ማፕ lþµttÜ ያLÒlù ST‰t½©þÃêE GïCን ለብቻ
b¥S¬wš /Parking Lot/ bmÃZ bydr©W l¸zU° GïC bmnšnT mgLgL””
 የግቦች መግለጫ ማዘጋጀት፡፡
81
 የትኩረት ውጤት ፣በነባርና በአዳዲስ ገበያ የገበያ ድርሻን
ማሳደግ

ገቢን ወጪን
ትርፍን ማሳደግ
የፋይናንስ ዕይታ ማሳደግ መቀነስ

የደንበኞ የገበያ
የተገልጋዮ
የደንበኛ ዕይታ ች እርካታን ች ድርሻን በክቡ
ማሳደግ ቁጥርን ማሳደግ
ማሳደግ የሚታዩት
ከያንዳንዱ
የውስጥ አሰራር ዕይታ የአገልግሎት ዕይታ አንጻር
ተደራሽነትን የአገልግሎት የተቀመጡ
የአገልግሎት ማሳደግ መስጫ ጊዜን ስትራቴጂያዊ
ጥራትን ማሻሻል ግቦች ናቸው
ማሳደግ

m¥ማRÂ XDgT ዕY¬

የሠራተኞችን ክህሎት የኢኮቴ አጠቃቀምን
ማሳደግ ማሻሻል

82
83
84
85
 የተጠቃለለ ተቋማዊ ስትራቴጂ ማፕ
የተገልጋይ ዕይታ

የፋይናንስ ዕይታ

የውስጥ አሠራር
ዕይታ

የመማማርና
ዕድገት ዕይታ

የየትኩረት መስኮች
ስትራቴጂ ማፕ

86
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ መሥራት

 የስትራቴጂ ማፕ ምንነትና አጠቃቀምን ግልጽ ማድረግ፣

 ስትራቴጂ ማፕን በመጠቀም ተቋሙ ለተገልጋዮች
እንዴት እሴትን እንደሚፈጥር ማሳየት፣
 ስትራቴጂ ማፕ ማዘጋጀት ተቋሙን ስትራቴጂ-ተኮር
እንደሚያደርገው ማስረዳት፣

87
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን . . .

የአመራር ልማት ተግባራት

 መሪዎች ለስትራቴጂ ዝግጅት ሂደቱ የሚያደርጉትን
ድጋፍ አጠናክረው መቀጠል
 የስትራቴጂያዊ አመራር ቡድኑ የተጠቃለለ የስትራቴጂ
ማፕ ለማዘጋጀት የሚያስችለውን ስልጠናና ድጋፍ
እንዲያገኝ ማድረግ
 የትኩረት መስክ ቡድኖች የስራ ውጤት ለስትራቴጂያዊ
አመራር ቡድኑ ቀርቦ ገለፃ እንዲደረግበት ሁኔታዎችን
ማመቻቸት
88
የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን . . .
 ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና ውጤቶችን፣ ግቦችን፣
ማፖችን በተመለከተ በሚነሱ አስተያየቶች መሰረት
አሳማኝነታቸውን በማየት አስፈላጊውን ማስተካከያ
ማድረግ፣
የኮሚዩኒኬሽን ተግባራት፡-
 የስትራቴጂ ማፑን ማስተዋወቅ
 የተቋሙን ውጤት ተኮር ዕቅድ በየደረጃው በማስረጽ
ዝግጁነትን መፍጠር

89
 ደረጃ አምስት
መለኪያዎችና ዒላማዎች

90
በደረጃ አምስት የሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት
 መለኪያዎችን ማዘጋጀት
 ዒላማዎችን ማዘጋጀት
 የአፈጻጸም ደረጃ ማዘጋጀት
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ
መስራት

91
 መለኪያዎችን ማዘጋጀት
የአፈጻጸም መለኪያዎች ምንነትና አስፈላጊነት
 የስትራቴጂያዊ ግቦችን ySk¤T dr© (W«¤T) lmmzN y¸ÃSCሉ፣
 ytÌÑN ST‰t½©þያዊ ግቦች xfÚ™M lmk¬tL y¸ÃSClù#
 bST‰t½©þ zmnù በታቀደውና እየተፈጸመ ባለው መካከል
ያለውን ልዩነት የሚያሳዩ፣
 tÌ¥êE W«¤¬¥ነትና ቅልጥፍና bGLA y¸mlkTÆcW፣

yxfÚ™M xm‰R XMBRT ÂcW””

92
 . . . ምንነትና አስፈላጊነት
yxfÚ™M mlkþÃãC
 m¿‰T ÃlÆcWN o‰ãC ምን ያህል sRtÂL? (Effectiveness)
 ተገልጋዮችና የባለድርሻ አካላት ከስራዎቻችን ምን ያህል
ተጠቃሚ ሆኑ?
 ተገልጋዮቻችን በምንሰጠው አገልግሎት በምን ያህል ረክተዋል?
እና
 o‰ãCN ምን ያህል bTKKL ¿‰N? wYM o‰ãCN XNÁT s
‰N? (Efficiency)
 ፕሮጀክቶቻችንንና ፕሮግራሞቻችንን በምን ያህል የተሻለ ሁኔታ
መምራት ችለናል?
የሚሉትን m¿r¬êE _Ãq½ãC lmmlS ያግዛሉ\

93
. . . ምንነትና አስፈላጊነት
yxfÚ™M mlkþÃãC፣
 yST‰t½©þÃêE GïCN Sk¤T l¥rUg_ `§ðãC ና
fÚ¸ãC W«¤T b¸Ãm«ù gùÄ×C §Y
XNÄþÃtkù„ ያደርጋሉ፣
 bXÃNÄNÇ fÚ¸ dr© y¸«bqÜ W«¤èCN GLA
b¥DrG bfÚ¸ãC mµkL yU‰ mGÆÆTን
ይፈጥራሉ፣
 የtÌMን yxfÚ™M Sk¤TÂ DKmT ለmlየት
ÃglG§lù
94
 የአፈጻጸም መለኪያ ምንነትና አስፈላጊነት

 ትክክለኛዎቹን o‰ãC ምን ያህል sRtÂL? (Effectiveness)

 ተገልጋዮችና ባለድርሻ አካላት ከስራዎቻችን ምን ያህል
ተጠቃሚ ሆኑ?
 ተገልጋዮቻችን በምንሰጠው አገልግሎት በምን ያህል
ረክተዋል?
 o‰ãCN ምን ያህል bTKKL ¿‰N? wYM o‰ãCN XNÁT
ሠ‰N? (Efficiency)
 ፕሮጀክቶቻችንንና ፕሮግራሞቻችንን በምን ያህል በተሻለ
አፈጻጸም መምራት ችለናል?

የሚሉትን m¿r¬êE _Ãq½ãC lmmlS ያግዛሉ ፤

95
የመለኪያዎች ባህርያት

 ወቅታዊ የአፈጻጸም ደረጃን የሚያሳዩና ችግር ከመከሰቱ

በፊት መፍትሔ ለመጠቆም የሚረዱ፣
 ተጠያቂነትን የሚያመላክቱ መሆናቸው፣
 የአፈጻጸም አዝማሚያን (Trends) የሚያሳዩ
 አግባብነት ያለው mr© lmsBsBና ለተጠቃሚ ለመስጠት
ቀላል የሆኑ፣የሚፈለገውን ውጤት የሚለኩና
በተጠቃሚዎች ዘንድ ተቀባይነት ያላቸው፣

96
 . . . ባህርያት
 የረዥም ጊዜ የአፈጻጸም ንጽጽር ለማድረግ መለኪያዎቹ
ለረዥም ጊዜ የማይለዋወጡ መሆናቸው፡
 የመለኪያ ጊዜ/ድግግሞሽ በሥራው ባህርይ የሚወሰን
መሆኑ፡
 የተጠቃሚው ወይም የምርቱ መጠን ሲለዋወጥ
መለኪያዎችን ላለመለወጥ ጥመርታን ወይም መቶኛን
መጠቀማቸው፣
 ከውጤት ጋር ከፍተኛ ትስስር ያላቸው መሆናቸው፡፡

97
 የአፈጻጸም መለኪያ ዓይነቶች
የመለኪያ ዓይነት መግለጫ

የስኬት mlkþÃãC (Outcome አገልግሎቱ ወይም ምርቱ የሚያስገኘው ጠቀሜታ

Measures) የሚለካባቸው /አገልግሎቱ ወይም ምርቱ ለምን
ይሰጣል የሚለውን የሚመልሱ/ ናቸው፡፡
የምርት/አገልግሎት mlkþÃãC የሚሰጠውን አገልግሎት ወይም ምርት የሚለኩ
(Output Measures) ናቸው፡፡
y£dT xfÚ™M mlkþ ÃãC የአፈጻጸም ቅልጥፍናን (Effeciency) y¸lkù
(Process Measures) ÂcW””
yGBxT mlkþÃãC (Input ምርትና አገልግሎትን ለመስጠት የሚመደብ ሀብትን
Meausres) ለመለካት የሚጠቅሙ ÂcW””
yPéjKT mlkþÃãC (Project ከፕሮጀክት ወይም ከስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ጋር
Measures) የተያያዙ ወጪ፣ ጊዜና ጥራትን የሚለኩ ናቸው፡፡

98
 . . . የመለኪያ ዓይነቶች
በሌላ መልኩ መለኪያዎች ፣
 ቀዳሚ የአፈጻጸም መለኪያዎች (Leading Measures)፣

 ተከታይ የአፈጻጸም መለኪያዎች (Lagging Measures) ፣

ቀጥተኛ (Direct Measures) እና ቀጥተኛ ያልሆኑ

(Indirect Measures ) ፣
በሚል ሊከፈሉ ይችላሉ ፡፡

99
100
ዕይታ ስትራቴጂያዊ ግብ መለኪያ

የተገልጋይ/ደንበኛ
ምሳሌ
የተገልጋዮች እርካታን ማሳደግ የተገልጋዮች እርካታ ደረጃ በመቶኛ

እይታ የአገልግሎት ተደራሽነትን ማሳደግ - የአገልግሎት መስጫ ጣቢያዎች ቁጥር

እድገት በመቶኛ (ቀዳሚ መለኪያ)
- የተገልጋዮች ቁጥር እድገት በመቶኛ
(ተከታይ መለኪያ)

ከፋይናንስ/በጀት የሀብት አጠቃቀም ውጤታማነትን የሃብት አጠቃቀም ውጤታማነት በመቶኛ (ተከታይ)

ማሳደግ የሀብት ብክነት መቀነስ በመቶኛ(ቀዳሚ)
እይታ

ገቢን ማሳደግ የገቢ ዕድገት በመቶኛ (ተከታይ)

የሽያጭ ዕድገት በመቶኛ (ቀዳሚ)
የውስጥ አሰራር የአገልግሎት አሰጣጥ ቅልጥፍናን የአገልግሎት ምላሽ መስጫ ጊዜ መቀነስ በመቶኛ
ማሻሻል (ተከታይ)
እይታ
የአገልግሎት አሰጣጥ ስታንዳርድ ተግባራዊ መሆን
በመቶኛ (ቀዳሚ)
የአገልግሎት አሰጣጥ ጥራትን ማሻሻል በስታንዳርዱ መሠረት የተሰጠ አገልግሎት በመቶኛ

የስራ ድግግሞሽ በመቶኛ/ቁጥር

 ዕይታ ስትራቴጂያዊ ግብ መለኪያ

የሰራተኞችን ክህሎት ማሳደግ ከፍተኛ የስራ አፈጻጸም ያስመዘገቡ

መማማርና እድገት ሰራተኞች ብዛት (በመቶኛ) - ተከታይ

ሰልጥነው ፈተና ያለፉ ሰራተኞች

ብዛት በመቶኛ (ቀዳሚ)

የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ የተዘረጉ የኢንፎርሜሽን የቴክኖሎጂ

አጠቃቀምን ማሳደግ ብዛት

በኢኮቴ የተደገፉ አሠራሮች

 መለኪያዎችን ማዘጋጀትና መምረጥ
የአፈጻጸም መለኪያዎችን ለማዘጋጀት የምንከተላቸው
መሰረታዊ ሂደቶች፤
 ከስትራቴጂያዊ ግቦች የሚጠበቁ ውጤቶችን ማጤንና
በግብአትነት መጠቀም ፣
 አግባብነት ያላቸውን መለኪያዎች ማዘጋጀትና
መምረጥ፤
 መለካት የተፈለገውን የግብ ውጤት መሰረት በማድረግ
መለኪያዎችን በውይይት ማፍለቅ፣

103
 . . . ማዘጋጀትና መምረጥ
 በውይይት ከፈለቁት መለኪያዎች የሚከተሉትን
መስፈርቶች ተጠቅሞ ለእያንዳንዱ ስትራቴጂያዊ ግብ
ከሁለት ያላነሱ ከሶስት ያልበለጡ መለኪያዎችን መምረጥ
 ለተጠቃሚው ግልጽ የሆኑ (Clear)
 ከሚፈለገው ውጤት አንጻር አግባብነት ያላቸው (Relevant)
 መረጃ ለመሰብሰብና ለመተንተን ወጪ ቆጣቢ የሆኑ
(Economical)

104
. . . ማዘጋጀትና መምረጥ
 አፈጻጸሙን ለመገምገም ይቻል ዘንድ በቁጥራቸው
በቂ የሆኑ (Adequate)
 ለክትትል አመቺ የሆኑ (Monitorable)
 መለኪያዎቹ ፈጻሚው አካል ሊቆጣጠራቸው
የሚችሉ መሆናቸውን ማረጋገጥ፣
 መለኪያዎቹ በፈጻሚው ላይ ተፈላጊውን የባህሪ
ለውጥ (Desired Behavior) የሚያመጡ
መሆናቸውን እርግጠኛ መሆን

105
የመለኪያዎች መግለጫ /Measure Definition/ ማዘጋጀት
የመለኪያ መግለጫው ይዘት ፣

 የመለኪያ መጠሪያ
 የሚለካው ግብ
 መስፈሪያ (Unit of measure)
 ቀመር (formula)
 የቀመሩ መግለጫ (clarifications on the formula)
 የመረጃ ምንጭ (data source)
 መረጃው የሚሰበሰብበት ድግግሞሽ (collection frequency)
 የመረጃውን አግባብነትና ትክክለኛነት ያረጋገጠው

106
107
 ዒላማዎችን ማዘጋጀት
የዒላማዎች (Targets) ምንነት
 ዒላማዎች ከእያንዳንዱ መለኪያ አንጻር የሚጠበቁ
የአፈጻጸም ደረጃዎችን የሚገልጹ ናቸው፡፡
 በአሃዝ (Quantitatively) ሊገለጹ የሚገባቸው ሲሆኑ
በቁጥር (Number)፣ በመቶኛ (Percent)፣ በጥምርታ
(Ratio)፣ ወዘተ መልክ ይገለጻሉ፡፡
 የሚጠበቁ የአፈጻጸም ደረጃዎችን (Thresholds)
በመወሰን ተቋሙ በዋናነት መሻሻል ባለባቸው ጉዳዮች ላይ
እንዲያተኩር ይረዳሉ፣
 የላቀ አፈጻጸም ለማምጣት ፍላጎትና ተነሳሽነት እንዲኖር
ያግዛሉ፣ 108
የዒላማዎች አዘገጃጀት
ትርጉም ያላቸው ዒላማዎችን ለመቅረጽ የሚከተሉትን የመረጃ ምንጮች
ግምት ውስጥ ማስገባት ያስፈልጋል፡-
 ከመንግስት ከተሰጠ አቅጣጫ (የዕድገትና ትራንስፎርሜሽን ዕቅድ)
፣
 ከፍተኛ የሥራ ኃላፊዎችን በመጠየቅ ፣
 ከአፈጻጻም አዝማሚያ (trends) እና ከአፈጻጸም መነሻ
(Baseline) ፣
 ከምርጥ ተሞክሮዎች ፣
 ተቀባይነት ያላቸው ዝቅተኛ yxgLGlÖT dr©ãC
(Minimum Service Standards) ፣
 ከተገልጋዮችና ባለድርሻ አካላት ግብረመልስ ፣
 ከሠራተኞች የመረጃ ግብዓት ፣
 የውስጣዊና ውጫዊ ግምገማ ሪፖርቶችን በመዳሰስ ፣
109
 . . . አዘገጃጀት
የአፈጻጸም ደረጃዎችን (Thresholds) መወሰን
 የአፈጻጸም ደረጃዎችን መወሰን ሲባል አፈጻጸሙ
ዒላማውን የመታ (Good)፣
 ከዒላማው በታች ሆኖ ግን ትኩረት የሚያስፈልገው
(Caution)፣
 ዝቅተኛ ከመሆኑ የተነሳ አፋጣኝ የማስተካከያ እርምጃ
የሚያስፈልገው (Immediate Action)
አፈጻጸምን በመመዘን አስፈላጊውን የማስተካከያ
(ቀጣይነት ያለው ማሻሻያ) ወይም ምርጥ ተሞክሮን
በተቋሙ ውስጥ የማስፋፋት እርምጃ በወቅቱ ለመውሰድ
ይረዳል፡፡
110
የዒላማዎች መግለጫ
የዒላማው ዒላማ
ግብ መ ለኪያ የአፈጻጸም ምንጮች የአፈጻጸም ደረጃዎ ች
መ ነሻ (Thresholds)
(Baseline) ቀይ ቢጫ አረን 2003 2004 2005 2006 2007
ጓዴ

111
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ መስራት
የለውጥ ሥራ አመራር ተግባራት

 የአፈጻጸም መለኪያዎች አስፈላጊነትንና ጠቀሜታን ማስረዳት፣

 የአፈጻጸም መለኪያዎችና ዒላማዎች ለምን እንደሚያገለግሉ
ማስገንዘብ፣
 መለኪያዎችና ዒላማዎች እንዴት በጥቅም ላይ እንደሚውሉና
በአፈጻጸም ላይ የሚኖራቸውን ተጽእኖ ማስረዳት፣
 የአፈጻጸም መለኪያዎች ተፈላጊ ባህርያትን ለማዳበርና
ፈጻሚዎችን ለማነቃቃት እንዴት እንደሚጠቅሙ ማስረዳት፣
 የአፈጻጸም ምዘና ሂደቱ በሰራተኞች ዘንድ ተቀባይነት
እንዲኖረው ለማድረግ መለኪያዎች የሚኖራቸውን ጠቀሜታ
ማስረዳት፣
112
 የለውጥ ሥራ አመራርና . . .
የአመራር ልማት ተግባራት፡-
 ለስትራቴጂ ዝግጅት ሂደቱ የሚያደርጉትን ድጋፍ
አጠናክረው መቀጠል
 የአመራር አካላት ዒላማዎችን ማዘጋጀታቸው
 የተቋም መሪዎች ተፈላጊ ባህሪያትን በማንጸባረቅ አርዓያ
ሆነው መገኘት
 የአፈጻጸም መለኪያዎችና ዒላማዎችን በየጊዜው መከለስ
 መለኪያዎችና ዒላማዎችን ለማዘጋጀት የሚረዳ ስልጠናና
ድጋፍ መስጠት
 ስኮርካርዱን ወደ ፈጻሚዎች ለማውረድ ዝግጅት ማድረግ

113
የለውጥ ሥራ አመራርና . . .
የኮሚዩኒኬሽን ተግባራት፡-
 የአፈጻጸም መለኪያዎችና ዒላማዎችን ለማስተዋወቅ
ማቀድ
 የአፈጻጸም መለኪያዎችና ዒላማዎችን የማዘጋጀትና
የመጠቀም ዓላማ ፈጻሚዎች ቀጣይነት ያለው መሻሻል
ላይ እንዲያተኩሩ እንጂ ለቁጥጥር እንዳልሆነ ግንዛቤ
ማስጨበጥ

114
 ደረጃ ስድስት
ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች

115
በደረጃ ስድስት የሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት፡-

 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን ማዘጋጀት

 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን ከበጀት ጋር ማስተሳሰር
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ
መስራት

116
 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን ማዘጋጀት
የስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ምንነትና አስፈላጊነት
 በተቋሙ የአፈጻጸም መነሻ (Performance Baseline)
እና በዒላማዎች መካከል ያለውን ክፍተት ለመሙላት
የሚቀረጹ፣
 ስትራቴጂያዊ ግቦችን በማስፈጸም ስኬታማነትን
ለማረጋገጥ የሚረዱ፣
 ወደ ተግባር የሚቀየሩ፣
 ትርጉም ያለው ተቋማዊ ለውጥ ለማምጣት ሰፊ ዕድል
የሚፈጥሩ የአጭርና የረጅም ጊዜ ፕሮጀክቶች ናቸው፡፡

117
 የስትራቴጂያዊ እርምጃዎች አዘገጃጀት

 ዕጩ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን መለየት

 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን መምረጥ
 ለተመረጡት ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች መግለጫና
ፕሮጀክት ፕሮፋይል ማዘጋጀት፣
 ከበጀት ጋር ማስተሳሰር (አስፈላጊውን ሃብት
መመደብ፣ ባለቤት መሰየም)

118
 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን መለየት
 ከመንግስት የልማት ዕቅዶችና ፓኬጆች፣
ፕሮግራሞች፣ፕሮጀክቶች፣ ውስጥ ተቋሙን የሚመለከቱ
ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን መለየትና ወደ ተቋሙ
መመንዘር፤
 በትግበራ ላይ ያሉትን ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች መለየት፤
ለተቀረጹት ግቦች ያላቸውን አስተዋጽኦ በመገምገም
ማስተሳሰር፣
 ስትራቴጂያዊ ያልሆኑ ነባር እርምጃዎችን ማስወገድ፣
 አንዳንድነባር ፕሮጀክቶችን በማዋሀድ ለስትራቴጂያዊ ግቦች
ስኬት የጎላ አስተዋጽኦ እንዲኖራቸው ማድረግ ይቻላል፡፡

119
 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን . . .
ከኋላ ማስታወሻዎች (ParkingLot) መውሰድ፣
የክፍተት መሙያ ሊሆኑ የሚችሉ ተጨማሪ ስትራቴጂያዊ
እርምጃዎችን በውይይት ማፍለቅ፣
ተመሳሳይ የሆኑትን ማዋዋጥ/ማዋሃድ
ከነዚህ ምንጮች በመነሳት የተለዩት ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች
የሚከተሉትን የሚያሟሉ መሆናቸውን ማረጋገጥ ያስፈልጋል፡-
ከተቋሙ ተልዕኮ ጋር የሚጣጣም ነውን?
የስትራቴጂያዊ እርምጃው መሳካት ከተቋሙ ራዕይና
ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስክ ጋር የሚጣጣም ነውን?
ስትራቴጂያዊ እርምጃው ለስትራቴጂያዊ ውጤት/ ውጤቶች/
መሳካት የሚያግዝ ነውን?

120
ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን . . .
 ስትራቴጂያዊ እርምጃው ለየትኞቹ ስትራቴጂያዊ ግቦች
መሳካት ያግዛል?
 ስትራቴጂያዊ እርምጃውን ለመተግበር የሚያስከትለው
ወጪ ስትራተጂያዊ ግቦቹ የሚያስገኙት ውጤት ጋር
የሚመጣጠን ነውን?
 ከተለዩት ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ውስጥ ለመምረጥ
 የማጣሪያ መስፈርቶችን መለየት፣
 የክብደት ነጥብ መስጠትና
 መስፈርቶቹን ማዘጋጀት ያስፈልጋል፡፡

121
 የስትራቴጂያዊ እርምጃዎች መምረጫ መስፈርቶችን
ማዘጋጀት

መስፈርቶቹ የሚከተሉትን ሊያካትቱ ይችላሉ፡-

 በስትራቴጂያዊ እርምጃው አማካይነት የሚፈቱ ችግሮችና
የሚገኙ ጥቅሞች
 ስትራቴጂያዊ እርምጃውን ለመተግበር የሚጠይቃቸው ህጋዊ
ሁኔታዎች
 ከመንግስት ፖሊሲና ስትራቴጂዎች፣ ዕቅዶች፣ፓኬጆች ጋር
ያለው ቁርኝት

122
የስትራቴጂያዊ እርምጃዎች መምረጫ . . .

 ከተቋሙ ስትራቴጂ ጋር ያለው ትስስር

 ውጤቱን ለማግኘት የሚፈጀው ጊዜ
 ተግባራዊ ለማድረግ የሚጠይቀው ወጪ
 የመሳካት ዕድሉ
 የሚሸፍናቸው ስትራቴጂያዊ ግቦች ብዛት፣ ወዘተ

123
 መስፈርቶቹን በመጠቀም የስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን
ማጣራት
 ለስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ደረጃ ከመሰጠቱ በፊት
ስራውን ቀላል ለማድረግ ከላይ የወጡትን መስፈርቶች
መሰረት በማድረግ የማጣራት ስራ ይሰራል፡፡
 የማጣራት ስራው በውይይት ወይም በድምጽ ብልጫ
ወይም ተቋሙ በሚመርጠው ሌላ ዘዴ ሊከናወን
ይችላል፡፡

124
የስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን የቅደም ተከተል ደረጃ ማውጣት

 በድምጽ ብልጫ መወሰን

 ለተቀመጡ ሚዛናዊ መስፈርቶች ነጥብ መስጠት
 2 X 2 ማትሪክስ (2x2 matrix)
 በጥንድ ማወዳደር /paired comparison/

125
126
127
128
129
130
131
132
133
 የፕሮጀክት መግለጫና ፕሮፋይል ማዘጋጀት
የሰነዱ ይዘት
 ወሰን (Scope)- ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ምን ምን
ጉዳዮችን እንደሚያካትቱ ማመልከት፣
 ጠቀሜታ (Importance)- ስትራቴጂያዊ እርምጃዎቹ
የሚፈጥሩትን መልካም አጋጣሚና የሚሸፍኗቸውን
ስትራቴጂያዊ ግቦች ብዛት መዘርዘር፣
 የሚጠበቁ ውጤቶች (Deliverables)- እርምጃዎቹን
ተግባራዊ ለማድረግ የሚጠበቀውን ውጤትና የመጨረሻ ስኬቱን
ከወዲሁ ማሳየት፣
 የሚከናወኑ ዝርዝር ተግባራት

134
የፕሮጀክት መግለጫና . . .
 የሚያስፈልጉ ግብዓቶች (Inputs)- ስትራቴጂያዊ
እርምጃዎቹን ተግባራዊ ለማድረግ የሚያስፈልጉ
ግብዓቶችና የሚያስፈልገው በጀት
 መለኪያዎችና ዒላማዎች
 ፈጻሚ አካላት
 የፕሮጀክቱ ባለቤት (አስተባባሪ አካል)

135
136
 የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ መስራት
የለውጥ ሥራ አመራር ተግባራት
 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች እንዴት እንደሚዘጋጁና አፈጻጸምን ለማሳደግ ያላቸውን
ጠቀሜታ ማስረዳት፣
 የስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን ቅደም ተከተል እንዴት መወሰን እንደሚቻል
መግለጽ፣
 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ሃብት፣ ፈጻሚዎችና የፕሮጀክት ጊዜ ሊመደብላቸው
እንደሚገባ፣ እንደማንኛውም ፕሮጀክት አፈጻጸማቸው ክትትል ሊደረግበትና
ሊመራ እንደሚገባ ግንዛቤ ማስጨበጥ፣
የኮሙኒኬሽን ሥራዎች
 የእርምጃዎችን ምነነትና ጠቀሜታ ማሳወቅ ፣
 እርምጃዎች መቼ መፈጸም እንዳለባቸው ማሳወቅ ፣
 የእርምጃዎችንና የግቦችን ትስስርና ለተግባራዊነታቸው ኃላፊነት ያለውን ወገን
ማሳወቅ ፣ 137
 የለውጥ ሥራ አመራርና. . .

የአመራር ልማት ተግባራት

 እርምጃዎችን በመምረጥና ደረጃ በማውጣት ላይ ጉልህ ሚና
መጫወት፣

 ለስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ሃላፊነትንና ተጠያቂነትን

በግልጽ ማስቀመጥ፣

 ስትራቴጂያዊ ግቦች፣ ዒላማዎችና እርምጃዎች ከበጀት ጋር

መተሳሰራቸውን ማረጋገጥ፣
138
 የደረጃ ስድስት ማጠቃለያና ቼክሊስት
 ለተመረጡት ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች የፕሮጀክት
መግለጫና ፕሮፋይል ሰነድ መዘጋጀቱ
 የፕሮጀክት ባለቤት (አስተባባሪ) መሰየሙ
 ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ከተቋሙ በጀት ጋር
መተሳሰራቸው

139
 ደረጃ ሰባት
ውተስን ኦቶሜት ማድረግ

140
 የኦቶሜሽን ምንነትና አስፈላጊነት
 የአፈጻጸም መረጃዎችን ከግለሰብ እስከ ተቋም ድረስ
በተለያየ ደረጃ የመመዝገብ፣ የማሰባሰብ፣ የመተንተንና
ጥቅም ላይ የማዋል ስራዎችን የሚያካሂድ፣
 ስትራቴጂውን ለፈጻሚዎች፣ ለተገልጋዮችና ለባለድርሻ
አካላት ቀላል በሆነ መንገድ ኮሚዩኒኬት የሚያደርግ ፣
አጋዥ መሣሪያ ነው፡፡

141
የኦቶሜሽን ምንነትና አስፈላጊነት
የው.ተ.ስ የመረጃ ስርዓትን በኦቶሜሽን መደገፍ የሚከተሉት
ጠቀሜታዎች አሉት፡፡
 የውጤት ተኮር ዕቅድ አፈፃፀም ቀጣይነት ያለው እና ቀልጣፋ
እንዲሆን ለማድረግ የሚያስችል መረጃ ለማሰባሰብና
ለማሰራጨት፣
 ትክክለኛውን ግብረ መልስ ከትክክለኛ ቦታ በተቀላጠፈ መልክ
ለማግኘት፣
 የመረጃ ልውውጥ ግንኙነት የቀለለና የሰመረ እንዲሆን
ለማስቻል፣
 የዕውቀት መማማርና ልውውጥን ለማፋጠን፣
 የፈፃሚዎችን አቅም ለማጎልበት፣
 የአፈጻጸም መረጃን በስእላዊና ስታቲስቲካዊ መግለጫዎች
ለማቅረብ፣
142
ሶፍትዌር መምረጥ

 ለመጠቀም ቀላል የሆነ

 ሙሉ ፓኬጆች የያዘ
 በቁጥር የሚገለጹ እና የማይገለፁ /quantitative
and qualitative/ መረጃዎችን የሚይዝ
 አስተማማኝና የመረጃ ደህንነቱ የተጠበቀ

143
የኦቶሜሽን ምንነትና አስፈላጊነት
የው.ተ.ስ የመረጃ ስርዓትን በኦቶሜሽን መደገፍ የሚከተሉት
ጠቀሜታዎች አሉት፡፡
 የውጤት ተኮር ዕቅድ አፈፃፀም ቀጣይነት ያለው እና ቀልጣፋ
እንዲሆን ለማድረግ የሚያስችል መረጃ ለማሰባሰብና
ለማሰራጨት፣
 ትክክለኛውን ግብረ መልስ ከትክክለኛ ቦታ በተቀላጠፈ መልክ
ለማግኘት፣
 የመረጃ ልውውጥ ግንኙነት የቀለለና የሰመረ እንዲሆን
ለማስቻል፣
 የዕውቀት መማማርና ልውውጥን ለማፋጠን፣
 የፈፃሚዎችን አቅም ለማጎልበት፣
 የአፈጻጸም መረጃን በስእላዊና ስታቲስቲካዊ መግለጫዎች
ለማቅረብ፣
144
ሶፍትዌር መምረጥ

 ለመጠቀም ቀላል የሆነ

 ሙሉ ፓኬጆች የያዘ
 በቁጥር የሚገለጹ እና የማይገለፁ /quantitative
and qualitative/ መረጃዎችን የሚይዝ
 አስተማማኝና የመረጃ ደህንነቱ የተጠበቀ

145
በኦቶሜሽን ወቅት ትኩረት የሚሹ ቁልፍ ጉዳዮች
 በመጀመሪያ የተቋሙ የመረጃና የሪፖርት ፍላጎትን ግልጽ ማድረግ፣

 የተለያዩ የሶፍትዌር አማራጮችን መዳሰስ፣መገምገምና ተስማሚውን

መምረጥ፣

 ሶፍትዌሩ ጥሬ መረጃን ወደ ተጠቃሚ ኢንፎርሜሽን መቀየር የሚችል

መሆኑን ማረጋገጥ፣

 ሶፍትዌሩ የአፈፃፀም መረጃዎችን ለውሳኔ ሰጪዎች በሚፈልጉት መልክ

ማቅረብ የሚያስችል መሆኑን ማረጋገጥ፣

 በተቻለ መጠን ሶፍትዌሩ ከሌሎች ተቋማት ጋር ትስስርን ለማድረግ

የሚስችል መሆኑን ማረጋገጥ፣
146
የለውጥ ሥራ አመራርና የኮሚዩኒኬሽን ሥራ መስራት
 የመረጃ ደህንነትን እንዴት ማረጋገጥ እንደሚቻል ማስረዳት፣
 ሶፍትዌሩ ከሌሎች የመረጃ ስርዓቶች ጋር እንዴት እንደሚያያዝ
ግልጽ ማድረግ፣
 ሶፍትዌሩን የመምረጥ ስራ የበላይ አመራሩን ከፍትኛ ትኩረት
የሚሻ መሆኑን ግንዛቤ መጨበጥ፣
 የሶፍትዌር ፍላጎትን ለማሟላት በሃገር ደረጃ እየተካሄዱ ያሉ
እንቅስቃሴዎችንና የሌሎች ተቋማት ተሞክሮዎችን ግምት
ውስጥ ማስገባት እንደሚያስፈልግ ማስገንዘብ፣
 የሶፍትዌር ፍላጐትን በመለየቱና በማሟላቱ ሂደት
የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ባለሞያዎች መሳተፋቸውን
ማረጋገጥ፣
147
 የደረጃ ሰባት ቼክሊስት

 ተቋሙ ሶፍትዌር ለመምረጥ የሚያስችለውን

የኢንፎርሜሽን ፍላጎት መለየቱን ፣
 የተለያዩ የሶፍትዌር አማራጮች መዳሰሳቸውንና
ተስማሚ የሆነው ሶፍትዌር መመረጡን ወይም
ሶፍትዌሩን ሊያዘጋጅ የሚችል አካል / አማካሪ
ለመቅጠር የሚያስችል ስራ መጀመሩን ፣

148
 ደረጃ ስምንት
ስትራቴጂን በየደረጃው ማውረድ
/Cascading/

149
 በደረጃ ስምንት የሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት
 ስትራቴጂን ወደ ፈጻሚ አካላት የማውረድ ምንነት፣
አስፈላጊነትና ዘዴዎቹን መረዳት፣
 ስትራቴጂውን ማስረጽ (Spiritual Cascading)
 ግቦችን ለፈጻሚ አካላት ማውረድ (Physical Cascading)
 ለስራ ክፍሎች/ሂደቶች/ቡድኖች ማውረድ
 ሰትራቴጂን የማውረጃ አካሄድ መወሰን
 መርሃ ግብር ማዘጋጀትና የካስኬዲንግ ቡድኖችን ማደራጀት
 ለግለሰብ ፈጻሚዎች ማውረድ
 ውጤትን ከዕውቅናና ሽልማት ጋር ማያያዝ /Reward/
 የለውጥ ሥራ አመራርና የአመራር ልማት ሥራዎችን
መሥራት

150
 ስትራቴጂን በየደረጃው ማውረድ
ስትራቴጂን ወደ ፈፃሚ አካላት የማውረድ ምንነት
 G<K<U ðéT> አካላት ተገንዝበውት ¾°Kƒ }°Kƒ
Y^†¨< እ”Ç=ÁÅ`Ñ<ƒ Te‰M ማለት ነው፡፡
 ስትራቴጂ በየደረጃው ላሉ አካላት የሚወርደው
በስትራቴጂያዊ ግቦች አማካይነት ነው፡፡
 ስትራቴጂን ወደ ፈጻሚ አካላት ማውረድ ሲባል
የው.ተ.ስ ደረጃ ስድስት ከተጠናቀቀ በኋላ
ስትራቴጂን እንደገና ማዘጋጀት ሳያስፈልግ
ስትራቴጂያዊ ግቦችን ማውረድ ማለት ነው፡፡

151
 ስትራቴጂን በየደረጃው ማውረድ
ስትራቴጂን ወደ ፈፃሚ አካላት የማውረድ ምንነት
 G<K<U ðéT> አካላት ተገንዝበውት ¾°Kƒ }°Kƒ
Y^†¨< እ”Ç=ÁÅ`Ñ<ƒ Te‰M ማለት ነው፡፡
 ስትራቴጂ በየደረጃው ላሉ አካላት የሚወርደው
በስትራቴጂያዊ ግቦች አማካይነት ነው፡፡
 ስትራቴጂን ወደ ፈጻሚ አካላት ማውረድ ሲባል
የው.ተ.ስ ደረጃ ስድስት ከተጠናቀቀ በኋላ
ስትራቴጂን እንደገና ማዘጋጀት ሳያስፈልግ
ስትራቴጂያዊ ግቦችን ማውረድ ማለት ነው፡፡

152
 …የማውረድ ምንነት...

 ስትራቴጂ የሚያወርደው አካል የተቋሙን

ስትራቴጂያዊ ግቦች መሰረት በማድረግ
ለሚያዘጋጃቸው ግቦች
 መለኪያዎችን፣ ዒላማዎችንና እንዳስፈላጊነቱ
ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን ማዘጋጀት ይጠበቅበታል፡፡

153
 eƒ^‚Í=ን ለðéT> አካላƒ ¾T¨<[ድ ›eðLÑ>’ƒ
 የተቋሙን ራዕይ የጋራ በማድረግ ስትራቴጂውን
በየደረጃው የሚገኙ ፈጻሚዎች የዕለት ተዕለት
ተግባር ለማድረግ፤
 ስትራቴጂ ተኮር የሆነ ¾Y^ vIM ለመገንባትና
እያንዳንዱ ፈፃሚ አካል የመጨረሻውን ተቋማዊ
ውጤት እያሰበ እንዲሰራ ለማድረግ፤

154
 ...¾T¨<[ድ ›eðLÑ>’ƒ...

 Tu[‰“ iMTƒ” ስትራቴጂያዊ ውጤት Ò` ለTÁÁ´

 ፈጻሚ ግለሰቦች ውጤት ባመጣ ምን ›Ñ—KG< /What
is in it for me?/ uTKƒ KT>Á’c<ƒ ØÁo ULi
KSeÖƒ፤
 የተቋሙን ስትራቴጂ በመመንዘር በየደረጃው ካሉ ግቦችና
መለኪያዎች ጋር ለማስተሳሰር፤

155
ስትራቴጂን ወደ ፈጻሚ አካላት ማውረጃ ዘዴዎች

 ስትራቴጂውን ማስረጽ (Spiritual

Cascading)
 ግቦችን ለፈጻሚ አካላት ማውረድ(Physical
Cascading)
 ውጤትን ከሽልማት ጋር ማያያዝ /Reward/

156
 ስትራቴጂውን ማስረጽ
 የማስረጽ ስራው ፣
 በትምህርትና ኮሚዩኒኬሽን ስራዎች የሚታገዝ፣
 ¾›”É ¨pƒ Y^ w‰ ያልሆነ፣
 k×Ã’ƒ vK¨<“ ›ÖnLà uJ’ °pÉ
¾T>S^
 ¾vI] K¨<Ø ማምጣት ላይ ያተኮረ
ሊJ” ÃÑvªM::

157
 ስትራቴጂውን ማስረጽ...
 የትምህርትና የኮሚዩኒኬሽን ስራው ¯LT
 eKስትራቴጂው }Ñu=¨<” S[Í“ ƒUI`ƒ
uêG<õ' uewcv ”Ç=G<U u}KÁ¿ ¾SÑ“— ²È­‹ SeÖƒ፣

 የፈጻሚ ሃይላትን Ów[SMe T¨p ፣እ“

 uÓw[SMc< LÃ ¾}Sc[} ውይይት ማድረግን ፣

ÁÖnMLM::

158
ስትራቴጂውን ማስረጽ...
 የኮሚዩኒኬሽን ስራው የሚከተሉትን ያጠቃልላል፡፡
 ውተስ lMNÂ XNÁT XNd¸tgbR ¥úwQN ፣
 b:QÇ y¸fቱ CgéCN ማሳየትን ፣
 bሥ‰ xm‰R £dTÂ bሠ‰t¾ xStÄdR rgD
:QÇ y¸ñrWን ÍYÄ ማስገንዘብን ፣
 tÌÑ ሊያmÈ y¸gÆWN lW_ ለመላው ፈፃሚ ኃይል
¥úwQN ፣

159
ግቦችን ለፈጻሚ አካላት ማውረድ
(Physical Cascading)

160
 ለስራ ክፍሎች/ሂደቶች/ቡድኖች ማውረድ
 መርሃግብር ማዘጋጀት፣
 የካስኬዲንግ ቡድኖችን ማደራጀት፣
 ስትራቴጂውን ወደ ፈጻሚ አካላት የማውረዱ
ኃላፊነት በዋናነት የስራ ክፍሉ/የስራ ሂደቱ/ቡድኑ
ሲሆን የማውረድ ሥራው ከተቋሙ አመራር ጋር
በመሆን የሚሰራ ነው፡፡

161
 የካስኬዲንግ መርሆዎች
 በየስራ ክፍሉ የካስኬዲንግ ቡድን ማggH ፤ግለሰብ ፈጻሚዎች ግን
የራሳቸውን ስኮርካርድ በራሳቸው እንዲያዘጋጁ ማድረግ፣
 የስራ ክፍሉን / ቡድኑን / ግለሰቡን ተልዕኮ በግልጽ

ማስቀመጥ፤አስፈላጊም ከሆነ መከለስ ፣

 ፈጻሚው ተጽእኖ ሊያሳድርባቸው የሚችሉ ግቦችን መለየት፣
 ላዕላይ ግቦችን መሠረት አድርጎ መጋቢ ግቦችን በየደረጃው ማዘጋጀት፣
 በየደረጃው የተዘጋጁ ግቦችን ለመለካት የሚያስችሉ መለኪያዎችን ማዘጋጀት ፣
 በፈጻሚው ደረጃ እርምጃዎችን መለየትና ለእርምጃዎች መለኪያዎችን ማዘጋጀት ፣

 ለግቦችና እርምጃዎች የአፈጻጸም ዒላማና ደረጃዎችን ማዘጋጀት ፣

 ከአፈጻጸም ደረጃዎች ጋር የማበረታቻ ክፍያን ማስተሳሰር ፣

162
163
 የስራ ክፍሉ /ቡድኑ ሚወርዱ ግቦችን መምረጫ ሞዴል
/Template/
ተቋማዊ ስትራቴጂ ወሳኝ የስራ ወሳኝ የስራ ወሳኝ የስራ ደጋፊ የስራ ደጋፊ የስራ
ግቦች ሂደት/ክፍል ሂደት/ክፍል ሂደት/ክፍል ሂደት/ክፍል ሂደት/ክፍል
1 2 3 1 2

1 X X

2 X X

3 X X X

4 X X

5 X X X

6 X X X

164
165
ለስራ ክፍሎች/ሂደቶች/ቡድኖች ማውረድ…
 ተቋማዊ ስትራቴጂ ወደ ወሳኝ የስራ ሂደቶች ሲወርድ
ተቋማዊ ግብን ሳይቀየር እንዳለ የሚወሰድበት ሁኔታ
ሊያጋጥም ይችላል ፤

 ይህን የበለጠ ግልጽ ለማድረግ የሚከተለውን

የትራንስፖርት ድርጅት ምሳሌ እንመልከት ፤

166
ካስኬዲንግ ሰንጠረዠ 2
ደረጃ እይታ ግብ መለኪያ ዒላማ
በመቶኛ
ተቋም ደንበኛ ምቹና አስተማማኝ በአማካይ የጨመር 10
የመጓጓዣ አገልግሎት የህዝብ ትራንስፖርት
ማሻሻል ተጠቃሚ

የሥራ ክፍል ደንበኛ ምቹና አስተማማኝ የመጓጓዣ አቅርቦት 90

የመጓጓዣ አገልግሎት በመቶኛ
ማሻሻል

ቡድን ደንበኛ ምቹና አስተማማኝ በ24 ሰዓት ውስጥ 75

የማጓጓዣ አገልግሎት ተጠግነዉ
ማሻሻል ለአገልግሎት የተዘጋጁ
መኪናዎች በመቶኛ

167
 ከተቋሙ ለሥራ ሂደቱ የወረዱ ስትራቴጂያዊ ግቦችን መነሻ በማድረግ የሥራ ክፍሉ
ስትራቴጂያዊ ዕቅድ ማዘጋጃ ሞዴል
ዕይታዎች የተቋሙ ለሥራ ሂደቱ መለኪያ ለግቡ ግብ ተኮር ዒላማ ዒላማ በሩብ ዓመት
ስትራቴጂያዊ የወረዱ የተሰጠ ተግባራት
ግቦች ስትራቴጂያዊ ክብደት
1ኛ 2ኛ 3ኛ 4ኛ
ግቦች

168
169
 dr© z«Ÿ
ውጤት ተኮር የxfÉ{M GMg¥

170
 በደረጃ ዘጠኝ የሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት
 የግምገማን ምንነት፣ አስፈላጊነትና ዓይነቶችን መረዳት
 የግምገማ ዕቅድ ማዘጋጀት
 የተቀመጠን ዕቅድ ከክንውን ጋር በማነጻጸር መገምገም
 አስፈላጊ የሆኑ የማስተካከያ እርምጃዎችን መውሰድና
የሥርዓቱን ሚዛናዊነት መጠበቅ
 ¾K¨<Ø Y^ ›S^`ና የ¢ሚ¿’>Ÿ?i” ተግባራት ማከናወን

171
 የግምገማ ምንነትና አስፈላጊነትን መረዳት

የግምገማ ምንነት
 የተቋሙን ስትራቴጂ ከትግበራ አፈጻጸም ጋር
በማነጻጸር ያለውን ክፍተት የሚፈተሽበትና
የሚጠበቁ ውጤቶች መገኘታቸው የሚረጋግጥበት
ሥርዓት፣
 ¾}sሙ ስትራቴጂ ¾ደረሰበትን የአፈጻጸም ደረጃ
እና ስኬታማነት ለማረጋገጥ ቀጣይነት ባለው መልኩ
በተወሰነ የጊዜ ማዕቀፍ ውስጥ የሚካሄድ፣

172
የግምገማ ምንነት . . .
 በዋናነት በክትትል ወቅት ከተገኙ የአፈጻጸም
መረጃዎች በመነሳት የሚከናወን፣
 በአገር፣ በክልል፣ በሴክተር፣ በተቋም፣ በሥራ
ሂደት/ክፍል፣ በቡድንና በግለሰብ ደረጃ በየደረጃቸው
ከሚጠበቅባቸው ስትራቴጂያዊ ውጤቶች አንጻር
የሚካሄድ፣
ሥርዓት ነው፡፡

173
የግምገማ መርሆዎች

 ግልጽነት
 አሳታፊነት
 ወቅታዊነት
 ሚዛናዊነት ወዘተ

174
¾ÓUÑT ›eðLÑ>’ƒ
 የስትራቴጂው አፈጻጸም ውጤታማ መሆኑን እና
አለመሆኑን ለማወቅ፣
 በስትራቴጂው አፈጻጸም ወቅት የታዩ ክፍተቶችን እና
ፈታኝ ሁኔታዎችን ለመለየት፣ እንዲሁም በቀጣይነት
የማስተካከያ እርምጃዎችን ለመውሰድ፣
 ስትራቴጂው ሲቀረጽ የተቀመጡ ታሳቢዎችን
አግባብነትና ትክክለኛነት ለማረጋገጥ፣

175
¾ÓUÑT ›eðLÑ>’ƒ . . .
 የስትራቴጂውን የሃብት አመዳደብና አጠቃቀም በቀጣይነት
ለማሻሻል፣
 የተለያዩ ፈጻሚ አካላትን በአፈጻጸም ውጤታቸው መሠረት
ለመሸለምና ለማበረታታት፣
 ለሚቀጥለው የስትራቴጂ ዘመን ለስትራቴጂ ቀረጻ ግብአት
የሚሆኑ ጉዳዮችን ለመለየት፣
 ስለስትራቴጂው አፈጻጸምና ስለተገኘው ውጤት ለተለያዩ
ባለድርሻ አካላት መረጃ ለመስጠት፣

176
 የግምገማ ዓይነቶች
በ°pÉ Å[Í የሚካሄድ ÓUÑT
ueƒ^ቴÍ= ዝግጅት ሂደት ወቅት Çcd uT"H@É የተዘጋጀው
ስትራቴጂ
 ሁሉን አቀፍ፣

 ግልጽና በሁሉም ደረጃ የሚገኙ አካላት በቀላሉ የሚረዱት፣

 ተግባራዊ ሊደረግ የሚችል፣ እና

 በሁሉም ደረጃ የሚገኙ ፈጻሚዎችን የሚያነሳሳ መሆኑን

ለማረጋገጥ የሚካሄድ ነው፡፡

177
በትግበራ ሂደት የሚካሄድ ÓUÑT
 በተወሰነ የጊዜ ወሰን የሚካሄድ፤
 ስትራቴጂው በታሰበው አኳኋን እና በዕቅዱ መሠረት
እየተተገበረና የታሰበው ስትራቴጂያዊ ውጤት እየመጣ
መሆኑ የሚረጋገጥበት፣
 ለሚታዩ የአፈጻጸም ክፍተቶች የማሻሻያ እርምጃ
የሚወሰድበት ነው ፣
 ለግምገማው አስፈላጊ የሆኑ መረጃዎች ከÓw¯ƒ፣
ከተፈፀሙ }Óv^ƒ፣ ከትግበራ ió” እና ከፈጻሚ አካላት
የተግባር አፈጻጸም አንጻር ይቃኛሉ ፤
178
የ¨<Ö?ƒ ማጠቃለያ ÓUÑT

 ስትራቴጂው ተግባራዊ በመሆኑ ተፈላጊው ውጤት

መምጣቱ የሚረጋገጥበት፣
 ለውጤቱ ቀጣይነትም የማሻሻያ አቅጣጫ
የሚቀመጥበት፣
 የስትራቴጂው ፋይዳ የሚለካበት ፣

179
የÓUÑT °pÉ ማ²Ò˃
የግምገማውን ዓላማ ማስቀመጥ
 የፕሮግራም፣ የአገልግሎት፣ የምርት እና የፕሮጀክት
ውጤቶችን መከለስ፤
 በስትራቴጂ ታሳቢዎች ላይ የተደረገውን ክለሳ መሠረት
በማድረግ ስትራቴጂዎችን ማሻሻል፣
 የውጤት ተኮር ሥርዓቱ ሚዛናዊነቱን የጠበቀ ማድረግ፣

180
የÓUÑT °pÉ ማ²Ò˃ . . .

የግምገማው ውጤት ለማን እንደሚያገለግል መለየት

 ስትራቴጂያዊአቅጣጫንና ትኩረትን እንደገና መገምገም

ለሚፈልጉ መሪዎችና ማኔጀሮች ፣

 በተቋሙ ፕሮግራም ላይ መረጃ ማግኘት ለሚፈልጉ ቁልፍ

ባለድርሻ አካላት ፣

181
የÓUÑT °pÉ ማ²Ò˃ . . .
ቁልፍ የግምገማ ጥያቄዎችን መለየት
 አሁን ያለው ውጤት ለምን ተገኘ?
 የአፈጻጸም መረጃዎችን ወቅታዊነትና አግባብነት የተቋሙ
ሠራተኞች እንዴት ያዩታል?
 መረጃው የሚሰጠው ጥቅምና አጠቃቀሙ በየትኛው የሥራ
ክፍል ሊሻሻል ይገባል?
 የትኞቹ የስትራቴጂያዊ ግቦች ትስስር፣የአፈጻጸም
መለኪያዎች፣ ዒላማዎችና ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች
ሊሻሻሉ፣ሊጨመሩ ወይም ሊወገዱ ይገባቸዋል?

182
 የÓUÑT °pÉ ማ²Ò˃ . . .
ÓUÑT ¾T>Å[Óv†¨< ጉዳዮች

 ፕaÓ^V‹'›ÑMÓKA„‹/U`„‹“ ኘሮጀክቶች ተፈላጊውን ውጤት

ማስገኘታቸው፣

 በየደረጃው ያሉ አመራር አካላት መሳተፋቸው፣

 የስትራቴጂው ከባቢያዊ ሁኔታዎች /ቴክኖሎጂያዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣

ፖለቲካዊ/ መለወጣቸው፤ የባለድርሻ አካላት ተጽዕኖ መለወጡ፣

 ተቋሙ በየጊዜው ራሱን እያሻሻለና እየገነባ የሚሄድ መሆኑ፣

 eƒ^ቴÍ=­‹ ተፈላጊውን ውጤት እያስገኙ መሆናቸው፣ 183
የÓUÑT °pÉ ማ²Ò˃ . . .
ÓUÑT ¾T>Å[Óv†¨< ጉዳዮች
 ተቋሙ u¨<Ö?„‹ }ðíT>’ƒ ²<]Á ትስስር የፈጠረ መሆኑ፣
 ¾›ðíìU SKŸ=Á­‹ና ዒLT­‹ ውጤታማነትን የሚያረጋግጡ፣
ወደተግባር መቀየር የሚችሉና የሚደረስባቸው መሆናቸው፣
 ከeƒ^ቴÍ=ያዊ `UÍ­‹ የሚጠበቁ ውጤቶች መገኘት
መቻላቸው፣
 ¾Y^ ሂደቶች በታቀደው መሠረት በቅልጥፍና እየተፈጸሙ
መሆናቸው፣

184
የÓUÑT °pÉ ማ²Ò˃ . . .
ÓUÑT ¾T>Å[Óv†¨< ጉዳዮች
 የኮሙኒኬሽን እንቅስቃሴው አሳታፊና ሁሉን አቀፍ መሆኑ፣
 አዳዲስ የለውጥ አቅጣጫዎች ለW^}™‹ መገለጻቸውና
ተቀባይነት ማግኘታቸው፣
 Tu[‰­‹ የሚፈለገውን የባህርይ ለውጥ ማስገኘታቸው፣
 ስትራቴጂዎች በËቱን እየመሩት መሆኑ፣

185
የÓUÑT °pÉ ማ²Ò˃ . . .
የገምጋሚ ቡድኑን ዝርዝር ተግባራትና የድርጊት መርሃ ግብር
ማዘጋጀት
 ግምገማ ለማካሄድ ግምገማውን በባለቤትነት
የሚመራ አካል እንደሚኖር ታሳቢ በማድረግ ዝርዝር
ተግባራቱን የሚፈጽምበት መርሃ ግብር ማዘጋጀት
ያስፈልጋል፡፡

186
eƒ^ቴÍ=ያዊ pÆ” ከክንውን ¨<Ö?ƒ Ò` T’ጻጸ`

 ውጤታማ የአፈጻጸም ግምገማ የታቀደውን እና በክንውን

የተደረሰበትን ውጤት በማነጻጸር ክፍተቶችን ለይቶ
የማሻሻያ መፍትሔዎችን ማስቀመጥ ይጠይቃል፡፡

 የንጽጽር ሂደቱ በስትራቴጂያዊ ጉዳዮች ላይ የሚያነጣጥርና

የሥርዓቱን ሚዛናዊነት የሚጠብቅ ሆኖ ከዚህ በታች
የተመለከቱትን ነጥቦች መነሻ በማድረግ ሊካሄድ ይችላል፡፡

187
 ውጤታማ የአፈጻጸም ግምገማ ሂደት
የግ ም ገማ ነጥ ቦች የው ጤ ታ ማ ነ ት ደረ ጃ
/ከ 1 እስ ከ 5 ነ ጥ ብ መ ስ ጠ ት /
የ ኮሙ ኒ ኬ ሽን ውጤ ታ ማነት
ተለይ ተው በመ ተግ በር ላይ ያሉ ወሳኝ የአፈጻጸም ጉ ዳዮች
ስት ራቴጂ ው የሚ ተገበር ና ውጤ ታ ማ መ ሆ ኑ
የ ተቀመ ጡ የአፈጻጸም መ ለኪያዎ ችና ዒ ላማዎ ች ውጤ ታ ማነት
የ አመ ራ ሩ ና ሌሎ ች ሠ ራ ተኞች በሙ ሉ ል ብ መ ሠ ማራ ት
በግ ቦች ላይ መ ግ ባባት ላይ መ ደረሱና ተ ግ ባራዊ መ ሆ ና ቸው
የ ስት ራቴጂ ያዊ እር ምጃዎ ች ውጤ ታ ማነት
የ በጀት ተጽዕ ኖ ግ ል ጽ መ ሆ ን
ተቋማዊ የ አፈጻጸም ባህል ተግ ባራ ዊ መ ፈጠ ሩ
ተቀባይ ነት የሌላቸው አፈጻጸሞች መ ለየታ ቸውና መ ፍ ት ሔ
መ ሰጠ ቱ
የ አፈጻጸም መ ረጃ ከተቋማዊ ብቃት ጋ ር መ ተ ሳሰሩ
ጠ ቃሚ የአፈጻጸም መ ረጃ ለሚ መ ለከታ ቸው አካላት በት ክክለኛው
ጊዜ መ ድ ረሱ
የ ሥ ራ ሂ ደት መ ሻሻል እውን መ ሆ ን
የ ማበረታ ቻ/ሽል ማት ኘሮ ግ ራ ም ውጤ ታ ማነት
የ ተገል ጋ ዮች እር ካታ ደረጃዎ ች መ ሻሻላቸው

188
 የአመራርና የ¢ሚ¿’>Ÿ?i” ተግባራት ማከናወን
¾›S^` }Óv^ƒ
 ¾ÓUÑT ¨<Ö?ƒ ለT”  እ”ÅT>ደርስና ¨<Ö?~U እ ”ȃ
እንሚሠራጭ S¨c”፣
 የተቋሙን ¾Y^ H>Å„‹ KThhM É`ρ© Sªp` ShhM
TeðKÑ<” S¨c”፣
 ¾Y^ H>Å„‹ን አፈጻጸም ለማሻሻል ¾Y^ ThhÁ u<É”
መሰየም፣
 በሥራ ላይ ያለው fõƒ «` በS[Í የተደገፈ ውሳኔ ለመስጠት
የሚያስችል መሆኑን ማረጋገጥ፣
 የስትራቴጂውን አፈጻጸም ለማሻሻል የሚያግዙ አስፈላጊ
የለውጥ እርምጃዎችን መውሰድ፣
189
የአመራርና የ¢ሚ¿’>Ÿ?i” ተግባራት . . .

¾¢ሚዩ’>Ÿ?i” }Óv^ት
 ¾ÓUÑT ¨<Ö?„‹” መቀመርና ለኮሚዩኒኬሽን ዝግጁ
ማድረግ፣

 የግምገማውን ውጤት በ}KÁ¿ የተቋሙ አካላት ማስረጽ፣

 የግምገማ ውጤት ባስገኘው ተጽዕኖ ላይ ግብረ መልስ

ማሰባሰብ፣

190
 ተፈጸመ !!!

የባላንስድ ስኮርካርድ የለውጥ ጉዙአችሁ

የተሳካ እንዲሆን
እንመኛለን፤አስፈላጊውን ሙያዊም
እገዛ እንሰጣለን!
191