NHÓM 2

Trần Thị Bích Trâm

Lê Văn Quốc
Trình Thị Xuân Phương
Huỳnh Lê Thúy Ngân
Trần Minh Tài
Nguyễn Khánh Vy
Phạm Thị Hạ Vy
 MỐI QUAN HỆ GIỮA
VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC
N I. Phân tích vật chất và ý thức.
⚬ Vật chất là gì?
Ộ ⚬ Ý thức là gì?
II. Phân tích mối quan hệ giữa vật chất và ý thức.
I ⚬Quan điểm của chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật siêu
D hình
⚬Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng
U III. Ý nghĩa phương pháp luận từ mối quan hệ
N giữa vật chất và. ý thức.

G IV.Vận dụng vào học tập và cuộc sống của bản thân
I. PHÂN TÍCH VẬT CHẤT
VÀ Ý THỨC

1.Vật chất là gì?

2.Ý thức là gì?
1. Vật chất là gì?

Vật chất là thực Vật chất là cái Vật chất là cái

tại khách quan mà khi tác mà ý thức
– cái tồn tại động vào các chẳng qua chỉ
hiện thực bên giác quan con là sự phản ánh
ngoài ý thức và người thì đem của nó.
không lệ thuộc lại cho con
vào ý thức. người cảm giác
2. Ý thức là gì?

Là sự phản ánh thế giới khách quan lên bộ óc con người dựa trên cơ sở
hoạt động thực tiễn.
II. PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ GIỮA VẬT
CHẤT VÀ Ý THỨC

1. Quan điểm của chủ nghĩa duy tâm và chủ

nghĩa duy vật siêu hình
2. Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng
Theo lịch sử: 1. Quan điểm của chủ nghĩa duy tâm và chủ

• Chủ nghĩa duy

nghĩa duy vật siêu hình.
tâm cho rằng: c ó
c h ất
ý thức có trước, Ý thức có Vật
t rư ớ c
vật chất có sau. trước

• Chủ nghĩa duy

vật siêu hình
cho rằng: vật
chất có trước, ý
thức có sau.
2. Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng
2.a Vật chất quyết định ý thức

Vật chất quyết định nguồn

gốc của ý thức

Vật chất quyết định nội

Vai trò của dung của ý thức
vật chất đối
với ý thức Vật chất quyết định bản
chất của ý thức

Vật chất quyết định sự vận

động, phát triển của ý thức
2.a Vật chất quyết định ý thức

⚬Ý thức là sản phẩm của một dạng vật chất có tổ chức cao, là sự phản
ánh của thế giới vật chất, là hình ảnh mang tính chủ quan của thế giới
vật chất.
=>Vì vậy, nội dung của ý thức do vật chất quyết định.
Nên vật chất không chỉ quyết định nội dung mà hình thức
biểu hiện cũng như mọi sự biến đổi của ý thức.
Câu hỏi
Quan niệm “ duy vật “ cho rằng:
A. Ý thức có trước và quyết định vật chất
B. Vật chất có trước và quyết định ý thức
C. Con người có khả năng nhận thức thế giới
D. Con người không có khả năng nhận thức thế giới
Câu hỏi
Quan niệm “ duy vật “ cho rằng:
A. Ý thức có trước và quyết định vật chất
B. Vật chất có trước và quyết định ý thức
C. Con người có khả năng nhận thức thế giới
D. Con người không có khả năng nhận thức thế giới

Đáp án B
 Câu hỏi
Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức
được thực hiện thông qua:
A. Sự suy nghĩ của con người
B. Hoạt động thực tiễn
C. Hoạt động lý luận
D. Cả A, B, C
 Câu hỏi
Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức
được thực hiện thông qua:
A. Sự suy nghĩ của con người
B. Hoạt động thực tiễn
C. Hoạt động lý luận
D. Cả A, B, C

Đáp án B
2.b Ý thức có tính độc lập tương đối và tác động trở lại vật chất

Tích cực Tiêu cực

⚬Ý thức có thể trở thành động
lực thúc đẩy vật chất phát triển.
⚬Ý thức có thể là lực cản phá
vỡ sự vận động và phát triển
của vật chất khi ý thức phản
ánh không đúng, làm sai lệch
các quy luật vận động khách
quan của vật chất.
2.b Ý thức có tính độc lập tương đối và tác động trở lại vật
chất
⚬Trong mối quan hệ với vật chất, ý thức có thể tác động trở lại đối với vật
chất thông qua các hoạt động thực tiễn của con người.
⚬Bởi vì ý thức chính là ý thức của con người nên nói đến vai trò của ý
thức chính là nói đến vai trò của con người.
⚬Bản thân ý thức không trực tiếp làm thay đổi bất cứ điều gì trong hiện
thực khách quan.
2.b Ý thức có tính độc lập tương đối và tác động trở lại vật chất

Điều này được thể hiện thông qua 4 khía cạnh:

⚬Khía cạnh thứ 1: Tính độc lập tương đối của ý thức tác động trở lại vật chất, thương
thay đổi chậm so với sự biến đổi của thế giới vật chất .
⚬Khía cạnh thứ 2: Sự tác động của ý thức đối với thế giới vật chất thông qua hoạt động
thực tiễn của con người.
⚬Khía cạnh thứ 3: Ý thức chỉ đạo hoạt động thực tiễn của con người
⚬Khía cạnh thứ 4: Ý thức không thể vượt quá quy định về tiền đề vật chất xác định.
 Ý thức có tính độc lập tương đối nghĩa là vật chất luôn là cái
Khía cạnh thứ 1
có trước và quyết định ý thức, nhưng ngược lại ý thức cũng
có tác động trở lại đối với vật chất

Xét về một mặt nào đó tương tự như mối quan hệ

Tính độc lập tương đối của nhân quả.

ý thức
Kết thúc quá trình phản ánh hiện thực, Ý thức được
sinh ra có sự vận động, phát triển riêng không lệ
thuộc vào vật chất

Ý thức song hành với hiện thực. Ý thức có thể lạc

hậu hoặc vượt trước hơn so với sự biến đổi của đối
tượng trong thế giới vật chất.
 Khía cạnh thứ 2
Phương thức phản ánh của ý thức là thông
qua hoạt động thực tiễn của con người,
biến sức mạnh tinh thần thành sức mạnh
Sự tác động của ý thức đối với thế vật chất.
giới vật chất thông qua hoạt động
thực tiễn của con người

Ý thức có thể biến đổi điều kiện sống,

hoàn cảnh vật chất, thậm chí tạo ra một
“thiên nhiên thứ hai”.
Khía cạnh thứ 3:

Vai trò của ý thức:

• Tính năng động đó của ý thức đem lại cho giới vật chất 2 chiều tác động
• Ý thức chính là lăng kính phản ánh hiện thực, vật chất, nó chỉ đạo hoạt
động, hành động của con người, quyết định tính đúng sai của hành động đó.

Tính năng động đó của ý thức
đem lại cho giới vật chất 2 chiều
tác động
Nếu ý thức phản ánh đúng hiện thực,
nó có để dự báo thậm chí là tiên đoán
chính xác , đưa ra những lý luận định
hướng đúng đắn
Ngược lại, nếu ý thức phản ánh sai lạc,
xuyên tạc hiện thực thì nó sẽ biến
những hành động của con người trở
nên vô nghĩa, xấu xa và thậm chí dẫn
tới kìm hãm sự phát triển của cả xã hội.
 Khía cạnh thứ 4 Tính năng động sáng tạo của ý thức
mặc dù rất to lớn nhưng không thể vượt
quá những quy định của những tiền đề
vật chất đã xác định
Ý thức tác động vật chất

Ý thức phải dựa vào các điều kiện

khách quan và năng lực chủ quan của
các chủ thể hành động.
 Câu hỏi
Trong mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, ý thức có
vai trò?
A.Tác động đến vật chất thông qua hoạt động thực tiễn
của con người
B. Có khả năng tự chuyển hình thức vật chất nhất định để
tác động vào hình thức vật chất khác
C. Tác động trục tiếp đến vật chất
D. Không có vai trò đối với vật chất, vì hoàn toàn phụ
thuộc vào vật chất.
 Câu hỏi
Trong mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, ý thức có
vai trò?
A.Tác động đến vật chất thông qua hoạt động thực tiễn
của con người
B. Có khả năng tự chuyển hình thức vật chất nhất định để
tác động vào hình thức vật chất khác
C. Tác động trục tiếp đến vật chất
D. Không có vai trò đối với vật chất, vì hoàn toàn phụ
thuộc vào vật chất.

Đáp án A
III.Ý nghĩa phương pháp luận từ mối
quan hệ giữa vật chất và ý thức
III.Ý nghĩa phương pháp luận từ mối quan hệ giữa vật chất và ý thức

Trong hoạt động nhận thức

và hoạt động thực tiễn cần:
“tôn trọng tính khách quan
kết hợp phát huy tính năng
động chủ quan”
 III.Ý nghĩa phương pháp luận từ mối quan hệ giữa vật chất và ý
thức
⚬Phải phát huy tính năng động sáng tạo của ý thức, phát huy vai trò của
nhân tố con người, chống tư tưởng, thái độ thụ động, ỷ lại, ngồi chờ, bảo
thủ, trì trệ, thiếu tính sáng tạo.
⚬ Phải nhận thức và giải quyết đúng đắn các mối quan hệ lợi ích, kết hợp
hài hòa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể, xã hội dựa trên thái độ khách
quan.
IV. Vận dụng vào học tập và cuộc sống của
bản thân
 IV. Vận dụng vào học tập và cuộc sống của bản thân

⚬Đầu tiên, vì vật chất quyết định ý thức nên nhận thức và hoạt động của
tôi phải xuất phát từ thực tế khách quan.
⚬Thứ hai, ý thức cũng có sự tác động trở lại với vật chất nên cần phải phát
huy tính năng động, sáng tạo của ý
⚬Thứ ba, tôi phải tiếp thu chọn lọc các ý kiến mới, không để bản thân thụ
động, bảo thủ, không chủ quan trước mọi tình huống.
2 sai lầm cần tránh:

- Chủ quan duy ý chí

- Thụ động , ỷ lại, ngồi chờ, trí tuệ , thiếu tính sáng tạo
TỔNG KẾT LẠI
Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là:
Mối quan hệ thống nhất biện chứng, tức là cùng quyết định, tác
động lên nhau, tồn tại độc lập chứ không bài trừ, xóa bỏ nhau.
=>Đây chính là quan điểm đúng đắn, toàn diện nhất về mối
quan hệ giữa 2 yếu tố cơ bản của Triết học.
Thank You
for listening!