NHIỆT HỌC

CHƯƠNG 19. NHIỆT ĐỘ

10/11/2022 1

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 I. Các khái niệm cơ bản

1. Áp suất
 Áp suất là đại lượng vật lí có giá trị bằng lực nén
vuông góc lên một đơn vị diện tích
F
P
S

 Trong hệ SI đơn vị đo là N/m2 hay pascal Pa

 Atmôtphe kỹ thuật(hay gọi là atmôtphe) at

10/11/2022 
1at  9,81.104 N
m 2  2

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 I. Các khái niệm cơ bản

 Atmôtphe vật lí (atm) là áp suất gây bởi trọng lượng cột

thủy ngân cao 760mmHg
 Tor hay mmHg là áp suất gây bởi trọng lượng cột thủy
ngân cao 1mm.

1tor  1mmHg  133,322 N

m2
1atm  760mmHg  1, 013.105 N 2  1, 033at
m
1at  736mmHg  9,81.10 4 N
m2
10/11/2022 3

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 2. Nhiệt độ và nguyên lý thứ không của NĐLH

Nhiệt độ là đại lượng đặc trưng

cho mức nóng lạnh của vật,
hay Nhiệt độ là đại lượng vật lí
đặc trưng cho mức độ chuyển
động hỗn loạn của các phân tử
bên trong vật

Nếu hai vật lần lượt cân bằng nhiệt với một vật thứ ba nào đó,
thì chúng cũng cân bằng nhiệt với nhau.

Cân bằng nhiệt có nghĩa là trạng thái trong đó hai vật tiếp xúc vật
lí với nhau có nhiệt độ bằng nhau.
10/11/2022 4

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 Một số tính chất vật lý thay đổi theo nhiệt độ là
 thể tích của chất lỏng,
 các kích thước của chất rắn,
 áp suất của chất khí ở thể tích không đổi,
 thể tích của chất khí ở áp suất không đổi,
 điện trở của dây dẫn
 màu sắc của vật.
10/11/2022 5

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 Nhiệt kế và thang đo nhiệt độ

10/11/2022 6

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 Nhiệt kế và thang đo nhiệt độ

 Nhiệt giai celcius(đơn vị 0C)

Điểm chuẩn ban đầu nước đá 0 0C, điểm thứ hai là
nước đang sôi 1000C. Chia đều thành 100 khỏang
mỗi khoảng 10C gọi là thang bách phân.
 Nhiệt giai Fahrenheit(đơn vị 0F)
Điểm chuẩn ban đầu 320F, điểm thứ hai là 2120F.
Chia đều thành 180 khỏang đều nhau

10/11/2022 7

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 Nhiệt kế và thang đo nhiệt độ
 Nhiệt giai kelvin( đơn vị K)
Mỗi thang độ trong nhiệt giai Kelvin bằng thang nhiệt độ
trong nhiệt giai celcius và 00C=273K
 Quy đổi nhiệt độ giữa các thang đo nhiệt độ

T  K   273,16  t  C
o

9
t  
o
F  32  t
5
 C
o

10/11/2022 8

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 Sự giãn nở nhiệt của chất rắn và chất lỏng

Giãn nở dài

Giãn nở khối

Giãn nở diện tích

10/11/2022 9

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 Sự giãn nở nhiệt của chất rắn và chất lỏng

Sự giãn nở nhiệt của nước

10/11/2022 10

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 II. PHƯƠNG TRÌNH TRẠNG THÁI KLT

Mô hình khí lý tưởng

 Một hệ khí được cấu thành từ một số rất lớn các phân tử khí,
mỗi phân tử có khối lượng và có kích thước có thể bỏ qua so
với khoảng cách trung bình giữa các phân tử.
 Chuyển động của các phân tử có thể được mô tả bằng cơ học
Newton.
Các phân tử chuyển động tự do ngoại trừ khi nó va chạm với
các phân tử khác hay va chạm với thành bình chứa nó. Tất cả
các va chạm được coi là va chạm đàn hồi.
 Các phân tử khí chuyển động một cách hỗn loạn, ngẫu nhiên
và hệ khí ở trạng thái cân bằng.
 Có thể áp dụng các phương pháp của lý thuyết xác suất để
khảo sát hệ.
10/11/2022 11

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 II. PHƯƠNG TRÌNH TRẠNG THÁI KLT

1. Các định luật thực nghiệm

a. Định luật Boyle - Mariotte: Trong quá trình đẳng nhiệt,
áp suất và thể tích của một lượng khí xác định tỷ lệ nghịch
với nhau.

 n  const p1 V2
Khi  thì 
T  const p2 V1

pV  const
10/11/2022 12

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 1. Các định luật thực nghiệm

b. Định luật gaylussac

Định luật gaylussac : Trong quá trình đẳng áp, thể tích
và nhiệt độ của một lượng khí xác định tỷ lệ thuận với
nhau.
n  const V1 T1
Khi  thì 
p  const V2 T2

V
 const
T

10/11/2022 13

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 1. Các định luật thực nghiệm

c. Định luật saclơ

Định luật saclơ: Trong quá trình đẳng tích, áp suất và
nhiệt độ của một lượng khí xác định tỷ lệ thuận với nhau.

n  const p1 T1 p
Khi  thì   const
V  const p2 T2 T

10/11/2022 14

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 2. Phương trình trạng thái KLT

Xét một khối lượng khí không đổi (khi n=const)

p1V1 p2 V2 pV m
 Hay  const Với n 
T1 T2 T 

Khi xét tại một trạng thái bất kỳ vào một trạng thái ở điều
kiện tiêu chuẩn T0  273,16K p0  1atm  760mmHg


pV p0 V0 p0 nV p0 V
V  22,4
T

T0

T0
n
T0
Với

Đặt R  p0 V / T0 Gọi là hằng số khí lí tưởng

10/11/2022 15

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 2. Phương trình trạng thái KLT

Như vậy ta có phương trình sau:

m N
pV  nRT  RT  RT  Nk BT
 NA

J atm.
R  8,31  0,082
mol.K mol.K

R được gọi là hằng số

kB   1,38.10 23 J / K
NA Boltzmann.
10/11/2022 16

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 1. Một lượng khí ở nhiệt độ 18oC có thể tích 1m3 và áp
suất 1 atm. Người ta nén đẳng nhiệt khí với áp suất
3,5atm. Tích thể tích khí nén.

10/11/2022 17

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 10/11/2022 18

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 10/11/2022 19

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn

 10/11/2022 20

TS.GVC Trương Văn Minh – 0969 260 179 – tvminh@dnpu.edu.vn