CADERNO DE

APUNTAMENT
OS XEOGRAFÍA
E HISTORIA
4º ESO

Nome:

Clase:
 1º TRIMESTRE. unidades 1 a 3

UNIDADE 1. O SÉCULO XVIII: AS BASES DO

MUNDO CONTEMPORÁNEO

QUE TEÑO QUE SABER AO FINAL DESTE TEMA?

- Que era o Antigo Réxime e as súas características.
- Características do sistema político do absolutismo e do parlamentarismo
- Características do pensamento ilustrado: político e económico
- Principais autores: recoñecemos os seus textos
- Características do arte neoclásico e barroco
 VOCABULARIO

Antigo réxime:

Gremio:

Estamento:

Absolutismo:

Burguesía:

Ilustración:

Rococó:

Neoclásico:
 1.O ANTIGO RÉXIME

Resume as características principais do Antigo Réxime

Anota as diferencias entre o sistema

político do absolutismo e do
parlamentarismo

ABSOLUTISMO PARLAMENTARISMO

2.A ILUSTRACIÓN

Resume as características principais do movemento ilustrado

3.PENSAMENTO POLÍTICO ILUSTRADO: O LIBERALISMO

LIBERALISMO POLÍTICO
Identifica os diferentes autores e resume as súas ideas principais

4.PENSAMENTO ECONÓMICO ILUSTRADO

SÉCULO XVII SÉCULO XVIII

MERCANTILISMO FISIOCRACIA LIBERALISMO
Colbert Quesnay Adam Smith
 5.DESPOTISMO ILUSTRADO

Como funcionaba o despotismo ilustrado?

6.O ARTE NEOCLÁSICO E ROCOCÓ

Identifica as principais características de cada un dos movementos artísticos.
 ARTE ROCOCÓ

Obra e autor:

ARTE NEOCLÁSICO

Obra e autor:

TEXTOS

Texto 1

“A orde eclesiástica non compón senón un só corpo. En cambio a sociedade está

dividida en tres ordes. Á parte do xa citado, a lei recoñece outras dúas condicións: o
 Texto 2
“En fin unha relixión cuxas máximas tenden a converter aos homes en intolerantes,
aos soberanos en perseguidores, ás persoas en escravos ou rebeldes; unha relixión
cuxos dogmas escuros son motivo eterno de disputa; unha relixión cuxos principios
desalientan aos homes e impídenlles pensar nos seus verdadeiros intereses; tal
relixión, digo, é destrutiva para toda a sociedade.”
Holbach. O cristianismo desvelado.

Texto 3
Se se busca en que consiste o ben máis prezado de todos, que ha de ser obxecto de
toda lexislación, atoparase que todo se reduce a dúas cuestións principais: a liberdade
e a igualdade, sen a cal a liberdade non pode existir. Renunciar á liberdade é renunciar
a ser home, aos dereitos e aos deberes da humanidade. A verdadeira igualdade non
reside no feito de que a riqueza sexa absolutamente a mesma para todos, senón que
ningún cidadán sexa tan rico como para poder comprar a outro e que non sexa tan
pobre como para verse forzado a venderse. Esta igualdade, dise, non pode existir na
práctica. Pero se o abuso é inevitable, quere iso dicir que habemos de renunciar
forzosamente a regulalo? Como, precisamente, a forza das cousas tende sempre a
destruír a igualdade, hai que facer que a forza da lexislación tenda sempre a mantela.”
Jean-Jacques Rousseau. O contrato social. 1762

Texto 4

En cada Estado hai tres clases de poderes: o lexislativo, o executivo das cousas
pertencentes ao dereito de xentes, e o executivo das que pertencen ao civil.
Polo primeiro, o príncipe ou o maxistrado fai as leis para certo tempo ou para sempre,
e corrixe ou derroga as que están feitas. Polo segundo, fai a paz ou a guerra, envía ou
recibe embaixadores, establece a seguridade e prevén as invasións; e polo terceiro,
 Texto 7

“Todo home, con tal que non violar as leis da xustiza, debe quedar perfectamente
libre para abrazar o medio que mellor lle pareza para buscar o seu modo de vivir, e os
seus intereses; e que poidan saír as súas producións a competir coas de calquera outro
individuo da natureza humana (...).
Segundo o sistema da liberdade negociante, ao soberano só quedan tres obrigacións
principais a que atender: a primeira, protexer a á sociedade da violencia e invasión
doutras sociedades independentes; a segunda, o pór no posible a cuberto da inxustiza
e opresión dun membro da república a outro que o sexa tamén da mesma (...); e a
terceira, a de manter e erixir certas obras e establecementos públicos, a que nunca
poden alcanzar, nin acomodarse os intereses dos particulares, ou de poucos
individuos, senón os de toda a sociedade en común: por razón de que aínda que as
súas utilidades recompensen con abundancia os gastos ao corpo xeral da nación,
nunca recompensarían se os fixese un particular.”
Adam Smith. A riqueza das nacións. 1776.

Le o texto 7 e subliña as ideas principais. Despois contesta:

Autor e contexto histórico:

Causas:

Ideas principais:

Consecuencias:
 Texto 8

Le o texto 8 e subliña as ideas principais. Despois contesta:

a) Quen foi o autor do texto? En que país actual se inclúen hoxe os seus territorios?
b) De que tipo de política foi representante Federico II?
c) Sinala en que partes do documento xustifica ese modelo de Estado.
d) Indica as características do mencionado pensamento político.
e) Que outros personaxes históricos o compartiron?
f) Cres que a actitude de Federico II segue producíndose na actualidade?
 Elabora un texto de 3 ou 4 liñas onde definas esta parella de termos poñéndoos en relación.

- Absolutismo/liberalismo
 UNIDADE 2. LIBERALISMO E NACIONALISMO

QUE TEÑO QUE SABER AO FINAL DESTE TEMA?

- A ideoloxía liberal. Recoñecemos as dúas tendencias do liberalismo
- A revolución americana. Precedentes, proceso e desenlace.
- A revolución francesa. Factores e fases. O imperio napoleónico.
- A Restauración: o Congreso de Viena
- As revolución liberáis: 1830, 1830, 1848
- O nacionalismo. Tipos de nacionalismos. Unificación de Italia e Alemaña

VOCABULARIO

Constitución

Sans-culotte

Caderno de queixas

Estados Xerais

O terror

Imperio dos Cen Días

Santa Alianza

Liberalismo

Nacionalismo

Zollverein
Nacionalismo político
Nacionalismo cultural

Congreso de Viena
 1.O LIBERALISMO

Escribe as características do Liberalismo e o Absolutismo, e a diferencia entre liberais moderados e

radicais

2.A REVOLUCIÓN AMERICANA

Resume as causas da Revolución americana

Que é o Motín do té e cal foi a súa repercusión?

Características e importancia da Constitución americana de 1787

Texto 1

"Consideramos evidentes por si mesmas as seguintes verdades: todos os homes foron

creados iguais; o creador concedeulles certos dereitos inalienables; entre eses
dereitos cóntanse: a vida, a liberdade e a procura da felicidade. Os gobernos son
establecidos entre os homes para garantir eses dereitos e o seu xusto poder emana do
consentimento dos gobernados. Cada vez que unha forma de goberno convértese en
destrutora dese fin, o pobo ten dereito a cambiala ou suprimila, e a elixir un novo
goberno que se funde nos devanditos principios, e organizar os seus poderes na forma
que ao seu xuízo sexa a máis adecuada para alcanzar a seguridade e a felicidade. (...).
Cando unha longa serie de abusos e usurpacións , dirixida invariablemente ao mesmo
obxectivo, demostra o designio de someter ao pobo a un despotismo absoluto, ten o
pobo o dereito, ten o deber de derrocar ese goberno e establecer novas garantías
para a súa futura seguridade (...).
Nós, os representantes dos Estados Unidos de América, reunidos en Congreso xeral
(...) no nome e por autoridade do pobo, solemnemente publicamos e declaramos que
estas colonias son e de dereito deben ser Estados Libres e Independentes; que se
consideran libres de toda unión coa Coroa británica.
Declaración de Independencia dos Estados Unidos de América. Jefferson, 1776.
.
Texto 2

"Os representantes do pobo francés, constituídos en Asemblea Nacional,

considerando que a ignorancia, o esquecemento ou o desprezo dos dereitos do home
son as únicas causas das desgrazas públicas e da corrupción dos gobernos, resolveron
expoñer, nunha declaración solemne, os dereitos naturais, inalienables e sacras do
home (...).
Artigo 1. Os homes nacen e permanecen libres e iguais en dereitos, as distincións
sociais non poden fundarse máis que sobre a utilidade común.
Artigo 2. O obxecto de toda asociación política é a conservación dos dereitos naturais
e imprescriptibles do home. Estes dereitos son a liberdade, a propiedade, a
seguridade e a resistencia á opresión.
Artigo 3. O principio de toda soberanía reside esencialmente na Nación. Ningún corpo
nin individuo pode exercer autoridade que non emane expresamente dela."
A Declaración de Dereitos do Home e do Cidadán. Agosto de 1789.
 4. A REVOLUCIÓN FRANCESA

FIN DA REVOLUCIÓN

CAUSAS
FASES
- Económicas:

FASE 1: ESTADOS XERAIS (1789)

- Sociais:

FASE 2: ASEMBLEA CONSTITUÍNTE (1789-

- Ideolóxicas: 91)

DIFERENCIAS ENTRE XIRONDINOS E FASE 3: ASEMBLEA LEXISLATIVA (1791-92)

XACOBINOS

- XIRONDINOS:
Convención xirondina
FASE 4: A REPÚBLICA (1792-95)

- XACOBINOS: Convención xacobina

FASE 5: O DIRECTORIO (1795-99)

 AS MULLERES NA REVOLUCIÓN FRANCESA
Le os seguintes documentos sobre o papel das mulleres na Revolución Francesa e responde ás
preguntas

a) Que papel desempeñaron as mulleres nas xornadas revolucionarias francesas?

b) Que eran os clubs femininos? Cando foron prohibidos e por que?
c) O rei e a raíña eran chamados polo pobo “ señor e señora veto”, “señor panadeiro” e “señora carniceira”.
Sabes por que?
d) Le os documentos Declaración de dereitos do Home e do cidadán (Texto 2) e Declaración dos Dereitos da
Muller e da Cidadá escrita por Olympe de Gouges (Texto 6) e compáraos. Que similitudes e que diferencias
observas? Como é o uso da linguaxe?
e) Mellorou a situación de a muller respecto ao home na Revolución francesa? Conseguiron a plena
igualdade en todos os ámbitos? Por que? Existe esa plena igualdade hoxe en día? Por que?

Texto 3

O 5 de outubro de 1789, as mulleres foron as primeiras en agruparse cando

o pobo marchou cara a Versalles e obrigou ao rei para asinar os decretos da
Asemblea Constituínte. As sublevacións de 1795 comezaron con manifestacións
femininas: foron as mulleres as que fixeron redobrar os tambores nas rúas de París e
as que arrastraron aos viandantes e os empuxaron a marchar con elas cara á
Convención. Os textos legais da Revolución recoñeceron ás mulleres dereitos legais.
A muller,do mesmo xeito que o home, podía, a partir deste intre, opinar libremente,
testificar nos xuicios (antes non estaba autorizada para facelo) e tiña asegurada a
integridade da súa persoa e d os seus bens. Por outra banda, a instauración do
divorcio consagrou a igualdade dos cónxuxes, porque calquera podía pedir a
disolución do matrimonio. Agora ben, aínda que a Revolución proporcionou
dereitos legais ás mulleres non lles permitiu o acceso ña vida política. A mayoría
dos revolucionarios crían que o lugar da muller estaba no fogar. Durante a
Convención (1792-1795), a pesar de ser a etapa máis radical da Revolución,
prohibíronse os clubs femininos, asociacións de mulleres que celebraban reunións nas
que lían leis e periódicos e discutían problemas políticos. Os homes non consentiron
que as mulleres accedesen á vida política porque temían o poder que iso lles
proporcionaría. Con todo, fronte a esta situación levantáronse voces como a de
Olympe de Gouges, que defendeu que as mulleres debían ter os mesmos dereitos
que os homes.

G.DUBY e M. PERROT
Historia das mulleres
Círculo de Lectores (Adaptación)
 Texto 4

Preámbulo: Las madres, hijas, hermanas, representantes de la nación, piden que se

las constituya en asamblea nacional. Por considerar que la ignorancia, el olvido o el
desprecio de los derechos de la mujer son las únicas causas de los males públicos y de
la corrupción de gobiernos, han resuelto exponer en una declaración solemne, los
derechos naturales, inalienables y sagrados de la mujer (...)
1. La mujer nace, permanece y muere libre al igual que el hombre en
derechos.
2. El objetivo de toda asociación política es la conservación de los
derechos naturales e imprescriptibles de la Mujer y del Hombre; estos
derechos son la libertad, la propiedad, la seguridad y, sobre todo, la
resistencia a la opresión.
3. El principio de toda soberanía reside esencialmente en la Nación que no
es más que la reunión de la Mujer y el Hombre: ningún cuerpo, ningún
individuo, puede ejercer autoridad que no emane de ellos.
4. La libertad y la justicia consisten en devolver todo lo que pertenece a los
otros; así, el ejercicio de los derechos naturales de la mujer solo tiene
por límites la tiranía perpetua que el hombre le opone; estos límites
deben ser corregidos por las leyes de la naturaleza y de la razón.
5. La ley debe ser la expresión de la voluntad general; todas las
Ciudadanas y Ciudadanos deben participar en su formación
personalmente o por medio de sus representantes. Debe ser la misma
para todos; todas las ciudadanas y todos los ciudadanos, por ser iguales
a sus ojos, deben ser igualmente admisibles a todas las dignidades,
puestos y empleos públicos, según sus capacidades y sin más distinción
que la de sus virtudes y sus talentos.
6. Ninguna mujer se halla eximida de ser acusada, detenida y encarcelada
en los casos determinados por la Ley. Las mujeres obedecen como los
hombres a esta Ley rigurosa.
7. Toda sociedad en la que la garantía de los derechos no esté asegurada,
ni la separación de los poderes determinada, no tiene constitución; la
constitución es nula si la mayoría de los individuos que componen la
Nación no ha cooperado en su redacción.
7.O NACIONALISMO

NACIÓN POLÍTICA NACIÓN CULTURAL

NACIONALISMOS CENTRÍPETOS OU NACIONALISMOS CENTRÍFUGOS OU

INTEGRADORES DISGREGADORES
TEXTOS

Texto 7
"Aquí o pobre non ten dereito a acender o lume na súa choza para porse ao abrigo do
frío, se non o compra ben caro ao señor, por unha contribución descontada dos seus
medios de subsistencia e os da súa familia. Este dereito inhumano existe en Broues
baixo o nome de dereito de lume. Alí o agricultor non ten nin sequera o dereito de
alimentar o seu gando coa herba que crece no seu campo; se a toca, denúnciaselle e
castiga cunha multa que o arruína, e o exercicio máis lexítimo dos dereitos da súa
propiedade está subordinado á vontade arbitraria do señor, que ten a pretensión ao
dereito universal sobre todos os pastos do territorio.
Débense abolir todos os dereitos dos señores (...).”
Caderno de queixas

Texto 8
 Texto 9

Autor e contexto histórico:

Causas: Texto 10

Ideas principais:
Le o texto 10 e subliña as ideas principais. Despois contesta:

Consecuencias:

Elabora un texto de 5 ou liñas empregando estas palabras.

Revolución Francesa- liberalismo – Restauración- Congreso de Viena-absolutismo – vagas liberais

 UNIDADE 3. A INDUSTRIALIZACIÓN

QUE TEÑO QUE SABER AO FINAL DESTE TEMA?

- Gran Bretaña pioneira.
- Os precedentes da revolución industrial. Revolución agraria e demográfica
- A I Revolución Industrial. Cronoloxía, desenvolvemento e sectores
- A II Revolución Industrial. Cronoloxía, desenvolvemento e sectores.
- Características da sociedade de clases e a cidade industrial
- A ideoloxía do movemento obreiro: marxismo e anarquismo
- A organización obreira

VOCABULARIO

Domestic system

Putting out

Factory system

Sistema Norfolk

Spinning Jenny

Late comers

Transición demográfica

Taylorismo

Proletariado

Ludismo

Cartismo
 1.GRAN BRETAÑA PIONEIRA

Recolle os principais factores que contribuíron a que Inglaterra fose o primeiro en industrializarse.

2.REVOLUCIÓN AGRARIA E DEMOGRÁFICA

Recolle as acaracterísticas da Revolución agrícola

Axúdate do gráfico e recolle as características de cada ciclo demográfico

 Que é a protoindustrialización? En que consiste?
.

3.A I REVOLUCIÓN INDUSTRIAL

Os sectores en cabeza: sector textil e metalurxia. Cales foron os cambios?

SECTOR TÉXTIL SIDEROMETALURXIA

Cal será a repercusión principal da máquina de vapor? A que conduce?

Observa o mapa. Cales son os First comers e os Late comers? Cal é a diferencia entre eles que producirá
está evolución a diferentes ritmos?
 4.A II REVOLUCIÓN INDUSTRIAL

Identifica e explica os avances dos novos sectores.

Como se produce a reorganización do traballo? Como se chama o novo sistema e en que consiste?

O CAPITALISMO
A asociación de varios inversores permitiu a creación de grandes empresas que manexaron distintas
fábricas e diversifican a produción.
O capitalismo financeiro concentrarase na bolsa de valores: mercado de compravenda de accións ou
participacións nunha sociedade.
A concentración de capital permitirá a aparición de grandes grupos empresariais (trust, holding e cártel)
que dominarán os principais sectores da economía mundial.

Busca que é un cártel, un trust e un holding e un exemplo de cada un deles.

I REVOLUCIÓN INDUSTRIAL CRITERIOS DE COMPARACIÓN II REVOLUCIÓN INDUSTRIAL

CRONOLOXÍA

ESPAZO

FONTES DE ENERXÍA

SECTORES INDUSTRIAIS

MÉTODO DE TRABALLO

EMPRESAS E CAPITAL
 5.A SOCIEDADE DE CLASES

Cales son as características da sociedade de clases?.

.

Como era a cidade industrial?

6.A ORIXE DO MOVEMENTO OBREIRO.

LUDISMO CARTISMO

Que é a conciencia de clase? Cales son os motivos que retrasan a aparición do movemento obreiro?
7. A IDEOLOXÍA DO MOVEMENTO OBREIRO. MARXISMO E ANARQUISMO
8.A ORGANIZACIÓN OBREIRA

A I INTERNACIONAL A II INTERNACIONAL
TEXTOS

Documento 1
Evolución da poboación en Europa (1750-1850).

Documentos 2 e 3
 Documento 4

Texto 5

O sistema Taylorista

1. Buscar de dez a quince obreiros (se é posible en diferentes empresas e de

distintas rexións) que sexan particularmente hábiles na execución do traballo a
anlizar.
2. Definir a serie exacta de movementos elementais que cada un dos obreiros
debe levar a cabo para executar o traballo analizado, así como os útiles e
materiais a empregar.
3. Determinar cun cronómetro o tempo preciso para realizar cada un destes
movementos elementais e elixir o modo máis simple de execución.
4. Eliminar todos os movementos mal concibidos, os lentos, os inútiles.
5. Logo de suprimir todos os movementos inútiles, reunir nunha secuencia os
movementos máis rápidos e os que mellor permitan empregar os mellores e
máis útiles materiais.
Frederick TAYLOR. Principios da dirección científica. 1911

Texto 6
O obreiro artesán, en xeral, comparte o seu traballo co maestro. Hai entre eles
relación de igualdade. Algunhas veces son amigos. O seu traballo, tal vez de máis
difícil execución que o noso, ten o aliciente da variedade e o atractivo da aprobación
dos demais. O noso traballo verifícase baixo opostas condicións. Metidos en cortes
onde impera unha severa disciplina, parecemos un rabaño de esclavos suxeitos á vara
do señor. Colocados xunto ás máquinas, somos servidores destas. Desde ás cindo da
mañá ata ás sete da tarde sempre facemos o mesmo. Para nos, lonxe de ser o
fabricante o noso igual, é o ollo vixiante e o espía das nosas acción. Nunca traballamos
bastante. Sempre descontento de nos, non podemos menos de ver nil o noso tirano.
Escrito dun obreiro (26 de xuño de 1856) Extraído de “Los hiladores de Barcelona”,
en Historia de España. Ed. Labor, Vol. VIII.
 Identifica a que corrente do movemento obreiro se refiren estes textos.

Autor e Le o texto 5 e subliña as ideas principais. Despois contesta:

contexto histórico:

Causas/antecedentes:

Ideas principais:

Consecuencias:
 Establece mediante unha pequena explicación as diferencias entre estes termos e a súa relación.

Conciencia de clase/xornada laboral/movemento obreiro

 2º TRIMESTRE. unidades 4 a 6

UNIDADE 4. DEMOCRACIA E IMPERIALISMO

QUE TEÑO QUE SABER AO FINAL DESTE TEMA?
- A aparición do liberalismo democrático. Definición.
- Causas do imperialismo do s. XIX. Diferencias co colonialismo anterior.
- As xustificación do imperialismo
- Tipos de colonias.
- A conquista de África
- A conquista de Asia
- As consecuencias do imperialismo
- Os sistemas bismarckianos e a paz armada

VOCABULARIO

Sufraxio censatario

Colonialismo

Imperialismo

Colonia

Dominio

Protectorado

Conferencia de Berlín

Paz armada
 1.A APARICIÓN DO LIBERALISMO DEMOCRÁTICO

Define liberalismo e establece as diferencias entre liberalismo doutrinario e liberalismo democrático.

2.CAUSAS DO IMPERIALISMO

ECONÓMICAS

DEMOGRÁFICAS

Causas do imperialismo
do s. XIX

IDEOLÓXICAS

POLÍTICAS
Compara os seguintes mapas sobre o colonialismo no XVIII e o imperialismo do XIX.
 3.XUSTIFICACIÓNS DO IMPERIALISMO
ITIPOS DE COLONIAS Identifica as xustificacións
empregadas no imperialismo.

TIPOS DE
COLONIAS

COLONIAS DE
COLONIAS DE
POBOAMENTO OU PROTECTORADOS
EXPLOTACIÓN
DOMINIOS
 4.A CONQUISTA DE ÁFRICA

Explica como se organiza o reparto de África. Que Conferencia se organiza e que conflitos se van a producir.

Texto 2
En nombre de Dios todopoderoso. Su
majestad el Rey de España; S.M. el
Emperador de Alemania, Rey de Prusia;
S.M. el Emperador de Austria, Rey de
Bohemia, etc. (...)
Deseando establecer en un espíritu de
entendimiento mutuo, las condiciones
más favorables al desarrollo del comercio
y de la civilización en determinadas
regiones de África, y asegurar a todos los
pueblos las ventajas de la libre navegación
por los principales ríos africanos que
desembocan en el océano Atlántico;
deseosos, por otra parte, de prevenir los
malentendidos y las disputas que
pudieran suscitar en el futuro las nuevas
tomas de posesión efectuadas en las
costas de África y preocupados, al mismo
tiempo por los medios de aumentar el
bienestar moral y material de las
poblaciones indígenas, han resuelto (...):
 5.A CONQUISTA DE ASIA

Explica como se organiza o reparto de Asia. Que conflitos se van a producir?

6.AS CONSECUENCIAS DO IMPERIALISMO

TERRITORIAIS

DEMOGRÁFICAS

CULTURAIS

TRANSFORMACIÓNS
ECONÓMICAS
 Colorea
7.OS o mapa cos imperios
SISTEMAS dos diferentes países.
BISMARKIANOS E A PAZ ARMADA
Cubre o gráfico representando os tres sistemas bismarkianos e explícaos.

A Paz Armada e as súas causas

.
TEXTOS

Documento 3

Observa a imaxe e analiza

Identificación e contexto histórico:

Causas/antecedentes:

Ideas principais:

Consecuencias:

Documento 4
 Elabora un texto de 3 ou 4 liñas onde definas esta parella de termos poñéndoos en relación.

Colonialismo/Imperialismo

Sistemas Bismarckianos/Paz armada

Conferencia de Berlin/Superioridade branca

UNIDADE 5. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL E
AS REVOLUCIÓNS RUSAS

QUE TEÑO QUE SABER AO FINAL DESTE TEMA?

- Causas da I Guerra Mundial. Profundas e inmediatas.
- As alianzas militares.
- Características da Gran Guerra moderna
- Fases da guerra.
- Os tratados de paz
- Consecuencias da guerra
- A Rusia anterior á Gran Guerra
- A revolución de 1905
- A revolución de 1917: de Febreiro e Outubro
- Os primeiros pasos de Lenin
- O triunfo do Stalinismo. Política e económica

VOCABULARIO

Tripla Alianza

Tripla Entente
Guerra de movementos

Guerra de Trincheiras

Economía de guerra

14 puntos de Wilson

Tratado de Versalles

Domingo sanguento

Duma

Sóviet

Gulag

NEP

Plans Quinquenais
1.AS CAUSAS DA PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL
Causas da IGM
 A cuestión dos Balcáns vai a ser un dos problemas no
século XIX que continuará ao longo do XX. Que cres que
representa esta imaxe?

2. OS CONTENDENTES
 3. FASES DA GUERRA

1914 1916 1918

1915 1917 1919

4. AS CONSECUENCIAS DA GUERRA

DEMOGRÁFICAS

ECONÓMICAS

POLÍTICAS

CULTURAIS
Observa a seguinte fotografía . Que é unha trincheira? Como era a vida nelas?

5. OS TRATADOS DE PAZ

Cales son as principais condición do Tratado de Versalles e a que vai a conducir?

 6. RUSIA ANTES DA GUERRA

Enumera as principais características da Rusia de antes da guerra

7. A REVOLUCIÓN DE 1905

- Causas

- Proceso

- Consecuencias

Que partidos e tendencias políticas había na Rusia prerevolucionaria?

8. O PROCESO REVOLUCIONARIO
As primeiras medidas de Lenin. Explica o paso do comunismo de guerra á NEP.

9. O STALINISMO. A REVOLUCIÓN TRAIZOADA

Políticas

Medidas

Económicas
TEXTOS

Documento 1

Documento 2

Documento 3
 Le o texto 3 e subliña as ideas principais. Despois contesta:

Autor e contexto histórico:

Causas/antecedentes:

Ideas principais:

Consecuencias:

Documento 4
Documento 5
 Establece mediante unha pequena explicación as diferencias entre estes termos e a súa relación.

Sóviet/Partido bolxevique

Intervencionismo Estatal/Proteccionismo Estatal

 UNIDADE 6. A ÉPOCA DE ENTREGUERRAS

QUE TEÑO QUE SABER AO FINAL DESTE TEMA?

- A creación da Sociedade de Nacións
- Os felices anos 20
- A crise de 1929 e a Gran Depresión
- A crise das democracias: o xurdimento dos totalitarismos
o A deriva autoritaria en Italia
o A deriva autoritaria en Alemaña

VOCABULARIO
Sociedade de Nacións

New Deal

Acordo de Locarno

Xoves Negro

Antisemitismo

Noite dos cristais rotos

Noite dos coitelos longos

Leis de Nuremberg
1. A CREACIÓN DA SOCIEDADE DE NACIÓNS

Creación:

Obxectivos

Problemas

2. OS FELICES ANOS 20

SITUACIÓN EN EUROPA SITUACIÓN EN USA

3. A CRISE DE 1929 E A GRAN DEPRESIÓN

Aumento de stocks e descenso das vendas Especulación bolsista

Venda masiva de accións

Caída da Bolsa

Perxudica a

Empresas e bancos inversores Inversores particulares

Durante o pánico
Moitos con créditos que non poden
devolver

Os aforradores retiran os cartos do banco

Os bancos quedan sen liquidez

CRISE BANCARIA

Non máis préstamos a consumidores nin

Peche de fábricas
produtores

AUMENTO DO PARO

Como se extende a crise de 1929 en USA ao resto do mundo?

 MEDIDAS ANTE A CRISE
EN EUROPA EN USA

4. A CRISE DAS DEMOCRACIAS

Económico sociais
CAUSAS DA CRISE DAS DEMOCRACIAS

Políticas

Ideolóxicas
  A deriva autoritaria en Italia

Cales son as causas do xurdimento do fascismo en Italia?

  A deriva autoritaria en Alemaña

Cales son as causas do xurdimento do fascismo en Alemaña?

FASCISMO NAZISMO

Partido político

Líder carismático

Toma de poder e ano

Vítima expiatoria

Grupos
paramilitares/policiais

Acción económica

Expansión territorial
A REPRESIÓN CONTRA OS XUDEOS. O COMEZO

Entre 1933 e 1938 leváronse acabo diferentes actos de discriminación contra os xudeus, en
que ambitos e de que maneira os foron illando segundo as fontes?

"Debajo del cartel 'Abraham Rozenthal, Útiles de Escritorio',

está de guardia, para bloquear la puerta de entrada de la
tienda, un hombre vestido con traje de montar gris. Unas
polainas le cubren, desprolijamente, las piernas. Sobre la
manga izquierda de la camisa amarilla, porta el brazalete con
una cruz gamada. En la mano derecha sostiene un palo de
escoba, sobre el que está colocado un cartel de cartón escrito
con gruesas letras: "No compréis a los judíos".
Una anciana, con un bolso de compras en la mano, se acerca
al cartel. Del bolsillo de su abrigo, saca un par de lentes, a los
que les faltan una de las patillas. Cuando los acerca a los
ojos, trata de leer lo que está escrito
El portador del cartel simula no haber visto nada. Con
indiferencia lleva la mirada por encima de la mujer y de los
curiosos. La mujer guarda nuevamente sus lentes en el
bolsillo. Como quien solicita algo, va y viene al lado del
hombre del brazalete
Finalmente se detiene frente a él y le dice en voz baja: "Por
favor, ¡déjeme pasar!"
Sin moverse y sin dirigir la mirada a la mujer, exclama
monótonamente el centinela: "¡No compréis a los judíos!"
"¡Pero yo de todos modos, quiero hacerlo!", se empecina la
anciana y como el centinela no se mueve de su lugar, pasa
entre él y la pared y se escabulle por los escalones hacia la
entrada del negocio.

"En una escuela de la ciudad de Gutersloh la maestra de natación debió comunicar a su alumna judía que
no podría seguir participando de las clases en la piscina.
'Sabes por qué…? Y yo contesté: - Sí, lo sé. No lloré. Un largo rato, me parece, quise morirme, porque
quería muchísimo aprender a nadar...Todos fueron a la piscina y yo caminé muy despacio... a casa... Y
entonces le susurré a mi madre: no puedo ir a nadar porque soy judía. Y vi el dolor en los ojos de mi madre,
que me dijo: ven, vamos a comprarte una golosina. Y yo sabía por qué me compraba justamente ese
dulce. Cada miércoles los otros se iban a nadar y yo me iba a casa y recibía una golosina, y eso me dolía.
Muchísimo.”
 A REPRESIÓN CONTRA OS XUDEOS. KRISTALLNATCH

A NOITE DOS CRISTAIS ROTOS

Nome dado ao pogromo que tivo lugar en Alemaña a noite de entre o 9 e 10 de novembro de 1938. O
pogromo foi xustificado polas autoridades alemás como un estalido espontáneo de violencia en reacción ao
asasinato de terceiro secretario da embaixada alemá en París, Ernst vom Rath. O atacante fora Hershl Grynszpan,
un mozo xudeu polaco de 17 anos, cuxos pais se atopaban entre os deportados a Zbaszyn.

O asasinato foi só un pretexto para o pogromo, que fora organizado polo Ministro de Propaganda Joseph Goebbels
coa aprobación de Hitler. Durante o ataque foron incendiadas e destruídas máis de mil sinagogas en todo o Reich e
foron queimados e saqueados máis de 800 comercios de propiedade xudía. Os vidros rotos das sinagogas e os
negocios son os que deron o nome á noite como “ Kristallnacht” (Noite dos cristais rotos). Foron asasinados 91
xudeus e máis de 30.000 foron detidos e enviados a campos de concentración por ser xudeus. Despois do pogromo
impúxose á poboación xudía unha multa de mil millóns de marcos, e eles mesmos tiveron que cubrir os gastos das
reparacións dos danos.

Hannele Zurndorfer relata sobre el pogromo de la “Noche de los cristales rotos":

“Serían las tres o cuatro de la mañana, cuando súbitamente me vi arrancada del sueño por un sonido de vidrio y
vajilla destrozados... Una silla violentamente arrojada contra el espejo del guardarropas, cristal volando por todas
partes. Ahora el miedo se torna en algo vivo, miedo por la vida y por la seguridad de mis padres, que
representaban mi propia seguridad. Era como ahogarse.
Permanecí sentada, entumecida y conmocionada, mirando sin emitir sonido como las hachas volaban hacia la
madera crujiente de cofres y guardarropas.
La querida colección de tazas de porcelana de mi madre –de todas las formas y tamaños, de muchos países– ni
siquiera una quedó sin romper. El mobiliario fue destrozado, viejas mesas y sillas de roble y de nogal quedaron sin
patas, las alfombras rajadas, las cortinas arrancadas, las maderas del piso hechas astillas y muchas ventanas
destrozadas, con la fría y negra noche entrando como en tropel.
Todo había sido muy bien organizado. Las Camisas Pardas sabían exactamente donde ir y donde no ir. Ellos
sabían que la puerta de los Karps, a un costado de nuestro recibidor, y aparentemente parte de nuestro piso, no
debía ser tocada. Ellos habían sido informados.”

Que ruptura seproduce a Noite dos cristais rotos en Alemania?

Cal foi o obxectivo da política dos nazis cara aos xudeus?

Como lograron este obxectivo?

 A REPRESIÓN CONTRA OS XUDEOS. A II GUERRA MUNDIAL
En setembro de 1939 a invasión alemá de Polonia marcou o comezo da Segunda Guerra Mundial. En menos dun
mes Polonia era un país ocupado. Por entón os xudeus constituían ao redor do 10% da poboación. De inmediato
convertéronse en obxecto de violencia, humillacións, refugallo e raptos arbitrarios a mans de soldados alemáns para
executar traballos forzados. Guiados por unha ideoloxía racista e antisemita, decididos a establecer unha “Nova
Orde” en Europa, os alemáns separaron aos xudeus do resto da poboación por medio de guetos. Estes estaban
situados habitualmente nun distrito urbano pobre, no cal os xudeus se vían forzados a vivir detrás de valos, muros
ou aramados de púas.

Decretos durante a conquista de Polonia:

 Está prohibido ao xudeu comerciar con produtos téxtiles
 Toque de queda: está prohibido a todos os xudeus saír das súas casas a partir das 17:00 e ata as 8:00 do
día seguinte
 Todo xudeu maior de 10 anos estará obrigado a levar unha banda de tea branca e sobre ela a estrela de
David en azul
 Péchanse todas as escolas e institucións de educación
 Todo xudeu de 12 a 60 anos está obrigado a saír a traballos forzados
 Débese pegar sobre cada negocio de xudeus unha estrela de David notable
 Orde de pechar todas as sinagogas e centros de oración en Varsovia
 Prohibido aos xudeus viaxar en tren entre as distintas cidades de Polonia
 Prohíbese aos xudeus abrir negocios de libros
 Prohíbese aos xudeus enviar correspondencia a outros países
 Está prohibida aos xudeus a entrada a parques como así sentar nos bancos dos mesmos
 Determinadas rúas do centro de Varsovia, estarán prohibidas para os xudeus
 Os xudeus non poderán ser propietarios de panaderías e negocios de venda de pan
 Xudeus con barba están obrigados a rasurala e en caso de ser atrapados serán rasurados á forza

O GUETO DE VARSOVIA
Cando o gueto foi creado tiña 440.000 habitantes, que representaban un terzo da poboación xeral da cidade.
A superficie equivalía a un 2.4% da superficie da cidade e se hacinaban nel 30% dos habitantes da mesma. Presten
atención á superficie do gueto en relación ao número dos xudeus residentes nel.
22 portóns.
18 km de muralla - gueto pechado.
Policías: alemáns, polacos e xudeus.
A asignación de comida diaria a quen non traballaba era dunha media de 184 calorías.
Un 80% da comida chegaba ao gueto por contrabando.
No verán de 1941 a taxa de mortaldade era de 5.500 persoas por mes.
Segundo os datos dos alemáns, nunha habitación vivían entre 6 e 7 persoas.
Desde o momento que se establece o gueto, os xudeus convértense en prisioneiros, non podían saír nin entrar á súa
vontade.
O gueto existiu entre novembro de 1940 e maio de 1943 (aproximadamente dous anos e medio).

"La superficie del gueto es reducida como para

contener a medio millón de personas, ya que unas
pocas calles fueron asignadas a la población judía.
Es imposible describir el grado de hacinamiento
producido. Si miras desde algún balcón las calles
del gueto, se ve un mar de cabezas humanas,
olas de miles de personas que van y vienen,
todos vestidos de la misma manera, no
especialmente elegante, llevando en el rostro una
marca de tristeza judía, que no se nos borra desde
el día que nos convirtieron en polvo..."

Que implicaba a sinalización para os que debían portar a marca e para aqueles que a vían?

Cales eran as condicións de vida no gueto?

TEXTOS

Documento 1

Documento 2 e 3
Documento 4

Documento 5

Documento 6
Documento 7

Documento 8

Documento 9
3º TRIMESTRE. unidades 7 A 9
 UNIDADE 7. A SEGUNDA GUERRA MUNDIAL

QUE TEÑO QUE SABER AO FINAL DESTE TEMA?

- Causas da II Guerra Mundial
- Fases da guerra
- As consecuencias da guerra
- As conferencias de paz

VOCABULARIO

Pacto xermano-soviético
Blitzkrieg
Luftwaffe
RAF
Operación Barbarrubia
Desembarco de Normandía
Proxecto Manhattan
Guerra total
Carta do Atlántico
Conferencias de Yalta e Postdam
1. AS CAUSAS DA II GUERRA MUNDIAL
CAUSAS DA II GUERRA MUNDIAL
Crack 29
A Gran depresión
Medidas proteccionistas

Política exterior agresiva

Auxe dos réximes totalitarios
Política de pacificación

Militarismo e rearmamento

Conflitos territorias e
expansionismo

Documento 1

"La posición económica de Alemania esbozada muy brevemente a grandes rasgos es como sigue:
1. Estamos superpoblados y no podemos alimentarnos por nuestros propios medios...
2. En lo que respecta al suministro de alimentos, éste no puede ser satisfecho desde el interior de
la economía alemana. Mientras existen muchos artículos cuya producción puede fácilmente ser
incrementada, el producto de nuestra agricultura no puede ser elevado de forma sustancial. De la
misma forma, somos incapaces en la actualidad de producir sistemáticamente o reemplazar con
otros medios, ciertas materias primas de las que carecemos en Alemania...
3. La solución final reside en una extensión del "espacio vital" (Lebensraum), o sea, de las materias
primas y bases alimenticias respectivamente de nuestro pueblo. Esta es la tarea del mando político
para resolver, a la larga, este problema…“
El espacio vital de Hitler. La justificación de la expansión territorial.

1. Que puntos do programa nazi apuntan cara a guerra?

2. Como anexiona Hitler territorios ao III Reich?
3. Cal é o obxetivo do pacto Alemania-URSS?
2. FASES DA GUERRA

Completa o eixo coa información relevante.

3. AS CONSECUENCIAS DA GUERRA

DEMOGRÁFICAS

ECONÓMICAS

POLÍTICAS

TERRITORIAIS

4. AS CONFERENCIAS DE PAZ

Documento 2

Art.1. Los propósitos de las Naciones Unidas son:

1. Mantener la paz y la seguridad internacionales, y con tal fin: tomar medidas colectivas eficaces para
prevenir y eliminar amenazas a la paz, y para suprimir actos de agresión u otros quebrantamientos de la
paz; y lograr por medios pacíficos, y de conformidad con los principios de la justicia y del derecho
internacional, el ajuste o arreglo de controversias o situaciones internacionales susceptibles de conducir
a quebrantamientos de la paz;
2. Fomentar entre las naciones relaciones de amistad basadas en el respeto al principio de la igualdad de
derechos y al de la libre determinación de los pueblos, y tomar otras medidas adecuadas para
fortalecerla paz universal.
3. Realizar la cooperación internacional en la solución de problemas internacionales de carácter
económico, social, cultural o humanitario y en el desarrollo y estímulo del respeto a los derechos
humanos y a las libertades fundamentales de todos, sin hacer distinción por motivos de raza, sexo,
idioma o religión; y
4. Servir de centro que armonice los esfuerzos de las naciones por alcanzar estos propósitos comunes.

Objetivos de las Naciones Unidas (Carta de San Francisco, 26 de junio de 1945).

 1. Cales son os obxectivos das Nacións Unidas?

2. Que países formaron parte no momento inicial? E hoxe?

Indica os nomes e datas das principais conferencias de Paz da II Guerra Mundial así como os países
e líderes participantes.
 TEXTOS

Documento 3

Art. 1. Desarme Documento

completo y desmilitarización
4 completa de Alemania (…).
Art. 3. Supresión del partido nacionalsocialista y (…) disolución de todas las instituciones nazis.
Art. 5. Los criminales de guerra (…) serán detenidos y sometidos a juicio.
Art. 7. La educación alemana será controlada de forma que elimine completamente las doctrinas
nazis y militaristas, y que permita el feliz desarrollo de las ideas democráticas.
Conferencia de Yalta

Documento 5

Declaración de Rudolph F. Hóss, comandante del campo de concentración de Auschwitz (Polonia),

ante el tribunal de Núremberg, sobre los campos de exterminio nazis.
“Calculo que fueron ejecutados y exterminados por el gas y las llamas unos dos millones y medio de
personas, Quinientas mil más murieron de hambre y diversas enfermedades, de forma que en total
resulta una cifra de 3.000.000 de muertos (…). Entre las personas ejecutadas y quemadas había unos
20.000 prisioneros de guerra soviéticos. El resto de las víctimas hasta el total enumerado corresponde
a 100.000 judíos de Alemania y un número considerable de súbditos, mayoritariamente judíos, de los
Países Bajos, Francia, Bélgica, Polonia, Hungría, Checoslovaquia, Grecia y otros países. (…). Por
«solución final» se entendía el exterminio de todos los judíos de Europa.”
G. Jackson. Civilización y barbarie en la Europa del siglo XX, Planeta.
 Documento 6

Le o texto 3 e subliña as ideas principais. Despois contesta:

Autor e contexto histórico:

Causas/antecedentes:

Ideas principais:

Consecuencias:
 ELABORA UN TEXTO para cada unha destas parellas de palabras, entre 3 e 5 liñas.

Pacto de non agresión/ Operación Barbarrubia

Holocausto / Solución Final

 UNIDADE 8. A GUERRA FRÍA

QUE TEÑO QUE SABER AO FINAL DESTE TEMA?

- Definición de Guerra Fría
- Os bloques
- As alianzas
- As etapas da Guerra Fría
- Os conflitos da Guerra Fría

VOCABULARIO

Pacto de Varsovia
Doutrina Truman
COMECON
OTAN
Teléfono vermello
1. DEFINICIÓN DE GUERRA FRÍA

2. OS BLOQUES
Que nome leva e en que consiste a política levada a cabo por USA ao inicio da Guerra Fría?
4. ETAPAS DA GUERRA FRÍA