MGA VARAYTI NG WIKA

Pagkakaroon ng natatanging katangian na

nauugnay sa partikular na uri ng katangiang
sosyo-sitwasyunal
May allergy ako!
Galis lang
„yan
Kahulugan ng Dayalek at Idyolek
• Ang varayting dayalek ay tumutukoy sa panahon,lugar
at katayuan sa buhay. Kaya ito ay nahahati sa dayalek na
heograpiko,dayalek ma temporal at dayalek na sosyal.
Ayon kay Alonzo(2002) ang varayti nang wika ay
makikita sa formal o substantikong katangian kaugnay
nang pinanggalingan ng tagapagsalita ng grupo sa isang
tatlong dimension, at katayuang sosyal, espasyo at
panahon.
• Ang dayalek ay palasak sa isang lugar o sa buong
kapuluan. Ito ay ang unang wikang kinagisnan sa
tahanan, pamayanan at lalawigan. Ito rin ang wikang
namumuwati sa bibig ng mga tao, ng mga magulangsa
tahanan at sambayanang Pilipino. Halimbawa ang
tagalog ay isang wika na sinasalita sa Kamaynilaan, ang
mga dayalek nito ay ang Tagalog Batangas,
TagalogCavite, TagalogNueva Ecija, TagalogBulacan,
Tagalog Laguna at TagalogQuezon.
3 uri ng dayalek:
A. Dayalek nang sosyal. Ito ay naiiba sa heograpikal na dayalek dahil ito
ay ginagamit nang iba’t ibang uri nang tao sa lipunan.Ang isang taong
kabilang sa isang pangkat ay may ibang pananalita kumpara sa iba na mula
sa ibang uri nang lipunan kahit na sila ay nasa iisang lugar. Tinatawag na
dayalek ang mga pagkakaibaiba sa loob ng wika at Jargon o Register
naman ang tawag sa mga salitang lumilitaw sa mga pangkat na propesyunal
o sosyal na bunga ng trabaho o kaya’y gawain sa isang grupo. Kaya
masasabi natin na may sariling salita ang mga mangingisda na iba sa mga
doktor at mga pulitiko. Sa mga naglalaro nang bilyar ay may nabubuo ring
wika na ikinaiiba sa mga naglalaro ng golf.
Halimbawa nang Dayalek na Sosyal
• Narito ang ilan sa mga halimbawa nang salitang Tagalog
Batangas na nauunawaan din ng mga tagaibang rehiyon
Batangas galong abuhan kalibkib kibal bayuhan mabanas
busilig tubal binangi bilot matamis apuyan lagyi lukban
tingni sinturis Tagalog banga asuhan kopras sitaw kiskisan
maalinsangan mata maruming damit inihaw
3 uri ng dayalek (karugtong:
• B. Diskretong Dayalek. Masasabing ito ay hiwalay sa ibang
dayalekto dulot iyo ng heograpikong lokasyon at pagiging
“distinct” na dayalekto. Halimbawa nito ang Tagalog
Marinduque na hindi maikakaila na malayo ang sa ibang
dayalektong Tagalog.
• C. Dayalektikal na Varyasyon. Ang pokus dito ay
pagbabahagi ng salita o distribusyon ng ilang salita, aksent at
pagbigkas ng wika sa loob nang isang ‘language area’.
Halimbawa, katulad ng wikang Tagalog sa Laguna, wikang
Tagalog sa Cavite at wikang Tagalog sa Batangas
Uri ng varayti ng wika:
• Idyolek. Ito ay ang varayti ng wikang may kaugnayan sa
personal na abilidad ng tagapagsalita; ang varayti ng
wikang ginagamit ng isang partikular na indibidwal. Ito rin
ay ang indibidwal na paggamit ng isang tao sa isang wika.
Tulad halimbawa na pagkakaiba ng bawat indibidwal ng
‘finger prints’. Bilang panlahat, ang idyolek ang
pangkalahatang katipunan ng mga linggwistikang
pekyularidad ng isang tao. Ang partikular na balangkas ng
istraktura at semantika ng bawat idyolek ay nabubuo,
naaapektuhan at idinidikta ng lugar na kung saan siya'y
pinadpad ng tadhana o kapalaran.
Halimbawa ng Idyolek:
• Tagalog = Bakit ?

• Batangas = Bakit ga?

• Bataan = Bakit ah?

• Bulacan = Bakit ba?

• Varayti - porma/uri ng wika
na ginagamit ng mga
nagsasalita ng isang wika
• Gawain 1
•  Ipagawa sa mag-aaral
ang sumusunod:
•  1. Mag-isip ng tatlong
salita na ginagamit mo
• kasama ang a) pamilya; b)
k...
 GAWAIN 1

Ipagawa sa mag-aaral ang sumusunod:

1. Mag-isip ng tatlong salita na ginagamit mo
kasama ang a) pamilya; b) kaklase
Isulat ito sa piraso ng papel at sabihin kung ano ang sabihin
nito
Gamitin ang WORD MAP