-Почитување на различностите (разликите се

изворот и средства за образование)

-Поддржување на учењето и развојот
(верување во можност за напредок и
образование на сите деца)
-Флексибилност на наставата (разновидни
наставни стратегиии методи и проценки кои се
усогласени со различни стилови на учење и
искуства)
-Соработка (тимска работа)
-Континуирано личен и професионален развој
(доживотно учење).
Фази на решаваое прпблеми вп семејствптп:
1. Идентификација на проблемот
2.Комуникација за проблемот
3. Дефинирање на други можности
4. Одлука за постапување врз основа на
избраната алтернатива
5. Акција која настојува да реализира план
6. Насочување на акциите кон конечно
решение
7. Проценка на успехот на акцијата
Прпцеспт на прилагпдуваое сп фактпт
дека тпа дете има пптешкптии е:
-Долготраен психолошки процес со различни
фази и степени на приспособување, од општа
емоционална дезинтеграција, преку
реинтеграција преку создавање одбранбени
механизми до зрела адаптација и подготвеност на
родителите да се справат со ситуацијата.
5 фази 0д процесот на жалење: 1.Преживување
1.Негирање 2.Барање(разум,лек,значење)
2.Гнев 3.Сместување
3.Преговарање 4.Разделување
4.Депресија
5.Прифакање
Елизабет Кублер и Дејвид Кеслер(2005) Милер(1984)
AUTISM SPECTRUM
DISORDER
(ASD)
АУТИЗАМ:
Развојно нарушување кое спаѓа во групата на
первазивни развојни нарушувања. Тие се
карактеризираат со отстапувања во развојот на
повеќе основни психолошки функции релевантни за
развојот на социјалната интеракција, комуникација
и внимание, перцепција, проверка на реалноста и
моторни вештини.
Аутизмот е развојно нарушување кое се појавува во
првите три години од животот на детето и го зафаќа
нормалниот развој на социјалните и комуникациските
вештини. Причините за појава на аутизам не се точно
познати и постојат многу теории за неговото
настанување. Она што со сигурност се знае е дека
начинот на одгледување во семејството не доведува до
аутизам. Со рана дијагноза, правилна терапија и
едукативна интервенција тешкотиите кои ги имаат
децата со аутизам може да се намалат, но тие секогаш ќе
постојат во некоја мера. Лицето со аутизам, во зависност
од нивото на попреченост, секогаш ќе има потреба од
некоја форма на поддршка.

Amazing thing happpen…

https://www.youtube.com/watch?v=RbwRrVw-CRo
ТРИЈАДА НА ППЩТЕСТУВАОА
ВИНГ( 1988)
КОМУНИКАЦИЈА СОЦИЈАЛНА ИНТЕРАКЦИЈА

ИМАГИНАЦИЈА И КРУТИ ОДНЕСУВАЊА

Спцијални вештини:
- Оштетување на невербалните форми на
однесување (израз на лицето, држење, гестови)
- -Иницирање или градење односи со врсниците
- -Спонтано споделување на интереси, уживања или
достигнувања
- -Социјален или емоционален реципроцитет
Лицата со аутизам имаат значителни тешкотии во
градењето врски. Тие наидуваат на проблеми при
разбирањето на социјалните правила за градење
врски и интеракција со врсниците, правила кои
секој ги користи како поддршка. Како резултат на
тоа, тие може да бидат индиферентни или да ги
одбиваат луѓето кои настојуваат да стапат во
контакт со нив. Доколку немаат помош од
возрасните, децата со аутизам остануваат
изолирани од луѓето, бидејќи другите деца се
откажуваат од обидите да започнат интеракција
или игра со нив, во училиште или на игралиште.
Вештини за кпмуникација:
-Доцен говор или мутизам, без гестови, изрази на
лицето
-Иницирање и одржување на дијалог кога има говор
-Стереотипна и повторувачка употреба на јазикот
или идиосинкратски јазик
-Недостигаат спонтани форми на игри, имитации,
претенциозни игри
Лицата со аутизам имаат значителни потешкотии
во комуникацијата. Видот и степенот на
потешкотиите се разликува од едно до друго лице.
Лицата со аутизам потешко се изразуваат и потешко
ги разбираат останатите луѓе, особено тешко ги
разбираат апстрактните поими. Додека некои лица
со аутизам можат да зборуваат прилично добро,
други може да покажуваат многу ограничена
способност за комуникација и покрај нормалниот
интелектуален развој.
Пднесуваое:
-преокупација со иста тема
-ритуали или дисфункционални рутини
-постојана преокупација со делови од предметите
-стереотипни и повторувачки моторни движења
-игра на пониско ниво на развој
 Лицата со аутизам имаат многу круто однесување и
многу ограничен круг на интереси и активности. Тие
сакаат да следат прецизни дневни активности. Може да
бидат многу приврзани, за навидум, обични предмети,
како на пр. камчиња, и да инсистираат секаде да ги
носат со себе. Едно исто движење на телото може да се
повторува постојано, (како на пр. движење на прстите)
или пак предметите да се користат на ограничен начин
(редење моливчиња во еден ист редослед). Кога овие
опсесивни активности или рутини ќе бидат
неочекувано нарушени или променети, детето станува
вознемирено.
 Едукативните програми мора да го земат сето ова во
предвид. Тие треба да имаат функција да ја намалат
опсесијата на детето кое има проблематично
однесување и да го охрабрат/поттикнат да биде
пофлексибилно во оние области во кои може да се
постигне напредок.
Вппбичаени карактеристики на
лицата сп АУТИЗАМ :
- Визуелен стил на учење / наспроти аудитивниот
стил
- Тесен опсег на интереси
-Отпорност на промени во рутината
-Нееднаквост во развојот на вештините
дисхармоничен развој
-Анксиозност
 „Аутистичен ум“
Павел и Чпрдан(1997)
перцепција меморија

Доживување на
емоции светот околу
нас

Важноста на:
• начинот на кој информациите се перципираат,
• начинот на кој се чуваат информациите
• начини на доживување на светот околу нас,
• улогата на емоциите како контекст во кој овие процеси можат или можат не
се одржи.
Децата со АУТИЗАМ би требало:
• Учат функционални вештини,
• Да користат фотографии, видеа на
ученик
• Да се коментираат настани и дејства
•Да користат визуелен распоред и
визуелна поддршка
Мемприја:
-Потребна им е помош за паметење.
-Избегнувањето фрустрирачки грешки поттикнува
учење.
-Понекогаш постои недостаток на свесност за
сопствената меморија.
-Нема „автобиографска меморија“.
-Меморијата е механичка.
-Негирањето на упатствата е бесмислено и сурово.
•Визуелната поддршка е ефективна
стратегија за компензација
•Визуелни потсетници
•Структура и рутина
•Најава за каква било промена во рутината
 ЕМПЦИИТЕ ВП ПДНПС НА
УШЕОЕТП
-Деца со аутизам доживуваат емоции
-Но, тие често не ги разбираат своите или туѓите
емоции.
-Неспособност да се контролираат емоционалните
испади - „бихејвиорални испади“.
-Неможност да се изразат чувствата во соодветен начин.
-Негативни реакции на околината.
-Спречете ги предизвикувачите
- Предвидете ги „топењето“ и „лутиот бес“
-Корегулација
-Игри и активности за градење саморегулација
-- Поучување на емоции
Сетилнп-перцептивни прашаоа

Can you make it to the end:

https://www.youtube.com/watch?v=aPknwW8mPAM
ASD теприи
Слаба централна
теорија на кохерентност
умот
разбирање

вклопување справување

извршното
функционирање

1. НЕРАЗВИЕНО ЗАЕДНИЧКО ВНИМАНИЕ И ТЕОРИЈА НА УМОТ -да

ги објасни тешкотиите на социјализација и комуникација
2. СЛАБА ЦЕНТРАЛНА КОХЕРЕНЦИЈА -да ги објасни когнитивните
предности
3. ТЕШКОВИ НА ИЗВРШНИТЕ ФУНКЦИИ – разбирање на
секојдневните потешкотии во справувањето
 ЗАЕДНИШКП ВНИМАНИЕ
Тринасочна социјална интеракција која вклучува:

дете

Предмет
/ настан возрасен

Прво се развива помеѓу дете и возрасен, а подоцна и помеѓу детето и врсниците.

Социјалната когнитивна вештина која е предуслов за разбирање на мислите и
верувањата на друга личност - Теорија на умот
ЗАЕДНИШКП ВНИМАНИЕ И ЈАЗИК
-Едно објаснување за поврзаноста помеѓу јазикот и
заедничкото внимание е дека самиот јазик се учи за време на
епизоди на заедничко внимание.
-На почетокот на втората година од животот, кога детето ќе
слушне одреден збор од возрасен, проверува каде е насочен
погледот на таа личност за да го лоцира саканиот предмет.
-Децатa со аутизам спонтано не го делат фокусот на
визуелното внимание со возрасен.
-Тие не се обидуваат да го свртат вниманието на возрасните
кон она што го прават и кон светот околу нив
-Тие не проверуваат дали некој возрасен ги следи нивните
постапки
-Имаат многу малку или воопшто немаат стратегии за
заедничко внимание
ЗАЕДНИШКП ВНИМАНИЕ И
СИМБПЛИШНА ИГРА
-Претставуваат почеток на разбирање на менталните
процеси на други.
-Теоријата на умот (Baron-Cohen, 1985) е уште една
социјална когнитивна вештина.
-Се развива по симболична игра.
Тоа ни овозможува:
- да ги насетува менталните состојби на другите
- да се претпостави што другите луѓе знаат, сакаат,
чувствуваат или веруваат
- Се развива околу 4-годишна возраст
Недпстатпк на терпија на умпт
1.Тешкотии во разбирањето на туѓото однесување
2. Тешкотии во разбирањето на чувствата
3. Тешкотии во предвидување на туѓото однесување и
чувства
4. Проблеми со разбирање на туѓата перспектива
5. Проблеми со разбирање на туѓото лице намерите
6. Неразбирање за тоа како влијае однесувањето
чувствата и однесувањето на другите луѓе
7. Проблеми на заедничко внимание и социјални
конвенции
8. Проблеми за разликување на фикцијата од реалноста
ЦЕНТРАЛНА КПХЕРЕНЦИЈА
(Фрити Хапе, 1994)
КАЈ ЛИЦА СО НЕВРОТИПСКИ РАЗВОЈ: Ја гледаме целината, а не
поединечните делови (Navon, 1977)
ДЕЦА СО НЕРАЗВИЕНА ЦЕНТРАЛНА КОХЕРЕНЦИЈА: Тешко
гледаат цели слики Фокусирани се на детали без да го забележат
концептот, без значењето на целината и така се спречува
генерализацијата.Фокусиран на бетонот без можност за
согледување на поголемата слика
АУТИЗАМ: се занимава со детали за да „не може да ја види шумата од
дрвјата“
АДХД: недостаток на фокус и внимание за да „не може да види дрво
од шумата“ Луѓето со аутизам се поуспешни во обработката на
деталите, но помалку успешно интегрирање на информации од
различни извори во целина.
ПОНЕКОГАШ: Хиперлексија, фотографска меморија, способност за
изведување аритметички вештини со голема брзина.