Bai giang buoi 6

2/ Nguồn gốc, bản chất và kết cấu của ý thức

DTKQ: Ý thức của con người

2.1/ chỉ là sự "tự ý thức" lại "ý niệm tuyệt đối“ mà thôi.
Nguồn gốc
của ý thức.
DTCQ: Ý thức của con người là do cảm giác sinh ra,
đó là cái vốn có của mỗi cá nhân, biệt lập với thế giới khách quan.

DVSH: Ý thức cũng chỉ là một dạng vật chất đặc biệt,
do vật chất sản sinh ra. ("Óc tiết ra ý thức như gan tiết ra mật“).

Theo các nhà “ Vật hoạt luận”:

"Cảm giác là đặc tính chung của vật chất hay là sản phẩm của tính tổ chức của vật chất".
* Quan điểm của các nhà duy vật biện chứng

quá trình lao động

Nguồn gốc Xã hội

Ý thức
ngôn ngữ.
Nguồn gốc
của
ý thức.
Thế giới khách quan

Nguồn gốc Tự nhiên Phản ánh Tâm lý động vật

Bộ óc người
2.2/ Bản chất của ý thức:

CNDT: ý thức là một thực thể tồn tại độc lập,

duy nhất và là nguồn gốc sinh ra vật chất.

CNDV SH: coi ý thức cũng chỉ là một dạng

vật chất; hoặc chỉ là sự phản ánh giản đơn,
thụ động thế giới vật chất mà thôi.
 QUAN Thứ nhất, là quá trình
ĐIỂM phản ánh tích cực,
CỦA sáng tạo hiện thực khách quan
CNDV BC của óc người;
là hình ảnh chủ quan
của thế giới khách quan.

Thứ nhì, ý thức là hình thức phản ánh

cao nhất riêng có của óc người
về hiện thực khách quan
trên cơ sở thực tiễn xã hội - lịch sử
2.3/ Kết cấu của ý thức:
* Về cấu trúc của ý thức: tri thức, tình cảm, niềm tin, ý
chí...trong đó tri thức là nhân tố cơ bản, cốt lõi nhất.
* Về các cấp độ của ý thức: tự ý thức, tiềm thức, vô thức...
3/ Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức.
3.1. Quan điểm của CNDT và DVSH
CNDT: Họ coi ý thức là tính thứ nhất từ đó sinh ra tất cả; còn
thế giới vật chất là tính thứ hai, do ý thức tinh thần sinh ra.

'Cha mẹ sinh con, trời sinh tính'

 CNDV SH chỉ nhấn mạnh một chiều vai trò của vật chất
quyết định ý thức, phủ nhận tính độc lập tương đối của ý thức.

Feuerbach
(1804-1872),
người đặt nền
móng cho chủ
nghĩa duy vật
trong thế kỷ XIX
3.2. Quan điểm của CNDV BC
Theo quan điểm triết học Mác - Lênin, vật chất quyết định ý
thức, còn ý thức tác động tích cực trở lại vật chất.

Quyết định
VẬT CHẤT Ý THỨC

Ta1sc động lại

Tác động lại
 Vật chất quyết định
Vật chất nguồn gốc của ý thức.
quyết định
ý thức

Vật chất quyết định nội dung của ý thức

Vật chất quyết định bản chất của ý thức

Vật chất quyết định sự vận động, phát triển của ý thức
 ý thức có thể thay đổi nhanh, chậm,
Ý thức đi song hành so với hiện thực.
tác động
trở lại ý thức có thể làm biến đổi
vật chất những hoàn cảnh vật chất.
bằng họat động thực tiễn,

ý thức chỉ đạo hành động của con người

vai trò của tri thức khoa học,

của tư tưởng chính trị là hết sức quan trọng.
 * Ý nghĩa phương pháp luận.
+ Vì vật chất quyết định ý thức, nên trong nhận thức và thực tiễn
phải luôn luôn xuất phát từ thực tế khách quan, tôn trọng quy luật
khách quan.

Biết người biết ta

trăm trận trăm thắng
 + Vì ý thức có tính độc lập tương đối, nên trong hoạt động
thực tiễn chúng ta phải phát huy tính năng động chủ quan.
 Tóm lại, mọi hoạt động của con người phải xuất phát từ thực
tế khách quan, tôn trọng quy luật, đồng thời phải phát huy tính
năng động chủ quan.