Малолетничко насилство како

последица на недоволна
емпатија и емоционална
интелигенција
СЕМИНАРСКА РАБОТА ПО ПРЕДМЕТОТ ПСИХОЛОГИЈА

Ментор: СТУДЕНТ: БЛАГОЈ ВЕСЕЛИНОВ

Проф. Д-р. Љупчо Кеверески ИНДЕКС БР. 1451
Вовед

 Малолетничкото насилство претставува сериозен социјален проблем со големи

последици за безбедноста и добробитта на децата и младите луѓе. Во ова есеј ќе
истражиме поврзаноста меѓу малолетничкото насилство и недостатокот на емпатија
и емоционална интелигенција, како и начините на кои можеме да ги намалиме и
превенцираме овие проблеми.
Емпатија

 Емпатијата е способноста да се разбираат и споделуваат чувствата на другите. Она

што ја одличува емпатичните луѓе е нивната способност да се стават во чевлите на
другите, да се идентификуваат со нивните емоции и да ги разберат нивните
перспективи и потреби. Ова вклучува и почеток на активно слушање и заговарање
на јазикот на емоции, што овозможува посветена комуникација и поддршка кон
другите.
Емоционална интелигенција

 Емоционалната интелигенција, пак, се однесува на способноста да се разбираат и

управуваат со сопствените емоции, како и со емоциите на другите.
 Емоционалната интелигенција вклучува: препознавање и разбирање на емоции,
управување со емоциите, самомотивациј,контрола на емоциите , препознавање на
емоции во другите луѓе , ефективна комуникација со нив и одржување на
меѓусебната комуникација. Емоционалната интелигенција го поттикнува развојот на
емпатија, бидејќи се фокусира на разбирање и одговорност кон емоциите, и на тоа
како емоциите влијаат врз нас и врз другите.
Меѓусебна поврзаност

 Постојат бројни врски помеѓу емпатијата и емоционалната интелигенција.

Емпатијата е важна компонента на емоционалната интелигенција, бидејќи се
однесува на способноста да се разбираат и искусуваат емоции на другите. Кога
имаме развиена емоционална интелигенција, ние сме во можност да ги разбереме и
усвоиме емоциите на другите, што резултира во подобра способност да се
идентификуваме со нив и да им понудиме соодветна поддршка.

 Исто така, емпатијата и емоционалната интелигенција имаат значаен влијание врз

комуникацијата и меѓуличните односи.
Малолетничкото насилство и неговата поврзаност со недостаток на емпатија:

 Малолетничкото насилство се однесува на физичкото, психолошкото или

сексуалното малтретирање од страна на едно дете кон друго или кон млади
лица. Еден од факторите кои може да допринесат за појавата на
малолетничкото насилство е недостатокот на емпатија. Емпатијата,
способноста да се разберат и споделат чувствата на другите, е клучен аспект
во превенцијата на насилството. Кога децата немаат развиена емпатија, тие
можат да бидат невнимателни кон потребите и болката на другите, оставајќи
ги без потребната поддршка и заштита. Таквата недостаток на емпатија може
да ги затвори децата во својата сопствена перспектива и да ги натера да се
осетат неважни или непотребни, што може да предизвика страв и немоќ.
 Малолетничкото насилство и неговата поврзаност со недостаток на
емоционална интелигенција

 Недоволното ниво на развиеност на емоционалната интелигенција ,води кон проблеми со

комуникацијата со другарчињањата во училиштето,постарите луге и врсниците надвор од
училиштето.Таквото проблематично однесување е се поприсутно помегу децата.
Малолетничко насилство во училиштата

 Поради тоа што емпатијата игра важна улога во разбирањето на потребите на

другите, емоционалната интелигенција има голема важност во превенцијата на
малолетничкото насилство. Емоционалната интелигенција вклучува разбирање и
управување со сопствените емоции, како и распознавање и реагирање на емоциите
на другите. Децата кои немаат развиена емоционална интелигенција можат да имаат
тешкотии во разбирањето и изразувањето на своите емоции, што може да доведе до
неприлагодливо и агресивно однесување. Недостатокот на управување со
сопствените емоции може да ги натера децата нанасилно решавање на конфликти и
да ја загрозат безбедноста на другите.
Недостаток на комуникација и
затворањето во себе пат кон екстремно
насилство
 Неразвиената емоционална интелигенција кај младите доведува
до проблеми со комуникацијата и затворање во себе.Тоа понатаму
води до исклучување на било каква емпатија и спремност на
насилно однесување. Во таква состојба се решаваат и за
употреба на оружје со трагични последици.Во последните години
сме сведоци за зголемен број напади и убиства со огнено оружје
во училиштата не само во Америка туку и во соседните држави.
Превенција на малолетничкото насилство:

 За да се намали малолетничкото насилство и да се создаде безбедна средина за

децата и младите лица, потребно е да се инвестира во развојот на емпатија и
емоционална интелигенција. Од една страна, образовните институции можат да
вклучат програми за развој на емпатија и емоционална интелигенција во
стандардната настава, како дел од социјално-емоционалното образование. Овие
програми треба да ги негуваат вештините за разбирање, споделување и реагирање
на емоции, како и учење на алтернативни начини за решавање на конфликти.
Улога на родителите и наставниците

 Од друга страна, родителите и воспитувачите имаат критична улога во поддршката

на развојот на емпатија и емоционална интелигенција кај децата. Тие можат да ги
учат децата да ги разбираат и прифаќаат емоциите на другите, да бидат посветени
на решавањето на конфликти мирно и конструктивно, и да ги поддржуваат во
управувањето со сопствените емоции.
Улогата на организациите и општеството

 Во намера да се помогне на малолетните ученици ,се прават истражувања и се следи

состојбата со насилството во училиштата во последните години. Сите показатели
сведочат за пораст на анксиозноста и несигурноста кај учениците.
 За да се намали оваа појава од Светската организација за заштита на детските права
UNICEF работи неуморно и има издадено прирачник за наставници и родители како да
се справат со проблемот на малолетничкото насилство.
 ,Запирање на насилството во училиштата: прирачник за наставници” е придонес на
УНЕСКО како поддршка на Образование за сите и Меѓународната декада на
Обединетите нации за култура на мир и ненасилство врз децата во светот (2001-2010).
Овој прирачник произлезе од Светскиот извештај за насилство врз децата од 2006
година којшто претставува прв сеопфатен меѓународен напор за испитување на
размерите на насилството врз децата, како и неговото влијание.
UNICEF во акција за запирање на
насилството во училиштата

 Запирање на насилството во училиштата: прирачник за наставници” е придонес на

УНЕСКО како поддршка на Образование за сите и Меѓународната декада на
Обединетите нации за култура на мир и ненасилство врз децата во светот (2001-
2010). Овој прирачник произлезе од Светскиот извештај за насилство врз децата од
2006 година којшто претставува прв сеопфатен меѓународен напор за испитување на
размерите на насилството врз децата, како и неговото влијание.Со овој прирачник
за првпат е препознаена потребата од борба со малолетничкото насилство и се
преземаат конкретни чекори во таа насока.
Заклучок

 Малолетничкото насилство е сериозен проблем со далековидни последици.

Неговата поврзаност со недостатокот на емпатија и емоционална интелигенција не
треба да се занемарува. Само преку инвестирање во развојот на емпатија и
емоционална интелигенција, преку образовни програми и поддршка од родителите и
воспитувачите, можеме да ги намалиме случаите на малолетничко насилство и да
креираме безбедна и поддржувачка средина за нашите најмлади. Превенцијата и
решавањето на овој проблем треба да биде приоритет за сите сектори на
опшеството, за да ги заштитиме правата и благосостојбата на нашата наредна
генерација.
Користена литература

 Психологија проф. Д-р. Љупчо Кеверески

 Stopping violence in school: guide for teachers- WWW. Unesco.org
 How to identified and prevent school violence-verywellmind.com