1919 წელი

იტალია
• 1919 წელს,იტალიაში იქმნება ფაშისტური
მოძრაობა, ,,ფაშიო დი კომბატიმენტო”(ბრძოლის
კავშირი)მეთაური ბენიტო მუსოლინი
• მიზანი-ხელისუფლებაში მოსვლა
• ხედვა-უკიდურესი
ნაციონალიზმი,შოვინიზმი,ანტისოციალიზმი
• ბრძოლის სტრატეგია-აგრესიული.დარბევა მათთვის
მიუღებელი ცენრების,სტუდიების,მუშათა
დემონსტრაციების.
ბენიტო მუსოლინი
(დუჩე)
ბენიტო მუსოლინი
1883-1945
 შავხალათიანების
მარში რომზე
• 1922 წლის 28 ოქტომბერს შავ ხალათებში
გამოწყობილი ფაშისტური ორგანიზაციის
წევრების კოლონა დაიძრა რომისკენ.
• მეფე ვიტორიო ემანუილმა ვერ გაუძლო
მასობრივ წინააღმდეგობას და მუსოლინი
იტალიის პრემიერ მინისტრად დანიშნა.
• 1926 წელს,მუსოლინიმ მოახდინა ინსცენირება
საკუთარ თავზე თავდასხმის,რათა დაეწყო
მასობრივი დაპატიმრებები.აიკრძალა ყველა
პარტია გარდა ფაშისტურისა.
მარში რომზე
1922 წელი
 კონკორდატი ეკლესიასთან
• 1929 წელს მუსოლინიმ ვატიკანთან
გააფორმა ლატერანის
კონკორდატი,რითაც ფაშისტური
რეჟიმისთვის ეკლესიის მხარდაჭერა
უზრუნველყო.
• ვატიკანმა სწორედ ამ შეთანხმებით
მოიპოვა სახელმწიფოს სტატუსი
ახალი ძალადობის დასაწყისი
 ფაშიზმი გერმანიაში
• 1919 წელს ჰიტლერმა დააფუძნა პარტია
სახელწოდებით-ნაციონალ
სოციალისტური გერმანიის მუშათა
პარტია.
• 1921 წლისთვის მათ უკვე შექმნეს
ფორმირებები,რომელთა ბრძოლის
ტაქტიკა ისეთივე აგრესიული
იყო,როგორც იტალიაში.
 პირველი მცდელობა
ხელისუფლებაში მოსვლის
 სოციალიზმის ექსპორტი
,,პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა შეერთდით’’

• ბავარიის საბჭოთა რესპუბლიკა შეიქმნა

1918-19 წლებში და ის იყო გამოძახილი
ლენინის პროპაგანდისტული იდეისა
გერმანიაში,მიუნხენში.
ჰიტლერის მოსვლა ხელისუფლებაში

• 1933 წელს,გერმანიის პრეზიდენტმა ჰინდენბურგმა

ჰიტლერი კანცლერად დანიშნა.
• აღმასრულებელი ხელისუფლების მიღებისთანავე
გერმანიაში ნაცისტებმა დაიწყეს დემოკრატიის
მოსპობა.დაწვეს რაიხსტაგის (პარლამენტის)
შენობა და დააბრალეს კომუნისტებს...აიკრძალა
ყველა პარტია.
• 1933 წელს იქმნება პოლიტიკური
პოლიცია ,,გესტაპო”
• ფაშისტების დევიზი ‘’ერთი ხალხი,ერთი
რაიხი,ერთი ფიურერი”
1934 წელი,გრძელი დანების ღამე
რეჟიმის მსახურებაში
 ,,სახალხო ფრონტი’’ VS ,,ესპანური
ფალანგა’’
• 1936 წლიდან,1939 წლამდე ესპანეთში მიმდინარეობდა
სამოქალაქო ომი.
• ომში დაპირისპრებული მხარეები იყვნენ
რესპუბლიკელები,რომელთაც მხარს უჭერდა საბჭოთა კავშირი და
ამბოხებული ნაციონალისტები,რომელთაც ჰქონდათ ფაშისტური
ქვეყნების მხარდაჭერა.მიუხედავად იმისა რომ ოფიციალურად აშშ
ნეიტრალური იყო ომის მიმართ,ფარულად ის მხარს
ნაციონალისტებს უჭერდა.
• ესპანეთის სამოქალაქო ომს დაერქვა ,,პირველი მედია ომი”...
• ომის უმთავრესი შედეგი გახლდათ რესპუბლიკის დამხობა
ესპანეთში და ფრანკოს დიქტატურის დამყარება
• ,,ესპანური ფალანგა” გახდა ერთადერთი პარტია ესპანეთში
• ფრანკისტული რეჟიმის იდეოლოგია ესპანურ
ნაციონალიზმზე,კათოლიციზმზე,ანტიკომუნიზმსა და ტრადიციულ
ფასეულობებზე იდგა.იარსება 1975 წლამდე.
ფრანსისკო ფრანო
 ომის წინა პერიოდი
მეორე მსოფლიო ომის წინ გამოიკვეთა
მნიშვნელოვანი
ხედვა.ე.წ.,,რევიზიონისტული’’
პოლიტიკა,რაც ითვალისწინებდა
ძირეულ გადახედვას იმისა,რაც
ვერსალის შეთანხმებამ მოიტანა.
 აგრესიული ქვეყნები
• იტალია და იაპონია მოითხოვდა
ვერსალის სისტემის სრულ
ლიკვიდაციას
• გერმანია უარს ამბობდა რეპარაციის
გადახდაზე
• ,,ახალი საერთაშორისო წესრიგი’’
გულისხმობდა ამ ქვეყნების
ჰეგემონობის დამყარებას
 ვინ დაუპირისპირდება
რევიზიონისტულ პოლიტიკას?
• იტალია,გერმანია,იაპონიის აგრესია არც ერთ
წამყვან ქვეყანას ყურადღების მიღმა არ
დარჩენია,თუმცა ისინი როდი იყვნენ მზად
ერთობლივი პოლიტიკის გატარებისკენ .ახალი
მსოფლიო ომის შიშით და წითელი საფრთხის
პირობებში გამოიკვეთა ე.წ. ,,დაშოშმინების
პოლიტიკა”
• ასევე,მესამე ტენდენცია
იყო ,,იზოლაციონიზმი”,რომელსაც აშშ
ავლენდა და რითაც მთლიანობაში იწონებდა
არსებულ წესრიგს.
 ,,დიდი გათვლა’’
• ,,დაშოშმინების პოლიტიკის”ერთ ერთი
მიზანი გერმანული აგრესიის საბჭოთა
კავშირისკენ მიმართვა იყო.
• ინგლისის პრემიერი ნევილ
ჩემბერლენი გერმანიას ადარებდა
დამწყვდეულ ხარს,რომლის მზერაც
იქითკენ უნდა წარმართულიყო,სადაც
წითელი ალამი იყო აღმართული.
 ცხელი კერების აღმოცენება
• 1931-32 წლებში საშიში ვითარება შეიქმნა შორეულ
აღმოსავლეთში.გლობალური კონფლიქტის პირველი კერა სწორედ აქ
გაჩნდა.იაპონიამ მოახდინა მანჯურიის (ჩრ .ჩინეთის )ოკუპაცია .ერთა ლიგამ
ვერაფერი ვერ გააწყო აგრესიის შესაჩერებლად .იაპონიამ პროტესტის ნიშნად
ერთა ლიგა დატოვა
• 1937 წლიდან იაპონიამ მთელი ჩინეთის ოკუპაცია დაიწყო.
• 1935 წელს იტალიამ ეთიოპიის ოკუპაცია მოახდინა.1937 წელს იტალიამ დატოვა
ერთა ლიგა.(1939 წ.ალბანეთში)
• გერმანიის მხრიდან პირველი ღია აგრესიული ნაბიჯი არსებული წესრიგის
წინააღმდეგ განხორციელდა 1935 წელს,როდესაც ჰიტლერის მთავრობამ
დაარღია ვერსალის პირობები და საყოველთაო სამხედრო სამსახური
სავალდებულო გახადა
• მანამდე,1933 წელს,ჰიტლერმა ჩაატარა პლებისციტი და მოსახლეობის
აბსოლიტურმა უმრავლესობამ მხარი დაუჭირა გერმანიის ერთა ლიგიდან
გამოსვლას
• მომდევნო 1934 წელს, პრეზიდენტ ჰინდენბურგის გარდაცვალების
შემდეგ,კიდევ ერთი პლებისციტი ჩატარდა და მოსახლეობამ ჰიტლერს რაიხის
ფიურერის ტიტული მიანიჭა.
 სიტუაციის დამძიმება ევროპაში
• 1935 წელს ჰიტლერის მთავრობამ ზაარის ოლქის
მცხოვრებთათვის მოაწყო პლებისციტი.მოსახლეობის 90% მხარი
დაუჭირა ,,მესამე რაიხში”შესვლას.
• რაც შეეხება რაინის საკთხს,ის უფრო რთული გამოდგა.1936
წელს,სამი გერმანული ბატალიონი შევიდა რაინის
დემილიტარიზებულ ზონაში.საფრანგეთის მთავრობა ამ ფაქტის
მიმართ გულგრილი დარჩა.საფრანგეთის სამხედრო
შტაბი,გერმანიასთან სამხედრო წინააღმდეგობის წინააღმდეგნი
იყვნენ,მათ დიპლომატიური გზით საკითხის გადაჭრა ეფექტური
ეგონათ.
• მოგვიანებით ჰიტლერი აღნიშნავდა:საფრანგეთს რომ გერმანიის
წინააღმდეგ 13 დივიზია გამოეყვანა საფრანგეთ გერმანიის
საზღვარზე ,,ჩვენ მოგვიწევდა სამარცხვინოდ და ლანძღვა-გინებით
უკანდახევა,რადგან ჩვენ სუსტი წინააღმდეგობის გაწევასაც ვერ
შევძლებდით”.
 ღერძის ქვეყნები
• 1936 წელს ესპანეთში დაწყებულმა
სამოქალაქო ომმა დაახლოვა გერმანია
ესპანეთი.გერმანია და იტალია მხარს
უჭერდა მეამბოხეებს ფრანკოს მეთაურობით
• 1936 წელს მათ შორს გაფორმდა კავშირი ე.წ.
ღერძის ხელშეკრულება.მოგვიანებით
კი,1937 წელს შეიქმნა ბლოკი ბერლინი-
რომი,ტოკიო,რომელმაც მიზნად დაისახა
ბრძოლა კომუნიზმის წინააღმდეგ
(,,ანტიკომინტერნული პაქტი”)
ღერძის ქვეყნების დროშა
იტალიის სამეფოს დროშა
იაპონიის დროშა
 ღერძის ქვეყნების
მეორეხარისხოვანი წევრები
• უნგრეთის სამეფო
• ბულგარეთის სამეფო
• ხორვატიის დამოუკიდებელი
სახელმწიფო
• რუმინეთის სამეფო
ღერძის ქვეყნების მოკავშირეები
• ფინეთის რესპუბლიკა
• ერაყის სამეფო
• ტაილანდის სამეფო
 კოლაბორაციონისტული
მთავრობები
• ვიშის რეჟიმი
• ელინისტური სახელმწიფოები
• ნიდრელანდების რეიხსკომისარიატი
• ბელორუსის ცენტრალური რადა
• სალაშის რეჟიმი (უნგრეთი)
• ნედიჩის რეჟიმი (იუგოსლავია)