pagbabaybay,intonasyon o aksent sa pagbibigkas, ito ay nagkakaroon ng ibang kahulugan. Halimbawa: • puNO- walang espasyo • Puno-(tree) sa ingles • saMA- (bad) sa ingles • SAma-(join) sa ingles • BAka- (cow) sa ingles • baKA- siguro HETEROGENEOUS- ito ay mula sa salitang “ heterous” na ngangahulugang magkaiba at “genos” naman ay uri o lahi. Sinasabi na ang bawat wika ay mayroon mahigit na isang baryasyon. - Wikang iba-iba ayon sa lugar,grupo, at pangangailangan ng paggamit nito. Halimbawa: • Erpat – binaligtad na pater (father) • Lodi- binaligtad na idol • Lokbu –binaligtad na bulok • Letmaku – makulet • Bokal – kalbo • Igop – binaligtad na pogi LINGGUWISTIKONG KOMUNIDAD – ay isang konsepto sa larangan ng lingguwistika na nagtutukoy sa isang grupo ng mga tao na may kahalintulad na wika at paggamit ng wika. - Ito ay nagpapahiwatig ng ugnayan ng wika sa isang partikular na pangkat ng tao,kung saan ang wika ay nagiging sentro ng kanilang pakikipagtalastasan at pagpapahayag ng kanilang kultura. Ito ay tumutukoy sa mga tao na may iisang wika,kundi pati na rin sa mga iba’t ibang saloobin,pananaw, at mga paggamit ng wika sa isang komunidad. Ito ay hindi lamang tumutukoy sa mga tao na may iisang wika, kundim pati na rin sa mga iba’t ibang saloobin,pananaw,at mga paggamit ng wika sa isang komunidad. Halimbawa:
1. Internasyonal – United Nations;UNICEF; at iba pa
2. Rehiyonal – European union; ASEAN; at iba pa 3. Pambansa – mga bansa at estado na may iba’t ibang etnolingguwistikang pangkat tulad ng Pilipinas, Indonesia, Japan at iba pa. 4. Organisasyonal – Microsoft; Google; Nestle; at iba pa UNANG WIKA AT PANGALAWANG WIKA - Ating masasabi na ang pangunahin o unang wika na likas na sinasalita ng mga tao sa isang komunidad. Ito rin ang wikang madalas nating ginagamit sa pakikipagtalastasan sa loob ng bahay. - Ang pangalawang wika ay wikang natutuhan ng isang tao matapos niyang maunawaang lubos at magamit ang kanyang sariling wika. Subalit para sa karamihan ng mga Pilipino, ang Ingles ay nagiging pangatlong wika na dahil mayroon silang “ mother tongue”, Filipino, at Ingles. Sa kaparehas na pangkat magsagawa ng isang pagplaplano ng maikling presentasyon tungkol sa kanilang napiling teknolohiya at kung paano ito makatutulong sa pag-unawa ng mga konseptong pangwika. Batay sa mga nakaraang gawain ay sagutan natin ang mga sumusunod na katanungan:
1. Ano-ano ang mga natutunan mo mula sa
presentasyon ng ibang pangkat?
2. Paano mo ito magagamit sa iyong sariling pag-aaral
sa wika?
3. Sa iyong palagay nakakatulong ba sa iyong paglinang
at pagpapaunlad ng sariling wika ang mga pinag- aralang mga barayti ng wika?
4. Bilang mag-aaral,sa papaanong paraan makakatulong
ang mga pinag-aralang barayti ng wika? Panuto: Isulat ang T kung ang isinasaad ng pangungusap ay tama at M kung mali.
1. Dayalek o dayalektal ang wikang ginagamit sa isang particular na rehiyon.
2. Ang sosyolek ay isang barayti ng wika na personal sa isang ispiker.
3. Tinatawag din ang pidgin na nobody’s native language.
4. Creole ay ang dating pidgin na naging native language.
5. Ang idyolek ang barayti ng wika na nabubuo batay sa dimensyong sosyal.
6. Kosa, pupuga na tayo mamaya. Ang pangungusap ay halimbawa ng
sosyolek.
7. Wiz ko feel ang hombre dito. Ang pangungusap an ito ay halimbawa ng
creole.
8. Ang etnolek ay nagmula sa iba’t ibang etniko.
9. Ang chavacano ay isang halimbawa ng creole.
10. Ang ganda hane! Ang pangungusap na ito ay halimbawa ng sosyolek