ANO ANG KARANIWANG

GINAGAWA MO SA
TUWING BIBILI KA NG
ISANG BAGONG BAGAY
O PAGKAIN?
“Sa kulturang
UMUUNLAD NGA BAPilipino/Filipino,
inaalam muna kung ano isang
TAYO O PAURONG
bagay bago magsabi kung ano
ANG ATING
ang iniisip o di kaya ay niloloob
PAG-UNLAD?
ukol dito,” (Torres-Yu, 2006).
MAPAG
SURI AT
MAPAG
KILATIS
Ganito rin sa panitikan

BAKIT?
BAKIT BA TAYO
SUMUSURI?

BAKIT BA KAILANGANG GAWIN ITO?

TARGET SA ARAW NA ITO
 Mula sa salitang Griyego na
“Ang pagbabasa na may layuning
“krino” na
UMUUNLAD NGA BA
nangangahulugang
kilatisin ang isang akda ay pumapasok
manghusga.
TAYO
sa gawain ngOkritisismo.
PAURONG Isa itong
ANG
gawain o ATING
praktika na bahagi ng
pampanitikang pag-aaral. Isa itong
PAG-UNLAD?
espesyalisadong larangan sa loob
nito,”(Torres-Yu, 2006).
•Ayon kay Propesor Nicanor
Tiongson ng Unibersidad ng
Pilipinas ay may limang
katanungang dapat mabatid at
masagot ng sinumang nais
maging kritiko.
1. Ano ang nilalaman o ipinararating sa
atin ng likhang-sining?
•Sa katanungang ito ay nais malaman kung
anong anyong pampanitikan ang binasang
akda, matapos nito ay nais palalimin ang
kaalaman ng mambabasa kung ano sa tingin
niya ang mensahe nito. Ano ang nais nitong
ipadama sa sinumang babasa? Ano ang
pinalulutang na paksa?
2. Paano ito ipinararating?

•Ang katanungang ito ay

sumasagot o tumutukoy sa paraan
o teknik na ginamit ng manunulat
upang maisulat ang akda.
3. Sino ang nagpaparating?

GABAY: Sino ang may-akda? Ano ang

kanyang kasarian? Ano ang estado ng
kanyang buhay? Maaaring
manaliksik sa kanyang talambuhay.
Sino-sino ang kanyang impluwensya
sa panulat?
4. Saan at kailan sumupling ang likhang-
sining na ito?
Nais malaman sa bahaging ito kung ano
ang pangkasaysayang kahalagahan ng
akda. Anong kaisipan ang dominante
nang maisulat ito na sa tingin ninyo ay
nakaapekto sa pagkakasulat ng akda.
5. Para kanino ang likhang-sining na
ito?
Ito raw ang pinakamahalagang katanungan, dito
ay nais tukuyin kung sino ang target reader ng
manunulat ngunit hindi lamang ito literal na
audience sapagkat kakambal ng audience ay saang
antas ng lipunan sila kabilang o nagmula. Mula sa
antas ng lipunan ng mababasa ay mahihinuha na
natin kung ano ang gustong ipabatid ng manunulat.
ANG KRITIKA SA
PANAHON NG
KRISIS
E. San Juan Jr.
 KRITIKA
Mapanuring Kaisipan

Ideolohiya Kultura
Anong uri ng kultura ba
ang nililikha natin sa
ngayon?
Mapagpalaya
o Mapanupil?
Ang kritika ay hindi
lamang basta-basta
panunuring
pampanitikan.
 “Ang kritika ay
hindi lamang basta-
basta panunuring
pampanitikan.”
Kung ang katawan ng awtor ay anemiko,
sa ganitong pagturing, ano ang mapapala
ng kritiko.

ERNEST HEMINGWAY
KRITIKO
•Krisis
•Anti-Imperyalista
•Paghulagpos sa matagal na pangungulila
at pagkaalipin
•NVM Gonzales- Four hundred years of
servitude.
“Ang kasaysayan natin
ay isang walang patid na
naratibo ng
paghihimagsik.”
KRITIKO…
ay isang porma ng ideolohiya na
may pwersang pampolitika, may
pwersang moral, at intelektuwal.
 “Ang organikong
intelektuwal ng masa ay
may kabuluhan lamang
kung siya’y tumutulong
sa paglikha ng kamalayan
ng bansa-taumbayan,sa
pagbuo ng national
popular will.”

ANTONIO GRAMSCI
 Sila ang maaaring magbuhay sa
hegemonya ng bansang Pilipino
na katumbas na rin ng paglikha ng
isang awtentikong kulturang
Pilipino.
 “Ang pagsulat
ay isang
gawaing
sumisira sa
kapayapaan.”
Ito ang katungkulan ng isang alagad ng
sining.

JAMES BALDWIN
 Kung walang kritikang radikal na
maitataguyod ang CCP at iba pang
organisasyong progresibo, kahit ilang
milyong tula, kuwento, dula at nobela ay
hindi makapagbibigay ng direksiyon
tungo sa kullturang makamasa’t
mapagpalaya.
HINDI NA TEORETIKAL LAMANG ANG
PAG-IISIP.
Ito ay humahati o naglalapit, nagtutulak o
umaakit, dumudurog, humihiwalay, nag-
uugnay at muli pang nag-uugnay, hindi niya
mapigil na hindi magpalaya o manugpo.
 KRITIKO AY
ISANG AKSYON,
ISANG
NATATANGING
PAGKILOS
MGA TEORYANG
PAMPANITIKAN
Ating Saliksikin!
 UNANG PANGKAT: TEORYANG
PAMPANITIKAN
FORMALISTIKO/PORMALISTIKO

REALISMO

MARXISMO
IKALAWANG PANGKAT:
TEORYANG PAMPANITIKAN
FEMINISMO

KLASISMO / KLASISISMO

EKSISTENSYALISMO
IKATLONG PANGKAT: TEORYANG
PAMPANITIKAN
ARKETAYPAL / ARKETIPAL

HUMANISMO

IMAHISMO
IKAAPAT NA PANGKAT:
TEORYANG PAMPANITIKAN
ROMANTISISMO

SOSYOLOHIKAL

SIKOLOHIKAL
IKALIMANG PANGKAT:
TEORYANG PAMPANITIKAN
MORALISTIKO

QUEER

KULTURAL
 MARAMING
SALAMAT!