Tế bào gốc và tế bào

gốc trị liệu – Y học tái

tạo
- Năm 1868 xuất hiện thuật ngữ tế bào gốc
- 6/1906 Alexander Maximow đưa ra lý thuyết tất cả các tế bào máu được sản
sinh từ cùng một loại TB
- 1957 - E. Donnall Thomas, cấy ghép tủy xương người đầu tiên, giải
Nobel 1990.
- 1968 - Robert A. thực hiện việc cấy ghép tủy xương đầu tiên thành
công
- 1981 - Martin Evans ĐH Cambridge và Gail Martin ĐH California,
San Francisco, lấy được tế bào gốc đa năng từ các phôi của chuột.
- 2001 - Tổng thống George W. Bush ký lệnh cho phép việc sử dụng
các quỹ liên bang cho nghiên cứu trên một số lượng hạn chế các
dòng tế bào gốc phôi người.
- 2009 - Tổng thống Barack Obama ký Lệnh 13.505 bãi bỏ một số
hạn chế về kinh phí nghiên cứu tế bào gốc phôi người đặt bởi các
chính quyền trước.
- 02 tháng 12 năm 2009 - NIH xét thấy 13 dòng tế bào gốc phôi
người, đủ điều kiện để được tài trợ nghiên cứu. Mười một trong số
13 dòng được tạo ra tại Bệnh viện nhi Boston. Nhà khoa học muốn
nghiên cứu về bất kỳ dòng tế bào nào có thể xin tài trợ của liên
bang.
Intravenous Infusion of Bone Marrow in Patients Receiving Radiation and
Chemotherapy
E. Donnall Thomas, M.D.†, Harry L. Lochte, Jr., M.D.‡, Wan Ching Lu,
Ph.D.§, and Joseph W. Ferrebee, M.D.¶
N Engl J Med 1957; 257:491-496September 12, 1957DOI:
10.1056/NEJM195709122571102
 Tế bào gốc là gì? Các loại tế bào gốc
khác nhau?

Tại sao nên nghiên cứu tế bào gốc?

Tiềm năng của tế bào gốc trị liệu?

Những khó khăn gặp phải khi nghiên cứu tế

bào gốc?
Tất cả các tế bào gốc đều…

1. Tự đổi mới

2. Biệt hóa
 Tự đổi mới (Phân bào đối xứng)
Rất nhiều tế bào trong cơ thể có thể tự làm mới,
vd làn da – Phân bào
Biệt hóa (phân biệt) (Phân bào bất đối xứng)

Progenitor cell

Stem cell Stem cell

 Tế bào da Thần kinh (Tế bào não)

Tế bào da thủy tổ Tế bào thần kinh thủy tổ

Phôi, Tế
bào gốc
 Các loại tế bào gốc
• Phôi - đa năng: có thể hình thành hầu như bất
kỳ loại tế bào nào trong cơ thể người
• Mô-xác định (người lớn) -
multipotent: chỉ có thể hình thành có giới hạn loại tế
bào (máu, não, gan, vv – hơn 200 loại tế bào)
• Cảm thụ Pluripotent - thiết kế bởi
các nhà khoa học để hành động như các tế bào gốc
phôi
 Thụ thai trong một cái đĩa

In Vitro Fertilization – IVF

- IVF: Dùng kích thích tố kích thích rụng trứng (10 –
 IVF

Day 1
 In Vitro Development

Ngày
thứ
nhất
 In Vitro Development

Ngày
2
 In Vitro Development

Ngày
2
 In Vitro Development

Day 3
 In Vitro Development

Day 4
 In Vitro Development

Day 5
- Embryonic
Stem
TB gốc Cells
phôi
Những tế bào này có thể
tạo ra tất cả các tế bào
trong cơ thể

Tế bào này (túi phôi) có thể

Tạo ra gần như mọi loại tế
bào trong cơ thể người

Fully mature
Human embryonic stem cells in culture
Fluorescent imaging of human
embryonic stem cell colonies
Những bệnh tế bào gốc chữa được?
Có tiềm năng chữa bệnh?
Điều trị hiện tại Tiềm năng điều trị
- Bệnh tim
- Bệnh về máu (gồm rối loại hệ
- Bệnh thần kinh (Parkinson’s, Alzheimer’s,
miễn dịch)
Huntington’s & các bệnh khác)
- DI truyền rối loạn chuyển hóa (Rất
- Đột quị
hạn chế/thử nghiệm) - Tiểu đường Type 1
- Thay thế mô và cơ quan (rất hạn
- Thoái hóa điểm vàng (một nguyên nhân
chế/thử nghiệm) phổ biến gây mù )
- Ung thư
- HIV/AIDS
- Tổn thương tủy sống
…và nhiều - Đa xơ cứng
- ALS (Bệnh Lou Gehrig’)
hơn! - Bệnh gan
Cấy tế bào tủy xương (tế bào gốc máu)
ví dụ liệu pháp tế bào gốc mô đặc biệt
Cấy ghép khí quản TB gốc tự thân
Ví dụ về thay thế cơ quan tạo bằng TB gốc mô

Click on Picture to Play Video

 Tế bào gốc của các mô (người lớn) có
giá trị cao và nhiều hứa hẹn?
Tại sao các nhà KH nghiên cứu về tế
bào gốc phôi?
• Tế bào gốc các mô có giới hạn về tiềm năng
biệt hóa (máu  máu)
• Tế bào gốc của một số mô không thể tiếp cận
được
• Tế bào gốc của một số mô không tự nhân lên
được.
•Một số tổ chức có thể không có tế bào gốc!
Embryonic Stem-Cell Derived
Heart Muscle Cells

Click on Pictures to Play Videos

 Ứng dụng tế bào gốc
phôi?
- Không thể cấy ghép trực tiếp?
- U quái
- Để ứng dụng được TB gốc phải được biệt hóa thành
TB gốc trưởng thành, Tế bào thủy tổ.
 Các thách thức trong nghiên
cứu tế bào gốc mô phôi?

• Sự biệt hóa của tế bào gốc thành

các tế bào trưởng thành, tế bào
chức năng.
• Nguy cơ tạo khối u
• Phản ứng miễn dịch đào thải.
 Tế bào gốc Pluripotent hưởng ứng(iPS)
Tạo tế bào gốc bằng công nghệ di truyền

Virus được điều

chỉnh để bộc lộ 4
gen chính của
“pluripotency”

Ưu: Không cần mô phôi.

Không bị đào thải miễn
dịch?
Bệnh trong đĩa petri?

Nhược: Có thể không tạo được

TB Da sự biến đổi gen iPS cells