SZO 20011218 Stedenbouwk - Progr.v.eisen K Midden

DE NIEUWE KLEUREN VAN KRAAIENNEST
Concept Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE) K-midden
Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer

Projectgroep Kraaiennest
Amsterdam Zuidoost, 18 december 2001
De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden
18 december 2001
18 december 2001
18 december 2001
Figuur 1: Ligging plangebied
18 december 2001
INHOUDSOPGAVE
1.
INLEIDING
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
2.
UITGANGSPUNTEN
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
3.
Stedenbouwkundige analyse
Stedenbouwkundige visie
PROGRAMMA
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
4.7.
5.
Huidige situatie, ligging plangebied

Beleid
Fysieke omgeving
Onderzoek en advies
Juridisch-planologisch kader
ANALYSE EN VISIE
3.1.
3.2.
4.
Algemeen
Aanleiding
Samenhang met andere plannen voor de K-buurt
Doelstellingen
Leeswijzer
Woningbouw
Economisch programma
Sociaal- maatschappelijk programma
Openbare ruimte
Verkeer en Infrastructuur
Stedenbouwkundig kader
Inpassing De Key-torens in de stedenbouwkundige structuur
PLANNING EN FASERING
5.1.
5.2.
5.3.
Plankaders ten behoeve van de planontwikkeling

Realisatie van de plannen
Fasering van de uitvoering
7
7
7
7
9
9
11
11
12
15
16
19
21
21
22
29
29
35
40
43
45
49
51
55
55
55
55
5.4.
6.
FINANCIN
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
6.5.
7.
Uitwerking in Stedenbouwkundige plannen
Grondexploitatiegrens
Grondgebruik
Verwervingen en ontruimingen
Kosten en opbrengsten
De grondexploitatiebegroting
PARTICIPATIE EN OVERLEG
7.1.
7.2.
Participatieproces
Inspraak
18 december 2001
56
61
61
61
61
61
62
63
63
63
BIJLAGE 1: PROEFVERKAVELING EN PROEFDOORSNEDES
BIJLAGE 2: PRINCIPEDOORSNEDES: BEHOREND BIJ KADER
LIJST MET FIGUREN

Figuur 1: Ligging plangebied
Figuur 2: Aangrenzende plangebieden
Figuur 3: Plangrens
Figuur 4: Plankaart Plan van Aanpak K-midden
12
Figuur 5: Stedenbouwkundig concept
24
Figuur 6: Plankaart
28
Figuur 7: Programmastructuur (m.u.v. woonfuncties)
30
Figuur 8: Proefverkaveling winkelcentrum
34
Figuur 9: Proefverkaveling markt
37
Figuur 10: 3D programmastructuur
38
18 december 2001
Figuur 11: Structuur openbare ruimte
42
Figuur 12: Verkeersstructuur
44
Figuur 13: Profiel Karspeldreef
45
Figuur 14: Kabels en leidingen
46
Figuur 15: Parkeerbalans, aanbod parkeerplaatsen
48
Figuur 16: Bouwblokken
49
Figuur 17: Kader rooilijnen en maatvoering
50
Figuur 18: Families van bouwblokken
51
Figuur 19: Kader openbare ruimte
52
Figuur 20: Globale indeling Stedenbouwkundige Plannen
56
Figuur 21: Proefverkaveling
18 december 2001
Figuur 2: Aangrenzende plangebieden
18 december 2001
1. INLEIDING
1.1.
K-midden is een uitwerking van het Plan van Aanpak K-midden. Het betreft
een "fase 3 product" volgens het Plaberum Stadsdeel Zuidoost.
Algemeen
1.3.
In december 2000 heeft de stadsdeelraad Zuidoost het Plan van Aanpak voor
K-midden vastgesteld. Het voorliggende Stedenbouwkundig Programma van
Eisen (SPvE) is een uitwerking van het Plan van Aanpak. Het bevat het
functioneel programma en de stedenbouwkundige hoofdstructuur voor het
gebied K-midden.
1.2.
Samenhang met andere plannen voor de K-buurt
De ontwikkelingen in K-midden kunnen niet los gezien worden van andere

planontwikkelingen in de K-buurt. Immers, voor mensen die wonen en werken
in de K-buurt, zijn er geen plangrenzen zichtbaar.
De plannen voor K-noord (3K's) zijn gebaseerd op het oorspronkelijke Plan
van Aanpak K-buurt (1996) en de besluiten ten aanzien van het
Bijlmermuseum. Het SPvE 3K's is op 30 oktober 2001 vastgesteld door de
Stadsdeelraad. Dit plan geeft de uitgangspunten en randvoorwaarden voor
(her)inrichting van de openbare ruimte.
In datzelfde gebied worden in de periode tussen 2001 en 2005 ook de
honingraatflats Kikkenstein, Kruitberg en Kleiburg ingrijpend gerenoveerd. De
beginselen van de Bijlmer worden daarbij gerespecteerd en waar mogelijk
aangepast aan deze tijd. De flat Koningshoef is gesloopt en de nieuwe wijk
Laag Koningshoef is momenteel in aanbouw. De 's-Gravendijkdreef is reeds
verlaagd.
Aanleiding
De (her)ontwikkeling van de K-buurt gebeurt in het kader van de vernieuwing

van de Bijlmermeer. De vernieuwingsoperatie is begonnen in 1992 en wordt
uitgevoerd in een samenwerkingsverband van de gemeente Amsterdam,
stadsdeel Amsterdam Zuidoost en woningstichting Patrimonium.
De K-buurt is voor de planvorming opgedeeld in drie plangebieden: K-noord,
K-zuid en K-midden. K-midden is het gebied direct ten noorden en ten zuiden
van de Karspeldreef tussen de 's-Gravendijkdreef en de Groesbeekdreef.
Een evaluatie van de eerste fasen van de vernieuwingsoperatie heeft geleid
tot het programma De vernieuwing voltooien: de laatste fase van de
vernieuwing van de Bijlmermeer. Het plan voor K-midden vormt een
onderdeel van dit programma.
De plannen voor K-zuid maken deel uit van het "Finale Plan van Aanpak": de
uitwerking van de doelstellingen uit de Vernieuwing Voltooien. Het plan geeft
een toekomstbeeld voor alle gebieden die nog niet vernieuwd zijn en
waarvoor nog geen plan gemaakt is. Voor K-zuid wordt voorgesteld om de
honingraatflats van Kralenbeek, Kempering, Klieverink en Kouwenoord te
slopen en te vervangen door laag- en middelhoogbouw. Door toevoeging van
woningen in K-midden zal het totaal aantal woningen in de K-buurt na de
vernieuwing circa 100% zijn van het oorspronkelijke aantal.
Voor de gehele K-buurt was eerder - in 1996 - het Plan van Aanpak K-buurt
vastgesteld. Voor het gebied K-midden hield dit in dat het winkelcentrum
gerenoveerd zou worden en de Karspeldreef hoog zou blijven. Later bleek dat
renovatie niet zonder meer een kwalitatief goed winkelcentrum zou opleveren.
De hoge Karspeldreef bleek voor de veiligheid en de zichtbaarheid een
fysieke belemmering. Mede op basis van dit argument heeft de stadsdeelraad
in 2000 de projectgroep Kraaiennest opdracht gegeven het Plan van Aanpak
uit 1996 aan te passen voor het gebied K-midden. Dit heeft geresulteerd in
het in december 2000 vastgestelde Plan van Aanpak K-midden (herziening
december 2000). Het voorliggende Stedenbouwkundig Programma van Eisen
Het Finale Plan van Aanpak wordt door de stadsdeelraad globaal in dezelfde
periode behandeld als voorliggend SPvE. Daardoor is het mogelijk om voor
de gehele Bijlmermeer en dus ook voor de gehele K-buurt een toekomstbeeld
te schetsen.
18 december 2001
Figuur 3: Plangrens
18 december 2001
verkeersroutes (gemengd verkeer, langzaamverkeer);

groengebieden (landschap, park, priv-tuinen, ecologische zones).
Voor het gebied Kortvoort wordt momenteel genventariseerd welke functies

in het gebied aanwezig zijn en welke functies eventueel in de toekomst
gewenst zijn. Uitgangspunt daarbij is dat, als er functies toegevoegd worden,
deze goed aansluiten bij de bestaande functies. Door het verlagen van de
Karspeldreef en een deel van de Groesbeekdreef ontstaan er voor het gebied
nieuwe mogelijkheden.
1.4.
1.5.
Leeswijzer
Het SPvE K-midden is als volgt opgebouwd:

In hoofdstuk 2 vindt u alle uitgangspunten en randvoorwaarden die de basis
vormen voor de stedenbouwkundige structuur. Het hoofdstuk behandelt de
huidige situatie van het gebied, het beleid dat ten grondslag ligt aan de
vernieuwing van Kraaiennest, de fysieke elementen die in het gebied zullen
blijven en het onderzoek en advies die een rol hebben gespeeld bij de inhoud
van dit plan.
Doelstellingen
In dit SPvE zijn de hoofddoelstellingen van het herziene Plan van Aanpak
uitgewerkt: veiligheid, diversiteit en het creren van een bruisend hart voor de
wijk. Aanvullend moet het plan voor K-midden de voorwaarden scheppen om
binnen de K-buurt een woon- en werkcarrire na te kunnen streven. Het
vergroten van de sociale veiligheid heeft in dit plan de hoogste prioriteit
gekregen. Het streven om de sociale en culturele diversiteit - n van de
sterke kanten van de Bijlmermeer - te versterken zal hier naar verwachting
aan bijdragen.
Op basis van de uitgangspunten en randvoorwaarden is een analyse gemaakt

van het plangebied. Deze analyse heeft als basis gediend voor het verder
ontwikkelen van het ontwerp en de inrichting van het gebied. Een
samenvatting van deze analyse vindt u in hoofdstuk 3. Gekoppeld aan de
analyse wordt in ditzelfde hoofdstuk de visie van de projectgroep Kraaiennest
op het gebied beschreven. De visie is gebaseerd op het in 2000 vastgestelde
Plan van Aanpak K-midden en vertaalt de stedenbouwkundige hoofdstructuur
naar programmatische elementen.
De keuze voor sociale veiligheid gaat enigszins ten koste van

verkeersveiligheid. De scheiding van langzaam en snel verkeer is immers
gunstig voor de verkeersveiligheid, maar ongunstig voor de sociale veiligheid.
Het veilig en doelmatig integreren van auto, fiets, voetganger en openbaar
vervoer heeft daarom in de planvorming veel aandacht gekregen.
In hoofdstuk 4 staat het daadwerkelijke stedenbouwkundige programma

centraal. Omdat het SPvE K-midden in delen uitgewerkt zal worden naar
Stedenbouwkundige Plannen, wordt er een stedenbouwkundig kader
geformuleerd voor de toekomstige ontwerpen. In dit hoofdstuk wordt tevens
het functionele programma van het gebied op een rijtje gezet en
beargumenteerd.
De K-buurt moet een prettige woonwijk worden met kleurrijke gebouwen en

voorzieningen voor alle bevolkingsgroepen in alle leeftijdscategorien. Kmidden wordt het levendige hart van de buurt met een scala aan
ontmoetingsplekken, zowel binnen als buiten.
Het plan voor de K-buurt voorziet in verschillende:
woonvormen (laagbouw, hoogbouw, senioren, ecologisch) in
uiteenlopende financieringscategorien (huur- en koopwoningen);
woonomgevingen (autovrij, autoluw, autobereikbaar);
beheervormen (intensief, extensief, corporatiebeheer, zelfbeheer);
soorten bedrijfsruimten (in huis, in plinten, in nieuwbouw);
De planning en fasering van de uitvoering van het plan voor K-midden wordt
in hoofdstuk 5 behandeld.
De globale berekening van de grondexploitatie voor K-midden is in hoofdstuk
6 opgenomen.
18 december 2001
Bij het maken van dit SPvE is er met diverse partijen overleg geweest over de
inhoud van het plan. Daarnaast is op dit plan de gebruikelijke
inspraakprocedure van toepassing. Een verslag van de overleggen en de
formele inspraak vindt u in hoofdstuk 7.
Alle afbeeldingen in dit SPvE, die niet zijn voorzien van een onderschrift, zijn
bedoeld als illustratie bij het SPvE. Zij maken geen onderdeel uit van de
besluitvorming, maar zijn wel relevant bij de beoordeling van de voorgestelde
plannen.
10
18 december 2001
2. UITGANGSPUNTEN
2.1.
De Karspeldreef wordt ontsloten richting de A9 door de Kromwijkdreef, door

de Gooiseweg richting de A10 en door de Groesbeekdreef en de 'sGravendijkdreef richting de G-buurt en andere delen van de Bijlmer. De
Karspeldreef is n van de drie grote oost-west dreven die de Bijlmermeer
ontsluiten.
In het gebied is een aantal "losstaande" gebouwen toegevoegd: het
gedeeltelijk onder de Kromwijkdreef liggende CREA-gebouw, het medisch
centrum Kraaiennest en het buurtcentrum de Bonte Kraai. Daarnaast zijn er
diverse functies ondergebracht in zowel de grote, dubbele, garages als in de
vier kleinere parkeergarages. In de plinten van de woontorens van De Key is
bovendien kleinschalige bedrijvigheid gevestigd.
Huidige situatie, ligging plangebied
K-midden is het gebied direct ten noorden en ten zuiden van de Karspeldreef.
Het plangebied grenst aan de noordkant aan het gebied van de 3K's en de in
aanbouw zijnde wijk Laag Koningshoef, aan de zuidkant aan het plangebied
K-zuid, aan de oostkant aan de laagbouwwijk Kantershof en aan de westkant
aan de laagbouwwijken Kelbergen en Kortvoort (kleine K).
In dit gebied liggen momenteel de parkeergarages Kruitberg/Kikkenstein en
Kleiburg/Koningshoef. Ook de vier woontorens van De Key (Kralenbeek,
Kempering, Klieverink en Kouwenoord) en de daaraan grenzende
parkeergarages horen tot het gebied. Deze parkeergarages worden tevens
gebruikt door de aangrenzende honingraatflats ten zuiden van de
Karspeldreef.
Het gebied biedt plaats aan het winkelcentrum Kraaiennest en twee keer per
week aan de markt. Het winkelcentrum is ondergebracht in de parkeergarage
Kleiburg/Koningshoef en heeft entrees in de parkeergarage, in een
onderdoorgang in de Karspeldreef en op maaiveldniveau aan de kant van
Kleiburg, onder het busplatform, en aan de oostkant van het winkelcentrum.
De markt wordt gehouden op het maaiveld voor het winkelcentrum, onder het
busplatform.
De verkeersstructuur in het gebied is momenteel zoals die oorspronkelijk
aangelegd is: er is een scheiding van verkeerssoorten doordat de
Karspeldreef verhoogd is aangelegd. Het langzaamverkeer maakt in de
noord-zuid richting gebruik van onderdoorgangen in de Karspeldreef
(Nellesteinpad en Gaasperparkpad voor de fietsers). In oost-west richting
maken fietsers gebruik van het Kantershofpad en het Kraaiennestpad.
Op een niveau hoger dan de Karspeldreef ligt de metrobaan, inclusief de
metrohalte met n uitgang aan de Karspeldreef. n die uitloopt op het
maaiveld en n die bij het busplatform eindigt.
Grenzend aan de Karspeldreef en de metrohalte ligt het busplatform, waar
momenteel de bussen halteren. Er is tevens een bushalte aan de
Karspeldreef.
Kabels en leidingen
In de huidige situatie wordt het gebied K-midden zowel aan de noordzijde als
aan de zuidzijde begrensd door hoofdtracs van kabels en leidingen. Het
trac aan de zuidzijde is als zodanig aangegeven in het vigerende
bestemmingsplan Bijlmermeer. Aan de westzijde net binnen de grens van het
plangebied ligt het Nellesteinpad. Langs dit pad liggen hoofdleidingen van
stadsverwarming en Nuon (10kV-kabel). Aan de oostzijde, ook net binnen het
plangebied, ligt het Gaasperparkpad waarlangs eveneens een hoofdleiding
van de stadsverwarming ligt en een hoofdgasleiding. Aan deze laatste leiding
is binnen het plangebied een gasreduceerstation verbonden.
Ter plaatse van de metro wordt het plangebied doorsneden door
hoogspanningskabels.
Binnen de grenzen van het plangebied vinden we verder de hooggelegen
Karspeldreef, de ontsluitingen van de parkeergarages op dreefniveau en de
eveneens op dreefniveau gelegen parkeerplaatsen tussen de garages en de
dreef. In dit gebied vinden we enkelriolen voor de regenwaterafvoer en kabels
voor de openbare verlichting.
11
2.2.
18 december 2001
de Karspeldreef te verlagen en studie te verrichten naar de mogelijkheid

van verlenging van de boulevard ter hoogte van Kelbergen;
zoveel mogelijk tunnels en onderdoorgangen te verwijderen;
de Karspeldreef als een boulevard in te richten;
de parkeergarages Kruitberg/Kikkenstein en Kleiburg/Koningshoef te
slopen;
het winkelcentrum te slopen en op een andere plek nieuw te bouwen;
de verkeerssoorten te mengen op de Karspeldreef;
woningen aan het gebied toe te voegen;
zowel bedrijfsruimte als maatschappelijke voorzieningen toe te voegen.
Beleid
Onderstaand volgt een overzicht van het beleid dat taakstellend is voor het
plangebied K-midden.
Structuurplan
In september 1996 heeft de Amsterdamse gemeenteraad het Structuurplan
1996 Amsterdam Open Stad vastgesteld. Met het Structuurplan heeft de
gemeente de hoofdlijnen voor het ruimtelijk beleid voor de lange termijn
vastgelegd; het bewaken van de samenhang en de structuur van de stad.
Leidraad in het plan is het begrip "compacte stad", met intensivering en
kwaliteitsverbetering als hoofdthema's.
Het plangebied van dit SPvE wordt in het structuurplan getypeerd als
milieutype IV. Oorspronkelijk werd met dit milieutype een ruimtegebruik
aangegeven waarbij de woonfunctie dominant was en een laag percentage
van het terrein bebouwd. In het structuurplan wordt wel gesignaleerd dat in
het milieutype IV steeds vaker concentraties van voorzieningen en
werkgelegenheid worden ontwikkeld maar uit het plan spreekt geen gewenste
ontwikkelingsrichting.
Voor een compleet overzicht van de besluiten wordt verwezen naar de

besluitenlijst in het Plan van Aanpak K-midden (2000).
Plan van Aanpak vernieuwing K-buurt

Het plan van Aanpak vernieuwing K-buurt is in 1996 door de stadsdeelraad
Zuidoost vastgesteld. Voor het plangebied K-midden is in 2000 een
herziening van het Plan van Aanpak vastgesteld (zie volgende paragraaf).
Met dit besluit is het Plan van Aanpak van 1996 voor K-midden niet meer van
kracht. Een aantal besluiten is echter gehandhaafd. Voor een overzicht van
deze besluiten wordt verwezen naar de besluitenlijst in het Plan van Aanpak
K-midden (2000).
Plan van Aanpak K-midden
In december 2000 heeft de stadsdeelraad Zuidoost het Plan van Aanpak Kmidden, een herziening, vastgesteld. Het Plan van Aanpak heeft als
hoofdgedachte het creren van veiligheid en diversiteit en het maken van een
veilig en levendig hart voor de buurt. Met het vaststellen van het Plan van
Aanpak zijn op hoofdlijnen de volgende besluiten genomen:
Figuur 4: Plankaart Plan van Aanpak K-midden
12
18 december 2001
18.
Wijzigingen op het Plan van Aanpak K-midden
Het voorliggende SPvE K-midden is een uitwerking van het Plan van Aanpak
K-midden. Met deze uitwerking komt echter een aantal besluiten uit het Plan
van Aanpak K-midden te vervallen. Het betreft de volgende besluiten
(inclusief besluitnummers):
7.
Daarnaast is in de plankaart van het Plan van Aanpak K-midden een

studiegebied opgenomen ten zuiden van de Karspeldreef en ten noorden van
de huidige ontsluiting van Kelbergen. Studie heeft geleid tot het voorstel dat
de boulevard niet doorgetrokken wordt voorbij de Groesbeekdreef. Het gebied
is nog wel deel van het plangebied, bij het maken van het Stedenbouwkundig
Plan zal het kruispunt nauwkeurig worden vormgegeven.
In te stemmen met de zuidelijke buurtweg voor de ontsluiting van de

zuidzijde van K-midden en het aantakken van K-zuid op de
Karspeldreef, waarbij (conform de in de inspraak geuite wens) de
mogelijkheid van doorgaand verkeer nadrukkelijk wordt uitgesloten.
De aansluitingen voor autoverkeer van Kelbergen en Kantershof op
de buurtweg, zoals voorgesteld in het concept plan van aanpak,
vervallen.
Met het vaststellen van dit SPvE komt de zuidelijke buurtweg te
vervallen. Reden hiervoor is dat de buurtstraat veel overlast
veroorzaakt voor de huidige bewoners en niet noodzakelijk is voor
de verkeersstructuur.
9.
In te stemmen met het herontwikkelen van de parkeergarages

Kralenbeek, Kempering, Klieverink en Kouwenoord.
Tijdens het maken van het SPvE is gebleken dat voor een
evenwichtige verdeling van de parkeerplaatsen over het gebied, het
behouden van vier parkeergarages aan de zuidkant van de dreef te
veel is. Met dit SPvE wordt vastgesteld dat de parkeergarages
Klieverink en Kralenbeek worden herontwikkeld en de
parkeergarage Kouwenoord wordt gesloopt. Naar de haalbaarheid
van de sloop van de garage Kempering wordt (met name technisch
en financieel) onderzoek uitgevoerd.
17.
In te stemmen met verplaatsen van het buurthuis.

Het buurthuis is in dit SPvE gentegreerd in de nieuwbouw,
waardoor sloop en nieuwbouw van het gebouw niet meer nodig is.
Wel zullen er bouwkundige en architectonische aanpassingen nodig
zijn.
In te stemmen met het verplaatsen van het medisch centrum.

Het medisch centrum is in dit SPvE gentegreerd in de nieuwbouw,
waardoor sloop en nieuwbouw van het gebouw niet meer nodig is.
Wel zullen er bouwkundige en architectonische aanpassingen nodig
zijn.
De plangrenzen van het SPvE K-midden zijn niet identiek aan die van het
Plan van Aanpak. Belangrijkste verschil is dat Koornhorst en omgeving
(inclusief de scholen) geen deel meer uitmaken van het plangebied. Dit
gebied maakt geen onderdeel uit van de stedenbouwkundige structuur van de
boulevard en als zodanig van het SPvE.
Stedenbouwkundig programma van eisen 3K's
Het Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE) 3K's is op 30 oktober
2001 vastgesteld door de stadsdeelraad Zuidoost. Het geeft de
randvoorwaarden voor de inrichting van de openbare ruimte om de 3K's:
Kleiburg, Kruitberg en Kikkenstein en voor de renovatie van de drie
honingraatflats, die de komende jaren zal plaatsvinden. De inrichting van de
openbare ruimte van de 3K's is onderdeel van het maaiveldontwerp voor het
gehele Bijlmermuseumgebied.
In het SPvE 3K's worden de locaties van de ontsluitingen voor de nieuwe
parkeervoorzieningen in K-noord vastgelegd. Voor Kruitberg en Kleiburg is de
ontsluiting van de te bouwen terpen direct ten oosten van de flats vastgelegd.
Ook ten oosten van Kikkenstein komt er een nieuwe ontsluiting. De
betreffende parkeerplaatsen vervangen de huidige parkeergarages in Kmidden.
In het SPvE 3K's wordt bovendien een locatie gereserveerd voor de markt.
Deze komt te liggen direct ten oosten van de ontsluitingsweg van Kruitberg.
13
18 december 2001
SPvE K-midden. K-zuid zal ontsloten worden via de Kromwijkdreef en de

Karspeldreef. De ontsluitingen op de Karspeldreef zijn in dit plan opgenomen.
In het SPvE 3K's wordt de ligging van het Nellesteinpad en het

Gaasperparkpad vastgelegd. Het Nellesteinpad loopt in de toekomst tussen
Kruitberg en Kikkenstein door. Het Gaasperparkpad blijft globaal op dezelfde
plek liggen als het nu ligt.
In totaal zullen er na de vernieuwing van de Bijlmermeer 10% meer woningen

zijn dan voor de vernieuwing. In het Finale Plan van Aanpak worden voor
verschillende deelgebieden de dichtheden benoemd. In K-zuid komt er een
lagere en in K-midden een hogere dichtheid. Gevolg hiervan is dat in Kmidden 120 woningen extra gebouwd worden.
Stedenbouwkundig Plan Laag Koningshoef

Het Stedenbouwkundig Plan voor Laag Koningshoef, inclusief
maaiveldontwerp, is door het Dagelijks Bestuur van het stadsdeel Zuidoost
vastgesteld in maart 2001. Deze laagbouwwijk grenst aan het plangebied met
een rand eengezinswoningen (drie bouwlagen). De nieuwbouwwijk wordt
ontsloten via de 's-Gravendijkdreef.
Bij het maken van het SPvE K-midden is de samenhang met K-zuid
nauwlettend in de gaten gehouden. In de toekomst zal dit bij de uitwerking
van het Finale Plan van Aanpak in SPvE's ook dienen te gebeuren.
Finale Plan van Aanpak

In 2000 is een evaluatie uitgevoerd van de vernieuwingsoperatie Bijlmermeer.
Deze evaluatie, De Vernieuwing Halverwege, betrof de periode 1992 tot 1999.
Op basis van deze evaluatie is een programma opgesteld waarin de
uitgangspunten zijn vastgelegd voor het vervolg van de vernieuwingsoperatie:
De Vernieuwing Voltooien.
Groen- en waterstructuur
De keuzes die gemaakt worden met betrekking tot de groen- en
waterstructuur in het Finale Plan van Aanpak hebben geen invloed op de
verschijningsvorm van K-midden.
Structuurvisie Bijlmermeer, De Bijlmer is mijn stad
In 1997 is een structuurvisie voor de Bijlmermeer opgesteld: "De Bijlmer is
mijn stad".
De Stadsdeelraad heeft in september 1997 besloten tot een tiental
actiepunten voortvloeiende uit de structuurvisie.
Voor dit SPvE zijn de volgende actiepunten van belang:
voorstellen genereren voor de stedenbouwkundige, juridischplanologische en financieel-economische inpassing van de Straat van
1000 culturen in het gebied tussen Karspeldreef en de flats KikkensteinKruitberg. Elders in dit SPvE wordt de samenhang van K-midden met de
Straat van 1000 culturen behandeld. Momenteel wordt dit concept
uitgewerkt en is er nog geen vastgesteld beleid dat op het SPvE Kmidden van invloed is.
Uitvoering van de hoofdstructuur van het autoverkeer in de Bijlmermeer
conform de structuurvisie. In deze hoofdstructuur wordt de Karspeldreef
voor het gebied K-midden als stadstraat ingetekend. Dit houdt in dat de
dreef niet alleen gebruikt wordt door autoverkeer, maar ook door
langzaamverkeer, en dat er gewoond kan worden langs de dreef.
De Vernieuwing Halverwege en De Vernieuwing Voltooien zijn in juli 2000

goedgekeurd door de besturen van stadsdeel Zuidoost, de gemeente
Amsterdam, het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting en Woningstichting
Nieuw Amsterdam / Patrimonium.
Binnen de uitgangspunten van de Vernieuwing Voltooien wordt in dezelfde
periode als dit SPvE K-midden het Finale Plan van Aanpak ter besluitvorming
aangeboden. Het Finale Plan van Aanpak omvat de nog niet vernieuwde
gebieden van de Bijlmermeer: de D- en E-buurt, K-zuid en het gebied rond de
flats Hakfort en Huigenbos.
Voor K-zuid stelt het Finale Plan van Aanpak voor om de honingraatflats
Kouwenoord, Klieverink en Kempering en het restant van Kralenbeek te
slopen. Deze flats zullen dan vervangen worden door eengezinswoningen en
appartementen. In totaal zullen er ongeveer 1050 woningen worden
teruggebouwd. De ontsluitingen van K-zuid zijn gedeeltelijk opgenomen in het
14
2.3.
18 december 2001
Fysieke omgeving
technisch en financieel onderzoek uitgevoerd. In Klieverink zijn momenteel

gevestigd: Alcides, Leger des Heils en de dierenarts. In Kralenbeek zijn dat:
Stichting Besob, winkels en bedrijven.
Aandachtspunten zijn:
ventilatie van de parkeergarages;
voldoende lichtinval in de verschillende verblijfsruimten;
mogelijke geluidsoverlast van bestaande functies voor de nieuwe functies.
Medisch Centrum Kraaiennest

Het Medisch Centrum Kraaiennest zal worden gentegreerd in de bebouwing
aan het centrale plein evenwijdig aan de Karspeldreef. Belangrijke
uitgangspunten hierbij zijn:
het garanderen van de toegankelijkheid; bij de uitwerking van het ontwerp
moet vooral gelet worden op orintatie, bereikbaarheid en zichtbaarheid;
voldoende lichtinval in de verschillende verblijfsruimten;
het minimaal handhaven van de functionaliteit;
het creren van het wettelijk voorgeschreven aantal parkeerplaatsen
(bijvoorbeeld voor arts en verloskundige) direct bij het centrum.
Bedrijfs- en maatschappelijke ruimten in parkeergarage Kempering

In het voorliggende plan wordt de parkeergarage Kempering geheel gesloopt,
vanuit de optiek om middels een zuidelijk plein met aanliggende sociaalmaatschappelijke functies een optimale aansluiting te bieden met het
centrumgebied ten noorden van de Karspeldreef. Er wordt nog (met name
technisch en financieel) onderzocht of het mogelijk is om met handhaving van
de oostelijke kop van de garage (met Stichting Jeugdzorg en Otrobanda)
hetzelfde doel te bereiken. De functies liggen immers op de juiste plek in het
plangebied. Voor de Church of the Pentacost moet vervangende huisvesting
worden gevonden.
Buurtcentrum De Bonte Kraai

Het buurtcentrum De Bonte Kraai wordt net als het Medisch Centrum
Kraaiennest gentegreerd in het pleinblok. Alcides, eigenaar en beheerder van
het buurthuis, heeft aangegeven dat zij het gebouw graag wil orinteren op
het nieuwe sport- en spelcomplex. Dat betekent dat de Bonte Kraai zijn
hoofdtoegang aan de noordzijde zal krijgen. Om een goede integratie met het
pleinblok mogelijk te maken zal aan de zuidkant een klein deel van het
buurthuis worden afgebroken. Aan de noordzijde zal dit worden
gecompenseerd door het terugbouwen van een minimaal even groot volume.
Aandachtspunten zijn:
zichtbaarheid en toegankelijkheid vanaf het plein;
lichttoetreding.
CREA-gebouw
Gedurende de vernieuwing van K-midden wordt ernaar gestreefd het CREAgebouw zo lang mogelijk in zijn geheel te handhaven. Het gebouw zal echter
op enig moment worden aangepast aan de nieuwe situatie in de buurt. Het
hoofdvolume wordt dan gehandhaafd; het deel onder en ten oosten van de
Kromwijkdreef wordt afgebroken. Er wordt een nieuwe gevel aangebracht aan
de oostzijde. Het CREA-gebouw gaat deel uitmaken van de bebouwing langs
het nieuwe centrumgebied.
Winkels, bedrijfsen maatschappelijke ruimten in parkeergarages Klieverink

en Kralenbeek
De parkeergarages Klieverink en Kralenbeek worden intern opgeknapt. De
parkeergarages zullen gentegreerd worden in de stedenbouwkundige
structuur van de boulevard en de voorruimtes van de Key-torens. De
mogelijkheden daartoe bestaan uit het omzomen van de noorden zuidgevel
met gebouwstroken met daarin woningen en/of bedrijfsruimten. Het volledig
maken van de rooilijn van de boulevard is hierbij belangrijk.
Daarbij wordt ervan uitgegaan dat de (bedrijfs)ruimten in de koppen van de
garages worden gehandhaafd. Naar de mogelijkheden hiertoe wordt
Moskee
De moskee zal, niet specifiek als deel van de vernieuwing, worden uitgebreid.
Het gebouw krijgt een centrale plek aan het zuidelijke deel van het
centrumgebied.
Woontorens De Key
De woontorens van De Key worden gerenoveerd en deels geherpositioneerd
(dit valt overigens buiten de opdracht voor de vernieuwing). De torens krijgen
15
18 december 2001
Conclusies ten aanzien van de Karspeldreef

Ook de Karspeldreef zal bij versmalling tot 2 maal 1 rijstrook op de
kruispunten een ruime opzet moeten krijgen.
Gedetailleerd vervolgonderzoek zal uitsluitsel moeten geven over de
noodzakelijke detaillering van de toekomstige kruispunten in het
projectgebied.
Hierbij zal worden uitgegaan van een maximale snelheid van 50 km per uur
op de gehele Karspeldreef.
Versmalling van deze dreef zal leiden tot extra druk op de parallelle routes,
varirend van een lichte toename op de Bijlmerdreef en de Holendrechtdreef
tot een iets grotere toename op de Daalwijkdreef en de Gaasperdammerweg.
een duidelijk adres en voor(rij)ruimte aan de Karspeldreef. De planvorming

voor de renovatie van de flats en het openbaar areaal gebeurt in afstemming
tussen woonstichting De Key en de vernieuwingspartners.
Metrostation Kraaiennest
Parallel aan de Vernieuwing Bijlmermeer loopt bij het Gemeentevervoerbedrijf
(GVB) het project "Metromorfose". Voor Kraaiennest houdt dit in dat het
metrostation opgeknapt zal gaan worden. Er zullen, mede in verband met het
slopen van het busplatform, n of twee nieuwe toegangen tot het
metrostation komen. De planvorming en planning worden in overleg tussen
het GVB en de vernieuwingspartners op elkaar afgestemd.
Markt
De markt krijgt in de definitieve situatie een L-vormige plek in het hart van het
plangebied. Een deel langs de dreef op het centrale plein en een deel onder
en langs de metrobaan. Het huidige aantal kramen zal met ca. 10% worden
uitgebreid.
2.4.
Straat van 1000 culturen

Op basis van de structuurvisie "De Bijlmer is mijn stad" zijn de mogelijkheden
onderzocht voor uitwerking van het concept de Straat van 1000 culturen.
De Straat van 1000 culturen wordt gekenmerkt door economische en
maatschappelijke activiteit aan en levendigheid op een brede strook die
diagonaal door de Bijlmer loopt. De uiteinden worden gevormd door enerzijds
het Arenagebied en anderzijds Kraaiennest.
Door de verlaging van de Karspeldreef wordt deze functioneel onderdeel van
de Straat van 1000 culturen. In de K-buurt wordt gewoond door alle
verschillende bevolkingsgroepen die de Bijlmer rijk is. In het gebied komen
bovendien de markt die in haar aanbod op de behoeften van bewoners
inspeelt met allerhande producten, een business centre voor kleine startende
ondernemers en ruimten in de plinten van de flats Kruitberg en Kleiburg waar
ook kleinschalige bedrijven gehuisvest kunnen worden. Ook het
maatschappelijk cluster aan de zuidzijde van de Karspeldreef en de religieuze
activiteiten in het gebied leveren een bijdrage aan het karakter van de Straat
van 1000 culturen.
Onderzoek en advies
Onderstaand een overzicht van alle onderzoeken die ten behoeve van dit plan
uitgevoerd zijn of die van invloed zijn geweest op de inhoud van dit plan.
AMC/Omval
Algemeen
Het wegennet in Zuidoost kent een tweedeling: ten oosten van de Gooiseweg
bevinden zich voornamelijk woonfuncties, terwijl ten westen van de
Gooiseweg, zowel woningen als kantoren / bedrijven aanwezig zijn.
De geplande wegconfiguratie voor 2010 in Zuidoost zal globaal gezien
voldoen.
Knelpunten in dit wegennet hebben in essentie slechts te maken met de
(toekomstige) vormgeving van kruispunten. Het stadsdeel zal, ter garantie van
de doorstroming, kruispunten zodanig moeten dimensioneren dat er
voldoende afslag- en opstelvakken aanwezig zijn.
Afzetonderzoek Stuurgroep Woningbouw

Het afzetteam van de stuurgroep woningbouw onderzoekt in welke mate de
woningen die in het programma zijn opgenomen afzetbaar (verhuurbaar en
verkoopbaar) zijn. Daarbij wordt rekening gehouden met woningtypen,
woningaantallen, de productieplanning (op welk moment komen welke
woningen op de markt), de locatie, de marktpositie van de Bijlmer in het
16
18 december 2001
zich zorgen maakt over de daadwerkelijke - financile - mogelijkheden van

de zittende ondernemers om zich te vestigen in het nieuwe winkelcentrum;
zij vraagt hiervoor een, niet specifiek voor dit SPvE, onderbouwd beleid.
De commissie dringt erop aan om een brancheselectiecommissie in het
leven te roepen, onder andere om het belang van de zittende
ondernemers te bewaken.
voor de volgende planfase het advies geeft om te streven naar variteit in
winkeloppervlaktes en om de locatie van de twee supermarkten en de
onderlinge afstand nader te onderzoeken.
Op basis van bovenstaand advies wordt in dit SPvE het pleinblok de functie
baliefunctie en horeca toegekend. Bovendien is de doorgang in het
winkelcentrum flexibeler gemaakt. Hierdoor is het in de volgende planfase
mogelijk de omvang en locatie van de supermarkten nader uit te werken. In
combinatie hiermee kan de variteit aan winkeloppervlaktes worden
meegenomen.
algemeen en de K-buurt in het bijzonder. Binnenkort zullen de definitieve

conclusies van het onderzoek bekend worden. De voorlopige algemene
conclusies van het advies zijn:
sterke punten zijn de ligging en bereikbaarheid van de woningen en het
groen, het water en de voorzieningen in de buurt;
zwakke punten zijn dat het imago van de Bijlmer en de luxe opzet van het
plan mogelijk niet met elkaar stroken en het risico dat verbonden is aan het
groot aantal appartementen in het plan;
de verkoop- en verhuurbaarheid van de woningen is door de grote
differentiatie aan woningtypen en de upgrading van de buurt goed; er zijn
twijfels bij de verkoopbaarheid van enkele (voor de K-buurt te dure?)
types;
er is een kleine markt voor woon-werkwoningen; wellicht kan een deel van
deze woningen in de sociale sfeer (als broedplaats) worden gebouwd;
de markt voor vrije kavels en ouderenwoningen in de vrije sector is
waarschijnlijk te klein;
omdat de vierkante-meterprijzen in de Bijlmer relatief laag zijn kunnen met
name grote woningen (een- en meergezins-) concurrerend op de markt
worden gezet.
Business centre
In het licht van het investerings- en stimuleringsbeleid van de gemeente
Amsterdam is door A. Assante en M. v.d. Horst de notitie Business Centre
Amsterdam Zuidoost opgesteld. In deze notitie is de aanleiding van, en de
ideen over een Business Centre in de K-buurt op hoofdlijnen beschreven.
Het concept Business Centre, zoals is beschreven in de notitie, omvat een
gecombineerd bedrijfsen cultuurcentrum met een internationaal en
multicultureel karakter, dat ruimte biedt aan ondermeer (startende)
ondernemers en bedrijven in het MKB (met name ten behoeve van handel en
dienstverlening). De ideen over het concept Business Centre worden zowel
op behoefte (o.m. aantal m2) als op (financile) haalbaarheid nog nader
getoetst. Getracht wordt dit onderzoek begin 2002 te hebben afgerond. In de
grondexploitatie zijn, in afwachting van dit onderzoek, de kosten en
opbrengsten van het business centre niet opgenomen.
Advies Commissie Winkelplanning

De opzet voor het winkelcentrum, zoals verwerkt in het SPvE, is tot stand
gekomen in samenwerking met de winkeliersvereniging en de eigenaar van
het bestaande winkelcentrum. De opzet is gepresenteerd en besproken in de
adviescommissie Winkelplanning van de gemeente. De commissie zal in het
laatste kwartaal van 2001 schriftelijk advies uitbrengen. Tijdens de
behandeling werd echter duidelijk dat de commissie:
positief is over de hoofdopzet van het centrum (ligging, orintatie,
zichtbaarheid, parkeren etc);
een kritische kanttekening plaatst bij de positie van het "pleinblok", waarin
horeca en specifieke winkelfuncties zijn gedacht. In combinatie hiermee
zet de commissie vraagtekens bij de haalbaarheid van de omvang van het
winkelcentrum. Zij benadrukt daarom dat door het plaatsen van balie- en
horecafuncties in het "pleinblok" de invulling en het programma voor het
winkelcentrum evenwichtiger wordt.
Energievisie
Op basis van het concept SPvE wordt in opdracht van stadsdeel Zuidoost een
energieonderzoek voor K-midden uitgevoerd. Het onderzoek moet leiden tot
een pakket van maatregelen voor een duurzaam energiegebruik voor de
verschillende gebouwen in het gebied. Het onderzoek moet bovendien
17
18 december 2001
bijdragen aan een goede afstemming van het energiegebruik binnen Kmidden. De uitkomsten van het energieonderzoek worden ingebracht bij het
opstellen van een stedenbouwkundig plan.
Accommodatie-onderzoek sociaal-maatschappelijke voorzieningen

De sector Maatschappelijke Ontwikkeling van het stadsdeel Zuidoost zal in
het najaar in het kader van de Vernieuwing Bijlmermeer een accommodatieonderzoek laten verrichten. Dit onderzoek moet inzicht geven in de
haalbaarheid (van realisatie en exploitatie) van gewenste maatschappelijke
voorzieningen. Een belangrijk onderdeel van dit onderzoek betreft de
haalbaarheid van een verzamelgebouw voor zelforganisaties in K-midden.
Speciale aandacht is hierbij vereist voor de laad- en loslocaties van het

winkelcentrum en van andere voorzieningen;
de betrokkenheid van bewoners, bedrijven en instellingen bij de directe
leef- en werkomgeving moet worden gestimuleerd. Dit betekent onder
meer dat de bebouwingsgrens niet altijd samen hoeft te vallen met de
beheergrens. Het beheer van delen van het openbaar gebied moet door
inrichting en beoogd gebruik vanuit het stadsdeel overgedragen kunnen
worden aan anderen.
Verkeer en parkeren
duidelijke en geconcentreerde routes voor de verschillende
verkeerssoorten;
geen doodlopende straten, ook niet op parkeerterreinen;
voor niet-winkelvoorzieningen parkeren op eigen terrein realiseren;
voor bezoekers van het winkelcentrum en van andere voorzieningen
openbare fietsenstallingen realiseren. Voor mensen die er wonen en/of
werken stallingvoorzieningen op eigen terrein aanbrengen.
Beheer uitgangspunten
Wanneer de vernieuwing van de Bijlmermeer is afgerond, moeten de
beheerorganisaties een adequaat beheerniveau kunnen nastreven. De
ruimtelijke vernieuwing moet hiervoor goede randvoorwaarden creren. In het
planproces moet aandacht zijn voor diverse beheeraspecten. De ontwerpen
van woningen, bedrijfsruimten, voorzieningen en openbare ruimte moeten
hierbij zijn afgestemd op preventie van beheerproblemen.
Uitgangspunten vanuit het oogpunt van beheer voor het SPvE K-midden zijn:
Inrichting openbare ruimte (overig)

materialisatie: voor het centrumgebied Kraaiennest is afgesproken dat er
kan worden afgeweken van de standaard inrichtingseisen voor de
openbare ruimte, zoals opgenomen in het concept Programma van Eisen
Inrichting Openbare Ruimte van het stadsdeel Zuidoost. De gekozen
materialen zullen wel getoetst worden op beheerbaarheid. Het is hierbij
wenselijk om de diversiteit aan materialen in het centrumgebied te
beperken;
hoogteverschillen: geen hoogteverschillen creren die bij het stadsdeel in
beheer komen;
groen en speelvoorzieningen: in het nieuw in te richten gebied kan een
beperkte hoeveelheid groen voor de te realiseren woningen worden
aangelegd (ca. 20 m2 per woning, geen groenvakken kleiner dan 50 m2).
Speelvoorzieningen alleen aanleggen voor de leeftijdscategorie 0-6 jaar.
Leefbaarheid algemeen
voorzieningen die veel publiek trekken of op een andere manier overlast
veroorzaken situeren aan het plein of langs de Karspeldreef, niet aan de
woonkant van het gebied;
de openbare ruimten in het gebied een functie geven en deze functies
goed op elkaar afstemmen;
routes zo veel mogelijk concentreren;
zoveel mogelijk onderdoorgangen opheffen en geen nieuwe
onderdoorgangen creren.
Scheiding openbaar priv
duidelijke scheidingen realiseren tussen openbaar gebied en priv terrein.
Een goede scheiding leidt ertoe dat duidelijk is wie waar verantwoordelijk
is voor het onderhoud van een gebied en handhaving van de regels.
Winkelcentrum
laden en lossen: opslag moet op eigen terrein kunnen staan, laden en
lossen bij voorkeur in een af te sluiten laad- en loshof, goed toegankelijk
18
18 december 2001
Het bestemmingsplan Bijlmermeer is vastgesteld door de Gemeenteraad van

Amsterdam bij besluit van 19 maart 1975, nr. 242. Het plan is gedeeltelijk
goedgekeurd bij besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 18
mei 1976, nr. 458 en gedeeltelijk goedgekeurd door de kroon bij Koninklijk
Besluit van 16 juli 1981. In het bestemmingsplan hebben de gronden de
bestemming hoge woonbebouwing, parkeergebouwen, rijwegen, openbaar
groen en fietspaden.
De bouwprogrammas, die thans worden ontwikkeld, passen niet in het
vigerende bestemmingsplan.
Om te kunnen starten met de deelprojecten in K-midden moet er voor het
gehele gebied een voorbereidingsbesluit worden genomen. Vervolgens
kunnen bouwprojecten die conform het SPvE zijn een art. 19-procedure
doorlopen. Het voorbereidingsbesluit wordt genomen tegelijkertijd met het
vaststellen van dit SPvE..
voor vrachtverkeer, alle winkels moeten een aparte (achter)ingang

hebben voor laden en lossen;
terrassen en uitstallingen: het winkelcentrum zo situeren dat uitstallingen
en terrassen geen hinder opleveren voor het publiek;
veiligheid: bij het ontwerp van het winkelcentrum geen onoverzichtelijke
plekken creren.
Markt
de markt op het plein houden, geen dubbel gebruik zoeken met andere
functies;
bij de inrichting van de locatie waar markt wordt gehouden, rekening
houden met de voor de markt benodigde voorzieningen; in de SPvE-fase
zijn dat in ieder geval de omvang van de markt en de toegankelijkheid van
het marktterrein.
Vuilinzameling
woningen: bij laagbouw de inzameling door middel van individuele
minicontainers; bij gestapelde bouw indien bouwkundig mogelijk ook door
middel van individuele minicontainers, anders door middel van
ondergrondse
vuilcontainers;
verder
rekening
houden
met
aanbiedplaatsen voor grof vuil, glas en papier;
winkels en overige voorzieningen dragen zelf zorg voor hun vuilafvoer;
vuil moet altijd op eigen terrein worden opgeslagen.
Gezien de grote wijzigingen en nieuwe samenhang in het gebied zal een

nieuw bestemmingsplan worden gemaakt. Dit is bovendien noodzakelijk
omdat het bestemmingsplan meer dan tien jaar oud is.
Het plangebied wordt als volgt beschreven:
Bestratingvlakken
Er wordt een wegenstructuur vastgelegd in de vorm van een nieuw
boulevardprofiel en een beperkt buurtstratennetwerk. De bestaande
fietspadenstructuur is hierin opgenomen alsmede de nieuwe openbare
ruimtestructuur in het centrumgebied.
Interimbeheer
Uitgangspunt bij de uitvoering van het SPvE K-midden is dat het gebied
tijdens de werkzaamheden leefbaar, beheerbaar en bereikbaar is. Daartoe is
er inmiddels een interim-beheerplan opgesteld. Hierin staat beschreven welke
maatregelen nodig zijn. Het concept interim-beheerplan wordt besproken met
beheerders, bewoners en andere betrokkenen. Het maakt geen onderdeel uit
van de besluitvorming.
2.5.
Groenvlakken
In het boulevardprofiel zijn groene bermen opgenomen en aansluitend op de
ingepaste fietspadenstructuur zijn twee groene verbindingszones opgenomen.
Het groene karakter van het Kantershofpad wordt gehandhaafd.
Juridisch-planologisch kader
Bebouwingsvlakken
Het plan is opgebouwd uit de te handhaven Key-torens en een
bouwblokkenstructuur
die
is
aangegeven
door
middel
van
Voor het plangebied SPvE K-midden is thans het bestemmingsplan

Bijlmermeer van kracht.
19
18 december 2001
bebouwingsvlakken. Bij enkele bouwvlakken is sprake van een groen

binnenterrein.
De strook woningen direct ten oosten van de 's-Gravendijkdreef en ten zuiden
van de toegangsweg van Kantershof is onderdeel van het bestemmingsplan
Laag Koningshoef en zal geen onderdeel worden van het bestemmingsplan
K-midden.
20
18 december 2001
3. ANALYSE EN VISIE
3.1.
Stedenbouwkundige analyse
Huidige situatie
In de Bijlmer is er een verschil tussen de functionele en de ruimtelijke
structuur. Functioneel is zij opgebouwd uit enkele grote buurten; ruimtelijk uit
kleinere woonclusters met een specifiek woonmilieu. Het langzaamverkeersnetwerk koppelt deze kleinere woonclusters aan buurtcentra, terwijl
de drevenstructuur de buurten verbindt. Er is hierdoor zowel sprake van
scheiding van verkeer, als van functies en van woonmilieus.
Het plangebied K-midden in zijn huidige vorm is een typisch voorbeeld van
deze structuur van de Bijlmermeer. Het gebied kenmerkt zich door:
scheiding van langzaam en autoverkeer. De dreef ligt verhoogd
waardoor fietsers en voetgangers het autoverkeer ongelijkvloers
kruisen;
hiermee samenhangend een openbare ruimtestructuur op twee
niveaus. Alle autoverkeer, toegangen tot de parkeergarages en
openbaar vervoer bevinden zich op dreefniveau. De meeste woon- en
werkfuncties (markt, winkelcentrum, moskee, maatschappelijke
voorzieningen, woningen en bedrijfsruimten) bevinden zich op
maaiveldniveau. Hier is ook het centrum van de buurt, met als
focuspunt het winkelcentrum. Het centrum is via paden verbonden
met de verschillende woonbuurten;
aan de dreef staan grote, grauwe parkeergarages, die de dreef en de
binnenstraten van de flats verbinden. In de parkeergarages is een
groot aantal functies ondergebracht;
een groot aantal onoverzichtelijke plekken (in en onder de garages, in
de tunnels onder de dreef), die niet bijdragen tot (het gevoel van) de
veiligheid in de buurt;
21
18 december 2001
een levendige en informele uitstraling. Zowel op maaiveld- als op

dreefniveau is een scala aan functies. Hierdoor is sprake van veel
activiteit op straat. Met name op marktdagen is het erg druk in het
centrumgebied.
Bebouwingselementen die in de huidige situatie markant zijn, zijn de

volgende:
de Key-torens, als ruimtelijke ritme aan de zuidzijde;
de moskee als beeldbepalend architectonisch herkenningspunt;
de koppen van de hoogbouwschijven als herkenningspunten van de
oorspronkelijke Bijlmerstructuur;
de monumentale werking van de metrobaan/station.
3.2.
Stedenbouwkundige visie
Het SPvE K-midden is gebaseerd op een stedenbouwkundige visie met als

hoofdelementen:
verlaging van de dreef;
een veilig en levendig hart voor de K-buurt;
de Karspeldreef als boulevard;
noord-zuid verbindingen;
de verkeersstructuur op basis van een 2x1-baans Karspeldreef;
een samenhangend architectonisch beeld;
openheid en zichtbaarheid.
Verlaging van de dreef
De Karspeldreef wordt in het plangebied (tussen de 's-Gravendijkdreef en het
Kortvoortpad) verlaagd. Het verlagen van de dreef heft de scheiding van
verkeer en functies op. Het gebied gaat heel letterlijk de verbinding vormen
tussen K-noord en K-zuid en maakt van de K-buurt een geheel. De ruimtelijke
verbinding tussen noord en zuid en de oversteekbaarheid van de dreef zijn
centrale thema's in het plan.
Met het verlagen van de dreef wordt ook het busplatform gesloopt. De bussen
zullen langs de dreef gaan halteren. De grote parkeergarages aan de
noordzijde en twee van de parkeergarages aan de zuidzijde worden gesloopt.
22
18 december 2001
Door de terugliggende rooilijn en de markante gebouwen aan de oosten

westzijde wordt het duidelijk begrensd. Rondom het nieuwe metrostation
komt, in het verlengde van de Kromwijkdreef, een gezellig verblijfsplein. Ook
aan de zuidzijde komt een zuidelijk plein tussen het CREA-gebouw, de
moskee en het nieuwe sociaal-maatschappelijk centrum.
Door een hoge mate van functiemenging moet de levendigheid overdag en 's
avonds worden gewaarborgd. De openbare ruimte in het centrumgebied - de
straten, paden en het plein- krijgt een eigen, kleurrijke en herkenbare
inrichting. Het kenmerkt zich door een goede kwaliteit van materialisatie en
vormgeving.
De Groesbeekdreef, de Kromwijkdreef en de toegangweg tot Kelbergen

zullen ter plekke van de Karspeldreef laag zijn en vanaf de Karspeldreef
stijgen tot de oorspronkelijke hoogteligging.
Een veilig en levendig hart voor de K-buurt
De K-buurt krijgt een veilig en levendig hart door de huidige sterke ruimtelijk
en sociaal-culturele - kenmerken van de buurt te combineren met nieuwe
elementen als openheid en kleur. De inrichting van de openbare ruimte en
architectuur zijn belangrijke middelen voor de transformatie van het karakter
van de buurt. Begrippen die de nieuwe situatie zullen kenmerken zijn:
vitaliteit, ontmoeting, openheid, zichtbaarheid, multi-culturaliteit, gelaagdheid
en diversiteit. Belangrijk uitgangspunt voor het veilig en levendig hart is dat
het ook een beheerbaar hart wordt.
De Karspeldreef als boulevard

De verlaagde dreef wordt uitgevoerd in de vorm van een boulevard met aan
de noordzijde een vrijwel continue wand en aan de zuidzijde een regelmatig
ritme van bebouwing en openingen. De nieuwe en bestaande gebouwen
worden zoveel mogelijk op de dreef gericht. Over de gehele lengte wordt, op
de middenbermen, laanbeplanting aangebracht die samen met de wanden de
lineaire structuur van de boulevard accentueert en de groene sfeer van de
Bijlmer benadrukt. Aan de noordzijde van de dreef, ter plaatse van het
winkelcentrum en het business centre, wordt een verbreed wandelgebied
gemaakt dat grenst aan de winkels enerzijds en de parkeerplaatsen
anderzijds.
Noord-zuid verbindingen
Het gebied verbindt K-noord en K-zuid door drie verbindingszones dwars op
de dreef in de vorm van een stedelijke zone en twee groene
verbindingszones. In de zones zijn de oversteekplaatsen voor het
langzaamverkeer opgenomen.
De stedelijke zone ligt parallel aan de metrobaan en verbindt het nieuwe
centrum van de K-buurt met de centrale ruimte van het Bijlmermuseum. Hierin
zijn onder meer de markt, de metrohalte en het sport- en spelcomplex
opgenomen. De kleurige bestrating geeft het gebied een eigen identiteit en
zal geschikt zijn voor de diverse soorten van gebruik.
Het centrum van de buurt wordt opgebouwd rond drie centrumfuncties: het
winkelcentrum en het business centre aan de noordzijde van de dreef en het
sociaal- maatschappelijk centrum aan de zuidzijde. Het centrumgebied ligt
aan de noordzijde langs de dreef tussen de twee groene verbindingszones.
23
18 december 2001
Figuur 5: Stedenbouwkundig concept
24
18 december 2001
Stedenbouwkundige Plannen is het mogelijk dat er een ruimere opzet van de

kruispunten noodzakelijk is.
Samenhangend architectonisch beeld

Over de gehele lengte van de Karspeldreef wordt gestreefd naar een
samenhangend beeld, opgebouwd uit een sterke stedenbouwkundige
structuur uitgewerkt in een afwisselende architectuur.
De gebouwen aan de noordzijde manifesteren zich aan de dreefzijde als een
formele doorlopende wand en aan de parkzijde als open en informele
bouwblokken. Zij onderscheiden zich onderling door afwisseling in
bouwhoogte, vormgeving en kleuren materiaalgebruik. De zuidzijde wordt
gedomineerd door de woontorens van De Key, die elk een eigen voorruimte
aan de dreef krijgen, afgewisseld met gesloten bouwblokken.
De kwaliteit van de openbare ruimte en de architectuur vormen belangrijke
criteria om tot een goede uitstraling te komen, zodat er sprake is van een
herkenbare buurt voor bewoners met een duidelijk eigen karakter en identiteit.
De twee groene verbindingszones kenmerken zich door de aaneenschakeling
van verschillende soorten groene ruimtes met elk een andere sfeer. Zij
vormen een verbinding tussen het water in het Bijlmermuseum met het water
van het Achterpad. In de groene verbindingszones zijn doorgaande
fietspaden en speelvoorzieningen voor kinderen opgenomen.
Verkeersstructuur op basis van een 2x1-baans Karspeldreef
De Karspeldreef vormt de hoofdverkeersas in het gebied. Door de verlaging
van de dreef is het belangrijk de oversteekbaarheid goed te regelen. Dit is
mogelijk door de dreef uit te voeren als een stadstraat, waar niet harder dan
50 kilometer per uur wordt gereden en door de oversteekplaatsen duidelijk
zichtbaar en veilig te maken. Uit onderzoek blijkt dat het verkeersaanbod in
de toekomst zodanig zal zijn dat de dreef kan worden uitgevoerd met een 2x1
baans hoofdrijbaan en aan beide zijden ventwegen. De functies aan de
boulevard worden via de ventwegen ontsloten. De achterliggende buurten
worden ontsloten via buurtstraten. In principe zullen alle kruispunten in een Tvorm worden uitgevoerd. In de uitwerking van het SPvE in
25
18 december 2001
Openheid en zichtbaarheid
Het verbeteren van de sociale veiligheid in de buurt is een belangrijk thema.
De ruimtelijke vernieuwing kan daaraan bijdragen door het verbeteren van
openheid en zichtbaarheid en het vergroten van levendigheid in de buurt.
Door het verlagen van de dreef, het slopen van parkeergarages en het vanaf
de dreef zichtbaar maken van functies op maaiveld wordt het gebied
overzichtelijker gemaakt. Het parkeren voor de flats wordt naar de randen van
het gebied verplaatst. Door het toevoegen van woningbouw en
centrumfuncties wordt het gebied intensiever gebruikt en wordt de sociale
controle bevorderd.
Het winkelcentrum krijgt een prominente plek aan de Karspeldreef en wordt
direct gekoppeld aan het verkeer van de dreef.
26
18 december 2001
27
18 december 2001
Figuur 6: Plankaart
28
18 december 2001
4. PROGRAMMA
De financile consequenties van het bouwen van de extra woningen (o.m.

hogere bouwkosten, lagere opbrengsten en benodigde parkeerplaatsen)
maken geen deel uit van de grondexploitatie van dit SPvE, maar van het
Finale Plan van Aanpak, omdat ze in principe niet behoren tot de financile
taakstelling vanuit het Plan van Aanpak K-midden.
In vergelijking met het huidige K-midden verandert het functionele programma

in het plangebied ingrijpend. Er worden woningen toegevoegd en het aantal
vierkante meters voor bedrijfsruimte en sociaal-maatschappelijke functies
wordt fors uitgebreid.
Het centrum wordt om drie trekkers opgebouwd: het winkelcentrum, het
business centre en een cluster maatschappelijke voorzieningen.
In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de verschillende functies over het
gebied verdeeld en onderling gecombineerd worden.
4.1.
Kwaliteitsvisie
Doordat er in hoge dichtheid wordt gebouwd zal er veel aandacht gegeven
moeten worden aan het woon- en leefklimaat. Daarbij zijn vier aspecten van
groot belang:
de woonomgeving moet schoon, heel en veilig zijn en ook een veilig
gevoel geven;
er moeten in de directe nabijheid voldoende aantrekkelijke voorzieningen
zijn;
autos moeten zo veel mogelijk van de straat en parkeren moet
betaalbaar zijn;
de woningen moeten niet alleen veel waar voor hun geld leveren maar
moeten zich positief onderscheiden van de rest van de woningen die in de
regio worden aangeboden.
Woningbouw
Volgens dit Stedenbouwkundig Programma van Eisen zullen er in K-midden

ongeveer 720 woningen en wooneenheden gebouwd worden. Hiermee wordt
de woningdichtheid in het gebied fors opgevoerd tot circa 130 woningen per
hectare. De torenflats Kouwenoord, Klieverink, Kempering en Kralenbeek
zullen door De Key verbeterd en aangepast worden aan de nieuwe
omstandigheden.
Het grote aantal woningen per hectare, gecombineerd met een nieuw
winkelcentrum en extra gebouwen voor bedrijven, kantoren en voorzieningen,
geeft aan dat er in dit gebied sprake is van een stedelijke dichtheid.
Het aantal van 720 woningen komt voort uit de taakstelling van 600 woningen
in het Plan van Aanpak K-midden en de taakstelling in het Finale Plan van
Aanpak van 120 woningen extra in samenhang met de planontwikkeling voor
K-zuid. Met de bouw van deze woningen wordt voldaan aan de doelstelling
van terugbouwen van 110% van de woningen in de Bijlmermeer. Het totale
woningaantal in de K-buurt na de vernieuwing is 100% ten opzichte van het
aantal voor de vernieuwing. Ten opzichte van het Plan van Aanpak kunnen de
extra woningen gebouwd worden door het programma te verdichten:
in de nieuwe bouwblokken ter plaatse van de garages Kempering en
Kouwenoord;
met het opnemen van kleine wooneenheden in het 'pleinblok';
door extra woningen te bouwen aan de zuidwanden van de
parkeergarages Kralenbeek en Klieverink.
Doelgroepen
De vernieuwing van de Bijlmermeer verbetert het imago van de Bijlmermeer.
Desondanks zal de vraag naar woningen in de Bijlmermeer, zowel in de koop
als in de huur, achterblijven bij wat regionaal gezien gebruikelijk is.
De vraag wordt tevens beperkt doordat in K-midden veel appartementen
worden gebouwd en er een stedelijk woon- en leefklimaat wordt ontwikkeld.
Daardoor valt een groot deel van de groep gezinnen met kinderen af en zal
de vraag met name van een- en tweepersoons huishoudens zijn. Deze groep
zal aangevuld worden door ouderen (gemiddeld > 50 jaar) die de anonimiteit
van de hoogbouw en de grootschalige middelhoogbouw elders in Zuidoost
willen ontvluchten en op zoek zijn naar een comfortabel stedelijk woonmilieu.
Naar verwachting zal het inkomen van degenen die een koopwoning
betrekken twee maal modaal bedragen.
29
18 december 2001
Figuur 7: Programmastructuur (m.u.v. woonfuncties)
30
18 december 2001
Woningdifferentiatie
De nieuwbouw moet bestaan uit 30% sociale huurwoningen, 40% woningen
in het middensegment en 30% in de vrije sector.
Koopprijs
Uit het bovenstaande kan afgeleid worden dat het accent op deze locatie
moet liggen op middeldure koop. Om de verkoop te bevorderen zal een
behoorlijk aantal woningen via het Amsterdamse Middensegment Hypotheek
verkocht worden. In hoeverre daar contingent voor is, is nog niet duidelijk.
Tabel: Verdeling naar prijssegment (richtgetallen)

Sociale huurwoningen
Middensegment
Vrije sector
Totaal
Kinderen
Gezien de nabijheid van lagere scholen en voorzieningen voor de jeugd is het
niet uitgesloten dat ook een gering aantal huishoudens met kinderen een
woning wil kopen of huren. De woningen, met name de woningen op de
begane grond, moeten daarom geschikt zijn voor gezinnen met een of twee
kinderen. De vierkamerwoningen zullen bij voorkeur grondgebonden of
grondontsloten moeten zijn.
Voor beide groepen geldt dat men in de woningplattegrond en de
woonomgeving ook rekening moet houden met de culturele diversiteit.
In de buurt moeten op verschillende plekken kinderspeelplaatsen en
trapveldjes opgenomen worden.
215
290
215
720
30 %
40 %
30 %
100 %
In het plan worden circa 80 1- en 2- kamerwoningen gebouwd voor

alleenstaanden. Verder is het ten opzichte van het Plan van Aanpak het
percentage 3-kamerwoningen verhoogd, omdat deze locatie vooral geschikt is
voor kleine huishoudens. Een tweede reden is dat 3- kamerwoningen gezien
hun geringere aantal vierkante meters een lagere verkoopprijs hebben en
daardoor voor een ruimer publiek bereikbaar zijn. Dit betekent overigens ook
dat een fors aantal sociale huurwoningen als 3- kamerwoning gebouwd wordt.
Woonvormen
Vanuit verschillende kanten is interesse getoond in het zelfstandig
ontwikkelen van bijzondere woonvormen zoals atelierwoningen of woningen
gekoppeld aan een maatschappelijke voorziening. Vanuit het oogpunt van de
volkshuisvesting en een gevarieerd woonklimaat is het gewenst om enkele
bijzondere woonvormen in het plan op te nemen.
Voorgesteld wordt om de eis te stellen dat deze bijzondere woonvormen door
de ontwikkelaar van het gebied worden ontwikkeld.
In het plangebied is ruimte voor n project waarin een maatschappelijke
ruimte aan woningen wordt gekoppeld en onder bepaalde voorwaarden voor
n project begeleid wonen.
De woningen gekoppeld aan de maatschappelijke voorzieningen worden
gerekend tot de sociale huurwoningen, de atelierwoningen tot het goedkope
middensegment.
Tabel: Verdeling naar woninggrootte (richtgetallen)

1-3 kamerwoningen
4 kamerwoningen
5 kamerwoningen
Totaal
360
290
70
720
Woningen voor minder validen

In het plan komen circa 5 woningen voor minder validen.
Tabel: Verdeling naar woontypen (richtgetallen)
Compacte laagbouw
Middelhoogbouw
Hoogbouw
31
20 %
60 %
20 %
50 %
40 %
10 %
100 %
18 december 2001
indeelbaar moeten zijn. Het bestemmingsplan moet de vrijheid geven om

zowel te kunnen wonen als te werken in deze woningen.
Woon-werkwoningen
In het gebied wordt relatief veel bedrijfsruimte en kantoorruimte gerealiseerd.
Goedkope bedrijfsruimte en kantoorruimte wordt naar alle waarschijnlijkheid
in het business centre gerealiseerd. Dat wil echter niet zeggen dat het om
andere redenen niet gewenst is om werken en wonen aan elkaar te koppelen.
Die redenen zijn onder meer:
1. de beindiging van de Straat van 1000 culturen in de K-buurt;
2. de wil om met name in het gebied tussen de Groesbeekdreef en het
nieuwe winkelcentrum een levendig straatbeeld te realiseren;
3. de trend dat steeds meer mensen een gedeelte van hun tijd thuis
gaan werken en daarom een goede werkplek op prijs stellen;
4. de praktische noodzaak (lichtinval - bezonning) om met name in de
nieuwbouw tegen de zuidelijke parkeergarages bedrijfsruimte te
realiseren.
Kwaliteitseisen
Op de bouw van de woningen in dit plan zijn de volgende regels van
toepassing:
het bouwbesluit;
de Amsterdamse bouwverordening;
het stedenbouwkundig programma van eisen.
Daarnaast zijn de volgende richtlijnen van toepassing:
richtlijnen Kwaliteit Woningbouw 1995 + supplement 1999 van de
Stedelijke Woningdienst (SWD);
handboek Keurmerk Veilig Wonen;
handboek Toegankelijkheid;
handboek Seniorenlabel;
DHV rapport kosten-kwaliteit analyse;
de Voorlichting Informatie Mededelingen (VIM's) van de SWD.
Om bovengenoemde redenen is het toch gewenst om in de plinten van de

woningbouwblokken woningen te bouwen die gedeeltelijk of zelf geheel als
kantoorruimte of bedrijfsruimte (categorie 3) te gebruiken zijn. Dat betekent
dat deze woningen een hogere verdiepingshoogte moeten hebben en vrij
32
18 december 2001
Afval
Bij de ontwikkeling van de woningplattegrond moet er rekening mee
gehouden worden dat het huishoudelijke afval in verschillende fracties moet
worden gescheiden.
Zo mogelijk moet sloopmateriaal van elders ( b.v. Betongranulaat) hergebruikt
worden. De productie van afval tijdens de bouw moet tot een minimum
beperkt worden.
Kwaliteitsfonds
Voor verbetering van de kwaliteit van de overgang tussen openbaar en priv
en extra kwaliteit voor de inrichting van semi-openbare binnenterreinen en
andere semi- openbare ruimten wordt f 3000,- (inclusief BTW) per
koopwoning en per 100 m2 b.v.o. gereserveerd. De projectmanager van de
projectgroep bepaalt samen met de ontwikkelaar waaraan en op welke wijze
dit geld wordt besteed.
Kunsttoepassing
Om de toepassing van kunst te stimuleren en de kwaliteit van de openbare
ruimte te verhogen zal de ontwikkelaar een bijdrage leveren van f 250,- per
woning, te reserveren in de stichtingskosten. In overleg met het fonds voor de
kunst zal dit geld besteed worden.
Woonomgeving
Alle gebouwde voorzieningen ten behoeve van de elektriciteitsvoorziening,
gas, water en kabeltelevisie dienen in de bebouwing te worden gentegreerd
opdat zij op het maaiveld geen storend element vormen. Overeenkomstig het
beleid van het stadsdeel Zuidoost moet er ruimte gereserveerd worden voor
de opslag van huisvuil. Voor de nieuwbouw gaat het om minicontainers, voor
de bestaande woningen om ondergrondse containers.
Architectuur
De visuele kwaliteit en de gebruikskwaliteit van de woning en van de directe
woonomgeving zijn mede afhankelijk van de architectenkeuze.
Duurzaam bouwen
Materiaalgebruik
De materialen die in de woning worden gebruikt moeten zo min mogelijk
milieuschade toebrengen. Voor het materiaalgebruik wordt verwezen naar het
Nationaal pakket.
Sociale veiligheid
Bij de ontwikkeling van deze locatie moet overleg plaatsvinden met de
afdeling criminaliteitspreventie van de politie. Voor deze wijk zal het
politiekeurmerk veilig wonen behaald moeten worden. Ook de in het Plan- en
Besluitvormingsproces Ruimtelijke Maatregelen Zuidoost opgenomen
checklist sociale veiligheid zal als hulpmiddel worden gebruikt.
.
33
18 december 2001
Figuur 8: Proefverkaveling winkelcentrum
34
4.2.
18 december 2001
Economisch programma
Winkelcentrum
Het nieuwe winkelcentrum Kraaiennest vormt het zwaartepunt van de
boulevard. Het winkelcentrum bestaat uit twee separate bouwblokken, welke
beide aan de noordzijde van de boulevard zijn gelegen en aansluiten op het
plein dat in het midden van de boulevard en bij het metrostation is gelegen.
De ruimtelijke opzet gaat uit van een open uitstraling, een naar buiten
gekeerde presentatie van winkels en aanvullende functies. De winkels
bevinden zich uitsluitend op de begane grond. Boven het winkelcentrum zijn
een groot aantal appartementen, ngezinswoningen en woon-werkwoningen
gesitueerd. Deze presentatie verhoogt de herkenbaarheid en veiligheid van
het centrum. In de opzet worden "achterkanten" zoveel mogelijk vermeden.
Het huidige winkelcentrum heeft veel ondernemers onder haar dak die prima
passen in het toekomstige winkelgebied. In dit SPvE wordt uitgegaan van een
naadloze overgang van de huidige winkeliers naar het nieuwe winkelcentrum.
Het centrum behoudt het karakter van een versterkt wijkwinkelcentrum,
hetgeen inhoudt dat naast het aanbod van dagelijkse benodigdheden een
aantal branches wordt ondergebracht dat hierop een goede aanvulling vormt.
De omvang van het nieuwe winkelcentrum bedraagt, inclusief horeca- en
consumentgerichte dienstverlening, in totaal circa 8.500 m2 b.v.o. Het grootste
deel hiervan (circa 7.800 m2) zal zijn gelegen aan de westkant van het plein,
het overige deel (circa 700 m2) aan de oostkant van het plein. Qua omvang en
aanbod bevindt het nieuwe Kraaiennest zich hiermee tussen de Ganzenpoort
(boodschappencentrum) en de Amsterdamse Poort (stadsdeelcentrum). De
branchering wordt verder bepaald door het inspelen op actuele
ontwikkelingen in de detailhandel en dienstverlening. Recente voorbeelden
zijn winkels op het gebied van communicatie, GSM -telefoons en toebehoren,
internetcafs, software voor (spel)computers en DVD's. Over enkele jaren
gaat het mogelijk weer om andere artikelen of diensten.
Een aangenaam verblijfsklimaat is minstens zo belangrijk als het aanbod van

producten. Niet alleen moeten consumenten zich in het winkelgebied veilig
voelen, ze moeten er ook graag komen. In dit verband kan goede,
detailhandel ondersteunende, horeca meewerken.
Bezoekers van het winkelcentrum vinden voldoende parkeergelegenheid aan
de openbare weg direct voor en naast het centrum. Op basis van een norm
van n parkeerplaats per 50 m2 winkeloppervlak worden specifiek voor het
winkelcentrum 170 parkeerplaatsen aangelegd. De parkeergelegenheid is
met een volle winkelwagen goed te bereiken en voldoet aan alle eisen van
veiligheid en beheer. Dit vergt bijzondere aandacht voor interne logistiek, in
het bijzonder met betrekking tot de supermarkten.
35
18 december 2001
Voor de bevoorrading en het afvoeren van verpakkingsmateriaal en overig

afval van de supermarkten en eventueel de middelgrote winkels wordt door
de
ontwikkelaar
een
inpandige
distributievoorziening
aangelegd.
Aandachtspunt hierbij is altijd de (geluids)overlast voor omwonenden. Voor de
bevoorrading van de overige winkels zal gewerkt gaan worden met
venstertijden.
Zoals reeds gesteld is de horecafunctie ondersteunend aan de winkelfunctie.

Zij mag niet overheersen en zal in ieder geval overdag geopend moeten zijn.
Uitgangspunt hierbij is de Nota Horecavestigingsbeleid Zuidoost van 1997,
waarin de verhouding detailhandel - horeca wordt voorgeschreven.
Tevens zal nauw aandacht worden besteed aan het beheer van de
horecagelegenheden.
Horeca
Aanvullend op de winkelfunctie in het centrum zullen in het winkelcentrum en
aan het plein enkele horecagelegenheden worden gevestigd. Hierbij moet met
name gedacht worden aan eet- en/of drinkgelegenheden. Het aantal, de
maximale omvang en het horecatype zal in het nieuwe bestemmingsplan voor
het betreffende gebied worden aangegeven. De horecafuncties zullen met
name zijn gevestigd in het oostelijk deel van het winkelcentrum.
Markt
De reguliere markten in Zuidoost, waaronder de markt Kraaiennest, vormen
een wezenlijk onderdeel van de sociale- en economische activiteiten van de
bewoners en ondernemers in Zuidoost en in het bijzonder K-midden. Een
gunstige ligging van de markt ten opzichte van het nieuwe winkelcentrum en
het openbaar vervoer is hierbij van belang. Bij de inrichting van het gebied zal
hiermee dan ook rekening worden gehouden.
Voor de markt Kraaiennest moet voldoende ruimte worden opgenomen om
circa 130 marktkramen te kunnen herbergen. In het plangebied is, rekening
houdend met een toenemend gebruik van eigen materialen door de
marktplaatshouders, voortvloeiende uit de Warenwet die voor enkele
36
18 december 2001
zal zowel een lokale als een meer regionale functie vervullen, hetgeen
aansluit bij de actuele vastgoedmarkt. Hoewel enkele andere gebouwen in
Nederland verschillende vormen van bedrijfshuisvesting onder n dak weten
te brengen, is hier zeker sprake van een innovatief project.
Naar de precieze behoefte (o.a. aantal m2) en de (financile) haalbaarheid is
nader onderzoek gaande (zie 2.4). In de grondexploitatie zijn daarom de
kosten en opbrengsten, die gegenereerd worden door het business centre,
niet opgenomen. Vooruitlopend op het onderzoek is vooralsnog ruimte
gereserveerd voor een business centre van 15.000 tot 20.000 m aan de
noordkant van de boulevard en aan de oostkant van het plein in het midden
van de boulevard. Naar verwachting zal het onderzoek begin 2002 zijn
afgerond.
branches extra voorschriften geeft, deze ruimte aanwezig (zie figuur 9). De
markt krijgt een nieuwe plek op het plein en onder de metrobaan.
Figuur 9: Proefverkaveling markt
Ter bevoorrading van de marktkramen is de markt goed via de openbare weg

te bereiken. Er is voldoende parkeergelegenheid in de directe nabijheid.
Parkeerplaatsen aansluitend op het winkelcentrum, met name aan de
openbare weg, zullen echter zo veel als mogelijk dienen te zijn voorbehouden
aan het winkelend publiek.
Het functioneren van een business centre stelt hoge eisen aan het ontwerp en
de stedenbouwkundige inpassing. Een rommelig straatbeeld door het
parkeren en de logistieke functies (opslag, reclamedrukwerk, import / export,
pakketdiensten
e.d.)
moet
worden
voorkomen.
De
benodigde
parkeergelegenheid zal dan ook zoveel als mogelijk inpandig, door middel
van een gebouwde voorziening, moeten worden opgelost. Aspecten van
veiligheid en beheer zullen uitdrukkelijk en integraal in de verdere
planontwikkeling tot uiting moeten komen.
Business centre
Beoogd wordt om, aansluitend op het centrale plein, een business centre te
realiseren. Het business centre omvat in principe een gecombineerd bedrijfsen cultuurcentrum, dat ruimte biedt aan ondermeer (startende) ondernemers
en bedrijven in het MKB (met name ten behoeve van handel en
dienstverlening). Het karakter van het te realiseren business centre is
internationaal en multicultureel. Het is bestemd voor zakelijke dienstverlening
zowel business to business als "business to consumer". Het business centre
37
18 december 2001
Figuur 10: 3D programmastructuur
38
18 december 2001
bedrijfsruimten te koppelen aan de bovengelegen woningen zijn de ruimten

mogelijk ook als woon-werk woningen te gebruiken.
De bestaande functies in de koppen van de te handhaven parkeergebouwen
worden functioneel en ruimtelijk gentegreerd in de nieuwe configuratie van de
gebouwen. Bedrijven en instellingen die in de koppen van de te slopen
parkeergebouwen zijn gevestigd worden geherhuisvest. Voor het
parkeergebouw Kempering wordt onderzocht in hoeverre handhaving van de
oostelijke kop (waar jeugdzorg en Otrabanda zijn gevestigd) op een
verantwoorde wijze kan worden gentegreerd in de voorgestelde
stedenbouwkundige structuur, danwel dat in geval van sloop ook deze zullen
worden geherhuisvest.
Woon-werk woningen
Naast de mogelijkheid van koppeling van bedrijfsruimten aan (bovengelegen)
woningen aan de Karspeldreef (zie hiervoor) worden aan de noordzijde van
het nieuwe winkelcentrum tevens woon-werk woningen gerealiseerd. De
woon-werk woningen zullen aan de achterzijde zijn gekoppeld aan het
winkelcentrum.
Globaal totaaloverzicht bedrijfsen winkelhuisvesting (exclusief business
centre)
Bedrijfsruimten in parkeergebouwen
Van de vier zuidelijk gesitueerde parkeergebouwen zal het parkeergebouw
Kouwenoord worden gesloopt. De parkeergebouwen Klieverink en
Kralenbeek zullen worden gehandhaafd en gerenoveerd. Voor het
parkeergebouw Kempering wordt nog nader onderzocht of dit kan worden
gehandhaafd danwel wordt gesloopt. Hierbij zullen met name de
stedenbouwkundige, financile en functionele aspecten nader worden
afgewogen. Het aantal parkeerplaatsen zal hiermee worden gewijzigd, doch
zal in overeenstemming blijven met de parkeerbalans in K-midden.
De gehandhaafde parkeergarages zullen in ieder geval aan de noordkant
worden omzoomd door nieuwe gebouwen. Aan de boulevardzijde wordt
gelaagde woningbouw gerealiseerd, waaronder op de begane grond
mogelijkheid wordt geboden voor circa 4.500 m2 (kleinschalige)
multifunctionele bedrijfshuisvesting. Hiermee zullen de parkeergarages uit het
zicht van de Karspeldreef worden onttrokken. Door de mogelijkheid deze
Functie
Winkelruimte
Bedrijfs/kantoorruimten*
Markt
Huidige situatie (m2)

ca. 7.300 m2
ca. 5.500 m2
ca. 6.000 m2
Nieuwe situatie (m2)

ca. 8.500 m2
ca. 12.500 m2
ca. 7.000 m2
ca. 4.000 m2
***
Key-torens (huidig)**
2
* Hierbij is inbegrepen ca. 2000 m bedrijfsen kantoorruimte, welke nu in gebruik is bij m.n. de
Pinkstergemeente en Jesus Christ Mission.
** Hoewel de kantoor- en bedrijfsruimten wel in het gebied K-midden zijn gevestigd worden ze
echter voor het nieuwe programma K-midden niet meegerekend.
*** Nader te bepalen in renovatieplan voor de Key-flats
39
4.3.
18 december 2001
Sociaal- maatschappelijk programma
Onderbouwing en kenmerken
Het welzijns-, onderwijs-, sport- en cultuurbeleid van het stadsdeel is gericht
op het verbeteren van de sociale samenhang en de sociale kwaliteit in de te
vernieuwen gebieden, waarbij thema's als opvang, ontmoeting en recreatie,
vorming en educatie, belangenbehartiging en activering een centrale plaats
innemen. Het gaat om versterking van de maatschappelijke positie van
bewoners en maatschappelijke organisaties die een belangrijke bijdrage
leveren aan de sociale infrastructuur in Zuidoost. Gerealiseerd wordt dat
sociaal-culturele zelforganisaties een belangrijke rol vervullen in de sociale
infrastructuur en in belangrijke mate bijdragen aan de participatiedoelstelling
van het stadsdeel.
De algemene (ruimtelijke) doelstelling voor de sociale infrastructuur voor Kmidden is de volgende: de infrastructuur sluit aan bij het gegeven dat het
gebied als centrum fungeert voor alle bewoners van de K-buurt inclusief
Kelbergen, Kantershof en Kortvoort. Maatschappelijke voorzieningen gericht
op bestaande en toekomstige bewoners van de K-buurt moeten een plek
krijgen in de buurt, waarbij met name wordt ingespeeld op de sociaal-culturele
diversiteit van de bevolking.
Bestaande en toekomstige voorzieningen moeten de sociaal-economische
potentie van de bewoners aanboren en versterken.
Door de ligging aan de Karspeldreef en de nabijheid van het metrostation en
scholenclusters is de buurt zeer geschikt voor maatschappelijke
voorzieningen, die een groter gebied bedienen dan het plangebied zelf. Het
centrum in de K-buurt moet voor bewoners en bezoekers een eigen identiteit
krijgen, die tevens zorgt voor grotere herkenbaarheid op grotere schaal.
Programmatische invulling
In het plangebied wordt rekening gehouden met een totaaloppervlak van
maximaal 7.000 m2 aan maatschappelijke voorzieningen. Daarvan bedraagt
het oppervlakte nieuw te realiseren maatschappelijke voorzieningen circa
3.400 m2. Er heeft nog niet met alle betrokken partijen overleg
plaatsgevonden over de toekomstige ruimtebehoefte. Onderzocht moet nog
worden wat de werkelijke vervangingsbehoefte is van de huidige sociale
infrastructuur.
Welzijn
Het buurthuis en het medisch centrum blijven gehandhaafd en vormen een
cluster ten noorden van de Karspeldreef. Ten zuiden van de Karspeldreef
blijven het CREA-gebouw en de moskee gehandhaafd. Naast de moskee is
ruimte gereserveerd voor een cluster maatschappelijke voorzieningen.
Gedacht wordt aan een verzamelgebouw voor zelforganisaties gecombineerd
met een centrum voor hulp en advies. Een verzamelgebouw zou inspelen op
de grote ruimtebehoefte onder zelforganisaties. De doelstelling van een
centrum voor hulp en advies is de sociale cohesie te versterken via sociaalculturele lijnen door het aanbieden van professionele hulp en advies op
diverse terreinen.
De trekkers in het voorzieningenaanbod, zoals het buurthuis en het medisch
centrum, hebben een centrale positie en goed zichtbare plek in het hart van
de K-buurt. Deze buurtoverschrijdende voorzieningen zijn gunstig gelegen ten
opzichte van het wegennet, de parkeervoorzieningen en de metro.
Ruimtelijke inbedding
Wat betreft de ruimtelijke inbedding van de sociale infrastructuur geldt een
aantal uitgangspunten, grotendeels voortkomend uit het plan van aanpak:
stimulering bebouwing rondom scholenclusters, vanwege sociale

veiligheid;
goede doorstroom van verkeersbewegingen in verschillende richtingen in
verband met levendigheid en sociale veiligheid.
Een aantal welzijnsvoorzieningen zoals Alcides Zuidoost kan gehandhaafd

blijven op de huidige locatie in de plinten van parkeergarage Klieverink. In de
percelen langs de Karspeldreef is op een aantal plekken ruimte gereserveerd
voor maatschappelijke voorzieningen. Hier kunnen bestaande en nieuwe
gebundelde spreiding van voorzieningen over het gebied;

goede samenhang tussen buurt en centrum;
kleinschalig overzicht, bevordering van sociale contacten en ontmoeting;
40
18 december 2001
voorzieningen gevestigd worden die zich minder goed lenen voor combinatie
met andere maatschappelijke functies.
Tabel: Indicatie Sociaal maatschappelijk programma
Onderwijs
De scholenclusters zijn gesitueerd in Kantershof en Kortvoort en vervullen
een belangrijke rol voor de buurten in de directe omgeving. Het is de
bedoeling dat de gebruiksmogelijkheden en openingstijden van de
schoolgebouwen worden verruimd ten behoeve van activiteiten voor
volwassen ouderen en voor sportactiviteiten. Stimulering van voorzieningen
rondom scholenclusters is van belang uit oogpunt van sociale veiligheid.
Ongewijzigd
Buurthuis De Bonte Kraai
Medisch Centrum
Alcides Centraal Bureau
Krater
CREA-gebouw
Moskee
Scouting
Sport en recreatie
In het plangebied wordt rekening gehouden met een aantal verspreid liggende
speelvoorzieningen voor 0-6 jarigen. De oudere doelgroepen kunnen gebruik
maken van Fort Kraaiennest en de sport- en spelbaan.
Uit oogpunt van sociale veiligheid zijn veilige fiets- en looproutes naar de
maatschappelijke voorzieningen van groot belang. Bijzondere aandacht zal in
de volgende fase besteed moeten worden aan het creren van goede,
levendige verblijfsplekken waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. De
inrichting van deze plekken zal in samenwerking met diverse culturele
groepen tot stand worden gebracht.
Voor de levendigheid en sociale veiligheid is het tevens van belang dat aan
beide zijden van de dreef avondactiviteiten (mogelijk ook horeca-activiteiten)
plaatsvinden.
Mogelijk nieuw te realiseren

Inloopvestiging De Meren
Jongerencentrum
Ouder- en kindcentrum
Verzamelgebouw zelforganisatie
Centrum voor Hulp en Advies
Pinkstergemeente
Begeleid Wonen
Nadere studie
Indicatie programma en haalbaarheid

Op een aantal punten van het programma kan nog geen helderheid worden
geboden over de haalbaarheid. In de volgende fase zal dit in overleg met
betrokken organisaties nader worden uitgezocht. De sector MO van het
stadsdeel laat momenteel onderzoek verrichten naar de (financile)
haalbaarheid van een verzamelgebouw voor zelforganisaties in het
plangebied. Zaken die daarbij aan de orde komen zijn de ruimtebehoefte van
potentile gebruikers, de beheervorm, inrichting van het gebouw en de
financile haalbaarheid.
Onderstaand wordt een indicatie gegeven van het sociaal maatschappelijke
programma:
Church of the Pentacost

Otrobanda
Bureau Jeugdzorg
41
18 december 2001
Figuur 11: Structuur openbare ruimte
42
4.4.
18 december 2001
Openbare ruimte
Door het opheffen van de verschillende verticale niveaus ontstaat de ruimte

die als multifunctioneel centrumgebied wordt ingericht. In vergelijking tot het
omliggende gebied zal er in K-midden vanwege het intensieve ruimtegebruik
sprake zijn van veel verharding.
Bij de inrichting van de openbare ruimte staan de sociale veiligheid en de
kwaliteit voorop.
De hoofdstructuur van de openbare ruimte bestaat uit de boulevard met drie
noord-zuid verbindingen: twee in de vorm van groene verbindingszones en
n van hoogstedelijke aard in het centrumgebied. De inrichting van de
openbare ruimte wordt op een aantal plekken verbijzonderd:
in het centrumgebied, tussen de groene noord-zuid verbindingen in, en op
het noordelijk en zuidelijk plein;
rond de entrees van de Key-torens, gekoppeld aan de buurtstraten dwars
op de Karspeldreef.
Ter plekke van het winkelcentrum en het business centre liggen de gebouwen
iets verder naar achter, waardoor een voorzone van ongeveer 10 meter
ontstaat. Deze voorzone biedt ruimte aan winkeluitstallingen, straatmeubilair
en winkelend en wandelend publiek. De voorzone is tevens een plek waar
mensen elkaar ontmoeten.
Het noordelijk plein vormt het hart van de buurt. Dit plein ligt in het verlengde
van de Kromwijkdreef, biedt ruimte aan een groot deel van de markt en is
tevens gekoppeld aan de entree van het metrostation. Aan het plein is ruimte
voor allerlei publiektrekkende functies zoals horeca, zodat er een levendig
plein kan ontstaan.
Het centrumgebied krijgt een hoog kwaliteitsniveau qua vormgeving en
materialisatie. De materialisatie van de centrale openbare ruimte-inrichting
dient qua sfeer en kleur passend te zijn bij de architectuur en de
groeninrichting.
43
18 december 2001
Figuur 12: Verkeersstructuur

44
18 december 2001
de Kromwijkdreef is verlaagd tot en met de kruising met het

Kantershofpad en zal vanaf daar weer stijgen.
De stijgen daalpunten op de dreven zijn ingetekend in de plankaart op
pagina 28.
Beheerbaarheid
De realisering van dit plan moet bijdragen aan een goed beheerbaar
centrumgebied Kraaiennest. Met dit plan verdwijnen veel onoverzichtelijke en
donkere plekken en ontstaat een heldere structuur en een overzichtelijk
centrum.
Bij de uitwerking van dit SPvE in een stedenbouwkundig plan en
maaiveldontwerp blijft er echter een aantal aandachtspunten vanuit
beheersoogpunt bestaan:
In het SPvE zijn in het centrumgebied van Kraaiennest veel pleinen en andere
grote openbare ruimten opgenomen. Afgezien van de beheerkosten van de
gebieden is het belangrijk dat de openbare ruimten een duidelijke invulling
krijgen om te voorkomen dat er net als in de huidige situatie moeilijk te
beheren plekken ontstaan.
Rond het winkelcentrum kunnen veel overlastsituaties ontstaan, bijvoorbeeld
bij het laden en lossen. Bij de uitwerking van de plannen is aandacht nodig
voor het voorkomen van donkere hoeken en achterkanten en aandacht nodig
voor een goede scheiding tussen openbaar en priv.
Overige aandachtspunten bij de uitwerking van het SPvE zijn de materialisatie
van het gebied, de vormgeving van de hoogteverschillen, de vuilinzameling
en de uitwerking van de verkeersstructuur.
4.5.
Verkeersstructuur
De Karspeldreef zal een totaal nieuw profiel krijgen met een breedte van
ongeveer 52 meter. Hij zal worden ingericht als boulevard met twee maal "n
rijstrook plus" (de strook is breed genoeg om een afslaand voertuig te
passeren) voor het doorgaand verkeer en twee parallelwegen. De boulevard
krijgt een groen karakter door het aanleggen van twee middenbermen en
zijbermen.
Naast de boulevard wordt K-midden ontsloten door een netwerk van
buurtstraten, waarbij de woonbuurten zo veel mogelijk solitair ontsloten
worden vanaf de dreef.
Verkeer en Infrastructuur
Uitgangspunt voor het SPvE K-midden is, zoals vastgesteld in het Plan van
Aanpak K-midden van december 2000, verlaging van de Karspeldreef. Dit
betekent dat de verkeersstructuur in de nieuwe situatie fors zal verschillen
van de verkeerssituatie zoals die nu is. Belangrijkste verschil is dat de
verkeerssoorten niet meer gescheiden zijn van elkaar.
Met betrekking tot het verlagen van de dreven binnen K-midden geldt het
volgende:
de Karspeldreef wordt verlaagd vanaf de onderdoorgang bij het
Kelbergenpad tot aan de reeds verlaagde 's Gravendijkdreef;
de Groesbeekdreef wordt verlaagd vanaf de onderdoorgang bij het
Kraaiennestpad tot en met de kruising met de Karspeldreef;
Figuur 13: Profiel Karspeldreef
45
18 december 2001
Ter plekke van de hooggelegen Karspeldreef, de ontsluitingen van de

parkeergarages op dreefniveau en de eveneens op dreefniveau gelegen
parkeerplaatsen tussen de garages en de dreef vinden we enkelriolen voor de
regenwaterafvoer en kabels voor de openbare verlichting. Met het verlagen
van de dreef en de sloop van parkeergarages zullen al deze kabels en
leidingen verdwijnen en vervangen worden door een nieuwe infrastructuur.
In de directe omgeving van De Key-torens zijn meer voorzieningen die waar
nodig omgelegd of vernieuwd kunnen worden.
Het meest noordwestelijk geprojecteerde bouwblok valt voor een deel samen
met een hoofdleiding van de stadsverwarming. Die leiding zal wellicht moeten
worden omgelegd.
om de doorstroom te bevorderen wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt

van T-kruisingen;
de dienwegen van de flats Kikkenstein, Kruitberg en Kleiburg krijgen
directe aansluitingen op de Karspeldreef;
de vier geplande woonbuurten van K-zuid krijgen elk een eigen
ontsluiting. Laag Kralenbeek en Laag Kouwenoord worden primair vanaf
de Karspeldreef ontsloten. Laag Kempering en Laag Klieverink worden
primair vanaf de Kromwijkdreef ontsloten;
in het profiel van de boulevard worden rond het metrostation twee
dubbele bushaltes opgenomen;
taxi-standplaatsen worden mogelijk in de zone met dubbelzijdig
dwarsparkeren voor het business centre opgenomen;
het gerenoveerde metrostation wordt onderdeel van de noordwand van
het plein en toegankelijk vanaf de boulevard.
Langzaamverkeer
De bestaande fietspadenstructuur wordt zo veel mogelijk gehandhaafd. De
fietspaden in noord-zuid richting lopen door in de groene verbindingszones. In
oost-west richting zullen fietsers gebruik maken van het Kantershofpad aan
de zuidzijde, het Kraaiennestpad aan de noordzijde en de parallelwegen
langs de dreef.
Uitgangspunt is dat de fietspaden zo gestrekt mogelijk door K-noord, Kmidden en K-zuid lopen.
Op drie plekken zullen er oversteekplaatsen worden aangelegd: bij de beide
groene noord-zuid verbindingen en bij het centrumgebied. Door de ruime
opzet van de boulevard met midden- en zijbermen kunnen er veilige
oversteekplaatsen worden gecreerd.
Kabels en leidingen
Ter plaatse van de metro wordt het plangebied doorsneden door
hoogspanningskabels ten behoeve van het plangebied en de metro. Verwacht
mag worden dat vooruitlopend op de verbouwing van de metro
hoogspanningskabels omgelegd moeten worden.
Figuur 14: Kabels en leidingen
Het bestaande trac van het Gaasperparkpad doorkruist een bouwblok in de

noordoosthoek van het plan. Daarmee is het blok ook geprojecteerd over
46
18 december 2001
hoofdleidingen van de stadsverwarming, het gasnet, en het

gasreduceerstation. De leidingen kunnen worden omgelegd en het
gasreduceerstation kan worden geherpositioneerd en opgenomen in de
geprojecteerde bebouwing. Op diverse plaatsen zullen te handhaven
hoofdleidingen die onder nieuw aan te leggen wegen blijken te liggen
beschermd moeten worden.
voor het winkelcentrum 1 per 50 m2;

voor de markt 1 per kraam;
voor bedrijven 1 per 150 m2;
voor kantoren 1 per 75 m2;
voor overige voorzieningen 1 per 100 m2.
Tabel: benodigd aantal parkeerplaatsen:

Programmaonderdeel Hoeveelheid
Norm
Aantal pp
Woningen met
360
1,1 op 1
396
koppelverkoop
Overige woningen
360
1 op 1
360
nieuwbouw
Bestaande woningen
588
0,7 op 1
412
2
Winkelcentrum
8.500
1 op 50 m
170
Markt
130
1 per kraam
130
Bedrijven
8.300
1 op 150 m2
56
Voorzieningen
7.000
1 op 100 m2
70
Totaal
1.594 pp
Parkeren
Het totaal aantal benodigde parkeerplaatsen is circa 1.600. Dit aantal is
berekend op basis van de normen zoals vastgelegd in de Parkeernota van het
stadsdeel zuidoost.
In het plan zijn ongeveer 1650 parkeerplaatsen opgenomen. Van deze

parkeerplaatsen bevinden er zich circa 800 in de te handhaven
parkeergarages Kralenbeek en Klieverink aan de zuidzijde van de dreef.
De overige parkeerplaatsen zijn als volgt over het gebied verdeeld:
240 parkeerplaatsen half verdiept onder de woningbouwblokken aan de
noorden zuidzijde van de dreef;
150 parkeerplaatsen onder het winkelcentrum;
460 parkeerplaatsen op het maaiveld.
In het plan is dus een surplus van circa 60 parkeerplaatsen opgenomen. Dit
surplus kan op topdagen ingezet worden voor het opvangen van extra
parkeerdruk en 's avonds en in de weekends eventueel worden ingezet ten
behoeve van parkeren voor de 3Ks. Naar de mogelijkheden hiervoor wordt
verder onderzoek verricht.
voor nieuwbouwwoningen met koppelverkoop van parkeerplaats: 1,0

parkeerplaats per woning in afgeschermd gebied en additioneel 0,1 in
openbaar gebied;
voor overige nieuwbouw 1,0 per woning in openbaar gebied;
voor bestaande woningen 0,7 per woning;
47
18 december 2001
Figuur 15: Parkeerbalans, aanbod parkeerplaatsen

48
18 december 2001
Het maaiveldparkeren worden uitgevoerd in de vorm van langsparkeren

langs de buurtstraten en parallelwegen en in dubbelzijdig dwarsparkeren
voor het winkelcentrum en het business centre.
Parkeren voor het business centre dient opgelost te worden binnen het
bouwblok. Binnen de parkeerbalans voor het SPvE K-midden zijn er geen
parkeerplaatsen voor het business centre gereserveerd.
4.6.
de globale bouwhoogte;
de architectonische en ruimtelijke kwaliteit;
de ligging van de groene noord-zuid verbindingen en de zuidelijke
centrale pleinruimte.
In Bijlage 2 zijn principedoorsneden, inclusief het profiel van de

Karspeldreef, toegevoegd. Deze behoren bij dit stedenbouwkundig kader.
Hierbij moet worden aangemerkt dat de bouwhoogten ook in de doorsneden
indicatief zijn opgenomen.
Stedenbouwkundig kader
In de volgende planfase zal op basis van het SPvE gewerkt worden aan
ontwerpen van de afzonderlijke gedeelten van het gebied K-midden. Gezien
de fasering in de uitvoering is het van belang om in het SPvE de belangrijke
kaders vast te leggen. Deze kaders, opgenomen in figuur 17, betreffen
rooilijnen,
globale
bouwhoogten,
plinthoogten,
uitgiftegrenzen,
bouwaccenten, globale verdeling van woningaantallen over de
bouwblokken, entrees en woningorintaties. De kaders manifesteren zich
met name aan de dreefzijde, waar de eenheid van de boulevard en
daarmee het plan gegarandeerd moet worden. Bij het formuleren van het
stedenbouwkundig kader is onderscheid gemaakt tussen:
1. de blokken ten noorden van de Karspeldreef en het blok op de plek
van de huidige garage Kouwenoord (A t/m K + O);
2. overige blokken aan de zuidkant van de Karspeldreef (L + M + N).
Voor de eerste categorie zijn de kaders scherper vastgelegd dan voor de
tweede categorie. Op basis van financieel, technisch, stedenbouwkundig en
programmatisch onderzoek zal voor de tweede categorie gezocht worden
naar een optimale ontwikkelingsstrategie. Dit zal gebeuren in nauw overleg
met betrokken partijen (in ieder geval De Key en Dienst Parkeergebouwen).
Figuur 16: Bouwblokken
De blokken L + M + N zijn in figuur 17 met een arcering aangeduid als

ontwikkelingsgebied. Met name de verkaveling, de locatie van functies en
de vorm en ontsluiting van de bouwblokken moeten nog nader worden
uitgewerkt. Een aantal zaken wordt voor het gebied met dit SPvE echter wel
vastgelegd:
de rooilijnen ter plekke van de boulevard;
de programmatische eisen;
Orintatie bouwblokken
De bouwblokken en gebouwen in het centrumgebied worden specifiek
gericht op de centrale openbare ruimte. Aan de dreefzijde zal sprake zijn
van hoogteaccenten als begrenzing van het centrale openbare
ruimtegebied. Arcades, terugspringingen, dubbele gevels etc. moeten de
maat
en
schaal
passend
bij
een
verblijfsgebied
creren.
49
18 december 2001
Figuur 17: Kader rooilijnen en maatvoering
50
18 december 2001
Architectuur
Qua architectuur zullen de bouwblokken aan de oosten westzijde van het
plangebied terughoudend zijn en familie van elkaar zijn. De centrumfuncties
dienen juist elk een eigen specifieke vormgeving te krijgen. Wel moeten
deze blokken en gebouwen in het centrum nadrukkelijk met elkaar en met
de inrichting van de openbare ruimte afgestemd worden.
Er zal sprake zijn van afwisselend, maar ingetogen kleurgebruik, waarbij het
accent ligt op lichte kleuren. Er is een goede afstemming van architectuur,
inrichting van openbare ruimte en van het groen noodzakelijk.
Er zal gewerkt worden met verschillende families van bouwblokken.
Bouwblokken die familie zijn worden qua programma, materiaalgebruik,
bouwhoogte en plinthoogte nauw op elkaar afgestemd. De verschillende
families bij elkaar moeten een levendig en coherent beeld opleveren.
Er zijn 4 families van bouwblokken. Op nevenstaand kaartje staan de
families aangegeven.
Figuur 18: Families van bouwblokken
Rooilijnen en maten
het nieuwe profiel van de Karspeldreef heeft een maat van 52 meter (58
meter voor het terugliggende gedeelte ter plaatse van het winkelcentrum
en business centre);
de groene verbindingszones hebben een minimale breedte van 36
meter;
het nieuwe metrostation wordt in de rooilijn geplaatst van het blok E aan
het centrale plein, zodat het metrostation zijn toegang heeft aan het
plein en in de oksel van de marktopstelling ligt;
de rooilijnen van de blokken aan de noordzijde van de dreef worden aan
alle zijden vastgelegd. Voor de blokken aan de zuidzijde van de dreef en
de oostzijde van de s-Gravendijkdreef worden alleen de rooilijnen aan
de dreef vastgelegd;
4.7.
de uitgiftegrenzen vallen samen met de rooilijnen, met uitzondering van

de parkzijde van de aan de noordzijde van de boulevard gelegen
woningbouwblokken, waar sprake zal zijn van een overgangszone;
het centrumgebied wordt beindigd door bebouwingsaccenten.
Inpassing De Key-torens in de stedenbouwkundige structuur
De woontorens van De Key blijven behouden, maar ondergaan een

ingrijpende renovatie. Op basis van een bouwkundige verkenning naar de
mogelijkheden van de flats, worden plannen ontwikkeld om de torens een
goede toekomstwaarde te geven. Hierbij gaat het zowel om de buitenkant
(uitstraling, identiteit) als om de binnenkant (aanpassing entrees en
installaties, samenvoegen van woningen en herinrichting van de
commercile ruimten).
51
18 december 2001
Figuur 19: Kader openbare ruimte
52
18 december 2001
de parkeergarages en vice versa komen. De renovatie van de woontorens

hangt nauw samen met de renovatie van de parkeergarages en de
herinrichting van het maaiveld aan de zuidzijde van de dreef.
Voor de vernieuwing van de woontorens van De Key zullen dezelfde
randvoorwaarden gelden als voor de vernieuwingsoperatie. De Key vindt
herpositionering van de torens belangrijk en onderzoekt de verschillende
mogelijkheden daartoe.
Ook de bedrijfsruimten in de plinten worden ingrijpend gerenoveerd. Dit
betekent een aanvulling op het economische programma.
Door hun hoogte en potentile uitstraling bieden de torens de mogelijkheid

om afzonderlijke deelgebieden identiteit te verlenen. Dit kan onder meer door
bij elke toren een passende manier te kiezen waarop de openbare ruimte en
het gebouw met elkaar in contact staan. Daarnaast kunnen ingrepen in de
torens ervoor zorgen dat individuele identificatie met de eigen woning
mogelijk is. Door bijvoorbeeld de hoogte te breken (met sleuven of
uitkragingen) of te wisselen met gevelmaterialen, kunnen bewoners zonder
verdiepingen te hoeven tellen gemakkelijker hun eigen woning aanwijzen.
Omdat loskoppeling van de flats en de parkeergarages plaatsvindt, komen er
nieuwe entrees op maaiveldniveau. Deze zijn op dezelfde plaats gesitueerd
als de huidige entrees, dus niet aan de zijde van de Karspeldreef. De flats
krijgen een duidelijk adres aan de Karspeldreef. Daarnaast moet er een
logische en veilige route voor zowel voetgangers als autos van de flats naar
53
18 december 2001
54
18 december 2001
5. PLANNING EN FASERING
weer teruggeplant moeten worden, etcetera. Al deze voorbereidingen

vereisen overleg met bewoners en instellingen en duren minimaal twee jaar.
5.1.
5.3.
Plankaders ten behoeve van de planontwikkeling
Voordat een ontwerp voor bijvoorbeeld woningen, een straat of een wijk
gemaakt kan worden, moet een kader ontwikkeld zijn. Dit kader wordt
gevormd door het Plan van Aanpak en het Stedenbouwkundig Programma
van Eisen (SPvE).
De vernieuwing van K-midden zal gefaseerd worden uitgevoerd. Dit is

noodzakelijk om de bereikbaarheid van en de leefbaarheid in de buurt te
kunnen waarborgen. Zo zal bijvoorbeeld het huidige winkelcentrum pas
gesloopt worden als het nieuwe is geopend. Tijdens de uitvoering zullen de
woningen, winkels, bedrijven en markt bereikbaar blijven al of niet via tijdelijke
hulpwegen.
In de bijgevoegde planning is rekening gehouden met de sloop van de
parkeergarage Kempering en de voorkeursverkaveling voor het zuidelijk deel
van het gebied. Nader onderzoek naar de financile en technische
haalbaarheid van dit ontwikkelingsgebied kan invloed hebben op de planning.
Het Plan van Aanpak, het fase-2 product volgens het PLABERUM, is in
december 2000 vastgesteld door de Stadsdeelraad Zuidoost. In 2001 is het
voorliggende SPvE ontwikkeld, een fase-3 product volgens het PLABERUM. De
uitgangspunten uit het Plan van Aanpak zijn verder gedetailleerd. Het SPvE
bevat tevens het zogenaamde go-no go besluit.
Zodra het SPvE is vastgesteld door de Stadsdeelraad Zuidoost wordt er
gestart met het ontwerp van de nieuwe Karspeldreef, gevolgd door het
centrumgebied en omgeving. Tevens wordt direct gestart met het
Bestemmingsplan Kraaiennest-midden. Hoe eerder dit immers geldig is hoe
sneller de bouwvergunningsprocedures kunnen worden afgerond. Een
bouwvergunning is nodig voor onder meer de nieuwe dreef, het nieuwe
centrumgebied en de renovatie van de torens van De Key.
5.2.
Fasering van de uitvoering
De uitvoering start medio 2003 met de reconstructie van de Karspeldreef. De

verlaging van de dreef zal in twee fases worden uitgevoerd: eerst het deel
tussen Kromwijkdreef en 's-Gravendijkdreef, daarna het deel tussen de
Kromwijkdreef en de Groesbeekdreef. Door middel van hulpwegen blijft de
buurt bereikbaar. Eind 2004 is de reconstructie van de Karspeldreef een feit.
Aan de noordzijde van de dreef wordt medio 2003 gestart met de sloop van
de parkeergarage Kikkenstein. Daarna wordt het westelijke deel van het plan
(met o.m. het nieuwe winkelcentrum) gerealiseerd (blokken C en D). Het
gebied tussen de Groesbeekdreef en parkeergarage Kikkenstein (met de
realisatie van bouwblokken A en B) kan al vanaf begin 2004 bebouwd
worden: daar hoeft immers niets gesloopt te worden. Deze blokken kunnen
medio 2005 opgeleverd worden. Het noordelijke centrumgebied, tot aan de
parkeergarage Kleiburg/Koningshoef, wordt begin 2006 opgeleverd. Zodra dit
klaar is kan de parkeergarage gesloopt worden en de rest van het noordelijke
plangebied gerealiseerd worden. De realisatie van deze blokken (E, F, G en
H) loopt van medio 2007 tot begin 2009.
Realisatie van de plannen
Het ontwikkelen van plankaders en ontwerpen heeft tot doel om een nieuw
en/of ander gebied te realiseren. Voordat het nieuwe centrum daadwerkelijk
gerealiseerd is, is nog een lange weg te gaan.
Na de ontwikkeling van de plannen start de voorbereidende fase ten behoeve
van de uitvoering. Om deze voortvarend te kunnen doorlopen is nu reeds
gekeken naar de huidige ligging van de kabels en leidingen; het is vooral van
belang in een vroeg stadium te weten welke verlegd moeten worden.
Daarnaast is een opzet gemaakt voor de positie van bouwwegen, hoe de
tijdelijke bushaltes komen te liggen, welke bomen gekapt en waar mogelijk
55
18 december 2001
De inrichting van het maaiveld komt telkens aan bod na afronding van de
bouwwerkzaamheden in de verschillende deelplangebieden en is in 3 tot 4
maanden na oplevering van de laatste gebouwen gereed.
Het metrostation krijgt ook een grote opknapbeurt. Het ligt in de verwachting
dat het GVB tegelijk met de ontwikkeling van het centrumgebied in 2004 gaat
starten met de werkzaamheden.
5.4.
Uitwerking in Stedenbouwkundige plannen
Het SPvE zal in de planvorming in verschillende Stedenbouwkundige Plannen

(SP's) worden uitgewerkt. In onderstaande afbeelding worden de
verschillende SP's globaal weergegeven.
De planning voor de realisatie van de zuidzijde van de dreef is mede

afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek en het overleg tussen
betrokken partijen. Voorlopig wordt uitgegaan van renovatie en ombouwing
van de parkeergarages Kralenbeek en Klieverink in 2004 en 2005. Begin
2006 wordt de parkeergarage Kouwenoord gesloopt. Indien uit onderzoek
blijkt dat sloop van de parkeergarage Kempering haalbaar is, wordt deze ook
in 2006 gesloopt (in de planning is dit opgenomen). De nieuwbouw wordt hier
gerealiseerd tussen medio 2006 en eind 2007.
Woningstichting De Key gaat de vier torens tussen 2004 en 2007 toren voor
toren renoveren.
Figuur 20: Globale indeling Stedenbouwkundige Plannen
56
18 december 2001
57
18 december 2001
58
18 december 2001
59
18 december 2001
60
18 december 2001
6. FINANCIN
hiervoor zijn gebaseerd op ramingen en taxaties. Voor wat betreft het

winkelcentrum wordt uitgegaan van een naadloze verhuizing van het oude
naar het nieuwe winkelcentrum.
Niet opgenomen in de grondexploitatie zijn de sloopkosten voor de garages
Kleiburg/Koningshoef, Kikkenstein/Kruitberg en Kouwenoord. Tevens zijn de
verwervings- en ontruimingskosten voor de beindiging van de in deze
garages aanwezige huurrechten niet opgenomen De benodigde financile
middelen voor de hiervoor genoemde posten zijn geregeld in het
parkeergaragebudget uit de Saneringsmiddelen Nieuw Amsterdam.
In de grondexploitatiebegroting is rekening gehouden met mogelijke
aanpassingen aan de te handhaven in te passen bestaande gebouwen voor
zover deze noodzakelijk zijn in verband met het realiseren van dit SPvE..
De financile paragraaf is gebaseerd op de grondexploitatiebegroting Kmidden (plannummer 280.81).

De grondexploitatie K-midden maakt onderdeel uit van de in het kader van de
vernieuwing Bijlmermeer beschikbare financile middelen.
6.1.
Grondexploitatiegrens
De in de grondexploitatie opgenomen kosten en opbrengsten hebben

betrekking op activiteiten binnen het gebied zoals omschreven in hoofdstuk 2
en aangeduid in figuur 3.
6.2.
Grondgebruik
6.4.
Het plangebied K-midden is een gebied met een oppervlak binnen de

grondexploitatiebegrenzing van ca 17 hectare. Hiervan is ca. 7 ha. groen, 6
hectare verhard en 4 hectare bebouwd. De bebouwing bestaat uit een zestal
parkeergarages, vier hoogbouwtorens, een moskee, het CREA-gebouw,
Medisch Centrum Kraaiennest en Buurtcentrum De Bonte Kraai.
Na realisatie van de plannen resteert van de huidige bebouwing nog iets meer
dan 1 hectare. Toegevoegd wordt ca. 7 ha bebouwing. Het resterend
oppervlak bestaat uit 6 ha. verharding en 3 ha. groen.
6.3.
Kosten en opbrengsten
In de grondexploitatiebegroting zijn de kosten van bouwen woonrijp maken,

inclusief rioleringen, opgenomen. Deze kosten en opbrengsten zijn gebaseerd
op uitgangspunten en richtlijnen zoals gebruikelijk in Amsterdam. Er zijn
ramingen gemaakt door de DWR ten aanzien van de rioleringen. In overleg
met de sector Beheer & Milieu zijn de kosten van aanpassingen aan kabels
leidingen en andere bijzondere infrastructuur geraamd.
De overige ramingen zijn gebaseerd op de eenheidsprijzensystematiek zoals
wordt gehanteerd in het Grondexploitatie en Planning Systeem (GEPS) van
de stad Amsterdam. De gangbare opslagpercentages voor onvoorzien, BTW
en overhead zijn in de kosten opgenomen.
Bij de grondopbrengsten is rekening gehouden met 595 nieuwbouwwoningen,
8.500 m2 detailhandel, 4.500 m2 bedrijfsruimte en 7.000 m2 maatschappelijke
functies.
In de grondexploitatie zijn geen kosten en opbrengsten opgenomen voor het
business centre. Indien meer duidelijkheid bestaat over de haalbaarheid van
het business centre zal hiervoor een aparte grondexploitatie worden
opgenomen.
Voor de woningbouw heeft een locatiewaardering plaatsgevonden door de
Stuurgroep Woningbouw. Deze hebben de locatie beoordeeld op de positie
die deze inneemt op de woningmarkt van het stadsdeel Zuidoost en een en
Verwervingen en ontruimingen
Het totale gebied, minus de te handhaven gebouwen, dient min of meer kaal
te worden opgeleverd. In het plangebied blijven de volgende gebouwen
gehandhaafd: het Medisch Centrum Kraaiennest, buurtcentrum De Bonte
Kraai, het grootste deel van het CREA-gebouw, de moskee, de vier
woontorens van woningstichting De Key, en de parkeergarages Kempering en
Klieverink. Dit betekent dat de volgende gebouwen dienen te worden
aangekocht en ontruimd: de parkeergarages Kikkenstein/Kruitberg,
Kleiburg/Koningshoef, Kempering. en Kouwenoord (met inbegrip van de erin
en eronder gevestigde functies zoals de Pinkstergemeente en het
winkelcentrum Kraaiennest) De in de grondexploitatie opgenomen bedragen
61
18 december 2001
ander is tevens geplaatst in de context van de woningmarkt in geheel

Amsterdam. Voor de bepaling van de grondopbrengsten zijn de gegevens
gebruikt die ook zijn gehanteerd bij het Finale Plan van Aanpak Bijlmermeer.
6.5.
De grondexploitatiebegroting
In de grondexploitatiebegroting is een post onrendabele investeringen

vervangende parkeergelegenheid voor de flats Kikkenstein, Kleiburg en
Kruitberg opgenomen. Deze kosten zijn een gevolg van de sloop van de
huidige parkeergelegenheid.
Tevens wordt in deze grondexploitatiebegroting de dekking geregeld voor het
krediet Sport en Spelcomplex waarover op 14 december 1999 reeds een
besluit is genomen. (SDR141299 RO/sport/192).
Het is mogelijk dat de (vertrouwelijk) vast te stellen grondexploitatiebegroting
in de planuitvoering afwijkingen ten opzichte van het thans geraamde
vertonen. Deze afwijkingen kunnen zowel positief als negatief voor de
gemeente uitvallen. Deze risicos zijn echter onvermijdbaar in dergelijke
complexe plannen. Voor het plan K-midden gelden op dit moment als
belangrijkste risicos: de verwervingskosten (met name van het
winkelcentrum) en voor de woningbouw: de grondopbrengsten en de
afzetmogelijkheden.
Aan de zuidzijde van de Karspeldreef worden naast de in het SpvE
voorgestelde ruimtelijke maatregelen ook de vier woontorens van
woningstichting De Key en twee parkeergarages opgeknapt De door de
verschillende partijen te nemen maatregelen zullen fysiek, financieel en in tijd
goed op elkaar moeten worden afgestemd. Daarom wordt voorgesteld de
gebieden rondom de parkeergarages Kralenbeek en Klieverink in nauwe
samenwerking met de betrokken partijen te ontwikkelen.
62
18 december 2001
Partijen voor het winkelcentrum

Met vertegenwoordigers van de eigenaar, de winkeliers en het stadsdeel is
regelmatig overleg geweest over de plannen voor het winkelcentrum. Dit heeft
geresulteerd in een opzet die door alle partijen wordt gedragen. In de
volgende fase zal de opzet op basis van een gecontinueerde samenwerking
verder worden uitgewerkt.
7. PARTICIPATIE EN OVERLEG
Het voorliggende Stedenbouwkundig Programma van Eisen is tot stand
gekomen met de inbreng van belanghebbenden. In dit hoofdstuk wordt het
proces van participatie en het traject van de formele inspraak beschreven.
7.1.
Participatieproces
Bewonersverenigingen
De bewoners van de verschillende buurten en flats in de K-buurt hebben zich
over
het
algemeen
georganiseerd
in
bewonersverenigingen.
Vertegenwoordigers van de verenigingen zijn tweemaal uitgenodigd om
plenair van gedachten te wisselen over de voortgang van het SPvE K-midden.
Uit buurten en complexen waar bewoners zich niet georganiseerd hebben,
zijn (helaas) bewoners op persoonlijke titel uitgenodigd.
Daarnaast
is
er
met
vertegenwoordigers
van
de
meeste
bewonersverenigingen bilateraal gesproken over de plannen.
De
projectgroep
organiseert
periodiek
communicatieoverleg
met
vertegenwoordigers van het bewonersplatform K-buurt, Patrimonium, De Key
en het stadsdeel. Onderwerp van gesprek is de participatie van bewoners en
de (afstemming van) communicatie naar bewoners en belanghebbenden.
Niet alleen de ondernemers, instellingen en bewoners in K-midden, maar ook

de bewoners in de gehele K-buurt hebben een direct belang bij de plannen
voor K-midden. Daarom was bij de totstandkoming van het SPvE naast
kwaliteit en tempo ook zorgvuldigheid een belangrijk criterium. Vanuit het
belang van kwaliteit zijn belanghebbenden regelmatig in verschillende gremia
inhoudelijk betrokken bij de planvorming. Vanwege het belang van tempo is
ervoor gekozen zoveel mogelijk alleen organisaties van ondernemers,
instellingen en bewoners te benaderen. Het is aan de organisaties
overgelaten hun achterban te informeren en te raadplegen. Vanuit het
oogpunt van zorgvuldigheid en om zoveel mogelijk mensen te bereiken is
driemaal een informatiemarkt georganiseerd in de buurt. Daarnaast staat de
deur van de projectgroep altijd open voor iedere belanghebbende. De
projectgroep is van mening dat de intensieve inbreng van bewoners en
ondernemers een zeer positieve invloed heeft gehad op de kwaliteit van het
SPvE.
Belanghebbenden en ondernemers
Met een groot aantal belanghebbenden (eigenaren, huurders en beheerders
in het gebied) zijn gesprekken gevoerd. Doel van de gesprekken was om
enerzijds mensen te informeren over de plannen en anderzijds hun mening en
inbreng te vragen.
Het planproces van het SPvE is onderverdeeld in twee fasen:

hoofdopzet voor de uitwerking van het Plan van Aanpak;
vastleggen hoofdprincipes en uitwerking naar een proefverkaveling.
7.2.
In beide planfases is een consultatieronde gehouden. De projectgroep deed

een voorzet en de belangenorganisaties gaven hun reactie. In beide ronden
kregen de belangenorganisaties gelegenheid schriftelijk te reageren.
De direct betrokken stadsdeelwethouders voor Ruimtelijke Ordening/Sociaaleconomische Vernieuwing en Economische Zaken en de leden van de
Commissie van Advies RO/SEV zijn door de projectgroep regelmatig
genformeerd over de voortgang.
Inspraak
Het SPvE K-midden heeft gedurende vier weken ter inzage gelegen.
Gedurende deze periode was er de mogelijkheid een inspraakreactie op het
plan te geven.
Tijdens de inspraakperiode is er een informatieavond en een inspraakavond
georganiseerd. Tijdens deze avonden zijn er veel vragen gesteld over de
plannen. Deze vragen hadden veelal een informatief karakter en zijn
63
18 december 2001
fase zal het bouwblok in nauw overleg met de besturen van het
medisch centrum en Bonte Kraai ontwikkeld worden. Daarbij zullen de
uitgangspunten als verwoord in paragraaf 2.3. van het SPvE als
leidraad gelden.
beantwoord in de verslagen van respectievelijk de informatie- en

inspraakavond. Ook zijn er formele inspraakreacties ingediend. Deze
inspraakreacties hebben op onderdelen geleid tot wijzigingen in het plan.
Onderstaand worden de inspraakreacties op een rijtje gezet en van antwoord
voorzien. De inspraakreactie staat telkens cursief vermeld.
De inspraakreacties zijn verdeeld in drie categorien:
1. Inspraakreacties die hebben geleid tot wijzigingen;
2. Inspraakreacties die worden meegenomen bij de uitwerking van de
plannen;
3. Niet gehonoreerde inspraakreacties.
De hoge bebouwing op het winkelcentrum belemmert het uitzicht van de

bewoners van Kikkenstein en Kruitberg. Bovendien geeft dit meer schaduw in
de winter.
De woontorens op het winkelcentrum zorgen ervoor dat het hof van
Kruitberg ruimtelijk begrensd wordt. De beschaduwing zal op een
zonnetafel worden onderzocht. Hieruit moet blijken in hoeverre de
torens tot hinderlijke schaduwwerking leiden. Mogelijk zal de
bouwhoogte van de torens naar aanleiding hiervan worden aangepast.
Mede om tegemoet te komen aan deze inspraakreactie wordt in het
definitieve SPvE de bouwhoogte minder strak voorgeschreven dan in
het document dat voor inspraak aan de belanghebbenden is
voorgelegd.
Inspraakreacties die hebben geleid tot wijzigingen

Koornhorst wordt ingepakt door nieuwbouw. De afstand tussen Koornhorst en
de nieuwe bebouwing op de plek van de garage Kouwenoord is te klein en de
bouwhoogte is te groot.
Naar aanleiding van deze inspraakreactie heeft nadere bestudering van
het bouwblok Kouwenoord plaatsgevonden. Het hoogteaccent van het
bouwblok is naar de zuidkant verplaatst en de noordkant van het
gebouw is iets kleiner gemaakt, zodat de afstand tot Koornhorst groter
is en daarmee het uitzicht wordt verbeterd.
De ontsluiting van de nieuwe wijk ten zuiden van de Key-toren Kralenbeek op

de Karspeldreef. In combinatie met de verlaging van de entree van
Kralenbeek is dit een verkeersonveilige situatie.
Ontsluiting van nieuwe buurten in K-zuid op de Karspeldreef. Heel K-zuid
moet ontsloten worden op de Kromwijkdreef. De woontorens mogen wel op
de Karspeldreef ontsloten worden.
De ontsluiting van de bedrijven in de garage van Kralenbeek en De Key toren
wordt opgelost via de ontsluiting van Kelbergen. Deze wordt doorgetrokken
richting K-zuid. Dit geeft teveel overlast op de ontsluiting van Kelbergen. Er
moet een rechtstreekse aftakking komen op de Karspeldreef komen zoals bij
Kouwenoord.
De orintatie en de bouwhoogte van het gebouw vr het medisch centrum

en de Bonte Kraai. Als je het gebouw anders orinteert kan de Bonte Kraai
gebruik maken van het plein. De bouwhoogte zorgt voor te weinig lichtinval.
In het nieuwe bouwblok aan het plein worden medisch centrum en
Bonte Kraai gentegreerd. De voorgestelde omvang is nodig om
tegemoet te komen aan het programma voor woningaantallen en
oppervlakte aan commercile ruimte. De voorgestelde orientatie is
nodig om ruimtelijk een goed plein creren. Mede om tegemoet te
komen aan de inspraakreactie wordt in het definitieve SPvE de
bouwhoogte minder strak voorgeschreven dan in het document dat
voor inspraak aan de belanghebbenden is voorgelegd. In de volgende
Voorgesteld wordt om de wijk Laag Kralenbeek niet te ontsluiten via de

ontsluitingsweg van Kelbergen. Dit betekent dat het SPvE op dit punt
wordt aangepast. Laag Kralenbeek en Laag Kouwenoord worden
ontsloten op de Karspeldreef, ofwel direct op de Karspeldreef ofwel op de
64
18 december 2001
ventweg. Onderzoek naar de mogelijkheden, mede in relatie tot de

afstand tot het kruispunt Groesbeekdreef / Karspeldreef, wordt
momenteel uitgevoerd.De belasting voor de woontorens door ontsluiting
van Laag Kralenbeek en Laag Kouwenoord wordt niet als problematisch
gezien. De belasting in de toekomst zal minder zijn dan de belasting nu in
de tijdelijke situatie In totaal gaat het voor Laag Kralenbeek om ongeveer
150 woningen en voor laag Kouwenoord om ongeveer 270 woningen. De
afstand tussen de ontsluitingsweg naar Laag Kralenbeek en de entree
van de woontoren Kralenbeek is voldoende om de veiligheid te
garanderen.
De afstand tussen het Nellesteinpad en de garage Kralenbeek. Er moet meer

ruimte voor de deur vrij blijven omdat er kinderen gebruik maken van de
ruimte.
Het Nellesteinpad loopt aan de oostzijde dicht langs de garage, om
goed aan te sluiten op het pad ten noorden van de dreef. De exacte
ligging wordt pas in de volgende planfase bepaald. Momenteel is de
minimale afstand ingetekend (4 5 meter). Er zal bij de uitwerking een
veilige oplossing gegarandeerd worden.
Een juridische vrijwaring voor geluidsoverlast die kan ontstaan voor nieuwe
functies die dichtbij de stichting BESOB worden toegevoegd.
Inspraakreacties die meegenomen worden in de volgende planfase
Er zijn geen mogelijkheden om een juridische vrijwaring te geven. Op

dit moment kan alleen worden toegezegd dat bij het ontwerp van het
bouwblok Kralenbeek, in samenwerking met BESOB, rekening zal
worden gehouden met het beperken van effecten van mogelijke
geluidsoverlast door gebruikers van het pand van BESOB.
Er zijn te weinig parkeerplaatsen voor Koornhorst. De parkeerplaatsen die in

de garage Kouwenoord worden gebruikt, moeten worden gecompenseerd.
Omdat dit gebied buiten de plangrens valt kan in het kader van dit
SPvE niet tegemoet gekomen worden aan dit inspraakpunt.Los hiervan
zal een onderzoek worden gedaan naar de huidige parkeersituatie voor
bewoners van Koornhorst. Het stadsdeel zal op basis van het resultaat
van dit onderzoek voorstellen doen aan eigenaar en bewoners voor
oplossing van een mogelijk parkeerprobleem.De bewoners van
Koornhorst die parkeerplaatsen huren in parkeergarage Kouwenoord
kunnen van deze faciliteit gebruik blijven maken tot medio 2005.
Er moet een veilige oplossing komen van de kruising van het Kantershofpad
met het autoverkeer.
Op zich is dit een normale situatie voor de Bijlmer. De woonwijken
zullen 30 kilometer zones worden. De kruisingen met fietspaden zullen
veilig (bijvoorbeeld oor het aanleggen van drempels) en overzichtelijk
worden vormgegeven.
De onbereikbaarheid van het medisch centrum in de nieuwe situatie en het

gebrek aan parkeerplaatsen voor de deur.
Het Nellesteinpad en het Kantershofpad moeten gehandhaafd blijven volgens

de huidige situatie.
Op korte afstand worden parkeerplaatsen ten oosten van Kruitberg

aangelegd. Er is ruimte voor parkeerplaatsen voor de deur voor
ontheffinghouders. Het plan blokkeert de mogelijkheden van het
medisch centrum op dit punt niet en biedt mogelijkheden om aan de
wensen en eisen tegemoet te komen. In de volgende planfase zal dit
verder worden uitgewerkt.
Vanuit K-midden is er geen aanleiding om de schuine ligging van het

Kantershofpad Kelbergen in aan te passen. In de plankaarten van het
SPvE wordt daarom de huidige situatie ingetekend. De aansluiting van
het Kantershofpad naar het zuiden wordt in het SPvE Laag Kralenbeek
verder vormgegeven.
65
18 december 2001
Niet gehonoreerde inspraakreacties
In het plangebied K-midden komen alleen speelvoorzieningen voor 0-6

jarigen. In K-zuid en K-noord worden voldoende voorzieningen voor 710 jarigen opgenomen.
Het versmallen van de Karspeldreef. Dit geeft verkeersoverlast. Door

congestie ontstaat er geluidsoverlast en stank.
De vernieuwing zorgt ervoor dat er te weinig sociale huurwoningen

overblijven. Nu is er 100% sociale huur, jullie bouwen in K-midden maar 30%
sociale huur. Er is een grote groep sociaal zwakkeren.
Met het verlagen van de dreef is het mogelijk een rustige stadstraat te
creren. Om de oversteekbaarheid te bevorderen is het wenselijk om
de Karspeldreef te versmallen. Onderzoek naar de verkeersstructuur
van de gehele Bijlmermeer heeft aangetoond dat de Karspeldreef
versmald kan worden. Dit is onder andere mogelijk doordat verkeer
over andere dreven wordt geleid. Uit het onderzoek is gebleken dat
kruispunten zorgvuldig moeten worden vormgegeven, onder andere om
sluipverkeer te voorkomen. Door versmalling van de dreef wordt de
afstand tussen het doorgaande autoverkeer en de woningen groter en
zal de geluidsbelasting kleiner worden.
In het Finale Plan van Aanpak wordt een eindbeeld van de Bijlmermeer
gegeven. In dit plan wordt een passende en betaalbare woning voor
iedereen die in de Bijlmer wil blijven gegarandeerd. Hierbij zal zoveel
mogelijk met de woonwensen van bewoners rekening worden
gehouden. Een aantal bewoners kan verhuizen naar de nieuwbouw en
anderen naar gerenoveerde hoogbouw. Om snel te huisvesten
worden pioniersblokken ontwikkeld, waar met name de sociale
huurwoningen in een hoger percentage (50%) worden gebouwd. In de
K-buurt zal Laag Kralenbeek als pioniersblok worden ontwikkeld, Voor
mensen die in de beginfase toch niet direct naar een woning van hun
keuze in de Bijlmer kunnen verhuizen, ontwikkelt Patrimonium een
systeem waarbij zij, die er recht op hebben, later alsnog met voorrang
een kans krijgen. De totale woningvoorraad in de Bijlmer na de
vernieuwing bestaat voor 55% uit sociale huurwoningen.
Er wordt met een te hoge dichtheid gebouwd. Er zou oorspronkelijk ruim

gebouwd worden, nu komt er toch weer gestapelde bouw.
Doelstelling van de vernieuwing van de Bijlmermeer is onder andere
het creren van verschillende woonmilieus en verschillende
dichtheden. Dit draagt bij aan de mogelijkheden voor een wooncarrire
in de Bijlmermeer. Het gebied K-midden is in het kader van het
totaalbeeld van de Bijlmermeer aangewezen als een gebied waar in
hoge dichtheden gebouwd gaat worden. Uitgangspunt bij de
vernieuwing van de Bijlmermeer is het terugbouwen van 110% van het
aantal woningen. Dit percentage is door de gemeenteraad vastgelegd.
K-midden moet een bijdrage leveren aan dit terugbouwpercentage.
Waarom slopen jullie hoogbouw en bouwen er hoogbouw voor terug?

De oude hoogbouw bestond uit galerijflats. De nieuwe hoogbouw zal
bestaan uit portiekflats. Het grote voordeel van portieketageflats is de
compartimentering, waardoor de woning meer identiteit heeft dan een
galerijwoning die in de massa opgaat. Effect hiervan is minder
inbraakgevoeligheid door betere afsluitbaarheid en grotere sociale
controle. Verder is er een betere scheiding tussen openbaar en priv
en zijn er minder openbare ruimtes, hetgeen positief is voor het beheer.
De nieuwe hoogbouw is bovendien veel kleinschaliger dan de
bestaande hoogbouw.
Het aantal parkeerplaatsen bij het winkelcentrum is te groot. Het is een

subcentrum en niet bedoeld voor bezoekers uit de regio.
Kraaiennest is inderdaad een subcentrum. Het aantal parkeerplaatsen
dat in het huidige plan verwerkt is, is hierop afgestemd.
Er moeten speeltoestellen voor de leeftijdscategorie 7-10 in de buurt komen.
66
18 december 2001
BIJLAGE 1: PROEFVERKAVELING EN PROEFDOORSNEDES
Figuur 21: Proefverkaveling
18 december 2001
18 december 2001
18 december 2001
18 december 2001
18 december 2001
18 december 2001
BIJLAGE 2: PRINCIPEDOORSNEDES: BEHOREND BIJ KADER
18 december 2001
18 december 2001
18 december 2001
10
18 december 2001
11
18 december 2001
12

SZO 20011218 Stedenbouwk - Progr.v.eisen K Midden

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SZO 20011218 Stedenbouwk - Progr.v.eisen K Midden

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DE NIEUWE KLEUREN VAN KRAAIENNEST

Concept Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE) K-midden

Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

Figuur 1: Ligging plangebied

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

Huidige situatie, ligging plangebied

Plankaders ten behoeve van de planontwikkeling

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

Uitwerking in Stedenbouwkundige plannen

BIJLAGE 1: PROEFVERKAVELING EN PROEFDOORSNEDES

BIJLAGE 2: PRINCIPEDOORSNEDES: BEHOREND BIJ KADER

LIJST MET FIGUREN

Figuur 2: Aangrenzende plangebieden

Figuur 4: Plankaart Plan van Aanpak K-midden

Figuur 5: Stedenbouwkundig concept

Figuur 7: Programmastructuur (m.u.v. woonfuncties)

Figuur 8: Proefverkaveling winkelcentrum

Figuur 9: Proefverkaveling markt

Figuur 10: 3D programmastructuur

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

Figuur 11: Structuur openbare ruimte

Figuur 12: Verkeersstructuur

Figuur 13: Profiel Karspeldreef

Figuur 14: Kabels en leidingen

Figuur 15: Parkeerbalans, aanbod parkeerplaatsen

Figuur 16: Bouwblokken

Figuur 17: Kader rooilijnen en maatvoering

Figuur 18: Families van bouwblokken

Figuur 19: Kader openbare ruimte

Figuur 20: Globale indeling Stedenbouwkundige Plannen

Figuur 21: Proefverkaveling

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

Figuur 2: Aangrenzende plangebieden

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

Samenhang met andere plannen voor de K-buurt

De ontwikkelingen in K-midden kunnen niet los gezien worden van andere

De (her)ontwikkeling van de K-buurt gebeurt in het kader van de vernieuwing

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

verkeersroutes (gemengd verkeer, langzaamverkeer);

Voor het gebied Kortvoort wordt momenteel genventariseerd welke functies

Het SPvE K-midden is als volgt opgebouwd:

Op basis van de uitgangspunten en randvoorwaarden is een analyse gemaakt

De keuze voor sociale veiligheid gaat enigszins ten koste van

In hoofdstuk 4 staat het daadwerkelijke stedenbouwkundige programma

De K-buurt moet een prettige woonwijk worden met kleurrijke gebouwen en

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

De Karspeldreef wordt ontsloten richting de A9 door de Kromwijkdreef, door

Huidige situatie, ligging plangebied

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

de Karspeldreef te verlagen en studie te verrichten naar de mogelijkheid

Voor een compleet overzicht van de besluiten wordt verwezen naar de

Plan van Aanpak vernieuwing K-buurt

Figuur 4: Plankaart Plan van Aanpak K-midden

De nieuwe kleuren van Kraaiennest, concept SPvE K-midden

Daarnaast is in de plankaart van het Plan van Aanpak K-midden een

In te stemmen met de zuidelijke buurtweg voor de ontsluiting van de

In te stemmen met het herontwikkelen van de parkeergarages

In te stemmen met verplaatsen van het buurthuis.