XX საუკუნის

დიქტატორები
 ფრანსისკო
ფრანკო
1939-1975წწ
Caudillo
წინამძღოლი
სახელმწიფოს
მეთაური შეუზღუდავი
და აბსოლუტური
ძალაუფლებით
 1923წ.
• ალფონსო XIII ბურბონი
• გენერალ პრიმო დე რივერას დიქტატურა

1929წ მსოფლიო ეკონომიკური

კრიზისი
• 1930წ. დიქტატორი გაიქცა
• 1931წ მეფე ტახტიდან გადადგა
• ახალი არჩევნების შედეგად ქვეყანაში
დამყარდა რესპუბლიკური მმართველობა
სამოქალაქო ომი 1936-1939წწ
• ნაციონალისტები • რესპუბლიკელები
(გენერალი ფრანკო) კომუნისტებიც
კონსერვატორები (ს.ს.რ.კ)
ფაშისტური გერმანია ა.შ.შ.
ფაშისტური იტალია მექსიკა
სიტუაცია ესპანეთში 1938 წლის
ნოემბერში
გერნიკა პაბლო პიკასო 1937წ.
500 ათასი გარდაცვლილი
ამდენივე ლტოლვილი

1939 წელს
ნაციონალისტების
გამარჯვების შემდეგ
ქვეყანაში დამყარდა
გენერალ ფრანკოს
დიქტატურა
• აიკრძალა ყველა პარტიის მოღვაწეობა
გარდა ფრანკოს
მხარდამჭერი ,,ფალანგისა’’(ანტიკომუნიზ
მი, კათოლიციზმი, ნაციონალიზმი)
• მოწინააღმდეგეთა(რესპუბლიკელთა)
მასობრივი რეპრესიები
• ნეიტრალიტეტის მიუხედავად განუხრელი
სიმპატიები ,,ღერძის ქვეყნების’’
მიმართ(გერმანია იტალია, იაპონია)
 1947წელს ესპანეთი სამეფოდ
გამოცხადდა
მაგრამ ფრანკო არ ჩქარობდა მეფობის
პრედენდენტის დასახელებას და მისი
რეგენტობის პირობებში სამეფო ტახტი
თავისუფალი რჩებოდა
 1953წ. მადრიდის პაქტი
ხელი მოაწერეს ესპანეთმა და ა.შ.შ (ესპანეთი
იღებდა ფინანსურ დახმარებას საკუთარ ტერიტორიაზე
ამერიკული სამხედრო ბაზების განთავსების სანაცვლოდ)

მალე დაიწყო ესპანეთის

ეკონომიკური აღორძინება
1959-1973წწ desarolo ესპანური
ეკონომიკური სასწაული
დესაროლოს სიმბოლო SEAT 600, რომლის ფასი
ღარიბი ფენებისთვისაც ხელმისაწვდომი იყო

.
1975წ. ფრანკოს სიკვდილის შემდეგ
ესპანეთში აღდგა მონარქია
ხუან კარლოს I
ბურბონი
ალფონსო XIII ბურბონის
შვილიშვილი

დღეს ესპანეთში
კონსტიტუციური
მონარქიაა
 ადოლფ 1933-1945წწ
ჰიტლერი
გერმანიის
რაიხსკანცლერი

1934 წლიდან
გერმანიის
პრეზიდენტი ანუ
ფიურერი Führer
1918წ რევოლუცია გერმანიაში
• ერთ წელიწადში პრეზიდენტი
ქ. ვაიმარში მიიღეს ( ირჩევდნენ 7 წლით)
კონსტიტუცია და
გერმანიაში კანცლერი
დამყარდა
,,ვაიმარის ,,რაიხსტაგი’’
რესპუბლიკა’’ (პარლამენტი)
 ადოლფ ჰიტლერი 1889-
1945წწ
1919წ. ნაციონალ- • უკიდურესი ანტისემიტიზმი
• ,,არაპატრიოტული’’
სოციალისტური გაზეთების და
პარტია(ნაცისტური) გაერთიანებების აკრძალვა
• ვერსალის • განათლების ,,ნაციონალიზა
ხელშეკრულების გაუქმება ცია’’
• ყველა გერმანული მიწის • ეკონომიკური რეფორმების
გატარება
გაერთიანება ,,დიდ
გერმანიაში’’ • საპარლამენტო სისტემის
შეცვლა
• ყოფილი კოლონიების
დაბრუნება
1923წ. ,,ლუდხანის პუტჩი’’
ქ. მიუნხენში
ჰიტლერმა აღმოაჩინა და
განავითარა ,,დიდი
სიცრუის’’ ტექნიკა -------
რაც უფრო ხშირად
გაიმეორებდი თითქოს
დაუჯერებელ სიცრუეს, მით
უფრო დამაჯერებელი
ხდებოდა ის
მსმენელისათვის.
 ნაცისტური რეჟიმი
• ჰიტლერმა დაშალა რაიხსტაგი(პარლამენტი)
• აკონტროლებდა რადიოს(იმ დროისთვის პროპაგანდის
მთავარი საშუალებას)
• ახალმა რაიხსტაგმა ჰიტლერს შეუზღუდავი უფლება
მიანიჭა
• დამყარდა ერთი პიროვნებისა და ერთი პარტიის
დიქტატურა
• საგანმანათლებლო დაწესებულებები, პრესა, კინო ,
რადიო მთლიანად ნაცისტთა კონტროლსა
დაექვემდებარა
• ნაცისტთა პირად არმიას ,,ყავისფერპერანგიანებს’’
მთლიანად ჰიტლერი აკონტროლებდა
• შეიქმნა საკონცენტრაციო ბანაკების სისტემა,
სადაც ადამიანები უბრალო ეჭვის საფუძველზე
ხვდებოდნენ
• სკოლებში სავალდებულო გახდა ნაცისტური
დოქტრინის სწავლა
• იდევნებოდნენ ის მასწავლებლები, რომელთა
ერთგულებაც ჰიტლერისადმი ეჭვს იწვევდა
• ,,არიული რასის’’თეორიის აქტიური პროპაგანდა
• ნაცისტები აკონტროლებდნენ მრეწველობას,
საბანკო სისტემას, საგარეო ვაჭრობას,
საზღვრავდნენ მოგების პროცენტსაც კი
• გესტაპომ(საიდუმლო სახელმწიფო პოლიცია)
მთლიანად მოსპო ლიბერალური, სოციალისტური
და კომუნისტური ოპოზიცია
1935წ. ,,ნიუნბერგის კანონები’’
• ებრაელებს არა მხოლოდ შეეზღუდათ
სამოქალაქო უფლებები, არამედ
ეკრძალებოდათ საზოგადოებრივ
ტრანსპორტში, პარკებსა და რესტორნებში
სიარული. მეორე მსოფლიო ომის დროს
საკონცენტრაციო ბანაკებში 6 მლნ
ებრაელი და 1 მლნ სხვა ერის
წარმომადგენელი შეეწირა, რაც ისტორიაში
შევიდა . . . . .
"holocaust“ ---- "სრულად დაწვას"

ჰოლოკოსტის მემორიალი ბერლინში

 1938წლის 9-10 ნოემბერი -

,,ბროლის ღამე’’
( ებრაელმა ახალგაზრდამ პარიზში
მოკლა გერმანიის საელჩოს
წარმომადგენელი, რაც იქცა საბაბად
ებრაელთა მასობრივი ჭლეტის)
 ბენიტო
მუსოლინი
იტალიის ფაშისტი
დიქტატორი
1922-1943 წლებში.
იტალიის
სოციალური
რესპუბლიკის
მეთაური
1943-1945წწ
 იტალიური ფაშიზმი
1919 წლის 23 მარტს მილანში სან-სეპოლკოს
მოედანზე ერთ-ერთ კლუბში მუსოლინიმ
შეკრიბა რამდენიმე ათეული თავისი
მიმდევარი და ახალი პოლიტიკური ძალის
სახით ჩამოაყალიბა "ბრძოლის
კავშირი„(,,ფაში დი კომბატიმენტო’’),
რომელიც ფასციასავით მჭიდროდ
იქნებოდა შეკავშირებული (ფასცია ე.ი.
წნელის კონა - ძალაუფლების სიმბოლო
ძველ რომში)
მუსოლინიმ თავისი 1922 წლის 27 ოქტომბერს
ერთდროულად რამდენიმე
მომხრეებისაგან ამბოხი ქალაქში მოხდა ფაშისტური
და მთავრობა იძულებული
ჩამოაყალიბა იყო გადამდგარიყო. მეორე დღეს
30 ათასამდე ფაშისტი მარშით
გასამხედროებული გაემართა რომისკენ. მეფეს
ვიტორიო-ემანუელ III შეეშინდა
,,ეროვნული სამოქალაქო ომის და ხანმოკლე
ყოყმანის შემდეგ 30 ოქტომბერს
უსაფრთხოების გამოიძახა მუსოლინი თავის
მოხალისეთა რეზიდენციაში და დაავალა
მინისტრთა კაბინეტის
მილიცია’’ ანუ ჩამოყალიბება ანუ მუსოლინი
იტალიის მე-40 პრემიერ-
ე.წ. ,,შავპერანგია მინისტრი გახდა
ნები’’ ხელისუფლება ფაშისტებმა ჩაიგდეს
ხელში
პოლიტიკური
ოპონენტების
საპირისპიროდ
მარში რომზე, 1922
1938 წლის მიუნხენის გარიგების შემდეგ. მარცხნიდან მარჯვნივ:
ჩემბერლენი, დალადიე, ჰიტლერი და მუსოლინი
 იოსებ
სტალინი