Barayti at Baryasyon ng

Wika
 Tanong
• Ano ang ibig sabihin ng barayti?
• Ano ang ibig sabihin ng baryasyon?
• Paano nagkaroon ng barayti ng wika?
• Ano-ano ang kahalagahan ng barayti ng wika?
• Sa iyong palagay, bakit natin kailangang pag-aralan ang iba’t ibang barayti ng
wika?
 Talakayan
• May iba-ibang uri ng wika kaya nga sinasabing may barayti ng wika.
• Ngkakaroon ng iba-ibang uri dahil may pagkakaiba o baryasyon sa mga
aytem na pangwika.
• Maaaring ang baryasyon ay nasa tunog, mga salita o bokabolaryo at sa
estrukturang gramatikal o sa lahat ng ito.
• Ang mga ito ay eksternal na paktor na maaaring heyograpikal o grupong
sosyal.
 Barayti at Baryasyong Heyograpikal

• Nagkakaroon ng pagkakaiba sa wika o barayti

ng wika batay sa lugar o lokasyong
kinaroroonan ng tagagamit ng wika.
 Barayti

• Tinutukoy nito ang iba’t ibang barayti ng wika na

ginagamit ng iba’t ibang bansa na mula sa iba’t ibang
pamilya ng wika.
• Maaari namang tinutukoy nito ang ibat ibang uri ng
wika sa loob ng isang bansa na nabibilang sa isang
pamilya at ginagamit ng iba’t ibang linggwistikong
grupo.
 Baryasyon

• Ang baryasyon ay ang pagkakaiba sa pagbigkas, grammar o

pagpili ng salita sa loob ng wika.
• Ang baryasyon sa wika ay maaaring may kaugnayan saa
rehiyon, sa uring sosyal at/o sa uri ng edukasyon, o sa digri ng
pormalidad ng isang sitwasyon na pinaggamitan ng wika (
Richards, Plaatt aat Platt,1992)
 Barayti ng Wika

• Tinutukoy nito ang iba’t ibang barayti o uri ng

wika na ginagamit ng iba’t ibang bansa
 Baryasyon ng Wika

• Sa pagdaan ng panahon, nagiging ispesyalisado gawain at

tungkulin ng tao at ito ay nagreresulta ng pagkakaiba-iba
ng kultura na siyang nagiging panukat sa progreso ng tao
 DAYALEK
• Ang dayalek ay wikang subordeneyt ng isang katulad ding wika.
• Pekulyar ito sa isang tiyak na lugar o rehiyon.
• Tinatawag din itong rehional na dayalek
• Ang baryasyon ng wikang ito ay nasa ilalim ng isang masaklaw na wika ay
maaaring asa tung-punto o paraan ng pagbigkas, m/ grammar o maaaring
sa leksikon o bokablaryo o maaaring sa pagkakabuo salita o sa lahat na.
 Halimbawa
• Tagalog- Bakit?
• Batangas- Bakit ga?
• Bataan-Bakit ah?
• Ilocos Bakit ngay?
• Pangasinan= Bakit ei?
Tagalog: Nalilito ako . Bisaya:Nalilibog ako .
 Barayti at baryasyong SOSYAL
• Ang pagkakaiba -ibang sosyal sa paggamit ng wika ay tinatawag ding sosyolek
o sosyal na dayalek.
• Nagmula ang pagkakaibang ito sa wika bunga ng posisyong sosyal
 SOSYOLEK

• Ito ay ang bunga ng mga paktor tulad ng

edukasyon, trabaho, sosyoekonomikong grupo,
kaanak, kasarian, at iba pa.
 Ib pang halimbawa
• Fafa o jowa
• Shoke o shonget
• boylet
 Sosyolek

• Sosyolek ang tawag sa wikang ginagamit ng

bawat particular na grupo ng tao sa isang
lipunan.
• Maaaring aang grupo ay magkakaiba sa edad, seks, sa
uri ng trabaho, sa istatus sa buhay, sa uri ng edukasyon,
atbp.
 Idyolek

• Tawag sa kanya-kanyang paraan ng pagamit

ng wika o ito ay ang partikular na paggamit
ng isang tao sa kanyang wika. Kadalasan ito
ay unik.
 halimbawa
• Magandang gabi bayan.
• Ito ang iyong igan!
• Na diumano…
• Dear Charo
 Etnolek

• Nadedebelop mula sa mga salita ng mga

entolonggiwistikong grupo.
 Halimbawa
• Vakuul-tumutukoy sa mga gamit ng mga ivatan na pantakip sa kanilang ulo
tuwing panahon ng tag-init at tag ulan
• Kalipay- (bisaya) tuwa ligaya saya
• Taub
• hunas
 Iba pang halimbawa
• Ilongo – “Anay” gid bala
 Ekolek

• Kadalasang mula sa sinasalita sa loob ng

bahay
 halimbawa
• Palikuran-banyo o kubeta
• Pappy-ama/tatay
• Mumsy-nanay/ina
 Pidgin
• Ito ay barayti ng wika na walang pormal ng estruktura
• Ito ay binansagang “nobody’s language” ng mga dayuhan
• Ito ay ginamagmit ng dalwang indibiduwal na may dalawa
ring magkaibang wika. Sila ay walang komong ginagamit
na wika. Umaasa lamang sila sa mga”make-shift” na
saalita o mga pansamantalang wika lamang.
 halimbawa
• Ako kita ganda babae
• Bili barato
 Creole

• Wika na unang naging pidgin at kalaunan ay naging

likas na wika. Nagkaroon nito sapagkat may
kumunidad ng mga tagapagsalita ang nag-angkin dito
bilang kanilang unang wika.
 Rejister

• Wikang espesyalisadong nagagamit sa isang

particular na domeyn
• Maaring sa propesyong kinabibilangan
• Gawain o trabaho
• Sa interes (sugal saabong)
 register

• Ang register ay set ng mga salita o ekspresyon na

nauunawaan ng mga grupong gumagamit nito na
maaaring hindi nauunawaan ng mga taong hindi
kasali sa grupo o hindi pamilyar sa propesyon
 Estilo
• Ang estilo ay bahagi rin ng barayti ng wika.
• Maaaring gumamit ng iba’t ibang estilo ang tagapagsalita.
• Maaari siyang maging pormal o di pormal sa pakikipag-usap
 Paglilinaw ukol sa Pagkakabuo ng pahayag
• Palit-Koda- ito ang pagsamasama ng dalawa ug mahigit pang makabuluhang
pahayag na nabibilang sa dalawang sistema ng wika
• Halimbawa: “Nagets ko naman yung point mo kaya lang medyo foul yung
sinabi nang mag text ka”
• Halo-Koda- maynahahalo o naisisingit na salita mula sa ibang wika labas sa
naitakdang dalawang pangunahing Sistema
• Halimbawa: “Getching ko naman yung chenes mo kaya lang its hard to
identify talaga, what is ‘aristeia’,tolits?”
 Salik ng Baryasyon
• Heyograpikal na varayti – nagkaroon ng pagbabago sa
pagpapahayag sa pamamagitan ng kaangkupan sa lugar o
kumonidad na kinabibilangan ng tagapagsalita.
Halimbawa na lamang ng mga Ilokano na nagsasalita ng tagalong, hindi
ba’t kapuna-puna ang kaibahan ng kanilang pagsasalita? Napapansin natin na
mapagpapalit nila ang pagbigkas ng /e/ at /i/ at /o/ at /u/.
 Salik ng Baryasyon
• Sosyal- nagkaroon ng pagbabago sa pagpapahayag sa
pamamagitan ng kinakasangkutan na lipunan, kultura at
itinakdang mga isyu at usaping nakabatay sa panahon
 Okyupasyunal
• Nagkaroon ng pagbabago sa pagpapahayag batay sa pangangailangan sa
larangan ng hanapbuhay
 Sanggunian
• https://www.slideshare.net/IamLaurenMayne/varayti-at-varyasyon-ng-wika-
very-final-11
• http://akosibebelz.weebly.com/mga-varayti-at-varyasyon-ng-wika.html