ትውውቅ

3
 Training Schedule
_____ _ ____
____ _ ____Tea Break
_____ _ ____
_____ _ ___ Lunch
_____ _ ____
_____ _ ____ tea break
_____ _ ____
Time Keeper፡
4
 አንቃቂ ቡድን/
Energizer Team
ከስልጠናው ምን እውቀት እና ክህሎት አዳብራለሁ ብለው
ይጠብቃሉ?

1.
2.
3.

6
 የሥልጠናው ግቦች
ከዚህ ስልጠና በኋላ ሰልጣኞች፡-
ስለ ስትራቴጂያዊ አፈፃፀም አመራርና BSC
ምንነትና ጠቀሜታ ይገነዘባሉ፤
የተቋም ስትራቴጂክ እቅድ በBSC እንዴት
እንደሚገነባ እውቀት ያገኛሉ፣

በተቋም፣ በስራ ክፍል፣ በቡድንና ግለሰብ ደረጃ

በBSC ለማቀድ የሚያስችል ክህሎት
ያዳብራሉ፣

7
 yoL«ÂW xµÿD

ጽንሰ ሀሳባዊ ገለጻ

አስተያየት ጥያቄና
ውይይት

የቡድን መልመጃ

የቡድን ስራ ሪፖርት እና
ውይይት

8
 የስልጠናው ይዘት
ክፍል አንድ፡-የውጤት ተኮር ሥርዓት አጠቃላይ ዕይታ

እና

ክፍል ሁለት፡- የውጤት ተኮር ሥርዓት ግንባታና ትግበራ

ደረጃዎች

9
 መንደርደሪያ ውይይት
 ጆሮውን ሰጥቶ ለሚሰማ አለማችን ሁሌም ቢሆን የለዉጥ
ያለህ በሚል የማያቋርጥ ጩኸት ውሰጥ እንዳለች ያስተዉላል

ለውጥ…..፣ ለውጥ…..፣ ለውጥ….

እስቲ እንወያይ

የእድገት
ለውጥ

10
 የጎንዮሽ ውይይት

ለውጥ ምንድን ነው?

11
 መንደርደሪያ ውይይት
 ጆሮውን ሰጥቶ ለሚሰማ አለማችን ሁሌም ቢሆን የለዉጥ ያለህ
በሚል የማያቋርጥ ጩኸት ውሰጥ እንዳለች ያስተዉላል

ለውጥ…..፣ ለውጥ…..፣ ለውጥ….

እስቲ እንወያይ

የእድገት
ለውጥ

12
 መንደርደሪያ ውይይት

ለውጥ ምንድን ነዉ

 ለውጥ ማለት ከአንድ ከተለመደ አሰራር ወደ አዲስ
አሰራር ከመሸጋገር በፊት ከአሮጌው በመላቀቅና
አዲሱን በመላመድ መካከል ያለ ሁኔታ/ሂደት ነው፡፡

 ለውጥን ለመቀበልና የማያቋርጥ የለውጥ እንቅስቃሴ

አካል ለመሆን በራስ ተነሳሽነት ላይ የተመሠረተ
ቁርጠኝነት ማሳየት ያስፈልጋል፣

13
14
15
16
17
 ክፍል አንድ
BSC… አጠቃላይ ዕይታ

የአፈጻጸም (performance) ስንል ምን

ማለታችን ነው?

18
 የአፈጻጸም (performance) ምንነት

አፈጻጸም (performance)
 በመዝገበ ቃላት ትርጉሙ፡
መፈጸም፤
መከወን፤
በዕቅድ መተግበር
 አፈጻጸም በየደረጃው የሚገኝ የውጤት ሰንሰለት
(Result Chain) ነው፡፡
የአፈጻጸም አመራር ዓበይት ተግባራት

አፈጻጸም
አመራር

20
 የአፈፃፀም አመራር ምንነት (Performance
Management)

የአፈፃፀም አመራር:- የማያቋርጥ ተቋማዊ ስኬትን

ለማረጋገጥ፤ ለተቋሙ ስኬት አስተዋጽኦ ያላቸውን
ግለሰቦችና ቡድኖች ብቃት በማሳደግ አፈፃፀምን
በቀጣይነት ለማሻሻል የሚያስችል ስትራቴጂያዊና
ቅንጅታዊ ሂደት ነው፡፡”

አርምስትሮንግና አንጄላ ባሮን 1998

21
 የአፈፃፀም አመራር ጠቀሜታ
 በፈፃሚ ኃይላት መካከል ቅንጅትን ይፈጥራል፤
 ስትራቴጂንና ዓመታዊ ዕቅድን ያስተሳስራል፤
 ተልዕኮ ተኮር መሪዎችንና ሰራተኞችን ያፈራል፤
 ክፍያን ከውጤት ጋር፣ ውጤትን ደግሞ ከአፈፃፀም ጋር
በማስተሳሰር ተቋማዊ መማማርን ዕውን ያደርጋል፤
 የላቀ አፈፃፀም ያለው ቡድን/ተቋም ለመፍጠር
ያግዛል፤
 ግልጽነትን፣ ባለቤትነትንና ተጠያቂነትን እንደ ሥርዓት
ይፈጥራል፡፡

22
 ባላንስድ ስኮርካርድ የአፈጻጸም አመራር ማዕቀፍ
 በአገራችን የአፈጻጸም አመራርን ለመተግበር ስራ ላይ
እንዲውል የተመረጠው የባላንስድ ስኮርካርድ ማዕቀፍ ነው፡፡
 ማዕቀፉ የባላንስድ ስኮርካርድ ኢንስቲትዩት ያወጣውን ባለ
ዘጠኝ ደረጃ ሞዴል ይከተላል፡፡
 ይህ ሞዴል ስድስት የግንባታና እና ሦስት የትግበራ
ደረጃዎች አሉት፡፡

23
 የአፈጻጸም አመራር ማዕቀፍ. . .
ታሪካዊ አመጣጥ፡-
 እ.ኤ.አ በ1990/ ሮበርት ካፕላንና ዴቪድ ኖርተን በተባሉ
ምሁራን አማካይነት ተጀመረ፡፡
 አጀማመሩ በአፈጻጸም ምዘና ማዕቀፍነት ነበር፡፡
 በሂደት አፈጻጸምን በተቀናጀና ስትራቴጂያዊ በሆነ መልኩ
ለመምራት ጭምር እንዲያገለግል ተደረገ፡፡
 አፈጻጸምን ከመምራት እና ከመመዘን በተጨማሪ የኮሚኒኬሽን
መሳሪያ በመሆን ያገለግላል፡፡
 በኢንዱስትሪ ዘመን የተቋማት ውጤታማነት ይመዘን የነበረው
ምርትን በብዛትና በጥራት ከማምረትና አዳዲስ ቁሳዊ
ቴክኖሎጂዎችን ለምርት ሥራ በጥቅም ላይ ከማዋል አኳያ ነበር፡፡
24
 ታሪካዊ አመጣጥ. . .
ባለንበት ዘመን ከፋይናንስ ስኬት ባሻገር
ለአዕምሯዊ ሀብት(Intangible Asset) ተገቢውን
ትኩረት መስጠት ለተቋማት ስኬታማነት ወሳኝና
መሰረታዊ ጉዳይ ሆኖ ተገኝቷል፡፡
ለሰው ሃብት ልማትና ዕድገት ትኩረት መስጠት
እንደሚያስፈልግ ካፕላንና ኖርተን አስገንዝበዋል፡፡

25
 ታሪካዊ አመጣጥ . . .
 አፈጻጸምን በፋይናንስ መመዘኛዎች ብቻ መመዘን
ለሚከተሉት ትችቶች በመጋለጡ፡-
በአጭር ጊዜ ትርፍ ላይ ብቻ እንዲያተኩሩ ማድረጉ፤
ሚዛናዊነትን አለማረጋገጡ
የዋጋ መጨመርን ወይም የጥራት መቀነስን ሊያስከትል
ስለሚችል ተቋሙን ከገበያ ሊያስወጣው ይችላል
የወደፊቱን የተቋም አፈጻጸም ሊወስኑ በሚችሉ ጉዳዮች
ላይ ትኩረት አይሰጥም
ከተቋም የሚጠበቅን የፋይናንስ፤ የኢኮኖሚ እና የዓላማ
ስኬትን የሚያሳዩ አልሆኑም፡፡
26
 ታሪካዊ አመጣጥ. . .
ለተቋም ስኬታማነት የአእምሯዊ እሴቶች
/Intangible Assets አስተዋፀኦ ከፍ እያለ
በመምጣቱ
ከፋይናንስ/በጀት/ እይታ በተጨማሪ የተገልጋይ/
ባለድርሻ አካላት፣ የውስጥ አሠራር እና
የመማማርና ዕድገት ዕይታዎች እንዲካተቱ
ተደርገዋል፡-

27
 የባላንስድ ስኮርካርድ ምንነት. . .

 ¾ðéT>­‹” ¾ዕKƒ }ዕKƒ e^/¡”¨<” Ÿ}sU ^ዕÓ eƒ^ቴÍ= Ò`

KTe}dc` ¾T>Áe‹M ¾eƒ^ቴÍ=Á© e^ ›S^` ሥ`ዓƒ
 ›”É }sU eƒ^ቴÍ= }¢` እ”Ç=J”፤ uË~” Ÿeƒ^ቴÍ=¨< Ò`
እ”Ç=Áe}de`ና Ÿ}Óv` እ”Ç=T` ¾T>Áe‹M Tዕkõ ’¨<::
 ማዕቀፉም በሚከተሉት ጉዳዮች ማለትም፡-
በአጭርና በረጅም ጊዜ ግቦች፣
በፋይናንስና ፋይናንስ ነክ ባልሆኑ እይታዎች፣

28
 የባላንስድ ስኮርካርድ ምንነት. . .
እንዲገኝ በታሰበው ውጤትና ለውጤቱ መገኘት
ምክንያት በሚሆኑ ግቦች / በቀዳማይና በዳህራይ
አመልካቾች /፣
በአእምሯዊና ቁሣዊ ሀብት ፣እና
በውጫዊና በውስጣዊ አፈጻጸም እይታዎች፣
መካከል ሊኖር የሚገባውን ስትራቴጂያዊ ትስስርና
ሚዛናዊነትን በጠበቀ መልኩ በሰፊው ጥቅም ላይ በማዋሉ
ባላንስድ የሚለውን ፅንሰ-ሀሳብ መያዝ ችሎአል፡፡

29
 የባላንስድ ስኮርካርድ ጠቀሜታዎች
ተቋማት የተሰጣቸውን ተልዕኮ ለመፈጸምና ተልዕኳቸው
መሳካቱን ለማረጋገጥ ያግዛል፣
ግልጽና የተብራራ ተቋማዊ ራዕይንና ስትራቴጂን
ለማዘጋጀት ያስችላል፡፡
}sT© አፈጻጸምን ከስትራቴጂያዊ ዕቅድ ጋር
የሚያስተሳስሩ እይታዎችን (Perspectives) ለይቶ
ለማውጣትና ¾}sS< አፈጻጸም ከእይታዎቹ አኳያ
እንዲመዘን ለማድረግ ያስችላል፡፡
የፋይናንስ መመዘኛዎች የወደፊት አፈጻጸምን
በሚያመለክቱ መመዘኛዎች እንዲታገዙና የተሟላ ምዘና
እንዲካሄድ ለማድረግ ያስችላል፡፡
30
 ¾ባላንስድ e¢`"`É ጠቀሜታዎች. . .
 ተቋማዊ ራዕይን ለማሳካት የሚነደፉ የስትራቴጂያዊ ¨<Ö?„‹”“
ግቦችን ስኬት ለመመዘን የሚያገለግሉ ተስማሚ መKŸ=Á­ችን
ለይቶ ለማስቀመጥና በጥቅም ላይ ለማዋል ያገለግላል፡፡
 ሁሉም ሰራተኞች በተቋሙ የወደፊት ስትራቴጂዎች፣
አካሄዶችና ድክመቶች ላይ እንዲያስቡና እንዲወያዩ ይረዳል፡፡
 በተቋሙ ሥራዎች፣ ስትራቴጂዎችና በጋራ ራዕይ መካከል
ትስስርን ይፈጥራል፡፡
 የተቋሙ ውስጣዊና ውጫዊ ግንኙነት የበለጠ እንዲዳብርና
የጠበቀ እንዲሆን ያደርጋል፡፡፣

31
¾ባላንስድ e¢`"`É ጠቀሜታዎች…
 በሰራተኞች የዕለት ተዕለት ስራዎች ፣ በተቋሙ
አጠቃላይ ዕይታ፣ ሊመጡ ከታሰቡት ውጤቶች
እንዲሁም መለኪያዎች ጋር ጥብቅ ቁርኝት እንዲኖር
ይረዳል፡፡
 በሠራተኞች ዘንድ የባለቤትነትና የተጠያቂነት
ስሜትንና ቁርጠኝነትን ይፈጥራል፡፡
 ተቋሙ በደንበኞቹ/ተገልጋዮቹ፣ በሠራተኞቹ፣
በስትራቴጂዎቹና በውጤቶቹ ላይ ሁለንተናዊ ትኩረት
እንዲሰጥ ያደርገዋል፡፡
32
 ስኬታማ ባላንስድ e¢`ካ`É እንዲኖር

ቀጥሎ የተመለከቱትን መፈጸም፡-

 ¾uLà ›S^\ Y`›~” uvKu?ƒ’ƒ“ k×Ã’ƒ vK¨<
G<’@ታ እ”Ç=S^¨< TÉ[Ó&
 ¾¨<Ö?ƒ }¢` e`›ƒ ¾Teð” e^” ¾›”É Ñ>²? dÃJ”
¾G<MÑ>²? e^ ›É`Ô SÁዝ፤
 uÓንባ¨< Ñ>²? Ÿ}KÁ¿ ¡õKA‹“ ¾}sS< እ`Ÿ•‹
¾}¨<×Ö< c^}™‹” T"}ƒ - ¾w²<H” }dƒö“ ”p“o
S•\” T[ÒÑØ፤

33
 ስኬታማ ባላንስድ . . .
 vL”eÉ e¢`"`É” ¾eƒ^‚Í=Á© °pÉ“ ¾›ðéçU ›S^`
Y`›ƒ ›É`Ô Sp[ê ¾T>Áe‹M Ö”"^“ ¾}TEL
ማዕቀፍ SÖkU
 uG<K<U Å[Í ¾›S^` wnƒ” TdÅÓ“ Ÿ ‹ ¨Å
LÃ& ŸLà ¨Å ‹ ”Ç=G<U ¾Ô”Äi
¢S<’>Ÿ?i” እ”Ç=•` TÉ[Ó
 u¾Å[ͨ< ¾T>ј ¨<Ö?ƒ” u}ŸÃ Twc`&
¾T>ðKÓ ¾vI] K¨<Ø” Tu[ƒ

34
 ክፍል ሁለት
የውጤት ተኮር ሥርዓት ግንባታ እና
ትግበራ ደረጃዎች

35
 የው.ተ.ስ (BSC) ግንባታ ደረጃዎች
የው.ተ.ስ (BSC) ግንባታ ደረጃዎች

ደረጃ አንድ፡- ቅድመ ሁኔታና ተቋማዊ ዳሰሳ

ደረጃ ሁለት፡- ተቋማዊ ስትራቴጂን ማዘጋጀት
ደረጃ ሶስት፡- ስትራቴጂያዊ ግቦችን መቅረጽ
ደረጃ አራት፡- የስትራቴጂ ማፕ ማዘጋጀት
ደረጃ አምስት፡-መለኪያዎችንና ዒላማዎችን ማዘጋጀት
ደረጃ ስድስት፡- ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን መቅረጽ

የትግበራ ደረጃዎች
ደረጃ ሰባት፡- የአፈጻጸም መረጃ ሥርዓት መዘርጋት
ደረጃ ስምንት፡- ውጤት ተኮር ዕቅድን በየደረጃው ለሚገኙ
ፈፃሚ አካላት ማውረድ
ደረጃ ዘጠኝ፡- የአፈፃፀም ክትትልና ግምገማ
36
Building & Implementing a Balanced Scorecard:
Nine Steps To Success™
PROGRAM LAUNCH

1 Assessment 9 Evaluation

2 Strategy
8 Alignment

3 Objectives
7 Performance
Analysis

4 Strategy Map SYSTEM ROLLOUT

5 Measures & Targets 6 Strategic Initiatives

01/09/22
 Å[Í ›”É

ቅድመ ሁኔታና ተቋማዊ ዳሰሳ

38
Step One: Assessment

“Have a plan. Follow the plan, and

you'll be surprised how successful
you can be. Most people don't
have a plan. That's why it's easy to
beat most folks.”
Paul "Bear" Bryant, football coach

BSC PPT For FJLRTI By Degusew

39
Tesema
 ዝግጁነትን ማረጋገጥና ቅድመ ዝግጅት ማድረግ

የው.ተ.ስ ግንባታና ትግበራ ዕቅድ ማዘጋጀት

 የለውጡን ዓላማና አስፈላጊነት በግልጽ ማስቀመጥ
 አደረጃጀቱን በመወሰን በአደረጃጀቱ የተካተቱ ቡድኖችን ሚናና
ኃላፊነት መወሰን፣
 ለውጡን ለመተግበር የሚያስፈልገውን ሃብት መለየት
 የለውጥ ተቃውሞዎችን መለየትና ስልቶችን መንደፍ
 ስጋቶችን መለየትና መፍትሄ አቅጣጫዎችን ማስቀመጥ
 ዝርዝር መርሃ ግብር ማዘጋጀት

40
 ቅድመ ዝግጅት ማድረግ…

የኮሙኒኬሽን ስትራቴጂና ዕቅድ ማዘጋጀት

 የኮሙኒኬሽን ዐውደ ጥናት መርሀ ግብር ማዘጋጀት፣
 የኮሙኒኬሽን ቡድን አባላትን መለየት፣
 አውደ ጥናት ማካሄድ፣ በተለይ የው.ተ.ስ.
አስፈላጊነትና ወቅታዊነት በተመለከተ ለሚነሱ
ጥያቄዎች ምላሽ መስጠት፤

41
 …የቀጠለ
የተግባቦት ስራን ደጋግሞ በመስራት መረዳትን መጨመር

ለመጀመሪ ጊዜ = 10% የሚሆነውን ሀሳብ ይገነዘባሉ

ለሁለተኛ ጊዜ = 25% የሚሆነውን ሀሳብ ይገነዘባሉ

ለሶስተኛ ጊዜ = 40-50% የሚሆነውን ሀሳብ

ይገነዘባሉ
ለአራተኛ ጊዜ = 75% የሚሆነውን ሀሳብ ይገነዘባሉ
 ቅድመ ዝግጅት ማድረግ…

በስትራቴጂው መሰረት አደረጃጀት መፍጠር

1.የስትራቴጂያዊ አመራር ቡድን
2.የትኩረት መስክ ቡድኖች (ስትራተጂያዊ የትኩረት
መስኮች ከተለዩ በኋላ የሚሰየም)
3.የኮሙኒኬሽን ቡድን
4.የካስኬዲንግ ቡድኖች
5.የለውጥ አስተባባሪ ወይም የስትራተጂ ስራ አመራር
ጽ/ቤት
6.የውጭ አማካሪ ቡድን
43
 ስትራቴጂያዊ ትንተና ማካሄድ
ይህንን ትንተና የሚከተለትን ነጥቦች መሰረት
በማድረግ ማካሄድ ያስፈልጋል፡-
 አገራዊ ፖሊሲና ስትራቴጂዎችን መቃኘት፣

 ተገልጋዮችንና ባለድርሻ አካላትን መለየትና ፍላጎታቸውን መተንተን፣

 የጥንካሬ፣ ድክመት፣ መልካም አጋጣሚና ስጋቶች ትንተና

 የተkሙን ተልዕኮ፣ረዕይ እና እሴቶች መቃኘት (Revalidation)

44
 ስትራቴጂያዊ ትንተና …

ተገልጋዮችን መለየትና ፍላጎታቸውን መተንተን

 ተገልጋይ ማለት የተቋሙ አገልግሎቶች ወይም ምርቶች ቀጥተኛ
ተጠቃሚ የሆነ አካል ማለት ነው፡፡
 ባለድርሻ አካል ማለት በተቋም የዓላማ ስኬት ላይ ፍላጎት/ድርሻ
(Interest/Stake) ያለው ነው፡፡ ተገልጋዮች ቀጥተኛ ተጠቃሚ የሆኑ
ባለድርሻ አካላት ናቸው፡፡

የተገልጋዮችንና ባለድርሻ አካላትን ፍላጎት የማወቅ አስፈላጊነት፡-

 ተገልጋዩ/ዜጋው ከመንግስት ተቋማት የሚፈለገውን ምርቶች ወይም
አገልግሎቶች ካላገኘ በተገልጋዩ/ዜጋው ላይ ሊደርስ የሚችለው ተፅዕኖ
ለመለየት፣

45
 ስትራቴጂያዊ ትንተና …
 ከተገልጋዩ ጋር የሚኖር ግንኙነትንና ተቋሙ በተገልጋዩ ዓይን
ያለውን ገፅታ /Image/ ለማወቅ፣
 የተቋሙን ምርቶች/አገልግሎቶች ምን የተለየ ጠቀሜታ
ለተገልጋዩ እንደሚሰጡ ለመለየት፣
 በአጠቃላይ ተቋማት በአገልግሎት አሰጣጣቸው ተገልጋይ ተኮር
እንዲሆኑ ለማስቻል ነው፡፡

46
 ስትራቴጂያዊ ትንተና …

ተ ቋሙ ተ ገል ጋ ዮች / ተ ገል ጋ ዮች / ባለድርሻ የተ ገል ጋ ዮች / ባለድርሻ
ተ ገል ጋ ዮች / ከተ ገል ጋ ዮች / ባለድርሻ አካላት አካላት በተ ቋሙ ላይ አካላት በተ ቋሙ ላይ
ባለድርሻ አካላት ከተ ቋሙ አሉ ታ ዊ ተ ጽዕኖ የሚ ኖረው ተ ፅዕኖ ደረጃ
ባለድርሻ አካላት
የሚ ፈል ጋ ቸው የሚ ፈል ጉት ምርት የሚ ያሳድሩባቸው /ከፍ ተ ኛ፣ መ ካከለኛ፣
ባህሪያት ወ ይም አገል ግሎ ት ጉዳዮች ዝቅተ ኛ /
ተገል ጋዮች

ባለድርሻ
አካላት

47
 ተገልጋይ/ባለድርሻ አካላት ፍላጎት ትንተና
ተገልጋይ/ አገልግ የአገልግሎቱ/ምርቱ ባህርያት ግንኙነት የተቋሙ
ባለድርሻ ሎት/ (Relatio ገጽታ
ምርት n-ship) (Image)
አካላት የአገልግሎቱ ጥራት አገልግሎቱን ለአገልግሎ
ጠቀሜታ ለማግኘት ቱ
(function) የሚወስደው የሚከፈል
ጊዜ ዋጋ
/price/
Conducting SWOT Analysis
 ጥንካሬ፣ ድክመት፣ የመልካም አጋጣሚና ስጋት (SWOT) ትንተና

ውስጣዊ ዳሰሳ /ጥ.ድ/ ውጫዊ ዳሰሳ /መ.ስ/

7S Model PESTEL
• ተቋማዊ አደረጃጀት ­±ltEµêE
• ስትራቴጂ  x!÷ñ¸ÃêE
• የተቋሙየአሰራር ሥርዓት  ¥Hb‰êE
• የአመራር ዘይቤ  t&KñlÖ©!ÃêE
• የሰው ኃይል ሁኔታ  ከባቢያዊ
• ክህሎት
 ህጋዊሁ¬ãCN
• የጋራ እሴቶች
52
 ስትራቴጂያዊ ትንተና …

አስቻይና ፈታኝ ሁኔታዎችን መለየት

 የጥ.ድ.መ.ስ (SWOT) ትንተና ማጠቃለያ ከተዘጋጀ በኋላ ቀጣዩ ስራ
አስቻዮችን እና ፈታኝ ሁኔታዎችን መለየት/ማደራጀት ነው፡፡

 አስቻይ ሁኔታዎች=ውስጣዊ ጥንካሬ + ውጫዊ መልካም

አጋጣሚዎች

 ፈታኝ ሁኔታዎች = ውስጣዊ ድክመቶች + ውጫዊ ስጋቶች

53
 ተቋሙን ተልዕኮ፣ ራዕይ፣ እሴቶች መቃኘት

የጥሩ የተልዕኮ ምንነትና ባህሪያት

 የተቋሙን ማንነትና ለምን እንደተፈጠረ ማሳየት መቻሉ፣

 የተቋሙን ዋና ዋና ተግባራት የሚያመለክት መሆን መቻሉ፣

 የተቋሙን ምርቶች/አገልግሎቶች፣ ተገልጋዮች፣ የአገልግሎት ወሰን እና

ሌሎች የተቋሙን ልዩ ባህርያት የሚያሳይ መሆኑ፣
 በጥቂት ዓርፍተ ነገሮች ወይም ከአንድ አንቀጽ ባልበለጠ የቃላት ምጣኔ
የሚገለጽ፣

54
 የድርጅቱ ራዕይ፣ ተልዕኮ እና እሴቶች
የድርጅቱ ተልዕኮ

ግብርን በፈቃደኝነት የመክፈል ባህል በማዳበር፣ ህግን ሊያስከብር

የሚችል ሙያዊ ብቃትና ተነሳሽነት ያለው ባለሙያ በመጠቀም

ዘመናዊ የታክስ እና የቀረጥ አስተዳደር ስርዓት በመዘርጋት ለአገር

ልማት የሚውል ገቢ በብቃት በመሰብሰብ የዜጐችን ማህበራዊና

ኢኮኖሚያዊ ደህንነት ማረጋገጥ ነው፡፡

55
 የድርጅቱ ራዕይ፣ ተልዕኮ እና እሴቶች
የቢሮው ተልዕኮ
• “ብቃት ያለውና አገልጋይነትን የተላበሠ የሠው ኃይል በመጠቀም፣ ፍትሀዊና
ዘመናዊ የታክስ አስተዳደር ስርዓትን በመገንባት ፣ተደራሽ አገልግሎት
በመስጠት፣ግብርን በፍቃደኝነት የመክፈል ባህልን በማዳበር ለከተማዋ እድገትና
ልማት የሚያስፈልጋትን ገቢ በብቃት መሰብሰብ ፡፡”

56
 ስትራቴጂያዊ ትንተና …
የጥሩ ራዕይ ምንነትና ባህሪያት
 ተቋሙ በረጅም ጊዜ መድረስ የሚፈልግበትን የሚያመላክት፣

 ግልጽና አጭር፣

 ለመረዳትና ለማስረጽ ቀላል የሆነ፣

 በአብዛኛው በአንድ ዓርፍተ ነገር ሊገለጽ የሚችል፣

 የራዕዩን መድረሻ ጊዜና ውጤት የሚያሳዩ፣

 የተቋሙን የወደፊት ስኬት በማሳየት የሁሉንም ባለድርሻ አካላት ስሜት

የሚቀሰቅስ፣

57
 የድርጅቱ ራዕይ፣ ተልዕኮ እና እሴቶች

የድርጅቱ ራዕይ

በ2017 በአፍሪካ ግንባር ቀደም የሆነ ዘመናዊ እና ፍትሃዊ የታክስ

አስተዳዳር ሥርዓት ሰፍኖ አገራዊ ወጪ በአገራችን ገቢ ተሸፍኖ ማየት፡፡

58
 ራዕይ (የቢሮው)
የአገራችን ርዕይ፡-

“በ2022 ኢትዮጵያን የአፍሪካ የብልጽግና ተምሳሌት (African beacon of

prosperity) ማድረግ ነው።”

የከተማችን ርዕይ፡-

“በ2022 አዲስ አበባ ከተማን ከፍተኛ የመካከለኛ ገቢ ካላቸው ከተሞች ተርታ ማሰለፍ ”
የቢሮው ርዕይ

“ በ2022 ዓ.ም ዘመናዊ ና ፍትሐዊ የታክስ አስተዳደር ተገንብቶ ለከተማዋ ብልጽግና

የሚያስፈልገውን ወጪ በሚሰበሰበው ገቢ ተሸፍኖ ማየት፤”

59
 ስትራቴጂያዊ ትንተና …

የጥሩ እሴቶች ምንነትና ባህሪያት

ዕሴቶች የተቋሙ እምነቶችን፣ አስተሳሰቦችንና አመለካከቶችን የሚያንጸባርቁ
የተቋማዊ አሰራር ፍልስፍና መገለጫዎች ሲሆኑ የጥሩ ተቋማዊ ዕሴቶች መገለጫ
ባህርያት፡-
 ከተቋሙ ተልዕኮ አንፃር የሚቆምለት መርህ ምን እንደሆነ የሚገልጹ፣
 ጠቃሚ በሆኑ ባህላዊ እሴቶች ላይ የሚመሰረቱ፣
 ሰብዓዊ ባህርያት ላይ የሚያተኩሩ፣
 ለውሳኔ አሰጣጥና ለዕለት ተዕለት ሥራ (ለምሳሌ፡- ለቅጥር፤ ደረጃ
እድገት፤ ወዘተ አፈጻጸም) ሥነ ምግባራዊ መርህ የሚሆኑ፣
 ከተቋሙ ራዕይ፣ ተልዕኮና ባህል ጋር የተሳሰሩ መሆናቸው

60
 የተቋሙ ዕሴቶች
አገልጋይነት፡-(Customer Centered)፡-
•የተቀላጠፈ፣ ፍትሃዊና ምቹ አገልግሎት በመስጠትና በማገዝ፣ ተገልጋይን በማመን ላይ የተመሰረተ ጥራት
ያለው አገልግሎት መስጠት፣
ተጠያቂነት ማስፈን (Accountability)፡-
•ያለአድልዎ በታማኝነት በማገልገል፣ መልካም አስተዳደርን በማስፈን የሌብነት አመለካከትና ተግባራትን
መከላከልና መዋጋት፤
ሙያዊ ብቃት /Professionalism/፡-
•ማንኛውንም ተግባር ወደ ከፍተኛ ስኬት በሚያደርስ መልኩ ሙያና ክህሎትን በተላበሰና፣ ቀጣይነት ባለው
መሻሻል መፈጸም፣
አሳታፊነት (Participatory)
•በቢሮው በየደረጃው የሚገኝ አመራርና ፈጻሚ እና ግብር ከፋዩን (ተገልጋዩን ሕብረተሠብ) ለእቅዱ መሳካት
በማሳተፍ ለተቋሙ ዓላማ መሳካት በትጋት መስራት፤
•ጠንካራ የቡድን መንፈስ (Team spirit )፡- 
•በተቋሙ ደረጃ፣ በየሥራ ሂደት፣ ቡድን እና ከተገልጋዮች ጋር በሕብረትና በትብብር እንዲሁም በመግባባትና
ለተቋሙ ዓላማ መሳካት በትጋት መስራት፣
•ህግን ማክበር (Rule of law) ፡-
61
•የታክስ ህጐችን በማወቅና በማሳወቅ ህግን ማክበርና ማስከበር፣
 የቡድን ውይይት አንድ
1. በተቋማችሁ የተሰራውን ውስጣዊ ጥንካሬና ድክመት እንዲሁም ውጫዊ
መልካም አጋጣሚዎችንና ስጋቶችን ጥ.ድ.መ.ስ/SWOT/ ትንተና
ገምግሙ፡፡

2. ከጥ.ድ.መ.ስ ትንተናችው በመነሳት የተለዩትን አስቻይ እና ፈታኝ

ሁኔታዎችን ገምግሙ፡፡

3. የተለዩትን ተቋሙን ተገልጋዮች እና ባለድርሻ አካላትን ትክክለኛነት

ገምግሙ፡፡

4. ተቋማችሁን ተልዕኮ፣ ራዕይ፣ እሴቶች እንደገና ቃኙ ::

62
 ደረጃ ሁለት
ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና
ዕይታዎችን ማዘጋጀት

63
Step Two: Strategy

Integrated Strategy Map →

(Vision and Mission)

BSC PPT For FJLRTI By Degusew

64
Tesema
 ስትራተጂያዊ የትኩረት መስኮች

የትኩረት መስኮች ምንነት

 ራዕይን ለማሳካት ምን ላይ አተኩረን መስራት
እንዳለብን መምረጥ፤
 የትኩረት አቅጣጫን የሚያመላክቱ የስኬት አምዶች
(Pillars of excellence)፤
 የርብርብ መስክ ነው
 ...የቀጠለ

 የተቋሙ ሠራተኞች ሙሉ ትኩረት ሊያርፍባቸው

የሚገባ፤
 ተቋማዊ ትስስርን መፍጠር የሚያስችሉ፡-

 ሁሉንም ዕይታዎች በማቋረጣቸው፣

 ሁሉም የስራ ሂደቶች የሚጋሯቸው መሆናቸው፡፡

 የስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮች ባህሪያት

 ራዕዩን አንድ ደረጃ ዝቅ አድርጎ ከፋፍሎ ማየት

የሚያስችል፤
 ከተቋሙ ተልዕኮ፣ ራዕይና ዕሴቶች ጋር የሚናበቡ፤
 የተቋሙን የስኬት አምዶች የሚያመላክቱ ፣
 ለተገልጋዮች እሴት ከመፍጠር አንፃር ትኩረት የሚሹ
ጉዳዮችን የሚያንጸባርቁ፤
 የስትራቴጂያዊ ውጤቶች ምንነትና ባህሪያት

 ተቋሙ ለይቶ ያስቀመጣቸውን የትኩረት መስኮች በተሳካ

ሁኔታ ተግባራዊ ሲደረግ የሚመጣ፤
 በእያንዳንዱ የትኩረት መስክ የሚቀረጹ ግቦች
የሚያመጡትን አጠቃላይ ስኬት የሚያመላክት ፤
 የሁሉም ስትራቴጂያዊ ውጤቶች ድምር ወደ ተቋሙ
ተልዕኮና ራዕይ ስኬት የሚያመሩ መሆኑ፤
 የስትራቴጃዊ የትኩረት መስኮች እና ውጤቶች ምሳሌዎች

ተ.ቁ የትኩረት መስክ ውጤት

1 አስተማማኝ ደህንነት በማንኛውም ቦታ አስተማማኝ፣ ወጥነት ያለውና
በፊጠራ የታገዘ የደህንነትና ኢሚግሬሽን አገልግሎት

2 የላቀ አገልግሎት አሰጣጥ ተገልጋዮችን ያረካ ውጤታማና ቀልጣፋ አገልግሎት

3 ስትራቴጂያዊ አጋርነት ለጋራ ጥቅም የተፈጠረ የጋራ ትብብር

4 መልካም አስተዳደር የተፈጠረ የተጠያቂነት ባህል

5 የማህበረሰብ አሳታፊነት ያደገ የማህበረሰብ ተሳትፎና እርካታ

 የኢ/ገ/ጉ/ባ የትኩረት መስኮች 2003-2007 ዓ፣ም

ተ.ቁ የትኩረት መስኮች ስትራቴጂያዊ ውጤቶች

1
ልማታዊ የታክስ ሠራዊት ግንባታ የተገነባ ልማታዊ የታክስ አስተዳደር ሠራዊት፣

2
ዘመናዊ የታክስ መረጃ ሥርዓት ያደገ ተደራሽነት ያለው፣ ወቅታዊና ትክክለኛ መረጃ፣

3
የግብር ከፋዮች አገልግሎትና ትምህርት ያደገ የታክስ ህግ ተገዥነት፣

4 የቀነሰ የኮንትሮባንድ፣ የንግድ ማጭበርበር እና የታክስ

የታክስ ሕግ ማስከበር
ስወራና ማጭበርበር፣

5
ገቢ አሰባሰብ ያደገ ገቢ፣
 የስትራቴጂ ጉዳዮች ኢንሰቲትዩት ስትራቴጂያዊየትኩረትመስኮች

ተ.ቁ ስት ራ ቴጂያዊ የት ኩረት መስክ ስት ራ ቴ ጂያዊ ው ጤ ት

. /strategictheme/ /strategicresult/

1
ጥናት፤ምርምር እና ትንተና የጨመረ ጥናት ምርምርና ትንተና

2 ተደራሺነት የሰፋ ተደራሺነት

3
ስትራቴጅክ አጋርነት ያደገ አጋርነት

4 መማር እና እድገት
ዘላቂ ተቋም
 
71
 የስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና ውጤቶች መግለጫ
ማዘጋጀት
 ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮቹና ውጤቶቹ ከተለዩ በኋላ
የትኩረት መስኮችና ውጤቶች መግለጫ ሊዘጋጅ ይገባል፡፡
 ይህም በየትኩረት መስኮቹ ግቦችን ለሚያዘጋጁት የትኩረት መስክ
ቡድኖች ስራውን ግልጽና የቀለለ ያደርገዋል፡፡
 ተቋሙ BSC ለባለድርሻ አካላት ሲያስተዋውቅ በተደረሰው
ስምምነት መሰረት ለማቅረብና ገለጻዎችን ለማድረግ ያስችላል፡፡

72
 የስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና ውጤቶች መግለጫ

N.
Strategic Themes Content and Scope Strategic Results
o
1 Innovative,
Reliable&
Consistent services
delivered

73
 ዕይታዎች (Perspectives)

የዕይታዎች ምንነትና አይነት

• ዕይታዎች የተቋምን አፈጻጸም ከተለያዩ አቅጣጫዎች አንፃር
ለማየት የሚያስችሉ ሚዛናዊ መነፅሮች ናቸው፡፡
• አብዛኛዎቹ ተቋማት አራት እይታዎችን ይጠቀማሉ፡፡

1 ፋይናንስ
2 ተገልጋይ/ ባለድርሻ
3 የውስጥ አሰራር
4 መማመርና ዕድገት 74
የእይታዎች አቀማመጥ

75
 የዕይታዎች የእርስ በርስ ትስስር
እይታዎች የተቋማትን አፈጻጸም በተሟላና ሚዛናዊ በሆነ ሁኔታ
ለማየት እንዲያስችሉ እርስ በርሳቸው በምክንያትና ውጤት
መተሳሰር አለባቸው፡፡
እይታዎቹ እንደ የተቋሙ በዓይነት፣ በብዛትና በትስስር
ሁኔታቸው ሊለያዩ ይችላሉ፡፡
በመንግስትና ለትርፍ ባልተቋቋሙ ተቋማት አብዛኛውን ጊዜ
የተገልጋዮች /የዜጎች/ ዕይታ የትስስሩን የመጨረሻ እሴት ፈጠራ
ቦታ ይይዛል፡፡
ለትርፍ በተቋቋሙ ተቋማት ደግሞ የፋይናንስ / የበጀት/ እይታ
የትስስሩን የመጨረሻ እሴት ፈጠራ ቦታ ይይዛል፡፡

76
 የቡድን ውይይት ሁለት
1. የመስሪያ ቤታችሁን ስትራቴጂያዊ
• የትኩረት መስኮችን
• ውጤቶችን ለዩ
• መግለጫ አዘጋጁ
2. የመስሪያ ቤታችሁን ዕይታዎች ለዩ
አቀማመጣቸውንም ወስኑ፡፡

78
 dr© ƒST

ST‰t½©þÃêE GïC
¥zUjT

79
Step Three: Strategic Objectives
“It is the set of the sails, not
the direction of the wind
that determines which way
we will go.”
Jim Rohn

Integrated Strategy Map →

(Strategic Objectives)

BSC PPT For FJLRTI By Degusew Tesema 80

 ስትራቴጂያዊ ግቦች ምንነት

 ቀጣይነት መሻሻልን የሚያሳዩ ክንውኖች፤

 የተቋሙ ስትራቴጂ የሚገነባባቸው ማእከሎች

(Building Blocks) ናቸው፣
 የስትራቴጂው ውጤት እንዲሳካ ምን ምን ስራዎች
መከናወን እንዳለባቸው የሚያሳዩ፤
 የስትራቴጂያዊ ግቦች ጠቀሜታ

 የተቋሙን ስትራቴጂያዊ ፍላጎት (Strategic Intent)

ይገልጻሉ፤
 የምክንያትና ውጤት መነሻ ሆነው ያገለግላሉ፤

 ከስትራቴጂያዊ እርምጃዎች እና ግቡ ላይ ተጽኖ

የሚፈጥሩ አካላት ጋር ያስተሳስራል፤
የስትራቴጂያዊ ግቦች ባህርያት
 ...ባህሪያት

ለምሳሌ ፡-
 የስራ ቅልጥፍናን ማሳደግ፣

 የአገልግሎት መስጫ ጊዜን ማሳጠር፣

 የሰራተኞችን እርካታ መጨመር፣

 …ባህሪያት

 ለመረዳት ቀላል፤ አጭርና ገላጭ የሆኑ

 ፕሮጀክቶች ወይም በአጭር ጊዜ የሚጠናቀቁ ተግባራት

አለመሆናቸው፤

 ስትራቴጂያዊ ከፍታቸው ወደ ዕለት ተለት ተግባር

ያልወረዱ፤
 …የቀጠለ
በጥ ሩ ሁ ኔ ታ የተ ዘጋ ጁ ስት ራ ቴጂያዊ በጥ ሩ ሁ ኔ ታ ያል ተ ዘጋ ጁ ስት ራ ቴጂያዊ
ግ ቦች ግቦች
የሠራተኞችን የስትራቴጂያዊ አቅጣጫ ስትራቴጂያዊ ዕቅድን ማዘጋጀት
ግንዛቤ ማሳደግ
የሠራተኞችን ክህሎት ማሳደግ ሰራተኞችን ማሰል ጠን
የመ ንገድ ደህንነትና ምቾት ማሻሻል መንገዶችንና የመንገድ ላይ መብራቶችን
ማሻሻል
የኔትወርክ አስተማማኝነትን ማሳደግ የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ማሻሻያ ፕሮጄክትን
ማጠናቀቅ
ተገልጋይ/ህዝብ/ዜጋ
 የተገልጋይ እርካታን ማሳደግ

የአገልግሎት ተደራሽነት

የተገልጋይ ተሳትፎን ማጎልበት

ፋይናንስ/በጀት
 የበጀት አጠቃቀም ውጤታማነትን ማጎልበት

ተጨማሪ የሀብት/በጀት ምንጭን ማጎልበት

 የውስጥ አሰራር

የአሰራር ቅልጥፍናን ማሻሻል

የአሰራር ጥራትን ማሻሻል

 የክትትልና ድጋፍ አሰራርን ማጎልበት

የሴቶች፣ ወጣቶችና አካል ጉዳተኞች ጉዳይ አካታችነትን

ማጎልበት
 መማማርና ዕድገት
 የሰው ሀይል የመፈጸም አቅምን ማጎልበት

የለውጥ ሰራዊት ግንባታን ማጠናከር

የስራ ከባቢን ምቹነትን ማሻሻል

የኪራይ ሰብሳቢነት አመለካከትን መቀነስ

የኢንፎርሜሽን ኮሙኒኬሽን ቴክኖሎጂ

አጠቃቀምን ማጎልበት
 የስትራቴጂያዊ ግቦች መግለጫ

 የግቡን ወሰን፤ዋና ዋና ተግባራትንና ውጤቶችን

በዝርዝር መግለጽ ማለት ነው፡፡
 የግቦች መግለጫ የሚያስፈልገው፡-

 ለቀጣይ ማስታወሻ፤

 በሂደቱ ያልተሳተፉ በማብራሪያ

ለመስጠት፣
 የግብ መግለጫ ምሳሌ
የተቋሙ
ተ. ግቡ የሚያስገኘው
ስትራቴጂያዊ የግቡ ወሰንና ይዘት (ዋና ዋና ተግባራት)
ቁ ውጤት
ግብ

የግብር ከፋዮችን መረጃ በመያዝ ገቢን መሰብሰብና ወደ ያደገ የፌደራል

መንግሥት ትሬዥሪ ፈሰስ ማድረግ፣ መንግስትና የአዲስ አበባ
የታክስ ከፋዮችን ቁጥር እንዲያድግ ማድረግ፣ ከተማ አስተዳደር ገቢ
መረጃን መሠረት በማድረግ ታክስን መወሰን፣ ያደገ የታክስ GDP
የኦዲት ሽፋንንና ጥራት በማሻሻል ከኦዲት ግኝት የሚሰበሰበውን ጥመርታ
ገቢ መጠን ማሳደግ፣ ያደገ የአገር ውስጥ ታክስ
1 ገቢን ማሳደግ
ውዝፍ የታክስ ዕዳን ተከታትሎ ገቢ እንዲሆን ማድረግ፣ ገቢ ድርሻ
የታያዙ፣ የተወረሱ እና የተተዉ ንብረቶች ወደ ገቢ መቀየር፣
የታክስ አስተዳደር ፍትሃዊነት ማረጋገጥ፣

91
 የትኩረት መስክ፣ አስተማማኝ ደህንነት
ውጤት፣ በማንኛውም ቦታ አስተማማኝ፣ ወጥነት
ያለውና በፊጠራ የታገዘ የደህንነትና ኢሚግሬሽን
አገልግሎት

ተደራሽነትን ማሻሻል
የተገልጋይ ዕይታ

የፋይናንስ ምንጮችን
የፋይናንስ ዕይታ ማበራከት በክቡ
የሚታዩት
ከያንዳንዱ
የውስጥ አሰራር ዕይታ የአሠራር ጥራትን የአገልግሎት መስጫ ጊዜን
ዕይታ አንጻር
ማሻሻል ማሻሻል
የተቀመጡ
ስትራቴጂያዊ
የሠራተኞችን ክህሎት የመረጃ ሥርዓትን
ግቦች ናቸው
m¥ማRÂ XDgT ዕY¬ ማሳደግ ማሻሻል

ስእሉ የሚያሳው ስትራቴጂው የተገነባው በአራቱም ዕይታዎች ስር በተቀመጡት ግቦች

አማካይነት መሆኑን ነው፡፡
92
 JJU R. Hospital Strategic Objectives
Perspectives Strategic objectives
C1: Improve client satisfaction

Community C2: Improve community ownership

C3: Improve equitable access to quality service

Finance F1: Improve efficiency and effectiveness

P1: Improve quality of clinical services

Internal Business P2: Improve pharmaceutical services

P3: Improve lab and diagnostic services
Process
P4: Improve evidence generation & problem solving researches
P5: Improve quality of trainings
CB1: Improve hospital leadership management and governance
Learning and
CB2: Improve infrastructure and ICT
growth CB3: Improve staff
BSC PPT For motivation
FJLRTI and
By Degusew skill
93
 የኢንሰቲትዩቱ የተጠቃለሉ ስትራቴጂያዊ ግቦች( Corporate Strategic Objectives)
ከእይታዎች አንፃር
   
እይታዎች ስትራቴጂክ ግቦች
  1. በወሳኝ አገራዊ ጉዳዮች ዙሪያ ብሄራዊ መግባበትን ማሳደግ የሚያስችሉ ውይይቶችን (Dialogue) ማስፋት
ተገልጋይ/ 2. የጥናት፤ ምርምርና ትንተና ውጤቶችን ስርጭት መጨመር
ባለድርሻ አካላት 3. ሰላም፤ ደህንነት፤ የሀገር ግንባታ የውጭ ግንኙነትን በሚመለከት ግንዛቤ እና የክህሎት ማስፋፊያ ስልጠናዎችን ማሳደግ
4. በሰላምና ደህንነት፣ በሀገር ግንባታ እና በውጭ ግንኙነትና ዲፕሎማሲ ዙሪያ የማማከር አገልግሎቶችን ማጎልበት
5. ከአለም አቀፋዊ እና መንግሰታዊ ከሆኑ ድርጅቶች፤ ከልህቀት ማእከላት (think tanks) ጋር በቀጠናዊ፣ አህጉራዊ እና አለምአቀፋዊ ጉዳዮች ዙሪያ፤ ጉድኝቶችን
የትብብር ግንኙነትን ማሳደግ
6. የባለድርሻ አካላትና የተገልጋዮችን እርካታ መጨመር
  1. የፋይናንስ አጠቃቀም ውጤታማነት ማሻሻል
ፋይናንስ
2. የሀብት ማስባስብ እና የማስተዳደር አቅምን ማሳደግ
  1. በሀገር ግንባታ፤በሰላምና ደህንነት፤በውጭ ግንኙነትና ዲፕሎማሲ ጥናት ምርምርና ትንተና አቅምን ማጎልበት
የውስጥ አሰራር 2. በሀገር ግንባታ፤በሰላምና ደህንነት፤በውጭ ግንኙነትና ዲፕሎማሲ ዙርያ የጥናት፤ ምርምር ህትመት ውጤቶችን ማሳደግ፤
3. የተለያዩ አሰራሮችና መመርያዎችን ማዘጋጀት፤ አጠቃቀምን ማሳደግ
4. .ግልጽነትና ተጠያቂነት ያለውን አሠራር ማስፈን
5. የተግባቦት እና ገፅታ ግንባታ ስትራቴጂ አፈፃፀም ውጤታማነት ማሻሻል
   
መማር እና 1.የተቋሙን የሰው ሀይል በጥሩ እሴቶች ማሳደግ
ዕድገት 2.የተመራማሪዎችና ድጋፍ ሰጪ ባለሙያዎችን ትጋትና ውጤታማነትን ማሳደግ
3.ተመራማሪዎች እና ድጋፍ ሰጪ ባለሙያዎችን በእውቀት፣ በልምድ ልውውጥና ተከታታይነት ባለው አጫጭር የሀገር ውስጥና የውጭ ሀገር ትምህርትና ስልጠናዎች አቅም
ማጎልበት
4.የቴክኒክና የቴክኖሎጂ ሽግግር ዕድሎችን ማሳደግ
5.የተቋሙን የሰው ሀይል የፈጠራ አቅም ማሳደግ

94
 ደrጃ xራT
የSTራቴጂ ማፕ ማzUjT

95
 Step 4: Prepare Strategy Maps

“Efforts and courage are not enough without

purpose and direction.”
John F. Kennedy
BSC PPT For FJLRTI By Degusew
96
Tesema
 የስትራቴጂ ማፕ ማዘጋጀት
yST‰t½©þE ¥P MNnT
 btlÆ :Y¬ãC oር የ¸ቀመጡ ST‰t½©þÃêE GïC
በMKNÃT W«¤T ተሳስረው እንዴት ተጨማሪ እሴት
እንደሚፈጥሩ የምንመለከትበት ፤
 yGïC tmUUbþnT y¸¬YbTÂ
 ፈፃሚዎች ስትራቴጂውን የራሳቸው ዕውቀት እንዲያደርጉት
የሚያስችል፤
 ST‰t½©þW bxu„ y¸trKbT S:§êE mGlÅ
 ሚዛናዊ ስኮርካረድን ከሌሎች የስትራቴጂ ቀረፃ ዘዴዎች ልዩ
የሚያደርገው መሳሪያ ነው፡፡
 b«Nµ‰ ሎጂክ §Y y¸msrT m§MT (hypothesis) nW

97
 yST‰t½©þE ¥P ማዘጋጀት
የST‰t½ጂ ¥P «q»¬ãC”-
 በሚከተሉት የስትራቴጂው አካላት መካከል ሚዛን እንዲኖር
ያግዛል፤
በፋይናንስና ፋይናንስ ነክ ባልሆኑ፣
በመጨረሻ እንዲሳኩ በታሰቡ ውጤቶችና ለውጤቱ መገኘት
ምክንያት በሚሆኑ፣
በአእምሯዊና ቁሳዊ ሃብት መካከል ሚዛን እንዲጠበቅ
ያስችላል፣

98
 yST‰t½©þE ¥P . . .
 SlST‰t½©þW ፈጻሚዎችንና gùĆ y¸mlk ¬cWን
xµ§T l¥St¥R l¥úwQ YrÄL#
 ለዕሴት ፈጠራው አስተዋጽኦ የማይኖራቸውን ግቦች
ለማስወገድና ትስስሩን የተሟላ ለማድረግ የሚያስፈልጉ
አዳዲስ ግቦችን ለመጨመር ይረዳል፣

99
 yST‰t½©þE ¥P ÆH¶ÃT

 ግቦችን ለማስተሳሰር ጥቅም ላይ የሚውሉ ቀስቶች ወደላይ ወይም/እና

ወደጎን የሚያመላክቱ ሆነው ትክክለኛውን የቀስት አይነት ጥቅም ላይ
ማዋላቸው፣
 ማፑ bMKNÃT bW«¤T የተmUገቡ kxND b§Y yST
‰t½©þÃêE GïC TSSR ሊያሳይ ይችላል፣
 yGïC TSSR b:Z sNslT :úb¤ l¬ይ xYgÆM#

100
 yST‰t½©þE ¥P. . .
 TSS„ kxND :Y¬ wd l¤§ :Y¬ têrDN
œY«BQ/ሊዘል YC§L”” ሆኖም በመማማርና ዕድገት
እይታ ስር ያሉ ግቦች የሚመግቡት በውስጥ አሰራር ዕይታ
ላሉት ግቦች ብቻ ነው፡፡
 XNd tÌÑ ÆHRY |bÍYÂNS wYM btgLUY´ :Y¬
SR µlù ym=rš GïC bStqR qȆN wYM y¯N×>
GBN y¥YmGB GB xYñRM””
 bTSS„ mµkL mÌr_ (Dead End) wYM qSèCN
wd¬C y¥mLkT hùn¤¬ xYñRM””

101
 Skipping the Process Perspective Ignores the Logic of the Map
Youth Community Center Example
Community

Transform the
Spirit, Mind &
Improve Body of Youth
Community
Satisfaction
Financial
Stewardship
Increase
Financial
Resources
Increase Cost
Effectiveness
Internal
Process
Improve
Quality of
Programs
Improve
Management
of Resources
Organizational
Capacity
Improve Improve Staff
Facilities Competence
BSC PPT For Jigjiga R. Hospital By
01/09/22 102
Degusew Tesema
 Skipping the Process Perspective Ignores the Logic of the Map
Youth Community Center Example
Community

Transform the
Spirit, Mind &
Improve Body of Youth
Community
Satisfaction
Financial
Stewardship
Increase
Financial
Resources
Increase Cost
Effectiveness
Internal
Process
Improve
Quality of
Programs
Improve
Management
of Resources
Organizational
Capacity
Improve Improve Staff
Facilities Competence
BSC PPT For Jigjiga R. Hospital By
01/09/22 103
Degusew Tesema
 Objectives Cannot Be Achieved “Magically” or “Lead to Nowhere”
Government Intelligence Agency Example
Customer &
Stakeholder Increase
Safety &
Security
Financial
Stewardship
Increase Cost
? Effectiveness

Internal
Process Improve
Sharing with
?
Defense
Improve Covert
Intelligence Improve
Gathering Research &
Analysis
Improve the
Use and
Sharing of
Information
Organizational
Capacity
Improve Skills Improve
& Expertise Technology
Edge
BSC PPT For Jigjiga R. Hospital By
01/09/22 104 
Degusew Tesema
 Double Arrows Confuse the Value Creation Story
Broadway Musical Theater Example
Financial

Increase
Profit
Increase
Customer Attendance
Revenues

Create
Raving Fans
Internal
Process
Increase
Invigorate
Production of
Current Shows
New Shows

Improve
Creative
Output
Organizational
Capacity
Improve
Awareness of Attract &
Creative Retain Talent
Trends
BSC PPT For Jigjiga R. Hospital By
01/09/22 105 
Degusew Tesema
 Value Should Flow Up, NOT DOWN
Private Tour Bus Company Example
Financial

Increase
Profit

Decrease Increase
Costs Revenue

Customer
Improve
Travel
Experience
Internal
Process
A Strategy Map is not a
Improve Improve
Itinerary Travel flow diagram, logic diagram
Management Entertainment
or systems diagram (i.e. no
feedback loops)!
Organizational
Capacity
Increase
Travel Improve Bus
Knowledge & Fleet
Skills
BSC PPT For Jigjiga R. Hospital By
01/09/22 106 
Degusew Tesema
 Try to Balance Clarity with Detail
Government Revenue Collection Ministry Example
Detail is needed for strategy to be meaningful… but too much at this point can be hard to communicate.
Expand the
Number of
Customer & Taxpayers that Exceed
Pay Expectations with
Stakeholder Increase Increase Image of our Our Services
Increase
Satisfaction Dept. with the Public
& with the Parliament Revenues for
Decrease Tax
Fraud
to Increase Funding Other Depts.

Increase the
Number of
Financial Funding Sources

Stewardship Increase Better Utilize

Resources
Increase Increase Cost
Return on Funding Effectiveness Lower
Administrative
Investment Costs

Improve Tax Improve Educate Citizens how

Increase Value- Relationship with
Payment to File Electronically
Internal Enforcement
Added Services Other Depts. Using Our Website

Process Improve
Advisory
Improve Access
Optimize Services
to the Tax
Business Website
Improve Improve
Workflow
Improve
Communication with
Services Environmental
Stewardship
Improve Speed
of Tax Return Taxpayers and
Improve
Collaboration with
Processing Suppliers
Technology
Partners

Improve
Increase Understanding of
Employee Customer Service
Motivation Trends
Organizational Implement a 360
Degree Evaluation Increase
Capacity System to Improve Increase Increase
Understanding
of Lean Six
Employee Employee Financial Skills
Performance Sigma
Development of our Staff
Increase Increase
Increase
Capacities Technology
Systems
Increase
Funding
Customer
Service Skills

01/09/22 107 R. Hospital By

BSC PPT For Jigjiga 
Degusew Tesema
 yST‰t½©þ ¥P xzg©jT . . .
 የምክንያት-W«¤T TSSR መኖሩን ¥rUg_ የሚቻለው፡-
 k§Y wd ¬C SNwRD |XNÁT?´ እንዲሁም
 k¬C wd §Y |lMN?´ y¸L _Ãq½ bm«yQ ግቦችን
ትክክለኛውን አቅጣጫ በሚያሳይ ቀስት በማያያዝ ነው፤
 ስትራቴጂ ማፑን ከታች ወደላይ በማንበብ የእሴት
ፈጠራ ታሪኩን እንደገና መቃኘት፣
 እንደአስፈላጊነቱ የውጤትና የምክንያት ትስስሩን ቅደም
ተከተል ማስተካከልና አዳዲስ የሚጨመሩ ግቦች ካሉ
ማዘጋጀት፣

108
 የስትራቴጂ ግቦች ምክንያትና ውጤት ትስስር
የትኩረት መስክ፡- ሁለንተናዊ የአገልግሎት ልዕቀት
ውጤት፡- በፈጠራ የታገዘ፣ ተደራሽነት ያለውና አስተማማኝ አገልግሎት

የተገልጋይ ዕይታ
የተገልጋይ እርካታን
ተደራሽነትን ማሳደግ
ማሳደግ

የፋይናንስ ውጤታማነትን የፋይናንስ ዕይታ

ማሳደግ

የአገልግሎት አሰጣጥን የውስጥ አሰራር ዕይታ

ማሻሻል

ዕውቀትና ክህሎትን የቴክኖሎጂ የm¥ማRÂ

ማሳደግ አጠቃቀምን ማሳደግ XDgT ዕY¬
 4. የተጠቃለለ የድርጅቱ ስትራቴጂያዊ ማፕ
የስትራቴጂያዊ ግቦች ምክንያትና ውጤት ትስስር (ከዕይታዎች)

ፋይናንስ የፋይናንስ
አቅም
ማሳደግ የሃብት አጠቃቀምን
ትርፋማነትን ማሻሻል
ማሳደግ፣

ተገልጋይ
/ባለድርሻ

የውስጥ
አሰራር

መማማርና የሠራተኛን
ዕድገት እርካታ ማሳደግ
የአመራርና የቴከኖሎጂ
የሠራተኛን አቅም BSC PPT For Jigjiga R. Hospital By አጠቃቀምን
01/09/22 ማጎልበት Degusew Tesema
ማጎልበት 110
የስትራቴጂያዊ ጉዳዮች አንስቲትዩቱ የተጠቃለለ ማፕ

111
 yST‰t½©þ ¥P xzg©jT . . .
የtጠቃለለ የተÌM የST‰t½©þE ¥P ማዘጋጀት፡-
 ለST‰t½©þÃêE የትኩረት mSኮች የተዘጋጁት GïC ተለይተው
እንዲጻፉ ማድረግ፣
 by;:Y¬W y¸gßù tdUU¸ ST‰t½©þÃêE GïCN ¥êê_ bÈM
tq‰‰bþ yçnù GïCN ¥ዋሃድ (Affinity Grouping)
 btጠቃለለው የስትራቴጂ ማፕ lþµttÜ ያLÒlù ST‰t½©þÃêE
GïCን ለብቻ b¥S¬wš /Parking Lot/ bmÃZ bydr©W l¸zU°
GïC bmnšnT mgLgL””
 የግቦች መግለጫ ማዘጋጀት፡፡

112
 የተጠቃለለ ተቋማዊ ስትራቴጂ ማፕ
የተገልጋይ ዕይታ

የፋይናንስ ዕይታ

የውስጥ አሠራር
ዕይታ

የመማማርና
ዕድገት ዕይታ

የየትኩረት መስኮች
ስትራቴጂ ማፕ

113
 የቡድን ውይይት ሦስት
1. በቡድን ውይይት ሁለት ለተለዩት ስትራቴጂያዊ የትኩረት
መስኮች ማሳኪያ ከ10 ያላነሱ ስትራቴጂያዊ ግቦችን ቅረጹ::
• በደረጃ አንደ የተለዩ ችግሮችን የሚፈቱ መሆኑን፤
• በቂ ቁጥር ያላቸው መሆኑ፤
• በትክክል መጻፋቸውን
• በትክክለኛው እይታ ስር መቀመታቸውን
2. የግቦች መግለጫ አዘጋጁ፡፡
3. ያዘጋጃችሁትን ስትራቴጂያዊ ግቦች የምክንያትና ውጤት
ትስስር የሚያሳይ ስትራቴጂያዊ ማፕ አዘጋጁ፡፡

114
 ደረጃ አምስት
መለኪያዎችና ዒላማዎች ማዘጋጀት

115
Step Five: Performance Measures

“If you don’t measure results, you

can’t tell success from failure, you
can’t claim success or reward it, and
you may be rewarding failure.”
David Osborne and Ted Gaebler,
Reinventing Government, 1993

Integrated Strategy Map →

(Performance Measures)

BSC PPT For FJLRTI By Degusew

116
Tesema
 መለኪያዎችን ማዘጋጀት
የአፈጻጸም መለኪያዎች ምንነትና አስፈላጊነት
• የስትራቴጂያዊ ግቦችን ySk¤T dr© (W«¤T) lmmzN
y¸ÃSCሉ፣
• ytÌÑN ST‰t½©þያዊ ግቦች xfÚ™M lmk¬tL y¸ÃSClù#
• bST‰t½©þ zmnù በታቀደውና እየተፈጸመ ባለው መካከል
ያለውን ልዩነት የሚያሳዩ፣
• tÌ¥êE W«¤¬¥ነትና ቅልጥፍና bGLA y¸mlkTÆcW፣
yxfÚ™M xm‰R XMBRT ÂcW””

117
 ምንነትና አስፈላጊነት

yxfÚ™M mlkþÃãC፡-
 yST‰t½©þÃêE GïCN Sk¤T l¥rUg_ `§ðãCና fÚ¸ãC
W«¤T b¸Ãm«ù gùÄ×C §Y XNÄþÃtkù„ ያደርጋሉ፣
 bXÃNÄNÇ fÚ¸ dr© y¸«bqÜ W«¤èCN GLA b¥DrG
bfÚ¸ãC mµkL yU‰ mGÆÆTን ይፈጥራሉ፣
 የtÌMን yxfÚ™M Sk¤TÂ DKmT ለmlየት ÃglG§lù

118
 The Logic Model Helps Users Focus on Output and
Outcome Measurements

Input Process Output Outcome

Examples Examples Examples Examples

•Capital •Efficiency •Employees •Customer
Investment (output / input) Trained Retention
Dollars •Throughput •Production •Employee
•Operating •Bottlenecks Counts Satisfaction
Dollars •Quality •Transactions •Compliance
•FTE’s •Cycle Time Processed •Effectiveness
•Profitability

BSC PPT For FJLRTI By Degusew

119
Tesema
 የመለኪያዎች ባህርያት
• ወቅታዊ የአፈጻጸም ደረጃን የሚያሳዩና ችግር ከመከሰቱ
በፊት መፍትሔ ለመጠቆም የሚረዱ፣
• ተጠያቂነትን የሚያመላክቱ መሆናቸው፣
• የአፈጻጸም አዝማሚያን (Trends) የሚያሳዩ
• አግባብነት ያለው mr© lmsBsBና ለተጠቃሚ ለመስጠት
ቀላል የሆኑ፣ የሚፈለገውን ውጤት የሚለኩና
በተጠቃሚዎች ዘንድ ተቀባይነት ያላቸው፣

120
 ባህርያት. . .
• የመለኪያ ጊዜ/ድግግሞሽ በሥራው ባህርይ የሚወሰን
መሆኑ፡
• የተጠቃሚው ወይም የምርቱ መጠን ሲለዋወጥ
መለኪያዎችን ላለመለወጥ ጥመርታን ወይም መቶኛን
መጠቀማቸው፣
• ከውጤት ጋር ከፍተኛ ትስስር ያላቸው መሆናቸው፡፡

121
 መለኪያዎችን ማዘጋጀትና መምረጥ
የአፈጻጸም መለኪያዎችን ለማዘጋጀት የምንከተላቸው
መሰረታዊ ሂደቶች፡-
– ከስትራቴጂያዊ ግቦች የሚጠበቁ ውጤቶችን ማጤንና
በግብአትነት መጠቀም፣
– አግባብነት ያላቸውን መለኪያዎች ማዘጋጀትና
መምረጥ፡-
– መለካት የተፈለገውን የግብ ውጤት መሰረት በማድረግ
መለኪያዎችን በውይይት ማፍለቅ፣

122
 ማዘጋጀትና መምረጥ. . .
መምረጫ መስፈርቶች
 ለተጠቃሚው ግልጽ የሆኑ (Clear)
 ከሚፈለገው ውጤት አንጻር አግባብነት ያላቸው (Relevant)
 መረጃ ለመሰብሰብና ለመተንተን ወጪ ቆጣቢ የሆኑ (Economical)
 አፈጻጸሙን ለመገምገም ይቻል ዘንድ በቁጥራቸው በቂ የሆኑ
(Adequate)
 ለክትትል አመቺ የሆኑ (Monitorable)
 መለኪያዎቹ ፈጻሚው አካል ሊቆጣጠራቸው የሚችሉ መሆናቸውን
ማረጋገጥ፣
 መለኪያዎቹ በፈጻሚው ላይ ተፈላጊውን የባህሪ ለውጥ (Desired
Behavior) የሚያመጡ መሆናቸውን እርግጠኛ መሆን

123
 የመለኪያ ምሣሌዎች
ዕይታ ስትራቴጂያዊ ግብ መለኪያ
የተገልጋይ/ የተገልጋዮች እርካታ ማሳደግ የተገልጋዮች እርካታ ደረጃ በመቶኛ
ደምበኛ የቀነሰ ቅሬታ በመቶኛ
የአገልግሎት ተደራሽነትን የአገልግሎት መስጫ ጣቢያዎች ቁጥር
ማሳደግ በመቶኛ
የተገልጋዮች ቁጥር እድገት በመቶኛ

ፋይናንስ/በጀት የበጀት አጠቃቀም የቀነሰ የሀብት ብክነት በመቶኛ

ውጤታማነትን ማሳደግ ባግባቡ ጥቅም ላይ የዋለ በጀት

ገቢን ማሳደግ የገቢ ዕድገት በመቶኛ

 የመለኪያ ምሣሌዎች
ዕይታ ስትራቴጂያዊ ግብ መለኪያ
የአገልግሎት አሰጣጥ ቅልጥፍናን ለአገልግሎት ምላሽ መስጫ ጊዜ (reduced
የውስጥ ማሻሻል cycle time)
አሰራር
የአገልግሎት አሰጣጥ ጥራትን የሥራ ድግግሞሽ በመቶኛ (reduced
ማሻሻል rework)
በስታንዳርድ መሠረት የተሰጡ አገልግሎቶች
በመቶኛ
የሰራተኞችን ብቃትና ክህሎት ስልጠና ያገኙ ሰራተኞች በመቶኛ
መማማርና ማሳደግ ከፍተኛ የሥራ አፈጻጸም ያመስመዘገቡ
ዕድገት ሰራተኞች ብዛት (በመቶኛ)

የሰራተኞችን እርካታ ማሳደግ የሰራተኞች እርካታ በመቶ

ኢንፎርሜሽን ቴክኖዎሎጂን ጥቅም ላይ የዋሉ የኢንፎርሜሽን

ማጎልበት ቴክኖሎጂዎች በቁጥር
 የመለኪያዎች መግለጫ
የመ ለኪያ መ ጠሪያ ፡ - የፌደራል ታ ክስ GDP ጥ መ ር ታ
መ ለኪያው የተቀረጸበት ግ ብ
(Contribute s to Obje ctive )፡ - ገቢን ማሳደግ
መ ረጃው የሚሰበሰብበት
/ሪፖ ር ት የሚደረግ በት / መ ረጃውን
የቀመ ሩ መ ግ ለጫ መ ስፈሪያ
ድ ግ ግ ሞሽ የተነተነው/
(cla rifica tion on (unit of
ቀመ ር (Formula) የመ ረጃ ምንጭ (Colle ction/Re porting ት ክክለኛነቱን
the formula ) me a s ure ) fe re que ncy) ያረጋ ገጠው

 በፌደራል መ ንግ ስት መ ቶኛ  የገቢ መ ሰብሰቢያ ሰነዶች አመ ት አንድ ጊዜ ዕቅድ ና ጥ ናት

የተሰበሰበ ገቢ በክል ሎች
 የገንዘብና ኢኮኖሚ ዳይ ሬክቶሬት
የተሰበሰበ ገቢ X 100 የተሰበሰበውን ገቢ (ብር)
አያካትት ም ል ማት ሚኒስቴር
GDP  ገቢው ከታ ክስና ታ ክስ-ነክ
አመ ታ ዊ GDP ሪፖ ር ት
ያል ሆ ኑ ገቢዎ ችን
በሙ ሉ ያጠቃል ላል  ስታ ትስቲካል ቡሌቲን

126
 ዒላማዎችን ማዘጋጀት
የዒላማዎች (Targets) ምንነት
 ዒላማዎች ከእያንዳንዱ መለኪያ አንጻር የሚጠበቁ
የአፈጻጸም ደረጃዎችን የሚገልጹ ናቸው፡፡
 በአሃዝ (Quantitatively) ሊገለጹ የሚገባቸው ሲሆኑ
በቁጥር (Number)፣ በመቶኛ (Percent)፣ በጥምርታ
(Ratio)፣ ወዘተ መልክ ይገለጻሉ፡፡
 የሚጠበቁ የአፈጻጸም ደረጃዎችን (Thresholds) በመወሰን
ተቋሙ በዋናነት መሻሻል ባለባቸው ጉዳዮች ላይ
እንዲያተኩር ይረዳሉ፣
 የላቀ አፈጻጸም ለማምጣት ፍላጎትና ተነሳሽነት እንዲኖር
ያግዛሉ፣

127
 y›þ§¥ qrÉ መርሆዎች
በዘፈቀደ የማይቀመጥ
 ከመንግስት ከተሰጠ አቅጣጫ (የመንግስት የልማት ዕቅድ)
 ከፍተኛ የሥራ ኃላፊዎችን በመጠየቅ፣
 ከአፈጻጻም አዝማሚያ (trends) እና ከአፈጻጸም መነሻ (Baseline)
 ከሠራተኞች የመረጃ ግብዓት
 ውስጣዊና ውጫዊ ግምገማ ሪፖርቶችን በመዳሰስ፣
 ተቋማዊ አቅምን ታሳቢ ያደረገ
 ምርጥ ተሞክሮዎችን መነሻ የሚያደርግ
 የተገልጋዩን ፍላጎት የሚያሟላ
 በጥረት ተደራሽና ተግባራዊ ሊሆን የሚችል
 የአፈጻጸም ደረጃዎችን (Thresholds) የሚያሳይ

128
 የአፈጻጸም ደረጃዎችን (Thresholds) መወሰን

የአፈጻጸም ደረጃዎችን መወሰን

• በጣም ከፍተኛ (ከ95%-100%)፣

• ከፍተኛ (ከ80% -94.99%)፣

• መካከለኛ (ከ65%-79.99%)፣

• ዝቅተኛ (ከ55%-64.99%) እና

• በጣም ዝቅተኛ (ከ55% በታች)

 የዒላማዎች መግለጫ
የአፈጻጸም ደረጃዎች (Thresholds) ዒላማ

የአፈጻጸም
መነሻ የዒላማው በጣም በጣም
ግብ መለኪያ (Baseline) ምንጮች ዝቅተኛ ዝቅተኛ መካከለኛ ከፍተኛ ከፍተኛ 2008 2009 2010 2011 2012

                           
 Example
Perspective Objectives Measures Target Initiatives
s
Learning and Improve No. of employees 400 Employee
Growth Employees trained capacity
95%
Capacity % employees building
improved their project
performance

BSC PPT For FJLRTI By Degusew

131
Tesema
የክብደት አሰጣጥ
 የክብደት አሰጣጥ

ዕይታ ክብደት

ለተገልጋይ 20-25 %

ለፋይናንስ 10-15 %

ለውስጥ አሰራር 30-40 %

ለመማማርና እድገት 20-30 %

133
 Annual plan Format for Departments and teams
Perspectives perspective’s Strategic Objective’s Measure Measure’s Base Target
weight Objectives weight weight Line

Customer 20 Obj.1 12 M1 7
M2 5
0bj.2 8 M3 5
M4 3
Finance 15

Internal 35
Bus.
Process
Learning 30
& Growth

134
ዕይታ የዕይታ ግብ የግብ መለኪያ የመለኪያ መነሻ ኢላማ
ክብደት ክብደት ክብደት

ተገልጋይ              

           

ፋይናንስ              

           

የውስጥ              
አሰራር
           

መማማር              
ና ዕድገት
           
135
 የቡድን ውይይት አምስት

1. ለእያንዳንዱ ስትራቴጂያዊ ግብ የተቀመጡ

የአፈጻጸም መለኪያዎችን እና ኢላማዎችን
አዘጋጁ::

2. ለመለኪያ እና ኢላማ መግለጫ አዘጋጁ፡፡

136
 ደረጃ ስድስት
ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች

137
 የስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ምንነትና አስፈላጊነት
– በተቋሙ የአፈጻጸም መነሻ እና በተቀረጹት ዒላማዎች
መካከል ያለውን ክፍተት ለመሙላት ፡፡
– ከተቋሙ የእለት ከለት ተግባር የተለዩ እና ለውጥ ለማምጣት
የመምንተገብራቸው መሳሪያዎች (ዘዴዎች) ማለት ነው፡፡
– ስትራቴጂያዊ ግቦችን በማስፈጸም ሂደት ስኬታማነትን
ለማረጋገጥ የሚረዱ የአጭርና የረጅም ጊዜ ተግባራት፣
ፕሮጀክቶች እና ፕሮግራሞች ናቸው፡፡
 የቀጠለ…
ለምሳሌ፡-
• የመንግስት የለውጥ ፕሮግራሞች

– BPR

– የመልካም አስተዳደር ችግሮች እና የኪራይ ሰብሳቢነት

ምንጮችን መለየትና በፕሮጀክት መልክ ይዞ መፍታት

– የሴክተር ፓኬጆች ለምሳሌ፡- የሴቶችና የወጣቶች ፓኬጅ፣

የትምህርት ጥራት ፓኬጅ፣ የጤናና የግብርና ኤክስቴንሽን
ፓኬጆች፣
 የስትራቴጂያዊ እርምጃዎች አዘገጃጀት

ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን መለየት

• ከመንግስት የልማት ዕቅዶችና ፓኬጆች፣

ፕሮግራሞች፣ ፕሮጀክቶች፣ ውስጥ ተቋሙን
የሚመለከቱ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን
መለየትና ወደ ተቋሙ መመንዘር፤
 የቀጠለ…

በትግበራ ላይ ያሉትን ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች መለየት፤

ነባር እርምጃዎች አዲስ ለተቀረጹት ግቦች
ያላቸውን አስተዋጽኦ መገምገምና ማስተሳሰር፣
ስትራቴጂያዊ ያልሆኑ ነባር እርምጃዎችን
ማስወገድ፣
ተመሳሳይ የሆኑትን ማዋዋጥ/ማዋሃድ፤
የስትራቴጂያዊ እርምጃዎች መምረጫ መስፈርቶችን
ማዘጋጀት
• በስትራቴጂያዊ እርምጃው አማካይነት የሚፈቱ
ችግሮችና የሚገኙ ጥቅሞች፣

• ስትራቴጂያዊ እርምጃውን ለመተግበር አስፈላጊ

የሆኑ ህጋዊ ሁኔታዎች፣

• ከመንግስት ፖሊሲና ስትራቴጂዎች፣

ዕቅዶች፣ፓኬጆች ጋር ያለው ትስስር፣
 የቀጠለ…
– ከተቋሙ ስትራቴጂ ጋር ያለው ትስስር፣

– ውጤቱን ለማግኘት የሚፈጀው ጊዜ፣

– ተግባራዊ ለማድረግ የሚጠይቀው ወጪ፣

– የመሳካት ዕድሉ ፣

– የሚሸፍናቸው ስትራቴጂያዊ ግቦች ብዛት፣

 የቀጠለ…
የስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን የቅደም ተከተል ደረጃ ማውጣት

• በድምጽ ብልጫ መወሰን

• ለተቀመጡ ሚዛናዊ መስፈርቶች ነጥብ መስጠት

• በጥንድ ማወዳደር

 
 የፕሮጀክት መግለጫና ፕሮፋይል ማዘጋጀት፣
• ወሰን (Scope)- ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ምን ምን
ጉዳዮችን እንደሚያካትቱ ማመልከት፣
• ጠቀሜታ (Importance)- ስትራቴጂያዊ እርምጃዎቹ
የሚፈጥሩትን መልካም አጋጣሚና የሚሸፍኗቸውን
ስትራቴጂያዊ ግቦች ብዛት መዘርዘር፣
• የሚጠበቁ ውጤቶች (Deliverables)- እርምጃዎቹን
ተግባራዊ ለማድረግ የሚጠበቀውን ውጤትና የመጨረሻ
ስኬቱን ከወዲሁ ማሳየት፣
 የቀጠለ…
– የሚከናወኑ ዝርዝር ተግባራት፣
– የሚያስፈልግ ግብዓት (Inputs)- ስትራቴጂያዊ
እርምጃዎቹን ተግባራዊ ለማድረግ የሚያስፈልጉ
ግብዓቶችና የሚያስፈልገው በጀት
– መለኪያዎችና ዒላማዎች
– ፈጻሚ አካላት
– የፕሮጀክቱ ባለቤት (አስተባባሪ አካል)
 የስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ቅደም ተከተል መምረጫ መግለጫ
 
መስፈርቶች
ራዕዩን የሚሸፍናቸ የሚጠይ የሚወስደ ድምር ደረጃ
ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች
የማሳካት ው ግቦች ቀው ውጊዜ 100%
ዕድል ብዛት ወጪ (20%)  
(30%) (30%) (20%)

የስው ኃብት ልማትና ስልጠና 20 27 14 15 76 5ኛ

የለውጥ ሰራዊት ግንባታ ፕሮጀክት 22 20 17 18 77 4ኛ

የመልካም አስተዳደር ማሻሻያ 26 25 19 13 83 2ኛ

የሥርዓተ ጾታ ልማት ፕሮጀክት 19 20 16 12 67

አገልግሎት አሰጣጥ ማሻሻያ ፕሮጀክት 25 30 20 19 94 1ኛ

የመረጃ ስርአት ማሻሻያ ፕሮጀክት 20 25 16 17 78 3ኛ

የትብብርና አጋርነት ማጠናከሪያ 23 20 15 16 74 6ኛ

149
 የው.ተ.ስ የትግበራ ደረጃዎች

ደረጃ 7፡ ው.ተ.ስን ኦቶሜት ማድረግ

ደረጃ 8፡ ስትራቴጂን በየደረጃው ማውረድ /Cascading/

ደረጃ 9፡ የአፈጻጸም ክትትልና ምዘና

151
 ደረጃ ሰባት
ው.ተ.ስን ኦቶሜት ማድረግ

152
 የኦቶሜሽን ምንነትና አስፈላጊነት
ምንነት
ከግለሰብ እስከ ተቋም ድረስ ያሉትን የዕቅድና የአፈጻጸም መረጃዎችን
• የማሰባሰብ፣
• የመመዝገብ፣
• የመተንተንና
• ጥቅም ላይ የማዋል ስራዎችን የሚያካሂድ ሥርዓት ነው፤
 …የቀጠለ

• ስትራቴጂውን ለፈጻሚዎች፣ ለተገልጋዮችና

ለባለድርሻ አካላት ቀላል በሆነ መንገድ
ኮሙኒኬት ለማድረግ ወይም ለመተረክ
የሚስችል ነው፡፡
 አስፈላጊነት
• አፈፃፀምን ቀጣይ እና ቀልጣፋ እንዲሆን ያደርጋል፤

• የተሻለ ዳታ አሰባሰብ ሪፖርት አደራረግና መረጃ

አሰረጫጨት ሥርዓት እንዲኖር ያደርጋል፡፡

• ትክክለኛውን ግብረ መልስ ከትክክለኛ ቦታ

በተቀላጠፈ መልክ ያስገኛል፡፡

• የመረጃ ልውውጥ ግንኙነት የቀለለና የሰመረ

እንዲሆን ያደርጋል፡፡
 …የቀጠለ
• የዕውቀት ልውውጥና መማማርን ያፋጥናል፡፡

• የፈፃሚዎችን አቅም ያጎለብታል፡፡

• የተበታተኑ እና የተበጣጠሱ ዳታዎችን ወደ ጠቃሚ መረጃ

እና ዕውቀት ይለውጣል፡፡
• የአፈጻጸም መረጃን በስእላዊና ስታትስቲካዊ መግለጫዎች
ያቀርባል፡፡
• በዕውቀት ላይ የተመሰረተ ውሰኔ አሰጣጥ እንዲኖር ያግዛል፡፡
የአውቶሜሽን የመረጃ ሥርዓት መዘርጋት ሂደት

• ተቋማት ተልእኳቸውን መሰረት ያደረገ የሶፍትዌር

ፕሮግራም /አውቶሜሽን/ ቀርጸው ተግባራዊ
ማድረግ ፡፡
• የትግበራ ማኑዋል ማዘጋጀት ፡፡

• የመረጃ አያያዝ ስርአትን ወጥ በሆነ መልኩ

የመመዝገብ፣ የማሰባሰብና የመተንተን ስራዎች ፡፡
 ሶፍትዌር በመምረጥ ሂደት ግምት ውስጥ ሊገቡ
የሚገባቸው

• የተለያዩ የሶፍትዌር አማራጮችን መዳሰስ፣

መገምገምና ተስማሚውን መምረጥ
• ለመጠቀም ቀላል የሆነ
• ሙሉ ፓኬጆችን የያዘ
• በቁጥር የሚገለጹና የማይገለፁ መረጃዎችን
የሚይዝ
 …የቀጠለ
• አስተማማኝና የመረጃ ደህንነቱ የተጠበቀ
• ሶፍትዌሩ ጥሬ መረጃን ወደ ጠቃሚ
ኢንፎርሜሽን የሚቀይር፣
• ለውሳኔ ሰጪዎች መረጃዎችን በሚፈልጉት
መልክ የሚያቀርብ፣
• በተቻለ መጠን ከሌሎች ተቋማት ጋር ትስስርን
የሚፈጥር መሆኑን ማረጋገጥ ያስፈልጋል፡፡
 ደረጃ ስምንት
ስትራቴጂን በየደረጃው ማውረድ
/Cascading/

160
Step Eight: Alignment/Cascading

“The biggest gap between [high

benefit] BSC users and low
benefit BSC users is in the area
of organizational alignment”
Kaplan & Norton, Alignment

BSC PPT For FJLRTI By Degusew

161
Tesema
ሥትራቴጂን ማውረድ /Cascading/ ሲባል
ምን ማለት ነው?

162
 ስትራቴጂን በየደረጃው ማውረድ
ስትራቴጂን ወደ ፈፃሚ አካላት የማውረድ ምንነት
G<K<U ðéT> አካላት ተገንዝበውት ¾°Kƒ }°Kƒ
Y^†¨< ”Ç=ÁÅ`Ñ<ƒ Te‰M ማለት ነው፡፡
ስትራቴጂ በየደረጃው ላሉ አካላት የሚወርደው
በስትራቴጂያዊ ግቦች አማካይነት ነው፡፡
ስትራቴጂን ወደ ፈጻሚ አካላት ማውረድ ሲባል
የው.ተ.ስ ደረጃ ስድስት ከተጠናቀቀ በኋላ ስትራቴጂን
እንደገና ማዘጋጀት ሳያስፈልግ ስትራቴጂያዊ ግቦችን
ማውረድ ማለት ነው፡፡

163
 …የማውረድ ምንነት...
• ስትራቴጂ የሚያወርደው አካል የተቋሙን
ስትራቴጂያዊ ግቦች መሰረት በማድረግ
ለሚያዘጋጃቸው ግቦች
 መለኪያዎችን፣
ዒላማዎችንና
እንዳስፈላጊነቱ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን
ማዘጋጀት ይጠበቅበታል፡፡

164
Organizational Strategy Can Be Aligned by Cascading to
Different Tiers
Mission/Vision/Values/Strategic Themes/Results
Strategy Map / Measures Targets Initiatives
Objectives
Customer
Top
Top Level
Level (Tier
(Tier 11
Financial
Scorecard):
Scorecard): Strategy
Strategy
defined
defined in
in aa top
top level
level
Process
strategy
strategy map
map andand
Organizational
Capacity scorecard
scorecard

Strategy Map / Measures Targets Initiatives

Objectives
Customer Second
Second Level
Level (Tier
(Tier 22
Tier 3: Teams & Individuals
Financial
Scorecards):
Scorecards): Aligned
Aligned
strategy
strategy defined
defined in
in
Process
business
business && support
support unit
unit
Organizational
Capacity scorecards
scorecards

Personal Measures Targets Initiatives

Objectives
Employee
Employee Level
Level (Tier
(Tier 33
Scorecard):
Scorecard): Aligned
Aligned
personal
personal objectives
objectives
defined
defined by
by job
job
descriptions
descriptions and
and work
work
assignments
assignments
BSC PPT For FJLRTI By Degusew
165 
Tesema
 Cascading Balanced Scorecards Creates
How will we achieve
our Vision? Organization Alignment
Tier 1:
Corporate
Scorecard

Tier 2:
How does my unit Department/Unit
contribute to our
Strategy?
Scorecard

Tier 3:
Employee
How do I contribute
to our Strategy? Scorecard

Strategic Direction BSC PPT For FJLRTI By Degusew

Tactical Execution
167 
Tesema
 ስትራቴጂን ወደ ፈጻሚ አካላት ማውረጃ ዘዴዎች

1. ስትራቴጂውን ማስረጽ (Spiritual Cascading)

2. ግቦችን ለፈጻሚ አካላት ማውረድ
(Physical Cascading)
3. ውጤትን ከሽልማት ጋር ማያያዝ /Reward/

168
 ስትራቴጂውን ማስረጽ (Spiritual Cascading)

 በየደረጃው የሚገኙ አካላት ስትራቴጂውን

 በእምነት፣

 በዕውቀትና

 በባለቤትነት ስሜት

ተቀብለው በተሳካ ሁኔታ እንዲፈጽሙት ለማስቻል ነው፡፡

 በተጨማሪም የለውጥ ሃይሎ‹” KTõ^ƒ የሚረዳ መሳሪያ ነ¨<::

169
 ስትራቴጂውን ማስረጽ...
• የማስረጽ ስራው፡-
በትምህርትና ኮሚዩኒኬሽን ስራዎች የሚታገዝ፣
¾›”É ¨pƒ Y^ w‰ ያልሆነ፣
k×Ã’ƒ vK¨<“ ›ÖnLà uJ’ °pÉ ¾T>S^
¾vI] K¨<Ø ማምጣት ላይ ያተኮረ
ሊJ” ÃÑvªM::

170
ግቦችን ለፈጻሚ አካላት ማውረድ
(Physical Cascading)

171
 ለስራ ክፍሎች/ሂደቶች/ቡድኖች ማውረድ

ግቦችን የማውረጃ (Physical Cascading)

አካሄዶች፡-
– በሴክተር ወይም በተቋሙ መዋቅር መሰረት ባሉ የስራ
ዓይነቶች (Function)፣
– መምሪያ /ዲፓርትመንት ወይም የስራ ሂደት፣
– በጂኦግራፊያዊ አቀማመጥ (Location)፣
– ሁለቱን ወይም ሶስቱን አካሄዶች በማጣመር

172
 ለስራ ክፍሎች/ሂደቶች/ቡድኖች ማውረድ…
 የተkሙ አደረጃጀት ግቦችን ለማውረድ ምቹ ካልሆነ
መዋቅሩን በመፈተሽና
– ያሉትን የስራ ክፍሎች በማስፋት ወይም በማጠፍ፣
– ሌሎች የስራ ክፍሎችን በመፍጠር፣
ለስትራቴጂ በሚመች መልኩ ማስተካከል ሊያስፈልግ
ይችላል፡፡
 የሚወርደው ግብ wd ›m¬êE yxfÚ™M XQD
ytmnzr mçN YñRb¬L””


173
 የየስራ ክፍል/ቡድን ስኮር ካርድ ይዘት
 
አስቀድሞ የክፍሉን ዓላማ (Purpose Statement) መጻፍ
ግቦችን መለየት፣
ግቦች በሁሉም ዕይታዎች ሥር ማስቀመጥ፣
ለስትራቴጂያዊ ግቦች መግለጫ (Objective Commentary)
ማዘጋጀት፣
ለግቦች የክብደት ነጥብ መስጠት፣
ለግቦቹ መለኪያ፣ ዒላማ፣የአፈጻጸም ደረጃ እና የመለኪያ
መግለጫ ማዘጋጀት፣
ስትራቴጁያዊ ማፕ ይዘጋጃል፣
የበጀት ማስቀመጥ፣ 

174
 ከተቋም የወረዱትን ስትራቴጅያዊ ግቦችን መሠረት ያደረገ የዘርፍ ስኮር
ካርድ አዘገጃጀት፣

• ከተቋም ወደ ዘርፍ ስትራቴጂያዊ ግቦች ሲወርዱ ከዚህ

በታች ባሉ ሶስት የግብ ዓይነቶች አማካይነት ሲሆን
እነዚህም፡-
 ለሁሉም የጋራ የሆኑና የማይቀየሩ ግቦች/Common Objectives/
 የተወሰኑ የሚጋሯቸው ግቦች /Shared objectives/
 ከሥራ ባህርይው አንፃር ለአንድ የተወሰነ ክፍል ብቻ/Unique
objectives/ ናቸው፡፡
የተቋም ስትራቴጅያዊ ግቦችን ወደ ተቋሙ ተጠሪ ለሆኑ የስራ ሂደቶች እና ቅ/ጽ/ቤቶች የማውረጃ
ቅጽ
ዕይታ የዕይታዎች ተቋማዊ የግቦች ክብደት ዋና ዋና ዋና ደጋፊ ደጋፊ የስራ
ክብደት ስትራቴጂ ነጥብ የስራ የስራ የስራ የስራ ሂደት/ክፍል
ግቦች ሂደት/ ሂደት/ክ ሂደት/ ሂደት/ክፍ 2
ክፍል1 ፍል ክፍል ል
2 3 1

ፋይናንስ 1 X X X
2 X X X X X
ተገልጋይ 3 X X
4 X X X

የውስጥ 5
አሰራር 6
7

መማማና 8
ዕድገት 9
176
Example: Cascade Through Strategic Objectives to
Align Strategy
Tier 1:
Improve
Corporate Ease Of
Customer Access
Scorecard PM1: % of
customers satisfied

Tier 2: Improve My
Department’s
Ability To Assist
Department/Unit Customers
PM1: % of
Scorecard processes
automated

Improve My
Tier 3: Customer Service
Skills
Employee PM1: Service Skill
Scorecard Exam Score

BSC PPT For FJLRTI By Degusew

177 
Tesema
 የስራ ሂደት/ቡድን የውጤት ተኮር ስኮር ካርድ ማዘጋጃ ቅጽ -05
ዕይታ የዕይታ የተቋ የሥራ ክፍለ የግብ መለኪያ የመለ መነሻ ኢላማ
ክበደት ግብ ክብደት ኪያ
ም ግብ
ክብደ
ት
ተገልጋይ 20 የተገልጋይ 12 የተገልጋይ አርካታ 7 75 % 95 %
እረካታን ደረጃ በ%
ማሳደግ የቀነሰ ቅሬታ በ% 5 5% 2%
የአገልግሎት 8 የተገልጋይ ብዛት 5 1000 1500
ተደረሽነትን በቁጠር
ማሳደግ የተከፈተ የአገልግሎት 3 2 7
መስጫ ታቢያ በቁጥር
ፋይናነንስ 15

የውስጥ 35
አሰራር

መማመርና 30
BSC PPT For FJLRTI By Degusew
ዕድገት 178
Tesema
የስራ ሂደት/ቡድን የውጤት ተኮር ስኮር ካርድ ማዘጋጃ ቅጽ
-05

እይታዎች ክብደት የተቋሙ የስራ ክብደት መለኪያ ክብደት መነሻ ዒላማ ስትራቴጂያዊ
ስትራቴጂያዊ ሂደቱ/ቡድኑ እርምጃዎች
ግቦች ዓመታዊ
ግቦች
 የስራ ሂደት/ቡድን ስትራቴጂያዊ ግቦች ዋና ዋና ተግባራት የድርጊት
መርሃ-ግብር ቅጽ

ተ.ቁ ዓመታ ግብ ማሳኪያ የሚከናወንበት ጊዜ

ዊ ዋና ዋና 1ኛ ሩብ ዓመት የስ 2ኛ ሩብ ዓመት የስራ 3ኛ ሩብ ዓመት የስራ 4ኛ ሩብ ዓመት የስ
ግቦች ተግባራት ራ ው ው ራ
ው ክን ክንው ው
ክን ውን ን ክን
ው ድር ድርሻ ው
ን ሻ ን
ድ ድ
ርሻ ርሻ
ሀ ነ መ ጥ ህ ታ ጥየ መ ሚ ግ
ሰ የአ
መ
ቱ
አ
ጠ
ቃ
ላ
ይ
ድ
ርሻ
 ለግለሰብ ፈጻሚዎች ማውረድ

ለግለሰብ ፈጻሚ የሚዘጋጀው ስኮርካርድ የሚከተሉትን ሊያካትት

ይችላል፡-

1. የስራ ክፍሉ/ቡድኑ የቀረጻቸውን ግቦች

 የስራ መዘርዝርን መሰረት በማድረግ

2. በስራ ክፍል ካሉ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች

3. ከግለሰቡ ከራሱ የሚጠበቁ የአቅም ግንባታ ስራዎች

(Personal 181
Development Plan)
 የፈፃሚ የ6 ወር ስኮር ካርድ እቅድ ቅጽ -09

እይታዎች የእይታ የስራ ሂደቱ ዓመታዊ የፈጻሚ ግቦች የግቦች ክብደት መለኪያ የመለኪ መነ የ6 በግለሰብ የመረ የፈጻሚ
ክብደ ግቦች (ዋና ዋና ተግባራት ያ ሻ ወ ደረጃ ጃ ግቦችና
ት ቀጣይነት መሻሻልን ክብደት ር የሚያስ ምን መለኪያዎች
በሚያሳይ መልክ) ዒላ ፈልጉ ጭ ማብራሪያ
ማ ስትራቴ
ጂያዊ
እርምጃ
ዎች
የግለሰብ ፈጻሚ ግቦች ዝርዝር ተግባራት የድርጊት መርሃ-ግብር ቅጽ
-10

ዕይታዎች የ6 ወር የፈጻሚ ግቦች የሚከናወንበት ጊዜ

(ዋና ዋና ተግባራት 1ኛ ሩብ 2ኛ ሩብ
ቀጣይነት መሻሻልን ዓመት ዓመት
ሀ ነ መ ጥ ህ ታ የ6
በሚያሳይ መልክ)
ወሩ
የስራ አጠ
ው ቃላ
ክንው የስራው ይ
ን ክንውን ድር
ዝርዝር ተግባራት ድርሻ ድርሻ ሻ
ወርሀዊ የግለሰብ የውጤት ተኮር እቅድ ቅጽ -11
 ሳምንታዊ የግለሰብ የውጤት ተኮር እቅድ ቅጽ -12
እቅድ የአፈፃፀም ሪፖርት
የሚከናወንበት ጊዜ ያጋጠመ
ሰ ማ ረ ሀ ዓ ችግርና
የፈጻሚ ግቦች
የተከናወ የተወሰደ
(የዋና ዋና
ኑ መፍትሄ
ተግባራት ቀጣይ
መሻሻልን ተግባራት
በሚያሳይ ዝርዝር ዒላ
መልክ) ተግባራት መለኪያ ማ
 ራስን የማብቃት ዕቅድ ሞዴል (Template)

አሁን ያለኝ ክህሎት/ብቃትና ራስን የማብቃት/ማልማት ዓላማዎቼን ለማሳካት ዓላማዎቼን ለማሳካት ዓላማዎቼን ለማሳካት ዓላማዎቼን ለማሳካት
የአመለካከት ክፍተት አለማዎቼ ምንድን ናቸው? የሚከናወኑ ተግባራት የሚያስፈልግ የተቀመጠ ቀነ ገደብ የተከናወነበት ቀነ ገደብ
ድጋፍ/ሀብት

ምድብ አንድ፡- የክህሎት ክፍተት

ዝቅተኛ የዕቅድ አዘገጃጀት የዕቅድ አዘገጃጀት ክህሎት
ክህሎት ማሳደግ
ዝቅተኛ የሪፖርት አጻጻፍ የሪፖርት አጻጻፍ ክህሎት
ክህሎት ማሳደግ
ዝቅተኛ የኮምፒተር የኮምፒተር አጠቃቀም
አጠቃቀም ክህሎት ክህሎት ማሳደግ
ምድብ ሁለት፡- የአመለካከት ክፍተት
የተነሳሽነት/ቁርጠኝነት ችግር የተነሳሽነት/ቁርጠኝነትን
ማሳደግ
የአገልጋይነት ስሜት ማጣት የአገልጋይነት ስሜትን
ማሳደግ
ራስን የመምራትና በራስ ራስን የመምራትና በራስ
የመተማመን ችግር የመተማመን ክህሎት
ማሳደግ
ያልዳበረ የሙያ ሥነ- ምግባር ሙያ ሥነ-ምግባር ክህሎትን
ክፍተት ማሳደግ

ግምገማው የተካሄደበት ቀን ------------------------------------------------

186
 dr© z«Ÿ
y¸²ÂêE S÷RµRD xfÉ{M ክትትል
እና GMg¥

187
 የክትትልና የግምገማ ምንነትና አስፈላጊነትን መረዳት
የክትትልና የግምገማ ምንነት
 ክትትል- በእለት ከለት ሥራዎች ላይ ክፍትት የመለየትና
ድጋፍ የመስጠት ሥራ ሲሆን
 ግምገማ- እቅድን ከአፈጻጸም ጋር በማነጻጸር ያለው
ክፍተት የሚፈተሽበትና የሚጠበቁ ውጤቶች መገኘታቸው
የሚረጋግጥበት ሥርዓት ነው፡፡
188
 … ምንነትና አስፈላጊነትን መረዳት

 ግምገማ ተkሙ የደረሰበትን የአፈጻጸም ደረጃ እና

ስኬታማነት ለማረጋገጥ ቀጣይነት ባለው መልኩ በተወሰነ
የጊዜ ማዕቀፍ ውስጥ የሚካሄድ ነው

 ግምገማ በዋናነት በክትትል ወቅት ከተገኙ የአፈጻጸም

መረጃዎች በመነሳት የሚከናወን መሆን አለበት
 … ምንነትና አስፈላጊነትን መረዳት

• በአገር፣ በክልል፣ በሴክተር፣ በተቋም፣ በሥራ

ሂደት/ክፍል፣ በቡድንና በግለሰብ ደረጃ
በየደረጃቸው ከሚጠበቅባቸው ውጤቶች
አንጻር የሚካሄድ ሥርዓት ነው፡፡

190
 ልዩነቶች
ክትትል ግምገማ
በግብዓት፣ በሂደት ውጤታማነትና ቅልጥፍና
/ስታንዳርድ/ ትግበራ ላይ ላይ ያተኩራል
ትኩረት ያደርጋል

ውቴቱ ወዲያውኑ ውጤቱ ጥቅም ላይ

የማስተካከያ እርምጃ የሚውለው ለወደፊት
የወስዱበት ሂደት ነው ዕቅድ ዝግጅት ነው

191
 …ልዩነቶች
ክትትል ግምገማ
በቀጣይነት የሚተገበር በተወሰነ ጊዜ (በ3፣ በ6፣
የግብረ መልስ ስርዓት በ9ኛው ወራት፣ በዓመትና
ነው፡፡ በስትራቴጂክ እቅዱ
ማጠቃለያ)

192
 የግምገማ አይነቶች

 በዕቅድ ደረጃ የሚካሄድ ግምገማ

 በትግበራ ሂደት የሚካሄድ ግምገማ

 የውጤት ማጠቃለያ ግምገማ

 የክትትልና ግምገማን መርሆዎች
 ግልጽነት፣

 አሳታፊነት፣

 ወቅታዊነት፣

 ሚዛናዊነት

 ተፈጻሚነት

 ተገቢነትና አስተማማኝነት
 የግምገማ ቅድመ ሁኔታ
• በቂ እና ብቁ የሰው ሃብት መመደብ እና ማብቃት (የስትራቴጂክ
ስራ አመራር ዳይሬክቶሬትን ማጠናከር)
• በቂ ጊዜና በጀት መመደብ
• ወጥ አሰራር መዘርጋት (መመሪያ መቅረጽ፣ቅጾች፣ ስተንዳርዶች
ወዘተ ማዘጋጀት)
• ከሚመለከታቸው አካላት ጋር የጋር አረዳድ መፍጠር
• ቀጣይነት ያለው ድጋፍ ማድርግ
• ከተጠያቂነት ሥርዓት ጋር እንዲያያዝ ማድረግ
 ክትትልና ግምገማ ስራን ለማከናወን የሚያስፈልጉ አቅሞች

 ሙያዊ እውቀት እና ልምድ (ቴከኒካል አቅም)፤

 ስታነዳደርዶችና ልኬቶችን፤
 አስተዳደራዊ አቅም (አካታችነትና ብዝሐነት)
 ፖለቲካዊ እውቀት (ህገ-መንግስትንና የሴክተር
ህጎችን)፤
 አካባቢያዊ አውቀት (የአካባቢውን ወግ፣ ባህልና የተለየ
መገለጫ)፤
 የግምገማ ስህተቶች

1. የቅርብ ጊዜ የእቅድ አፈፃፀምን ብቻ መሰረት አድርጎ

ውጤት መስጠት(recency effect)

2. ለሁሉም ተቀራራቢና መካከለኛ ውጤት መስጠት

(central tendency)

3. የአንድ መጥፎ ባህሪን መሰረት አድሮጎ ውጤት

መስጠት (horns effect)
 …ስህተቶች

4. ለድረጅቱ/ለግለሰቡ ልማት ያለውን ጠቀሜታ

ሳያገናዝቡ ለመበቀል ሲባል አሳንሶ መስጠት
(harshness)

5. በግድለሽነት መገምገም (Leniency)፤

6. የግምገማ ወረርሽኝ- halo effect-አንድ ሰራተኛ በሰዓት

የሚገኝ ከሆነ ለሌሎች መስፈርቶችም ተመሳሳይ
ውጤት መስጠት
 …ስህተቶች

7. የንጽጽር ተጽኖ (comparison effect)

8. ያለፈ ጊዜ አፈጻጸም ተጽኖ

9. በማንነት ላይ ተመስርቶ መገምገም (Stereotyping).

ለምሳሌ ሃይማኖት፣ ጾታ፣ አምነት፣ ዘርን መሰረት አድርጎ
ውጤት መስጠት

01/09/22
 የአፈጻጸም ደረጃን ለማወቅ
ውጤት = ክንውን x ክብደት
ኢላማ

የአፈጻጸም ደረጃ
• በጣም ከፍተኛ (ከ95%-100%)፣

• ከፍተኛ (ከ80% -94.99%)፣

• መካከለኛ (ከ65%-79.99%)፣

• ዝቅተኛ (ከ55%-64.99%) እና

• በጣም ዝቅተኛ (ከ55% በታች) 200

 የተጠቃለሉ ግቦችን መሠረት በማድረግ የተቋም አፈፃፀም ምዘና ሠንጠረዥ

ስትራቴጂያዊ የስራቴጂያዊ ግቡ ክንውን/ አፇፃጸም በመቶኛ ውጤት

እይታ ዒሊማ1 (ለ)
ግቦች ክብደት (ሀ) አፈፃፀም (ሐ) (መ= ሐ/ለX100) (ሠ= መXሀ)

የተገልጋይ ግብ 1፡ 12 200 180 90 10.8

እይታ ግብ 2፡ 10 60 60 100 10
የበጀት እይታ ግብ 1፡ 15 80 55 68.8 10.3
ግብ 2፡ 12 198 180 90.9 10.9
የውስጥ ግብ 1፡ 12 134 100 74.6 8.9
አሠራር እይታ ግብ 2፡ 11 180 150 83.3 9.2

የመማማርና ግብ 1፡ 9 123 80 65 5.9

ዕድገት እይታ ግብ 2፡ 14 130 140 107.7 15.1

አጠቃላይ 100 81.3

አፈፃፀም
 ግለሰብ ፈፃሚዎች በሁለት ዋና ዋና ጉዳዮች ይገመገማሉ

1. በዕቅድ የተያዙ ተግባራት

 ግብ ተኮር ተግባራት
ስትራቴጂካዊ እርምጃዎች/ፕሮጀክቶች ዕቅድ ተግባራትእና
የግል አቅም ማጎልበቻ እቅድ ናቸው፡፡

2.ባህሪ
 የግለሰብ አፈፃፀም ምዘናና ግምገማአደራረግ ሂደት
የግለሰብ ምዘና የሚደረገው በሁለት ምንገድ ነው፡፡
እነዚህም፡-
1. ከቅርብ አለቃው፤ በተሰጡ ተግባራት አፈፃፀም (Physical
Performance) ከ70 በመቶ የሚታሰብ፤
2. ባህርይን ለመመዘን ከ30 በመቶ የሚታሰብ፤
5% በሰራተኛው በራሱ
15% በ1ለ5 ቡድን አባላት በጋራ በሚካሄድ ግምገማ እና
10% በኃላፊ በሚካሄድ ግምገማ ይሆናል፣
የምዘና ውጤቱ በሰራተኛው ተፈርሞ እና በቅርብ ሃላፊው ጸድቆ ከሰራተኛው
የግል ማህደር ጋር መያያዝ ይኖርበታል፡፡
 የግለሰብ ተግባር አፈጻጸም ምዘና ሂደት በምሣሌ
የሥራክፍል/የቡድን ለግለሰቡ የተሰጡ ግብ ተኮር ዒላማ (ሀ) ክንውን/ ለተግባራቱ የተሰጠ አፈፃፀም በመቶኛ ውጤት
ስትራቴጂያዊ ግቦች ተግባራት አፈፃጸም (ለ) የክብደት ነጥብ (ሐ) (መ=ለ/ሀX100)
(ሠ=መXሐ)/100
 
ግብ 1፡ ግብ ተኮር ተግባር 1፡  2100 2000 98.2 4.8
5
         
  ግብ ተኮር ተግባር 2፡  500 500 100
4 4
     
ግብ 2፡ ግብ ተኮር ተግባር 1፡  20 18 90
8 7.2
       
  ግብ ተኮር ተግባር 2፡  30 28 93.3
9 8.4
     
ግብ 3፡ ግብ ተኮር ተግባር 1፡  40 40 100
8 8
       
  ግብ ተኮር ተግባር 2፡  90 90 100
  7 7
     
ግብ ተኮር ተግባር 3፡  20 20 100
6 6
     
ግብ 4፡ ግብ ተኮር ተግባር 1፡ 900 900 100
7 7
       
  ግብ ተኮር ተግባር 2፡ 12 11 91.7
6 5.5
     
ድምር  
 ለመስፈርቱ የተሰጠው የአፈጻጸም ደረጃ
ተ/ቁ የባህሪ መገለጫ መስፈርቶች ክብደት 5 4 3 2 1 አስተያየት

1 የተቋምን ራዕይና ዕሴቶች ተላብሶ ስራን መተግበር 2% x 4/5x2= 1.6

2 የቅርብ ሀላፊን ሳይጠብቅ ስራን ማከናወን 3% x 5/5x3=3.0

3 ከለውጥ ሰራዊቱ ጋር በመግባባትና በቡድን ስሜት መስራት 2% x 4/5x2= 1.6

4 ልምድን በማካፈል ሌሎች በአመለካከት፣ በክህሎትና በዕውቀት ያለባቸውን 4% x 4/5x4= 3.2

ክፍተት ለመሙላት ያለ ጥረት
5 የአቅም ማጎልበቻ ተግባራትን በማቀድና በመተገበር የራስን አቅም 2% x 3/5x2= 1.2
ለማጎልበት የሚደረግ ጥረት
6 ለውጥ የሚያመጡ አዳዲስ ሀሳቦችንና አሰራሮችን ማመንጨትና መተግበር 3% x 4/5x3=2.4

7 ተገልጋዮችን በተገቢው ክብር እና ስነምግባር ማስተናገድ 5% x 4/5x5= 4.0

8 ታታሪ እና ስራ ወዳድ መሆን 5% x 5/5x5= 5.0

9 በመልካም ስነምግባርና ተልዕኮ ፈጻሚነት ለሌሎች ምሳሌ መሆን 2% x 5/5x2 = 2.0

10 ከኪራይ ሰብሳቢነት አመለካከትና ተግባር የጸዳ መሆን 2% x 4/5x2 = 1.6

የተጠቃለለ ውጤት 30 25.6

 የተጠቃለለ የፈጻሚ ምዘና ውጤት መግለጫ
 
 
የስራ አፈጻጸም የባህርይ አፈጻጸም
 
ውጤት
ውጤት

የአፈጻጸም ውጤት ደረጃ

  በጣም ከፍተኛ

ከፍተኛ ከፍተኛ

67.9 + 25.8  
= 93.7 መካከለኛ

ዝቅተኛ

በጣም ዝቅተኛ

206
 ድህረ ምዘና

• መካከለኛ አፈጻጸምና ከዚያ በላይ ውጤት ያስመዘገቡ የስራ

ክፍሎች፣ ሰራተኞችን በመለየት መመሪሪያን መሰረት ያደረገ
ማበረታቻ መስጠት (እርከን፣ የእውቅና ሽልማት…)
• በክትትል፣ ግምገማ እና ምዘና የተገኘውን ውጤት መነሻ
በማድረግ የመሪዎችን እና ሰራተኞችን የአቅም ክፍተት
መሙላት ያስፈልጋል፡፡
 የሪፖርት ምንነት

ሪፖርት ማለት ስለ ስትራቴጂው አፈጻጸም በቂ መረጃ የሚሰጥ

ሰነድ ሲሆን ዓላማውም
መረጃ ለመስጠት

ግኝቶችን/ውጤቶችን ማሳወቅ

 የማስተካከያ እርምጃ ለመውሰድ ነው

 ሪፖርት ላይ ያሉ ክፍተቶች
 ለአንባቢው የማይገቡ አላስፈላጊ ቴክኒካል ቃላት መጠቀም
 አላስፈላጊ ገላጮችን በመጠቀም ውጤቱን አለመጻፍ፡፡
ለምሳሌ፡-
 አበረታች ውጤት እየተመዘገበ ነው
 አጥጋቢ ደረጃ ነው ማለት ይቻላል
 መነሳሳቶች ይስተዋለሉ
 ቁርጠኝነት እየጨመረ ነው
 ቁጥሩ ቀላል የማይባል …
 ከምንፈልገው አንጸር ይቀረዋል
 በጥሩ ቁመና ላይ…ነን.
 የአመራሩ መሰጠት እየተሻሻለ ነው.
 Good Luck on Your
Strategic Planning and
Management Journey!
 Facilitators Address

Name: Degusew Tesema

• PhD Candidate in Public Management,

• Certified Management Consultant

E-mail: degutesema@yahoo.com

Phone No. : 0911471333

211