GZ 2010: perspectivas desde o

nacionalismo político
por I.J. Ansotegi Soares1

1
http://gl.wikipedia.org/wiki/Ínhigo_Ansotegui

1
 A MODO DE PRÓLOGO.

O texto que tes entre mans non é un documento científico, non é unha novela curta, nin un
documento literario, non é unha proba de fe e non pretende baixo ningún concepto ser
ningunha destas cousas. Non pretende ser imparcial, emporiso malia empregar ferramentas
analíticas politolóxicas e sociolóxicas non se encadra coma un documento científico. Non relata
situacións imaxinarias protagonizadas por personaxes imaxinados, senón feitos reais do noso País,
por iso non é un documento literario. Non é unha proba de fe, porque non acolle dogmas nin define
verdades absolutas.

É un documento de combate político. Escrito desde a maior implicación co proxecto e a

organización do nacionalismo político galego.

Se non confías na capacidade do pobo galego de xerar alternativas políticas propias, non leas isto.

Se cres que vives no mellor dos mundos posíbeis, non leas este texto.

Se non acreditas na crítica coma o método para atopar as solucións correctas, non leas este
documento.

Se confias no que di a TVG ou La Voz de Galicia, non leas estas páxinas.

Se consideras que non hai nada que facer, NON leas estas páxinas.

Só ten sentido que adiques o teu tempo a ler este documento se consideras que hai algo que
non vai e consideras que hai algo que facer.

Este documento non aporta solucións, nin sequera pretende sentar tipo algún de cátedra. As
grandes aportacións e as solucións acertadas son o resultado de reflexións colectivas e o emprego da
metodoloxía proba/erro.

Con este documento apenas se pretende analizar e reflexionar en derredor da situación actual
da Galiza e do nacionalismo político. Contribuir a unha reflexión colectiva que se está a dar desde
hai alomenos cinco anos no nacionalismo político e que non remata por madurar ningunha
orientación política colectiva que actualice e rearme ao nacionalismo.

E fálase de rearme do nacionalismo político porque nos atopamos nunha época de ofensiva
reaccionaria, como afirmaba certeiramente María Reimóndez nun artigo recente na contraportada
de Xornal de Galicia do 14 de abril: Estamos nun momento no que os grupos extremistas de
dereitas comezan a dominar os discursos dun xeito terrible, impoñendo o seu con enormes medios
económicos.

Efectivamente, esta ofensiva ten medios, porque ten intereses, porque non é neutral, nin
democrática, nin xusta, por máis que empregue todos estes disfraces.

Antes de entrar a trapo no documento, agradecer a todas as persoas que colaboraron activa ou
pasivamente da elaboración deste texto o seu traballo, se ben o responsábel último e único dele é
quen esto firma.

2
Temos que axir sobre o presente a través da crítica radical de todo o que existe, radical no
senso de que a crítica non se asusta nin fronte aos resultados atinxidos nin fronte ao conflito
coas forzas existentes
Karl Marx

3
 A OFENSIVA DA DEREITA: CREACIÓN DE SENTIDO COMÚN REACCIONARIO.

Os diferentes sistemas políticos que as diferentes formacións sociais teñen soportado implican
distintas solucións à contradición entre quen ostentan o poder e se benefician do reparto
social da riqueza e quen sofren os efectos dese reparto e carecen de poder suficiente como
para modificar o equilibrio realmente existente. A pulsión vital de todo sistema político é manter
o equilibrio de forzas que lle dá a vida, con diferentes grados de apertura/feche, segundo as tensións
e contradicións político-sociais existentes e a súa capacidade de absorción, eis a entropía que sexa
quen de soportar. Un sistema excesivamente entrópico desfaise pola súa incapacidade de manter a
coherencia e o statu quo, un sistema anentrópico será incapaz de asumir a mínima contradición
social e, polo tanto, manter o mínimo consenso político que esixe a subordinación política.

Ningún sistema pode eliminar totalmente a resistencia, pois mentres a política formal, como sinalou
James C. Scott2, é o ámbito das elites, das testemuñas escritas e da acción pública, a infrapolítica é o
ámbito do liderado informal, das non-elites, da conversa e o discurso oral e da resistencia
clandestina. A noción de biopoder, enunciada primeiramente por Michel Focault e desenvolvida por
Negri e Virno, entroutros, ven reclamar atención sobre a crecente intervención neste eido.

No caso da fórmula democrática, existen elementos coma o marco formal de liberdades

públicas e a concorrencia plural a eleccións que supoñen unha configuración específica e
claramente diferente a outros sistemas políticos na súa procura de lealdade e consenso, é dicir,
de lexitimación política.

Neste contexto, a hexemonía no discurso público e nos marcos cognitivos constitúe unha das
estratexias básicas de combate político e de lexitimación do propio sistema. Se atendemos aos
achádegos da filosofía da linguaxe e a estruturación do pensamento humano en metáforas
sistematizadas, podemos entender a compoñente estratéxica que ten a hexemonía no discurso
público na consecución de representatividade institucional derivada do sufraxio e na consecución da
aceptación popular dos equilibrios socio-políticos existentes.

A procura desa hexemonía é un combate político-cultural entre as forzas socio-políticas

emancipadoras e as partidarias da actual situación das cousas. Coma en toda colisión de forzas,
a intensidade das intervintes determina a resultante.

O SENTIDO COMÚN REACCIONARIO: TEMAS E IDEAS FORZA

Estamos inseridos nun período de ofensiva das forzas reaccionarias, que ten coma obxectivo
crear o sentido común que permita desmontar e atacar as conquistas sociais derivadas das
loitas populares culturais, sociais e políticas do século XX. Seguindo a Paolo Virno3: A
«contrarrevolución», ao igual que o seu oposto simétrico, non deixa nada intacto. Determina un
largo estado de excepción, no que parece acelerarse a expansión dos acontecementos. Constrúe
activamente a súa peculiar 'nova orde'. Forxa mentalidades, atitudes culturais, gustos, usos e
costumes, en suma, un inédito sentido común. Vai à raíz das cousas e traballa con método. Pero
hai máis: a «contrarrevolución» sérvese dos mesmos presupostos e das mesmas tendencias —
económicas, sociais e culturais— sobre as que podería acoplarse a «revolución», ocupa e coloniza
o territorio do adversario e dá outras respostas às mesmas preguntas.

O sentido común reaccionario español está constituído por unha serie de preceptos comúns á dereita
internacional (de raíz usamericana, dado o vencello do capital español co usamericano) e outros
propios derivados da propia historia. Os preceptos comúns brillantemente enumerados por Susan

2
Scott, James C. Los dominados y el arte de la resistencia (2003), Txalaparta Argitaletxea
3
Virno, Paolo Virtuosismo y revolución: la acción política en la era del desencanto (2003), Traficantes de Sueños, edición telemática
http://www.nodo50.org/ts/editorial/virtuosismo%20y%20revoluci%F3n.pdf

4
George4 son os seguintes:

-A solución do mercado sempre é preferíbel à regulamentación e à intervención do Estado.

-A empresa privada supera ao sector público en criterios de eficiencia, calidade, dispoñibilidade e

prezo.

-O libre comercio podería ter desvantaxes temporais para algúns, pero en derradeira instancia
será mellor que o protecionismo para toda a poboación de calquera país.

-É normal e aconsellábel que atividades coma a atención médica e a educación sexan lucrativas.

-Uns impostos máis baixos, sobre todo para os ricos, garantirán unha maior inversión e, polo
tanto, a prosperidade.

-A desigualdade é inherente a calquera sociedade e probabelmente é xenética, cando non racial.

-Se as persoas son pobres, só poden culparse a si mesmas porque o traballo duro sempre é
recompensado.

-Unha sociedade autenticamente libre non pode existir sen un mercado libre; de onde se segue que
o capitalismo e a democracia apóianse mutuamente.

-Uns gastos de defensa máis elevados e un sector militar forte garantirán a seguridade nacional.

-Os EUA, en virtude da súa historia, os seus ideais e o seu sistema democrático superior, debería
empregar o seu poderío económico, político e militar pra intervir nos asuntos doutras nacións coa
fin de promover o libre mercado e a democracia.

-A cidadanía doutros países recibirá estas intervencións cos brazos abertos porque librarán ao
Mundo de elementos indesexábeis e perturbadores na comunidade internacional e, en última
instancia, beneficiarán a todos e todas.

-Un precepto non incluido por Susan George, mais vixente no discurso actual, é o negacionismo do
cambio climático mediante deslexitimación da evidencia científica seguindo a estratexia que os
creacionistas e defensores da teoría do deseño intelixente fan nos EUA a respecto do evolucionismo
5
. José María Aznar ten xogado un papel relevante neste sentido a nivel internacional, apoiando e
participando en cumios negacionistas6, financiados abondosamente polas grandes multinacionais
que ven perigar o seu negocio polas preocupacións climáticas7.

Aos que cumpre engadir os principios:

-España é un Estado con unha democracia exemplar, ameazada de desintegración por unha
descentralización administrativa excesiva e un excesivo pluralismo rexional e lingüístico. A
liberdade lingüística está ameazada polas linguas rexionais.

-España é unha sociedade en crise de valores pola perda de influencia da Igrexa Católica, esa perda
de valores explica a desintegración nacional e a aprobación de lexislacións liberais e laicas en
asuntos coma o aborto e o ensino que contribúen à ruptura da paz social herdada do réxime anterior.
As liberdades e os consensos da transición española están ameazados pola libertinaxe derivada da
4
George, Susan El pensamiento secuestrado (2007), Icaria Editorial
5
vide nota 3 Capítulo IV
6
http://www.publico.es/ciencias/193514/aznar/capitanea/negacionistas/calentamiento
7
http://www.publico.es/ciencias/303851/greenpeace/denuncia/fondos/negacionismo

5
falta de valores, que se manifesta tamén nunha lexislación laboral feita so a chantaxe dos sindicatos.

-A resultas da crise nacional polo asalto dos rexionalismos e os libertinismos, España perde peso
específico e isto tradúcese na perda de poder económico do capital español.

A SOCIALIZACIÓN E EXTENSIÓN DO SENTIDO COMÚN REACCIONARIO

A socialización deste sentido común reaccionario español está planificada e responde a un

entramado de actores privados e públicos ligados entre si. Dada a configuración en rede que
define o traballo dos grupos reaccionarios, resulta extremadamente difícil e inxente a enumeración
dos actores, sistematizamos os actores-matriz, é dicir, os actores que actúan coma nós máis ou
menos centrais da rede.

Antes de enumerar estes actores, sen embargo, é preciso resaltar que o entramado se sostén
porque goza dunha financiación solvente, na que participan recursos públicos, sen dúbida, mais
na que teñen un papel destacado as doazóns das empresas multinacionais, que acaparan o 30% do
PIB mundial e o 40% das exportacións8.

Os principais actores matriz no que atinxe ao entramado do Estado Español son:

A Igrexa Católica Española.

O Partido Popular-FAES.

O grupo mediático Unidad Editorial.

A Confederación Española de Organizaciones Empresariales.

Non imos entrar no papel cómplice que o PSOE e o grupo PRISA teñen nesta ofensiva, aceptando
os marcos interpretativos que a dereita máis radical impón e xogando nese espazo unha pretendida
oposición política a esa ofensiva. Aínda que non podemos desprezar este papel, dada a
multiplicación de efectos que produce respecto ao asentamento de nocións reaccionarias como de
sentido común.

Doutra banda, ao referírmonos ao caso galego, teremos que matizar este conxunto de actores,
nomeadamente a nivel mediático, pois non hai unha correspondencia milimétrica entre os actores
matriz e as súas delegacións galegas.

OS CREADORES DE SENTIDO COMÚN REACCIONARIO: ACTORES-MATRIZ

A IGREXA CATÓLICA ESPAÑOLA

A Igrexa Católica é unha organización transnacional, con recoñecemento de Estado nas

Nacións Unidas, grazas à doazón de terreos e recoñecemento internacional feita pola ditadura
fascista italiana de Mussolini, e con sé no Estado-Cidade do Vaticano e delegacións por todo o
orbe, inda que a maior implantación dáse nos Estados latinos europeos e americanos.

Desde o 19 de abril de 2005, está dirixida por un ex membro das Hitlerjugend, xuventudes
hitlerianas, e do servizo de estratexia nazi Reichsarbeitsdienst, Joseph Alois Ratzinger. Este
individuo, nomeado en 1981 prefecto da Congregación para a Doutrina da Fe, sucesora da
Inquisición, considera no seu documento 'Ser Cristián na era neo-pagá' que o cristián ocidental
vive hoxe nunha era neo-pagá marcada pola idolatría do diñeiro, o prestixio, o pracer e o poder.
8
Hernández Zubizarreta, Juan (2009) Las empresas transnacionales frente a los derechos humanos, Hegoa, páx. 132 disponíbel en
http://en.calameo.com/read/000068238e98ec1b8ec22

6
Como resultado, a persoa está de vez máis illada e desorientada e la sociedad desprovista de valores
humanos consistentes. Perante esta situación, o cristián ten a misión de transmitir a súa doutrina. En
2007 beatificou a 498 mortos do bando fascista da guerra española de 1936-1939. A súa xestión à
fronte da Igrexa Católica é definida polo teólogo Hans Küng coma a das oportunidades
desperdiciadas9 pola súa interpretación retrógrada do Concilio e a súa cerrazón.

A Igrexa Católica Española xogou un papel lexitimador da ditadura fascista de Francisco

Franco que asumiu o catolicismo coma alicerce teórico da súa existencia. Durante ese período,
a Igrexa Católica Española regulou e pretendeu regular permanentemente todos ou case todos os
aspectos da vida social. Coa segunda restauración bourbónica e a instauración dunha democracia
vixiada10, o papel da Igrexa Católica Española vai ficando reducido a unha posición privilexiada de
interlocución cos poderes do Estado11 e a un axente educativo de primeira orde, ao mesmo nivel que
os pais e os educadores, mentres que perde o papel de policía biopolítica e deixa de regular todos os
aspectos da vida social que se liberalizan enormemente a respecto do período ditatorial. Como
mostra, os dados de asistencia a misa: en 1973, asistían semanalmente mais do 70% e nunca arredor
do 10%, en 1978, semanalmente menos do 40% e nunca arredor do 10%, en 2002, semanalmente
arredor do 20% e nunca arredor do 50%12.

A Igrexa Católica Española recibe unha cantidade extraordinaria de recursos públicos. Como
denuncia Europa Laica, no ano 2009, a Igrexa Católica Española recibiu máis de 6.000 millóns de
euros13. A Igrexa Católica Española, amais, é o primeiro terratenente do Estado Español, nun
réxime fiscal privilexiado que ata 2007 a eximiu de pagar o Imposto sobre Valor Engadido, que ata
outubro a eximiu de pagar o Imposto sobre Construccións, Instalacións e Obras, que agora só paga
nos edificios adicados a actividades económicas coma a COPE, hospitais privados e colexios, e que
lle permite seguir sen exenta do pago do Imposto de Sucesións e do Imposto sobre Bens Inmóbeis.
Amais, segundo o artigo 206 da Lei Hipotecaria elaborada na ditadura fascista, 1946, e aínda
vixente a Igrexa Católica Española é o único suxeito con capacidade de inmatricular un inmóbel
simplemente declarando que lle pertence, sen aportar ningún outro documento acreditativo (só en
Navarra, rexistraron segundo esta fórmula máis de mil inmóbeis). O interese inmobiliario da Igrexa
Católica Española é puramente económico: a recalificación dun colexio das Carmelitas en Cáceres
onde se construirá un El Corte Inglés ou da duns terreos rústicos en Ávila, convertidos a industriais
suporán ingresos superiores a 19 millóns de euros à Igrexa Católica Española 14. O mantemento de
todo este patrimonio, amais, é sufragado colectivamente por diñeiro público, así, na Galiza, co
retorno do PPdG de Núñez Feijoo ao poder da Xunta incrementouse nun 20% a partida da
Consellaría de Cultura orientada a rehabilitación do patrimonio eclesiático, malia terse reducido nun
15% o total do orzamento da propia Consellaría de Cultura15.

Na creación de sentido común reaccionario a Igrexa Católica Española é un actor de primeira

orde: reivindicando os seus valores éticos e posturas morais coma valores éticos e posturas morais
9
http://www.redescristianas.net/2010/04/15/cinco-anos-de-pontificado-de-benedicto-xvi-carta-abierta-a-los-obispos-
catolicos-de-todo-el-mundohans-kung-teologo/

10
O artigo 8 da Constitución Española de 1978 non tería este carácter se no momento constitucional non estiveramos falando de outorgar ese papel a
un exército golpista e fascista. Artículo 8. 1. Las Fuerzas Armadas, constituidas por el Ejército de Tierra, la Armada y el Ejército del Aire, tienen
como misión garantizar la soberanía e independencia de España, defender su integridad territorial y el ordenamiento constitucional.2. Una Ley
Orgánica regulará las bases de la organización militar conforme a los principios de la presente Constitución.
11
Os acordos internacionais co Vaticano son anteriores à Carta Magna española de 1978 e prevalecen, sendo reclamados polos Bispos:
http://www.conferenciaepiscopal.es/obispos/autores/asenjopelegrina/04.htm
12
VV.AA., Portugal at the polls (2007), Lexington Books, disponíbel en
http://www.ics.ul.pt/ceapp/english/conferences/portugalatthepolls/joseramonmontero/calvomonterolisboafiguresfeb
2003.pdf
13
http://www.rebelion.org/noticia.php?id=85299&titular=la-iglesia-cat%F3lica-cuesta-al-estado-m%E1s-de-6.000-
millones-de-euros-
14
Muñóz, A. , "El reino inmobiliario de la Iglesia" en Diagonal 118, páxs. 4-6
15
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1011

7
de toda a sociedade, reivindicando o franquismo fronte a actual etapa de neopaganismo 16,
mobilizando a todo o seu rabaño periodicamente en manifestacións masivas contra a ampliación de
dereitos (matrimonio homosexual, interrupción voluntaria do embarazo), editando libros nas súas
41 empresas editoras17 e difundindo mensaxes radiofónicas mediante a COPE, Ràdio Renascença e
Radio Popular. Amais, goza dun tecido de institucións educativas e de fins benéficos que reciben un
alto volume de recursos públicos, poñamos o exemplo da Vicepresidencia da Igualdade e do
Benestar que tivo grandes problemas para desenvolver unha rede pública de servizos sociais pois
herdara multitude de convenios con entidades deste tipo que consumían unha parte extraordinaria
do seu orzamento e que non podían ser cancelados facilmente.

Amais mantén un vencello especial e unha continuidade de persoas co Partido Popular, pois
destacados militantes do PP son membros ou simpatizantes de distintas organizacións da Igrexa
Católica Española coma o Opus Dei e os Legionarios de Cristo. Dado o carácter clandestino destas
sectas, é difícil determinar o grao de implicación. Son membros ou simpatizantes do Opus Dei
destacados dirixentes do PP español coma Federico Trillo, Mariano Rajoy, Juan José Lucas, Jaime
Mayor Oreja, Ana Mato, ou do PPdG coma Jose Manuel Romay Beccaría 18 ou Alberto Núñez
Feijoo, presidente da Xunta19, Pilar Farjas, conselleira de Sanidade, Ovidio Rodeiro, Director Xeral
de Xuventude, e Alfonso Cabaleiro, Secretario Xeral de Medios20. Son membros ou simpatizantes
dos Legionarios de Cristo dirixentes do PP coma Ángel Acebes e José María Michavila21.

O PARTIDO POPULAR22.

O Partido Popular é o resultado da confluencia da dereita política organizada tras a ditadura

fascista. Ten a súa orixe en Alianza Popular, unha coalición de camarillas de dirixentes da
ditadura fascista coma Manuel Fraga Iribarne, Cruz Martínez Esteruelas, Federico Silva
Muñoz, Licinio de la Fuente, Laureano López Rodó e Gonzalo Fernández de la Mora . Gozan
de implantación grazas à ditadura, pois a elite do poder fascista, é dicir, aqueles membros da
oligarquía que forman parte dos órgaos institucionais do Estado e polos altos servidores do Estado
sen poder económico real de partida, pero que ao integrarse na direción de tarefas vitais para a
clase dominante poden pasar a formar parte dela sen que iso constitúa a tendencia dominante 23,
entre eles as familias Aznar, Cabanillas, Aguirre, Atienza, Basagoiti, Becerril, Oreja, entroutras 24
forman parte da base de implantación do partido. Tras varios anos de resultados desastrosos, en
1989 pasa de ser unha coalición a un partido único e fúndase o Partido Popular, baixo a presidencia
de Manuel Fraga Iribarne.

O Partido Popular é o partido político do panorama político sistémico que máis cartos recibe
procedentes de fontes privadas: entre 1999 e 2003, o PP recibiu 3,6 millóns de euros de doazóns
nominais e 6 millóns de doazóns anónimas, mentres que o PSOE só recibiu 0,9 millóns de doazóns
nominais e 1,6 millóns de doazóns anónimas25. No tema da financiación dos partidos, cumpre
explicar que en grande parte é negativa: os partidos piden empréstitos às entidades financeiras que
16
http://www.rebelion.org/noticia.php?id=35362&titular=la-iglesia-cat%F3lica-publica-en-uno-de-sus-suplementos-
religiosos-alabanzas-a-la-dictadura-franquista-
17
http://www.catolicos.com/bookstoresespana.htm
18
'Opus Dei, el poder omnipresente de la mafia', Kale Gorria, páxs. 4-8
19
http://www.vieiros.com/nova/78504/non-hai-mellor-xeito-de-celebralo-que-ponendo-galiza-a-disposicion-de-sua-
santidade
20
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/12/unknown/mas-simpatizantes-devociones/2010011201010400455.html ,
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/12/unknown/obra-pierde-poder-politica-gallega-refuerza-
iglesia/2010011201010300975.html , http://feijoomente.blogaliza.org/?p=779 e
http://libertadpp.blogspot.com/2009/04/el-director-xeral-de-xuventude.html
21
Ardi Beltza 12, páx. 5
22
Lagares Díez, N. "O Partido Popular en Galicia' en Rivera Otero, X.M. (coord.) (2003) Os partidos políticos en Galicia, Vigo, Xerais, páxs. 19-
97
23
Fioravanti, E. 'La elite del poder en la España Franquista' en Negaciones. Revista Crítica de Teoría, Historia y Economía 1, Outubro 1976,
Madrid, páxs. 79-106
24
Os 400 nomes no artigo de Fioravanti páxinas 81-88
25
Fundación Alternativas: Informe sobre la democracia en España/2007

8
estas nunca cobran e acaban condonando, por exemplo, Caixa Galicia condonou 2,6 millóns ao PP
cando este partido chegou ao poder en 1996. Informacións periodísticas apuntan a que no derradeiro
ano en que estaban permitidas as doazóns anónimas o PP percibiu cinco veces máis doazóns deste
tipo que o seguinte partido26. Desde 2009 hai aberta unha investigación sobre suposta financiación
ilegal do PP27, coñecida vox populi como 'caso Gürtel', neste contexto o PP solicitou que se reducira
seis veces o tempo no que a fiscalía estivese habilitada a investigar os delitos de corrupción;
pasando do prazo actual de doce meses a só dous, nunha proposta que foi cualificada desde medios
xudiciais e xurídicos como un intento de xerar impunidade imposibilitando calquera investigación 28.
Está estabelecida xudicialmente a financiación ilegal do PP con diñeiro público na campaña
autonómica balear de 200729. A resultas de todas estas investigacións, o tesoureiro do PP, Luís
Bárcenas, foi relevado por José Manuel Romay Beccaría30.

A súa ideoloxía política é o neofalanxismo, malia que presumen de ser un partido ideoloxicamente
lixeiro, que podemos esquematizar en varias ideas forza, que recollemos dun artigo de un
intelectual afín ao Partido Popular, José María Marco31:

- Sacralización do texto constitucional español, facendo unha interpretación alonxada do neo-

constitucionalismo que está reinterpretando o texto constitucional en clave de dereitos e
deberes cívicos. Recolle así algúns aspectos (cidadanía, compromiso persoal,
participación, etc) propias del republicanismo32

- Defensa a ultranza da unidade e continuidade de España. Neste sentido, o PP ten reclamado

o feche do Estado Autonómico33.

- Unha visión da unidade europea coma unha reordenación capitalista continental na que se
deben defender e expandir os intereses 'nacionais' do capitalismo español: a firme defensa
da vixencia dos actuais Estados nación e a dos intereses nacionais –que considera
compatíbel e incluso necesaria para a existencia dunhas institucións europeas respectadas-
e, segundo, a vontade de exercer un papel de liderádego na Unión, fóra de la subordinación
ao eixo franco alemán.

- A alianza co imperialismo usamericano e neocolonialismo: O europeísmo do Partido

Popular vai matizado por un terceiro motivo, o atlantismo. Este xorde dunha reflexión
sobre o sentido da historia de España, que acadou os seus momentos máis gloriosos como
potencia atlántica. A inflexión da política exterior norteamericana tras os atentados do 11S
ofreceu a José María Aznar a oportunidade de devolver a España ao lugar que lle debería
corresponder como un dos países máis ricos do mundo. A anovada relación cos países
latinoamericanos, aparte das súas características propias, debe entenderse tamén no marco
do atlantismo.

- A defensa do capitalismo: Finalmente, hai que insistir na importancia que a liberdade

económica ten para o Partido Popular. É, asemade, o fundamento da prosperidade dun
país e a condición indispensábel para manter a solidariedade e a cohesión interna que,
26
http://www.elpais.com/articulo/espana/PP/obtuvo/millones/donaciones/anonimas/2006/PSOE/558000/euros/elpepun
ac/20100125elpepinac_1/Tes
27
http://www.publico.es/espana/304295/mancha/f/inanciacion/ilegal/expande/pp
28
http://www.publico.es/espana/288460/tijeretazo/investigacion/exige/pp/indigna/justicia
29
http://www.publico.es/espana/303916/auto/rma/trama/corrupta/nancio/ilegalmente/pp
30
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5670.html

31
Doctor en Filología Hispánica pola Universidad Complutense de Madrid. Colabora regularmente en La Razón, Libertad Digital e o programa La
Mañana de la COPE. Colabora tamén en Revista de Occidente, Noticiero de las Ideas, FAES Cuadernos de pensamiento político, TechCentral
Station (Washington, D.C.). É profesor de Traducción, Lengua y Cultura Española na Universidad Pontificia Comillas de Madrid.

32
José María Marco 'La ideología del Partido Popular' en http://www.josemariamarco.com/?op=articulo&id=PP
33
Xornal de Galicia, 23/01/10,, páx. 25

9
 segundo o ideario do Partido Popular, son elementos básicos das democracias modernas.

Estes principios coinciden case milimetricamente cos principios políticos de FAES34.

O Partido Popular constitúe o principal actor estritamente político da ofensiva reaccionaria

vixente, aínda que non desbota a existencia de novos neofalanxismos coma o representado pola
UPyD de Rosa Díez35. O seu papel na creación de discurso é fundamental posto que son os seus
representantes quen reciben a atención mediática e gozan do aceso a recursos públicos e a
relacións especiais de representación coa cidadanía.

A estratexia do Partido Popular ten sido estudada: Un grupo de investigadores ten analisado o actual
debate político español e teñen identificado o que denominan a ‘estratexia da crispación’: Refírese
tanto à aspereza das formas utilizadas por algúns actores políticos como à concentración da
axenda política en torno a uns temas sobre os que, habitualmente, existe algún tipo de consenso,
tácito ou explícito, para deixar fóra e à marxe do debate político e da competición electoral 36.
Identifican dous elementos constitutivos: o ideolóxico e o instrumental. O ideolóxico refírese ao
grado de lexitimidade que a oposición recoñece ao Goberno e viceversa. O funcionamento normal
da democracia require a aceptación e o respecto por parte dos actores de algunhas regras no
escritas: 1) quen perde, recoñece a súa derrota; 2) quen gaña, respecta ao derrotado e non o
persegue; 3) para gañar, non todo vale 37. No eido instrumental, a explicación, que case sempre é a
mesma, pódese resumir así: 1) as eleccións non se gañan, senón que se perden e consecuentemente
é inútil competir desde a oposición co Goberno; 2) é máis difícil atraer aos sectores identificados
co Goberno que desmobilizar a unha parte deles; 3) en consecuencia, a estratexia para gañar
consiste en mobilizar aos nosos, radicalizando as posicións para asegurarnos a súa lealdade, e en
atribuír a radicalización ao adversario para desmobilizalo no que se poida38. Ao longo de toda a
investigación, identifican que o Partido Popular (PP) elixiu a estratexia da crispación para facer
oposición na lexislatura actual39.

A estratexia da crispación foi exaustivamente seguida polo PPdeG nas pasadas eleccións
autonómicas. Analizarémolo no apartado sobre o goberno de Núñez Feijoo na Xunta de Galiza.

A FAES E JOSÉ MARÍA AZNAR.

A Fundación de Análisis y Estudios Sociales, FAES, é unha fábrica de ideas vencellada ao

Partido Popular que xoga un papel específico de relacións internacionais na ofensiva
reaccionaria en marcha e, aliás, un papel estratéxico na xeración de discursos públicos e
referentes sociais, pois como avanzaba Gramsci: Unha das características máis importantes de
calquera grupo que se estea desenvolvendo cara a dominación é a súa loita por asimilar e
conquistar 'ideoloxicamente' aos intelectuais tradicionais. Pero esta asimilación e conquista é máis
rápida e eficaz canto máis éxito teña o grupo en cuestión en fabricar os seus propios intelectuais
orgánicos40. Só hai que mirar as programacións dos cursos de verán de certas universidades para ver
o progreso desta estratexia41.

A súa financiación: Segundo o seu balance de contas, en 2006 FAES ingresou 6.344.437 euros, de
los que só 20.050 procederon de cotas de usuarios. 2.679.668 euros proviñeron de promocións,
patrocinadores e colaboradores. Y 3.365.560 tiveron a súa orixe en subvencións, doazóns e

34
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/03/espana/faes-acusa-zp-llevar-espana-tercermundismo-radical-
antiamericano/2010030311020400185.html
35
Falange Auténtica celebra os éxitos electorais de UPyD: http://www.falange-autentica.org/article.php?sid=1024
36
Fundación Alternativas (2007) Informe sobre la democracia en España/2007, páxina 10
37
F. Alternativas (2007), páxina 11
38
ídem
39
F. Alternativas (2007), páxina 13
40
Gramsci, Antonio Quaderni dei carcere
41
Kale Gorria Nº15, 'Los cursos de verano promueven intelectuales del régimen', páx. 113-116, Setembro 2002

1
legados. Por vendas e outros ingresos ordinarios da atividade mercantil, la fundación obtivo
outros 253.319 euros. No seu web, FAES precisa que todas as aportacións privadas se
beneficiarán de una dedución do 25% na cota íntegra do IRPF e unha do 35% na cota íntegra do
Imposto sobre Sociedades. Non consta a lista de benefactores42.

Mantén vencellos con fábricas de ideas neoconservadoras usamericanas coma Heritage,

American Enterprise Institute (AEI) e as europeas Center for the New Europe e Atlas Economic
Research Foundation43. No seu libro44, Susan Sontag contanos sobre Heritage: En 2004 gabábase
de ter máis de 150 millóns de dólares en activos, 205 empregados, 200.000 socios doantes e un
orzamento anual de perto de corenta millóns de dólares. Heritage preparou o libro das propostas
lexislativas para o primeiro mandado de Ronald Reagan, case todas convertéronse en lei. Máis
tarde recomendou a 200 persoas que obtiveron postos destacados na Administración Bush.
Respecto a AEI: é a institución 'porta xiratoria' perfecta: é de onde procede a xente da
administración cando o Partido Republicano está no poder e é onde vai cando non o está.

Ostenta a presidencia da FAES, José María Aznar López: Pertenceu de novo ao Frente de
Estudiantes Sindicalistas, unha organización falanxista que reclamaba a ortodoxia do
pensamento de Jose Antonio Primo de Rivera fronte à 'deturpación' feita polo franquismo45. Con
posterioridade foi presidente do PP e do Goberno Español, resultando electo varias veces coma xefe
do Goberno Español46. É un dos protagonistas, con nome e mérito propio, da ofensiva reaccionaria
dado que nel conflúen varias circunstancias: 1) é o máis recoñecido líder político da dereita
española contemporánea, o único que a levou a xestionar a administración central do Estado na II
Restauración Bourbónica e nomeou persoalmente e a dedo ao líder do Partido Popular actual, 2)
pola súa condición de xefe de goberno do Reino de España, fixo contactos nas máis altas esferas da
dereita internacional, especialmente a usamericana, e 3) mantén unha actividade política prolífica
sentando doutrina sobre asuntos de debate público con independencia da posición expresada polo
PP no seu momento. Na súa segunda lexislatura no Goberno español dedicouse a preparar o seu
futuro e asegurarse un patrimonio multimillonario47.

A FAES non é a única organización vencellada ao PP. Existen varias supostas ONG's que
recibiron máis de 3.770 millóns de diñeiro público en subvencións do Goberno do PP (adxudicadas
nos anos 2000 e 2001) coma a Fundación Cánovas del Castillo (presidida na altura por Manuel
Fraga, presidente do PP), Fundación Humanismo y Democracia (presidida daquela por Javier
Rupérez, deputado do PP) e Centro de Investigaciones y Promoción Iberoamérica-Europa
(presidida naquel momento por Pablo Izquierdo Juárez, deputado do PP)48. Así mesmo, a fiscalía da
Audiencia Nacional vencellou a organización neonazi CEDADE co Partido Popular49.

O GRUPO MEDIÁTICO UNIDAD EDITORIAL

Antes de entrar a trapo coa análise de Unidad Editorial cumpre facer unha aclaración: o 87'7% das
cabeceiras da imprensa española pertencen a sete grupos ou asociacións de intereses. No caso de
Unidad Editorial, editora do diario El Mundo, pertence à italiana editora de Il Corriere della Sera,
RCS (52%),50 e ao grupo Recoletos (30%) que é propiedade do británico Pearson (Financial
Times) e centra a súa actividade periodística en dous diarios líderes de información especializada,

42
http://www.publico.es/espana/188750/faes/fabrica/ideas/conservadoras/gabinete/provocaciones
43
http://www.publico.es/internacional/239598/lobby/neoliberal/pp/boicotea/espana/eeuu
44
vide nota 3
45
Artigos de José María Aznar no diario La Nueva Rioja en 1979 en http://www.contrastant.net/docum/democrata.htm#ass1
46
Gobernou a primeira lexilatura (1996-2000) en minoría e co apoio de CiU e PNB. Na segunda lexislatura, con maioría absoluta, mantivo unha
posición de belixerancia contra as forzas nacionalistas non españolas.
47
''Aznar ha recibido cientos de miles de millones de manos de su testaferro y amigo Juan Villalonga'', Kale Gorria, 14, páxs. 43-45
48
"Miles de millones en subvenciones para ONGs vinculadas al PP'', Kale Gorria 4, páxs. 15-17
49
''La Audiencia Nacional vincula a los neonazis de CEDADE con el PP'', Kale Gorria, 16, páxs. 16-19
50
Outro 50% do diario está en mans da sociedade italiana Rizzoli, propietaria de IlCorriere della Sera, que actúa unicamente coma depositaria
das accións que deixou Mario Conde, pero que en realidade son propiedade de Banesto, en ''La presidenta de Pearson pide la cabeza del
periodista Pedro J. Ramírez', Ardi Beltza, 14, páx. 131

1
Marca e Expansión51.

O diario El Mundo, dirixido por Pedro J. Ramírez, foi durante o aznarismo o cabezallo oficial e
oficioso do Partido Popular mantendo unha estratexia de agenda-setting (selección temática na
axenda periodística52) e framing (selección de encadre) subordinada à estratexia do Partido
Popular53. Así, cando o Partido Popular precisou, Pedro J. Ramírez reuniuse con perto de trinta
redatores da edición basca do seu diario tras o atentado do pasado mes de maio contra José Luis
López de la Calle, militante do Foro de Ermu e colunista ocasional de El Mundo. No transcurso da
dita reunión, Ramírez estableceu de forma nítida as prioridades informativas do medio que dirixe
respecto à política basca: a partir dese momento, Euskal Herritarrok deixaba de ter o lugar
preferente na súa particular diana mediática, posto que pasaba a ocupar desde eses instantes o
Partido Nacionalista Basco, con Xabier Arzalluz e Joseba Egibar à cabeza.54

A razón desta subordinación específica de El Mundo à estratexia do Partido Popular era a ambición
compartida entre Pedro J. Ramírez e José María Aznar de crear un grupo multimedia da dereita, que
o primeiro quería encabezar. Coa chegada do PP à Moncloa, cambiaron a presidencia de diversas
entidades públicas55, logo privatizadas. Entre elas, estaba Telefónica, presidida por un amigo da
infancia de José María Aznar, Juan Villalonga. Telefónica tiña a misión de ser a matriz financeira
da operación, adquirindo participacións de imprensa, radio e televisión dixital: O plan, ideado por
Aznar en 1997 cos consellos de Pedro J., consistía en utilizar Telefónica para fundar un grupo
periodístico que reunira a Antena 3 TV, Onda Cero, El Mundo, Marca e demais revistas do Grupo
Recoletos como Telva ou Actualidad Económica. A elo, engadíase Vía Digital, unha produtora de
cine, Lola Films, etc Pra iso, primeiro tiveron que desbancar a Antonio Asensio (Grupo Zeta) da
presidencia de Antena 3 TV, onde o colocara Mario Conde. (...)Finalmente, Juan Villalonga pagou
cerca de seiscentos millóns de euros a Asensio e a cadea quedou en mans de Telefónica. 56 O fracaso
económico de Via Digital57 supuxo a fin desta iniciativa, pois Telefónica desfíxose de Vía Digital
(que acumulaba no 2001, 631 millóns de euros de perdas) pola vía da fusión por absorción por parte
de Canal Satélite Digital (de Sogecable do Grupo Prisa), quedando como socio que non intervén na
xestión, entregando a parte máis rendíbel do seu negocio televisivo dixital, o deporte (Audiovisual
Sport), a Sogecable e desfacéndose da parte accionarial de Antena 3 TV. Todo esto xerou tensións
entre o PP e El Mundo-Pedro J.58 que se mantiveron no tempo59.

Na actualidade, Pedro J. e El Mundo marcan unha liña máis independente da dirección do Partido
Popular que na época aznariana, mais aliñándose sempre cos sectores máis radicais de dereita 60. O
papel de cabezallo mediático principal segue correspondendo a El Mundo, malia que novos
instrumentos comunicativos coma Libertad Digital61 e Intereconomía (que agora edita La
Gaceta en papel) semellan actuar de punta de lanza na definición das temáticas (agenda-
setting) e dos enfoques (framing) que logo son amplificados por El Mundo.

A CONFEDERACIÓN ESPAÑOLA DE ORGANIZACIONES EMPRESARIALES

51
http://www.rebelion.org/hemeroteca/medios/031117prensa.htm
52
Segundo un estudo, El Mundo é o diario español que máis vincula a inmigración coa delincuencia. Vide Ardi Beltza 2, paxs. 108-109
53
Kale Gorria 11, páxs. 116-117
54
Ardi Beltza 6, páx. 110
55
Fundación Alternativas, Informe sobre la democracia en España/2007, pax. 167
56
Kale Gorria 8, páx. 87
57
Adquiriu por un prezo multimillonario os direitos de emisión do Mundial de Fútbol Corea-Xapón que non xeraron ingresos suficientes coma pra
rendibilizar a operación.
58
http://www.rebelion.org/hemeroteca/medios/pedroj131202.htm
59
http://www.rebelion.org/noticia.php?id=1429
60
http://www.rebelion.org/noticia.php?id=42224&titular=%BFnueva-derecha?-o-la-reinvenci%F3n-del-populismo-
frente-al-vac%EDo-de-la-izquierda-
61
Mais info ern: http://www.diagonalperiodico.net/La-irrupcion-de-la-nueva-extrema.html?id_mot=43 ;
http://www.diagonalperiodico.net/Los-bunkers-de-los-neocon.html e http://www.diagonalperiodico.net/El-imperio-
mediatico-de-la-nueva.html

1
A CEOE62 é a principal federación das organizacións patronais no Estado Español. Agrupa a 2.000
asociacións de base e 200 organizacións territoriais e sectoriais. Pertence à federación europea
BussinessEurope63, que realiza unha actividade intensa de lobbying a nivel europeo e internacional
de cara a obter lexislacións favorábeis aos intereses das empresas, contando con 60 grupos de
traballo nos que participan 1.200 expertos.

No Estado Español, a CEOE mantén unha postura claramente a favor de maior desregulación
laboral64, de incremento da idade de xubilación 65, de incrementar a desigualdade entre o
grande capital e os traballadores nas relacións laborais 66, de menor presión fiscal aos máis
ricos67 e de socialización das perdas e privatización dos benefícios 68. Mantén unha sintonía nas
propostas co Partido Popular69 e contra o sentir da maioría da poboación 70, que ten intereses
contrarios a esas aspiracións. Atendamos às palabras dun dos seus portavoces, José Luis Feito,
presidente da comisión económica da CEOE: Canto mais caian os salarios por persoa e hora
traballada maiores serán as posibilidades de aumentar o emprego e impulsar a actividade
produtiva71.

Como efecto desta presión, o mercado laboral español era no informe da OCDE de 2002 (e segue a
ser) un dos mercados laborais máis deteriorados da UE, coa taxa de precariedade máis elevada da
UE. O 34% das mulleres e o 30% dos homes que traballaban tiñan, en 2001, contratos precarios
(comparado co promedio dos países desenvolvidos da OCDE, 12,2 e 10,5 respectivamente), e tal
porcentaxe entre a xente nova acadaba un extraordinario 67% (comparado co 25% na OCDE).
(...) Segundo o mesmo informe, nada menos que o 55% de traballadores en precario e o 50% dos
traballadores con contrato fixo expresan traballar en condicións insatisfactorias, porcentaxes moi
por riba do promedio da UE (o 40% e 37% respectivamente). É máis, un 60% de traballadores,
tanto en traballo precario coma en traballo fixo, láianse tamén da rutina e monotonía do seu
traballo; e un 57% de traballadores fixos e un 68% de traballadores en precario quéixanse pola
súa falta de autonomía e capacidade de influencia no seu traballo, cifras que contrastan coas do
resto da UE, onde os promedios son acusadamente máis baixos (40%,45% e 50% respectivamente)
72
. A desigualdade retributiva entre homes e mulleres oscila entre o 15% e o 30% segundo
sectores73.

Así mesmo, a desigualdade nas rendas ten aumentado nos últimos dez anos: o PIB incrementouse
un 39%, mentres que o poder adquisitivo dos salarios só un 11% e os activos financeiros un
formidábel 85%. Máis do 80% da poboación considera, nas suas respostas ao CIS, que a
distribución das rendas é inxusta e que a banca e as grandes empresas detentan máis poder que o
Parlamento. Coa actual crise, o 24% dos fogares experimentou un descenso notábel de ingresos e o
20% da poboación sobrevive con 574 euros/mes74: Segundo datos do Barómetro Social de España,
entre 1999 e 2007 os beneficios empresariais experimentaron un crecemento (en termos reais,
62
http://www.ceoe.es/ceoe/portal.portal.action
63
http://www.businesseurope.eu/Content/Default.asp
64
http://www.publico.es/agencias/reuters/201410/empresarios/insisten/necesidad/despido/flexible ,
http://www.publico.es/dinero/154274/diaz/ferran/tensa/dialogo/social/pide/abaratar/despido ,
65
http://www.publico.es/dinero/289276/diaz/ferran/empresarios/problema/sino/solucion/crisis
66
http://www.publico.es/dinero/171525/diaz/ferran/defiende/ere/sistema/saludable/frente/crisis ,
http://www.publico.es/agencias/efe/261917/diaz/ferran/rechaza/nuevo/empresarios/bloqueen/convenios e
http://www.publico.es/dinero/243541/diaz/ferran/cree/salarios/deberian/bajarse/minimo
67
http://www.publico.es/agencias/efe/021470/diaz/ferran/mantiene/ceoe/aplaude/siempre/rebajas/impuestos e
http://www.publico.es/agencias/efe/254864/diaz/ferran/niega/corbacho/pidiera/rebaja/puntos/empresas
68
http://www.publico.es/dinero/152075/ceoe/ferran/diazferran
69
http://www.publico.es/agencias/efe/265843/diaz/ferran/cree/pp/asumido/recetas/ceoe/crisis
70
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/12/economia/espanoles-no-apoya-abaratar-
despido/2010011222251403948.html
71
http://www.gara.net/paperezkoa/20100317/188626/es/La-piedra-escorpion
72
Navarro, V. (2006) El subdesarrollo social de España. Causas y consecuencias, Ed. Público –ed.2009- pax. 121-122
73
‘Los pluses salariales solo llegan a los hombres’, Público, 23.02.10, páxs. 26-27
74
'Beneficios privatizados, pérdidas socializadas' en Periódico Diagonal 117, Especial Foro Social en Madrid páxs. 4-5,
http://www.elconfidencial.com/economia/noticia.asp?id=7217

1
unha vez descontada a inflación) de case o 50%. O valor das accións e demais activos financeiros
aumentou un 90%, e o patrimonio inmobiliario revalorizouse un 125% aproximadamente. Durante
este período o salario medio apenas medrou un 1%, a pensión media un 18% e a prestación media
por desemprego un 4%. Como consecuencia de todo, o peso que os salarios teñen na renda
nacional non fixo máis que diminuír durante a última década, pasando do 60% ao 55%.
Paralelamente, a ratio entre o patrimonio medio do 25% de fogares máis ricos e o 25% de fogares
máis pobres pasou de 33,4 en 2002 a 41,0 en 2005. Este aumento reflicte o incremento da
desigualdade entre asalariados e fogares con rendas provenientes en maior medida de activos
financeiros e inmobiliarios75. Nefeito, a concentración de capital é tan grande que vinte familias
controlan todas as grandes empresas do Estado Español76, algunhas delas provenientes da elite do
poder fascista, como Abelló, March77. Esta oligarquía ten reunións con dirixentes políticos
asiduamente, aínda que non adoitan ser públicas78.

OS CREADORES DE SENTIDO COMÚN REACCIONARIO: ACTORES NA GALIZA

Dos actores matriz referidos no apartado anterior, algúns actúan na Galiza directamente, coma a
Igrexa Católica Española e a súa cadea radiofónica COPE, outros mediante alianzas, coma El
Mundo que se distribúe conxuntamente con El Correo Gallego, e outros mediante sucursal, eis o
caso do Partido Popular de Galicia.

Aliás, existe na Galiza un actor que xoga un papel preeminente no panorama mediático do país, que
é o Grupo Voz, coa cabeceira líder de prensa escrita, La Voz de Galicia, e Radio Voz. Así mesmo,
existe un grupúsculo que propugna unha ideoloxía xenófoba e antigalega, que obtivo a capacidade
de marcar a axenda política galega dos últimos meses grazas ao apoio explícito do PPdG e o Grupo
Voz, que tamén contribúe a extender o sentido común reaccionario no noso País, Galicia Bilíngüe.
Aínda que non adoita expresarse publicamente, a patronal do sur de Galiza, agrupada no Club
Financiero de Vigo, ten intervido ultimamente no debate político galego defendendo posturas
antigalegas e inseridas na ofensiva que estamos analizando.

Analízanse, neste apartado, as especifidades do Partido Popular de Galicia (PPdG), Galicia

Bilíngüe, o Club Financiero de Vigo e do Grupo Voz.

O PARTIDO POPULAR DE GALICIA.

A dereita hexemonizou o panorama político galego desde o principio da II Restauración

Bourbónica obtendo o 61,1% dos sufraxios79 fronte ao 27,63% da esquerda80 no ano 1979, o
58,75% nas primeiras eleccións autonómicas 81 e normalizándose progresivamente o sistema de
partidos cara o actual modelo tripartito 82 onde os sufraxios da dereita 83 suman en derredor do 50%,
situándose por baixo da suma dos sufraxios da esquerda 84 desde as eleccións municipais de 200385,
coa excepción das europeas de 2009 onde os sufraxios do PP superaron à suma dos sufraxios de
BNG e PSOE.

A concentración do voto de dereitas no PPdG é a resultante dun proceso de converxencia

75
http://www.diagonalperiodico.net/Deterioro-salarial-y-distribucion.html
76
http://www.publico.es/dinero/290603/ibex/manos/familias/empresarios , Público 05/10/07, páxs. 32-33 ''Diez familias y 18
empresarios controlan las grandes empresas'', http://www.elmundo.es/suplementos/magazine/2006/376/1165335490.html
77
vide nota 19
78
http://www.elconfidencialdigital.com/Articulo.aspx?IdObjeto=23861
79
UCD, AP
80
PSOE, PSP, PCE, PSG, BN-PG
81
UCD, AP
82
PP, PSdG-PSOE, BNG
83
PPdG
84
BNG, PSOE
85
Unha media de 75.117 sufraxios máis de BNG e PSOE para o período 2003-2009.

1
capitaneado polo que despois sería presidente da Xunta de Galicia, Manuel Fraga Iribarne 86.
Tras o Congreso de Alianza Popular, de refundación no Partido Popular, do mes de xaneiro de
1989, no que adoptou a súa 'sucesión ordenada' à fronte do partido e o autodenominado 'xiro ao
centro', Manuel Fraga Iribarne dedicouse a percorrer Galiza estabelecendo contactos con todas as
faccións da dereita galega. Cumpre ter en conta que Alianza Popular sufrira unha escisión
parlamentaria encabezada por Xosé Luís Barreiro Rivas. Xosé Luís Barreiro Rivas, vicepresidente
da Xunta de Galicia encabezada por Gerardo Fernández Albor (AP), fora sinalado polo propio
Manuel Fraga como sucesor de Fernández Albor e contaba co apoio interno de grande parte do
grupo parlamentario de AP e do goberno para substituílo. Non obstante, apurou a operación e, sen
contar co beneplácito de Fraga, no outono de 1986 iniciara a revolta interior contra Albor co apoio
do Partido Demócrata Popular e de Francisco Cacharro Pardo. O 30 de outubro, perante a negativa
de Albor a dimitir, o goberno en pleno dimite, pero só se acepta a dimisión do propio Xosé Luis
Barreiro Rivas –substituído por Mariano Rajoy Brey- e outros tres conselleiros. Nese momento,
Fraga respalda a Gerardo Fernández Albor e envía a José Manuel Romay Beccaría a poñer orde no
partido e situalo ao servizo da estratexia de reconstrución da dereita española capitaneada por
Manuel Fraga. Con Xosé Luís Barreiro Rivas marcharon catro deputados máis de AP. AP atopábase
en proceso de descomposición, mentres que Xosé Luís Barreiro Rivas capitaneaba unha operación
de creación dun partido de dereita rexionalista galego, fundando Unión Demócrata Galega, e a
coalición de dereitas rexionalistas (Coalición Progresista Galega, composta por Coalición Galega,
Partido Demócrata Popular e Partido Liberal) obtiña 148.436 sufraxios nas eleccións municipais de
1987. A demisión de Manuel Fraga despois do fracaso electoral de AP na Comunidade Autónoma
Vasca de 1986 converteuno no candidato in pectore de AP para Galicia e paralizou a
descomposición de AP instigada por Xosé Luis Barreiro Rivas que buscou acomodo en Coalición
Galega, sendo Vicepresidente da Xunta de Galicia no tripartito capitaneado polo socialista
González Laxe.

A unificación total no PPdG culminouse no ano 1991, os restos da dereita rexionalista encabezados
por Victorino Núñez, de Centristas de Galicia (CdeG), tentaron organizar un partido nacionalista de
dereitas (Converxencia Nacionalista Galega), no cal se integraban tamén Coalición Galega e Centro
Democrático e Social de Ourense. CNG foi a terceira forza máis votada nas municipais de 1991 en
Galiza, pero os malos resultados nas provincias costeiras e o medo de perder o control da
Deputación de Ourense, fixeron recuar aos Centristas de Galicia de Victorino Núñez, que cos seus
catro deputados tiña a chave da gobernabilidade da autonomía galega. No Congreso Extraordinario
de 1991 CdeG integrouse no PPdG accedendo Victorino Núñez à vicepresidencia da Xunta de
Galicia e cedendo a presidencia da Deputación de Ourense a José Manuel Baltar Pumar, que na súa
xestión à fronte da Deputación tense demostrado coma un cacique87 e un sectario88.

Desde 1989 ata 2005, Manuel Fraga Iribarne, ex-ministro da ditadura fascista, foi presidente con
maioría absoluta da Xunta de Galicia, conciliando o acordo unánime da dereita galega. Fíxoo
amplificando o discurso autonomista do PPdG, que non a súa praxe, mediante a introdución da idea
da 'autoidentificación' e a reivindicación de xestión administrativa descentralizada avanzada, que
non poder político autónomo, mediante a proposta de 'administración única' e técnicas político-
administrativas propias do federalismo de execución. A súa primeira campaña electoral vitoriosa co
lema 'Galego coma ti' e declaracións reivindicando a Castelao para o PPdG enmárcanse nesta teima
por marcar perfil galeguista, tapando a súa praxe españolista.

Non obstante, a unidade do PPdG púxose en perigo cando no Congreso de 1998 do PPdG o
secretario xeral, Xosé Cuíña Crespo, situou no galiñeiro aos ministros Rajoy Brey e Romay
Beccaría, nunha exhibición de músculo rexionalista que o aparato do PP español decidiu eliminar.
Na altura, o sector rexionalista, vox populi 'da boina' controlaba as deputacións de Lugo e Ourense,
86
De Juana López, J. e Prada Rodríguez, J. (2006) ''La dinámica política de la Galicia post-autonómica'', Cuadernos de Historia Contemporánea,
volume 28, páxs. 323-342
87
http://www.elconfidencialautonomico.com/muy-confidencial/trece-bedeles-algunos-afiliados-al-pp-para-el-centro-
de-cultura-de-la-diputacion-de-orense/
88
http://www.cadenaser.com/espana/audios/baltar-trombon-eres-pp-jodete/csrcsrpor/20050603csrcsrnac_9/Aes/

1
a secretaría xeral do PPdG e a maioría das alcaldías. Tras a baixada de votos nas municipais de
1999 Romay Beccaría, que controlaba o PPdG da Coruña e os sectores máis centralistas en todo o
país, lanzou unha campaña orientada a situar a Mariano Rajoy Brey como sucesor de Manuel Fraga
Iribarne. Mariano Rajoy, que pretendía competir na sucesión de Aznar (que anunciara que só
optaría a dous mandatos), rexeitou tal posibilidade. A ausencia de delfín frustrou a operación que
resultou dolorosa para ambos bandos internos, pois todos perderon as secretarías provinciais do
partido (Romay a da Coruña, Cuíña a de Pontevedra e a secretaría xeral do PPdG e Cacharro a de
Lugo) con excepción de José Luís Baltar Pumar, que dimitiu coma senador pra contentar ao sector
centralista. Un home deste sector, Xesús C. Palmou asumiu a secretaría xeral do PPdG co obxectivo
de minar o poder dos baróns provinciais e que a sucesión de Fraga fora decidida na rúa Génova de
Madrid, na sé do PP español.

A crise, conxelada, reabriuse coa penosa e antigalega xestión do desastre do petroleiro Prestige 89
por parte do goberno español encabezado polo PP de José María Aznar, Xosé Cuíña xogou a súa
derradeira carta para optar à sucesión de Manuel Fraga Iribarne rebentando o equilibrio inestábel
interno resultante da anterior crise. Criticou a xestión de Madrid, reclamando que se fixera desde a
Xunta de Galicia a coordinación das labores de limpeza e apoiando a creación dunha comisión de
investigación. O 16 de xaneiro de 2003, Xosé Cuíña foi cesado do Goberno da Xunta de Galicia e
colocaron no seu lugar a Alberto Núñez Feijoo, un home de Madrid que ata ese momento dirixía
Correos.

Nese momento, os deputados ourensáns do PPdG, encabezados polo fillo de José Luís Baltar
Pumar, encerráronse nun piso de Compostela esixindo a dimisión do secretario xeral do PPdG,
Xesús Palmou, a quen responsabilizaban do cese de Cuíña. Pero Cacharro Pardo non secundou a
rebelión e o tema pechou en falso. A peculiaridade ourensá do partido resolveuse o ano seguinte,
cando Baltar Pumar o 20 de setembro anunciou que abandonaba o PPdG e Fraga mantivo a unidade
do PPdG concedéndolle grupo parlamentar propio ao PPdG de Ourense, que ia redactar as listas sen
intromisións desde Madrid ou Compostela, e prometendo o futuro cese de Xesús Palmou. No
Congreso do 23-24 de Outubro de 2004 escenificouse a unidade do PPdG e reelexiuse a Xesús
Palmou coma secretario xeral, inda que catro días máis tarde se lle indicou que o 1 de decembro
sería relevado polo alcalde de Lalín, Xosé Crespo, nese cargo. Os congresos rexionais do PPdG
reafirmaron aos baróns rexionais, Xosé Manuel Barreiro, sucesor de Cacharro Pardo, foi elixido en
Lugo, en Ourense, Baltar seguiu dominando o partido, en Pontevedra o pacto Crespo-Louzán
mantivo a Louzán90 e na Coruña, despois de anos de enfrontamentos entre os dous sectores, Antonio
Couceiro, do centralista, fora destituído no 2002 e Jesús Almuíña, do rexionalista, que perdeu a
Deputación e aliñouse con Baltar e Cuíña, foi relevado no 2004 por Juan Juncal, home de Romay e
da dirección central do PP, que procuraba dotar a Núñez Feijoo de apoio territorial.

En xaneiro de 2006, Alberto Núñez Feijoo foi elixido Presidente do PPdG. A súa vida política
discorre paralela à vida política de Romay Beccaría, polo que facemos un pequeno repaso
biográfico paralelo de ambos. José Manuel Romay Beccaría foi alto cargo da administración da
ditadura fascista, ocupando a secretaría xeral de sanidade de 1963 a 1966, en 1973 asume a
dirección do Instituto de Estudios de Administración Local, en 1974 é nomeado subsecretario de
Presidencia e en 1975, subsecretario de Gobernación. En 1982 é elixido deputado galego e asume a
Vicepresidencia da Xunta de Galicia e de 1987 a 1990 dirixe a Deputación Provincial da Coruña.
Unha vez asume a dirección da Consellería de Agricultura en 199091, a súa vida política e a de
Núñez Feijoo discorren paralelas, cando Romay era conselleiro, Núñez Feijoo era Secretario Xeral
Técnico de la Consellería de Agricultura, Gandería e Montes. No momento en que Romay pasou a
89
''La trama Prestige'', Kale Gorria, 18, páxs. 4-21 e Gortazar, I. (2003) Los piratas del Prestige. De la Casa Blanca a la Zarzuela, Lizarra, Kale
Gorria Liburuak
90
http://www.vieiros.com/columnas/opinion/1090/de-ribadumia-a-montero-rios-s-n
91
Sendo conselleiro dixo referíndose à Encefalopatia Esponxiforme Bovina e Galiza: ''Afortunadamente, con respecto a este problema, podo dicir
que aqui non se deu ningún caso desta encefalopatía bovina, nin existen indicios que fagan pensar que exista risco de que se apresenten casos''
Citado en "Vacas locas: Galicia es la gran pagana de un sistema sanitario demencial" en Ardi Beltza 12, páxinas 16-18. Logo Galiza foi a zona
máis afectada por esta problemática: ''Muertes por 'vacas locas' en Galicia levantan la sospecha sobre cientos de afectados'', Kale Gorria, 16, páxs.
66-68

1
ser conselleiro de Sanidade (1991-1996), Núñez Feijoo ocupou os cargos de Vicepresidente e
Secretario Xeral do Servizo Galego de Saúde (1992-1996) e Secretario Xeral da Consellería de
Sanidade e Servizos Sociais (1991-1996). E, finalmente, ao ser nomeado ministro de Sanidade
Romay, Núñez Feijoo foi nomeado Secretario General de Asistencia Sanitaria no Ministerio de
Sanidad y Consumo (1996-2000). O recente nomeamento coma tesoureiro do PP de Romay
Beccaría, ten sido interpretado coma unha vantaxe de Núñez Feijoo na sucesión de Rajoy no PP92.

Núñez Feijoo supón, polo tanto, a fin da farsa galeguista do PPdG 93 e a súa supeditación total
à estratexia do PP español. Algo que se pode comprobar, simplemente, atendendo ao liderado dos
presidentes autonómicos do PP exercido por Alberto Núñez Feijoo na última Conferencia de
Presidentes Autonómicos94. A loita pola sucesión de Baltar Pumar 95 a comezos de 2010 pretende
acabar coa excepcionalidade ourensá96 do PPdG e situar, definitivamente, toda a sección galega do
PP na liña determinada por Génova 13. A candidatura alternativa ao fillo Baltar, Jiménez Morán 97,
pediu a intervención da dirección do PPdG para garantir a limpeza no proceso electivo 98 aínda que
esta xa apostara publicamente por el 99 e a dirección do PPdG atendeu o requerimento 100, así como
tamén a dirección do PP español 101, que decidiu enviar xente a vixiar o proceso. Ambos candidatos
renunciaron a negociar unha lista de integración102. Baltar acusou, mesmo, ao outro candidato de
diversas corruptelas103 e irregularidades104, mentres ameazaba con rupturas do partido e mesmo con
retornar ao PSdG-PSOE à Xunta cos tres deputados controlados polo seu sector 105. Finalmente, o
candidato Manuel Baltar foi elixido106 aínda que por unha maioría que resultaba sensiblemente
inferior à que inicialmente tiña prevista107. A excepcionalidade ourensá persiste, mais xa con unha
contestación interna significativa na propia estrutura provincial do partido e co acoso decidido
desde a Xunta do PPdG de Núñez Feijoo a través do seu 'superdelegado', Rogelio Martínez.

No entanto, o PPdG continúa a ser o partido con mellor implantación e maior respaldo nas urnas do
panorama político galego, malia ter perdido o poder nos grandes concellos, despois nalgunhas
deputacións e na Xunta e deixar de ser o partido que ostentaba todo poder, foi quen de recuperar
posicións e manter unha forza moi relevante no resto. O electorado de dereitas é acrítico e
fanático. O que explica a indolencia perante a negativa do Ministerio de Álvarez Cascos e da Xunta
de Manuel Fraga à axuda ofrecida para a recollida de chapapote do Prestige, logo adxudicada a
Tragsa, Repsol e outras compañías, así como a doazón de 120.000 metros de barreiras antimarea 108;

92
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5670.html
93
Unha pequena mostra do cambio de rumbo: http://www.xornal.com/artigo/2010/01/15/galicia/promocion-exterior-do-
xacobeo-fala-spain-non-galicia/2010011523511702779.html
94
http://files.publico.es/estaticos/pdf/ficheros/pdf/15122009.pdf?r=1101201000
95
http://www.farodevigo.es/galicia/2010/01/19/empleados-diputacion-temen-quedarse-empleo-baltar-pierde-
congreso-pp/403992.html
96
http://www.20minutos.es/noticia/598832/0/
97
Núñez Feijoo achegouse ao entroido de Verín, once días despois do cogreso provincial do PPdG de Ourense, cidade da que é alcalde Jiménez
Morán, malia non contar con ese acto en axenda, para acompañalo. Xornal de Galicia, 13/02/10, contraportada.
98
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/01/20/0003_8238954.htm
99
http://www.abc.es/20100110/galicia-galicia/miranda-apunta-jimenez-moran-20100110.html e
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5208.html
100
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/24/politica/direccion-do-pp-intervira-no-congreso-
ourense/2010012322244402621.html
101
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/01/28/0003_8257275.htm
102
http://www.laregion.es/noticia/115206/ourense/jos
%C3%A9/manuel/baltar/blanco/candidato/candidatura/presidencia/pp/campa%C3%B1a/
103
http://www.vieiros.com/nova/78100/baltar-acusa-a-moran-de-ingresar-nunha-conta-particular-cotas-de-afiliados
104
http://www.abc.es/20100126/galicia-galicia/baltar-denuncia-moran-tiene-20100126.html ,
http://www.farodevigo.es/portada-ourense/2010/01/26/jimenez-moran-reta-baltar-revele-identidad-personas-doble-
firma/405930.html
105
Fontes confidenciais. Persoeiros relevantes do PPdG de Ourense: Baltar conta con 3 deputados fieis e un gris, non decantado.
106
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/31/galicia/aposta-feijoo-cae-no-congreso-ourense-fronte-ao-
baltarismo/2010013100165500734.html
107
http://www.vieiros.com/nova/78106/xose-luis-baltar-prognostica-que-seu-fillo-ganara-co-70-dos-votos
108
''Autoridades españolas vetaron ayuda de pescadores, empresarios y expertos para beneficiar a sus testaferros' en Kale Gorria 19, páxs. 15-19

1
perante as condenas reiteradas por tráfico de drogas de militantes do PPdG (Ramón Longa Vidal 109,
Xosé Ramón Barral110, Pablo Vioque111); perante a presentación de candidatos estrela e gurús
económicos que non pagan à facenda pública (Luis Carrera Pasaro) 112; ou a fraude contábel do
Xacobeo 2004 denunciada polo Tribunal de Cuentas113, entre outras moitas escandalosas
actuacións. Existen diversas informacións periodísticas que falan de financiamento irregular
do PP, a nivel español e galego, que xa tivera nos anos 90 o caso Naseiro 114, algunhas sinalan a
Rafael Louzán como procurador de fondos115, outras apuntan à trama Gürtel116 con implicacións
para o PPdG117 (unha empresa vencellada à Gürtel fixo a campaña electoral de Núñez Feijoo 118),
aínda que non hai ningunha condena en firme sobre a cuestión, dada a dificultade de obter probas de
actuacións clandestinas e irregulares119. Informacións periodísticas falan de pagos en diñeiro negro
do PPdG de en derredor de seis millóns de euros 120, e o 50% dos pagos do PPdG para actos durante
a época de Pablo Crespo tamén foron en negro121. Neste sentido, A Nosa Terra publicou os
documentos que demostran que a trama Gürtel traballou para o PPdG e que cobrou en diñeiro negro
122
.

GALICIA BILÍNGÜE

A perda de falantes de galego derivada da súa situación marxinal no espazo mediático, na

comunicación escrita e nas relacións comunicativas de tipo formal derivada da ausencia de
promoción e impulso da normalización lingüística deu lugar a un continxente poboacional,
xeralmente urbano e de clase media-alta que só se expresa en español e descoñece na súa vida
diaria à lingua galega123.

Os datos do Mapa Sociolingüístico de Galicia de 2004 son demoledores. A porcentaxe de persoas

que utilizan o galego habitualmente (só galego e máis galego que español) reduciuse 22 puntos en
tan só doce anos, pasando do 61% a menos do 39%, unha tendencia que ven confirmada polos
estudos do IGE124. A maior diferenza entre 1992 e 2004 prodúcese entre as persoas monolingües. Se
a comezos dos noventa as persoas monolingües en galego supuñan máis do 30%, doce años despois
esta cifra redúcese ao 16%. Ocorre o contrario co español. Eran monolingües neste idioma o 13% e
agora sono o 25,8%. Outra das conclusións atende à relación que hai entre o idioma utilizado e a
profesión. O único grupo no que o galego ten un predominio claro é no dos traballadores agrícolas e
os non cualificados non agrícolas. As profesións máis españolizadas son as militares, as de tipo
administrativo e as que agrupan aos profesionais titulados. O 75% dos que residen en cidades de
109
''Otro militante del PP, con mil kilos de coca', Kale Gorria 7, páx. 9
110
''Louzán: el ujier del PP gallego'', en Kale Gorria 25, páx. 9
111
''La caída de los dioses'', Kale Gorria 25, páx. 13
112
http://www.publico.es/espana/198177/feijoo/aparta/numero/ourense/irregularidades/hacienda
113
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/22/politica/tribunal-cuentas-ve-indicios-fraude-contable-no-
xacobeo/2010042200083200777.html
114
http://www.iceta.org/znaseiro.pdf , http://kurtzpensamientos.blogspot.com/2009/01/el-caso-naseiro.html ,
http://www.losgenoveses.net/Los%20Asuntillos/casonaseiro/naseirocintas.htm e
http://www.elmundo.es/papel/hemeroteca/1994/12/20/nacional/18883.html
115
''Un clan dirigido por Rajoy financia irregularmente al PP y prepara la sucesión de Fraga'', en Kale Gorria 25, páxs. 6-13
116
http://www.publico.es/espana/258801/lapiz/prueba/financiacion/ilegal
117
http://www.publico.es/espana/259102/grtel/intervino/gallegas e
http://www.publico.es/espana/258429/crespo/confirma/nanciacion/ilegal/pp/galicia
118
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/06/politica/firma-swat-implicada-gurtel-hizo-campana-feijoo-1-
m/2010040623001200818.html
119
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/16/galicia/nulidad-escuchas-frenaria-investigacion-ppdeg-
gurtel/2010031623005500244.html
120
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/04/politica/sumario-gurtel-aflora-pagos-pp-gallego-dinero-negro-5-9-
millones-eruros/2010040411422200576.html
121
http://www.lavozdegalicia.es/espana/2010/04/06/00031270548627829778807.htm
122
http://www.anosaterra.org/nova/44057/as-probas-do-financiamento-irregular-do-pp-galego-.html
123
http://calidonia.eu/2010/01/19/actitudes-galegofobas/
124
http://vieiros.com/nova/79153/a-porcentaxe-de-nenos-castelanfalantes-case-duplica-aos-de-galego
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/16/politica/falantes-habituais-galego-caen-so-
anos/2010041523082200280.html

1
mais de 50.000 habitantes son español falantes 125, na Coruña, Ferrol e Vigo o uso habitual do
español supera o 80%, especialmente españolizada, a cidade de Ferrol, onde máis do 57% só se
expresa en español. Tamén se resalta no estudo, a tendencia a empregar máis español, cando máis à
dereita da escala de autoidentificación política se sitúa a persoa entrevistada.

O galeguismo teórico do PPdG e o seu apoio formal à normalización lingüística, marcaron

unha época onde o autoodio imperante e tradicional da dereita máis españolista ficou
relegado fóra do discurso público. Pero non foi así no ámbito académico e privado, onde
certos sectores españolistas fixeron bandeira do autoodio actualizado e mudado nun
liberalismo social demagóxico e falso126.

A súa teorización está basicamente recollida no traballo de Manuel Jardón, La 'normalización

lingüística', una anormalidad democrática. El caso gallego, publicado no 1993 por Siglo XXI
Editores. Basicamente consiste en reivindicar a liberdade individual no uso lingüístico por riba dos
consensos sociais colectivos, sempre que estes sexan favorábeis à lingua galega e non à lingua
española e a nación española. Facer orgullo do auto odio e do discurso xenófobo e clasista
contra o pobo galego, baixo a aparencia de dereitos civís e liberdades democráticas. Todo isto
apóiase na amnesia da xénese, como ben advertía e apuntaba en Xornal, Montserrat Recalde 127:
Esta concepción liberal das prácticas lingüísticas apóiase nunha retórica política que Bourdieu
(1972), lucidamente, denominou “l’amnésie de la genése” (a amnesia da xénese): a ignorancia
deliberada dos procesos sociopolíticos de carácter histórico que colocaron cada lingua e os seus
falantes no lugar que actualmente ocupan, e que gardan relación coa estratexia centralista
despregada pola maioría dos estados europeos no tratamento das diferenzas lingüísticas,
relixiosas, culturais ou étnicas: o “pluralismo liberal”.

Sobre esta base teórica e esta base sociolóxica, creáronse grupúsculos como a Mesa por la
Libertad Lingüística (presidida por José María Martín López-Suevos), en 1988 creouse a
Asociación Gallega para la Libertad de Idioma (AGLI): que ten como obxectivo conseguir que en
España e especialmente en Galicia non existan discriminacións por razón de idioma, e que se
respecten os dereitos lingüísticos individuais e colectivos dos cidadáns que falamos español. Desde
a súa fundación, AGLI opúxose con todos os medios ao seu alcance a unha mal chamada
normalización lingüística, que non é outra cousa que unha imposición antidemocrática das
"lenguas propias" xerada pola clase política, e que non responde en absoluto à demanda da
sociedade, se exceptuamos a grupos nacionalistas que a empregan como filtro de exclusión, e a
certos sectores con intereses económicos na súa imposición. AGLI non está en contra das linguas
rexionais, senón en contra da súa imposición por riba das liberdades individuais, contra el
bilingüismo obrigatorio.128

Coa mudanza na dirección do PPdG, a cuestión lingüística deixou de formar parte do

consenso autonómico formal e pasou a ser unha cuestión de confronto político contra o
bipartido. Neste contexto, xurde Galicia Bilingüe coma cristalización organizativa de todos estes
grupúsculos, co amparo mediático do Grupo Voz e o respaldo do PPdG (e falase, mesmo, de apoio
no financiamento da FAES129). Esta asociación defende que o ensino en galego na Educación
Infantil pode causar 'prexuízos psicolóxicos graves'130,

O grande acto de Galicia Bilingüe consistiu nunha manifestación en Compostela en período

125
http://www.vieiros.com/nova/79169/o-castelan-e-o-idioma-hexemonico-nas-principais-cidades-costeiras-do-pais
126
'El castellano no está perseguido; ésa es una polémica ficticia' Entrevista a Juan Carlos Moreno Cabrera. Público 23/04/08, páx. 22
127
http://www.xornal.com/opinions/2010/01/09/Opinion/amnesie-genese/2010010900574700783.html
128
http://www.minutodigital.com/noticias/agli.htm Mais info, en http://www.libertadidioma.com/
129
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1409
130
http://www.vieiros.com/nova/62016/galicia-bilingue-ldquo-aprender-galego-causa-prexuizos-psicoloxicos-nos-
nenos-rdquo

1
preelectoral, de reducido alcanzo mobilizador131 (sendo optimistas132 apenas foron 2.000 persoas,
grande parte de fóra da Galiza) pero de grande impacto mediático. A pesar de recibir cartos de
institucións públicas gobernadas polo PPdG133 e o apoio explícito de dirixentes dese partido134
(como Alfonso Rueda135) Galicia Bilíngüe mantén unha distancia formal coa política lingüística da
Xunta do Partido Popular 136. No apartado de análise da acción de goberno, tratarase a
instrumentalización de estes grupúsculos na estratexia do PPdG para obter a dirección da Xunta de
Galicia e a súa estratexia lingüística.

O CLUB FINANCIERO DE VIGO

O proceso de industrialización na Galiza caracterizouse polo seu carácter tardío e a súa

extrema debilidade, a maioría das maiores empresas industriais foron fundadas durante o
franquismo. Amais, a grande industria concentrase nuns poucos ramos de actividade
(electricidade, contrución naval, alimentación) co predominio de actividades propias de
economías dependentes e inconexos, non existindo desenvolvemento industrial integrado e
proliferando industrias de enclave137. As provincias occidentais acumulan o 66% da industria
total, principalmente nas conurbacións Coruña-Ferrol e Vigo-Porriño 138. A industria da conurbación
Vigo-Porriño atopase fortemente internacionalizada polo peso extraordinario da factoría Citroën,
francesa, e a súa industria auxiliar, de propiedade foránea ou mixta, así coma a progresiva
internacionalización do Grupo Fernández-Porén, nas súas distintas ramas139.

O Club Financiero de Vigo (CFV) foi fundado en 1993 por 20 empresarios, encabezados por José
Manuel Fernández Alvariño, defensor da necesidade de acabar co galego pois considera que un
factor no crecemento de Irlanda é ter acollido o inglés como lingua, suprimindo o gaélico.
Fernández Alvariño ten sido beneficiado polo PPdG de Vigo, con algunha adxudicación sospeitosa
140
. Na actualidade é un dos principais foros de negocio e reunións económicas do país. O club
pertence a 300 accionistas privados e na súa listaxe de socios inclúense os 700 directivos máis
importantes de Galiza e o norte de Portugal. As empresas accionistas do CFV suman unha
facturación superior aos 9.000 millóns de euros141. Desde xuño de 2007 está presidido por Jaime
Borrás Sanjurjo quen manifestou a súa vontade de actuar coma lobby a nivel galego 142, tendo coma
principal obxectivo influír nas decisións tomadas polos políticos e reivindicando a súa
desideoloxización e profesionalización143. O comentario da patronal ao incremento estatístico e
artificial, falso, do 'gasto social' nos primeiros orzamentos da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo 144
131
http://www.vieiros.com/nova/71885/inedita-manifestacion-contra-o-galego-na-capital-do-pais e
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/08/1-m/galicia-bilingue-pp-y-upyd-no-logran-reunir-ni-a-3-000-personas-de-
toda-espana/2009020818095500000.html
132
Na praza da Quintana collen moi apretadas 5.000 persoas, vendo imaxes da manifestación ocupando a praza: menos da metade e baixa
densidade, 2000 persoas é un cálculo favorábel.
133
http://www.vieiros.com/nova/74391/a-deputacion-de-pontevedra-colaborara-economicamente-con-galicia-bilingue
134
http://www.vieiros.com/nova/72325/un-mitin-do-pp-con-galicia-bilingue-e-carneiros-con-cascos e
http://www.vieiros.com/nova/71885/inedita-manifestacion-contra-o-galego-na-capital-do-pais
135
http://alfonsorueda.blogspot.com/2009/02/hoxe-en-santiago-ganou-liberdade.html
136
http://www.vieiros.com/nova/74080/anxo-lorenzo-non-lle-gusta-nin-a-mesa-nin-a-galicia-bilingue ,
http://www.vieiros.com/nova/74082/para-galicia-bilingue-o-novo-secretario-xeral-e-unha-fraude ,
http://www.vieiros.com/nova/74221/galicia-bilingue-presionou-o-goberno-para-que-non-repescase-o-decreto-da-
era-fraga , http://www.xornal.com/artigo/2009/12/31/extras/prensa/decreto-recibe-criticas-galicia-bilingue-
queremos-galego/2009123108260800687.html e http://www.xornal.com/artigo/2009/09/05/politica/galicia-bilingue-
esixe-nunez-feijoo-cumpra-prometido/2009090423345989810.html
137
Fernández Leiceaga, X., López Iglesias, E. (2000) Estrutura económica de Galiza, páxs. 469-470
138
vide supra, páx. 528
139
idem, páxs. 524-527
140
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/PP/adjudico/Vigo/grua/municipal/pagar/favores/elpepuespgal/20070405elpg
al_8/Tes
141
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Jaime/Borras/nuevo/presidente/Club/Financiero/Vigo/elpepiautgal/20070605
elpgal_15/Tes?print=1
142
http://www.lavozdegalicia.es/hemeroteca/webs/ma/a//5941625.shtml
143
http://app.igape.es/prensa/modif_ver_pdf.asp?pdf=WLSB-6120
144
Non do gasto real que se reduce en 93 millóns en sanidade e educación, só que ao reducirse o volume total do orzamento aumenta a porcentaxe.

2
foi, en palabras de Antonio Fontenla, presidente da Confederación de Empresarios de Galiza, que se
fan demasiadas concesións sociais145. Antonio Fontenla, implicado nun turbio asunto relacionado
coa explotación hidroeléctrica explicado máis adiante, reclamou que se aprobara un ‘contrato de
crise’ que rebaixara os custos de despido e en 2004 dicía que os traballadores galegos teñen
demasiados dereitos146.

A realidade é ben distinta: a Galiza é das comunidades con maior desigualdade de renda (72,8% de
declarantes nas catro decilas máis pobres da declaración da renda, contra o 13,45% nas catro máis
ricas)147, onde os fogares con ingresos mileuristas son os máis numerosos (o 45% dos fogares
ingresan menos de 1.500 euros148 e tamén das autonomías con mortalidade máis alta, menor
esperanza de vida e maior mala saúde declarada 149, así como pertencer ao tertil con máis incidencia
de lesións mortais por accidente laboral 150. A situación é máis grave para a poboación feminina da
que o 33% cobra un salario igual ou inferior ao mínimo interprofisional e cobra de media un 25%
menos que os homes. Porcentaxe que se eleva ao 30% no caso das mozas entre 18 e 25 anos151 Estes
datos son boa mostra do desprezo que as clases dominantes amosan cara as clases populares do seu
país152.

O CFV manifestouse contra a política lingüística do bipartito, acusándoo de impoñer o galego e

ameazando con consecuencias económicas desastrosas para o país como resultado desa política 153.
O PPdG pagou o compromiso da CFV na súa campaña de acoso e derrubo do goberno bipartito coa
creación dunha delegación do goberno da Xunta para Vigo xerando certas tensións no partido na
provincia de Pontevedra154.

GRUPO VOZ

O Grupo Voz (Corporación Voz de Galicia) é un grupo de empresas comunicativas de diversos

medios entre os que se atopan La Voz de Galicia, Radio Voz, Voz Audiovisual, Sondaxe, Canal
Voz e Fundación Santiago Rey Fernández-Latorre, presidida por José Francisco Sánchez, membro
do Opus Dei155. A Corporación Voz de Galicia S.A. é o grupo empresarial comunicativo máis
grande da Galiza, conta tamén con presenza en Madrid. Está integrada por máis de vinte sociedades
que operan en todos os campos da comunicación e ten unha plantilla de en derredor de mil
empregados. A súa audiencia diaria supera as 800.000 persoas. Propiedade de Santiago Rey
Fernández-Latorre, a súa empresa matriz é La Voz de Galicia, diario fundado en 1882 por Juan
Fernández Latorre, avó do actual presidente156.

La Voz de Galicia é o diario de maior tirada e difusión de Galiza. No panorama mediático

galego, historicamente, todas as cabeceiras tiñan un perfil e orientación localista, exceptuando La
Voz de Galicia, líder na Coruña (onde ten o 67% do seu mercado 157) e segundo nas restantes
145
http://www.elpais.com/buscar/diaz-ferran/2009/Octubre/07/articulos ,
http://www.farodevigo.es/galicia/2009/10/07/fontenla-demanda-xunta-recortes-gasto-social-2010/375158.html
146
‘Os trapos sujos dos líderes dos patrons ao descoberto’, Hilda Carvalho, Novas da Galiza 87, páx. 16
147
López Díaz, J., Jiménez-Ridruejo, Z. "El IRPF: un análisis temporal y espacial" en Navarro, V. (dir.) (2007) La situación social en España,
Madrid, Biblioteca Nueva, páxs. 511-574
148
'Los hogares con ingresos mileuristas son los más numerosos en Galicia', La Voz de Galicia, 06/09/09, páx. 2
149
Rodríguez Sanz, M. et alii "Desigualdades en salud en el Estado Español", en Navarro, V. (dir.) (2007) La situación social en España, Madrid,
Biblioteca Nueva, páxs. 317-339
150
Navarro, V. (dir.) (2007) La situación social en España, Madrid, Biblioteca Nueva, páx. 284
151
http://www.xornal.com/artigo/2010/02/22/sociedad/mujeres-cobran-000-euros-menos-ano-
galicia/2010022222432001602.html
152
http://www.galizacig.com/avantar/opinion/23-2-2009/a-situacion-da-clase-traballadora-no-estado-espanol
153
http://www.xornal.com/artigo/2008/09/03/galicia/el-club-financiero-de-vigo-se-opone-a-una-supuesta-imposicion-
del-gallego/2008090310581800000.html
154
http://www.xornal.com/artigo/2009/05/21/galicia/poder-delegados-enfrenta-pp-xunta/2009052022321769421.html
155
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/12/unknown/mas-simpatizantes-devociones/2010011201010400455.html
156
http://www.vozaudiovisual.es/voz-audiovisual/corporacion-voz.html
157
http://calidonia.eu/2009/06/21/post-postelectoral/

2
provincias galegas, tendo unha difusión moi superior às demais cabeceiras, efectivizando unha
sobreactuación no seu papel de cabeceira galega 158. A súa formulación, que inclúe 60 páxinas
comúns con noticias de interese xeral e 12 páxinas de información local (en doce edicións
territoriais), explica esa vocación máis ampla. Ata o xurdimento de Xornal de Galicia, ningún outro
diario tiña vocación galega expresa. Mantén unha liña editorial dereitosa e españolista, moi próxima
aos postulados do PPdG159, aínda que historicamente gañou o afecto de certos sectores
progresistas160.

Radio Voz ten 41 emisoras. Inicialmente emitía exclusivamente na Galiza e cedía as súas
frecuencias a Antena 3 Radio, pero coa entrada de Prisa na emisora a situación mudou, alcanzando
un convenio coa cadea da Igrexa Católica Española, COPE, pola que cedían as súas frecuencias a
cambio de emitir 10 horas da programación da COPE. O 1 de decembro de 1994, finalizado o
convenio, Radio Voz comezou a emitir. En 1999, Radio Voz fusionouse con Onda Cero, propiedade
do Grupo Planeta (propietario de Antena 3 e La Razón), continuando a emisión co nome de Radio
Voz, emitindo programación local con conexións coa programación de Onda Cero. Nas últimas
axudas outorgadas ao sector da comunicación pola Xunta de Galicia, incrementáronse as axudas à
radio, especialmente a Onda Cero (82,5% de incremento respecto axuda en 2008) e COPE (81,3%)
161

A Corporación Voz de Galicia recibe un trato tradicionalmente favorábel das institucións

públicas, que con independencia do signo político, lle outorgan extensas subvencións 162.
Especialmente os gobernos do PPdG, un exemplo: O Consello de Contas, na fiscalización do
IGAPE correspondente ao exercicio de 2002, informou dunha subvención de intereses millonaria ao
Grupo Voz para a reestruturación financeira e o restabelecemento da viabilidade de catro empresas
do Grupo (Vídeo Voz, La Voz de Baleares, Ediciones Periodísticas e Voz de Galicia Radio). A
Comisión Delegada da Xunta de Galicia para Asuntos Económicos declarara o 25 de maio de 2000
de 'especial interese estratéxico para Galiza' esas empresas, autorizando un convenio directo que foi
firmado o 20 de xuño de 2000, pero non foi publicado no DOG. O empréstamo formalizárase o 30
de xullo de 1999, moito antes da concesión da axuda, aínda que con posterioridade à solicitude que
fora feita o 22 de xullo de 1999.

Desde o retorno do Partido Popular, o goberno ten outorgado 3,5 millóns de euros en subvencións
directas, sen contar a publicidade institucional163, facendo unha ampliación da partida previamente
orzamentada164 para poder ampliar as subvencións a todos os medios 165, inda que no caso do Grupo
Voz se lle fai un regalo extra de 2,2 millóns ao outorgado como axuda ao sector (1,3 millóns) para
que renove a rotativa que edita La Voz de Galicia166. Tamén existe un convenio con Augas de
Galicia de importe descoñecido, pois contradicindo a lei vixente, non foi publicado no DOG 167.
Amais, concedéronselle 149.000 euros para a difusión e explicación das liñas estratéxicas dos

158
http://www.ehu.es/zer/zer9/9lopez.html
159
http://dpaso.blogaliza.org/?p=114
160
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5840.html
161
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=646
162
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/bipartito/dio/millones/medios/2006/ayudas/discrecionales/elpepiautgal/2009
0807elpgal_1/Tes
163
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1343
164
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=155
165
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=646
166
http://www.xunta.es/actualidade?content=/Portal-Web/Contidos/Novas/nova_estandar1440.html e
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/16/politica/ampliacion-planta-138-metros-cuadrados-mas-
instalacion/2010011523511700116.html
167
http://www.xunta.es/dog/Dog2009.nsf/0e5fb445f3681a75c1257251004b10d7/4d9bd7e69eff0efcc12576310049482e
/$FILE/18100D004P044.PDF ,
http://www.xunta.es/dog/Dog2009.nsf/f46130727d3d4013c1257251004b10df/901832835122373dc1257631004948
76?OpenDocument e http://www.xornal.com/artigo/2010/01/16/galicia/feijoo-concede-menos-meses-500-euros-
diarios-ayudas-voz/2010011622295200823.html

2
orzamentos da Xunta de Galicia para o ano 2010, segundo consta no DOG168, é dicir, para a pura
propaganda do goberno da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo.

O Grupo Voz é un grupo empresarial que mantén relacións con outros grupos empresariais e
financeiros: Por exemplo, o Grupo Voz participaba, xunto con Caixa Galicia, na constitución da
sociedade Telefónica Cable de Galicia, mentres os outros diarios locais (Faro de Vigo, El Progreso,
La Región, El Correo Gallego e El Ideal Gallego) participan no Grupo Galego de Cable –Grupo R-,
que lidera Unión Fenosa e Caixanova. No caso do negocio eólico, José María Castellano, presidente
de ONO e vicepresidente da Voz de Galicia, ten intereses na proposta eólica de Muíños de Vento
Galegos (MUVEGA) através de Alazady España e do seu propio fillo, Pablo Castellano Vázquez,
administrador de Energías Renovables del Atlántico, que controla o capital de MUVEGA169.

A OFENSIVA NA GALIZA: O GOBERNO DE NÚÑEZ FEIJOO

Unha vez analizados os actores que interactúan no noso país no seo da actual ofensiva reaccionaria,
debemos pasar a analizar a acción de goberno do PPdG desde a súa recuperación da Xunta de
Galicia nas eleccións do primeiro de marzal de 2009.

A recuperación da Xunta é a resultante da aplicación dunha campaña de acoso e derrubo ao goberno

bipartito encadrada na estratexia xeral do PP español. Dentro desta estratexia procurábase
desmobilizar ao electorado da esquerda, radicalizando as posicións do debate e culpándoo delo e
conseguindo a mobilización do electorado afín. Propiciou esta estratexia unha certa decepción no
electorado proclive ao cambio en 2005, algo que recoñecía o máximo responsábel político do BNG,
Anxo Quintana: Tendo en conta tanto a calidade como a cantidade do avanzado, (teño) para min
(que) o cambio non é satisfactorio 170. Na enquisa preelectoral do CIS eran máis os votantes do
BNG en 2005 que querían un cambio de goberno (46.9%) que os que apostaban pola
continuación do bipartido (44.1%)171. Para conseguilo, o PPdG evitou participar nun debate
público cos demais candidatos172 ao tempo que se dedicou a atacar aos socios do bipartito, chegando
ata extremos inauditos na política nacional dos últimos tempos: A cousa culminou cun Baltar ceibo
e chamando ''maricón'' a Pachi Vázquez e aireando supostos asuntos de saias de Quintana173

Neste sentido o PPdG non dubidou en atacar ao goberno bipartito acusándoo de malgastar
diñeiro público, fomentar o clientelismo e instalar a división política e a crispación na política
galega.

O malgasto de diñeiro público foi a liña argumental empregada contra o PSdeG-PSOE. Acusouse
ao presidente en funcións e líder do PSdeG-PSOE, Pérez Touriño, de comprar moblería luxosa para
o seu despacho174 e un coche blindado extraordinariamente caro e de levar un tren de vida
luxosísimo175, Núñez Feijoo chegou a afirmar que Pérez Touriño estaba nervioso despois de gastar
sete millóns de euros en 'móbeis, coches e cadeiras'176. Sorprendentemente, o PSdeG-PSOE non
168
http://www.xunta.es/dog/Dog2010.nsf/0e5fb445f3681a75c1257251004b10d7/b52d7c7817f8c907c12576bd004a909
9/$FILE/02100D003P005.PDF
169
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Suspension/cautelar/concurso/eolico/elpepiautgal/20091003elpgal_5/Tes
170
Entrevista a Anxo Quintana. Tempos Novos 139, Decembro 2008, páx. 30
171
http://www.cis.es/cis/opencms/-Archivos/Marginales/2780_2799/2783/Cru278300RVAUTON.html (pregunta 36)
172
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/25/1-m/feijoo-oponse-a-un-debate-que-o-enfronte-ao-
bipartito/2009022500501200490.html
173
Beramendi, J. 'A Xunta reconquistada, como será sen Fraga?', en Tempos Novos 142, páx. 19
174
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/20/1-m/tourino-reduce-as-criticas-sobre-os-seus-gastos-a-unha-campana-de-
contraataque/2009022012284500000.html
175
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/04/1-m/o-ppdeg-ve-propio-de-hollywood-o-estilo-de-vida-de-
tourino/2009020415382800000.html ou http://www.xornal.com/artigo/2009/02/03/1-m/o-pp-tilda-a-tourino-de-
insensible-por-darse-vicios-de-novo-rico/2009020316152400000.html
176
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/21/1-m/feijoo-ve-nervios-en-tourino-tras-gastar-7-millones-en-muebles-
coches-y-sillas/2009022115595600000.html Sobre a política de 'austeridade' automobilística da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo:
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5580.html

2
contrarrestou esta acusación do PPdeG facendo referencia ao burato económico deixado por Núñez
Feijoo no seu paso pola Consellería de Vivenda, nin lembrou a acusación, que fixera o propio Pérez
Touriño en marzal de 2007, de pegar un pelotazo coa AP-9 ao seu paso pola Consellería de Política
Territorial177, apenas se expresou un certo rexeitamento à estratexia do PPdG, adxectivándoa de
'xogo descualificador'178. E iso a pesar de que Núñez Feijoo se comprometera en campaña a mercar
todos os coches que adquirira a Xunta à factoría de Vigo de PSA Peugeot Citroën (empresa que
perdeu 343 millóns de euros en 2008179) que levaba varios anos pagándolle a Núñez Feijoo un
vehículo para o seu uso e disfrute 180 fóra do marcado pola lei de financiamento de partidos
políticos181, no que é un obsceno exercicio de influencia dunha empresa privada sobre un servidor
público. A realidade, por suposto, é moi outra, o bipartito reduciu o parque móbil da Xunta en
maior medida do que o fixo posteriormente a Xunta do PPdG de Núñez Feijoo sob o mantra da
austeridade182. Pero o PSdG-PSOE non podía defenderse: nun intercambio de cromos decidido en
Madrid o PSOE negociara o apoio do PP na Comunidade Autónoma Basca a Patxi López a cambio
de deixar cair o bipartito na autonomía galega. A decisión por parte do PSOE veu dada pola perda
de confianza en Pérez Touriño, que nunha reunión en Monte Pío en agosto de 2008 desobedeceu a
orde de Pepe Blanco, acompañado de Ricardo Varela, de que adiantara as eleccións. Desde entón,
Pérez Touriño era máis un problema que un activo do PSOE de Zapatero, que leva anos liquidando
baronías territoriais e non ía permitir o afianzamento dunha nova en Galiza. Nefeito,
aproximadamente quince días antes do comezo da campaña electoral reuníronse en Lugo Ricardo
Varela, Pepe Blanco e Pachi Vázquez na que determinaron medidas orientadas a evitar que Touriño
fora outra vez presidente e para concretar o reparto de poder na época post-touriño da seguinte
forma: Ricardo a Mesa do Parlamento e Pachi Vázquez á Secretaría Xeral do PSdeG. Ao mesmo
tempo, deuse orde de desmobilización, polo propio Pepe Blanco, na provincia de Lugo, a única,
segundo inquéritos, onde o PSdG-PSOE podía optar a subir en escanos; orde de non respostar aos
ataques de malgasto referidos a Touriño; orde de non sacar irregularidades na Cidade da Cultura da
época Fraga das que se tiña constancia e o propio Pepe Blanco fixo unha campaña electoral paralela
183
.

Ao BNG acusóuselle de crear redes clientelares 184, traficar influencias185 e malversar fondos
públicos186. Neste ataque, La Voz de Galicia cumpriu un papel específico de principal arma de
ataque ao BNG, pois como se demostra nun traballo académico ao que tivemos acceso 187: As
informacións referidas ao Bloque Nacionalista Galego nas diferentes seccións, na súa maioría, tiñan
un perfil negativo, tendencioso ou mesmo acusador centrándose en: 1) Supostas irregularidades no
concurso eólico, 2) Supostas irregularidades nas oposicións do Consorcio Galego de Benestar e 3)
Desprestixiar e de atacar ferozmente a Anxo Quintana a través do humor gráfico e da sección de
opinión. Non houbo rigor no proceso de elaboración da información no que se refire ao contraste de
fontes, no peso de cada unha delas e na utilización dunha linguaxe tendenciosa e acusadora e na
opinión editorializante a través de Lois Blanco, César Casal e Fernández Latorre pídese de xeito
177
El País, 8 de marzal de 2007
178
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/25/1-m/tourino-dice-que-el-juego-descalificador-del-pp-no-tiene-
sentido/2009022518260200000.html
179
http://www.publico.es/agencias/efe/199485/psa/peugeot/citroen/perdio/millones/euros/preve/dificil
180
http://www.publico.es/206600/feijoo/disfruta/tresanos/coche/gratis/total
181
http://www.publico.es/espana/208015/coche/gratis/total?
orden=VALORACION&aleatorio=0.8158298377846522#comentarios
182
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/18/politica/bipartito-reduciu-parque-mobil-mais-pp-ata-
agora/2010041723001700130.html
183
Fontes confidenciais do PSdG-PSOE confirmaronme estes dados. Sobre o panorama: http://aspiruletas.blogspot.com/2009/04/roma-
no-paga-traidores-pero-ferraz-si.html
184
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/06/1-m/feijoo-dice-que-la-falta-etica-en-la-utilizacion-de-fondos-publicos-
es-alarmante/2009020611333300000.html
185
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/25/1-m/feijoo-critica-a-quintana-y-salva-a-luis-
carrera/2009022518200400000.html
186
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/21/1-m/feijoo-acusa-a-quintana-de-usar-dinero-publico-para-actos-
partidistas/2009022112095000000.html
187
López López, P.C. (2009) ''Información para a participación política. O caso de La Voz de Galicia nas eleccións galegas de 2009'', Traballo de
Investigación Tutelado, Curso de Doutoramento 'Comunicación e xornalismo', Universidade de Santiago de Compostela.

2
soterrado un voto de castigo ao BNG. Existe unha correlación estatística, a maior porcentaxe de
lectores de La Voz de Galicia, maior retroceso electoral do BNG188. O ataque mediático tivo efectos
palpábeis no voto do BNG na provincia da Coruña, onde se perdeu un escano189.

O propio PPdG pretendeu atacar ao candidato do BNG distribuíndo as fotografías de Anxo

Quintana con Jacinto Rey: foron transmitidas a todos os medios de comunicación por un xornalista
do gabinete de prensa do PPdG. Este xornalista elaborou un power point con esas fotografías, mais
cometeu un erro: non eliminou o seu nome do documento (ficou gravado nas propiedades do power
point). E non contento con iso criou fraudulentamente un correo en gmail usurpando o nome do
BNG (enviou o power point desde un bng.madrid@gmail.com). O BNG estudaba accións legais
contra este ataque e usurpación ao seu nome.

O ataque conxunto contra os dous socios do bipartito centrouse na división política e a

crispación na política galega introducida polo bipartito através dunha suposta imposición
lingüística190. Neste sentido, o papel xogado por Galicia Bilíngüe no período preelectoral fixando
na axenda política unha aparente división social sobre a cuestión lingüística derivada dunha suposta
imposición legal inexistente, facilitou o camiño.

Todo este esforzo tivo coma resultado a perda dun escano na provincia da Coruña polo BNG que
baixou nesta provincia 30.525 votos (76% do total de sufraxios perdidos polo BNG) que se
corresponden case exactamente cos 28.782 obtidos por outras candidaturas sumados aos 3.507
votos en branco. Significativo é o medre do 148%, no total do país, dos votos brancos e nulos (de
28.558 a 42.326) nunhas eleccións nas que a abstención obtivo o mínimo histórico 191. Na comarca
da Coruña o medre é do 164%, do 148% en Vigo, 125% na comarca de Ferrol, 160% no Morrazo.
O voto en branco e nulo, co seu esaxerado medre, denota a frustración duns electores que non
poden apoiar a ningún partido pero gustarían de facelo. A concentración de voto nas tres primeiras
forzas baixou a niveis de 2004, tras ter atinxido máximos nas eleccións españolas de 2008 e nas
anteriores autonómicas, este efecto dáse nas catro provincias, pero especialmente na da Coruña,
polo efecto Terra Galega. A volatilidade do voto foi do 5%, contra o 7% das anteriores
autonómicas, sendo esta variación en 2 puntos relacionada coa abstención e en 3 puntos entre
partidos, en 2005 a volatilidade estaba máis relacionada coa abstención. O 70% da volatilidade
responde a xente que cruzou a raia entre esquerda e dereita e non a volatilidade intrabloque (BNG-
PSOE). Dos 5 puntos de volatilidade, só 1,5 corresponden a volatilidade entre forzas galegas e
españolas. Estas eleccións supuxeron a maior suba da dereita desde as xerais de 2000, o PPdG subiu
en todo o ocidente galego, mentres que baixou na zona oriental, especialmente nos concellos rurais.
As variacións no voto do PPdG conlevan variacións de signo oposto no PSOE e BNG.

Analizando os resultados do BNG pódese indicar que o nivel de voto a forzas propias do país
volveu a niveis de 1989 e que o BNG leva desde 2001 perdendo nivel de voto. A implantación
territorial mostra un BNG moi forte no centro e interior da provincia de Ourense, así coma na
Mariña, Meira, Lemos, Chantada, Bergantiños, Soneira, Barbanza, Morrazo e Condado. É ínfimo en
Ferrol, Valdeorras, Ribeira Sacra ourensá e montaña de Lugo. Non existen diferenzas na
distribución territorial co voto ao PPdG, mentres que o PSdG-PSOE obtén mellores resultados onde
PP e BNG obteñen os peores. O BNG retrocede de forma notábel na provincia da Coruña, con
especial incidencia nas cidades e nas comarcas máis populosas: A Coruña, Ferrol, Santiago,
Barbanza e Bergantiños. Perde apoios electorais tamén en todas as Rías Baixas, con especial
incidencia no Morrazo. Tamén diminúe nas cidades de Lugo e Ourense e nos seus concellos de
influencia. Pola contra, aumenta na maioría dos concellos da provincia de Ourense (agás Verín e
Valdeorras) e en Lugo Sur e na Mariña. Onde subiron as forzas minoritarias baixou o voto do BNG.
Rexistra retrocesos no voto nas zonas de poboación máis urbana, máis nova e lingüisticamente máis
188
http://calidonia.eu/2009/04/06/caracterizacion-dos-votantes-perdidos-polo-bng/ e http://calidonia.eu/2009/06/21/post-postelectoral/
189
http://calidonia.eu/2009/03/28/de-como-un-xornal-bota-abaixo-un-goberno/
190
http://www.xornal.com/artigo/2009/02/24/1-m/rueda-ve-a-tourino-tan-responsable-como-el-bng-de-la-imposicion-
linguistica/2009022418515000000.html
191
Dados do CER, sen CERA.

2
desgaleguizada, así coma onde aumentou o paro e a distribución de renda é máis desigual192.

PRIMEIRO OBXECTIVO DO GOBERNO DO PP: DESTRUÍR A ACCIÓN DE GOBERNO

DO BNG.

Todo o potencial transformador do goberno bipartito residía nas políticas levadas a cabo pola
parte nacionalista do executivo que planeou políticas de longo alcanzo e carácter estrutural.

As primeiras accións do Goberno Feijoo foron encamiñadas a desactivar e bloquear todas as

iniciativas de longo calado, con grande expresividade o compañeiro Xosé Manuel Beiras ten
resumido a situación: Non hai goberno. Sería un autoinsulto como cidadáns galegos dicir que hai
un Goberno. Non existe, por primeira vez na historia da autonomía temos unha cousa que non é
merecente de ser chamada Goberno. Só existe unha brigada de demolicións e limpeza étnica193.

O BNG na sua ANE de 2009 xa advertira do programa oculto do PPdG de Núñez Feijoo: O PP
pretende: a) transformación do goberno galego nunha sucursal das estratexias do PP español,
decididas na súa sede de Madrid; b) instrumentalización de Galiza para servir ao seu obxectivo de
conquistar o goberno do Estado; c) destrución das políticas iniciadas polo nacionalismo desde a
Xunta, na medida en que ían encamiñadas a unha mudanza social e económica e á autoestima
colectiva; d) política de privatizacións de servizos públicos e incapacidade para optar por unha
economía non especulativa; e) parálise nas políticas a favor da igualdade efectiva entre homes e
mulleres; f) parálise e involución no proceso normalizador do noso idioma; g) secundarización e
marxinación das nosas manifestacións culturais; h) confesionalidade relixiosa; i) parálise no
avance do autogoberno; k) destrución do territorio.

Repasamos agora as principais iniciativas dos departamentos dirixidos polo BNG e o seu
desmantelamento.

INDUSTRIA: A FILOSOFÍA 'A NOSA TERRA É NOSA' APLICADA AO VENTO VS O

EXPOLIO EÓLICO DO PPdG

A produción de enerxía eléctrica derivada da forza do vento xerou no ano 2007 no Estado Español
1.665 millóns de euros, cóntase que en 2012 chegue a mover 2.485 millóns de euros. O PIB
inducido do sector eólico, o PIB resultante do arrastre das súas demandas de produtos e servizos,
contabilízase en 0'8 euros por cada euro investido, 1.152 millóns de euros para 2007. Nese ano
houbo unha redución nas emisións de efecto invernadoiro de 17 millóns de toneladas de dióxido de
carbono e evitou a importación de 5,5 millóns de toneladas equivalentes de petróleo194.

Na Galiza prodúcese o 30% da enerxía eólica producida no Estado Español. Polas súas
características, na Galiza hai unha media de horas de vento anuais superior à media do Estado
Español, 2.830 fronte 2.530. O negocio eólico emprega no noso país, directa ou indirectamente, a
5.500 persoas195.

A Xunta do Partido Popular de Fraga outorgara en maio de 2004 oito concesións de parques
eólicos a sociedades mercantís creadas entre febreiro e abril do mesmo ano e sen experiencia
coñecida no sector. Todos os parques eólicos instalados no país xeran unha facturación aproximada
de mil millóns de euros/ano. A inversión efectuada polos 37 adxudicatarios de potencia eólica desde
1995 ata 2008 é de en derredor de 4.000 millóns de euros na posta en marcha dos parques e no
tecido industrial asociado aos mismos. Apenas un 5,1% da antedita potencia instalada está sendo
explotada por empresas radicadas no país, pois a falta de control no sector provocou a revenda de
192
A maior parte desta análise é debedora dunha feita por Carlos Neira Cortizas: http://www.slideshare.net/Calidonia/analise-dos-
resultados-das-eleccins-ao-parlamento-de-galiza-2009
193
Xornal de Galicia, 15.02.10, páx. 2
194
http://www.soitu.es/soitu/2008/06/09/medioambiente/1213021109_543681.html
195
http://www.ega-asociacioneolicagalicia.es/es/faq/index.php#16

2
grande parte das licenzas e reportou lucrativos beneficios para moitos concesionarios que nin tan só
comezaron as obras de instalación dos parques196: Entidades españolas coma BBVA, Caja Madrid
ou ACS controlan a maioría dos parques, e teñen unha presenza importante empresas holandesas,
italianas e norteamericano-xaponesas. Só o 5% da potencia instalada o é por empresas galegas
(...) Isto tería importantes consecuencias na fixación de rendas ambientais e sociais do recurso e
no desenvolvemento industrial ou tecnolóxico que puidera vir asociado197.

Fronte à especulación que derivaba en que o 90-95% do sector ficara en mans de capital foráneo e
só o 5-10% da produción eólica ficara en mans de empresas radicadas na Galiza, o BNG que
ostentaba a Consellería de Innovación e Industria, sendo conselleiro Fernando Blanco, planeou unha
nova adxudicación eólica que, alén dunha aposta polo sector da enerxía renovável, aseguraba a
participación pública nun sector estratéxico (o 14%), o seu vencello a proxectos económicos no país
e a transparencia na toma de decisións.

Así informaba o BNG da súa proposta: A sociedade galega será a principal beneficiaria da
resolución do concurso eólico xestionado pola Consellaría de Innovación e Industria, grazas á
participación pública através do Inega nun 14% da propiedade dos proxectos repartidos. Este 14%
reverterá en beneficio dos galegos e galegas a través de dúas vías. En primeiro lugar, as arcas
públicas galegas ingresarán o 50% dos beneficios. O resto irá destinado aos concellos nos que se
ubican os muíños de vento (un 40% do total) e ás comunidades de montes afectadas (un 10%).
Ademais, os propietarios dos terreos acadaron acordos que lles reportarán entre o 1 e o 3 por
cento da facturación bruta dos parques. Finalmente, concedéronse 2.290 megawatts de potencia a
un total de 29 promotores -sobre 173 solicitantes- que investirán en 78 proxectos, dos cales 7 son
repotenciamentos de parques eólicos xa construídos. Estímase que a construción dos novos
parques dará emprego durante un ano a máis de 3.000 persoas, ademais da creación de perto de
400 postos de traballo fixos. O reparto dos megawatts evitará a creación de monopolios, xa que o
maior adxudicatario non pasa do 10,3% do total. Máis non será esta a única forma na que esta
concesión enerxética reverta na sociedade, xa que un dos criterios que se tivo en conta foi a
existencia de proxectos industriais asociados. Así, irán adiante proxectos relacionados cos sectores
enerxético, agrogandeiro e industrial asociados ao reparto dos novos parques. A consellaría que
preside o nacionalista Fernando Blanco estima en 8.300 os postos de traballo que se van crear
nestes novos proxectos.

A nova Xunta do PP de Núñez Feijoo atopouse con un concurso finalizado e aprobado, polo que
inicialmente tentou desprestixialo con un suposto informe xurídico que ningún xurista quixo asinar
198
e que foi asinado pola Directora Xeral da Asesoría Xurídica Xeral, María Cayetana Lado Castro-
Rial, un cargo político do propio goberno de Núñez Feijoo. Este informe tapou a existencia de outro
anterior199 defendendo a legalidade do concurso eólico, presentado pola propia Asesoría Xurídica
Xeral da Xunta de Galicia nun procedemento contencioso-administrativo iniciado por ENDESA
contra a concesión derivada do concurso.

O Tribunal Superior de Xustiza de Galiza tivo que suspender cautelarmente a execución do

concurso porque MUVEGA, vencellada a La Voz de Galicia, solicitou a súa paralización e a Xunta
de Galiza desistiu de ir defender o seu propio papel no procedemento 200. O Goberno de Núñez
Feijoo aprobou unha nova normativa sobre o aproveitamento eólico que elimina a participación
pública e o vencello a proxectos industriais no país, reducindo o apropiamento colectivo do ben
común do vento a o pago dun canon201. Inmediatamente despois, o TSXG levanta a suspensión por
196
http://acentogallego.typepad.com/acentogallego_la_bitcora_/espolio-eolico/
197
Prada Blanco, A e Lago Peñas, S. (2009) Galicia, unha economía europea, Compostela, Galaxia, páx. 98
198
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=845
199
http://www.anosaterra.org/media/media0000017638.pdf e
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/informe/legal/Xunta/PP/avalo/concurso/eolico/bipartito/elpepiautgal/200909
23elpgal_2/Tes
200
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=912
201
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1260

2
improcedente202. Finalmente, o 30 de decembro de 2009 publicouse unha resolución 203 pola que se
desiste de continuar cos procedementos de autorización amparados pola normativa elaborada polo
BNG. Isto custará à cidadanía galega aproximadamente 5 millóns de euros de indemnizacións 204 às
empresas adxudicatarias205 no concurso abortado ilegalmente polo PPdG. Curiosamente, en marzo
de 2010, a Xunta do PPdG de Núñez Feijoo anuncia a convocatoria dun novo concurso eólico206.

Analizaremos o expolio eólico do PPdG no epígrafe correspondente ao segundo obxectivo do

Goberno do PP.

CULTURA: ORGULLO DE PAÍS VS NEGOCIO E AUTOODIO ESPAÑOLISTA.

A Consellería de Cultura ostentada polo BNG na persoa de Ánxela Bugallo supuxo, malia a
hipoteca herdada da Xunta do PPdG de Fraga coa construción da Cidade da Cultura, un impulso das
políticas de identidade e orgullo galegos.

A Cidade da Cultura, por certo, foi un cabalo de batalla mediático (La Voz de Galicia) contra o
BNG, ao que se acusaba de malgasto. Durante o goberno do PP o mesmo medio falaba do proxecto
como da 'catedral galega do terceiro milenio' e resulta curioso que mentres a obra do porto coruñés
Punta Langosteira leva un exceso orzamentario de 460 millóns de euros (consume máis do 80% do
gasto do Porto da Coruña 207 e esixiu unha indemnización de 4,5 millóns a afectados 208) e a Cidade
da Cultura de 368 millóns, a última fora un despilfarro intolerábel mentres da primeira nada se sabe
209
, agás o apoio total do presidente Núñez Feijoo210.

Non obstante, a Consellería de Cultura fixo unha labor de proxección da cultura galega no exterior
que foi ridiculizada211 así coma unha labor de promoción do deporte de base e das seleccións
galegas. Agora a Xunta financia cursos de español e flamenco en Brasil212.

Xestión que contrasta coa da Xunta do PPdG de Fraga que foi nefasta e corrupta segundo informou
o Consello de Contas no seu Informe de fiscalización de axudas a federacións e clubs deportivos
Exercicios 2002 - 2005213, recriminou à Xunta de Manuel Fraga, daquela o Diretor Xeral para o
Deporte era o actual Secretario Xeral para o Deporte, Sr. D. José Ramón Lete Lasa, as seguintes
irregularidades: bases de convocatoria ilegais, falta de transparencia na concesión, inexistencia de
criterios obxectivos na adxudicación de axudas, concesión por puros criterios políticos e falta de
xustificación da aplicación do diñeiro público. Máis de 14 millóns de euros teñen que ser
reintegrados à Xunta de Galicia por estas irregularidades, se é que a actual Xunta, Consellaría de
Facenda, inicia eses expedientes pra non ser encausada polo Tribunal de Cuentas214.

E contrasta tamén coa xestión da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo: Nos orzamentos para 2010, na
Secretaría Xeral para o Deporte non aparece a transferencia corrente de 3.066.12 € que viña
sufragando os gastos de funcionamento do INEF. No orzamento da Xunta para 2009, aparecía na

202
http://www.galiciae.com/nova/45177.html?lang=es
203
http://www.xunta.es/dog/Dog2010.nsf/0e5fb445f3681a75c1257251004b10d7/a80d7acdc20e6d73c12576a2004a77cf
/$FILE/00300D003P013.PDF
204
http://www.anosaterra.org/nova/galiza-pagara-5-millons-en-indemnizacions-eolicas.html
205
http://www.laopinioncoruna.es/estaticos/graficos/20090805/eolico.html
206
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/26/unknown/xunta-preve-repartir-otono-325-nuevos-megavatios-
eolicos/2010032600080002878.html
207
http://www.hotelavenida.com/interior.asp?TR=A&IDR=12&idNoticia=18
208
http://www.doriasbaixas.com/public/ficheros/archivos/1170.pdf
209
http://calidonia.blogaliza.org/2009/09/18/monte-gaias-vs-punta-lagosteira/
210
http://www.lavozdegalicia.com/coruna/2009/09/26/0003_7996391.htm
211
http://www.lavozdegalicia.com/galicia/2008/05/29/0003_6859525.htm
212
http://www.vieiros.com/nova/78363/o-goberno-feijoo-patrocina-a-cultura-flamenca-no-brasil
213
http://www.ccontasgalicia.es/pdf/INFORMES/ADMINISTRACION_COMUNIDADE_AUTONOMA/ADMINIST
RACION_XUNTA/2005/Federacions_Clubes_2005_G.pdf
214
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=392

2
aplicación 12.04.440.A.444.0, da Consellaría de Cultura e Deporte. Mas este ano, non aparece nin
na Secretaría Xeral de Deportes, dependente de Lete Lasa e de Feijóo, nin na Consellería e
Educación e Ordenación Universitaria. Así mesmo, no proxecto orzamentario se suprimen os
300.000 € de subvención nominativa que figuraban no estado de gastos da Secretaría Xeral para o
Deporte, no exercicio anterior. Con esta desaparición de recursos, o orzamento da Fundación
Ciclismo Galego sufriu un ataque à súa liña de flotación e viabilidade neste contexto de crise e
merma dos patrocinios privados215, que supuxo a exclusión provisional do Xacobeo Galicia da lista
de clubs con licenza continental no ano 2010 pola Unión Ciclista Internacional pola súa situación
financeira inestábel, aínda que foi superado o problema con unha redución orzamentaria dun
20%216.

Doutra banda, a Xunta do PPdG de Núñez Feijoo non ten problema algún en pagar o aluguer de
Riazor para que xogue a selección española, pero non está disposto a soltar máis que esmola 217 para
que a selección galega masculina de fútbol poida xogar o seu único partido anual, que gozaba de un
impacto mediático e popular envexábel.

Pero o responsábel da Consellería de Cultura, Ricardo Varela, considera que a cultura galega
limita218 e é ensimesmada e acomplexada219, así que non estraña que o seu departamento suprimira o
apoio a Cultur.Gal220 e as axudas à tradución 221 mentres se subvenciona un encontro sobre a 'Pura
raza española' equina222 ou unha película dun autor valenciano223.

MEDIO RURAL: RACIONALISMO VS ESPECULACIÓN224.

Durante moito tempo o PPdG atacou ao BNG, que ostentaba a Consellería de Medio Rural na
persoa de Alfredo Suárez Canal, acusándoo de pretender socializar a propiedade da terra
(confiscación, nacionalización, atentado contra a liberdade dos propietarios de Galiza 225) a través
do seu proxecto do Banco de Terras de Galiza (Bantegal). O ataque chegou a un nivel de virulencia
alto no período electoral226.

O Bantegal, no entanto, só é unha fórmula para tentar de mobilizar terras agrarias mediante aluguer.
O obxectivo é crear riqueza e emprego mediante o arrendamento de fincas agrarias abandonadas ou
improdutivas. Nel, calquera persoa pode inscribir -de xeito voluntario- as súas fincas, para permitir
que sexan arrendadas por períodos máximos de cinco anos. Así, aquelas persoas que se dediquen á
agricultura poden arrendar fincas, sabendo en todo momento cales están dispoñíbeis, a que prezo e
en que condicións. É un mercado limitado institucionalizado de prezos razoábeis para propietarios e
agricultores, que fixa e actualiza cada ano a Xunta de Galicia, coa participación das institucións,
organizacións sindicais agrarias e cooperativas. E, asemade, unha entidade pública que lle garante
ao propietario o cobro da renda de aluguer e a devolución da finca nas mesmas condicións de uso
cando remate o período de arrendamento 227. A idea foi aplaudida pola FAO que pretende trasladala
215
http://www.farodevigo.es/deportes/2009/10/13/super-xacobeo-sueno-estudio/376809.html
216
http://www.galicia-hoxe.com/index_2.php?idMenu=85&idEdicion=1480&idNoticia=502054
217
http://www.xornal.com/artigo/2009/11/14/politica/xunta-subvenciona-seleccion-
liquidou/2009111400393982961.html
218
http://www.farodevigo.es/secciones/noticia.jsp?pRef=2009042300_4_319421__Galicia-cultura-gallega-esta-bien-
pero-limita-prefiero-cultura-hecha-Galicia
219
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/20/unknown/varela-cousa-opinion-da-academia-outra-do-pobo-
galego/2010012000121000260.html
220
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1143
221
http://www.xornal.com/artigo/2009/08/16/cultura/cultura-prescinde-ano-das-axudas-traducion-
libros/2009081623460525102.html
222
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1129
223
http://www.culturagalega.org/noticia.php?id=15206
224
Agradecementos a Xosé Carballido pola súa colaboración, facilitando o ‘Balance de Xestión. VII Lexislatura. 2005-2009. Consellaría do Medio
Rural’ elaborado polo Consello da Dirección da Consellaría do Medio Rural.
225
http://www.elcorreogallego.es/index.php?idMenu=21&idNoticia=149689
226
http://www.anosaterra.org/media/media0000012009.pdf
227
http://www.bantegal.com/bancoterras.php

2
a outros países228.

Finalmente o PPdG non sabe que facer co Bantegal, do que asegura unha reformulación, polo seu
suposto carácter 'intervencionista' 229, e reimpulso230 aínda que o mantén conxelado, aumentando a
superficie integrada lentamente. O que si fixo, foi rebaixar a súa autonomía e categoría integrándoo
na Agader231. Naturalmente, unha iniciativa que pretende reordenar o territorio e poñelo en
funcionamento para que sexa produtivo entra en colisión coa política especulativa que levou
tradicionalmente o PPdG e que fixo que a poboación ocupada no sector primario se reducira nun
63,2% no período 1985-1998 e malia o esforzo inversor extraordinario (subvencionado pola UE e
créditos) seguir ostentando unha baixa produtividade: a pesar de empregar ao 15,2% do traballo e o
12.9% do capital no Estado Español, apenas alcanza o 7% da produción 232. A volta do PPdG
significa a privatización de servizos públicos no rural: servizos contraincendios 233, onde se prepara
un concurso por 451.846 euros para un servizo de otimización da prevención de incendios florestais
mediante a planificación operativa e a coordinación de medios 234, que en palabras da CIG é unha
contratación feita a medida da empresa Natutecnia 235, o Centro de Información ao Agro Galego 236
e de limpeza e desinfección de veículos de transporte de gando237. Así mesmo, iniciativas
encamiñadas ao revalorizamento do monte coma Foresgal, son eliminadas e substituídas por un
salón do automóbel238, un sector vencellado a capital foráneo e con menores potencialidades de
xerar desenvolvemento endóxeno e autocentrado. Iso si, Seaga adxudica 2,2 millóns en contratos
sen publicidade a empresas amigas coma Calvergazo, relacionada con Louzán239.

IGUALDADE E BENESTAR: COMEZAR DE CERO VS VOLTAR ATRÁS 240.

O PPdG acusou en campaña ao BNG de utilizar a Vicepresidencia de Igualdade e Benestar para

crear chiringuitos onde enchufar aos seus afiliados e tecer redes clientelares. Neste sentido, crearon
unha polémica forte ao declarar que se estaban convocando oposicións amañadas241, cousa que
derivou en varios recursos do sindicato de funcionarios CSIF242 (un sindicato con evidentes vínculos
co PP243, que se veu envolto nun escándalo de financiación irregular244 e punta de lanza deste partido
contra o goberno local do BNG en Sada 245) e a solicitude de suspensión cautelar que foi finalmente

228
http://www.galicia-hoxe.com/index_2.php?idMenu=153&idNoticia=394361
229
http://www.laregion.es/noticia.php?id=121749
230
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2009/05/29/0003_7748622.htm
231
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1670
232
http://www.usc.es/econo/RGE/Vol.9_1/Castel%E1n/El%20sector%20agrario%20gallego%20a%20las%20puertas
%20del%20siglo%20XXI....pdf
233
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/24/galicia/medio-rural-contrata-asistencia-tecnica-privada-extincion-
incendios/2010032418272600777.htm
234
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/27/galicia/xunta-privatiza-coordinacion-antiincendios-concurso-
dedo/2010042723581800194.html
235
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/12/politica/acusan-medio-rural-preparar-dedo-concurso-000-
euros/2010041223570100522.html
§§
236
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1638
237
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/25/economia/diputacion-lugo-critica-incapacidad-alimentos-
lacteos/2010012522530301348.html
238
http://www.terraetempo.com/artigo.php?artigo=217&seccion=6
239
http://www.xornal.com/artigo/2010/05/10/galicia/seaga-contrata-publicidad-mes-obras-2-2-
millones/2010051021561701617.html
240
Agradecementos a Carme Adán pola súa colaboración.
241
http://www.vieiros.com/nova/72805/o-ppdeg-pide-a-paralizacion-das-oposicions-amanadas-do-consorcio
242
http://www.galicia-hoxe.com/index_2.php?
option=com_content&task=view&id=10832&Itemid=&idMenu=166&idNoticia=403944
243
http://www.sadadigital.com/content/view/388/74/ e
http://www.elmundo.es/papel/hemeroteca/1995/11/29/economia/604165.html
244
http://www.elmundo.es/papel/hemeroteca/1997/04/08/economia/248065.html ,
http://www.elmundo.es/papel/hemeroteca/1997/04/10/economia/248467.html ,
http://www.elmundo.es/papel/hemeroteca/1995/08/01/economia/56054.html
245
http://csifsada.blogspot.com/2007/11/csi-csif-cien-primeros-das.html

3
desestimada246. O anterior dirixente do CSIF en Galiza, José Carlos García Bouzas247, foi premiado
por facer o traballo suxo co nomeamento pola Xunta do PPdG de Núñez Feijoo como Director
Xeral da Academia Galega de Seguridade248.

A este respecto, cumpre explicar a situación de partida que o BNG se atopou en chegar ao goberno,
pois o Estado Español é dos estados europeos que menos gasto social ten, nefeito o 'milagre
español' do goberno do PP de Aznar consistiu en acelerar a converxencia de España coa UE15 a
costa de desconverxer socialmente249: Se se toma o gasto público por habitante promedio da UE15
coma referencia (con un valor de 100), os valores para o promedio da UE25 en todas as funcións
superan o 80% do promedio da UE15. España, non obstante, sitúase por baixo do 40% nas
funcións de supervivencia, de familia/infancia, vivenda e exclusión social, mentres que se achega
ao 60% do gasto da UE15 nas funcións de enfermidade/atención sanitaria, discapacidade e vellez
250
. A tendencia mudou lixeiramente coa entrada do PSOE no goberno central, pero inda así
situándose o Estado Español por baixo da media da UE27: Comparando a situación en 2000 coa de
2005, malia ser deficitarias todas as funcións agás desemprego, obsérvase como porcentualmente
algunhas funcións achegáronse ao nivel de gasto promedio da UE15. Estas tendencias positivas
preséntanse na función enfermidade/atención sanitaria, familia/infancia e, de xeito significativo, na
exclusión social251. Na Galiza, a situación agravábase polas décadas de xestión autonómica da
dereita, que ten un nulo interese social e non impulsou programas para estabelecer un sistema de
benestar autonómico.

Cousa que se converteu no obxectivo principal obxectivo da xestión nacionalista na área de

Igualdade e Benestar que aprobou en decembro de 2008 unha Lei de Servizos Sociais de Galicia 252.
Na lei pretendía sistematizarse e ordenarse as accións de impulso de servizos públicos que se
levaran adiante mediante programas ao longo da lexislatura. Os obxectivos eran reforzar a cohesión
social e comunitaria, favorecer a autonomía persoal, promover a inclusión social e favorecer a
normalización social253.

Unhas das carencias básicas de servizo sociais públicos no noso país era a inexistencia dunha rede
pública de infantarios. Durante os dezaseis anos de goberno da Xunta do PPdG de Fraga
construíronse vintecinco centros deste tipo, mentres que nos tres anos e pico de xestión nacionalista
construíronse oitenta e catro equipamentos, vitais para a conciliación da vida laboral e familiar 254. A
Rede de Galescolas supuñan 84 centros (21 na provincia da Coruña, 10 na de Lugo, 23 na de
Ourense e 30 na provincia de Pontevedra) e máis de 3.900 prazas de educación infantil no tramo 0-3
anos. Ao longo de 2009 íanse sumar outras escolas, non menos de 36, co que se acadaría o
obxectivo de 121 Galescolas e máis de 5.000 prazas. O esforzo realizado pola xestión nacionalista
na creación desta rede tivo unha tradución directa no incremento do número total de prazas públicas
de educación infantil 0-3 no noso país, aumentando as prazas nun 69%, pasando de 6.595 en 2005,
a máis de 11.130 hoxe en día, e de 118 escolas a 215. Isto permitía achegármonos á taxa de
cobertura recomendada pola Unión Europea xa para o ano 2010 (33%).

Naturalmente, a chegada do PPdG de Núñez Feijoo à Xunta supuxo a paralización da construción

de novos equipamentos e a non apertura dalgúns xa construídos, sobre mil prazas previstas fican no
aire255. Todo xustificado coa escusa da austeridade que, non obstante, permite que se gasten 42.631
246
http://www.vieiros.com/nova/74476/as-probas-selectivas-do-consorcio-de-igualdade-poden-seguir-adiante
247
http://www.elcorreogallego.es/index.php?
option=com_content&task=view&id=22552&Itemid=7&idMenu=35&idNoticia=166152
248
http://www.xunta.es/Dog/Dog2009.nsf/FichaContenido/220AE?OpenDocument
249
Navarro, V. (2007) Situación Social en España II, Madrid, Biblioteca Nueva, páx. 33
250
Navarro, V. (2007) Situación Social en España II, Madrid, Biblioteca Nueva, páx. 38
251
Navarro, V., Reynolds, J. 'La inversión en Protección Social en España en el contexto de la Unión Europea. El reto del déficit social' en Navarro,
V. (dir.) (2009) La situación Social en España III, Madrid, Biblioteca Nueva
252
http://www.benestargaliza.org/?q=gl/node/2201
253
http://www.benestargaliza.org/?q=gl/node/1999&tipousuario=xeral
254
http://www.galizacig.com/avantar/opinion/23-4-2008/a-realidade-da-conciliacion
255
http://www.xornal.com/artigo/2009/08/26/politica/bng-acusa-xunta-rebaixar-novas-escolas-

3
€ en mudarlle o nome e o letreiro aos infantarios 256 para que deixen de chamarse Galescolas e
lembren que foi o nacionalismo quen as puxo a andar.

No eido das residencias de idosos, o nacionalismo partía dunha situación dramática pois a ratio de
prazas era inferior a 2,8 por cada 100 maiores, moi inferior à ratio mínima marcada polo Plan
Xerontolóxico Estatal de 3,5 prazas por cada 100 maiores e unha mostra máis do desprezo da
dereita e das clases dominantes galegas polo benestar das clases populares. Neste sentido,
marcáronse diversas liñas: unha, o apoio financeiro a iniciativas privadas onde se concertan prazas
públicas, incrementando a oferta pública en máis de mil prazas; outra, a través dun plano de mellora
das infraestruturas públicas existentes, incrementando outras mil e, finalmente, constituíndo a
Sociedade Galega de Servizos Sociais (SOGASERSO), con capital público e participación das dúas
caixas galegas257. A Xunta da Galiza tiña o 45% do capital e Caixanova e Caixa Galicia un 27,5%
cada unha258. No Protocolo de Colaboración entre a Vicepresidencia da Igualdade e do Benestar e
as entidades Caixa Galicia e Caixanova para a ampliación e mellora da Rede Pública de Atención
Social, a través do establecemento de fórmulas de colaboración estable do 10 de marzo de 2006
quedou establecido que o goberno da Xunta tería a maioría no Consello de Administración e que a
finalidade específica da sociedade era atender, cos mellores servizos públicos, á poboación de
menores recursos económicos. O obxectivo, como declarou o Consello da Xunta de 13 de xuño de
2006 era prestar servizos en todo o territorio galego cun deseño de impacto comarcal e baixo os
principios de suficiencia, equidade, equilibrio territorial, profesionalidade e calidade asistencial.
Creáronse así 800 prazas públicas en territorios especialmente carentes de oferta. A chegada do
PPdG ao goberno da Xunta, con persoas con vencellos coa xestión xeriátrica como Ovidio Rodeiro,
Director Xeral de Xuventude, anuncia a chegada dunha privatización desta empresa. A Xunta do
PPdG de Núñez Feijoo xa anunciou que se retira desta empresa: a titularidade das residencias en
funcionamento (e das catro pendentes de apertura) quedará así en mans das dúas caixas (como
Sogaserso)259. Isto supón regalar millóns de euros de inversión pública en creación das distintas
infraestruturas às caixas, xusto cando Caixa Galicia vendeu a súa participación en Euxa260, grupo
mercantil privado de xestión de residencias, participado por Eudel, da que é apoderada a irmá do
presidente da Xunta do PPdG, Micaela Núñez Feijoo 261. Caixanova, pola súa banda, posúe a
empresa Geriatros, con 14 centros (dous proxectados) e máis de dúas mil prazas ofertadas, 2.360
empregados e máis de 27 millóns de euros de facturación no ano 2008. Este é un sector que no ano
2008 moveu máis de 1.330 millóns de euros no Estado Español262.

No eido da Igualdade, partimos dunha situación de feble integración da muller no mercado laboral
(apenas o 45%263 nun dado recente), nun contexto de maior precarización que o home e menor
retribución. O traballo doméstico e a atención a persoas dependentes ocupan maioritariamente às
mulleres galegas, nun esforzo que non se contabiliza pero que podería representar, segundo diversos
cálculos, en derredor do 30% do PIB nacional. Situación especialmente agravada no caso da muller
rural264. Através do programa EMEGA logrouse que 700 mulleres se beneficiaran de axudas para
obter a cotitularidade das explotacións agrarias, emendando unha discriminación histórica e, amáis,
a incorporación de 1.200 mozas à actividade agraria (100 máis que os mozos para o mesmo
infantis/2009082523524996199.html
256
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1431
257
http://www.xornal.com/artigo/2006/09/15/sociedad/a-xunta-creara-en-tres-anos-3-000-novas-prazas-en-residencias-
para-maiores/2006091519173800000.html
258
http://www.cxg.es/portal/site/VWEB001/menuitem.f66a53e7eb6f2c2441b3401551d001ca/?
vgnextoid=8f6d875efba62110VgnVCM1000000b1510acRCRD&vgnextchannel=62f199bc31006110VgnVCM1000
000b0d10acRCRD
259
http://www.galicia-hoxe.com/index_2.php?idMenu=5&idNoticia=508447
260
http://www.eleconomista.es/empresas-finanzas/noticias/352090/01/08/Eulen-se-hace-con-el-100-de-Euxa-tras-
compra-51-acciones-a-Caixa-Galicia.html Eulen atópase nunha situación conflictiva interna: ‘La ruptura societaria de Eulen y la de
una familia’ por Vicente Clavero en Público, 17.02.10, páx. 25
261
http://www.abc.es/agencias/noticia.asp?noticia=272102
262
Datos fornecidos por Alimarket.
263
http://www.galizacig.com/cig/documentos/estudo-da-enquisa-de-poboacion-activa-2%C2%BA-trimestre-2006
264
http://www.xornal.com/artigo/2006/03/08/galicia/o-sindicato-labrego-galego-denuncia-a-situacion-da-muller-
traballadora-no-agro/2006030814581300000.html

3
período). Promovéronse diversos programas orientados à visibilización das mulleres e à súa
integración no mercado laboral. O programa ‘Tempos de Mulleres’ ía destinado ao empoderamento
e o aceso ao espazo público da muller rural, nele participaron 14.000 mulleres pertencentes a 315
asociacións. Creouse tamén o Centro Galego de Iniciativas Empresariais Innovadoras Femininas
(INFEIN) orientado a apoiar o autoemprego das mulleres. Ambas iniciativas foron suprimidas pola
Xunta do PPdG de Núñez Feijoo, que demostra un desprezo absoluto polas mulleres: como informa
a CIG, dáse unha práctica desaparición, nos Orzamentos da Xunta de Galiza para o 2010, dos
programas de conciliación da vida laboral e persoal (redúcese nun 83%) e o de igualdade,
protección e promoción da muller, que se reduce nun 89%265.

Mención aparte merecen as actuacións en relación coas Oficinas I+B (Igualdade+Benestar) e os

servizos socias emprestados polo Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar. O
nacionalismo creara 12 equipas comarcais no ámbito rural para ir cubrindo a carencia absoluta de
servizos sociais herdada das case dúas décadas de goberno do PPdG. Desde as Oficinas I+B
levábanse adiante programas de igualdade social de oportunidades, asistencia a familias con
dificultades e o Plan Galego de Infancia e Adolescencia. A Xunta do PPdG de Núñez Feijoo
pretende suprimir este servizo266 polo que procedeu a despedir a 61 membros da súa plantilla de
persoal. E posteriormente pechou o Consorcio267, tras inutilizalo. O desmantelamento da acción
social do BNG é evidente, como indicou o compañeiro Carlos Aymerich: o Consorcio non ten
previsto construír no ano 2010 ningún centro, nin escola infantil, nin terá cartos tampouco para o
seu funcionamento, nin para abrir procesos públicos de cara à contratación de traballadores, pero
si que privatizará268.

VIVENDA: DO DEREITO AO NEGOCIO.

A entrada do nacionalismo na xestión da área gobernamental de Vivenda supuxo a mudanza de

perspectiva: fronte às políticas da dereita que ían orientadas à extración do máximo rendimento
económico, impulsaronse políticas orientadas à consideración da vivenda non coma un ben de
consumo, senón coma un ben de uso e un dereito humano.

As políticas da dereita provocaron un incremento do 238% o prezo do solo, entre 1997 e 2007 o
60% da inversión foi orientada à especulación inmobiliaria. Coa Lei do Solo de 1998 do PP
promoveuse o endebedamento familiar ad aeternum e permitiuse que non se construira vivenda
protexida a cambio de pago monetario aos concellos, nun país onde o 88% da poboación atópase
nuns niveis de renda que o fan potenciais adxudicatarios deste tipo de vivenda269.

Varias foron as iniciativas desenvolvidas pola Consellería de Vivenda do BNG, como resume
Teresa Táboas nun artigo: As Normas do Hábitat Galego, que implicaban a mellora da calidade de
todas as vivendas que se construiran na Galiza. O Rexistro de Demandantes de Vivenda Protexida,
que garantía a igualdade de condicións no acceso a unha vivenda protexida e evitaba o cobro de
sobreprezos nos procesos de compravenda. O Plan de Vivenda en Aluguer, un programa público
de cesión de vivenda. Dito programa permitía a creación e consolidación dun parque de vivenda
xestionado dende o sector público para o seu arrendamento social. O Plan Sectorial Galego de
Solo Residencial, un documento de planificación urbanística supramunicipal destinado á obtención
de solo para vivenda protexida, o primeiro documento destas características que se elaborou en
todo o Estado. O Plan era ademais un instrumento reactivador da economía e do emprego270.

265
http://www.galizacig.com/avantar/novas/24-2-2010/os-contratos-indefinidos-descenderon-en-2009-un-29-respecto-
de-2008-ano-no-que-xa-se
266
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/02/20/0003_8307012.htm ,
http://www.lavozdegalicia.com/galicia/2009/11/12/0003_8100974.htm
267
http://www.xornal.com/artigo/2010/05/14/politica/peche-do-consorcio-obrigara-aos-concellos-volver-pedir-fondos-
xunta/2010051323313700971.html
268
‘O BNG acusa á Xunta de fraude legal no Consorcio’, Xornal de Galicia, 11.02.10, páx. 14
269
Dados aportados por Teresa Táboas na sua intervención nun acto de Galiza Nova o 18.12.09 en Ribeira, 'Accesibilidade da xente moza à vivenda'
270
http://www.xornal.com/opinions/2010/03/03/Opinion/demolition-man/2010030323435100959.html

3
O goberno da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo adicase a desmontar todos os avanzos en vivenda.
As normas do hábitat que aumentaban a calidade da vivenda construída foron agora relaxadas polo
PPdG271, que permite a discrecionalidade dos concellos na aplicación da nova normativa, abrindo o
campo à discrecionalidade e à especulación. Non pode extrañar dado que as responsabilidades de
vivenda da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo están copada por persoas vencelladas a empresas do
sector inmobiliario272. O Rexistro de Demandantes de Vivenda Protexida, instrumento que garantía
a transparencia e igualdade de oportunidades no acceso às VPO, foi suprimido, ficando à
discrecionalidade a súa adxudicación273,ou en mans das empresas, como demostra a creación do
novo Rexistro Único de Demandantes, onde son os promotores quen contactan en primeira instancia
coa persoa potencial adxudicataria, ficando o Instituto Galego da Vivenda e Solo coma unha
axencia inmobiliaria para o promotor274. Na reforma da Lei do Solo que planea o PPdG
contemplarase a supresión da reserva de solo urbano para VPO 275 e rebaixa as esixencias
urbanísticas276 coa intención evidente de retomar a especulación inmobiliaria e o beneficio privado.

SEGUNDO OBXECTIVO DO GOBERNO DO PP: FACER NEGOCIO277.

O día 25 de abril de 2010, en Compostela, unha manifestación percorreu as rúas da cidade

reivindicando a provisión pública de servizos de calidade, fronte à privatización e o lucro privado 278.
Nesa manifestación escoitáronse berros coma queremos servizos, non beneficios e quen fora de
dereitas, a pasta estaba feita que exemplifican e identifican un dos obxectivos fundamentais do
goberno da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo.

A chegada do PPdG de novo ao poder da Xunta de Galicia foi impulsada por elites
interesadas en seguir facendo negocio co territorio e as xentes da Galiza, así como de
recuperar unha administración que funciona pola lóxica do intercambio de favores privado e
non pola do interese público e a transparencia.

Xa referimos o caso da Citroën de Vigo, pagando o vehículo e apoiando através do CFV a estratexia
do PPdG, e o propio Núñez Feijoo: pois ben, en primavera Citroën aconsellou à Xunta a promoción
de axudas directas à compra de coches279, no outono a Xunta do PPdG de Núñez Feijoo respondeu
coa aprobación do plan Remóvete Industrial280 que consiste no outorgamento de préstamos a baixo
interese e longo prazo (até 12 anos para a devolución) por un importe de 60 millóns de euros às
empresas de fabricación de compoñentes de automoción que desenvolvan proxectos de
investigación en Galicia (ou sexa, Citroën), detraídos eses millóns, por certo, dun crédito pedido
polo bipartito ao Banco Europeo de Investimentos para adicar eses fondos a axudas à anovación nas
pemes galegas281, dunha orientación cara a modernización do pequeno capital produtivo galego a
outra orientada ao grande capital transnacional.

271
http://www.laopinioncoruna.es/estaticos/graficos/20100305/gxunta.html ,
http://www.laopinioncoruna.es/economia/2010/03/05/xunta-suaviza-normas-habitabilidad-autoriza-concellos-dictar-
excepciones/363964.html
272
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=437
273
http://www.xornal.com//artigo/2009/05/28/galicia/case-galegos-non-saben-onde-van-
vivir/2009052822213114409.html
274
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/12/galicia/bng-critica-igvs-funcione-axencia-
inmobiliaria/2010041221073000977.html
275
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Xunta/planea/borrar/reserva/vivienda/publica/ley/suelo/elpepuespgal/200908
15elpgal_10/Tes
276
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/03/02/00031267485446809933771.htm
277
Agradecementos especiais a feijoomente.blogaliza.org e Galicia Confidencial polo seu traballo de esculca crítica do goberno.
278
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/26/politica/privatizacion-servizos-saca-000-persoas-
rua/2010042522260601441.html
279
http://www.noticiasgalicia.com/empresas/citroen/citroen159.html
280
http://www.farodevigo.es/economia/2009/10/30/economia-feijoo-anuncia-plan-removete-industrial-dotado-
millones/382030.html
281
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1014

3
Non é o único favor a amigos de Núñez Feijoo. É ben coñecida a súa amizade 282 con Josep Piqué,
fillo do último alcalde fascista de Vilanova i la Geltrú e exministro do goberno español do PP de
Aznar. Desde o 12 de novembro de 2007 é presidente da compañía aérea de baixo custo Vueling283,
participada por La Caixa e a familia propietaria da Editorial Planeta. Esta compañía recibiu unha
adxudicación irregular284 de 4,5 millóns de euros, anunciada pola propia Xunta285 e contestada desde
o propio sector aeronáutico286. A privatización da rede dos servizos sociais públicos que o BNG
estaba tecendo beneficiará às grandes empresas privadas do sector, entre as que se conta Eulen, da
que é apoderada a irmá de Núñez Feijoo, Micaela287.

Máis descarada inda a actuación do Conselleiro de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas,

Agustín Hernández: Sendo Director Xeral de Obras da Consellería de Política Territorial
encabezada por Núñez Feijoo na Xunta do PPdG de Manuel Fraga outorgou contratos a unha
empresa na que se integrou como directivo ao ano seguinte de deixar a Xunta, 2006, cargo no que
permaneceu ata 2008, que se integrou na Deputación de Pontevedra de Rafael Louzán coma
Director de Infraestruturas288. Ao volver ao goberno na Xunta do PPdG de Núñez Feijoo como
Conselleiro de Medio Ambiente devolve o favor mediante a concesión de un contrato negociado sen
publicidade à empresa Puentes y Calzadas289 por valor de un millón e medio de euros.

Un pouco máis disimulada foi a adxudicación pola vía de concurso negociado a Insulae Iniciativas
de Lecer e Tempo Libre SL. A lexislación esixe para este concurso negociado e sen publicidade a
concorrencia de tres empresas e, efectivamente, concorreron tres empresas co mesmo dono e
administrador, Ruben Mateos López. Insulae acumula 400.000 euros en adxudicacións290.

A sobriña do padriño político de Núñez Feijoo 291, Romay Beccaría, ten unha empresa, Atos Origin,
que gañou todos os concursos de plans de novas tecnoloxías licitados pola Xunta do PPdG de
Núñez Feijoo. E é que son persoas de confianza, Carmen Martín de Pozuelo Romay foi a Directora
de Tecnoloxía de Correos cando Núñez Feijoo era Presidente desta entidade e tamén a levou con el
cando foi conselleiro da COTOPV. Atos Origin leva 3,8 millóns de euros licitados pola Xunta do
PPdG de Núñez Feijoo292.

O NEGOCIO SANITARIO.

A sanidade pública é un servizo público básico orientado a garantir o cumprimento dun dereito
humano que é o dereito à saúde e ao benestar. No Estado Español dáse unha polarización social da
sanidade pois o 30% de renda superior utiliza os servizos privados (ou reciben un trato preferente na
pública ou son atendidos por sanidade privada financiada publicamente) mentres que os servizos

282
http://www.abc.es/20081218/nacional-nacional/nunez-feijoo-examina-tras-200812181151.html ,
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/algunos/dicen/soy/homosexual/elpepuespgal/20070820elpgal_12/Tes
283
http://www.lavanguardia.es/premium/publica/publica?
COMPID=53410616733&ID_PAGINA=22088&ID_FORMATO=9&turbourl=false
284
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1475#comments
285
http://www.xunta.es/actualidade?
p_p_id=ipecos_opencms_portlet_INSTANCE_c0aE&p_p_lifecycle=0&p_p_state=normal&p_p_col_id=column-
2&p_p_col_count=1&_ipecos_opencms_portlet_INSTANCE_c0aE_content=%2Fopencms%2FPortal-Web
%2FContidos%2FNovas%2Fnova_estandar0296.html , http://www.xunta.es/actualidade?content=/Portal-
Web/Contidos/Novas/nova_estandar1270.html ,
286
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/27/unknown/sector-aereo-alerta-contrato-xunta-vueling-incumple-
ley/2010012722454900945.html
287
http://www.laregion.es/noticia/112705/galicia/pleno/parlamento/gallego/
288
http://www.bop.depontevedra.es/bop.PONTEVEDRA/2008/bop.PONTEVEDRA.20080107.004.pdf
289
http://www.xornal.com/artigo/2009/09/03/politica/hernandez-adjudica-firma-trabajo-contrato-
publicidad/2009090300195631697.html
290
Xornal de Galicia, 01/02/10, páxs. 2-3
291
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5529.html
292
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5404.html, http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5428.html e
http://www.xornal.com/artigo/2010/02/26/unknown/firma-vinculada-sobrina-romay-elaborara-plan-tecnologico-
xunta/2010022622564400820.html , http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5559.html

3
públicos serven às clases populares que representan o 60-65% da poboación293. No período 1996-
2004 o Partido Popular modificou a legalidade facendo que desgravase o seguranza sanitaria
privada e habilitando a figura das Fundacións Sanitarias a nivel estatal segundo a experiencia xa
probada na Galiza, que derivou nun burato económico de 17,7 millóns de euros para a autonomía
galega como indicou o Consello de Contas nun informe 294. A sanidade galega caracterízase polo seu
hospitocentrismo (na UE15 a porcentaxe do gasto público sanitario adicada a hospitais é do 46,6%,
na Galiza do 53,6%, mentres que as porcentaxes en atención primaria son do 25,8% para a UE15 e
11,9% para Galiza) e o excesivo gasto farmacéutico derivado da concepción bioloxista que
conceptualiza un sistema sanitario asistencial e curativo e que reflicte o grande poder da industria
farmacolóxica, que obtén grandes rendementos desta concepción: o 12,5% do gasto público
sanitario da UE15 é farmacéutico contra o 25,5% da Galiza 295, no ano 2006 isto supuxo 818,9
millóns de euros296. Repárese que grande parte dese custo ten a ver cos dereitos de propiedade
industrial da industria farmacolóxica, pois os medicamentos xenéricos só teñen unha cuota de
mercado do 4,5% en Galiza, contra o 15% na UE 297, ata o punto que o Consello de Contas, no
citado informe, recomenda promover a prescrición de xenéricos, cousa que se fixo no período 2005-
2008 aumentando un 3,3%298. Tendencia que non é probábel que continúe coa Xunta do PPdG de
Núñez Feijoo, anuncios propagandísticos aparte299. Outra característica da sanidade galega, é o
baixo investimento sanitario per cápita: Galiza adica o 6,2% do PIB contra o 5,2% que dedica o
Estado Español, pero se imos a valores per cápita en 1998 o gasto foi de 656,6 euros en Galiza
contra 718 do Estado e en 2001 809,4 contra 856,4 da media estatal 300. Ademáis, a calidade do
servizo sanitario vaise ver mermada pola nova organización territorial do sistema sanitario
impulsada pola Xunta do PPdG de Núñez Feijoo, especialmente nas zonas rurais301.

A actual Consellaría de Sanidade está encabezada por Pilar Farjas 302, unha integrista relixiosa
católica303, que unha das primeiras cousas que fixo ao chegar ao goberno foi asinar un convenio coa
Universidade Pontificia de Salamanca, do Opus Dei, para que o seu alumnado da área de Psicoloxía
Clínica poida completar a súa formación con prácticas no Sergas304, sen necesidade de acreditar o
máis mínimo coñecemento de galego e especialidade, por certo, que tamén se cursa na Universidade
de Santiago de Compostela. Outro exemplo do seu ultracatolicismo aplicado é a previsión de
asesores espirituais (igual a cregos que dean a extremaunción) para mellorar os coidados
paliativos305. A xerente do SERGAS, Rocío Mosquera, provén da sanidade privada 306 e defende a
participación privada na sanidade pública 307. Desde a chegada à Xunta do PPdG de Núñez Feijoo as
listas de espera para operarse aumentaron en seis días308.

293
Navarro, V. 'La sanidad española' en Navarro, V. (2007) Situación Social en España II, Madrid, Biblioteca Nueva, páxs. 293-316
294
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Consello/Contas/critica/fundaciones/sanitarias/PP/elpepuespgal/20090729el
pgal_1/Tes
295
Navarro, V. 'La sanidad española' en Navarro, V. (2007) Situación Social en España II, Madrid, Biblioteca Nueva, páxs. 293-316
296
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Consello/Contas/critica/fundaciones/sanitarias/PP/elpepuespgal/20090729el
pgal_1/Tes
297
http://www.actualidadsanitaria.com/noticias_archivos/febrero2008/140208003.pdf
298
http://www.xornal.com/artigo/2009/06/16/sociedad/pilar-farjas-promete-espera-cero-diagnosticos-
cancer/2009061616032050955.html
299
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/07/unknown/plan-farjas-fomento-genericos-no-saca-galicia-
cola/2010030723571500145.html
300
Navarro, V. 'La sanidad española' en Navarro, V. (2007) Situación Social en España II, Madrid, Biblioteca Nueva, páxs. 293-316
301
http://www.xornal.com/artigo/2010/05/16/sociedad/modelo-farjas-fara-doentes-do-rural-desprazarse-ata-
cidades/2010051600211300404.html
302
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/pilar-farjas-soy-conselleira-publica-privada/idEdicion-2009-04-
24/idNoticia-419632/
303
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Farjas/ateismo/deja/gente/fuerza/moral/elpepuespgal/20090829elpgal_1/Tes
304
http://www.anosaterra.org/nova/30722/o-sergas-abrese-a-unha-universidade-cristia-.html
305
Beramendi, J. 'Orzamentos e corrupción' en Tempos Novos 150, páx. 42
306
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Sanidade/anuncia/oposiciones/siguen/curso/elpepiautgal/20090502elpgal_12
/Tes/
307
http://www.laregion.es/noticia/104025/ourense/entrevista/roc%C3%ADo/mosquera/%C3%A1lvarez/gerente/sergas/
308
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/16/sociedad/galegos-tardan-dias-mais-operarse-
principios/2010041600020903875.html

3
Outra das cousas que o goberno da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo fixo foi suprimir o turno de
tarde309 que estaba servindo para reducir as listas de espera 310 e ofrecer a alternativa da medicina
privada311, renovando os convenios con clínicas privadas en agosto 312, como alternativa para acabar
co endémico problema da espera. É dicir, preténdese derivar para a atención privada aos pacientes
correndo o gasto a cargo do erario público e aumentando o volume do negocio sanitario privado,
que supón 5.200 millóns no Estado Español313, que só en Pontevedra factura 540 millóns de
euros314. Sobre este punto, cumpriría aclarar que os mesmos médicos que atenden na pública
participan despois na privada: se miramos o goberno do Colexio Oficial de Médicos de Galicia 315
atopamos na presidencia a Luis Campos Villarino: unha persoa que defende os intereses da
sanidade privada316, que accedeu à presidencia do Colexio de Médicos de Pontevedra nunha
campaña marcada polo conflicto317 e as dúbidas sobre a súa limpeza318 e que presentou un estudo
promovido polo Colexio Oficial de Médicos de Pontevedra e pagado pola Deputación de
Pontevedra dirixida polo PPdG de Louzán no que se defende à sanidade privada 319. Na
vicepresidencia atopamos a Luciano Vidán Martínez, quen fora Director Xeral de Atención
Primaria na Xunta do PPdG de Manuel Fraga 320. O puzle encaixa. A conselleira Pilar Farjas
anunciou que despois do verán apresentará no parlamento a lei de tempos máximos de espera
sanitaria que abrirá a barra libre sanitaria321.

Outro paso encamiñado ao negocio privado no ámbito sanitario público son os hospitais: Soubemos
que o goberno da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo privatizara a xestión do hospital do Centro
Galego de Bos Aires322 nun negocio de 37,2 millóns de euros en trece anos 323 para o grupo 3A
Recoletas324 nunha contratación discrecional e ilegal que contradi o artigo 61.2 da Lei galega de
Fundacións, pois a Fundación Galicia Saúde, que ostenta a xestión do antedito centro, debe
axeitarse, na súa contratación do grupo 3A Recoletas, á Lei 30/2007, de contratos do sector público
325
. O grupo 3A Recoletas está administrado por Las Salinas 5 SL, que ten unha estraña denuncia da
inspección laboral na que todas as persoas físicas implicadas se atopan en paradoiro descoñecido 326
e ten unha entidade constituída en Santiago de Compostela co nome de Gesmédica 327, orientada à
asesoría sanitaria. Segundo denunciou Xornal de Galicia, 3A Recoletas só terá que investir 8
millóns de euros, mentres que vai receber 37,2, ata 2022 e están contratados como xestores o
propietario de 3A Recoletas Amando Rodríguez e dous fillos seus, un deles ata hai uns meses estivo

309
http://www.psdeg-psoe.org/noticia.php?idnoticia=4753
310
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Sanidade/da/alternativa/cierre/quirofanos/tarde/elpepuespgal/20090826elpga
l_2/Tes
311
http://www.xornal.com/artigo/2009/05/31/sociedad/mais-doentes-espera-poderian-operarse-na-sanidade-
privada/2009053123244632876.html
312
http://www.scribd.com/doc/19145477/270809-Consello-da-Xunta
313
http://www.elmilitante.net/content/view/5108/65/
314
http://www.farodevigo.es/galicia/2009/11/11/sanidad-privada-factura-540-millones-euros-pontevedra-emplea-
11000-trabajadores/385388.html
315
http://www.comc.es/index.php?option=com_content&task=view&id=28&Itemid=53
316
http://www.farodevigo.es/sociedad-cultura/3017/luis-campos-villarino-presidente-consejo-medicos-galicia-debe-
haber-base-comun-espanabr/141486.html
317
http://www.lavozdegalicia.es/hemeroteca/2005/08/18/3992810.shtml
318
http://www.xente.mundo-r.com/renovacioncolexio/diario-pont-03092005.pdf
319
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Louzan/paga/estudio/defiende/negocio/sanidad/privada/elpepuespgal/200911
11elpgal_10/Tes
320
http://www.xunta.es/Dog/Dog1997.nsf/FichaContenido/F78A?OpenDocument
321
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/31/sociedad/farjas-enviara-parlamento-ley-tiempos-maximos-espera-
sanitaria-verano/2010013113452000741.html
322
http://www.xornal.com/artigo/2009/12/06/politica/xunta-confirma-empresa-3a-recoletas-xestionara-centro-
gallego/2009120600352949648.html
323
http://www.xornal.com/artigo/2009/12/23/politica/xunta-da-millons-mais-ao-grupo-xestionara-hospital-bos-
aires/2009122322551900749.html
324
http://www.3arecoletas.com/Recoletas/front/esp/grupo.asp?ids=250&idMA = e
http://www.xornal.com/artigo/2009/11/02/politica/misterio-do-grupo-3a-recoletas/2009110223340353584.html
325
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1184
326
http://www.diputaciondevalladolid.es/bop/sumarios/2008/agosto/01/ref_2008_5955.pdf
327
http://www.gesmedica.es/index.html

3
conducindo un monopraza e optaba à Fórmula1, agora dirixe un hospital328.

Tamén se fixo pública a futura licitación da construción, equipamento, explotación e mantemento

do futuro hospital de Vigo mediante un contrato de trinta anos con unha adxudicataria privada: Será
un contrato, cunha duración de trinta anos, cuxo obxecto inclúe a redacción do proxecto de
execución; a execución e dirección de obra; a dotación do equipamento básico; a dotación do
mobiliario xeral; e a explotación e o mantemento do novo centro. Estes últimos comprenden a
limpeza; o mantemento xeral e o equipamento; a desinfección, desratización e desinsectación; o
transporte interno e externo; a seguridade e vixilancia; a subministración e xestión enerxética; a
central de abastecemento e tratamento de auga; a reprografía e imprenta; e a conservación de vías
e xardíns, entre outros.329

O EXPOLIO EÓLICO.

A conivencia do PPdG cos intereses empresariais do sector eólico vén de vello, por iso non
sorprende en absoluto a súa fervorosa oposición ao concurso eólico. Imos explicar, neste apartado,
parte destes vencellos. Na Galiza prodúcense o 18,9% dos MW do Estado Español, dos que o 20%
(627 MW) corresponden a Iberdrola 330. En favor dos intereses eólicos de Iberdrola o goberno do
PPdG de Núñez Feijoo recortou o Parque Natural da Baixa Límia-Serra do Xurés 331. Iberdrola ten
varios proxectos de parques eólicos en tramitación agora mesmo na Xunta de Galicia 332 e, en
novembro, foille adxudicado un333. O presidente de Iberdrola abrazouse efusivamente a Núñez
Feijoo na praza do Obradoiro334 e meses despois Iberdrola335 secou o río Sil336 sen que Xunta
manifestara absolutamente ningún tipo de queixa337, malia comenzárense as obras sen a pertinente
autorización338. A empresa non recoñece ningún impacto ambiental, mentres que voces expertas
manifestan que supón un impacto ambiental absoluto que fai desaparecer o ecosistema339, segundo
palabras textuais de Fernando Cobo, mestre de Bioloxía da Universidade de Santiago de
328
Xornal de Galicia dos días 2 e 3 de febreiro, páxinas 4-5 e 2-3, respectivamente.
329
http://www.xunta.es/c/document_library/get_file?folderId=70574&name=DLFE-3021.pdf
330
http://www.elcorreogallego.es/tema-del-dia/ecg/amos-sector-suman-galicia-18-9-mw-espana/idEdicion-2009-06-
22/idNoticia-439906/
331
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/parque-natural-da-baixa-limia-frena-zona-interes-eolico/idEdicion-2009-
11-04/idNoticia-483722/
332
http://www.xunta.es/busqueda-no-dog?client=default_frontend&ie=UTF-
8&hl=en&ds_tita=&ds_tit=&as_q=iberdrola+enerx
%C3%ADa&as_epq=&as_oq=&as_eq=&ds_rg=&ds_dd=&ds_md=&ds_ad=&ds_ddi=&ds_mdi=&ds_adi=&ds_or
g=&ds_sec=&sort=R&num=100&buscar=Buscar
333
http://www.xunta.es/Dog/Dog2009.nsf/FichaContenido/41C7A?OpenDocument
334
http://www.xornal.com/media/images//galicia/20090905/2009090501074225485.jpg
335
Iberdrola mantén unha pugna pólo poder interno, grandes famílias da oligarquia española (Florentino Pérez, March, Albertos) queren entrar no
consello de administración mediante a súa participación na construtora ACS, principal accionista de Iberdrola.
http://www.publico.es/agencias/reuters/294718/acs/solicita/presencia/consejo/iberdrola ,
http://www.publico.es/dinero/297100/iberdrola/reta/acs/batalla/consejo ,
http://www.gara.net/paperezkoa/20100325/190299/es/Sanchez-Galan-reta-una-OPA-sobre-Iberdrola-por-100-
metalico
336
http://adega-ourense.blogspot.com/2009/08/as-imaxes-das-desfeitas-do-rio-sil.html
337
http://www.farodevigo.es/portada-ourense/2009/12/07/alternativas-seco-sil/393243.html ,
http://www.xornal.com/artigo/2009/08/20/galicia/iberdrola-justifica-obras-sil-porque-crearan-
empleos/2009082022212781791.html , http://www.xornal.com/artigo/2009/11/14/galicia/iberdrola-consigue-
financiacion-europea-obras-rio-sil-investiga-fiscalia/2009111400393986400.html ,
http://www.farodevigo.es/portada-ourense/2009/10/20/pp-psoe-rechazan-privar-iberdrola-permisos-nuevo-proyecto-
sil/378751.html ,
http://www.portaldelmedioambiente.com/noticias/6061/iberdrola_seco_el_sil_por_seguridad_medioambiental_dice
_el_ministerio/ , http://www.xornal.com/artigo/2009/08/18/galicia/adega-manifestara-obras-iberdrola-rio-
sil/2009081822234876760.html ,
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/empresas/explotan/embalses/pueden/secar/rios/legalmente/elpepuespgal/200
90914elpgal_5/Tes
338
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Iberdrola/acredita/autorizacion/perforar/metros/Sil/elpepiautgal/20090905elp
gal_4/Tes
339
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Vaciar/cauce/hace/desaparecer/ecosistema/elpepiautgal/20090717elpgal_2/T
es

3
Compostela.

A compañía de enerxía Endesa, antigamente propiedade estatal, foi definitivamente privatizada nos
anos 1997-1998 polo PP, o ano de entrada do PP no goberno español foi nomeado conselleiro da
empresa Manuel Pizarro, persoa que rexeitara formar parte do primeiro goberno de Aznar 340, que
despois foi vicepresidente da empresa ao culminar o proceso de privatización en 1998 e ascendeu a
presidente desde 2002 a 2007, cobrando unha indemnización de en derredor de 10 millóns de euros
ao deixar o cargo341. Durante o seu exercicio como presidente de Endesa foi acusado de financiar ao
PP342. Manuel Pizarro fichou para a súa empresa 343 como Director do negocio de xeración en
Portugal344, para evitar violar a lei de incompatibilidades, a Ramón Ordás Badía, antigo Director
Xeral de Industria, Enerxía e Minas da Xunta do PPdG de Fraga 345. Ademais, Ramón Ordás Badía
foi investigado por un suposto tráfico de influencias a favor da empresa eólica do seu cuñado Luis
Castro Valdivia, que foi membro de Novas Xeracións e empresario da construción con peso na
Federación Galega da Construción, a muller e os fillos do embaixador de España no Vaticano e ex
alcalde da Coruña, Francisco Vázquez, e o presidente da Confederación de Empresarios de Galicia
346
, Antonio Fontenla347. O proceso inda non rematou e inclúe tamén concesións hidroeléctricas348. A
Endesa aprobáronselle varios proxectos de parque eólico desde a volta do PP à Xunta de Galicia 349.
En palabras de Virxina Rodríguez, de ADEGA: Endesa para min é un caso de colonialismo puro e
duro. Unha empresa que chega aquí, dilapida e esquilma os nosos recursos 350. Unha mostra ben
evidente é o caso do Eume, onde 3,4 kilómetros de curso do río levan secos desde os anos sesenta,
cando Endesa comezou a explotar os recursos hídricos para a produción eléctrica351.

O negocio eólico tamén sirve para asegurar a lealdade da prensa editada no país. Juan Ramón Díaz
García352, da Editoral La Capital SL (propietaria dos xornais El Ideal Gallego, Diario de
Bergantiños, Diario de Ferrol, Diario de Arousa e Deporte Campeón) obtivo unha concesión eólica
no concello de Muras, para a súa empresa Hépotas SL 353. Díaz García, que fora director de La Voz
de Galicia, é o administrador de FDV Inversión que é o accionista de referencia de Hépotas.
Segundo o Rexistro Mercantil, FDV foi creada un mes antes, decembro de 2003, de que se
publicase a Orde que permitiu as autorizacións de parque eólico outorgadas pola Xunta do PP de
Fraga, entre as que encontraba un parque eólico para Hépotas SL 354 con unha potencia de 11,2 MW.

340
http://www.elpais.com/articulo/espana/jurista/metio/empresario/elpepiesp/20080116elpepinac_3/Tes
341
http://www.publico.es/dinero/051393/endesa/indemnizo/22/millones/euros/pizarro/directivos/compania
342
http://www.cadenaser.com/espana/articulo/endesa-niega-acusaciones-psc-donaciones-
pp/sernoteco/20051117csrcsrnac_1/Tes
343
http://www.cadenaser.com/economia/articulo/endesa-ficha-hombres-fuertes-pp-gallego-
industria/sernotnac/20051117csrcsreco_3/Tes
344
http://www.escuelaendesa.com/pdf/folleto_master.pdf
345
http://www.xunta.es/Dog/dog2005.nsf/FichaContenido/181AE?OpenDocument
346
http://www.farodevigo.es/secciones/noticia.jsp?pRef=2009050700_10_324573__Economia-Antonio-Fontenla-
elegido-presidente-Confederacion-Empresarios-Galicia
347
http://www.reporterodigital.com/galicia/post.php/2007/03/22/investigan_al_ex_director_xeral_de_indus e
http://clasica.xornal.com/article.php?sid=20060222195758
348
http://www.laopinioncoruna.es/secciones/noticia.jsp?pRef=2009060900_2_294150__A-Coruna--Metro-Augas-
Galicia-estudia-privar-Vazquez-minicentral-hidraulica , http://www.laopinioncoruna.es/secciones/noticia.jsp?
pRef=2009060800_2_293859__A-Coruna--Metro-juez-trama-eolica-quiere-socio-Vazquez-juzgado-Santiago ,
http://www.anosaterra.org/media/media0000006398.pdf , http://www.anosaterra.org/media/media0000006399.pdf ,
http://www.anosaterra.org/index.php?p=nova&id_nova=12355 , http://www.anosaterra.org/nova/seara-acusa-a-
feixo-de-corrupcin-nas-minicentrais.html e http://www.anosaterra.org/nova/a-xunta-en-funcions-deu-tres-parques-a-
un-cunado-dun-director-xeral.html
349
http://www.xunta.es/Dog/Dog2009.nsf/FichaContenido/3E0B6?OpenDocument ,
http://www.xunta.es/Dog/Dog2009.nsf/FichaContenido/2F5FE?OpenDocument
350
Xornal de Galicia, 08/01/10, páx. 12
351
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/tramo/34/kilometros/Eume/seco/1960/elpepiautgal/20100111elpgal_11/Tes e
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/muere/elpepiautgal/20100111elpgal_10/Tes
352
http://www.xunta.es/Dog/Dog2008.nsf/FichaContenido/1F162?OpenDocument
353
http://www.xunta.es/Dog/Dog2009.nsf/FichaContenido/3ADEE?OpenDocument
354
http://www.xunta.es/Dog/Dog2003.nsf/FichaContenido/8C86?OpenDocument

3
A concesión ficara conxelada355 e a volta do PPdG à Xunta significou a súa definitiva aprobación.

A paralización do concurso eólico do BNG supuxo o freo ao medre desta industria, en contra das
promesas realizadas pola Xunta do PPdG de Núñez Feijoo 356. En consecuencia, a Xunta do PPdG de
Núñez Feijoo pretende enmascarar esta realidade convocando un novo concurso eólico que
incumpre prazos legais e pretende agochar tras unha fórmula legalista o outorgamento discrecional
do negocio do vento357. Cousa facilmente comprobábel na propia formulación do concurso que
esixe unhas condicións financeiras e unhas garantías que exclúen a todas aquelas empresas
medianas e pequenas e orientan o concurso às grandes explotadoras 358. Como indican moi bem
desde Feijoomente: En definitiva, a Orde, todo un monumento á inseguridade xurídica, é a a proba
palmaria dos intereses de fondo que perseguía Feijóo con todo isto: había que volver atrás como
fose un concurso perfectamente legal, para que o PP controlase de novo o reparto discrecional
deste enorme pastel; basicamente para darllo ás grandes empresas enerxéticas de sempre -
Iberdrola, Fenosa, Endesa, Norvento - e aos novi homines do capitalismo galego: Jove, Amancio
Ortega, Cortizo...359

O AUTOODIO COMO NEGOCIO.

O propio conselleiro explicou que ve a cultura coma un elemento comercial 360: É mellor unirse ao
grande que ser un reducto cultural. Amais, como xa dixemos, considera que a cultura galega está
ensimismada, é limitadora e acomplexada, aínda que quen está acomplexado é el que chama Toro a
Touro e Desván de los Monjes a Sobrado dos Monxes361. Todo isto explica a súa deficiente xestión
do Xacobeo e do patrimonio, onde se destapou que un protexido de Federico Trillo 362, dirixente do
PP, supernumerario do Opus Dei e membro da oligarquía de Cartagena 363, Carlos Gómez-Gil
Aizpurúa, especulaba con patrimonio restaurado con diñeiro público abusando da súa posición de
técnico da Subdirección Xeral de Conservación e Restauración de Bens Culturais 364. Carlos Gómez-
Gil Aizpurúa reincorporouse ao seu posto no Museo de Cartagena, concello gobernado polo PP. No
caso do Xacobeo, non conseguiu nin a implicación da súa benquerida monarquía española que
inaugurou o ano Xacobeo en Aragón365, Turespaña elexiu unha foto de Cantabria para publicitar o
Xacobeo366 e a promoción do Xacobeo farase no seo do proxecto Privilege Spain367.

O primeiro que fixo o goberno da Xunta do PPdG de Núñez Feijoo foi eliminar a Subdirección
Xeral de Protección da Cidade e dos Camiños de Santiago e degradala a un servizo da Xunta 368
evidenciando que o interese de cara ao Patrimonio da Humanidade que son os camiños e a cidade
non é a súa conservación e protección como sinal histórico e identitario, senón a súa simple

355
http://www.xunta.es/busqueda-no-dog?client=default_frontend&ie=UTF-
8&hl=en&ds_tita=&ds_tit=&as_q=Hepotas&as_epq=&as_oq=&as_eq=&ds_rg=&ds_dd=&ds_md=&ds_ad=&ds_d
di=&ds_mdi=&ds_adi=&ds_org=&ds_sec=&sort=R&num=100&buscar=Buscar
356
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/28/economia/eolica-gallega-perdera-peso-frente-otras-energias-
renovables/2010032821360001443.html
357
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1575
358
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/01/economia/novo-concurso-eolico-esixe-mais-capacidade-economica-
empresas/2010040100424800255.html
359
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1580
360
http://www.balor.alg-a.org/arquivo/archive.html
361
http://www.anosaterra.org/nova/40818/desvan-de-los-monjes-.html Podese ver o vídeo aqui:
http://pawley.blogaliza.org/2010/03/07/o-video-do-desvan-de-los-monjes/
362
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=1453 (ler comentarios)
363
http://www.losgenoveses.net/Personajes%20Populares/trillo/fedetrillo.html
364
Xornal de Galicia 26/01/10, páxs. 2-3 e 27/01/10 páxs 4-5.
365
http://www.elperiodicodearagon.com/noticias/noticia.asp?pkid=553272
366
Xornal de Galicia, 23/01/10, páx. 18
367
http://www.hosteltur.com/noticias/62889_marketing-viral-privilege-spain-pasaporte-xacobeo-seducir-peregrinos-
camino-santiago.html
368
http://www.xunta.es/dog/Dog2009.nsf/0e5fb445f3681a75c1257251004b10d7/1c8fe244bc9015edc12575e1005ad26
9/$FILE/12500D001P007.PDF

4
explotación mercantil369. No que atinxe ao Xacobeo, a promoción do acontecemento é deficiente370 e
só ten servido para xerar un fluxo de euros mediante varios contratos con idéntico obxectivo
promocional: o primeiro, adxudicouse o 18 de novembro por 543.000 € máis IVE á empresa
española Ruiz Nicoli Lineas S.A371, tendo por obxecto os "Servizos de desenvolvemento de
creatividade e execución da campaña de publicidade xenérica en Medios de Comunicación do
evento Xacobeo 2010". O sorprendente desta adxudicación é que foi feita seguindo o criterio tan
obxectivo e neutral da 'orixinalidade' (?) da proposta. A adxudicación do web do Xacobeo, ademais,
tamén é sospeitosa, pois o web estivo en funcionamento desde o 10 de setembro, aínda que non foi
adxudicado ata o 30 dese mes, a unha empresa da que foi administrador, Antonio Agrasar Cascallar,
ex asesor de Telecomunicaciones da CRTVG na Xunta do PPdG de Fraga e tamén foi directivo
Xosé María Sánchez González, ex-secretario xeral da Consellería de Cultura da Xunta do PPdG de
Fraga372. Esta empresa, Plexus, xa ficara baixo sospeita por irregularidades na adxudicación de
contratos da obra da Cidade da Cultura por parte da Consellería de Cultura da Xunta do PPdG de
Fraga373, entre outras irregularidades relacionadas coa construción de Punta Langosteira e a Volvo
Ocean Race374. Recentemente, Plexus foi agraciada con varios contratos por máis de 400.000
euros375. O 16 de novembro publicaba a plataforma de contratación da Xunta de Galicia un anuncio
polo que se convocaba un novo contrato, co obxecto de "Desenvolvemento e execución dun plan
estratéxico de comunicación e relacións públicas do Xacobeo 2010 de ámbito nacional", por
importe de 550.000 € máis IVE376: este foi finalmente adxudicado en pleno ano Xacobeo, en
febreiro de 2010, a unha empresa de Madrid, Llorente&Cuenca Madrid SL377, unha empresa
vencellada ao exdirector de ABC, Jose Antonio Zarzalejos 378, da que foi Director Xeral e, amais,
apoderado ata o día 1 de febreiro de 2010 379. Esta adxudicación fixerase contravindo a legalidade,
polo que foi cautelarmente suspendida e logo reconfirmada 380. Outro contrato por valor de 6,9
millóns de euros, outorgado à empresa que tiña a segunda mellor puntuación obxectiva, pero que
obtivo 58 sobre 60 puntos de ‘criterios non avaliábeis automaticamente’381, foi para Carat España,
empresa de Miguel Ángel Rodríguez, primeiro portavoz do Goberno español do PP de Aznar.

Como sospeitoso e ilegal é o proceder habitual da Consellaría de Cultura da Xunta do PPdG de

Núñez Feijoo, pois o 17 de decembro o consello autorizou a sinatura dun convenio con unha
empresa privada con sede en Madrid, Scarpellini Proyectos, S.L, para a realización conxunta de
actividades de promoción e difusión da arte e dos artistas galegos dentro da IV edición da Feira
internacional de arte contemporánea Espacio Atlántico. O importe do convenio é de 200.000 euros,
de maneira directa e sen ningún tipo de concorrencia e publicidade 382 en contra da legalidade
vixente. Ou o feito sorprendente que a Axencia Galega de Industrias Culturais estreara xerente o 3
de xullo e o 22 de xullo a empresa dese mesmo xerente recibira 18.000 euros nunha orde asinada
polo propio conselleiro383.
369
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=278
370
http://galiciaconfidencial.com/nova/5188.html
371
http://www.anosaterra.org/nova/36970/unha-axencia-madrilena-fara-os-anuncios-do-xacobeo-.html
372
http://www.anosaterra.org/nova/35117/graves-irregularidades-no-contrato-da-web-do-xacobeo.html
373
http://www.anosaterra.org/nova/41108/quen-esta-detras-de-tecnoloxias-plexus-e-bretema-consulting.html ,
http://www.xornal.com/artigo/2009/01/27/galicia/la-xunta-adjudica-contratos-a-ex-altos-cargos-del-pp-investigados-
por-el-gaias/2009012700442200140.html
374
http://www.laopinioncoruna.es/secciones/noticia.jsp?pRef=2640_2_159094__A-Coruna--Metro-auditoria-publica-
fiscalizo-empresa-asesoro-Langosteira
375
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/17/economia/xunta-concede-investigada-plexus-contrato-mais-000-
euros/2010041723001900191.html
376
http://www.xunta.es/Dog/Dog2009.nsf/FichaContenido/3FE52?OpenDocument
377
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5347.html
378
http://www.elconfidencialdigital.com/Articulo.aspx?IdObjeto=21960
Información obtida através de eInforma. www.einforma.com
379
380
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5386.html
381
http://www.xornal.com/artigo/2010/02/19/galicia/plan-medios-do-xacobeo-vai-firma-presidiu-ex-voceiro-
aznar/2010021922560800810.html
382
http://www.xunta.es/c/document_library/get_file?folderId=70574&name=DLFE-2911.pdf
383
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Agadic/tardo/dias/dar/ayudas/empresa/nuevo/director/elpepuespgal/2009081

4
O TERRITORIO COMO BOTÍN.

Desde sempre, existe a sospeita de que o PPdG ingresa centos de millóns de euros de forma
irregular, agora mediante empresas que presentan contratos por obras inexistentes, facturan un
300% máis do que custan as obras que realizan ou triplican os prezos na adquisición de parcelas
subvencionadas con diñeiro público384. No caso da xestión do medio rural, após da aposta pola
viabilidade e o desenvolvemento autocentrado feita pola dirección nacionalista da Consellaría, a
aposta pola especulación inmobiliaria resulta evidente. Non é a primeira vez que Núñez Feijoo se
erixe en defensor político dos intereses dos construtores en Galiza 385 e a actuación do PP no debate
do PXOM coruñés ven revalidar esta relación 386. A política territorial de barra libre do PPdG leva a
que a Galiza sexa insostíbel territorialmente falando e teña máis importancia a norma social ‘ti vai
facendo’ que a norma política. Continuamos a dinámica popularizada no dito de todo vale con tal
de que se produza crecemento, en palabras de expertos387.

Estase elaborando un borrador de reforma da Lei de Ordenación Urbanística e Protección do Medio

Rural388 encamiñado a rebaixar as esixencias construtivas e urbanísticas neste ámbito, favorecendo o
descontrol e a incoherencia na ocupación e nos usos do terreo e, sobre todo e especialmente,
favorecendo a “barra libre” urbanística; unha desamortización xeralizada dos núcleos rurais para
que os concellos, os alcaldes, os propietarios do solo e os promotores da construción podan volver
a xerar eses ingresos que a todos convertían en millonarios389.

A filosofía da rapiña fica clara tamén co tema do Plano de Ordenación do Litoral, calificado de
ilegal por alguns expertos390, como ben indican os compañeiros do MGaoS: a medida de
paralización de construcción na faixa dos 500 metros caduca no 17 de maio de 2010, o POL non
entrará en vigor até, no mínimo, comezos de 2011. O PP pretende ir levantando esa prohibición
“en zonas onde non haxa discrepancias cos concellos”. É dicir, coa cidadanía ainda
descoñecedora do POL, vaise poder construir en zonas a vontade dos concello. Non é difícil
prognosticar aprobacións masivas de licenzas urbanísticas, contraveñan o POL ou non, para
adiantarse pola recorrida via dos factos consumados.(...) a pesar da propaganda que fala de este
Plano “ordena e non prohibe” (na liña argumental do PP en apresentarse como o defensor da
liberdade, na sua concepción pervertida e prostituída da palabra), o certo é que a prohibición de
edificación residencial en certas zonas existe, mais esta pasa dos 86.663 m2 anteriores a
aproximadamente a metade, 48.602m2, aos que se engadirían 18.541m2 de corredores fluviais,
para un total de protección inferior. No resto da superficie ordenada non existe esta prohibición. É
mais, deses m2 de “protección ambiental” na maioria deles xa existía esa prohibición específica e
outras a maiores, xa que se encontran dentro da zona de servidume de protección definida pola Lei
de Costas: mais do 60% desta restrición aplicase só aos 100 primeiros metros de costa, e é ainda
menos restritiva. En concreto, esa prohibición afecta só a un terzo da superfície de solo
urbanizável onde existía a moratoria dos 500m (1.220 de 3.339 ha)391.

O obxectivo é claro: Dos 84 concellos costeiros que hai en Galicia, só seis (Lousame, A Pobra,
Laxe, Paderne, Oleiros e Vigo) teñen un plano de ordenación municipal adaptado a la lei do solo

0elpgal_4/Tes
384
"Un clan dirigido por Rajoy financia irregularmente al PP y prepara la sucesión de Fraga" en Kale Gorria 25, páx. 8
385
http://www.actualidad24horas.com/feijoo-denuncia-que-constructoras-gallegas-empiezan-a-tener-problemas-
economicos-por-la-paralizacion-del-plan-galicia/941/
386
Xornal de Galicia, 02/01/10, páx. 18
387
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/16/galicia/estudo-do-igea-alerta-vale-mais-ti-vai-facendo-
lei/2010041523560200836.html
388
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/bastara-licencia-concellos-hacer-obras-suelo-rustico/idEdicion-2009-07-
10/idNoticia-446702/ , http://www.laopinioncoruna.es/secciones/noticia.jsp?
pRef=2009071000_4_302695__Galicia-Xunta-suavizara-Solo-para-aumentar-edificacion-rural ,
389
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=949
390
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/18/galicia/plan-ordenacion-do-litoral-ilegal-segundo-expertos-
urbanisticos/2010041800242100792.html
391
http://mgs-galiza.org/?p=618

4
de 2002. Outros 51 ni sequera teñen planeamento e rexen o seu urbanismo por normas de rango
inferior moito máis simplistas, aínda que a situación máis delicada é a dos nove concellos co
PXOM suspendido pola Xunta ou sentenza xudicial, como Sada, Ares, Boiro ou Barreiros. (...) O
tramo de costa desde Ferrol ata A Coruña aparece definido no POL como o de "maior índice de
urbanización". Case 6.000 das 27.031 hectáreas do Golfo Ártabro son solo urbano, é dicir, o
21,66% desta franxa litoral. Este dato, malia que duplica con creces a media galega, non logrou
frear a presión urbanizadora sobre a zona e ante a imposibilidade de seguir medrando en derredor
da Coruña e Ferrol, as 3.242 hectáreas reservadas para desenvolvemento urbano -o 12% da
superficie total– "aglutínanse" nos concellos limítrofes: Culleredo, Cambre, Oleiros, Narón, Neda
e Fene. No segundo lugar da escala urbanística aparecen as Rías Baixas, outra zona "fortemente
urbanizada" cun 10,45% do territorio xa edificado e outro 5,05% susceptíbel de selo nun futuro.
No extremo contrario están as Rías Altas, desde Xove ata o norte de Ferrol. Con só un 2,83% de
solo urbano e un 1% de urbanizábel concentrado en Valdoviño y Narón, case nin se pode falar de
presión nesta zona da costa392.

Por suposto, a filosofía da rapiña non só se aplica ao negocio urbanístico, senón a todos os usos do
territorio, nomeadamente o industrial e o extractivo. Por non insistir demasiado, dúas amostras
significativas: o complexo industrial acuícola de Pescanova en Cabo Touriñán, en plena Rede
Natura, descaradamente promovido polo PP de Núñez Feijoo na oposición 393 e no goberno394 e a
mina a ceo aberto de Picobello Andalucita autorizada nas inmediacións do Parque Natural Fragas
do Eume e con graves consecuencias sobre este entorno protexido395.

TERCEIRO OBXECTIVO DO GOBERNO DO PP: AFIANZAR O SEU PODER.

Desde o PPdG son moi conscientes que a vitoria electoral foi pola mínima e que deben afianzar de
novo a súa preeminencia política, social e electoral. Para iso, manteñen dúas liñas de traballo:
dividir e deslexitimar à oposición e crear apoios ao goberno.

PRIMEIRA ESTRATEXIA: DIVIDIR À OPOSICIÓN.

No PPdG son plenamente conscientes que a alternativa ao seu goberno depende exclusivamente do
entendemento entre a sucursal galega do PSOE e o BNG, polo que parte da súa estratexia está
orientada a crear friccións entre as dúas opción políticas opositoras396.

Se atendemos ao debate político galego dos últimos tempos, está dominado por dúas temáticas: a
cuestión das caixas e a cuestión lingüística.

No tema das caixas397, o BNG presentou unha iniciativa parlamentar orientada a paliar os efectos
previsíbeis da reordenación do sistema financeiro español aprobada polo PP e o PSOE no
parlamento español mediante o instrumento do Fondo de Reestruturación Ordenada Bancaria 398 no
panorama financeiro galego. O obxectivo do FROB é a integración das caixas españolas en
entidades máis grandes das actuais como primeiro chanzo básico cara convertelas en bancos. Neste
sentido, as caixas galegas están na axenda do PP e do PSOE como parte de fusións incluídas nas
392
http://www.farodevigo.es/galicia/2010/02/09/ayuntamientos-rias-baixas-soportan-segunda-mayor-presion-
urbanistica-costa/409955.html
393
http://www.galiciahoxe.com/index_2.php?idEdicion=515&idMunicipio=Viveiro&idMenu=77&idNoticia=165348
394
http://noticias.terra.es/2010/local/0318/actualidad/feijoo-no-descarta-que-tourinan-albergue-una-piscifactoria-si-el-
proyecto-cumple-con-la-directiva-europea.aspx
http://www.laopinioncoruna.es/galicia/2010/03/26/feijoo-acusa-bipartito-vetar-tourinan-forma-
arbitraria/369986.html
395
http://www.vieiros.com/nova/78958/a-xunta-autoriza-unha-mina-a-ceo-aberto-as-portas-das-fragas-do-eume-
refugando-a-lexislacion-ambiental
396
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/04/13/0003_8414455.htm?
utm_source=buscavoz&utm_medium=buscavoz
397
Grande parte da explicación é debida ao deputado Alfredo Suárez Canal, que veu a Valdeorras a explicarnos o proceso.
398
http://www.iberfinanzas.com/index.php/Articulos-informes/Fondo-de-Reestructuracion-Ordenada.html

4
súas respectivas estratexias. O PP quere fusionar Caixa Galicia con Caja Madrid399, agora presidida
por Rodrigo Rato, exministro polo PP400, posto que Caixa Galicia mantén un perfil tradicional
favorábel à españolización do entramado empresarial galego 401. Mentres que o PSOE pretende que
Caixa Nova se fusione con Cajastur402, que é a entidade elexida polo PSOE para liderar o seu
proceso de fusións e o seu grupo financeiro afín403.

A medida do BNG consistiu na presentación dunha proposición non de lei para garantir que as
caixas continuaran con titularidade galega, o investimento orientado socialmente e o control público
404
. A proposición foi aprobada por unanimidade, pois que ninguén quería aparecer como o
desgaleguizador do aforro galego. Seguidamente, o BNG presentou unha proposta de reforma da lei
de caixas inspirada nestes principios. A lei é un disparo à liña de flotación do FROB, pero o PP
acepta debatela. Nunha reviravolta espectacular, o PPdG aproba a lei de caixas 405 do BNG,
apropiase da iniciativa, da que carecía, e reduce o debate social sobre a carambola feita a un debate
sobre se Caixa Nova e Caixa Galicia deben fusionarse ou non, para o que consigue o apoio explícito
do BNG e do PSdeG nunha rolda de prensa conxunta na que anuncia a postura da Xunta 406. O BNG
felicítase por gañar tempo e evitar que os procesos de Caja Madrid e Cajastur triunfaran na Galiza
e tenta que Núñez Feijoo presente unha cuestión de constitucionalidade sobre o FROB por invadir
competencias autonómicas, feito recoñecido pola ministra do Goberno español do PSOE, Elena
Salgado407.

Neste proceso o PSOE mantivo unha posición errática 408 pretendendo estar en misa e repicando, é
dicir, reivindicando a galeguidade das caixas e a fusión e apoiando o FROB en Madrid. Finalmente,
o goberno central anuncia que prepara un recurso no Tribunal Constitucional contra Lei de Caixas
galega e o PSdG votou en contra da lei de caixas. Asemade, negociou coa Unión Europea a
aplicación do FROB limitándoo temporalmente ata o 30 de xuño de 2010 e a fusións que deben
mellorar a eficiencia (gastos de persoal e administración entre ingresos), unha hipotética integración
entre Caixa Galicia e Caixa Nova debería dar lugar a unha entidade con una eficiencia en liña coa
media das 15 máis eficientes do sector409. O recurso foi apresentado e admitido a trámite coa
subseguinte suspensión da lei galega410. Paradoxos do destino, a situación financeira de Caixa
Galicia e Caja Madrid levou à autoridade española na materia a recoñecer que a fusión galega non
era tan mala opción411 e a Núñez Feijoo a avisar que a fusión ou era galega ou era foránea, pero que
se había de facer igualmente412. Hoxendía a fusión galega está en marcha, aínda que segue no aire
que unha segunda ronda de fusións entregue, Núñez Feijoo mediante, a caixa galega a Caja Madrid.
399
http://www.elconfidencialautonomico.com/galicia/mas-presion-para-no-genova-le-recomienda-que-aborde-la-
fusunez-feijoion-virtual-con-la-cam-y-caja-madrid-mientras-la-oposicion-solicita-una-union-de-cajas-solo-gallegas/
400
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/31/economia/blesa-sugiere-rajoy-diga-feijoo-apoye-fusion-caja-madrid-
caixa-galicia/2010013113544700245.html
401
http://acentogallego.typepad.com/acentogallego_la_bitcora_/2010/02/la-galleguidad-de-caixa-galicia-.html
402
http://jubiladoscaixagalicia.blogspot.com/2009/11/cajastur-ccm-podria-abrir-sus-puertas.html ,
http://www.cotizalia.com/en-exclusiva/caixa-galicia-caixanova-planes-alternativos-feijoo-20091125.html ,
http://ecodiario.eleconomista.es/espana/noticias/1677417/11/09/El-PSOE-de-Vigo-apuesta-por-que-Caixanova-
busque-alianzas-fuera-de-la-comunidad-en-vez-de-una-fusion-con-Caixa-Galicia.html
403
http://www.deia.com/2009/11/15/economia/la-adjudicacion-de-caja-castilla-la-mancha-a-cajastur-solo-se-puede-
entender-en-clave-socialista
404
http://www.gznacion.com/web/noticia.php?id_noticia=16171
405
http://www.anosaterra.org/nova/39360/aprobada-a-reforma-da-lei-de-caixas-.html
406
http://renovarobng.blogaliza.org/2009/12/02/o-bng-da-o-seu-apoio-publico-a-proposta-de-feijoo-sobre-a-fusion-
das-caixas/
407
Xornal de Galicia11/02/10 PAX. 22
408
http://www.xornal.com/artigo/2009/11/10/economia/psoe-distancia-feijoo-fusion-abre-salida-
caixanova/2009111023552863558.html
409
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/30/economia/caja-gallega-fusionada-debera-ser-mas-eficientes-optar-
frob/2010013022124201332.html
410
http://www.xornal.com/artigo/2010/02/19/extras/prensa/constitucional-admite-recurso-lei-
caixas/2010021908383400727.html
411
http://renovarobng.blogaliza.org/2010/03/29/dan-por-segura-a-fusion-das-caixas/
412
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/01/unknown/feijoo-opciones-fusion-galicia-fusionen-
fuera/2010040100424501552.html

4
Neste caso o PPdG conseguiu dividir à oposición 413, posicionarse coma un goberno con sentido de
país cando inicialmente carecía de proposta e continuar cos seus plans, ben mediante a improbábel
fusión das caixas galegas e a posterior fusión con Caja Madrid414 ou ben mediante o FROB e o
traballo en contra da lei de caixas do BNG feito polo PSOE de Madrid. A farsa de negociación entre
a Xunta do PPdG de Núñez Feijoo e o Goberno español do PSOE de Zapatero viu a revalidar esta
fórmula.

A outra temática é a lingüística. Co tema do galego no ensino o PPdG fixo campaña electoral
denunciando unha incríbel imposición do galego coa colaboración de Galicia Bilíngüe. A resposta
social dada polo pobo en defensa da lingua foi catalizada nunha manifestación nacional
extraordinaria o Día das Letras 415. Galicia Bilíngüe é usado agora como arma que contrapoñer ao
nacionalismo, situándose o goberno do PPdG de Núñez Feijoo nunha pretendida posición centrista,
sen asumir o españolismo maximalista de GB nin o galeguismo supostamente extremo do
nacionalismo. A este respecto, indicar que o pulo na defensa do galego non é levado directamente
polo BNG senón a través dunha plataforma cívica chamada 'Queremos Galego' na que participan
diversas asociacións e partidos, non só o nacionalismo. A manifestación exitosa e extraordinaria do
21 de xaneiro416 demostrou o compromiso do pobo galego coa súa lingua e a súa cultura e serviu
para comprobar o interese do PPdG de xerar discrepancias lingüísticas entre o PSOE e o BNG
calificando a convocatoria de 'nacionalista' e esixindo ao PSdG-PSOE criterio propio 417. O PSdG-
PSOE respondeu indicando que no propio PPdG hai discrepancias sobre o decreto. A aprobación do
decreto con unha contestación pública tan clara leva à Xunta do PPdG de Núñez Feijoo a gastar un
millón de euros en propaganda a favor do decreto418.

SEGUNDA ESTRATEXIA: CONTRARRESTAR O PODER DA ALTERNATIVA.

O PPdG de Núñez Feijoo é consciente que o seu implante territorial é moito máis feble que na xeira
fraguista, onde controlaran os principais concellos e todas as deputacións provinciais. Tras as
eleccións municipais de 2007, 7 de cada 10 cidadáns teñen un goberno local da esquerda, 6 con
alcalde ou alcaldesa do PSdG-PSOE e 1 con alcalde ou alcaldesa do BNG 419 e o PPdG controla as
Deputacións Provinciais do sur (Ourense, Pontevedra) mentres que as forzas da esquerda gobernan
as do norte, A Coruña e Lugo.

Seguindo a liña argumental da austeridade e do recorte orzamentario, a Xunta do PPdG de Núñez

Feijoo decidiu crear as 'superdelegacións territoriais' que agrupaban o mando das delegacións
territoriais de todas consellerías nunha única persoa, xerando un teórico aforro de quince millóns de
euros na lexislatura. A realidade é que o número de altos cargos da administración periférica da
Xunta incrementouse de 52 a 60. É certo que onde había 52 delegacións provinciais agora hai 5
"superdelegacións" provinciais; pero tamén é verdade, e isto é o que a Xunta se esquece de
difundir, que aos "superdelegados" hai que sumar 5 secretarías e 50 xefaturas territoriais420.

413
Galicia Hoxe mesmo publicou unha crônica política titulada ‘Foi o BNG o parvo útil do PP?’ http://www.galicia-
hoxe.com/index_2.php?idMenu=77&idNoticia=518250
414
'Blesa confirma que Caja Madrid quiere fusionarse con Caixa Galicia' en Xornal de Galicia, 01/02/10, páx. 18
415
http://www.youtube.com/watch?v=auSw3j6L12E&feature=related , http://www.youtube.com/watch?
v=sMFVNLKCdrg&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=r1uRByoF_2I&feature=related ,
http://www.youtube.com/watch?v=vj6TVriRlDc&feature=rec-LGOUT-exp_fresh+div-1r-2-HM
416
http://www.youtube.com/watch?v=z2HrSLdXlTA
417
http://noticias.terra.es/2010/local/0121/actualidad/feijoo-respeta-la-protesta-nacionalista-de-hoy-pero-avisa-de-que-
galicia-seguira-siendo-libre-y-bilingue.aspx , http://www.abc.es/20100121/nacional-politica/psoe-secunda-coloca-
tras-20100121.html ,
http://www.publico.es/espana/287439/galicia/protesta/decretazo/gallego/impuesto/feijoo/lengua/politica/linguistica/
huelga/ensenanza/manifestacion?pagCom=3
418
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/06/politica/xunta-gastara-millon-euros-publicitar-decreto-das-
linguas/2010040521292600177.html
419
http://sihomesi.com/2007/05/ , http://sihomesi.com/2007/06/03/e-4-o-ganar-non-ten-cancelas/#more-2
420
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=786

4
O certo é que as superdelegacións permiten crear contrapoderes às deputacións de Coruña e Lugo,
amais de estreitar o cerco sobre o Concello de Vigo, xa asediado desde Autoridade Portuaria de
Vigo, dirixida por Corina Porro421, e preparar o combate interno no PP de Ourense colocando a un
inimigo de Baltar, o corrupto422 Rogelio Martínez, à fronte423. Como ten explicado certeiramente
Alba Nogueira: É cando menos dubidosa, tamén, a dupla dependencia dos xefes territoriais, por
unha banda da Consellaría sectorial na que están encadrados e, por outra, do delegado territorial
que ten dependencia orgánica directa da Consellería de Presidencia. As disfuncións que pode
ocasionar nunha estrutura xerárquica como a da Administración a dependencia dun órgano
territorial sen relación coa Consellaría sectorial -o delegado territorial- e dun órgano centralizado
sectorial -o conselleiro/a- de certo que non é satisfactoria e pode xerar problemas de coordenación
futura. En definitiva, a decisión de concentrar nunha única persoa as decisións de tódalas
consellarías ten bastante pouco que ver coa eficacia e a vontade de axilizar a sempre lenta
maquinaria administrativa e máis con satisfacción de cotas de poder localista e control político424.

Habida conta da situación de inframunicipalidade da maioría dos concellos galegos, o 70%,

incapaces de prestar servizos por si mesmos a causa da súa dimensión irracional 425 e a baixa
prestación de servizos, acompañada dunha baixa presión fiscal (inferior nun 35% à media estatal 426),
o poder das 'superdelegacións' à hora de promover a estruturación dun sistema de prebendas
políticas, discrecionalidade e caciquismo é enorme. Só cabe apuntar que dos 315 concellos, 103
ingresan menos do que gastan (60 nen apresentaron as súas contas)427, entre eles, 3 das 7 grandes
cidades428. Novamente, a cidadanía non adicta ao poder sofre discriminacións orientadas a
desmobilizala e anulala politicamente.

Outra liña de ataque à alternativa é a súa invisibilización social. Non hai que relembrar aquí os
vencellos explícitos e a coalición de intereses entre certos medios comerciais privados de
comunicación de masas e o PPdG. E as axudas millonarias entregadas discrecionalmente ao sector
429
. Só atendemos, agora, ao uso sectario e deformador da CRTVG. Citamos unha análise certeira e
poderosa de Manuel M. Barreiro: A hiperpolitización é sempre un dos compoñentes da estratexia
de asalto ao poder do PP. Daquela todo vale, forme parte ou non da axenda política, para
maximizar os réditos electorais. No goberno, a idea dos tecnoconservadores é outra. Unha
sociedade eficiente ha de ter un abaixado perfil político. O seu resumo é unha máxima de
democracia mínima: 'os cidadáns queren solucións, non debates'. Achicarlle espazos á política é
un obxectivo principal da Nova Política Informativa (NPI) do goberno do PPdG. Reparemos nos
boletíns informativos da CRTVG: os únicos debates que se subliñan son os da política de Estado e,
singularmente, os temas desvantaxosos para o PSOE: crise económica, desemprego, conflitos con
produtores, turbulencias financeiras, inseguridade cidadá... A política -e o que pasa por ser o seu
núcleo duro, a economía- é un asunto de Estado que se acouta ao xogo antagonista entre o mal
goberno e a boa oposición. (...) A NPI de Feijóo está ao servizo dun goberno sen discusión, dunha
política en nada interactiva e do formatado da mediasfera galega como factoría de consensos
obrigados e como negación, en definitiva, dunha cidadanía que unicamente é tal se se constrúe
sobre a base da información de calidade, da participación plural, da deliberación esixente e da
421
http://www.farodevigo.es/secciones/noticia.jsp?pRef=2009042200_2_319082__Gran-Vigo-Xunta-designa-Corina-
Porro-como-nueva-presidenta-Autoridad-Portuaria
422
http://www.elpatrimoniodelospoliticos.com/index.php?view=article&id=135%3Ael-superdelegado-de-ourense-
sera-investigado-por-estafa-y-malversacion&option=com_content&Itemid=42
423
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Feijoo/nombra/superdelegados/relanza/area/metropolitana/Vigo/elpepiautgal
/20090501elpgal_4/Tes
424
Nogueira, A. 'A nova Xunta: nin tan nova, nin tan eficaz' en Tempos Novos 145, páx. 44
425
Rodríguez González, R. (2004) Os concellos galegos para o século XXI: Análise dunha reestructuración do territorio e do goberno local, Idega-
USC, Compostela, páxs. 26-27: o 70% dos concellos non chega aos 5.000 habitantes que é o mínimo requerido pra a prestación de certos servizos
en varios países do noso entorno (Dinamarca, Italia, Noruega), ainda que hai outros que esixen máis poboación (Suecia ou Países Baixos).
426
Xornal de Galicia 17/02/10 páx. 5
427
https://www.xornal.com/artigo/2010/02/15/unknown/cien-concellos-estan-numeros-rojos-no-presentan-cuentas-
galicia/2010021522153300376.html
428
Xornal de Galicia 17/02/10 páx. 4
429
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5503.html

4
discusión libre de pareceres, intereses e política. O obxectivo: unha Galiza monolítica, obediente,
submisa e eternamente conservadora430.

Hai que dicir que estas dúas estratexias están logrando os seus obxectivos, asentando o poder
do PPdG de Núñez Feijoo431. É preciso facer notar a preminencia de Núñez Feijoo na
comunicación da Xunta do PPdG, nun intento de fortalecer a figura e o perfil político dunha persoa
percibida sempre coma un simple técnico e non coma o grande estratega que a actual política
comunicativa presidencialista quere facer pensar432.

430
Barreiro, M.M. 'Política Cero' en Tempos Novos 151, páxs. 81-82
431
http://calidonia.eu/2010/04/07/parlamento-galego-43-21-11/
432
No blogue Axenda Política fan un seguemento da repercusión pública da política comunicativa da Xunta:
http://axendapolitica.wordpress.com/

4
Un movemento político debe ter conquistas, por máis pequenas que sexan, debe ter capacidade de
actuación inmediata e de posicionamento táctico oportuno, debe atraer a sectores cuantitativamente
relevantes da sociedade, se quer proseguer unha loita que, obxectivamente, vai ser longa. Debe
saber distinguir entre niveis de actuación (política, sindical, municipal, campo, cidade, meio social e
cultural...). Debe distinguir perfectamente o que é non integrar-se no sistema e o que é a
parálese ideolóxica. E, sobre todo, debe ter claro a necesidade de afrontar a política como
unha batalla social.

III AN BNG 1987

4
Antes de entrar a valorar o papel do nacionalismo perante esta ofensiva da dereita que consideramos
suficientemente documentada e analizada resulta imprescindíbel contextualizar a ofensiva a nivel
internacional e facer unha pequena descrición da sociedade sobre a que o nacionalismo intervén.

A OFENSIVA DA DEREITA: UNHA OFENSIVA OLIGÁRQUICA E ESPAÑOLISTA.

Como se ten constatado nos apartados anteriores, a ofensiva ideolóxica da direita resposta a un
interese claro por reforzar as posicións socioeconómicas e políticas de preminencia de certos
sectores sociais moi determinados: a oligarquía capitalista e as súas clases subalternas de apoio.

Durante o século XX, a existencia dunha alternativa teórico-práctica ao sistema imperante levou à
instauración de estruturas xurídico-políticas garantes de certos servizos e prestacións para o
conxunto da poboación en áreas xeográficas moi concretas, os países do centro capitalista. No resto
do planeta, a depauperación máis absoluta propagouse simultaneamente pola vía da explotación
imperial máis descarada e abusiva433.

A finais do século XX, a destrucción da alternativa abriu unha nova fase caracterizada por cinco
liñas de ruptura:

- Esgotamento do modelo de acumulación precedente (Taylor-fordismo)

- Esgotamento da forma Estado correspondente a ese modelo de acumulación (Rexionalismo

internacional)

- Esgotamento da hierarquía actual da división internacional do traballo (Mundialización).

- Esgotamento das normas e disciplinas correspondentes à anterior situación.

- Esgotamento da capacidade rexenerativa do Planeta (Crise ecolóxica)434

Desde ese momento, as clases populares do centro capitalista, que foran introducidas no 15%
mundial beneficiado (desigualmente, é claro) polo anterior modelo acumulativo capitalista,
comezan a ser expulsas dese sector e o primeiro e terceiro mundo comezan a fusionarse
xeograficamente.

É neste contexto que debe entenderse e pensarse a actual ofensiva ideolóxica da dereita no
noso País. Ten por obxectivo:

- Abrir outra forma de acumulación.

- Reducir ao máximo o Estado keynesiano.

- Reestructurar a orde internacional, mantendo o statu quo imperialista.

- Impór novas normas disciplinarias.

- Descargar sobre os pobos e os febles os custos ecolóxicos.

Inserido nesta situación é como se deben pensar as reunións do GATT, como a Ronda de Uruguai

433
Hai multitude de libros sobre esta cuestión: Un recente e interesante, Chomsky, N. (2007) Estados fallidos, Ediciones B, Barcelona
434
Asumimos e respaldamos a brillante análise de Iñaki Gil de Sanvicente, ‘El FMI y la ofensiva del Capital’ en
http://web.archive.org/web/20030811120026/www.basque-red.net/cas/comuni/fmi/fmi.htm

4
de 1986 a 1993435, e as sucesivas reunións do Clube Bildenberg436 e o Foro Económico Mundial de
Davos437.

A nivel galego, esta ofensiva tradúcese nun goberno clasista que elimina a gratuidade dos
libros de texto438 ao mesmo tempo que reduce as taxas dos iates de luxo 439, apoiado nun
partido que di que retirar a simboloxía da ditadura fascista é antidemocrático 440.

BRANCO E EN BOTELLA, LEITE.

A SOCIEDADE GALEGA A COMEZOS DO SÉCULO XXI

Coa ditadura fascista de Francisco Franco, a posibilidade do autogoberno esvaíuse, as

transformacións que se iniciaran nos anos 1920-1930’s desapareceran nun retroceso
socioeconómico brutal coma efecto da guerra da oligarquía contra os pobos e as clases populares do
Estado Español: a renda estatal a prezos contantes de 1935 non se superou ata o ano 1951 e a renda
per cápita a prezos constantes de 1935 non foi de novo acadada ata o período 1952-1953. A renda
estatal de 1940 a prezos constantes retrocedera ao nivel de 1914441. España, que ata o momento non
fora capaz de asentar unha identidade nacional española, fixou co Franquismo o significado de ser
español: España construírase contra os ‘moros’, a Reconquista, a súa unidade era, polo tanto, un
destino, un destino católico e español falante.

Todo comezou a cambiar nos anos 1950’s, a ditadura fascista asumiu o fracaso da súa política
autárquica e aillacionista e iniciou a modernización necesaria para a pervivencia do propio réxime:
a reordenación do capitalismo avanzado iniciada co Plano de Estabilización Económica de 1957 442.
O obxectivo era integrar-aliñar a economía española no marco da economía neocapitalista
internacional e modelar os niveis xurídico, institucional, ideolóxico e económico en función do
precedente obxectivo aliñador443. Así, a ditadura fascista supuxo o paso radical da hexemonía da
burguesía terratenente à hexemonía da burguesía monopolista 444. Tras delo, o desarrollismo e a
nova configuración espacio-demográfica centrada no leste español445.

Na Galiza este proceso tivo tamén os seus efectos. Implicou a integración da colectividade galega
na Formación Social Española446 e, asemade, o inicio de varios procesos de cambio social,
económico e demográfico. En concreto, entre 1950 e 1975 a agricultura perdeu un 42’2% da
poboación ocupada, ao tempo, que aumentaba un 55’2% a adicada à industria, un 93’9% a dos
servizos e un 162’3% a da construción. No que atinxe à distribución espacial da poboación as
provincias costeiras comezaran a asumir a maioría da poboación, tendo esta transformación unha
tendencia urbanizadora.

Sen dúbida a Galiza seguiu mudando, porque mudou o espazo político no que se insire coa
emerxencia do Estado Autonómico e o longo e lento enterro do Franquismo, inda inacabado;
porque mudou o espazo xeopolítico no que se insire co ingreso español nas Comunidade Europea;
435
Outra brillante análise de Gil de Sanvicente en ‘Diez tesis sobre el GATT: ¿fin y medio? En
http://web.archive.org/web/20030811092556/www.basque-red.net/cas/comuni/tesis/tesis.htm
436
http://free-news.org/NOM_elite_05.htm e http://www.youtube.com/watch?v=eDUMEEl_ajM ,
http://www.publico.es/dinero/307516/bilderberg/club/secreto/elige/lideres/mundiales
437
http://www.elmundo.es/mundodinero/2010/01/27/economia/1264618331.html
438
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=269
439
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Portos/Galicia/anuncia/alivio/fiscal/propietarios/yates/elpepuespgal/2009070
1elpgal_12/Tes
440
http://feijoomente.blogaliza.org/?p=340
441
VV.AA., Historia de España (1987), vol. XI La España de Franco. La Transición, Club Internacional del Libro, Madrid, páx. 212
442
Paniagua, F.J. (1977) La ordenación de capitalismo avanzado en España: 1957-1963, Ed. Anagrama, Barcelona
443
Idem, páx. 194
444
Acosta Sánchez, J. (1976) Crisis del franquismo y crisis del imperialismo, Cuadernos, Ed. Anagrama, Barcelona, pax. 83-84
445
Oronoz, J. (1980) Transformaciones del sistema capitalista y evolución de la formación social española (1939-1979), Hordago Publikapenak,
Donostia
446
Prada, A., López. A. (1979) A outra economía galega (Autoeditado en Gráficas Clave, A Coruña)

5
porque as dinámicas mais endóxenas derivadas da referida reordenación capitalista española e a
integración da Galiza na formación social española (Eixo Atlántico, cambio na estrutura de clases,
cambios nos usos lingüísticos coa queda de galego-falantes nas xeracións mais novas); porque a
mundialización é un proceso que tamén chega à Terra, tanto nas súas vertentes ecónomicas e
sociais, coma nas políticas.

Hoxendía pódese dar por finalizado o proceso urbanizador da Galiza, a maioría da poboación vive
con hábitos e vivencias urbanos ou rururbanos 447, nas comarcas das sete cidades, máis O Salnés, O
Morrazo e Bergantiños; dáse un cambio de valores xeracional cara o postmaterialismo,
precisamente en sectores que se distinguen pola súa experiencia vital alonxada da sociedade
tradicional e a asunción do español coma lingua normal de expresión falada 448, pois na escrita o
español continúa a ser practicamente a única lingua. A galega é unha economía fundamentalmente
de servizos, cunha crecente relevancia do sector turístico 449. En relación co entorno, a economía
galega mantén un peso superior da agricultura, ora ben, cunha tendencia à reducción 450 como
consecuencia do cambio dun modelo de producción de supervivencia cara un modelo orientado ao
mercado e das deficiencias dese cambio, e pode considerarse coma unha economía postindustrial451.

Galiza converxe economicamente co resto do Estado Español, medida a converxencia en PIB per
cápita, non polo aumento do peso do PIB galego no total do Estado, senón pola redución do divisor,
é dicir, pola baixa poboacional452. Xeoestratexicamente, Galiza é unha periferia europea, alonxada
dos eixos de desenvolvemento Hamburgo-Roterdam, e Milán-Marsella, que conforman o pentágono
europeo: o noso carácter periférico teríase453 agudizado como consecuencia dos recentes procesos
de ampliación da Europa de quince estados (…). A solución pasa por conectarse correctamente co
eixo Zaragoza-Barcelona454. Ben é certo que a posición xeoestratéxica pode modificarse
aproveitando o potencial de entrada atlántica a Europa, pero iso implica superar o minifundismo
portuario (A Coruña, Ferrol, Vigo, Marín e Vilagarcía, xuntos, teñen un tráfico inferior ao porto de
Bilbao, só) e superar o défice de intermodalidade derivado dunha estrutura ferroviaria raquítica 455.
En calquera caso, as inversións e os plans estratéxicos do Estado Español van orientados a favorecer
a concentración poboacional e de capital no eixo mediterráneo, facilmente conectábel co eixo
Milán-Marsella, ficando todo o oeste da Península Ibérica controlado polo Estado Español como
unha reserva de man de obra e materias primas.

O NACIONALISMO POLÍTICO: UNHA ANÁLISE DAFO.

Para razoar a estratexia a desenvolver polo nacionalismo de cara a enfrontar esta ofensiva
reaccionaria é preciso estabelecer cal é a realidade do nacionalismo político a día de hoxe. Para iso,
facemos unha análise DAFO:

INTRÍNSECAS EXTRÍNSECAS
- DEBILIDADES AMEAZAS
+ FORTALEZAS OPORTUNIDADES

Debilidades: o BNG desorientado.

447
http://calidonia.eu/2010/04/30/1-millon-de-cidadans/
448
O 42’6% dos menores de 30 anos aprenderan a falar en castellano, fronte o 18’07% dos maiores de 50, o 52’38% dos menores de 30 falan só ou
maioritariamente castellano, fronte o 22’42% dos maiores de 50.
449
É xa o 10%, espérase que chegue ao 20% en poucos anos.
450
Entre 1989 e 1997, do 50% das explotacións e do 46% da poboación adicado.
451
Prada Blanco, A. e Lago Peñas, S. (2009) Galicia, una economía europea, Galaxia, Vigo, páx.17
452
Idem, páx. 25
453
Se tería (no orixinal, na cita modificado para non resultar incorrecto)
454
Idem, páx. 38
455
Idem, páxs. 124-127

5
O BNG leva varios anos e diversas citas electorais perdendo apoio popular, nesta tendencia se
expresan diversos factores. Evidentemente, non hai unha causa única, nin temos unha receita total
pero distinguimos dous elementos que constitúen as principais debilidades internas do BNG:

- O parroquialismo.

- O divorcio entre o BNG e a sociedade galega.

As divisións e as leas internas son un problema que o BNG arrastra desde hai unha década, xa
en 2004 o compañeiro Xosé Manuel Beiras fixo público un documento no que falaba das
dificultades que, na súa opinión, desde catro anos antes pasaba o BNG e dicía: No BNG comeza a
non haber sitio acaído para todos456. No 2009 o BNG pasou por unha Asemblea Nacional
Extraordinaria na que se manifestaron tres tendencias organizadas fundamentais (Unión do Pobo
Galego-Movemento Galego ao Socialismo/+BNG/Encontro Irmandiño), rachando coa tradicional
estrutura de poder interno consistente nun grupo hexemónico e maioritario (UPG) acompañado de
grupos minúsculos e figuras independentes. A complexidade organizativa interna do nacionalismo
político é moi dificil de comprender para o común das xentes do país, que descoñecen a estrutura de
matriuska do BNG e reacionan con suspicacia às diferentes diverxencias internas: así en 2001 o
19.9% dos e das galegas entendían que o BNG era o partido que mellor defendía os intereses de
Galiza (por riba do PSOE e por baixo do PP), pero consideraban que merecía confianza e que estaba
unido apenas un 11.8% e un 11.3% respectivamente457. Oito anos despois, o BNG era o partido que
mellor defendía os intereses de Galiza (28%) por riba do PP e o PSOE, pero só inspiraba confianza
ao 11.7%458. Exactamente a mesma proporción que case unha década antes.

O divorcio entre o BNG e a sociedade galega é palpábel socioloxicamente. Os dirixentes

nacionalistas empregan maioritariamente no seu discurso nocións e terminoloxías que remiten à
cuestión nacional459 mentres que o conxunto da poboación galega carece de conciencia nacional e
pensa a Galiza coma unha rexión española, asemade é favorábel ao aumento do autogoberno 460. É
dicir, o BNG ofrece un discurso nacional maduro a unha colectividade que ten unha conciencia
colectiva intuitiva. Este divorcio dáse tamén entre o BNG e os seus votantes, que esixen do BNG
unha posición política inexcusabelmente de esquerdas e nacionalmente contemporizadora 461.
Consonte a esta situación de divorcio, dáse unha caída no respaldo electoral do BNG: 19,41% dos
votos e 595 representantes nas municipais de 2003, 19,15% dos votos e 661 representantes no 2007;
18,62% dos votos e 3 representantes nas españolas de 2000, 11,37% dos votos e dous representantes
nas españolas de 2004, 11,51% dos votos e 2 representantes nas españolas de 2008, 12,32% dos
votos das europeas de 2004 e 9,08% dos votos nas europeas de 2009. Nas eleccións galegas a caída
é mais grande: 395.435 votos e 18 escanos en 1997, 346.430 votos e 17 escanos en 2001, 311.954
votos e 13 escanos en 2005 e 270.712 e 12 escanos en 2009. Un descenso paulatino e continuado
que acumula un 32% en 12 anos462.

Desde logo, ambas debilidades están conetadas. As divisións internas son froito dunha
gobernanza interna hexemonizada de xeito sectario e o divorcio co electorado responde a
proxeccións do nacionalismo político alonxadas da percepción e da comprensión xeral da
sociedade galega. Sectarismo e dogmatismo463.

456
Aportacións para unha análise e diagnose da situación do BNG após as eleicións do 14-M ás Cortes do Estado, Marzo-Xuño 2004, Xose
Manuel Beiras
457
http://www.cis.es/cis/opencms/-Archivos/Marginales/2420_2439/2432/e243200.htm
458
http://www.pedrojhernando.com/aelpa2007/informacion/cis_galicia.pdf
459
http://calidonia.eu/2006/12/06/as-palabras-mais-usadas-no-bloque/
460
http://calidonia.eu/2007/01/08/enquisas-e-sentimento-de-nacion-en-galiza-e-iii/
461
http://preguiza.blogaliza.org/2009/07/25/poselectoral-do-cis-2796-primeira-ollada/ e
http://calidonia.eu/2009/07/05/tic-tac-a-toa-en-3direccions/
462
http://www.alicerces.com/index.php?option=com_content&view=article&id=56:histotico-de-resultados-electorais-
de-autonomicas-en-galicia&catid=35:politica&Itemid=57
463
http://calidonia.blogaliza.org/2009/04/23/unha-interpretacion-das-votacions-internas-do-bng/

5
Cumpre facer aqui unha pequena parada sobre a composición do BNG. Carecendo de dados exactos
sobre a composición interna, apenas se pode facer unha estimación razoábel da composición etaria
da militancia do BNG. Non obstante, a observación das fotos dos plenarios das Asembleas
Nacionais (XII e ANE 2009) reflicte unha composición maioritariamente de persoas de máis de 40
anos e fundamentalmente masculina. Ao respecto da distribución por sexos, existe un traballo de
investigación no que se dá a cifra do 25.6% coma a media de militancia feminina no BNG 464. O que
si se pode determinar é que o BNG é unha organización anoréxica e raquítica. Vexamos. A
participación en partidos políticos, segundo diversas enquisas, volta en derredor do 4% 465. A
poboación galega, segundo o IGE, é de 2.796.085 habitantes, sendo o 4%, 111.843. Estas 111.843
persoas serían as que participarían, en condicións normais, nos partidos políticos. O BNG obtivo o
15% nas eleccións autonómicas, así que pode esperarse que teña o 15% das persoas que participan
en partidos, é dicir, perto de 17.000 persoas. Non obstante, deducindo do número de delegados
eleitos na ANE de 2009 e a súa ratio de representación o BNG ten entre 7.000 e 8.000 filiados 466. A
metade do que sería razoábel de termos unha ratio organizativa semellante à representatividade do
BNG a nivel electoral. Un partido de cadros máis do que un partido de masas, a pesar da
retórica de partido movemento e de frentismo. A distribución espacial é a seguinte, dados de
poboación do IGE467:

A media nacional é de 3 militantes por cada mil habitantes, así que se toma como referencia de
organización tipo, as comarcas por riba desta ratio considéranse fortes e por baixo desta, febles. As
464
Rey Bouza, E. (2004) 'La representación de las mujeres en los partidos políticos. El caso del BNG.', Traballo investigación, Facultade Ciencias
Políticas USC (fotocopiado).
465
http://www.cis.es/cis/opencms/-Archivos/Marginales/2720_2739/2736/e273600.html
466
O cálculo do total de afiliados fíxose sobre a base das delegacións eleitas para a ANE 2009, aplicando a ratio derivada da elección na miña
comarca (37 votantes potenciais elexían 12 membros da delegación, 1 por cada 3). Os dados das delegacións sacados de
http://renovarobng.blogaliza.org/2009/04/19/resultados-da-eleccion-de-delegados/
467
http://www.ige.eu/web/mostrar_actividade_estatistica.jsp?idioma=gl&codigo=0201001002

5
cores do semáforo permiten visualizar facilmente as tres situacións. Destacan por baixo as comarcas
de Valdeorras e Vigo (1 por mil) e por riba Allariz-A Límia (7 por mil) e A Mariña (6 por mil). As
comarcas máis urbanas sitúanse xeralmente por baixo da media (5 das 7 comarcas das 7 grandes
cidades) e as rurais na media ou por riba, polo que se pode advertir que o BNG é un partido de
implantación máis forte rural a nivel organizativo.

Outras debilidades afectan ao BNG: unha penosa situación financeira e a carencia de un suporte
mediático afín como o que dispoñen o resto dos partidos. A situación financeira derívase da baixada
dos ingresos resultante da baixada nos resultados electorais do BNG e a subseguinte merma nos
ingresos públicos. Somada ao ciclo electoral de varios anos, dá como resultado un BNG con
grandes débedas468. Respecto ao sistema mediático, só as publicacións participadas por Udramedios,
do Grupo San José, A Nosa Terra, en concurso de acredores e a piques de desaparecer, e Xornal de
Galicia, manteñen unha liña editorial cordial e non belixerante contra o nacionalismo.

Ameazas: o BNG marxinal.

A futuro, as debilidades de orde interna poden derivar nunha escisión, un debate que se dá en varias
das correntes internas469, ainda que só Mais Galiza votou na súa asemblea constituínte sobre tal
cuestión470. A unidade nacionalista de esquerdas, no entanto, é un valor político que constitúe o
principal capital político do BNG pois só o BNG pode encarnar a dobre oposición esquerda/Galiza
à ofensiva da dereita/España actualmente vixente. Aliás, a unidade nacionalista é un imperativo
político demandado pola base social nacionalista que non entende os debates de puridade ideolóxica
e si sente a urxencia dunha alternativa clara de esquerdas e galega à actual orde de cousas. A
marxinalidade política na que fican as sucesivas escisións da unidade nacionalista (PCLN/FPG,
PL/Nós-UP/MpB) demostra abondosamente esta tendencia 471, acentuada pola tendencia à
concentración do voto nas opcións parlamentarias472. Pero o risco de escisión non é a única ameaza
orientada à marxinalización do nacionalismo político. A adopción dunha postura resistencialista e
antiPSOE inviabiliza a alternativa à hexemonía do PPdG e limita o alcanzo do medre do BNG en
votantes progresistas que oscilan entre o apoio à sucursal galega do PSOE e o BNG473.

Ambas tendencias, poden resultar espoleadas polos sucesivos reveses electorais do BNG e a actual
situación de interinidade interna e desorientación se as eleccións municipais producen resultados
desastrosos para o BNG. Inciden e incidirán neste sentido tamén os axentes reaccionarios do País,
xa identificados e analizados, así coma a capacidade do BNG de subvertir a estratexia dos dous
grandes partidos actuantes na Galiza de reducir o seu papel e minimizar o seu impacto e a súa
proxección: Ao PPdG interésalle, como xa foi indicado, manter dividida a oposición e neutralizar
así a súa alternativa, pero ao PSOE téntalle a posibilidade de prescindir do BNG e emerxer coma
alternativa única ao PPdG474, xogo no que tamén ten entrado o BNG 475. Os estudos demoscópicos
demostran a inviabilidade dunha alternativa à direita que sexa monocrona 476 e, polo tanto, a
dinámica suicida que esta estratexia comporta.

Fortalezas: o BNG, o monopolio do antagonismo.

A grande novidade da nosa época postpolítica da 'fin da ideoloxía' é a radical despolitización da

468
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5226.html?&pag_com=2#anchor_paginador
469
http://www.lavozdegalicia.com/galicia/2010/02/06/0003_8276801.htm,
http://blogs.lavozdegalicia.es/juegodetronos/2009/03/13/renovacion-total-en-el-bng/
470
http://renovarobng.blogaliza.org/2009/11/21/
471
Cumpre anotar que as sucesivas escisións son escisións pola esquerda e o independentismo, orientadas a representar a negación radical. Neste
sentido, cumpre apontar que, desde o Fraguismo, a esquerda radical pasou de representar 50.000 votos a apenas 5.000 no total do País.
472
http://calidonia.eu/2009/02/21/non-so-enquisas-5-dous-partidos-e-medio/
473
http://calidonia.eu/2009/06/21/post-postelectoral/
474
http://www.adn.es/politica/20091126/NWS-3384-Tourino-autocritica-relacion-repensar-apuesta.html
475
http://www.publico.es/292369/bng/reafirma/seguira/unica/oposicion/pese/acuerdo/cajas
476
http://calidonia.eu/2009/02/18/non-so-enquisas-4-a-vitoria-en-disputa/#comments

5
esfera da economía: o modo en que funciona a economía (a necesidade de reducir o gasto social,
etc) acéitase coma unha simples imposición do estado obxectivo das cousas. Mentres persista esta
esencial despolitización da esfera económica, non obstante, calquera discurso sobre a
participación activa da cidadanía, sobre o debate público como requisito da decisión colectiva
responsábel, etc quedará reducido a unha cuestión 'cultural' en derredor a diferenzas relixiosas,
sexuais, étnicas ou de estilos de vida alternativos e non poderá incidir nas decisións de longo
alcanzo que afectan universalmente. O único xeito de criar unha sociedade na que as decisións de
alcanzo e risco sexan froito dun debate público entre todas as persoas interesadas, consiste, en
definitiva, nunha especie de radical limitación da liberdade do capital, na subordinación do
proceso de produción ao controlo social, é dicer, nunha radical repolitización da economía477.

Malia non atoparse en discusión o consenso sobre a economía de mercado, o capitalismo neoliberal
é rexeitado polo 74% da poboación mundial e o 67% da poboación mundial reclama un reparto
equitativo da riqueza mediante a intervención dos poderes públicos478. No Estado Español, unha
economía periférica interna do centro do sistema-mundo capitalista, unha consulta sobre a
orientación sistémica deu coma resultado o apoio do 21% por unha economía planificada e do
25,1% por un sistema socialista, contra un 47,8% a favor da economía de mercado e un 27% a favor
dun sistema capitalista479. Uns resultados non despreciábeis, habida conta que desde 1936 nunca
estivo en cuestión o sistema de reparto da riqueza no Estado Español que, como se ten expresado
con anterioridade, mantén unha continuidade nas elites desde o Franquismo.

O PP e o PSOE comparten unha visión global sistémica: un mesmo marco xurídico-político e unha
aposta por unha visión liberal-capitalista da economía. A alta coincidencia nas votacións de ambos
partidos nas diversas cámaras lexislativas dá abondoso testemuño desta circunstancia: a media de
acordo na votación de leis orgánicas (as de maior importancia) no período de 1979 a 2006 é do
69,9%480. Tamén sucede no Parlamento Europeo481.

O BNG na súa Asemblea Nacional Extraordinaria de 2009 ven de aprobar -cito in extenso-: A crise
que estamos a atravesar non é unha crise cíclica máis: é a crise do modelo neoliberal practicado,
con escasas diferenzas, polos distintos gobernos estatais e erixido en doutrina oficial da Unión
Europea e dos organismos económicos internacionais que, incapaces de prever e previr a crise,
teiman agora nas vellas receitas –recortes sociais, precarización laboral, privatización de recursos
e servizos públicos– esquecéndoas apenas cando de salvar as entidades financeiras se trata.
Trátase dun modelo social que eleva o individualismo egoísta á categoría central da organización
da sociedade e propaga un economicismo extremo que pon o mercado e o beneficio por riba da
sociedade, por riba da cohesión social, da calidade de vida e da saúde das persoas; un
produtivismo que se impón máis alá dos límites ecolóxicos dunha natureza tensionada ao extremo e
que non ten conta de que a crise tamén é de modelo enerxético e da forma de explotación e
destrución da natureza. En definitiva, o neoliberalismo está nas antípodas dos principios
ideolóxicos do BNG. En Galiza coñecemos de vello as consecuencias destas políticas: a
desigualdade; a precariedade; a reconversión e o sometemento dos nosos sectores produtivos –a
pesca, o agro ou a construción naval– a deseños foráneos contrarios aos nosos intereses; a perda
de valores ambientais: a destrución paisaxística, a diminución da biodiversidade e o esgotamento
de recursos naturais. Por iso o nacionalismo galego sempre cuestionou a viabilidade de modelos
económicos baseados na especulación e na depredación dos recursos naturais, na precariedade
laboral e nos baixos salarios defendendo, fronte aos partidos estatais, o dereito de Galiza a
formular e executar as súas propias estratexias de desenvolvemento. Son precisamente as clases
477
Žižek, S. (2010) En defensa de la intolerancia, Público, paxs. 128-129
478
http://lacomunidad.elpais.com/eurotopia/2010/1/8/74-la-poblacion-mundial-rechaza-neoliberalismo-
479
Público, 08/05/09, páxs. 26-27, disponíbel en http://files.publico.es/estaticos/pdf/ficheros/pdf/08052009.pdf?r=19
480
Páx. 35 Informe sobre la democracia en España/2007 Fundación Alternativas, aqui
481
http://www.votewatch.eu/cx_epg_coalitions.php, http://www.votewatch.eu/cx_epg_voting_together.php?
data_i=2009-07-14&data_s=2010-07-
13&vers=2&euro_grup_id=12&euro_domeniu_id=&x=25&y=11&segment_id=2&segment_id_start=0&segment_i
d_end=2,

5
populares as que están a sufrir a crise do modelo neoliberal con maior intensidade. O desemprego
para os traballadores, e sobre todo para as traballadoras, e a asfixia para a pequena e a mediana
empresa produtivas son o escenario que depara a estes sectores unha crise producida por receitas
que foron aplicadas con distintos matices polos sucesivos gobernos españois nas últimas décadas.
E sabemos tamén que este modelo neoliberal vai da man, e non por acaso, da negación do poder
de decisión e do ataque ás bases lingüísticas e culturais de países como o noso e, en xeral, da
degradación da democracia. O nacionalismo galego debe ter en conta esa ligazón, traballando na
construción dunha alternativa verosímil e viábel a esta situación de crise sistémica, fuxindo da
abstracción e adaptada á singularidade e ás potencialidades da nosa realidade nacional.
Obviamente, non é esta a intención do Goberno español. Nin dos poderes económicos que o
sustentan ou do envoltorio ideolóxico que lle dá sentido. Moi pola contra, tratan de manter, ou no
mellor caso “refundar” un sistema capitalista que é precisamente o que provoca a desigualdade, a
discriminación e a explotación dos pobos, das clases traballadoras, e de amplas capas populares.
No futuro inmediato todo apunta a un empeoramento que no noso país se pode ver aínda agravado
polas políticas que veñen anunciando desde a dereita co respaldo do grande capital, co seu
discurso de privatizacións a esgalla e medidas de apoio ao capital en detrimento das condicións de
vida e de traballo da maioría da cidadanía. O BNG debe estar preparado para esa circunstancia,
para o cal tamén resulta imprescindíbel a recuperación e intensificación das relacións fraternas
con aquelas organizacións e entidades que comparten o mesmo espazo de discurso e proxecto
transformador e alternativo. No combate contra a crise económica, o nacionalismo debe, pois,
relacionar ambas as dúas cuestións: formular alternativas económicas que respondan aos
intereses e ás demandas da maioría social e, a partir delas, ilustrar pedagoxicamente a
necesidade de alargarmos o noso autogoberno, afondar na democracia e defendermos a nosa
identidade cultural e lingüística. Xa que logo, non só debemos facer unha aposta firme por unha
economía produtiva sustentábel fronte ao paradigma especulativo, tamén por un modelo de
sociedade onde os dereitos sociais –ao ensino, á vivenda, ao traballo, á igualdade entre homes e
mulleres, a unha vellice digna etc.– non estean regulados polo mercado, senón que sexan
garantidos polos poderes públicos.

Ningún outro partido do sistema político galego é portador dun proxecto alternativo à actual orde
imperante. O aproveitamento desta vantaxe comparativa, deste perfil diferenciado, marca o éxito e o
fracaso do BNG coma actor electoral e coma proxecto transformador da sociedade, se o BNG é
quen de extender unha repolitización do económico e subvertir os consensos básicos a nivel da
conciencia da xente, estarase viabilizando unha acción gobernamental cimentada noutras bases.
Claro que iso esixe forzar un reposicionamento do PSOE, cuestión que se tratará máis adiante.

Cumpre agora facer unha pequena parada sobre as implicacións que ten esta condición de
antagonista na actuación do BNG coma suxeito electoral pasivo. Xeralmente, distínguese entre as
organizacións políticas que compiten no eido electoral primando a lóxica da representación ou a
competición electoral. Unhas son organizacións que aspiran a encarnar opcións ideolóxicas e outras
aspiran a obter recursos de poder. O BNG está encerrado na contradición entre ambas lóxicas, pois
sendo a única opción de esquerda nacionalista non aspira só a representar a ese sector senón que
manifesta a vontade de, asemade, ser unha forza hexemónica no País como se determinou na VI
Asemblea Nacional (Nas circunstancias económicas e políticas actuais de Galiza, as alternativas
programáticas do BNG contan con solvéncia suficiente para que a organización nacionalista
acade nas urnas o respaldo eleitoral necesário para erixir-se en maioria governante 482) e ratificado
con posterioridade na VIII Asemblea Nacional: o nacionalismo galego encontra-se hoxe ante duas
exixéncias básicas. A primeira consiste no desenvolvimento para os próximos anos da sua proposta
política e programática (...) co obxectivo de conquistar a hexemonía política en Galiza e o
recoñecimento de Galiza como nación nos ámbitos estatal e europeu. (...) A estratéxia do BNG
para a conquista da maioria democrática está baseada, tanto no fortalecemento da própria
organización como na criación das condicións dunha alternativa política ao PP. (...) A estratéxia
do BNG na procura da hexemonia política en Galiza e a sua condición de alternativa de governo
482
BNG (1993) 'Con máis forza' VI AN, páx. 18 (fotocopiado)

5
(...) obrigan a unha práctica política de oposición radical ao actual governo autonómico, que
debe ser acompañada por unha actitude de diálogo intenso e aberto con todos os sectores da
sociedade galega (...) convertendo-se o BNG no canle das suas xustas aspiracións e
reivindicacións483. Esto implica manexar estratexias que superen o coñecido 'dilema da
socialdemocracia' indicado por Przeworski e Spague e que viría supór unha perda dos votantes
tradicionais (no caso dos partidos socialistas, o voto obreiro) no movemento pola captación de
novos votantes. Seguindo a Kitschelt e a súa postura que as novas dimensións do conflito político
(cleavages) facilitan novas alianzas electorais, o BNG tentou resolver esta cuestión acentuando o
seu perfil nacionalista e moderando o seu discurso de esquerdas, nun movemento contrario
exactamente à demanda dos seus votantes484 e que levou à actual crise do nacionalismo político.
Para alén, a desmobilización e o escaso tamaño da base militante complicou aínda máis a oferta
electoral do BNG, difícil, que esixe unha labor constante de pedagoxía e contradiscurso.

Analicemos a difícil oferta electoral do BNG: en primeiro lugar, debe convencer ao electorado
que as actuales institucións e políticas desenvolvidas non responden aos seus intereses senón
aos intereses doutros, deslexitimando a actual orde xurídico-política e socioeconómica; en
segundo lugar, combatir e denunciar todas as corruptelas e aldraxes realizadas desde esas
institucións e, finalmente, solicitar o apoio do electorado para participar nesas mesmas
institucións que se deslexitiman de cara a transformalas. Un traballo moito máis extenso que
unha campaña electoral típica dun partido que non cuestiona a estrutura do sistema. Este
triple movemento é imposíbel transmitilo en quince días de campaña electoral e mediante
discursos simples e lemas, coma esixe o marqueting. Esta oferta política esixe campañas
electorais longas, modulando intensidade e planificadas, senón parte do voto pode optar pola
deriva de 'todos son iguais' e ir à abstención ou ao 'voto útil' no PSOE.

Oportunidades: eppur si muove, tendencias da esquerda galega.

Os grandes medres electorais do BNG danse nun contexto de perda de goberno do PSOE e ciclo
desfavorábel do PSOE a nivel estatal485, o que ten unha demostración palpábel nos resultados no
Congreso e Senado do BNG486. A fidelización e nacionalización deste colectivo de votantes
oscilantes é o grande desafío do nacionalismo político. O ciclo político galego está moi influído
polo estatal e a existencia dunha muda de goberno no Estado levaría a unha crise do PSOE que
constituirá a principal oportunidade do BNG de resucitar como alternativa política à Xunta do PPdG
de Núñez Feijoo.

Se o BNG se orienta cara a consecución de ser un partido atraínte para estes electores deberá
reformular a súa oferta nacionalista487, achegandose a un nacionalismo pragmático e pedagóxico que
formule as demandas de autogoberno desde unha perspectiva de incremento da equidade e do
benestar social dentro do marco de xogo autonómico. O cal non implica que o BNG non aclare o
seu proxecto estratéxico a longo prazo apostando por fórmulas superiores de autogoberno que
partan da soberanía nacional. Só o 15% recoñece a Galiza coma nación, ainda que o 25% se
recoñece coma nacionalista e apenas un 5% das persoas que se recoñecen coma nacionalistas
manifestan un grado máximo de nacionalismo 488. Todo indica que cumpre facer moita pedagoxía
política a respecto da cuestión nacional, ao ser esta cuestión marxinal nas preocupacións da
cidadanía deste país e ser, non obstante, o principal criterio de avaliación dun partido nacionalista:
Os partidos nacionalistas tenden a ser xulgados pola súa defensa do programa político
nacionalista de independencia para a nación (ou maiores cotas de autonomía) e hexemonía étnico-
cultural dentro da nación489.
483
BNG, 'Galiza sairá gañando. Con intelixéncia e ilusión. Ponencias Asemblearias VIII Asemblea Nacional', 1998, páx. 16
484
vide nota 453
485
http://calidonia.blogaliza.org/2009/02/09/non-so-enquisas-2-esquerda-e-dereita/
486
http://calidonia.eu/2008/03/10/reaxir/
487
http://calidonia.eu/2009/07/05/tic-tac-a-toa-en-3direccions/
488
http://calidonia.eu/2007/01/08/enquisas-e-sentimento-de-nacion-en-galiza-e-iii/
489
Alonso, S. (2008) 'La duración en el poder y el rendimiento electoral de los partidos nacionalistas gobernantes: ¿la ventaja competitiva del

5
É preciso neste momento achegarse à realidade dos votantes do BNG e tomar nota da súa evolución
nos últimos dez anos. Nun estudo realizado en 1999 detectábase que o BNG e os seus electores
desprazaranse seis décimas cara ao centro a respeito de 1989 e que o BNG estaba situado mais à
esquerda que os seus votantes (BNG, 2.43; votantes BNG 3.19) 490, arestora o BNG sitúase no 2.64 e
os seus votantes no 3.14491, claro que en 1999 a aproximación do BNG ó centro non descoidou os
cidadáns que se ubican nas posicións 1-3 do eixo esquerda-dereita, que seguen a votar
maioritariamente ó Bloque(...) De feito, dous de cada tres cidadáns que se ubican nas posicións 1-
3 vota o BNG, constituíndo o 22% do voto do partido 492 mentres que nas eleccións galegas de 2009
só o 37.7% dos situados nas posicións 1-2 e o 28.6% dos situados nas posicións 3-4 votaron BNG,
contra un 48.1% e un 48.4% do PSOE 493. En 1999 o 58.1% dos votantes do BNG conceptualizaban
a Galiza coma rexión, mentres que en 2009 o 35.5% dos votantes do BNG se sitúan nunha posición
identitaria media (5-6, nunha escala de mínimo nacionalismo 1 - máximo 10) e o 38% nunha
posición moderadamente nacionalista, mentres que só o 9.8% se sitúa no máximo nacionalismo,
mentres que sitúan ao BNG no máximo grao de nacionalismo o 47.9% dos seus votantes e nun
nacionalismo moderado o 32.4% dos mesmos 494. É dicir, o BNG sitúase nunha posición claramente
desfasada a respecto das súas bases electorais desde hai, alomenos, dez anos. Só que ao ter seguido
unha estratexia de centrar o seu discurso social e manter o seu discurso identitario, exactamente ao
contrario que os posíbeis espazos de medre electoral, agora os votantes son bastantes menos. A
recuperación deses espazos require unha nova formulación do nacionalismo.

nacionalismo?', Revista Española de Investigaciones Sociológicas, nº 121, pax. 99, disponíbel en

http://www.reis.cis.es/REIS/PDF/REIS_121_0031202129589801.pdf
490
Rivera Otero, J.M., Cabrera, J., Lagares, N. (1999) 'O desputado voto do galeguismo de centro' en Tempos Novos 20, xaneiro 1999, páxs. 20-25
491
http://renovarobng.blogaliza.org/2010/04/05/a-base-electoral-do-bng-mitos-e-datos/#comments
492
Rivera Otero, J.M., Cabrera, J., Lagares, N. (1999) 'O desputado voto do galeguismo de centro' en Tempos Novos 20, xaneiro 1999, páxs. 20-25
493
http://www.cis.es/cis/opencms/-Archivos/Marginales/2780_2799/2796/Cru279600IDEOL.html
494
http://www.cis.es/cis/opencms/-Archivos/Marginales/2780_2799/2796/Cru279600RVAUTON.html

5
 OS REPTOS DO BNG PERANTE A OFENSIVA DA DEREITA.

Enfrontar a ofensiva da dereita non consiste só na denuncia dos abusos e as corruptelas do PPdG no
poder, algo que o BNG está realizando con un éxito relativo 495. Esixe ser capaz de intervir sobre os
marcos interpretativos e sobre o debate político. Como vimos no DAFO, o BNG parte dunha
495
O BNG mantén o tipo despois dun ano na oposición: http://www.europapress.es/nacional/noticia-ppdeg-subiria-dos-escanos-
costa-psdeg-bng-mantendria-si-autonomicas-gallegas-fuesen-hoy-sondaxe-20100208123756.html,
http://www.publico.es/espana/290600/pp/mejora/expectativas/abrir/brecha

5
situación altamente desfavorábel.

O BNG debe aspirar a recuperar a hexemonía e o liderado no espectro da esquerda na Galiza, debe
tamén aspirar a ser o polo de referencia na oposición à ofensiva da dereita e, para aconseguilo, ten
que actualizar e repensar o accionar nacionalista. Estes obxectivos debuxan uns reptos ineludíbeis e
que marcarán o futuro do BNG coma alternativa política e do nacionalismo coma marco discursivo
desde o que enfrontar a actual ofensiva.

O BNG ten que afrontar diversos reptos de cara a enfrontar a actual ofensiva con algunha garantía
de éxito:

- Modificar as relacións coa sucursal galega do PSOE.

- Mobilizar aos sectores progresistas da sociedade galega contra o PPdG.

- Actualizar os plantexamentos teórico-políticos e prácticos do nacionalismo.

MODIFICAR AS RELACIÓNS COA SUCURSAL GALEGA DO PSOE: ACORDOS DE

ESQUERDA EN CHAVE DE PAÍS, PERO A VAQUIÑA POLO QUE VALE.

O competidor electoral e político principal do BNG é a sucursal do PSOE no País, pero, asemade,
esta organización é o principal aliado do BNG contra o PPdG. Un labirinto complexo no que o
nacionalismo ten actuado con grande responsabilidade e lealdade e, tamén, con certa inxenuidade,
perante un aliado tan pouco fiábel.

O BNG aparece popularmente coma o suporte natural dun PSOE que en grande parte das
circunstancias apenas se diferencia do PP. A acción do BNG fica desdibuxada por esta triste
circunstancia e a utilidade marxinal de votar a unha opción nidiamente de esquerdas enormemente
desvalorizada. Algo que se constata nos resultados electorais na maioría dos concellos onde o pacto
PSOE-BNG avanzou a previsíbel mudanza na Xunta en 1999: só en Pontevedra se melloraron os
resultados e se mantivo a alcaldía tras cogobernar co PSOE.

Este debate xa se está a dar no seo do nacionalismo 496. Consciente de que é imposíbel cadrar o
círculo, resulta evidente que o nacionalismo político debe estabelecer algún criterio que evite a súa
conversión nun partido apéndice da sucursal galega do PSOE, como foi ERC de CiU de 1980 a
1987497. Nese sentido o BNG debe atender à experiencia da época Fraga e sacar as pertinentes
ensinanzas:

- Non participar de ningún goberno que non actúe en coordenadas de esquerda e galeguismo: O
BNG debe obrigar ao PSOE a definirse: E entón empezamos a non agredir, a non disputarmos
directamente o espazo electoral co PSOE, pero si actuarmos, sobre todo no Parlamento, de
maneira que as nosas iniciativas obriguen ao PSOE a posicionarse sobre cuestións moi razoábeis e
que induzan ao seu electorado a facer a lectura -que efectivamente fará- de que os do Bloque non
os agreden, senón que formulan iniciativas que son claramente de esquerdas, e ademais non son
radicais nin excesivas, senón razoábeis, ou refírense a temas de interese xeral para o país ou de
defensa do país en problemas cruciais, e que son os representantes do PSOE os que non están polo
labor498.

496
http://renovarobng.blogaliza.org/2009/06/01/ensalada-de-incumprimentos-do-psoe/,
http://renovarobng.blogaliza.org/2009/05/29/brevisimo-repaso-aos-pactos-do-bng-co-psdeg-e-co-psoe/ ,
http://renovarobng.blogaliza.org/2009/06/02/por-unha-reorientacion-dos-pactos-municipais/ ,
http://renovarobng.blogaliza.org/2009/05/06/enmenda-sobre-as-relacions-co-psoe-e-co-psdeg/
497
Lucas, M. (2004) ERC: la llarga marxa: 1977-2004. De la il·legalitat al poder, Columna Edicions, Col·lecció Nou Mil·leni, capítulo 2, paxs. 88-
110
498
Fernán Vello, M.A. e Pillado Maior, F. (2004) A estrela na palabra. Novas conversas con Xosé Manuel Beiras, Laiovento, pax. 119

6
- Non favorecer o acceso ao goberno do PPdG en ningún ámbito: Aplicar a política de camiñar
separados e golpear xuntos, na medida do posíbel, tendo en conta a pouca disponibilidade
tradicional do PSOE a esta estratexia: Porque nós o que facemos desde o comezo, e fágoo eu como
portavoz do Grupo do BNG, é tratar o asunto co Portavoz e secretario xeral do PSOE, que é
Antolín Sánchez Presedo, e propóñolle traballarmos xuntos para facer o menos duradeira posíbel a
presidencia de Manuel Fraga -que é cando eu lanzo a aquela frase lapidaria, que logo foi
transmitida dunha maneira moi deformada, de que 'hai que queimar a Fraga en seis meses', e que
se trasladou como que Beiras di que 'vai queimar a Fraga'. O que se está a dicir é: se traballamos
conxuntamente na oposición, se non deixamos que o que representa Fraga se consolide -el
persoalmente coa súa traxectoria política, cos seus hábitos de uso do poder e coa trama de poder
que representa e que pode revitalizar e consolidar-, aínda podemos desprazalo nas seguintes
eleccións. Se deixamos que se consolide, mal asunto. Mais iso non o pode facer o Bloque só. Aí é
necesario un PSOE que ten unha potencia enorme de vinte e oito deputados sobre os setenta e
cinco, e que, polo tanto, pode ser unha oposición moi seria. Mais o PSOE non está pola labor499.

Por suposto, non se pode estabelecer unha regra xeral para todo o país, pois cada ámbito de goberno
e demarcación territorial ten a súa idiosincrasia, pero o BNG non debería permitir a elección cos
seus votos de persoas belixerantes contra o galego nin avalar políticas reacionarias. É preferíbel
deixar ao PSOE gobernar en minoría ou en pacto co PP se as políticas levadas adiante polo socio
contradín o pactado e o razoábel en termos de esquerda e de país. O óptimo é golpear xuntos contra
o PPdG pero camiñando en paralelo, mantendo o BNG o seu perfil propio e definido, obrigando,
polo tanto ao PSdG-PSOE a definirse.

MOBILIZAR AOS SECTORES PROGRESISTAS.

Neste eido o BNG non ten grande problema, alén da situación interna e as súas consecuencias,
posto que a militancia do BNG é socialmente moi activa e o BNG participa actualmente na
Plataforma en Defensa da Sanidade Pública500, na Plataforma en Defensa do Sistema Público
Galego de Servizos Sociais501, na Plataforma Queremos Galego502, en Rumbo 21503, entroutras.

Non obstante, o BNG é consciente que a estadía no goberno ten debilitado a súa interlocución
privilexiada cos sectores politicamente máis progresistas do país e na última Asemblea Nacional
aprobou o seguinte: Sen arroupe das clases populares ningún proceso de emancipación nacional
e social é posíbel. Tampouco o é ningún proceso de consolidación do nacionalismo desde o
Goberno. O BNG debe manter interlocución e contacto permanente e directo con todos os axentes
e colectivos sociais, mais debe deixar patente cales son os destinatarios fundamentais da súa
política. (...) Para o avance do noso proxecto é preciso o soporte das organizacións sociais e
sindicais. A relación debe ser sempre en mutuo beneficio e debe intensificarse. Deben mesmo
promoverse ámbitos simbólicos comúns (por exemplo, mitins, xornadas organizadas
conxuntamente...)504.

No entanto, existe o perigo que a mobilización permanente desdibuxe a alternativa, como se ten

499
Fernán Vello, M.A. e Pillado Maior, F. (2004) A estrela na palabra. Novas conversas con Xosé Manuel Beiras, Laiovento, pax 118
500
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/25/sociedad/000-personas-manifiestan-vigo-hospital-
publico/2010032521405100580.html , http://www.vieiros.com/nova/79184/miles-de-persoas-manifestanse-en-
pontevedra-contra-a-privatizacion-da-sanidade
501
http://www.europapress.es/epsocial/ong-y-asociaciones/noticia-dependencia-mas-60-entidades-gallegas-crean-
plataforma-defensa-sistema-publico-servicios-sociales-20100126133322.html
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/30/politica/millar-personas-manifiesta-privatizacion-servicios-
sociales/2010013013071600979.htm
502
http://www.queremosgalego.org/
503
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/27/galicia/mas-000-personas-piden-fin-veto-
navantia/2010032722545500248.html
504
http://www.bng-
galiza.org/opencms/export/sites/default/BNG/global/contidos/arquivos/novas/Textos_Asemblea_Nacional_2009.pdf

6
apuntado desde certos ámbitos do nacionalismo 505, mentres que o éxito do BNG no pasado foi
resultado dunha actitude proactiva: O BNG nese período -ademáis de dicirlles aos cidadáns '¿non
vedes como está ocorrendo o que nós advertíramos que ía ocorrer?, ¿non vedes como, ademáis, o
poder da Xunta é cómplice, conivente ou, polo menos, é pasivo, é pusilánime ante estas
consecuencias?'- comeza a elaborar alternativas fronte a eses problemas. Alternativas que
permiten demostrar o potencial de capacidades operativas que hai no Estatuto de Galiza, nas
competencias políticas que establece, nas potestades atribuídas ao Parlamento e á Xunta de
Galiza, para dar unha réplica a eses problemas incluso no contexto da integración xa consumada,
co cal xa se empeza a utilizar a problemática da dialéctica con Europa para facer didacticismo
sobre se o Estatuto se está a utilizar ou non no que podería dar de si -e fai isto non só unha forza
que non é sospeitosa de ter feito apoloxía do Estatuto como talismán ou panacea, senón unha forza
política que dixera desde o principio que o Estatuto non era dabondo para resolver os problemas.
Como o BNG ofrece alternativas verosímiles, entón efectivamente a xente empeza a ver ao BNG
en positivo e non como unha forza que se limita a protestar506.

Esta razón é a que leva ao terceiro repto: actualizar a alternativa nacionalista.

ACTUALIZAR OS PLANTEXAMENTOS TEÓRICO-POLÍTICOS 507 E PRÁCTICOS DO

NACIONALISMO508.

Noutros apartados temos explicado a baixa confianza inspirada polo BNG, relativamente acorde co
seu respaldo electoral mínimo, pero inferior à percentaxe de persoas nacionalistas declaradas e
mesmo aos resultados electorais habituais. Cumpre agora matinar na orixe desta desconfianza e,
neste sentido, é preciso tomar boa nota da ensinanza de Karl Marx que non se pode xulgar a un
individuo polo que pensa de si propio, non hai que atender exclusivamente ao que un actor di que é
ou cre ser, senón ao que fai: Cando se estudan esas revolucións, é preciso distinguir sempre entre
as mudanzas materiais ocorridas nas condicións económicas de produción e que poden ser
apreciadas coa exactitude propia das ciencias naturais e as formas xurídicas, políticas, religiosas,
artísticas ou filosóficas, nunha palabra, as formas ideolóxicas en que os homes adquiren
consciencia dese conflito e loitan por resolvelo509.

Neste sentido, é preciso distinguir entre o BNG teoría e o BNG praxe. Na teoría, o BNG é unha
fronte de liberación nacional dun país colonizado510, mentres que na práctica exerce coma un partido
máis do sistema político galego: O programa de máximos, que se aprobara na Asemblea
fundacional, segue definindo vinte anos despois ao BNG. O que si sucedeu é que a súa actuación
nas institucións é moi diferente à plasmada no discurso inicial. Unha clara diverxencia que se
explica polo papel que foi adquirindo no plano institucional 511. Existen outros factores internos
organizativos derivados da propia historia do BNG que inciden nesta separación, seguindo a
explicación de Xusto González Beramendi512: 1) dualidade organizativa: a inserción das estructuras
dos partidos e partidiños integrantes (UPG, EN, UG, PNG, Inzar, Colectivo Socialista) noutra

505
http://renovarobng.blogaliza.org/2010/03/29/perpetuum-mobile-2/
506
Fernán Vello, M.A. e Pillado Maior, F. (2004) A estrela na palabra. Novas conversas con Xosé Manuel Beiras, Laiovento, paxs. 121-122
507
A percepción expresada neste punto, con non ser maioritaria, é compartida por persoas de diversos sectores do nacionalismo político, véxase
renovarobng.blogaliza.org ou http://www.altermundo.eu/rolda/index.php/achegas-e-reflexions/113-actuar-xa-ou-
acumular-forzas-para-facelo-mais-adiante.html
508
Tamén se apunta neste sentido desde fóra do BNG:
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/espantada/Beiras/elpepuespgal/20100428elpgal_8/Tes
509
Marx, K. (1859) Prefacio à Contribución à Crítica da Economía Política, disponíbel en
http://www.scribd.com/doc/23330359/prefacio-a-contribuicao-a-critica-da-economia-politica-Marx
510
GALICIA E O COLONIALISMO: Partindo do feito de que Galicia está sometida a unhas relacións de dependéncia colonial, a actividade
política encamíñase a tronzar esa dependéncia (...) BNG (1982)'Programa Político e Organizativo', I AN (fotocopiado) Neste sentido, quen
asume o proxecto frentista inclusive a partir dunha alternativa proletária, fai-no coa certeza que a opresión colonial é unha forma que reveste a
explotación de clase nos países dependentes, e de que non hai outro xeito de acadar os obxectivos revolucionarios se non é através da
liberación nacional BNG (1989) 'Ponencias e discursos. IV Asemblea' (fotocopiado)
511
Vilas Nogueira, J. e Fernández Baz, M. A. (2004) 'El BNG: definición y evolución de su estructura organizativa', Revista de Estudios Políticos
num. 123, disponíbel en http://www.cepc.es/rap/Publicaciones/Revistas/3/REPNE_123_211.pdf
512
Beramendi, X. G. (2000) ' Bloque Nacionalista Galego: as incertezas do éxito' en Tempos Novos nº32, xaneiro 2000.

6
estructura máis ampla e tamén formalmente partidaria (a do BNG) na que, ademais, os
independentes son maioría pero como colectivo pintan moi pouco nas grandes decisións. Isto xera,
non só rixideces e disfuncións que dificultan notoriamente unha organización e un
aproveitamento acaídos dos recursos humanos, senón tamén un déficit democrático interno, 2)
graos de lexitimidade: hai no BNG diferentes graos de lexitimidade en función da historia de
cada quen respecto da aceptación máis pronta ou máis serodia do propio modelo, e isto tradúcese
nun desigual peso nas decisións e na representación no órganos de poder, de modo que hai
colectivos pequenos sobrerrepresentados e outros grandes (nomeadamente, os independentes)
infrarrepresentados nos órganos de dirección, 3) pervivencia de diverxencias estratéxicas internas:
En cambio, as diferencias ideolóxicas, en contra do que puidese parecer, non son hoxe problema
de peso no BNG, unha vez escindidos aqueles que non entraron no curral do proxecto común. Na
prática, hai unha crecente distancia entre os discursos ideolóxicos dos diferentes partidos e a
política real que se practica. E isto permite a confluencia relativamente harmónica nun programa
común, (...). Sen embargo, as identidades de partida, na súa dimensión puramente grupal, ou se se
quere 'tribal', seguen moi vivas e sementan de desconfianzas e tensión soterradas a dinámica
interior que xira cada vez máis arredor da competencia polo control da xestión dese programa
común. Remataba Xusto G. Beramendi: De momento, os sucesivos éxitos electorais actúan de
factor de cohesión pero tamén de anestésico que reforza as posturas conservadoras pois 'demostra'
que o BNG vai ben e, xa que logo, nada debe cambiarse. Sem embargo, se a bonanza non se
aproveita tamén para ir eliminando as eivas sinaladas, e especialmente as que afectan ó modelo
organizativo e á democracia e convivencia internas, estas acabarán converténdose nun obstáculo
insalvable para calquera crecemento ulterior, e mesmo para o mantemento das posicións actuais.
E nesas condicións, calquera estancamento ou retroceso electoral podería ter consecuencias
graves para a supervivencia do modelo.

Todo isto debuxa un panorama con un BNG incoherente entre os seus postulados internos e a súa
acción institucional que é percibido con desconfianza pola xente e que permite a creación dun
imaxinario social por parte dos nosos adversarios políticos: a 'axenda oculta' do BNG: a imposición
do galego, a sovietización do campo (Banco de Terras), entroutros discursos non terían
credibilidade se non existiran as dinámicas internas anteditas.

A solución a esta problemática pasa por adecuar a práctica e a teoría política do nacionalismo
político, é dicir, por actualizar os plantexamentos teórico-políticos e prácticos do nacionalismo.
Evidentemente, os pontos de partida teñen que ser os programas e documentos asembleares
aprobados polo BNG, así coma a súa praxe política diaria: E tampouco estou disposto a tolerar que
se diga dentro do BNG que hai quen pretende convertelo nunha forza socialdemócrata ou
simplemente autonomista, cando todo o BNG ten unha práctica política institucional autonomista
e, cando máis, socialdemócrata. E digo ben, todo o BNG, ou sexa, todos os cargos institucionais
do BNG, sexan nominalmente do sector ideolóxico que sexan513.

Neste sentido, dous son os temas que deberían ser definidos explicitamente polo BNG e explicados
durante varios anos à cidadanía galega: o modelo político que se defende, o modelo
socioeconómico polo que se aposta e o obxectivo estratéxico do BNG coma organización política.
Ben certo é que, após de 1989, o modelo oficial de antagonismo desaparece e prodúcese unha certa
desorientación, pero tamén é certo que iso aconteceu hai vinte anos e que, durante este período,
foron emerxendo fórmulas no BNG que poden dar resposta a estes interrogantes, pero apenas foron
desenvolvidas alén da mera consigna.

Vexamos.

O BNG ten expresado reiteradamente que: Como organización política o BNG ten unha vocación
de permanéncia, co obxectivo estratéxico e histórico da autodeterminación, a soberanía e a

513
Fernán Vello, M.A. e Pillado Maior, F. (2004) A estrela na palabra. Novas conversas con Xosé Manuel Beiras, Laiovento, pax. 97

6
autoorganización de Galiza como nación 514. Pero resulta difícil entender que significa iso a efectos
prácticos, entendéndose coma unha declaración de independentismo vergoñento (lémbrese que a
maioría concibe ao BNG coma unha forza radicalmente nacionalista) que oculta, non se sabe moi
ben a razón, o seu modelo final. Conxúguese esto coa Declaración de Barcelona e o Novo Estatuto
de Nación e finalmente pode non entenderse nada. Resulta moi complicado manter a perspectiva
cando non se sabe cara onde se camiña, alén dun vago 'poder galego soberano': ¿autonomía radical,
soberanía compartida, Estado propio? ¿Estado federado, independente? O nacionalismo republicano
tiña un proxecto claramente de federalismo democrático (na terminoloxía da época, autonomista):
1º Creación dun orgaismo galego de base exclusivamente democrática e con facultades
deliberantes para rexir, con autonomía integral, os intereses de Galicia. Como aspiración mínima
e inmediata, atribución a aquel orgaismo do máximum de facultades que a Constitución da
República concede aos territorios autónomos515. Mesmo Castelao formulaba unha consigna simple
e clara ao respecto: Estas ideias poden concretarse nos catro principios siguentes: a) Autonomía
integral de Galiza para federarse cos demais pobos de Hespaña. b) República Federal Hespañola
para confederarse con Portugal. c) Confederación Ibérica para ingresar na Unión Europea. d)
Estados Unidos de Europa para constituír a Unión Mundial516.

Atendamos aos textos do BNG: Na II AN do BNG apostábase por un Estado galego e

republicano517, pero en asembleas posteriores afirmase o como obxectivo conseguir o real auto-
governo da Galiza mediante o exercício efectivo da sua soberania política518 e apóstase por
xestionar o entramado autonómico: Un governo galego disposto a utilizar o marco autonómico ao
servizo do país é, pois, condición necesária para, desde dentro, defender o noso tecido produtivo,
mália non sexa suficiente para lograr os nosos obxectivos estratéxicos 519. Cando se fai a oferta de
'Proxecto Común' de unificación do nacionalismo no BNG dise: Ben se comprende -e nós así o
entendemos- que o exercício do direito de autodeterminación pode concretar-se através de
diferentes formulacións xurídico-institucionais: desde as distintas modalidades confederais até a
total independéncia520.Posteriormente, aprobase que a estratexia do BNG estea dirixida á
constitución dun Estado plurinacional -compartindo a soberania que é própria da nación galega-
vertebrado apartir dos proxectos de emancipación nacional que se formulan desde a própria
Galiza, Catalunya e Euskadi521. Pódese concluír que o nacionalismo debe aclarar o seu modelo
político: o modelo de Estado que quere, o modelo de Unión Europea que desexa alén da consigna
'Europa dos pobos', o modelo de relacións internacionais polo que aposta, para alén do principio do
antiimperialismo. Evidentemente, esto implica a elaboración tamén dun modelo de municipalismo
nacionalista que defina o papel dos concellos na construción nacional e na procura de xustiza social.

Evidentemente, a mesma clarificación debe facerse no eido do modelo socioeconómico. A Galiza é

unha sociedade integrada forzosamente na formación social española, con unha estrutura económica
incoherente e orientada a servir mercados foráneos e con grandes vestixios de sistemas
socioeconómicos anteriores, aínda que, nos últimos corenta anos, nun proceso acelerado de
mercantilización. Mantén unha estutura de clases asimilábel aos países do contexto, se ben mantén
un perfil máis alto de autoemprego, ata o ponto que se ten caracterizado por algúns economistas
como un país de pequenos propietarios. Vaiamos às cifras, segundo o IGE, Anuario 2008 Galicia
en cifras, as empresas coa categoría xurídica de persoa física eran 125.092, unha cifra case idéntica
ao número de empresas sen asalariados (124.523) e as sociedades limitadas eran 63.001, un número
case idéntico ao número de empresas con de 1 a 5 asalariados (66.828) 522. Estes tipos de empresa
pequena son o 90% do tecido empresarial galego. Dicía Marx, con grande acerto, que o modo de
514
BNG, 'Galiza sairá gañando. Con intelixéncia e ilusión. Ponencias Asemblearias VIII Asemblea Nacional', 1998,
515
'Programa de Acción do Partido Galeguista (1931)' en Fernández del Riego, F. (1995) Pensamento Galeguista do Século XX, Galaxia, Biblioteca
da Cultura Galega, Vigo, pax. 216
516
Castelao, Afonso D.R. (1996) Sempre en Galiza, Galaxia, Vigo, páx. 433
517
BNG 'II AN. Asamblea Extraordinaria', 1984, pax. 13 (fotocopiado)
518
BNG (1993) 'Con máis forza' V AN, páx. 17 (fotocopiado)
519
BNG (1995) 'En bloque por Galiza', páx. 19 (fotocopiado)
520
BNG (1991) 'Enerxía alternativa' V AN, páx 8 (fotocopiado)
521
BNG (1998) 'Galiza sairá gañando. Con intelixéncia e ilusión', pax. 23
522
http://www.ige.eu/estatico/html/gl/galicia_en_cifras/galicia_2008/gcifras_2008_c12.pdf

6
produción da vida material condiciona o proceso da vida social, política e espiritual en xeral. Non
é a conciencia do ser humano a que determina o seu ser, senón, pola contra, o ser social é o que
determina a súa conciencia. É dicir, Galiza é un país de pequenos emprendedores que viven na
ilusión de ser propietarios e dise ilusión porque estas iniciativas económicas privadas só viven
mentres as grandes empresas de crédito facilitan a súa financiación, pois son incapaces de xerar
liquidez por si propias. Por suposto, isto ten consecuencias na concepción da vida política e social
manifestada por grande parte da poboación: como mostra, o 14.7% decláranse de ideoloxía
conservadora, o 14.7% de ideoloxía liberal e un 5.2% como democristiáns, un 34.6% fronte ao
26.4% que manifestan ideas progresistas, predominantemente de centroesquerda (23% de
socialdemocratas e socialistas), seguido de ideoloxías progresistas postmaterialistas (ecoloxismo,
2.6) e só marxinalmente revolucionarios (0.8% de comunistas)523.

Repasemos os documentos do BNG: Nos principios ideolóxico-políticos aprobados na I AN dise

que o modelo social do BNG ten certas directrices entre as que se citan a creación de entidades
financeiras públicas galegas, o control e a nacionalización dos recursos mineiros e a socialización
dos recursos enerxéticos e a nacionalización da sua estracción, producción e distribución 524, é
dicir, dibúxase un modelo intervencionista e director da acción política pública sobre a economía do
País. Estes principios permanecen incuestionados ata que na VII Asemblea Nacional se indica que
se aposta polas seguintes medidas: A redución dos custes enerxéticos e a diversificación das formas
de enerxía que permitan aproveitar as vantaxes comparativas a prol da denominada
competitividade; Unha política creditícia e financeira que permita reducir a pesada carga de
custes financeiros que padecen as empresas industriais, agrárias e pesqueiras; O control
autonómico e a ordenación racionalizada da concesión e aproveitamento do potencial de recursos
mineiros e enerxéticos; Un sistema finanzamento público da Comunidade Autónoma que lle
permita acadar a suficiéncia e autonomia financeira; A exixéncia de xestionar nós própirios os
fundos estruturais da UE que nos corresponden como 'rexión' de obxectivo nº1; Unha política
forestal racionalizadora e optimizadora do uso e aproveitamento dos nosos montes; Unha política
laboral orientada tendencialmente cara ao pleno emprego; Unha política de servizos sociais
baseados nos critérios de que sexan públicos, universais e gratuítos; Unha política de
comunicacións e redes viárias concebida como entramado interdependente (estradas, portos e
camiños de ferro); Unha política pesqueira que busque dunha banda, a explotación racional e
sostíbel dos caladoiros da plataforma galega e, doutra, un apoio político e administrativo cara á
supervivéncia e mellora das nosas frotas de altura. Velaiqui, a modo de exemplo, medidas que é
preciso executar, defender ou impulsar desde os poderes públicos da Galiza, algunhas con total
legalidade, todas con total lexitimidade social, colectiva 525. Apóstase por un modelo proactivo nas
institucións autonómicas, renunciando à nacionalización e apostando polo impulso das iniciativas
que permitan desenvolvemento económico coerente cos recursos disponíbeis e o marco xurídico-
político vixente. Na XII AN do BNG apostaba polo seguinte: O BNG defende que o exercicio do
dereito de Galiza á autodeterminación se realice, no que atinxe á súa organización interna, no
sentido de estabelecer unha sociedade máis igualitaria e xusta e de lograr un desenvolvemento
autocentrado e sustentábel526.

O BNG configurouse inicialmente coma unha frente antiautonomista, logo desenvolveu o proxecto
de unificación do nacionalismo político na súa estrutura (Proxecto Común), pasou a continuación a
reclamar como obxectivo a hexemonía política e o goberno nacionalista. Non obstante, o BNG
freou a súa capacidade de acumular máis forzas, mentres que acadou o seu obxectivo de ser
alternativa de goberno, sen ter a hexemonía. É preciso repensar o planeamento estratéxico, pois a
acción opositora e de goberno do BNG non redundou nunha ampliación da súa base social e
electoral en chave hexemónica: o 81% dos seus votantes son de esquerdas e dos votantes
nacionalistas apenas acada o 0.3% dos votos de entre o 17,3% de votantes nacionalistas de dereitas
523
http://www.cis.es/cis/opencms/-Archivos/Marginales/2780_2799/2796/ES2796mar00.pdf
524
BNG (1982)'Programa Político e Organizativo', I AN (fotocopiado)
525
BNG (1995) 'En bloque por Galiza' VII AN, páx. 20 (fotocopiado)
526
BNG (2006) 'A nación en marcha' XII AN, páx. 22
527
http://renovarobng.blogaliza.org/2010/04/05/a-base-electoral-do-bng-mitos-e-datos/

6
.

ESCENARIOS PARA O NACIONALISMO GALEGO

Os estudos de futuro son unha disciplina moi reciente, malia a tendencia humana a pretender
adivinar e coñecer o futuro. O seu impulso correspóndese coa segunda metade do século XX e a
situación de enfrontamento entre bloques de países aliñados, nese contexto, as hipóteses sobre a
actuación e os desenvolvementos do rival resultaban dun interese estratéxico. Con posterioridade as
técnicas téñense incorporado à xestión empresarial e política, aínda que no caso do Estado Español
a prospectiva (...) ten sido aplicada desde hai moito tempo en diversas unidades da administración
pública, pero a súa implantación no mundo da xestión empresarial ten sido escasa, e nula no caso
da academia528. Na Galiza, as entidades financeiras Banco Pastor, Caixa Galicia e Caixanova
financiaron unha iniciativa orientada a dar luz sobre o futuro do País529.

Durante todas estas páxinas tentouse abordar a complexidade, malia a vontade de quen
escribe de dotar de chaves histórico-xenéticas ao relato, dun xeito sincrónico, facer unha
análise dunha situación concreta, nun contexto xeoestratéxico e xeopolítico concreto, nun
tempo concreto. Para finalizar, téntase proxectar a análise de xeito diacrónico, non atendendo
ao feito, senón ao proceso.

A metodoloxía empregada é a dos escenarios530. As variábeis consideradas son as determinadas

no DAFO e no apartado de reptos do BNG. Teñen todos carácter exploratorio e non pretenden
adiviñar o futuro. Non son exposicións admonitorias, nefeito son excluíntes entre eles, senón
ferramentas que permiten visualizar factores do presente que poden resultar determinantes na
configuración do futuro do nacionalismo político. Non se trata das datas que se expoñen, nin das
persoas ou organizacións que os protagonizan, senón dos feitos que suceden e que dan
verosimilitude a súa realización.

Os escenarios son proxeccións de factores no tempo, aderezadas para a súa dixestión máis
doada con frases, personaxes e organizacións do nacionalismo político e noveladas en torno ao
feito, previsibelmente, determinante das vindeiras eleccións locais e os seus efeitos no
nacionalismo político. Faise de xeito narrado e non de xeito esquemático (en forma de guión) para
facilitar a súa lectura e resultar máis comprensíbeis.

Así, estabelécense diferentes escenarios en función da actualización do nacionalismo ou non, a

modificación das relacións co PSOE e a mobilización da esquerda social e de base, tomando moi
en conta os factores identificados no DAFO.

O obxectivo é axudar a alumar factores na reflexión sobre o futuro do nacionalismo.

ESCENARIO I: NOVO NACIONALISMO

O PPdG arrasou nas eleccións municipais obtendo o 60% dos votos no total do País e a maioría
absoluta nas sete grandes cidades. A derrota electoral do BNG nas eleccións municipais de 2011,
onde apenas consigue obter o 6% dos votos perdendo todos gobernos locais nas grandes cidades,
levou a un dos poucos alcaldes que mantivo a posición, o rexedor de Bueu, Félix Juncal a afirmar:
O BNG está amortizado.

A derrota levou a Guillerme Vázquez a encabezar a dimisión da Executiva, malia a oposición inicial
de Francisco Rodríguez, Manolo Antelo e outros que apostaban por dar imaxe de unidade e
fortaleza. Mentres tanto, as bases do BNG fervían de chamamentos a asemblea nacional e a abrir un

528
Bas, E. (2004) Megatendencias para el siglo XXI. Un estudio Delfos., Fondo Cultura Económica, México D.F., páx. 36
529
http://www.galicia2010.com/default.htm
530
http://www.innovacion.com.es/index.php?option=com_content&task=view&id=175&Itemid=34

6
proceso de reformulación do BNG.

O PPdG de Núñez Feijoo e o PSdG-PSOE de Pachi Vázquez e Pepe Blanco apresuraronse a subir a
porcentaxe de voto mínima para entrar no reparto de escanos no Parlamento Galego coa intención
de anular o nacionalismo galego. Ambos partidos atópanse no medio da campaña electoral estatal
competindo a ver quen é máis español e menos permisivo co nacionalismo.

O 19 de xullo de 2011, Bautista Álvarez toma a palabra no Congreso Extraordinario da UPG:

Compañeiros, o nacionalismo é a nosa razón de ser. Renunciar a el significa asinar o certificado
de defunción. Antes que Marx, a UPG leu a Castelao. Nunca, nunca, nunca debemos confundir os
obxectivos cos instrumentos pra conseguilos... Dóeme dicir esto, é ben certo que o papel
desempeñado pola UPG resultou decisivo na actualización dos postulados defendidos polo
galeguismo histórico e para conformar e consolidar o BNG, pero non abonda se ao final non
deixamos máis Galiza. A nosa loita está encamiñada a conquistar os dereitos que à Galiza lle
corresponden como nación... Dixeno hai ben anos, a UPG seria inútil se non redundase en
benefício do BNG, se fora preciso, dicía, estaríamos dispostos à propia inmolación. Pois ben,
compañeiros, os tempos son chegados531. A UPG anuncia a súa disolución e insta ao resto de
colectivos a facer o mesmo e refundar o BNG.

O 25 de xullo, na Praza da Quintana, a Executiva en funcións anuncia a convocatoria dunha

asemblea de refundación do BNG.

ESCENARIO II: RUPTURA DO BNG

Un resultado morno nas eleccións municipais abre a caixa de Pandora interna no BNG. O Encontro
Irmandiño, en rolda de imprensa, esixiu, por boca de Xosé Manuel Beiras, o luns inmediato às
eleccións, a celebración dunha Asemblea Nacional que lle fora roubada à militancia en 2010. Neste
escenário, Máis Galiza move ficha e inicia unha rolda de conversas de cara a constituir unha lista
unitaria e centrar o debate na estratexia e o planeamento táctico do BNG, con bastantes tensións
internas. Ninguén responde afirmativamente a ese requerimento.

O EI esixe que a Asemblea sexa aberta a toda a militancia, propón que se aprobe unha ratio de 1
filiado, 1 delegado, atopándose coa oposición da UPG e o apoio de Máis Galiza e do Movemento
Galego ao Socialismo. Finalmente, o Consello Nacional aproba que sexa esa a fórmula de xeito que
se vai a unha asemblea onde o resultado é incerto. Pero ao longo do proceso, vaise decantando,
Máis Galiza e o Encontro Irmandiño consensúan as ponencias e os textos, ficando à marxe tanto a
UPG coma o MGaoS.

As asembleas comarcais son moi tensas, con berros e discusións abundantes, nalgún lugar o BNG
ficou definitivamente roto. O día do plenario, a UPG conseguiu sacar adiante várias das súas
emendas aos textos pola mañá, provocando que os dirixentes do EI e de Máis Galiza fagan un
chamado urxente à mobilización que tivo o seu resultado palpábel pola tarde: A lista unitaria do
Encontro Irmandiño e Máis Galiza obtivo o 57% dos votos.

Días despois, a Unión do Pobo Galego anuncia a súa saída inmediata do BNG e a constitución
inmediata dun grupo parlamentario propio no Parlamento de Galiza. O Movemento Galego ao
Socialismo fai o propio e inicia conversas coa Fronte Popular Galega, Nós-UP e a UPG de cara a
constituír unha nova plataforma política, coñecida popularmente coma 'partido CIG'.

ESCENARIO III: NACIONALISMO CULTURALISTA

As eleccións municipais de 2011 non foron unha boa nova para o BNG que perdeu votos e

531
Parágrafo construído sobre frases do discurso de Bautista Álvarez no X Congreso da UPG, no ano 2000, en Pontevedra, recollidas en UPG (2000)
'X Congreso: Nacionalismo: garantindo a democrácia. Resolucións, programa e estatutos'

6
representantes en varios concellos relevantes, entre eles Compostela, Pontevedra, Vigo, Ferrol e A
Coruña, onde non repetiu no goberno local. O impacto foi enorme, pois aínda que o PP non gañou
en número de votos à suma do BNG e o PSOE, simbolicamente e a nivel popular foi o claro
vencedor dos comicios.

No BNG o desánimo é xeral. Centos de militantes de todo o país deixan de acudir às asembleas,
outros e outras solicitan a baixa, a maioría, deixan de pagar as cotas. A XIII Asemblea Nacional
supón un reforzamento extraordinario das liñas programáticas da UPG que non só fixo valer a súa
maioría na Executiva para controlar a maioría das ponencias, senón que conseguiu facer valer a súa
disciplina para aprobar as súas emendas aos textos oficiais no plenario. Ana Pontón, candidata da
UPG à Portavocía Nacional saiu eleita co 65% dos votos. Máis Galiza inicia un proceso de
esfarelamento.

Inicia o BNG unha etapa na que rexeita todo acordo co PSOE e insiste permanentemente na
cuestión lingüística, alentado polo contixente de mestres e mestras de galego que ven como a
implantación do Decreto do PPdG de Núñez Feijoo avanza lenta pero inexorabelmente. Os
estudosos de Ciencia Política, atenden ao fenómeno do BNG definíndoo como un caso único de
'ente cultural politizado', un partido centrado nunha cuestión cultural, sen definición social
programática e apoiado fundamentalmente por sectores de clase media-alta, de nivel cultural alto e
profesión liberal.

A perda do goberno en Madrid por parte do PSOE en 2012 abre un ciclo político de desconcerto no
PSdG-PSOE que coloca a Pepiño Blanco como candidato à Xunta. Nas eleccións galegas de 2013,
o PPdG saca 46 escanos, o PSdG-PSOE 19 escanos e o BNG 10.

ESCENARIO IV: PERPETUUM MOBILE532

O BNG mantén un perfil mobilizatorio extraordinario convocando diversas manifestacións (a razón

deunha de carácter nacional cada dous meses e varias comarcais ao mes) através de plataformas nas
que participa conxuntamente con outras organizacións nacionalistas.

Este estado de permanente alarma mobilizadora ten éxito inicialmente en reivindicacións chave
coma a lingua e a sanidade pública. Pero paseniñamente levan a unha progresiva desmobilización
das bases sociais e militantes do BNG, consonte ao progresivo aumento do perfil ideolóxico da
protesta (solidariedade con Cuba, reivindicación do dereito de autodeterminación). As eleccións
municipais supoñen un esforzo extraordinario para unha maquinaria desgastada pola sobrecarga
contínua. As vilas medias manteñen o perfil, mentres a maioría do electorado progresista se pasa ao
PSOE nos concellos grandes e pequenos.

A Asemblea Nacional de 2011 aproba manter a liña de mobilización permanente. Non obstante, esta
estratexia non consigue capitalizar as tensión sociais nin fixar axenda política. O seu impacto vese
reducido ao mundo nacionalista, que cada vez está máis compactado en derredor da reivindicación
da soberanía. Máis Galiza realiza a súa II Asemblea Nacional, na que aproba a saída do BNG.

Coa victoria do PP nas eleccións españolas de 2012 reactivase unha ofensiva mediática, política e
xudicial contra os nacionalismos periféricos. A Deputación Permanente do Congreso dos Deputados
español inicia un proceso de ilegalización do BNG cos votos favorábeis do PP e do PSOE.

ESCENARIO V: REBUS SIC STANTIBUS, CAETERIS PARIBUS

As eleccións municipais manteñen ao BNG nos principais gobernos locais do País, sendo o socio
minoritario do PSOE, malia a perda de apoios electorais. As manifestacións periódicas en torno a
532
Este escenario non é unha proxección ideada por min, senón que está directamente inspirado na análise de Renovar o BNG:
http://renovarobng.blogaliza.org/2010/03/29/perpetuum-mobile-2/

6
certas datas continúan sendo rituais e pouco masivas, unha sorte de procesións laicas que non
conseguen vencellar as reivindicacións dos principios do nacionalismo coas loitas sociais e as
contradicións da sociedade.

Na XIII Asemblea Nacional repítese a foto fixada na ANE de 2009. Un BNG encabezado pola
persoa apoiada pola UPG, Bieito Lobeira, nunha Executiva paccionada entre as forzas que obteñen
representación no Consello Nacional: UPG-MGaoS, que comparten candidatura, +Galiza e
Encontro Irmandiño. O BNG decide que o candidato à presidencia da Xunta en 2013 sexa o
portavoz parlamentar, Carlos Aymerich. Nos documentos aprobados na Asemblea fíxase como
obxectivo evitar un novo goberno do PPdG.

ESCENARIO VI: BEIRAS INICIA A FUGA

As eleccións municipais resultan contradictorias para o BNG. Perde influencia e poder nas grandes
cidades pero mantén o peso porcentual das anteriores municipais situándose no 18.9%. A
percepción é, no entanto, negativa, a perda da alcaldía de Pontevedra polo sorpaso do PSOE supón
un impacto simbólico extraordinario. Aymerich e Beiras saen inmediatamente nos medios clamando
pola celebración dunha Asemblea Nacional; o primeiro defendendo a necesidade de reflexionar
sobre un BNG diferente que volva a ilusionar à sociedade e o segundo instando às bases
nacionalistas a extirpar os modos caciquís da vida interna do BNG.

O proceso de elección de delegados resulta extraordinariamente convulso. O EI obtén o 14% dos

delegados. Chegado o día da Asemblea, na súa intervención antes da votación ao Consello
Nacional, Xosé Manuel Beiras anuncia que o EI abandona o BNG para iniciar un proceso de
converxencia e un novo proxecto, nese intre, varios centos de persoas proceden a abandoar o Pazo
de Congresos de Compostela. Máis Galiza fica fóra de xogo. Nas votacións, a lista da UPG/MGaoS
obtén o 55% dos votos, contra o 45% de Máis Galiza.

No mes seguinte, Máis Galiza celebra a súa II AN, nela Teresa Táboas defende abertamente a
escisión de Máis Galiza do BNG e a súa converxencia co EI de Beiras nun novo proxecto político.
Depois dun debate forte en torno a esta cuestión polarizado entre Teresa Táboas e Carlos Aymerich,
Máis Galiza decide escindirse do BNG por 50% a favor, 15% en contra e 35% de abstencións.

ESCENARIO VII: SERENDIPIA FAVORÁBEL

(Serendipia: casualidade buscada, pero non planificada)

A investigación da Fiscalía italiana sobre a rede Gladio leva à implicación de diversas

organizacións europeas de toda índole nun proceso xudicial europeo, no que se veu implicada a
Fundación Friedich Ebert. Destapouse desta forma un financiamento irregular do PSOE, de diñeiro
procedente da OTAN, en toda a década dos anos 1980, máis alá do escándalo Flick, encamiñado a
favorecer a integración de España na OTAN e a súa incorporación à Unión Europea, favorecendo os
intereses alemáns. O Partido Popular utilizou esta información e a detención de diversas
personalidades do PSOE da época e a fuga a México do expresidente Felipe González Márquez
para acusar ao PSOE de vender España por un plato de lentellas. O PSOE contrataca ao PP coa
Gürtel e utiliza o seu control da Fiscalía para provocar a detención de Mariano Rajoy Brey.

A guerra de declaracións e causas xudiciais entre ambos partidos remata por desprestixiar ambos,
provocando unha tendencia forte ao abstencionismo e unha fuga cara outros partidos. Nas eleccións
municipais de 2011 dáse a concentración máis baixa da historia de voto nos dous partidos do
sistema nun contexto de alta abstención, participando só o 50% do censo. Nese contexto, o BNG
emerxe coma forza máis votada nas comarcas máis poboadas do país e nas vilas máis poboadas das
provincias de Lugo e Ourense. Obtén a maioría absoluta en Pontevedra e Vigo. No resto, PSOE e
PP únense para evitar que goberne o nacionalismo provocando o xurdimento de movementos

6
cidadáns que reclaman democracia nos concellos.

A Xunta do PPdG de Núñez Feijoo vese salpicada pola Gürtel e, no contexto de desprestixio, tenta
lavar a imaxe cesando a certas persoas. Finalmente, a implicación do propio Núñez Feijoo en
diversos asuntos relacionados coa trama corta de raíz esta política de limpeza democrática.

O BNG súmase ao descontento popular e tenta canalizalo presentando o Compromiso coa xente un
documento con carácter de programa de goberno que é apresentado en reunións abertas nas diversas
comarcas e debatido non só internamente, senón con diferentes asociacións e organizacións da
autonomía do social. A afiliación ao BNG medra exponencialmente e, aínda que non está
contemplado estatutariamente, en diversas zonas se realizan eleccións primarias de proposta de
candidatos e candidatas para as listas autonómicas que, malia non comprender todas as comarcas,
logran mobilizar a máis de 15.000 cidadáns e cidadás.

7
 Mesmo na noite mais triste
em tempo de servidão
há sempre alguém que resiste
há sempre alguém que diz não.

Amália Rodrigues

Necesitamos audacia, máis audacia sempre audacia.

George J. Danton

7
A MODO DE EPÍLOGO-CONCLUSIÓN

Anunciaba no suposto prólogo que non pretendía ser imparcial e coido que non o fun. O obxectivo
do documento era fornecer de certas chaves e datos o debate de redefinición do nacionalismo que se
leva dando desde hai bastantes anos.

O momento é terríbel. Vivimos nunha época de ceos pechados e treboadas. Pero non debemos
esquecer nunca que hai mil soles no reverso das nubes. Fronte a nube do sectarismo, podemos opór
o sol do respecto. Fronte a nube da insolidariedade social, o sol dos programas e políticas sociais.
Fronte a nube da españolización, o sol do galeguismo. Dicía o mestre Gramsci: Aumentou o noso
pesimismo, pero segue viva e actual a nosa divisa: pesimismo da intelixencia, optimismo da
vontade533.

O mesmo espírito animou a escribir este longo documento.

Como apuntaba o lúcido Carlo Frabetti nunha columna do diario Público do 11 de Abril de 2010:
Unha formiga aillada non pode facer gran cousa; pero unha colonia é quen de resolver con
prontitude e eficacia problemas bastante complicados, como achar o mellor camiño a unha fonte
de alimentos ou organizar a defensa do seu territorio ante un súbito ataque; da colaboración de
miles de individuos xorde o que se denominou “intelixencia de enxame'.

É chegado o momento de que o nacionalismo pratique a intelixencia de enxame.

A construción dunha hexemonía política alternativa que enfronte a actual ofensiva da dereita supón
contrarrestar décadas de ofensiva reaccionaria, con investimentos económicos extraordinarios e un
despregue de medios moi superior aos que pode mobilizar por si só o nacionalismo político. Este
propósito esixe estabelecer liñas de traballo a longo prazo en diversos ámbitos da sociedade coma
as universidades, os medios comerciais de comunicación de masas e a autonomía do social
(‘sociedade civil’). É preciso xerar conceptos e marcos interpretativos que despracen as concecións
reaccionarias que dominan o discurso público, pois estas concepcións definen a acción, tamén
política, das persoas. Como afirmaba William Thomas, o que os individuos definen coma real, é
real nas súas consecuencias, sobre esta base da socioloxía do coñecemento, Lakoff construíu a súa
teoría sobre a comunicación política: A verdade, para ser aceptada, ten que encaixar nun
determinado marco. A neurociencia dinos que cada un dos nosos conceptos –os conceptos que
estruturan o noso modo de pensar a longo prazo- está incrustado nas sinapses do noso cerebro. Os
conceptos non son cousas que poden cambiarse simplemente porque alguén nos conte un feito. Os
feitos pódensenos amosar, pero, para que poidamos darlles sentido, teñen que encaixar co que xa
está nas sinapses do cerebro. Do contrario, os feitos entran e saen inmediatamente534. Daí a
importancia de xerar conceptos e marcos interpretativos que poidan ser estabelecidos coma
de sentido común.

A experiencia histórica demostra que só aglutinando un complexo caleidoscopio de

perspectivas e catalizándoas contra o poder da dereita poden saír triunfantes as opcións
transformadoras. Hai exemplos próximos de iniciativas encamiñadas a xerar marcos alternativos
tanto no ámbito da universidade (UPEC535, UCPC536), coma nos medios comerciais de
comunicación de masas (Diagonal537, Público538) e a autonomía do social (Foros Sociais 539, factorías
de pensamento progresista540). Na Galiza, non existe ningunha iniciativa a nivel universitario, un par
533
Gramsci, A. (1925) Contra el pesimismo. Previsión y perspectiva., México DF, edición de 1973, Editorial Roca, Colección R, páx. 69
534
Lakoff, G. (2007) No pienses en un elefante, Madrid, Editorial Complutense, páx. 39
535
http://www.universitatprogressista.org/ca/
536
http://www.universitat.cat/ucpc/
537
http://www.diagonalperiodico.net/
538
http://www.publico.es/
539
http://www.forosocialsevilla.org/, http://www.fsmmadrid.org/web2/
540
http://www.fundaciocampalans.com/, http://www.falternativas.org/

7
de iniciativas no ámbito dos medios comerciais de comunicación de masas con un alcanzo moi
limitado (Novas da Galiza541, A Peneira542) e, no que atinxe à autonomía do social, a Fundación
Galiza Sempre543 sitúa a súa actividade nas antípodas dunha factoría de pensamento progresista e só
se celebrou un Foro Social no ano 2008544.

Hai moito traballo que facer.

E o nacionalismo político ten que decidir que quere ser de maior. O núcleo da alternativa à
ofensiva da dereita ou un actor periférico e secundario.

As diverxercias internas do nacionalismo debilitan a nosa posición e consumen un montón de

enerxías que deberían orientarse contra quen abusan do país e as súas xentes. Observando
outros procesos emancipadores quizá poidamos atopar respostas: Por outro lado, a capacidade de
confeción de alianzas por parte do FSLN foi inesperadamente efectiva. Neste senso, a división do
FSLN en diferentes tendencias supuxo unha ‘sectorialización’ do traballo. A ‘Tendencia
Proletaria’ e a ‘Tendencia Guerra Popular Prolongada’ lideraron as alianzas onde se integraban
os partidos de esquerdas, as organizacións de carácter popular e os sindicatos. A ‘Tendencia
Tercerista’, polo seu lado, estabeleceu múltiplas conexións con sectores da oposición civil
moderada (...) e creou unha ampla rede de contatos internacionais545.

De calquera xeito, sexa esta ou outra a fórmula a seguir, o debate está aberto e este documento
espera ser unha contribución a el. Como di Gioconda Belli:

Non escollimos o momento para vir ao mundo:

Agora podemos facer o mundo
en que nacerá e medrará
a semente que trouxemos connosco

Adiante, logo.

541
http://www.novasgz.com/
542
http://www.apeneira.com/dixital/index.php
543
http://www.galizasempre.org/
544
http://www.forosocialgalego.org/
545
Martí i Puig, S. (1997) La revolución enredada. Nicaragua 1977-1996, Toledo, Los Libros de la Catarata, páxs. 38-39

7
ÍNDICE

A MODO DE PRÓLOGO páx. 2

A OFENSIVA DA DEREITA: CREACIÓN DE SENTIDO COMÚN REACCIONARIO páx.4

O SENTIDO COMÚN REACCIONARIO: TEMAS E IDEAS FORZA páx.4

A SOCIALIZACIÓN E EXTENSIÓN DO SENTIDO COMÚN REACCIONARIO páx. 6

OS CREADORES DE SENTIDO COMÚN REACCIONARIO: ACTORES-MATRIZ páx.6

A IGREXA CATÓLICA ESPAÑOLA páx. 6

O PARTIDO POPULAR páx. 8

A FAES E JOSÉ MARÍA AZNAR páx. 10

O GRUPO MEDIÁTICO UNIDAD EDITORIAL páx. 11

A CONFEDERACIÓN ESPAÑOLA DE ORGANIZACIONES EMPRESARIALES páx. 13

OS CREADORES DE SENTIDO COMÚN REACCIONARIO: ACTORES NA GALIZA páx.

14

O PARTIDO POPULAR DE GALICIA páx. 14

GALICIA BILÍNGÜE páx. 18

O CLUB FINANCIERO DE VIGO páx. 20

GRUPO VOZ páx. 21

A OFENSIVA NA GALIZA: O GOBERNO DE NÚÑEZ FEIJOO páx. 23

PRIMEIRO OBXECTIVO DO GOBERNO DO PP: DESTRUÍR A ACCIÓN DE GOBERNO DO

BNG páx. 26
Industria: A filosofía ‘a nosa terra é nosa’ aplicada ao vento VS expolio eólico do PPdG páx. 26
Cultura: Orgullo de País VS negocio e autoodio españolista páx. 28
Medio Rural: Racionalismo VS especulación.
Igualdade e Benestar: Comezar de cero VS voltar atrás páx. 31
Vivenda: Do dereito ao negocio páx. 33

SEGUNDO OBXECTIVO DO GOBERNO DO PP: FACER NEGOCIO páx. 34

O negocio sanitario páx. 36
O expolio eólico páx. 38
O autoodio como negocio páx. 41
O territorio como botín páx. 42

TERCEIRO OBXECTIVO DO GOBERNO DO PP: AFIANZAR O SEU PODER páx. 44

7
Primeira estratexia: dividir à oposición páx. 44
Segunda estratexia: contrarrestar o poder da alternativa páx. 46

A OFENSIVA DA DEREITA: UNHA OFENSIVA OLIGÁRQUICA E ESPAÑOLISTA páx.

50

A SOCIEDADE GALEGA A COMEZOS DO SÉCULO XXI páx. 51

O NACIONALISMO POLÍTICO: UNHA ANÁLISE DAFO páx. 52

DEBILIDADES: UN BNG DESORIENTADO páx. 52

AMEAZAS: O BNG MARXINAL páx. 55

FORTALEZAS: O BNG, O MONOPOLIO DO ANTAGONISMO PÁX. 56

OPORTUNIDADES: EPPUR SI MUOVE, TENDENCIAS DA ESQUERDA GALEGA páx. 58

OS REPTOS DO BNG PERANTE A OFENSIVA DA DEREITA páx. 60

MODIFICAR AS RELACIÓNS COA SUCURSAL GALEGA DO PSOE: ACORDOS DE

ESQUERDA EN CHAVE DE PAÍS, PERO A VAQUIÑA POLO QUE VALE páx. 61

MOBILIZAR AOS SECTORES PROGRESISTAS páx. 62

ACTUALIZAR OS PLANTEXAMENTOS TEÓRICO-POLÍTICOS E PRÁCTICOS DO

NACIONALISMO páx. 63

ESCENARIOS PARA O NACIONALISMO GALEGO páx. 67

ESCENARIO I: NOVO NACIONALISMO páx. 67

ESCENARIO II: RUPTURA DO BNG páx. 68

ESCENARIO III: NACIONALISMO CULTURALISTA páx. 69

ESCENARIO IV: PERPETUUM MOBILE páx. 69

ESCENARIO V: REBUS SIC STANTIBUS, CAETERIS PARIBUS páx. 70

ESCENARIO VI: BEIRAS INICIA A FUGA páx. 70

ESCENARIO VII: SERENDIPIA FAVORÁBEL páx. 70

A MODO DE EPÍLOGO-CONCLUSIÓN páx. 73