Leigh Anne Punzalan KAHULUGAN NG PANITKAN Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin, mga karanasan, hangarin atdiwa ng mga tao. At ito rin ang pinakapayak na paglalarawan lalo na sa pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula. Ang salitang panitikan ay nanggaling sa salitang “ pang- titik-an " na kung saan ang unlaping "pang " ay ginamitat hulaping "an". At sa salitang "titik" naman ay nangunguhulugangliteratura (literature), na ang literatura ay galing sa Latin na littera na nangunguhulugangtitik . SINING AT PANUNURING PAMPANITIKAN Ang Panunuring Pampanitikan ay isang malalim na paghimay sa mga akdang pampanitikan sa pamamagitan ng paglalapat ng ibat’t ibang dulog ng kritisismo para sa mabisang pag- unawa sa mga malikhaing manunulat at katha. Sa pagsusuri, kinakailangan ang lubos na kaalaman sa kathang sinusuri tulad ng buong nilalaman ng akda, paraan ng pagkakabuo nito at ang ginamit ng awtor na pamamaraan o istilo. Kinakailangan ding ang manunuri ay may opinyong bunga ng obhektibong pananaw laban man o katig sa katha, kaya mahalagang siya ay maging matapat. MGA DULOG SA PANUNURING PAMPANITIKAN MGA BAHAGI NG PANUNURING PAMPANITIKAN • Pamagat – binubuo ito ng pangalan ng akda at may-akda ng iyong sinusuri at paksa na iyong ilalahad sa paghihimay • Panimula – impormasyon na may kaugnayan sa iyong sanaysay at kasiya- siyang pambungad na talata na kinabibilangan ng angkop na pahayag ng tesis Paglalahad ng Tesis – kadalasang nakapaloob sa panimula; nagsasabi sa iyong mambabasa kung ano ang aasahan sa kaniyang mababasa: ito ay nagpapahayag ng layunin ng iyong sanaysay – ang puntong iyong gusto iparating • Katawan – naglalaman ng paliwanag ng iyong mga ideya at katibayan mula sa teksto at sumusuporta sa iyong inilalahad na tesis • Konklusyon – ang buod ang mga pangunahing punto na iyong ginawa, na may-katuturang komento tungkol sa teksto na iyong pinag-aaralan Ang pantikan ay mahalaga sa ating mga buhay dahil ito ang naglalarawan sa mga karanasan, kultura, at tradisyon ng mga sinaunang Pilipino. Dahil dito, maaari nating pag-aralan ang mga pangyayari sa ating kasaysayan at magamit ang mga aral sa kasalukuyang buhay natin. Bukod rito, kung pag-aaralan natin ang mga panitikan, mas magiging pamilyar tayo sa hindi lamang sa mga pagkakamali ng ating mga ninuno, kundi pati na rin sa mga tagumpay nila. Dahil sa panitikan, ang mga tao ay nabibigyan ng tulay sa nakaraan na maaari ring isalamin sa kasalukuyang panahon. Kaya, mas maiintindihan natin ang ating kultura at tradisyon at mas mabibigyan ito nang halaga. Kung ating titignan ang kasaysayan, isa sa mga instrumento ng rebulosyon ang panitikan. Makikita ito sa panahon ng ating mga bayani noong sinakop tayo ng mga Kastila. Dahil sa mga sulat ni Rizal at iba pang mga bayani, nabigyang inspirasyon ang mga Pinoy na lumaban para sa kanilang mga karapatan at kalayaan. Higit sa lahat, ang panitikan ay mahalaga sa ating buhay dahil ito ay sumasalamin sa ating mga emosyon na kadalasan hindi nating maaaring ipalabas. Kaya naman, bilang miyembro ng lipunan, tayo ay napag- iisa ng panitikan.