Istediğin Hayatı Seç

15.08.2017 _Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.
htm
vg
Ayrca Tal Ben-Shahar tarafndan
Balk
tel f hakk
thaf
ndek ler
Gr
1'den 10'a kadar olan seenekler
1. Semey Se n
2. Wonder' D kkat Ed n
3. Ger adm atn
4. Dnmek ve Amala almak
5. Kend n z Gven ve Gururla Tan
6. Fark Yaratn
7. Sadece Yap!
Balayn
9. almalarnz B r ar Olarak Yaayn
10. Zorluk Dersler n Akt f Olarak ren n
11-20 aras seenekler
11. evren zdek nsanlardan Takd r ve ren n
12. Express ve fa Et
13. W n-W n' aratrn
14. Yaam tadn karn
15. Vcuduna Sayg Davrann
16. Kend ansnz Yaratn
17. Gerek Benl n zden Kend n z Hatrlayn
18. vg ve lt fat
19. B r Yararlanc Bulucu Olun
20. Empat ve Aklk le D nley n
21. Deney me Yatrm Yapmak
22. ner lere Ak Olun
23. V zyonunuz Ne Zaman H zmet Verm se Evet Dey n
24. Gerekl Kabul Etmek ve Ona Katlmak
25. M zah ve Aklk Get r n
Gerekten neml olan D kkate Aln
27. Odaklan ve Dn
28. Hareket Et
29. Umutlu ve y mser Olun
30. Bakalarn y H sset
31. Gl ve Gl Olanlara Odaklann
32. Brak g del m
33. Srece Odaklanma
34. Zorluklar Ge c Olarak Alglama
35. Ta
36. Z hn n z ve Kalb n z renmeye An
37. Deerler n ze Balann
38. Kasten Se
39. Glmse
40. Cam yarya kadar dolu gr
41. Var Olun
42. An yakala
43. Yapmak sted n z Yapn
44. Baarszlktan ren n
45. Yardm ve Katk
46. Der n ve Yavaa Nefes al
47. Sana Yakn olanlara Sayg gster n
48. Kurtulu Mukavemet n n Korunmas
49. Tutkunuzu Arayn
50. y Gurur Ver n
51 - 60 arasndak seenekler
51. Sess zl Kucakla
52. Kend n ze Doru Olun
f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/_Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.htm 1/127
15.08.2017 _Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.htm
53. Bkz. D er
54. y Yeter n Ne Zaman Verece n Tannr
55. Duygularnz Akt f Olarak Kabul Ed n
56. Deney m Heyecan
57. Frtna Gzlemley n
58. Kend n ze y l k ve Cmertl k le Davrann
59. Doldurun
60. Global dnn, Yerel lem yapn
61-70 aras se mler
61. Nereye g dersen z g d n Poz t f Enerj Get r n
62. Ekspres
63. Gelece n z Yaratn
64. Ak ve Sam m Olun
65. Yavala
66. Kend n z ger n
67. Olmak sted n z Olun
68. Engeller Amak n Taahhdnz
69. S ng, Dance, D nle
70. Zorluk olarak b r Zorluk olarak Alglama
71 la 80 aras seenekler
71. Gzel B r Dman Olun
72. Korkmal ve Her Neyse Baarn
73. N ce Olun
74. Elencel ve Ik Olun
75. Byk balam gz nnde bulundurun
76. Kend Yolculuunuzun Yazs Olsun
77. Poz t fe Odaklann
78. Tapularla Kurun
79. B l nmek stemek
80. Tandka Yen Bul
81'den 90'a kadar olan seenekler
81. Yaasn Poz t fl Deney m
82. Hayaller n ze Doru almak
83. En y er dek Hareket
84. Her nsanda Bykln tohumunu grn.
85. Drstlkle yaayn
86. Mtevaz Olun
87. Hayatnz Bas tlet r n
88. Hatalarnz Deerl Ger b ld r m Olarak y let rme
89. Darya Odaklan
90. A len z ve Arkadalarnz Deerlend reb l rs n z.
91'den 101'e kadar se mler
91. Ruhsal B r Varlk Vurun
92 Kurun!
93. Sorunda Zor Olun
94. Akt f Olun
95. Perspekt f n z De t r n
96. Baarlara Odaklann
97. Kend n nsan Olma zn Ver n
98. Cmertl kle Davrann
99. Sabret ed n
100. Olaand Olaanst Olan Bulun
101. Gerekten Dler Aln
Teekkr
notlar
yazar hakknda

I n hamdolsun Hayat Sen Wan se t

Tal Ben-Shahar, allageld k bak as le u unsurlar ortaya koyuyor: Okuyucular hayatlar hakknda
daha der n dnmeye ve bu f k rler geree dntrmek n harekete gemeye tev k edecek ksa, dnce
kkrtc blmlerde daha mutlu b r hayat. "

-Gretchen Rub n , New York T mes -bestsell ng yazar Mutluluk ler Projes ve Mutlu Hom de e
"Ben-Shahar, gnlk farkndalk ve se l m potans yel nde yaamak n gl ve ak stratej ler sunmaktadr.
nsan olarak yz yze kaldmz en yaygn testler ve tuzaklar alr ve b z daha canl, daha d kkatl ve mutlu
klan seenekler aka grmem z salar. O b z m sted m z hayat n se m yapmak zgrlmz
bulmak n sorunlar. -Dav d Surrenda, Doktora, CEO Kr palu Merkez 'n n Yoga & Health ve yazar n Ru
zer nde retool ng n
"Daha anlaml ve tam b r hayat yaamak n 101 gl, ancak uygulanab l r yollar sunarak, Tal b z m n ar
kaldrmann ounu yapt. Sonunda, belk de hep m z n en bas t se m le ayrlyor: Bu k tab okuyun! "
-Scott A. Snook, PhD , letme Fakltes Kdeml ret m Grevl s , Harvard Bus ness School
Happ e r n vn
"Harvard'n yakn tar h ndek en popler retmenlerden b r olan Ben-Shahar, K sel, b lg lend r lm
ve son derece key f ver c b r pr mer yazm ve nasl daha mutlu olab lece n z anlatyor. Tavs yes n almak
akllca olacaktr. "
-Ellen J. Langer , yazar D kkatl l k ve b r Art s Olma zer nde t
"Bu gzel k tap gml olan nad r b r marka le y parmak z tayor.
Mutluluu nasl artracana da r b l msel b lg . " -Mart n EP Sel gman , Flour s h'n n yazar
vdkler nden olmak Happ y

"Ben-Shahar, mutluluun nsanlarn dnd kadar zor olmadn ret yor.
- Yaync Weekl y
" Mutlu olmak ben derhal ekt ve ben saatlerce bylett . Tal Ben-Shahar k sel rnekler , sev ml
h kayeler sorunsuz b r ek lde rtr ve deerl b r mesaj vermek n aratrma bulgularn aydnlatr.
Baaryla lg lenen herkes -ve oumuzu kapsyor- bu k tab okumalsnz. "
-Sonja Lyubom rsky , yazar a t How Mutluluk ler
"Bu k tap doutan gelen mutluluk potans yel n anlamanza ve mkemmel yet l k tuzandan ve egonun
gerek talepler nden kanrken, de m n or j nal taleb n z uyandrmaya lham verecekt r."
-Matth eu R card , yazar Mutluluk: Hayat' Gel t rme Klavuzu ler En neml Sk l l
" Mutlu olarak , [Ben-Shahar] b z mutluluk ve onun bal olduu ey hakkndak varsaymlarmz gzden
ge rmeye davet ett . md , Mutlu Olmak'da, 'mkemmel' pe nde baar ve mutluluun en y gsterges
olduu ynndek savunmay atmaya aryor. "
-Nathan el Branden , Benl k Alt Stun Yazarlar m

Ayrca Tal Ben-Shahar, Ph D

Daha mutlu: Gnlk Sev n ve Kalc Fulf llmen Srlarn ren n t
Perfect Pursu t : Nasl Perfect on Chas ng durdurun ve b r daha zeng n, Mutlu L f L v ng Balat e

Hatta Mutlu : Gnlk Joy ve Kalc Fulf llmen n kran Derg s t
Mutlu olmak : Sen Yok b r Zeng n, Mutlu L f Kurun Mkemmel Olacak e
sted n z HAYATI SEN
Mutluluk n D kkatl Yolu ler
Tal Ben-Shahar, Ph D
Yen Yor k
sted n z Yaam se n: saadet n D kkatl Way s Copyr ght Tal Ben-Shahar 2012
Her hakk sakldr. Gazete, derg , radyo, telev zyon veya evr m ncelemelerde geen ksa pasajlar har c nde,
bu k tabn h b r blm fotokop , kayt veya b lg dah l olmak zere elektron k veya mekan k herhang b r
b mde veya herhang b r yolla oaltlamaz, datlamaz veya let lemez Depolama veya ger alma s stem nde,
yayncnn nceden yazl zn olmakszn.
Deney, LLC 220 Dou 23'nc Cadde, Su te 301, New York, NY 10010-4674
Www.theexper mentpubl sh ng.co m
Deneme k tablar, pr mler ve sat promosyonlar n toplu olarak satn alndnda, ayrca ba toplama veya
e t c kullanm n zel nd r mlerde sunulmaktadr . Ayrntlar n nfo@theexper mentpubl sh ng.com
adres nden b z mle let me ge n .
ret c ler n ve satclarn rnler n ayrt etmek n kulland tanmlamalardan ounun t car marka olduu
dd a ed lmekted r. Bu tanmlarn bu k tapta grld ve Denemen n b r t car marka hak taleb n n farknda
olduu durumlarda, bu aretler byk harfle yaplmtr.
Kongre Ktphanes Yayn zer ndek Ver ler Kataloglama Ben-Shahar, Tal. sted n z hayat se n:
Mutluluun d kkatl yolu / Tal Ben-Shahar. Sayfalar cm Or j nal olarak 2012'de yle yaynland: sted n z
hayat se n: Kend yolunuzu mutlulua oluturmak n 101 yol B bl yograf k referanslar er r. ISBN 978-1-
61519-195-6 (pbk.) - ISBN 978-1-61519-163-5 (ebook) 1. Mutluluk. 2. Kend n gereklet rme (Ps koloj ) I.
Balk. BF575.H27B444 2014 158-dc23 2013050005
ISBN 978-1-61519-195-6 Ebook ISBN 978-1-61519-163-5
Chr st ne Van Bree'n n kapak tasarm Judy Rand'n yazar fotoraf Paul ne Neuw rth, Neuw rth & Assoc ates,
Inc.' n met n tasarm
Workman Publ sh ng Company, Inc. tarafndan datlan Amer ka B rle k Devletler 'nde ret lm t r. Thomas
Allen ve Son Ltd. tarafndan Kanada'da ezamanl olarak datlmaktadr.
lk basm Ocak 2014 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

Ben m ebeveyn n s
ndek ler
Gr
1. Semey se n e
2. Wonde d kkatl olun r
3. B r adm atn k
4. dnn ve purposefull hareket y
5. gven ve PRID kend n z Carry e
6. B r yapmak d fferenc e
7. Sadece yapn !
8. Forg v e
9. B r aryorsun olarak n z yaayn g
10. Akt f hardsh dersler almalar p
11. Takd r ve yo etrafnda olanlardan b lg u
12. Express ve revea l
13. w n-w n arayn
14. tad l f e
15. Vcuduna respec t
16. Kend luc oluturun k
17. Gerek sel kend n ze hatrlatn f
18. Tebl ve kompl kasyon t
19. B r yarar-f nde olun r
20. Empat ve Aklk d nle s
Deney m nde 21. Invest s
22. ner ak olun s

23. V zyonunuz yalnzca v zyonunuz d
24. le gerekl k ve hareket kabul t humor ve l ghtnes get rmek 25. s
Ne gerekten neml zer ne 26. Odak ler
27. Odaklanma ve nceltme k
28. Ta o n
29. umutlu ve Opt m st olun c
30. Bakalar goo h ssett r n d
Gl ve ab l t e 31. Odak s
32. Let g o
Sre 33. Odak s
34. Zorluu ge c olarak alglama
35. Hareket e
Learn n n 36. Ak z hn n z ve kalp g
Deer n z n 37. Balan s
38. del beratel se y
39. Sm l e
40. Cam yarya kadar dolu gr
41. Be presen t
42. momen Ele t
43. Ne stersen yap d o
44. fa lur ren e
45. Yardm ve katkda bulunun
46. der n ve slowl nefes y
Yo 47. Sayg olanlar yakn u
48. bamszlk gcn korumak e
49. s z n pass o srdrlmes n
50. Teekkrler goo d
51. Embrace s lenc e
52. sen n sel kar drst olun f 53 d er bakn
54. Ne zaman yeter nce y olacan anlayn

55. Akt f s z n emot o kabul n
56. Exc temen t
57. stor d kkate m
58. y l k ve generos t le kend n z martn y
Doldurun
60., hareket loca kresel dn l
61. poz t f enerj get rmek her yerde g o
62. Expres s
63. Gelece n z yaratn
64. Ak ve sam m olun e.
65. Yava dow n
66. S z uzatn f
67. Eer b steyenler ol e
68. engel ama Comm t s
69. ark sylemek, dans etmek, l ste n
70. B r zorluk olarak zorluu alglama
71. Gzel b r enem Be y
72. kork ve Anywa devam ed n y
73. n c olun E
74. elencel ve aydnlatab l r z olun t
75. mutlaka gz nnde gen balam atn n
76. Kend journe FAKIHLARI Be y
Ready 77. Odak e
Eylem le 78. Kurun s
79. B l nmek stenecek n
80. Fam l a r 81'de yen olan bulun. Yaasn poz t v tey deney n
Hayal n zdek doru 82. alma s
En y w th dan 83. Yasas n
84. Her b r Pers baarl olmu tohum baknz n
85. Btnle yaamak y

86. humbl olun E
87. Hayatnz bas tlet r n
88. Hatalarnz deerl feedbac k olarak kullann
89. Gelecee odaklanma d
90. A len z ve arkada takd r ler
91. Manev b r varolua nclk ed n
92 Kurun !
93. Zorluk m zer nde zorlann
94. Akt f b r AGEN olun t
95. s z n perspect v de t rme e
Successe 96. Odak s
97. Kend n ze huma olmak n z n ver n
98. Yasas generousl y
99. Var pat enc e
100. ord nar olaanst bulun y
101. aln ryalar ser ousl y
TEEKKR s Notu s autho Hakknda r
Introduct o n
B r n n felsefes en y kel melerle fade ed lmemekted r; o nc fade ed l r e b r yapar se mler. Uzun vadede,
hayatlarmz ek llend ren ve b z SHAP e kend m z . Sre lene kadar asla b tmez. Ve se mler b z mak e
sonuta kend sorumluluundadr .
-E LEANOR R OOSEVEL T
F VEYA YILDIZI ZERNE Poz t f ps koloj de yazp ders veren, "mutluluk b l m " nden n vers te
renc ler ne, r sk altndak nfusa, rket ynet c ler ne ve hkmet l derler ne f k rler get rerek katkda
bulundum. Bu yoldan baladmdan ber , almalarmn amac, sosyal b l mlerdek t t z aratrmalar
b reylere, kurululara ve topluluklarn gel mes ne yardmc olab lecek er leb l r ve uygulanab l r f k rlere
ev rmek olmutur.
Poz t f ps koloj ye olan lk lg m, daha mutlu, daha tatm n ed c b r hayat srmek ste md . Ben m n, refahn
k l t b r b leen her zaman makul dzeyde b r / yaam denges elde etmey baarmtr ve yllar nde bu
dengey az ya da ok tutmann yollarn bulmutum. Sonra f nansal kr z vurdu.

Bankalar baarszla uradnda, baarl olan rketler b r zamanlar hayatta kaldklarnda, programlar n
kaynak salayan fonlar kuruyordu ve nsanlar evler n ve ge m yerler n kaybed yorlard. ddetl b r sabet
almayacak kadar ansl olanlar arasnda b le, pek ou artk st krarl ve gvenl grnmeyen b r dnyadak
gven kaybed yorlard. Mter ler m poz t f ps koloj n n sunab lece neye ht ya duyuyor- d renc artrmak,
b reyler ve organ zasyonlar zor zamanlarda ve mmkn olan yerlerde klara g zl frsatlar get r rken
srdreb lecek mot vasyonlarn srdrmede yardmc oluyordu.
Kr z dnem nde mter lere hayr d yemed m ve bu zamana kadar k sel ve meslek hayatlarm arasnda
korumay baarab ld m dengen n kaybolduunu kefett m. Par s'tek yksek teknoloj l b r rkete
danmanlk yapyordum, Hong Kong'dak doktorlara b r atlye hazrlad, New York l ses nden dersler kard,
Tel Av v'dek pazar de m hakknda bey n frtnas oturumuna katld - genelde nerede olursa d ye dndm.
Ps koloj , kr z n etk ler n n haf flet lmes ne yardmc olab l r. Evdeyken b le, dzenl olarak gece boyunca uzun
zamandr konferans grmeler yapyordum.
B r yl devam ett kten sonra, b tk n kaldm ve yanm durumdaydm. Youn b r gnlk program ynetmeye
hazrlanrken, b r gece ne kadar boaldm fark ett m, b l yordum k , gerek l k ve y mserl k arasndak
hassas dengey bulmak n mter ler m zorlamalyz, ac veren b r hed yey kabul etmey ve hayal ederek
Daha parlak b r gelecek. Genell kle yen b r meydan okuma konusunda heyecanlym, ancak bu sefer bunu
beklem yordum. nmzdek b rka gn nde nasl geece m hayal b le edem yordum.
Kend me kk b r konuma yapmaya altm. Fakat bu kez e yaramad ve gem te bana yardmc olan
d er yntem ve tekn kler de yapmad. Ben m enerj m yoktu, mot vasyonum yoktu. Programla devam etmek
st yorsam, tek seenek kend m zorlamakt g b grnyordu. Daha nce yapmtm ve tekrar yapab l rd m.
Yapmam lazmd. Baka b r seene m yoktu.
Bu snk dnceyle daha da kt h ssetmeye baladm. Gelecektek gnler n maaza nde grnen eyler
sadece mutsuzlukla karlamakla kalmadm, soruna daha fazla lham veren b r zm hayal etmem yznden
hayal krklna uradm. Sorunu zmed m, kend mle yaamak n kend m st fa etm t m. Ve sonra, uykuya
dalmak zereyken, tpk d ye dndm tha Hayr, bu doru de l t sadece nmzdek b rka gn boyunca
katlanmak zorunda . Baka seene m var !
O anda, nmzdek gn nasl yaadmn bana bal olduunu byk lde fark ett m. Bas te ac
ekmen n yolunu seeb l r m ya da hevesl katlmclardan, tutkuyla nanmakta olduum materyal ekerken ve
dnyay daha y hale get rmek n k sel grev me tekrar balanmaktan enerj ekece m alternat f b r yol
seeb l r m E t m yoluyla yerlet r n. Sefalet n g d le enerj k angajmann yolu arasnda se m yaplmas h
zahmets zd .
Se m m yaptktan sonra odam de t rd m. Odam de t rerek h sler m de t rd m. B rka dak ka nce

kapana kslm h ssett m, ama md oldu
nmzdek b rka gn n gerekten heyecanlyz. Kovulduktan sonra, hayatmn en tutkulu cralarndan

b r n sunmaya devam ett m.
Seenekler m n ne olduunu anladm anda kararm b rka san ye nde aldm. Ancak seenekler n olduunu
fark ett m noktaya gelmek ok daha zor oldu. Baka b r dey le, se m aslnda mmkn ve ak b r ek lde
yapld; ancak aslnda b r seene m olduu gere n aklmda tuttuum anda. Kararlar zorlu olarak
dnmekteyd k. Ancak gerek u k , daha zor ey, yaplmas gereken b r karar olduunun farkna varmakta,
b z m b r seene m z var.
Aslnda, hayatmzn her annda b r seene m z var.

Belk de bu gerekleme ben m n byle srpr z olmamaldr. Sonuta, ps koloj de aratrma mutluluumuza
yaklak yzde 40 Yaptmz-ne semek se mler le bel rlend n gstermekted r yapmak ve nasl se m
dnmeye dorudan ekl n , h ssett m z .
Mesela, yer nde b r terf n kabul ed ld ysem ya da yen b r g r baarsz olursa, bu tecrbey asla
y leemeyece m c dd b r darbe olarak veya b r uyandrma ars olarak deerlend rmeye karar vereb l r m -
b r frsat renmek ve bymek. Bunu yalnzca olumsuz olarak grmey seersem, kend m hakknda kt
h ssedece m ve gelece m konusunda ktmser m. Ancak onu uyandrma ars olarak grmey seersem, bu
ger lemeden dersler karmaya ve gelecee ynel k umutlar arttrmaya balayab l r m. Yapmam gereken b r
seene n olduunu anlamak, sadece gelecekte baar ansn artrmakla kalmayp ayn zamanda u andak u
an kend m daha y h ssetmem salyor.
nl nl "Yolun Alnmad" r nde Robert Frost yolda b r ataln yannda durmay anlatyor. Frost, k farkl
yol arasnda se m yapmay zorlad; daha az seyahat ed len yol set ; uzun vadede hayatnda "fark yaratt"
seene .
Frost'un k sel k lem - bu seene n etk s n n gelecee uzandracan b lerek - hang yolu seece m ze karar
vermektek zorluk - her okuyucuyla nlyor. Hep m z oradaydk: karar vermek zorunda kaldk
Bel rl b r l k ye karar ver l p ver lmeyece , kolejde hang b ld rgede lan ed lece , baka b r eh rde b r
tekl f n kabul ed p etmeyece vb. Bu zor anlarda doru karar vermek n el m zden gelen yaparak kend
b l nc m zle fel olmamak n el nden gelen n en y s n yaparak, doru se m yapmann ne kadar neml
olduunu, se lmemen n kend bana b r terc h olduunu b lmey dened k. sonular.
Ancak yaamn "byk kararlar" (k neredeyse tanm gere ok az ve ok uzak olan) dramalar hayatta her
zaman se mlerle kar karya olduumuz gere n g zlememel d r . Uyank hayatmzn her annda, b z m
zer ndek kmlat f etk s , byk kararlarn etk s nden daha byk de lse de, byktr. Dz oturup
oturmayacam seeb l r m; E me scak b r sz ver p vermed n ona sylemek ya da ona ek b r grnm
vermek; Salm, arkadam ve le yeme n deerlend recek m y m yoksa herkese ver lmes uygun mu;
Se m n se m yapmay ya da yapmay seenler farknda olmamay seme. B reysel olarak, bu se mler
neml gzkmeyeb l r, ancak b rl kte olduklar, kend m z n yarattmz yolu oluturan tulalardr.
Ayrca se mler, b r se m yapldnda ngreb ld n zden ok daha byk b r z nc rleme reaks yon - b r d z
olay veya duygu - balatarak heyecan yaratab l r. rne n, sabah morark ve bkkn h ssedersem, glmseyerek
veya nefes m der n nefes alarak havalarm y let rmeye veya oyunun ruhunu, yaptm her eye get rmeye
karar vereb l r m. Bu se mlerden herhang b r , ben btn gn sren ve ve evdek d er olumlu deney mler
tet kleyen neel b r z h n set ne sokan olumlu b r z nc rleme reaks yon yaratab l r. Benzer ek lde, b r aba
harcamaya karar ver rken ve b r k n n b rl kte yemek yemes ne lk bata oturduunda ne syled n gerekten
de d nlemek, tm konumann kal tes n ve hatta b r btn olarak l k y olumlu ynde etk leyeb l r.
Genell kle, yolda b r ataldayz - bu se mler aslnda varolduumuz- gremeyece m z n onlardan

faydalanamyoruz. Henry Ford b r keres nde "ster stes n ya da yapamyorsun, haklsn" ded . Ayn ey
se mler n de geerl d r: Se m n z olup olmadna baksanz da haklsnz. Baka b r dey le, se m
hakknzn olmadn dnrsen z, aslnda bunu yapar. Ders mden ncek gece, yorgun ve yorgun
h ssett mde, nmzdek b rka gn nde bunu yapmak n tek b r yol grdm. O srada snrl bak am,
seenekler m kstlad.
Her an yaptmz seenekler n farknda olmamak, hayatmz gel t rme kab l yet m z kontrolmzden
brakmaktr. rne n, duygularmzn, olduklar ve de t r lemed takd rde kabul ed yoruz; Alternat f
seenekler dnmeden otomat k olarak b r bakasnn davranna tepk gster r z; Ayn durumla tekrar tekrar
karlayoruz ve ayn ek lde tekrar tekrar tepk ver yoruz - sank baka b r hareket tarz yokmu g b .
Dnceler m z n, hareketler m z n ve duygularmzn kanlmaz olduunu, aslnda b zde b r seene m z
olmadn varsayyoruz.
In Barl Warr or Way, Dan M llman onun akl hocas duyduumuz b r h kaye anlatyor:
le yeme dd patladnda, btn ler yemek n b rl kte otururdu. Ve her gn, Sam le yeme n
aacak ve kayet etmeye balayacakt. "S lahn olu!" D ye alard, "Fstk ezmes ve jle sandv ler tekrar

de l. Fstk ezmes ve jle nefret ed yorum! "Fstk ezmes ve jle sandv ler hakknda gnn her tarafndan
gnlerce kence yapan adamlardan b r n n n hayet" Fsta vurdu, Sam, fstk ezmes ve jle ok fazla nefret
edersen "d ye szland. Neden baba'y farkl b r ey yapmasn sylem yorsun? "
"Ne demek ben m ec nsel m?" D ye cevaplad Sam. "Evl de l m. Kend sandv ler m yapyorum. "
oumuz, bunu yaptmz fark etmeden kend sandv ler m z sevmed m z malzemelerle hazrlayn. Yaam,
b ze f z ksel n tel kler m z, doduumuz a le, kresel p yasalardak dalgalanmalar veya bakalarnn yaptklar
seenekler g b bazen kontrolmz dnda olan d koullar ham maddelerle sunar. Ancak, snrlamalar ve
kstlamalar, hang ham maddeler set m z ve bunlar nasl kullanacamza karar vermem z byk lde
b ze kalmtr.
Hep m z, kend m z nde bulduumuz koullara baklmakszn, kend nde ve nde olaslklar aramak n
b l nl b r aba gstereb l r. Ve allm alkanlk b mler m z n tes ne baktmzda, kend sandv ler m z
yapmay seeb ld m z b rok lezzetl er kten arrz. Hammadde arasndan se m yapma zgrlmz ve
ver len duruma olas farkl yantlar arasndan se m yapma zgrl b z
Gerekl m z n yaratcs .
Pek kend n z n ne tr b r gerekl k yaratmak st yorsunuz? Yed n z sandv ler byk lde kend
yapmzda. Anladnzdan ok daha fazla seene n z var. Se m yapmak s ze kalm.
***
Ne bu k tap ve de l m ' t
Atlye bana kend m n st yorum yaam tr yaratma ok daha akt f b r rol oynuyor olab lece n fark ett rd
ncek gece vard AHA ANI. Daha nce gzden karm olab lece m olaslklar ortaya karmak n kastl
b r aba gstererek frsatlar dnyasn atm. Perspekt ftek bu kk de kl k hayatm neml lde
etk led . Ve bu yzden bu k tab yazmaya karar verd m.
K tap seenekten oluur: B r nc s , neredeyse her an sah p olduumuz seenekler, rne n glmsey p
glmed m z veya der n b r nefes alp almadmz g b . Ik nc s , baarszla nasl tepk verece m z veya b r
meslektamza y b r lt fat etmey se p semed m z g b bel rl b r olayn ardndan gelen se mler;
ncs, hayatmdak byk kararlarla lg l se mler, rne n tak p etmeye karar verd m z kar yer yolu
veya bakalarna yardm etmey ve katkda bulunmay se p sememem z g b . K tap ounlukla lk k tr
zer nde younlayor
Se mler n b r ksm, her ne kadar nc t p n b r ksm boyunca serp l r.
Bu, ahlak karar verme veya s ze baka zor kararlar vermek n aralar sunma hakknda b r k tap de ld r. Bu
k taptak se mlerden ou - tpk hayatta karlatmz seenekler n ounda olduu g b - "retor k terc hler"
olarak tar f edece m seenekler n ou; Baka b r dey le, hang yolun se lece ok ak ve bel rg n se mler.
ou zaman ney n y olduunu ve ney n olmadklarn b l yoruz - oturup yrmek yolunda, baarszla veya
baaryla yant verd m z yol, ster ocuumuz veya ortamzla let m ekl m z olsun sterse de ou
zaman B z m n y olduunu b ld kler n uygulamayz. Sokrates' n " y y tanmak, y y yapmaktr" dd as ne
yazk k doru de ld r.
Bu k tap doru olan b lmen n anlamda karar verme le lg l de l, ama yaklak karar anlamnda yapm
yaptn doru olan. Bu amala ben m k hedef m var: B r nc s , hayatnzda dak kalar ve gn get ke var
olan gerek se mler gz nnde bulundurmanza yardmc olmak ; Doru olan yapmay semek n, se m
yapma seene n n farknda olmalsnz. k nc s , s z seeb lece n z bu seenekler nda olab ld nce y
hareket etmen z tev k etmek ; Iy b ld kten sonra y l k yapmak.
K tap, ounlukla retor k se mlerden oluan b r d z seenek olarak yaplandrlmtr. Her se m n ardndan
b r tekl f, se m n ksa b r aklamas ve se m gsteren b r h kaye var. H kayeler arasnda, k sel anekdotlar,
varsaymsal durumlar, ps koloj k deneyler n aklamalar, tar hsel f grler n hesaplar ve f lm ya da edeb yattan
kurmaca f grler n deney mler yer alr. Her terc h n ardndan h kayen n amac, f k rler hayata ge rmek ve
bunlar daha er leb l r ve b rb r yle l k l hale get rmekt r. Bell rnekler genellemek ve bunlar kend
hayatnzdak d er durumlara uygulamak s ze kalmtr. rne n, h kaye yer le lg l yse, o se m n ev
hayatnzla nasl l k l olduunu dneb l rs n z; E n zle olan l k s n aklarsa,
K tab baka herhang b r k taptak g b okuyab l rs n z. Veya , b r seme belges n n her b r ne yansmak ve
bunlara gre davranmak n , b r gn la b r ay arasnda herhang b r yerden ayran b r alma k tab g b
davranab l rs n z . zer ne younlatnz se m yazp onu hatrlatacanz b r yere koyarsanz,
buzdolabnzda veya masanzda, ceb n zde veya mob l c haznzda veya b lg sayarnzda b r ekran koruyucu
olarak s ze yardmc olab l r . En yararl bulduum b r hatrlatma metn -bu bana b r k nc terc h yapmak n
kklem b r seenek elde etmemde yardmc oldu -ben m b lek etrafmda baladm bas t b r p, haftann her
gn n b r b lekl k olarak ayda b r (Ps kolog W ll am James, yen b r alkanlk kazandrmann y rm b r gn
srdn dd a ett ). u anda durumlara m zah ve haf fl k get rd n hatrlatan b r b lek var; Bundan nce,
hayatmdak stresl b r dnemde ocuklarmn yannda daha sabrl olduumu hatrlatan b r b lekl m vard.
K tab okuduunuzda, farkl seenekler deney n. Baz grmelerden veya baz denemelerden sonra bel rl b r
terc h s z nle h konumazsa, b r sonrak seenee atlayn veya daha nce zer nde altnz b r seene
tekrarlayn. Sonuta s z n n b r ey olup olmadn grmek n daha sonrak b r tar hte atladnz seenee
dnn.
K taptak se mlerden b rkan, k tap kulbnzdek tartmalar n veya a len z ve arkadalarnz arasnda b r
konu olarak semek steyeb l rs n z. yer nde, se mlerle lg l anlaml tartmalar, b r ek b n btnln ve
etk nl n artrab l r ve yen l sk sk szdran kat dnce trler ne panzeh r salayab l r. Hayatmz
ek llend ren seeneklerle lg l k sel h kayeler paylamak, genell kle harekete lham veren son derece gl
b r deney m olab l r.
Bu k tapta sunduum se mlerden bazlar kend deney mler mden ve arkadalarnzn ve mter ler m n
tecrbeler nden tret lm t r; D erler ps kologlarn, f lozoflarn ve dnyasnn ve e t m dnyasnn
l derler n n almalarna dayanmaktadr. Alakal olan her yerde, b r sonnot s z f k rler n kaynakland veya
daha der n b r b mde gel t r ld kaynaklara ynlend r r.
Bu k taptak se mler arasnda baz akmalarn olduunu greceks n z. Bu, ben m adma kastl b r se md r
ve k nedenden dolay: B r nc s , ayn meydan okumaya bazen farkl alardan yaklamak b ze taklp
kalmamza ve alkanlklarm de t rmem ze yardmc oluyor; Ve k nc s , yaptmz de kl kler n
gerekten sadk kalmasn salamak st yorsak tekrarlama ok neml d r.
Bu k tab okumay set n z n teekkr eder z.
***
Se m yaratmaktr . Semek, yaratmaktr . Se mler mle gere m yaratyorum .
Hayatmn her annda b r seene m var . Anlar mrne kadar katkda bulunur; Se mler b r hayata katlr .
Kend m n ne tr b r yaam ster m ? Bu tr b r yaam hang seenekler yaratacak ?
1.
SADECE LIFE'N YAAYIN E
- veya -
Semey se e
Kend yolunu seme hakknn kutsal b r ayrcalk olduunu anlayn . Kullan. Olaslklarda yaayn .
-O PRAH W ENFLEME Y
L ulatrlmas ben nc le lg l hakknda konumalar b r sr fark ett k modern yaamn e ger lmeler b r s
hep m z ok end e dur gerekt n b ld ren ve b z sadece yaadmzgo w th the flow ve gerekt kadar sert
alrken sonulandrmak g b grnyor Hayatmzdan "bahsett . Bazen bu, y b r tavs yed r, nk b rok
ey b z m kontrolmzn dndadr ve onlar hakknda end elenmek h b r fark yaratmaz. Ve ou zaman,
bugnn tadn karmamz gereken her ey gzden kardmz gelecee odaklanm olab l r z. Ancak bu
tavs yen n c dd b r dezavantaj vardr: "Sadece yaayn", en kutsal ayrcalmza, kend yolumuzu seme
kab l yet m ze srt ev rmeye gtreb l r. B z stres ve mcadeleden kurtarmak n,
Yaammz yrrlnn yasaklanmas, sememek n b r l sansa dntnde, bakalarnn se mler

tarafndan ek lmekte , sadece gem te sah p olduumuz g b davrandk, hayatmza pas f b r ek lde tepk
vermek yer ne akt f olarak hayatmz yaratmaktayz. Yaamak st yorum Hayatmzn en hale get rmek n, her
eyden nce olmal semek n se m -bu, d er tm seenekler altnda yatan temel b r se md r. Normalde
grndmzden ok daha fazla olasln olduunu ve daha sonra bu olaslklar ncelemek ve b z m n en
1
y olan semek n gereken abaya kend m z adamak zorundayz.
***
BAZI NOKTADA, hep m z G tuzak h ss yaadk . B ze sayg duymayan, mkansz b r patron n almaktan
nefret edeb l r z, ancak maa kontrolne ht yacmz olduu n -ve bu, aramas n berbat b r zamandr-
b zden baka b r seene m z kalmadmz kanaat ndey z. Yabanclam h ssett m z ya da artk
sevmed m z veya b ze kt davranan b r partnerle olab l r z, ancak yalnz kalmaktan korktuumuz n
kalrz.
Skan baka yollar da vardr. Her ey n hayatmzda - k sel olarak ve meslek olarak - olduka y lerled n
dneb l r z, ancak neml olan eyler n eks k olduunu h ssett r r z. Nesnel olarak, m nnettar olacamz ok
ey var ve henz bu gereklemen n yeterl olmadn h ssedeb l yoruz, nk h b r ey b ze artk
heyecanlanmyor veya lham verm yor g b grnyor. ster olumsuz koullarmz olsun, sterse b z m
servet m z olsun, skp kalrz ve b r k yolu gremey z.
Kend m z tuzaa drdmzde , hayatmz de t recek yen yollar aramay taahht etmem z semek
zorunda kalmamz gereken bu anlarda - sktmz cezaev n n kapsnn k l d n aacak anahtarlar bulmaya
almak zorundayz. Objekt f kstlamalar en azndan ksmen hayatmz ek llend reb l rken, tuzak en azndan
kend z h n set m zle b r lg s vardr: Yollar hemen hemen her zaman b ze ak, kk veya Durumumuzu
y let rmek n sunab lece m z byk de kl kler. Semey semek, de me yol aan yollar aramak
demekt r.
Semey seme gcn tanyn. S ze ak olanaklar dnmek, anal z etmek, dnmek n kend n z yere
nd r n. Kend n ze baz zor sorular sorun: S z n n ne yapmam gerek yor?
Hayatm bunu sted m ek lde olmal m? Nereye g tmek sters n Oraya nasl n yet m? Seenekler n z
hakknda yazn, durumunuzu gvenenlerle tartn. B r cevap olarak "Se m m yok" u kabul etmey reddet.
Semey semek kolay de l. Bu sadece aba gerekt r r, ayn zamanda cesaret gerekt r r. Bu sadece akla
devam etmek yer ne kastl ve stratej k olmakla lg l d r; Bu, nceden alnm olan yola kend n z g rmek yer ne
b l nmeyen yollar zmekle lg l d r; Gvenl ve tandklarn konforuna yen k dmekten ok, mcadele etmek
ve baarsz olmak n stekl olmaktr. Terc h etmey semek skm olma duygusuna ya da kar karya
kalab lece n z d er zorluklara b r zm garant etmez, ancak b r zm bulma ht mal n arttran z h n set ,
z hn yet set Baar ve mutluluk potans yel n zden daha fazlasn gereklet rmek stersen z.
Pek ne olacak? Sadece hayatn yayor musun, kmaza pas f olarak m st f yorsun yoksa kend n n sted n
yaam trler n se p akt f olarak yaratmay m terc h eders n? Bu, her an sah p olduunuz se m, bu k tapta
nnzde olan se mlerden yararlanmann b r n art olan b r se m ve sted n z yaam yaratmanza
yardmc olan ok daha fazlasnn b r se m .
***
2.
OBARENK YAAMININ HAZNES S
- veya -
Wonde d kkatl olun r
Yeryznn gzell kler ve g zemler arasnda konut edenler neve olan r tek bana veya bezg n .
-R ACHEL C ARSO K
W APKA BZ evrem zdek dnyaya GRMEK byk lde terc h meseles d r. Her gn b r eyler m
aryorsunuz , gerekten bakar myz ? Gzell veya m zah, ek c l n veya ndek g zem bulmak n m ?
Otobs almaya srerken, amaszca pencereden dar bakyor muyuz yoksa gkyznn reng ne,
bulutlarn ekl ne bakmaya aba m verece z? Kaldrm boyunca kouturan kom k kk kpekten kend m z
memnun edecek kadar yakndan bakar myz? Ya da yal b r kadnn n kapdan yava yava ve d kkatle
yrrken zlerken, sempat , hayranlk ya da hzn h ssetmek n?
Kend dnceler m zle megul olmak ya da rut n ler yaparken evrem zdek herey fark etmemek n lulled
olmak doaldr. Ve zaman zaman hayal kurmak n yanl b r ey yoktur. Ancak yaptmz ey ne yapyor
olursak o kadar salkl ve mutlu oluruz.
D kkat b r se md r ve prat k yapab lece m z b r eyd r: Yemek y yerken, yemek hazrlarken, b r rapor
yazarken veya arabamza yrrken aklm dolatnda, odak noktamz her yere yanstan muc zelere ger
2
gndereb l r z bulunan.
***
Daha m ndfu olmak n aklnza geleb lecek Y TAVSYE l
Helen Keller'n " Gn Grme" adl eser n okumak ve yen den okumaktr. B r hastalk sonucu on dokuz ay
yandayken grme ve tme duygusunu kaybeden Keller, kend s ne ver ld nde ne yapacan yazmaktadr.
Bu duyular sadece gn boyunca kullann. Makalede, ormanda b r saatl k b r yryle ger dnen b r
arkadayla yapt b r konumay anlatyor. Keller, arkadana ne grdn sorar ve arkada "H b r ey" d ye
cevap ver r. Keller, ormanda yrmek ve not ed lmeye deer h b r ey grmen n mmkn olmadn merak
eder:
Ben de l m kr edeb l r vermek b r pucu n bu k m n bkz ama e t grme hed ye tam olarak faydalanmak
steyenler n : kullann s z n gzler n olarak eer yarn sen olurdu olmak kaplm kr. . . . Sesler n n mz k,
b r kuun ark, o kudretl sular duyun f b r , orkestra olarak eer sen olurdu olmak kaplm sar yarn. Touc
saat her nesne yarn sen n dokunsal sens sank dokunmak st yorum e st yorum baarsz. Koku parfm a t ,
ekler tad le zevkle eac h , lokma olarak eer yarn s ze olab l r asla koku ve tat tekrar . Her anlamdan en
y ek lde yararlann; Pleasur e'n n tm ynler yle ve dnyann sana gsterd gzell kte zafer . tat le en
eac h , lokma olarak eer yarn s ze olab l r asla koku ve tat tekrar . Her anlamdan en y ek lde yararlann;
Pleasur e'n n tm ynler yle ve dnyann sana gsterd gzell kte zafer . tat le en eac h , lokma olarak
eer yarn s ze olab l r asla koku ve tat tekrar . Her anlamdan en y ek lde yararlann; Pleasur e'n n tm
ynler yle ve dnyann sana gsterd gzell kte zafer .
Bazen yapmamz gereken tek ey duyularmz amak ve dnyann har kalarn ekmek. Helen Keller, duymak
veya gremed halde, evrem zdek ve m zdek en deerl haz neler - manzaralar, sesler , zevkler ve
dokular, kokular ve sansasyonlar - dorudan yaayab lmek n ne kadar ayrcalkl olduumuzu hatrlatab l r.
***
3.
ANGE NDE TEPK R

- veya -
B r adm atn k
Herkes kzab l r. O kolay. Ama r gh kzgn olmas n t sa amala, doru zamanda, doru lde, k ve ben n
doru yolu-bu kolay de ld r .
-A RISTOTL D
C ZENGN ZAMANLARI ortaktr. Kontrolmz kaybeden, kend ler n kaybeden - ann scaklnda
"normal" nsanlarn an ddet patlamalarn duyduk ve sonradan p man olduk. Neyse k , oumuz gl
duygularmz engelleyeb l r ve aslnda ldrmey dndmz k y tak p etmey z ve ldrmyoruz . Ve
y ne de, oumuz kk tutku sularndan dolay sulu olduk. ocuumuza, ge kaldklarnda sersemlett n
ses n ykselt yoruz; Kaba b r mter ye kzgn b r e-postayla ate atk; B z durduran b r ofr lanetl yoruz.
Is artn h ssed nce, b r adm ger ye g tmel y z, ona (veya yze) kadar saymalyz. Her ver len anda b r
Ya da ger adm atmak n
seenek var - duygularmza kle olmak ve tepk vermek,
"zaman nde g rme" - ve egzers z kstlamas. 3
***
PSKOLOJST GEORGE LOEWENSTEIN HAS, "scak" ve "souk" devletler zer nde aratrma yapt. Scak
b r devlet, duygularn youn olduu yerd r ve b r eyler yapmaktan veya b r eyden kamak n gl b r drt
duyarz; Souk b r devlet, duygularn younluunun dk olmas ve rasyonel z hn m z n karar alma srec nde
daha baskn olduu durumdur. rne n, Dan el G lbert' n aratrmas, hang lkeye g rd m ze bal olarak ok
farkl ek llerde hareket ett n dnyor ve normal ek lde hareket ed yor. Bo b r karnnda alver yapan
k ler n, doyurulduklarnda alver yapan nsanlardan daha fazlasn alacan gster yor. A tket c ler,
yemek n "scak" olduklar n ne kadar y yeb ld kler n fazla tahm n ed yorlar.
Bo b r karnnda alver n speten zararszdr; Ancak, scak b r durumda olduumuz zaman b r karar vermem z
son derece zararl sonular dourab l r. Yol fke scak b r durumda hareket etme tehl kes n n t p k b r rne d r.
Elbette, genler hayatlar tehd t eden r skler n ne kadar farknda olursa olsun, uyandklarnda gvens z seks
yapmaya daha yatknlar. Hep m z, hayatmzda, saat ger ev reb lmey d led m z zamanlar yaadk ve
yaptmz ya da syled m z b r ey s lece z.
B r durumu scak b r devlet durumu olarak et ketlemek, daha ok rasyonel b r ek lde onunla baa kmada
byk yardmc olab l r. Et ketleme eylem b ze duruma dalm olmaya ve buna tepk gstermeye, b r adm ger
ek lmeye ve onu gzlemlemem ze t yor. Devlet n farkndal, c nsel b r karlamamz srasnda gerekl
tedb rler almamz veya fken n sulanma vakt dnem nde soumas n b raz zaman ayrmaya karar verme
olaslmz artrmaktadr.
***
4.
Takntl b r SCENARI TEKRARLAMAYIN O
- veya -
Dn ve purposefull hareket y
Rum nasyon kanlmaz olarak ger tepeb l r. Sadece sefalet m z b rlet r yor. Bu var b r o zme yetene ne
sah p, sadece olmayan b r sorunu zmek n kahramanca g r m .
-M ARK W ILLIAM S
W E GENELLKLE takntl oynuyorsun, kar karya HAKKINDA sorun gev g ve aklmzda senaryoyu
oynatrken. Rum nasyonun rahatszlktan veya mutsuzluun stes nden gelmem ze yardmc olacana nanmak
e l m ndey z, ama aslnda senaryomuzu tekrar tekrar z hn m zde tekrarlamak, ler daha da ktlet r r.
Ps kolog Mark W ll ams ve meslektalarnn dey yle, "Rum nasyon problem n b r paras de l, zmn b r
paras de ld r". te yandan, amalayan dnce -geen ze yazarak veya dnceler m z szl anlatarak- ok
daha y b r yol. Ps koloj k ve duygusal sorunlarla uramak. Maksatl aks yon aslnda yapyor b ze
h ssett recek olab l r b r ey ok daha yararl duygularmz byk hasara yol n kaot k ve genell kle ok
olumsuz dncey salayan daha y -olduunu.
***

yer nde zorlu geece n dnn . Yaklaan b r son bavuru tar h ve patronunuzla olan gerg n l k n z
hakknda end elenmey brakamazsnz. Onunla ge rd n z son b rka santral tekrarlamaya devam
ed yorsunuz, neml b r srey karlamadnz n s z sulad ve projen n neden ge neden olduunu
d nlemey reddetm olmanzn neden - s z nle ok az lg s olan eyler ve ok eyler Son zamanlarda
yrrle koyduu yen pol t kalarla lg l d r. Patronunuzun yeters z olduunuzu dndnden, eldek grev
yer ne get rmekten ac z olduunuzdan em n olab l rs n z. Bu doru de l, ancak savunmasz veya paranoyak
grnmeden bunu fade etmen n h b r yolu yok g b grnyor. Daha da kts, son projen n ge kalmasna
yol aan sorunlar ele alnmad ve b r sonrak proje n son tar h yaklayor. Bulunduunuz durumu
dnmekten vazgeemezs n z ve bu s z end e ve ares zl kten aa doru sarmalandrr. Son bavuru tar h n
karlamadnzda patron s z nasl dnr? Ya sen kovarsa? Bu ekonom de yen b r bulur musun? A len ze
s z olmadan nasl bakarz?
Durumunuzun ares zl ne odaklanmak yer ne, s z h b r yere get rmez, daha y performans elde etmen ze
yardmc olacak b r etk nl e katlmay seeb l rs n z.
B lg sayarnzda yen b r dosya aarak ve durum hakkndak dnceler n z ve duygularnz not ed nerek
balayn. Yazma daha y h ssetmen ze yardmc olur ve ulatnz netl k karlatnz zorluklara ramen son
bavuru tar h ne ulamak n somut admlar atmaya yardmc olacaktr. Bunu yapmay baladktan sonra
patronunuz hem yetk nl n ze hem de ballnza hatrlatlr; yen pol t kalarn konusunu ve n z n bel rl
ynler n daha az etk l hale get rme ekl n kavrayab l yorsunuz. Artk bu alkanlklarnzdan kurtulduunuza
gre, patronunuzla olan l k n z gel t rmen n ek yollarn bulmaya alab l rs n z.
***
5.
SZN Postr hmal E
- veya -
Kend ne gven ve gururla bak
y b r duru ve duru akln uygun b r durumunu yanstr .
-M ORIHEI U ESHIB A
W TAVUK BZ ayaklarmz srkleyerek yld omuzlu b r odaya g rd kler veya aa b z m kafa le b z

gven ve enerj eks kl let m kurar. Gl b r admla, omuzlar ak ve rahat doal b r durula g rd m zde,
evrem zdek k lere ok farkl ve olumlu b r mesaj gnder yoruz. Ancak esas olarak, vcudumuzu tutma ekl
sadece bakalarna de l kend m ze de b r mesaj gnder r. Kend ne gvenen b r g b yrdmzde aslnda
kend nden em n oluruz; Dzgn oturmann f z ksel hareket mot vasyonumuzu artrr ve enerj m z arttrr; El
sktmzda dd al oluruz. Aslnda daha dd al ve enerj k olsaydk nasl olacamzn tutumunun gven
5
arttrdn ve b z canlandrdn varsayarsak. Davranmz tutumumuzu de t r yor.
***

MARVA COLLINS 1930'larda Alabama'da dodu . Ayrlm Gney'de byyen b r Afr kal-Amer kal kz
olarak, rklk ve ayrmcla maruz kald, ancak b nlerce atlet zm renc s n n baarl olmasna yardmc olan
son derece baarl ve kutlu b r retmen oldu. Nasl yapt? Bymek n "okunaksz" olarak yazlm ok
fazla renc ald? renc ler ne en ok ht ya duyduklar armaan salad - kend nanlar, baarya
g deb lece ne da r gven. Bakalarna verd hed yen n kayna, kend kend ne olan gven yd ; kend
nancna sah pt .
Coll ns, "O zamanlarda s yah olmak ve baarl olmak ok nad r grlyor" d yor. Baarsn, ekonom k
koullarna ramen ve hak m nanlarndan bamsz olarak "gurur duygusu le" yet t ren ebeveynler ne
atfetmek. Ayrmcln ve rkln, b r k n n z-deer anlayna byles ne tahr p ed c olab len nfuz eden
kltrnn ortasnda, Coll ns' n a les kend s ne gl ve kend s n ayak uydurmay rett .
Kend ne ayaa kalkmann nem , anne babasnn tam anlamyla ald b r kavramd. ok gen yata Coll ns
gurur duyacan rend ; herkesle let m kuran, kend n ze ve bakalarna - s ze layk olduunuz mesaj veren
gururlu b r tutum ben msemek neml yd . Coll ns, annes n sk sk kend s ne ve kzkarde ne "Kafan
kaldrmaya" aryor. Bugn, yetm l yllarnda, Coll ns hl kafa yksekl nde yryor ve evres ndek
herkese ve kend ne gven ne ve kend ne gven n anlatyor. gurur. Duruu, ses , gzler ve elbette onun ler
araclyla sayg duyuyor.
Dz durun oturun. Gururunuzu admnzla fade ed n. Kend n z dnyayla let m kuracak b r ek lde tayn -
kend n ze ve gcnze ve gvene.
***
6.
Durum QU kend n z st fa
- veya -
Fark yarat
H b r zaman dncel , kararl nsanlarn kk b r grup chang olab l r phe e dnyay. Aslnda, sah p
olduu tek ey budur .
-M ARGARET M EA D
Ben T'S KOLAY c dd b r sorun okluu le boulmu h ssetmek n s dnyamzn kar karya olduu.
E t mdek den standartlar, kurumsal skandallarn ykselmes , ekonom k kr z, savalardan, k rl l kten ve
terr zmden bahsetm yorum. Nasl bu kadar ok nsan arasnda b r fark yaratab l r m? Ben m kusurlarm ve
gvens zl kler mle, anlaml de kl nasl yapab l r m? Dnyada yaananlardan ounun b rey olarak
kontrol dnda olduu doruysa da, de m get rme kapas tem z hayal ett m zden fazladr. Ben edeb l r b r
6
dnya yapmak fark-eer terc h neden ben m z h n ve kalp koymak ve harekete gemeye.
***

NDE FLM DEME IT LER , b r retmen onun snf dnyasnda olumlu b r de m meydana get rmek
n b r yol bulma grev ver l yor. renc lerden b r olan Trevor, bakalar n y yapmaya karar ver r -
rasgele efkat davran - ve karlnda onlardan bakalar n ayn ey yapmalar karlnda stenecek
k n y yapmalarn stey n, ve bunun g b . Az nce yardm ed len her nsan bu yardm k ye de
derse, o zaman y rm b r turda yeryzndek herkes yardmc olurdu. F lm Trevor'u zl yor ve onun
davranlarnn, h karlamad saysz nsana der n ve anlaml yollarla nasl dokunduu olumlu b r dalga
etk s yarattn gster yor.
Byk lekl zorluklarla yz yze kalm olan ares zl k duygumuz, katkmzn kovada sadece b r d
olaca nancndan gel yor. Ancak katkda bulunmann yollarn bulab l rsek, d er nsanlara (hatta sadece
b rka nsan) gal p ayrlrsak neml b r fark yaratab l r z. Kresel kymzde sosyal alar katlanarak gen ler
ve her b r m z zaman ve mekan dalgalar dalgalanr.
Dnyada olumlu b r fark yarat. S ze ver lenler dey n ve bakalarn da ayn ey yapmaya tev k ed n.
***
7.
PROCRASTNAT E
- veya -
Sadece yap !
B nlerce k lometre yolculuk lk adm le balar .
-L AO -T Z U
P rocrast nat on-koyarak gereks z yere ne olab l r ertelenmes ve yaygn b r fenomen bugn- s yaplmas
gereken, k n n ayaklarn srkleyerek eyler kapal. rne n, n vers te renc ler n n yzde 70' nden fazlas
kend ler n erteleme olarak tanmlyor. B r eyler sndrme caz bes anlalab l rd r, ancak ertelemek n
ded m z f yat yksekt r; aratrmalar erteleme mekan zmalarnn stres sev yes n n daha yksek, baklk
s stem n n gszlemes , yoksul uyku ve bununla b rl kte artc olmayan b r ek lde mutluluk sev yes n n
dk olduunu gstermekted r .
Neyse k erteleme konusundak aratrmalar, erteleme e l m n n stes nden gelmeye yardmc olab lecek prat k
yollar bel rled . Tek neml tekn k "be dak ka kalk" dr. Bas te, braktnz ey yapmaya balamaktan , ne
kadar az ey yaptnz h ssedersen z ed n. Aamallar genell kle, gerekten yapmak steyecek b r ey yapmak
n -e tl halde olmak, es n kayna olmak n- nanrlar . Durum bu de l. Genell kle, tamamlamak n,
sadece bunu yapmaya balamak yeterl d r - lk eylem tekmes - srec balatr ve genell kle daha fazla eylem
7
get r r.
***
PROCRASTINATION'A ARATIRDIINDA Tam re'ye, karma ,
Be dak kalk kalk tekn hakknda ve onu sklkla nasl kullandm hakknda
Sabah ben m yazlarm atla-bala. Bunu renmek ard
almak n herhang b r yntem uygulaman gerek yordu: "Dorudan b lg sayarnza g d n ve b r seferde

orada b rka saat kaln. Sen tamamen em l rs n. "
O hakl ama bu balangcnn kolay olduu anlamna gelm yor. Sk sk kend m me balamak n mcadele
ederken bulurum ve bazen lk be dak ka aslnda olduka zor - retken olmas gereken z h nsel enerj y koymak
n mot ve olmam, kend me gre de l, d kkat m dalm buluyorum. Ama b r kere g rd mde, genell kle
przsz sey r hal ndeyd .
Tablolar puanlamak ya da verg ler m demek g b en anlaml ve elencel olmayan grevlerle urarken
erteleme e l m m amak elbette zor. Bazen be dak ka kalkm k veya kez tekrarlamalym ve kend m
lk on ya da on be dak ka boyunca "sadece yapn" taahht ederek tmel y m.
Egzers z yapmaya balamada glk ek yorsanz, sadece kou ayakkablarnz g y p komaya balayn; ou
zaman, eylem kend s n glend recekt r. Yaplmas gereken b r projen z varsa, "doru an" beklemey n. Hemen
hareket etmey se n!
Bu yaklam s ze daha byk b r lekte h zmet edeb l r: V zyonunuza bal kaln, hayal n zde, ertelemey n; u
anda yaamak sted n hayata doru yol almaya balamann yollarn bul.
***
8.
B r GRUDG TUT E
- veya -
Forg v e
Gerek balama ten get kten sonra b r eylem de l, ykleneb lece n b r tutumdur saat her an g rmek .
-D AVID R IDG E
N O BR, MKEMMEL kl e g der ve b z bunun doru olduunu b l yoruz ve s z t b z mkemmel yolundan

her sapma n kend m z ve bakalarn cezalandrmak devam ed yor. Herey affedeb lece m z ya da
affetmem z gerekt ne nanmyorum. Bununla b rl kte, kend m ze ve bakalarna - kend m zden
vazgeeb lece m ze kadar b rok k n kalsn - b l yorum. Sanskr te balamak n zmek zorundayz -
balaynca duygusal b r dm zlr ve duygusal s stem aarz. Serbest dolam duygularn serbest
brakyoruz ve fke, hayal krkl, korku ve ac, merhamet ve sev nc h ssedeb l yoruz. B r k n tutmak srekl
olarak dmn zer ne ek lmek g b d r ve daha sklar; B r kana bulandrmak, kavramamz gevetmek
8
g b d r ve dm zlr.
***
K ZEN, b r nehr n yannda duran gzel b r gen kadn yaklarken d er tarafa gemeye hazrlanyordu. O da
gemek sted , ancak alkantl sudan korktu. k ke n bykler onu srtnda tamay tekl f ett . Kadn
tekl f n kabul ett ve br tarafa dndkler nde ona teekkr ett ve yola kt.
Kadn tme b t nce, kk ke yoldana dnd ve eylem n onu cezalandrd: "Kend nden utanmalsn.
B r kadnn beden ne dokunmamza z n ver lm yor "ekl nde konutu. Yoluna devam ett ler ve b rka saat
sonra manastra yaklatlar. Gen ke meslektana dnd ve olay manastr bakanna b ld rmey planladn
syled : "Korkun ve yasak b r ey yapmsn." akn, yal ke kk ke e dnd ve "Ne yaptm ben?"
D ye sordu. Bu ok mu korkun ve yasak m? "
"Neh r boyunca gzel b r gen kadn tadnz."
"Ah, o. Haklsn, yaptm. Ama ben onu srtnda tarken sen de o nehr n yannda braktm "ded .
Srt stnde tadnz gereks z arl brakn u an. Balayn ve yaam yolculuunuzu daha aydnlk, daha
sak n ve mutlu yapn.
***
9.
Yaptnz B r JO B Olarak y let r n
- veya -
Dnyay b r ar olarak deney mley n
Bu gerek sev n yaam-varlk yoursel tarafndan tannan b r ama n kullanlr f gl b r olarak .
-G EORGE B ERNARD S HA W
W e yer nde b z m uyanma saatler n n Y BR blmn SPEND ve henz b rok k b rka b n saat, her
yl onlar kaplar eyden b raz anlam tretmek. almamzda b r ama duygusu yaamazsak, k eyden b r n
yapmay seeb l r z (kend m z mutsuz olmaktan st fade etmekten baka b r ey yapmamamz gerek r): anlaml
olan almay bulmak veya almamzda anlaml b r eyler bulmak.
Mkemmel e sah p olma lksmz- deerler m z yanstan, yalnzca sevd m z nsanlarla altklarmzn ve
atmosfer tam olarak b z m m zamza uyan lksmz yok. Fakat kend m z bu deal ortamda bulamazsak b le,
gnlk almalarmz nasl deney mled m z konusunda ok fazla seene m z var. ster b r CEO, b r sat
eleman, b r yatrm bankacs veya b r topluluk organ zatr olsun, baz kontrolmz var -belk de tam kontrol
de l, bazlar, ancak b z m almalarmzn hang unsurlar zer nde younlatmz ve dolaysyla alma
hayatmz nasl deney mled m ze. . rne n, almalarmzn bakalarnn hayatnda nasl b r fark yarattn
kend m ze hatrlatab l r z; Heyecan ver c ve lg n bulduumuz unsurlara, meslektalarmzla ve mter lerle
olan anlaml etk le mler zer ne odaklanab l yoruz; Ya da m z n meslek becer ler m z gel t rmes veya
gen letmes n b ze verm olduu frsat takd r ed yoruz. u ank mesle m zde doal b r deer bulamazsak,
almamzn b z ve kend m ze nem verenler n saladn veya saatlerce anlaml etk nl klerde
9
bulunmamz saladn syleyeb l r z.
***
ORADA b r naatta yrd ve ne yaptklarn naatlar sted b r k hakknda b r h kaye. lk naat, tula
ded n syled ; Ik nc s b r duvar na ett n syled ; ncs, Tanr'nn anna b r katedral na ett n
syled .
Ps kolog Amy Wrzesn ewsk ve Jane Dutton'un aratrmas, aklmzda ne odaklanmay set m z gstermekte
olup, tecrbes n etk l yor. Wrzesn ewsk ve Dutton b r grup hastane tem zley c s zled ve tem zl k ler n b r
ksmn ler n meslek olarak tecrbe ett kler n grdler - yalnzca cret karl yaptklar g b - skc ve
anlamsz olarak n telend rd ler. Ancak baka b r grup ayn b r ar olarak alglam ve yer nde ge rd
saatler ek c ve anlaml olarak tecrbe etm t r. Bu k nc grup hastane tem zley c ler , lk gruptan farkl eyler
yapt: Hem re, hasta ve z yaret lerle daha fazla etk le me g rd ler, kend ler n temas kurduklar herkes daha
y h ssetmek n kend ne alarak yaptk. Genell kle,
Gerekte, elbette, her k grup da tem zley c ler g b benzer grevler yer ne get r yorlard. Ancak,
almalarnn farkllk yaratt ve hastalarnn refahna nasl katkda bulunduu zer ne odaklananlar d er
tem zley c lerden daha mutluydu. Dahas, hastanedek b r nc profesyonel tem zl k ler g b , kend
almalarnda anlam bulamad pek ok salk uzmanna gre daha mutluydu.
Aratrmaclar kuafrler, mhend sler ve restoran alanlar arasnda benzer kalplar bulmulardr. Yaptklar
yalnzca b r olarak grmek n b l nl olup olmadklarn set ler, daha az mutluydular, hayatlarndan daha
memnun kaldklarnda, yaptklarn b r ar olarak gren meslektalar yer ne set ler. "En kstl ve rut n
lerde dah " almada "alanlarn almalarnn z zer nde baz etk lerde bulunab l r" sonucuna varmtr.
Bugn b rok kurulu, alanlarnn, almalarnn tekn k ynler n vurgulayan b r tanmn yazmasn ster.
Bu altrma, b r olarak alglamasn glend r r. Bunun yer ne, n zde anlaml bulduunuz, s z n n
neml olan unsurlar neden vurgulamyorsunuz? Baka b r dey le, neden b r tanmndan z yade, b r ar
tanm yazmyorsunuz ?
***
10 .
HARDSHI renme nlemek P
- veya -
Zorluklarn dersler n akt f olarak ren n
y b r kr z n boa g tmes ne asla z n vermey n .
-A KB: H ARBISO K
BR HEDEF BENM BYKL SEBEPLYORUM, sknt sklkla ben buluyor ve ne zaman, b r

seene m var. Onu olab ld nce abuk ger de brakp asla b r daha asla dnmemem gereken tek olumsuz b r
deney m olarak gryorum ya da akt f olarak her zorluun erd ders bel rlemeye ve anlamaya alab l r m.
rne n, zorluklarla gnlllk (snrlamalar daha y anlama), empat (d erler n n arsna balanmay
renme), sabr (her ey n planladm g b her zaman ortaya kmad ders emme) ve D ren (zorluklarn
stes nden gel nd nde ger adm atma yetene mden em n olma). Kes nl kle ben m adma atlan her eyden

Ama b r kere de olumsuz b r ey olursa, onu

mutlu olmak zorunda de l m,
kalknma ve byme n b r ara olarak kullanab l r m. Her

ey en y s n gereklemez, ancak gerekleen eylerden en
y s n yapmay seeb l r m. 1 0
***
2000 YILINDA Catal na Escobar traj k b r ek lde kaza sonucu olunu kaybett . Kaybyla harap olmasna
ramen, o noktadan d er ocuklar kurtarmak n hayatn adamak zere harekete gemey set . abalarn,
bebek lm hzlarnn b nde 50'ye yakn olduu Kolomb ya'nn Cartagena kent nde younlatrmaya karar verd
(gel m lkelerde b n k den bee kyasla). Catal na, tehl kel ocuklar uygun beslenme le tedav eden Juan
Fel pe Gmez Escobar Vakf'n ve neml salk danmanl ve h zmetler ne sah p gen anneler kurdu.
abalarnn sonucu olarak, b nlerce ocuk hayatn kurtard ve bundan ok daha fazlas gelecekte kurtarmaya
devam edecek.
Catal na, ocuk salnn amp yonu hal ne geld . ocuk hayatlarnda ve a leler n n hayatnda fark yaratacak
benzer g r mler yaratma konusunda dnyada konuuyor. Yapt tek lat, toplumsal h zmetler ver ml
uygulamalar le b rlet r yor ve Kolomb ya'da ve baka yerlerde yoksulluk eken d er eh rler n b r model
hal ne geld .
Catal na, ocuunun lmnn en y s olduunu dnyor mu? phel y m ve em n m, mmkn olsayd, ger
get rmek n el nden gelen her ey yapard. Bununla b rl kte, yaad trajed n n b r sonucu olarak, kend ne
snmak n kend ne ve toplulua c dd b r de m get ren d ren kazandran olaanst gl ynler n
kefett .
Kar karya olduunuz zorluklarn ndek dersler bulun. Ger ye dnp gem te yaadnz zorluklardan
ders aln; Sadece bu zorluklar yanstan neml dersler tretmekle kalmayacak, sonuta ne kadar bydn
b leceks n.
***
11 .
DERLER YO UPSET ZN U
- veya -
Takd r ve bu aroun renmek d sen
Gne n b tk ler n ne olduuna kreders n z .
-F RANK I VERSE N

T BURADA w BELRL b z yakndan b l yoruz NSANLAR-olanlar ve d erler OLAN lk kez-b r nedenle

veya baka b ze tahr e bulutuu. Hareket etmeler veya konumalar, grndkler veya yrd ek lde
olab l r. Ve bu nsanlar hakknda perspekt f m z her zaman de t rmek zorunda kalmamakla b rl kte, olay
yer nden ayrlmak ya da onlarla ge rd m z zaman en aza nd rgemek doru olan ey olab l r - b z m ho
olmayan tepk ler m z n em rler ne aklszca yen ld nde b rok frsat kaybeder z.
Baka b r k ye ynel k holanmamlmzn kayna zer ne dnmek kend m zle lg l b r eyler aa

vurab l r, nk sk sk kend m zden holanmadmz eylerden rahatsz oluruz. B z rahatsz eden k yle lg l
olan eyler takd r etmey renmek, ndek fayda bulucu yet t rmem ze yardmc olur, hem de daha der n
11
efkat gel t rmem ze yardmc olab l r - her k s de bakalar ve kend m z le l k ler m ze katkda bulunur.
***
ETLLE SEVDNZ Dou'da b nlerce yldr uygulanmaktadr. Daha yakn zamanlarda, Bat b l m
nsanlar bu uygulamann olaanst faydalarn serg lem lerd r. Bu med tasyon b m n n temel f kr bas te
kend m ze ve bakalarna kar y l k, cmertl k, yardmseverl k veya olumlu duygular ynetmekt r.
y n yet duygusu n "kolay" dk asl meyvelerle balyoruz ve daha sonra kend m z olumlu
h ssetmeyeb lece m z d er nsanlara dah l etmek n nezaket evres n gen let n. rne n, ocuumu
dnerek balayab l r ve kend s ne kar sevecenl k yaar ve o duyguyu deney mled mde, bana yakn
olamayacak b r bakasn dneb l r ve kend me ynel k olumlu duygularm da ynlend reb l r m. Bu ek lde,
sevecenl k ember n , kararsz h slere sah p olduum bakalarna gen leteb l r m.
Bu egzers z lk gnm h y g tmed m k gnlk atlyeler mden b r nde yapmay hatrlyorum.

Katlmclarn b r ksm olumlu ps koloj hakknda alaycyd ve gn boyunca g derek huzursuzlamaya
baladm. k nc gn, uyandm ve efkat med tasyonunu severek yaptk, sevg m lk nce a lem n yeler ne
doru ynlend rd kten sonra atlyedek katlmclara doru gen lett m. Dndmde gerekten katlmclara
gerek b r nezaket ve sevg h ssett m. Daha sonra olumlu duygularla dolu atlyeye geld m. altayn k nc
gnnde son derece y get ve zell kle kukucu katlmclardan ok ey rend m. Bunun med tasyon
yznden olduu,
S z rahatsz eden bell b r k var m? Bu bel rl b r zell k veya davran m? efkat med tasyonunu sevmey
deney n ve o k ye kar olumlu duygular yaayn.
***

12 .
IMPRESS VE KONSEY L
- veya -
Express ve revea l
Gvenl k a utan ve korku ve elver l l konusunda mcadelem z n ek rde d r , ama buna a t olma,
yaratclk, ayrca sev n doum yer olduunu grnr , sevg .
-B REN B ROW N
T EXPRESS aka dnceler m ve paylamak KENDME-TO duygular-t o r sk reddetm ve d erler

tarafndan nc nmekten. Ama seme de l kend m fade etmek ve ne olursa olsun cephe olduunu ne kadar
etk ley c b r cephen n arkasna saklanmak, mutsuzluk ve huzursuzluk neden kend n ret ekl d r. Ben kend me
sadk olursam bakalar bu durumda ken olab l r grdkler n g b de l, yle bell ben srekl b r ov eer
sonuta Kend m g b olmayacak.
B r cepheye koymak, genell kle benl benl k saygs dklnn b r gsterges d r. Ancak sorun n b r
dzeltme olmaktan ok, ben olmadm b r s ym g b davranmak, kend kend ne saygm azaltmak n
zamanla etk s vardr . Dahas, bakalar b r gster yaparken grdkler nden holansalar b le, beenenlere gre
de l m, ama sahte olduuma benzeyen k . Gerekler gerek d set mde, k ml bel rs z olann
zer nden otant k -ben etk lemek yer ne fade ett mde- artk k m olduum n zr d ler m. I mn
12
parlamasna z n ver yorum.
***
PROFESR BREN BROWN b r h g keyf n nsanlar DENENMEMTR h
zgven. Amac ne olduunu anlamakt
Deers z h sseden nsanlardan farkl olanlar. B r
Bel rled ayrt ed c zell , cesaret cesaret eks k ve savunmasz olmakt.
Aklarnn karlkl olarak alnp alnmayacandan srekl end elenmek yer ne ncel kle sevg y verd ler.
Gerekten sted kler b r poz syon n bavurmay terc h etmek yer ne, alma anslar az olan b r yer
semektense, er g rd ler. Nasl alglanacaklar konusunda kend ler n lg lend rmek yer ne otant kt - "olmas
gerekt n dndkler nden vazgemeye stekl Onlarn k m olduklar n. "Onlarn zayf noktalarn ve
kusurlarn g zlemek yer ne onlar paylatlar.
Kend m z savunmasz brakmamza, mkemmell k maskes n brakmamza z n vermek ok zordur. Gvenl k

a b r f yata gel r; ok actab l r! Ancak bu mal yet, nsanlmzn b r blmn bastrdmzda ded m z
mal yetle karlatrldnda nems zd r. Kend m ze kar savunmasz olmaya z n vermed m z zaman,
sev nc m z ve mutluluumuzu ve yaantmzda der n ve anlaml balantlar kurma potans yel n de bastryor.
B raz daha ap, gerek benl n z n b r parasn aa karr msnz? Devam et, savunmasz ol, gerek ol!
***
13 .
Tasarmlaryla yenerek ODAK R
- veya -
Kazan-w n arayn
Darda bol m ktarda var ve herkes bouna brakyoruz. B r abundanc e Z hn yet prest j, tannma, kar ve
dec s o paylam er r n yapma. mkanlar, seenekler, alternat fler ve yaratclk aar .
-S TEPHEN R. C OVE Y
Ben N EN OK ANLAMAZLIKLAR-OLSUN kk yerl tkrd ya byk b r s yas atma-her k

tarafa da yarar b r zm bulmak mmkndr. Rak b mle savamak ve yenmek n yola ktm zaman,
maks mum deer yaratmaktansa yoketmek n byk m ktarda harcamaya baladm. Dahas, b r kazan-
kaybetme yaklam le b r anlamazla g rmek, sklkla d er tarafn da benzer b r yaklam ben msemes ne
yol aar. Sonu olarak, k m z de kaybedece z.
eref ye ve yardm etme arzusu gsterd mde, benzer davranlar d er nden davet ed yorum. Ortak
kaynaklarmz, z hn m z ve kalb m z, b reye ve gruba salanan faydalar artrma grev ne koyduumuzda, tm
katlmclar n daha y b r baar ans sunuyoruz. D er taraf kaybed nce kazanma zevk ksa mrldr;
1
Kazan-kazan sonucunun sev nc ok daha uzun srer ve ou kez olumlu deney mler n b r temel oluturur.
3
***
NDE Stanford n vers tes , Lee Ross ve yrtlen b r aratrmada
Steven Samuels renc ler n en kooperat f n semeler n sted
Ve en rekabet snf arkadalar. Aday olanlar, b lmemek
Bel rl zell kler ne gre se ld kten sonra tutsaklarn k lem oyununa katlmalar stend , bu her katlmcnn
kazan-kazan kooperat f l k yaklam veya kazan-kazan kaybetme rekabet yaklam seeb lece b r oyun.
Rastgele b r grevle, renc ler n yarsna egzers z n Topluluk Oyunu, d er yars se Wall Street Oyunu
olduu sylend .
Topluluk Oyununda olanlarn ounluu b rl yaparken, Wall Street oyununda olanlarn ounluu oy
vermed . Katlmclarn rekabet veya kooperat f olarak aday gster l p ed lmed oyundak davranlarnn
zayf b r ngrsdr. Fark yaratan ey, durumun erevelend balamd.
zel durumlara ve b r btn olarak yaama l k n olarak, nde hareket ett m z balam nasl
ereveled m z zer nde de b z kontrole sah b z. B r duruma W nw n yapma hedef yle yaklarsak (Topluluk
Oyunundak katlmclar yaptmz g b ), b rl yapmak ve tm katlm daha da y let recek b r sonu

bulmak ok daha byktr. l k ler m z ok gel ecek ve kazan-kazan sonularmz ararsak hayattan daha
fazla key f alacaz.
B r sonrak k yle etk le mde bulunduunuzda balamn kooperat f m yoksa rekabet m olduuna bakmak
n, k n z de nasl kazanab l rs n z, nasl kazanab l rs n z bakn.
***
14 .
LF LE RUSH E
- veya -
Hayatta tadn karn e
Hayatn aknda altn anlar b ze gem acele ve b z h b rey bkz g ama kum; melekler b z z yarete gelmek
ve onlar ar zaman b z sadece bunlar b lmek e g tt .
-G EORGE E LIO T
T modern hayatn OF HE REHBERL AXIoM daha y olduudur. Fakat m ktarn stnde kalmas n ar
b r bedel dyoruz . Her ne kadar potans yel olarak elencel olsalar da, faal yetler srekl olarak devam
ed yorsa, b r eyden d er ne yarmaktan zevk almyoruz. Mmkn olduu kadar abuk yutarsam, dnyann en
lezzetl yemekler b le bana zevk vereb l r. B r arap uzman olmak n, btn cam tek b r azdan
neyemem; Ik n n zeng nl nden tamamen zevk almak n kokuyorum, tadyorum, tadn karyorum,
zamanm alyorum. Yaam uzman olmak, hayatn sunduu zeng nl n keyf n karmak n bazen
14
yavalamam gerek yor, zamanm almam gerek yor.
***
ERIC BRUN-SANGLARD Kr Tasarmcsdr. Mter ler ne, sadece doru grnmeyen b r ev oluturma
srec boyunca yol gster yor, ancak bu doru gel yor. K sel h kayes , d dnyamz ve dnyamzn
sunduu eylerle daha fazla balantya gemek n hayatmz tadab lmem z reteb l r.
Er c otuzlu yalarnda grn kaybett . O zamana kadar, Chr st an D or, Herms ve Chanel g b rketler n
yaratc b r ynetmen olarak alan, son derece baarl b r adam oldu. Ve sonra, hastalk arpt ve Er c kr
oldu. Durmak, yavalamak ve hayatn yen den deerlend rmek zorunda kald. O srada Los Angeles'ta kend
ev n tasarlyordu ve ger kalan projey greb lecekler b r ne devretmek yer ne, kend s yapmaya karar verd .
Tecrbe, gel en kend tasarm ne balamasna neden oldu.
Er c, potans yel mter lerle tantnda, szler n ve szckler n tes nde mesaj d nler; Yavalatarak stekler n
h ssetmekte ve ht yalarna balanab lmekted r. Ve ayn ey , b r odaya g rerken yavalar ve b r oda
h ssett nde, ve dtak doal sesler d nleyerek, ev n b r ev hal ne gelmes n gerekenler alglarken yapar.

Er c' n krl ona b r odann potans yel n , dnyann zeng nl n ya da hayatmzdak gzell kler gerekten
grmen n lk adm yavalatmak olduunu rett .
B raz yavalayab l r m s n, hayat boyunca acele etmeden, haz neler n ve hed yeler n tadab l r m s n?
***
15 .
YEME GETRMEYEN Y
- veya -
Vcudunu respec t le tedav ed n
Beslenme o hemen tm nde gelen nedenler nden zer nde der n b r etk ye sah pt r f Bat toplumlarnda
hastalk .
D AVID S ERVAN -S CHREIBE R
W h le dnyann pek ok yer nde nsanlarn, zell kle Bat'da, yeters z beslenme, d erler nden ac ar
beslenme yayorlar. k nc gruptak b zlere gre, sadece gda er leb l r ve ucuz de l, tad da yapay olarak
arttrlmtr. Sonu, hayatmzn neredeyse her annda, b z m n kt olan y yecekler semeye kna ed l yor.
D yabet, kanser ve kalp rahatszl g b kron k rahatszlklarda olduu g b obez ten n de artmakta olduunu ve
obez ten n arttn merak etm yoruz. Daha uzun, salkl ve daha y b r hayat srmek n aldmz gdalarn
15
m ktar ve kal tes konusunda daha d kkatl olmalyz.
***
"MAV ZONLAR" ter m , nsanlarn daha uzun yaad ve daha y yaad dnyadak yerler tanmlamak
n kullanlr; burada baka yerden daha fazla yz yllk olan yerlerde ve daha fazla nsan yalnzca daha uzun
yaamakla kalmayp ayn zamanda seksenler ne tam olarak ayakta kalmay srdrr. Ve doksanl yllar. Ulusal
Yalanma Enst ts'nden Dr. Robert Kane g b aratrmaclar tarafndan gereklet r len almalar zer ne
kurulu olan Dan Buettner ve Nat onal Geograph c ek b , "salk ve uzun mr asndan dnyann en y
uygulamalarn kefetmek ve onlar yerlet rmek amacyla Blue Zones zer nde alt. Hayatlarmzda
almak n. "
artc olmayan b r ek lde, Buettner, Mav Blgeler sak nler n ayran uygulama l stes nde salkl yeme
orannn yksek olduunu kefett . Ve beslenme sz konusu olduunda byk b r srpr z yoktur: lenm
gdalardan z yade doal; Meyve, sebze ve fndk bolluu; ve bunun g b .
Ancak neml olan gdalarn kal tes n de l, ayn zamanda m ktar da. Ok nawa'da, yerl halk yemekten nce
kend ne "yles ne dolu dolu olana kadar y y n" der. Her gn tekrarlanan bu mesaj onlar yemek yememek n
d kkatl klar. Buettner, Bat'da, dolduumuzda genell kle yemey braktmza d kkat ek yor; oysa
Ok nawa'da artk a kaldklarnda duruyorlar.

Genel olarak, Mav Blgelerde yaayanlarn yeme alkanlklar lmllk le karakter zed r. Orada nsanlar
kend ler n alktan dolamann arlarna g tm yorlar ve kend ler n tamamen salksz gda zevkler nden
mahrum ed yorlar. Ayn zamanda, oumuzun yapt g b fazla mdahale etmezler. Vcudumuz baz
gdalardak salksz maddelerden mha etme yetene ne sah p ancak ou modern d yette bulunan toks nler n
ar almna yet em yor.
ahsen Ok nawan'n lml olarak yeme uygulamasn ben msed m. Yemek alkanlklarm de t rmek b rka
aym ald ve bu sre zarfnda kend me "yzde 80 tam" kural hatrlatmak n b r b lekl k taktm ve daha genel
olarak, ne ve nasl yed m konusunda daha d kkatl olmam gerekt .
Vcuduna saygl davran. Yeme n z n keyf n karn, bolluun keyf n karn, ancak lml b r ek lde,
gelecek yllar boyunca tadn karmaya devam ed n.
***
16 .
OBZU BEKLENTE FIRSATLARI S
- veya -
Kend luc k
Gerek u kapy alarsa ve Ben nc aryorum, Uzak dur demek, e gere ve bylece geer g der .
-R OBERT M. P IRSI G
O tesadfler kapmzn zer nde ok tesadf, ans karlama, beklenmed k b r hed ye, b r srpr z g b -ve b z
onlara d kkat etm yoruz. Onlar ten karyor ve neml b r ey olmad g b hayatmza devam ed yoruz. Ve
gerekten, eer nanmak sted m z buysa, neml b r ey olmad veya gereklemeyecek. Bu frsatlar
yakalamak ve yolumuza gelen eylerden en y ek lde yararlanmak n kend m ze borluyuz. Grne gre
tesadf deney mler m z n dorudan doruya hayatmzla lg l anlaml dersler erd ne nanp nanmamakla
b rl kte, lah ht maya nanp nanmamakla b rl kte, ans olaylarna d kkat etmekten, ps kolog Carl Jung'un
ezamanllk den len eyden elde etmes gereken ok ey vardr .
***
Naz k b r ek lde , zer nde kontrolmzn bulunmad yaam yzler vardr . Ama lde b z hang do kend
anslar neml olduunu oluturmak kapas tes ne sah pt r. Hertfordsh re n vers tes 'nden R chard W seman
ansl nsanlar, kend ler n ansl sayanlar ve d erler ansl saydklar efler nceled . Aratrmalarnda,
ansly ansszdan ayran gerek zell kler (davransal ve dnce kalplar) bulundu.
ansl saylan nsanlarn ansn yaratma yollarndan b r , ans karlamalarn fark ederek ve
sermayelend rerek ge rmekt r. ou nsan anlamsz b r tesadf grrse ansl nsanlar anlaml b r frsat grr.
ansl nsanlar yoluna kmak n ans beklemekted r; Aslnda onu normal rut nler n de t rerek yaratyorlar:
okuduklar gazeteler, altklar yol, g tt kler etk nl kler, yaklamaya karar verd kler nsanlar. Bu de kl kler
anlaml frsatlarla karlama olasln artrr.

ansl k ler n b r baka karakter st , camn tam ksmna odaklanmaya e l ml olmalardr. rne n,
soyulduklarnda f z ksel olarak nc nmed kler n m nnettarlk duyarlar; B r grev zer nde daha dk
performans serg l yorsa, tecrbeler nden rend kler n ve nasl byyeb lecekler n dnmeye e l ml d rler.
Bu ek lde, b r olayn yorumlanmas yoluyla, bakalarnn olumsuz (olumsuz performans serg leyen) b r
poz t fe ( nc t lmekten de l, renme frsat) dndkler b r ey dntrrler. Gem te olan b r ey
hakkndak bu yorum , gelecekte olacaklar etk ler . nanlar genell kle kend kend n gereklet ren kehanetler
g b davranyor ve ansl olduuna nananlarn gerek hayatta olmas ok daha muhtemel.
Rut n n z de t rerek, farkl eyler yaparak ve ne kadar ansl olduunuzu fark ederek kend ansnz
yaratmaya balayn.
***
17 .
NEGATF KENDN TAL YAPAN K
- veya -
Kend n ze gerek znz hatrlatn
Dnme alkanlklarnn sonsuza dek olmas gerekmez. En neml bulgu b r s son y rm ylda ps koloj
b reyler n nc seeb lmen zd r e dnme ek ller n .
-M ARTIN S ELIGMA N
Ben NSIDE KULAKLIMIMIZ B rou, b ze zarar veren olumsuz mesajlar eren srekl b r dnce ak
yayoruz . Ve bu mesajlarla ok uzun zamandr b rl kte yaadmz n onlar geree ev r r z ve doru
olduklar ek lde davranrz. rne n, b rok nsan mutlu olmay, sev lmek ya da baarl olmak n hak
etmed kler n dnyor. D er nsanlar matemat renemeyecekler ya da bel rl becer ler
renemed kler n dnyorlar. ou zaman, bu olumsuz mesajlar aslsz ve mantkszdr. B z onlar d nley p,
dnmeden gerek olarak kabul ed yoruz, nk bunlar z hn m zde ok uzun sre d nled k.
Bu mesajlarn z hn n zde snrsz ek lde tekrar alnmasna z n vermek yer ne, adm atn ve onlara tek tek
17
t raz etmek n rasyonel ses ykselt n. D nled n z ve yaadnz mesajlar kontrol ed n.
***
PROFESSOR JEFFREY SCHWARTZ ve UCL A'dak meslektalar, nsanlarn z hn nden olumsuz mesajlar
karmalarna yardmc olab lecek b r mdahale program hazrladlar. Program sayes nde nsanlar,
sellet rd kler ve dnp tanmaz olarak kabul ett kler mesajlarn b rounun aslnda bakalar tarafndan
(rne n, neml yet k nler veya medya tarafndan) akllarna yerlet r ld n fark ed yorlar. Bu mesajlar,
kend ler hakkndak gerek nanlar yer ne bakalarnn znel dnceler n n tzn gdler yle
tanyab ld kler zaman, bu olumsuz mesajlarn baskc ve zararl sonularndan kurtulmaya balayab l rler.
Schwartz, sev lmey ve kabullen leb lmes n mkemmel olmas gerekt kadar herkes n ht yalarn da
kend ne a t hal ne get ren mesaj sellet ren Sarah rne n ver r. Bu mesaj aka arptlm ve yanl olsa
da, Sarah gerekt . Sarah'y her sz saplant hal ne get rd ve arkadalarnn ve meslektalarnn yapt
hareket balatt. Ve kend s n n ya da bakasnn yaayamayaca b r standart olduu n, kend n kaybeden,
depres f ve deers z h ssetm g b alglad. F z ksel ve ps koloj k olarak hasta oldu: Dar kmak ve nsanlarla
tanmak, egzers z yapmak, dnyaya katlmak n tm mot vasyonlarn kaybett .
Ancak, o, onun sah p olduu bu majn doru olmadn, yan "aldatc b r bey n mesaj" olduunu grdkten
sonra Sarah hayatn ger de brakt. Onu kurtarma gecede olmad: Uzun yllar boyunca ek lm olan dnce
alkanlklarn de t rmek byk ald. Ancak Sarah, gerek olduklar eyler n olumsuz dnceler n
bel rled nde, onun zer ndek gcn kaybett .
Bu olumsuz mesajlar d nley p duymayacamz konusunda her zaman se m yapmamamz mmkndr;

rne n, kar koyamayacak kadar gen olab l r z, ancak u anda onlarla ne yapacamz konusunda b r
seene m z vardr .
Bu baskc mesajlara tesl m olmay ve emr n ze uygun yaamnz semey m , yoksa bunu semey m terc h
eders n z?
Onlar reddetmek ve gerek benl ne uygun b r hayat yaamak?
***
18 .
DER S ZERNDEK Y AYRILIYOR
- veya -
vg ve compl men t
y b r lt fatla k ay yaayab l r m .
-M ARK T WAI N
C OMPLIMENTS , hoa g den, atlmayan cmleler de ld r. D er nsanlardak poz t fl takd r edemezsek,

olumlu deer kaybedecek ve b zden daha azna sah p olacaz. Ortam, ocuumu, alanmz ya da kend m
vmek ve lt fat etmek n her yolumdan g derken, hem lt fat duyuyorum hem de onlarla olan l k m
glend rece m ve glend m. ler y g tt nde b r tasarruf hesabna para yatrmak mal zorluklarn
stes nden gelmeye yardmc olduu g b , dzenl olarak olumlu ger b ld r m sunmak zor zamanlardak hava
l k ler ne de yardmc olur. Evde ya da yer nde glmsemeler ve scak kel meler datmamz b ze mal yet
18
get r r ve n ha para b r m c ns nden elde ett m z yararlar paha b lmezd r.
***
NDE ONLARIN OCUK KTAP m Sen Dolgulu b r kova Bugn? , Carol McCloud ve Dav d Mess ng her
b r m z mecaz grnmez b r kova yannda tad b r dnya tar f eder. Kovann amac kend m z hakkndak
olumlu dnceler m z ve duygularmz tutmaktr: Kovanz dolduunda y h ssed yoruz ve boaldnda
mutsuz durumdayz.

Bakalarn y h ssett rd m z zaman, lt fat ederek, naz k davranarak veya sadece glmseyerek- kovalarn
doldurmalarna yardmc oluruz. B z ne zaman
Onlar kt muamele ederek, onlar b raz alay ederek, onlar aaya koyarak, erd kler olumlu duygularn
kovalarn tket yoruz. y n gzell ve tr szc, bakalarnn kovalarn doldurmalarna yardmc olarak
e zamanl olarak kend m z dolduruyoruz. Vermekt r vermekt r.
Bu aklama, ocuklar n de olsa hep m z n neml b r hatrlatmadr. Kend n ze bakmaya, b r avukat,

retmen, banker, eczac, arkada, ortak veya ebeveyn olarak b r kova doldurucu olarak balayab l rs n z. Kova
dolgu maddes olduunuz n hayatnz ve evren zdek hayat annda ok daha y hale gelecekt r.
***
19 .
BR HATA-FINDE R OLARAK HAYATA GEN
- veya -
B r fayda-f nde Be r
Her durumda olumlu eyler bulma oyunu yapn. Doksan f v e sen n duygularn yzde t olaylar yorumlamak
nasl bel rlen r o kend ne .
-B RIAN T RAC Y
B r HENRY DAVID THOREAU N ekl n z ona gre, arza-bulucu cennette b le hatalar bulacaksnz.
Arza-bulucu nsanlar ve durumlar sorunlar ve kusurlar n aray nded r. Hatalar aryor, elbette onlar
buluyor - hatta cennette. Yaamn alternat f yaklam karanlk bulutta gm astar bulan, l mon suyu l monun
dna karan, hayatn parlak yanna bakan ve yazarlar ok fazla kl e kulland n sulamayan fayda bulucu
tarafndan yakalanr. ! Her durumda ve her nsanda y l k arayab l r z. ou durumda-heps de l, ama ou-
y y bulacaz. Yaamn -fayda bulucu ya da arza bulma arac olarak- nasl yaklatmz nasl set m z
f z ksel ve z h nsel salmz, dnyadak tecrbeler m z , Ve evrem zdek
19
deney mler .
***
Sana b rka k sel h kaye paylamak st yorum .
D kkat eks kl bozukluum var. Aklm srekl dolarken,
Ve b r etk nl k zer nde uzun sre odaklanmay zor buluyorum. at
ADD, renmey ve nanlmaz derecede zor alma ortam yaratyor.

On b r yandan ber profesyonel b r squash oyuncusu olmay hayal ett m. Y rm yandayken, tpk set m
spor dalnda profesyonel b r kar yere balamaya hazrlanrken yaralandm. Yaralanma duygusal olarak harap
oldu. Ryam paralad.
ng ltere'dek Cambr dge n vers tes 'ndek doktora programndan atldm -ylmdak (ve az saydak md ye
kadar olanlardan b r ) kovulmas gereken tek renc . Sonuta, profesyonelce ve akadem k olarak aalayc
b r deney m ve harcanm b r yl oldu.
Ben ok anslym!
md sana ayn gerekler anlataym, b raz farkl grnd.
D kkat eks kl bozukluum var. Aslnda y b r ey, nk aslnda sevd m faal yetlere odaklanmam zorlar,
nk tutkulu olduum b r ey d kkat m ekeb l r. Bu b r n met: ben mutlu eden eyler yapmak n ben
zorlayan b r mekan zmadr.
On b r yandan ber profesyonel b r squash oyuncusu olmay hayal ett m. Y rm yandayken, tpk ryam
srdrmeye hazrlanrken yaralandm. Yaralanma meslek zlemler me son verd . Sonu olarak, n vers teye
bavurmaya karar verd m ve o gnden ber tutkum olan ps koloj kefett m.
Cambr dge n vers tes 'nde doktora programmdan atldm - ylmdak tek renc yd m (ve az saydak md ye
kadar olanlardan b r ) kovuldum. Bu deney m, ben danman olarak gelecektek almalarm n hazrlarken,
klk de t rm b r n met olduu ortaya kt. O zamanlar k b rl ve kend m nk yd - muhtemelen baarszlk
n reete. Programdan atlmak ben aalad ve hayatmda Asya'da yaayan ve alan en y yllarmn b r
ksmn get m.
ok anslym!
Ayn olaylar, farkl yorumlama- lk nce b r arza bulma arac olarak ve daha sonra b r fayda bulucu olarak.
md , ADD'ye sah p olmak ya da b r ryadan vazgemek ya da b r programdan atlmak kolay ve elencel
de ld r. Bununla b rl kte, b r fayda bulma uzmannn objekt f araclyla olaylara bakmak, dnyay farkl,
daha y b r ek lde alglamamza ve deney mlemem ze yardmc olab l r.
Hayatnzdak b rka olay, nce olumsuzluklara odaklanarak ve ardndan ayn deney mler n z n ters n
vurgulayarak aklayn. Hayatnz b r fayda bulucu olarak yaayab l r m s n z?
***
20 .
ADVIC VERMEK N ACELE E
- veya -
Empat ve ucun akl le D nley n s
Bu konumay b lg n n l olduunu ve t b lgel k ayrcalktr o d nle .
-O KARACER B ENDELL H OLME S

T ht ya sah pler ne duygusal ve manev destek salamaya HE KEY , ne syled kler n d nlemek n
yetene d r. D erler yardmmza ht ya duyduklarnda gdmz acele etmek ve rahatlk ve prat k
tavs yeler vermekt r. Ancak, paylamak sted m z b lg n n ne kadar deerl olursa olsun, lk ste m z,
bakalarnn deney mler n , duygularn ve dnceler n paylama mkn ve mkn sunmaktr. D erler
konuurken cevabmz dnmek, cmleler n tamamlamak n atlamak veya tavs yem ze mdahale etmek
n mmkn olan en y tavs ye olsa b le e l m m z azaltmamz gerek r. Bakalarnn deney m nden ve
tavs yeler nden renmek son derece neml d r - b rey olarak bydmz balca yollardan b r d r.
Ancak genell kle tavs ye alanlar duyduklarn h ssederse
alrlar. 2 0
***
PERMAPLAR Byk l derl kle l k l en ortak zell k, kar zmadr - bagsteren konumalar gndererek veya
lham ver c b r mesaj leterek bakalarn heyecanlandrab lme kab l yet . Y ne de, kar zmann ar olduu ve
byk l derler n daha neml b r zell d nleme yetene d r.
1970'ler n banda Robert Greenleaf, tar h boyunca byk l derler n h zmetkr konuup davrandklarn fark
ett kten sonra servan t l derl n ortaya koydu . Byle Mahatma Gandh ve Mart n Luther K ng g b daha son
s yas l derler oldular g b Musa ve sa olarak nc l l derler memuru olarak tasv r ed lm t r. Cezaev nde y rm
yed yl ge rd kten sonra, Gney Afr ka halkna Nelson Mandela'nn szler Ben sen n kulunum yd . Johnson
& Johnson ve Body Shop An ta Rodd ck J m Burke olarak Byk adamlar nanlan b r nc l sorumluluu
olduunu B r CEO olarak h zmet etmek ve alanlarnn ve mter ler n n ht yalarna d kkat etmekt .
Greenleaf ve d er l derl k b l m adamlarna gre, h zmetl l derler n temel zell kler nden b r , nce d nley p
sonra konumalardr. Aslnda, b r h zmet l der Greenleaf savundu, k geece olmak d nlemey
renmen n uzun zorlu d s pl n, d s pl n yeter nce herhang b r sorun n otomat k yant lk d nlemek olduunu
srekl .
B z en azndan baz durumlarda ve zaman baz tm l derler unlardr: Evde, te, b z m toplum merkez nde, b z
arkada ya da a le veya olduunuzda. Bakalar b z mle neml eyler paylatnda, b ze yardm etmek n,
l derl k n bakyorlar. Ve etk l l derler olmak ve onlara yardm etmek st yorsak ncel kle nasl
d nleyece m z renmel y z.
***
21 .
CHASE SONRAK MALZEME ACQUISITIO K
- veya -
Deney m yatrm s
El m zde ne kadar olduumuz de l, ne kadar holandmza, bu da mutluluk ver r .
-C HARLES S PURGEO N

M HERHANG NSANLAR mutluluun srr nc sah p yatyor NANAN e byk ev, daha hzl araba, yen
gadget, k lolu banka hesabna. Reklamclk endstr s , genel olarak, b r sonrak satn almdan hemen sonra
ebed mutluluk vaad eden madd badete lham ver r ve artrr. Ancak, ortaya ktka, temel ht yalarmz
karlandnda, daha fazla, daha y , daha yen , daha parlak-daha fazla mlk elde etmem z b z mutlu etm yor.
En nde sonunda bamllarn dzeltmeler ne benzer ge c b r yk get r yor. Srekl mutluluk, madd eylere
sah p olmak de l, olumlu deney mler yapmaktan de l, ocuunuzla top oynamak, b r arkadanzla yemek
yeme keyf n karmak, den zde yrrken havada tuz tadmaktr. Bu deney mler karlayab l r m; Onlarn
yannda yaamak zorundaym. Onlarn f yat et ket dk ve y ne de paha
21
b lmez.
***
Bekled n zden neml derecede yksek olan yl sonu bonusunuzu SADECE SATIN ALDI. Yl boyunca ar
derecede altn ve b r dl hak ett n h ssed yorsun. Ve burada karlatnz k lem budur: Paray daha
yen , daha y b r arabaya m harcyorsunuz yoksa a len z tat l m yapyorsunuz? B r tat l n gzel olacan
dnrsnz, ancak bunu b lmeden nce b tm olurken, b r araba yllarca srecek. Yan arabay almaya karar
verd n.
Akl yrtmen n yanl olduunu ortaya koyuyor. Pazarlama profesr Leonardo N colao ve meslektalar
tarafndan Aratrma b z m temel ht yalar karlandktan sonra, b z t p k ed nmes n byk uzun vadel
mutluluk tretmek gstermekted r deney mler ed nmes n daha mal. Deney m ksa mrl olab lmes ne ve
madd mkann ok daha uzun sre b z mle kalmasna ramen, yen b r nesnen n yen l ok abuk anmasna
karn, anlarmza ve konumalarmza dayanarak tecrbeler m zden zevk almaya devam ed yoruz.
Materyal y , b ze ho deney mler salyorsa, res m b raz farkldr. rne n, arabalar sab tlemekten ya da
yartan holanrsam, o zaman b r araba bana ok olumlu deney mler salayab l r. Bununla b rl kte, burada da,
satn alm lem n deerlend rmem gereken kr ter, elde edece m deney m trdr.
Sadece deney mler n deer hakknda dnmem z gereken b r dme orannn (rne n, yl sonu bonusu)
keyf n karrken de l. Gnlk hayatmzdak daha az kararlarmz, t yatronun b r akamn terc h etmem z
veya a len n yen b r ara veya oyuncan zer nde bowl ng oynamanza neden olan tecrbeler n avantajlarn
fark ederek de b lg lend r leb l r.
***
22 .
DEFENSIV E OLUN
- veya -
ner s ak
B z gere sted m z sylyoruz; Ne demek sted m z, doru olmak .
-M IHNEA M OLDOVEAN U
O KD mkemmel yet ler bel rley c zell kler nden elet r karsnda kend savunuculua olup. N ye ya? B r
elet r b r kusuru, b r kusuru aret ett nden ve bu b r mkemmel yet n n kabul etmey zor bulduu b r
eyd r. Sadece mkemmel yet l k de l, b rok k elet r ld nde ak ve grkeml olmakta zorlanrlar.
Savunmac olduumuz n ded m z f yat son derece yksek, nk dogmat k olarak elet r y reddetmek
b z m aramzdak potans yel olarak yararl f k rler le b z m aramzda b r duvar koyuyor. Gerek bymeden ve
22
gerek sam m yetten mahrum kalrz.
***
MY ADIM TAL ve ben mkemmel yet y m .
Ps kolog Karen Horney'ye gre, mkemmel yet l k - b r nevroz ekl - asla tamamen kaybolur. Bununla
b rl kte, her zaman b r nevroz kalnts olsa da, potans yel olarak zamanla zayflayab l r ve b ze daha az
tutunab l r. Yllar get ke, daha az mkemmel yet oldum, ounu yaptm ve yaptm sayes nde daha
savunmasz hale geld .
Savunduumu fark ett m ve kabul ett mde ve herhang b r ve tm olumsuz yarglara saldrmak ve ten
karmak n dyorum olduu f yat fark ett m- de t rmeye karar verd m. Ben m yaklamm davransalyd.
zell kle, bakalarndan elet r sterd m -ben m yaz veya ben m ynet m ekl m hakknda - ve k bana
ykled nde kend m yantlamaya ger dndrrdm. Balangta, sert ve kmsey c b r d yalou
balatmaktan kanma zordu, ancak zamanla ger b ld r m kabul etmem kolay olmamt - kolay de l ama
daha kolay oldu.
Yllar get ke, elet r me olan tepk ler mde daha ak ve cmert olduum n k sel ve meslek hayatm
neml lde gel t .
Ger b ld r m stemek, bakalarna nerede gel t reb lece n z soran b r nokta olun. Ger b ld r m aldnzda
ak olun, d nley n ve ren n.
***
23 .
N DYEREK mt na O
- veya -
Yalnzca r v zyon sunulduunda evet der m
H b r der n nan dan sylenen b r sadece uttere evet daha y d r d sorun nlemek n, ltfen, ya da daha
kts .
-M AHATMA G ANDH I

N O ng l zce d l nde en ksa kel meler n BR ve nc b r IS e en kolay telaffuz-ve henz d le get rmeye
oumuzun n en zor kel meler n b r d r. ou kez evet d yoruz, nk memnun etmek st yoruz, nk
bakalarn hayal krklna uratmak stem yoruz ya da hayal krklklarnn fkeye dnece nden
korkuyoruz; bu fke b ze ynelt lecek. Bununla b rl kte, bazen bakalarna evet d yerek kend m ze hayr
d yeb l r z. Daha mutlu ve baarl olmak n manzaralarmz kend v zyonumuza odaklamalyz. Bu demekt r
k , nsanlara olduu kadar frsatlar da sylemey renmek mkanszdr; kolay de ld r. Bakalarn serbest
23
brakrken, ncel k vermek, gerekten katlmamz sted m z etk nl kler semek demekt r.
***
HAYIRLII BEKLEME, ben m n zor. B r sre nce, hayatmda ok youn b r otobs yed m sre nde,
bel rg n b r sebep olmadan m de bulandrc ve kafa kafaya yaslanm h ssett m. O srada e g d yordum, bu
yzden eve dndmde doktorumuzu grmek n randevu aldm. Randevu alarak doktoram grme
arasndak b rka gn boyunca b r blm, stresle lg l b r sorun bulacan ve kesece m umduunu
umuyordu. Sonra e tl projelerde altm b rka k y aramay ve doktorun em rler ne son vermem
gerekt n sylemey hayal ett m.
Kafamda oynam olduum bu fantast k senaryonun anlamn anlamak bana b rka gn srd. Gerekten yer
almay stemed m baz projeler vard ve onlara katldm ( sted m takd rde brakab lmem mmkn olmasna
ramen) sadece hayr d yemed m n katldm. Bu, ben m adma hayr demeye bakasn bulab lece m
anlamna gel yorsa, (f z ksel salm asndan) yksek b r bedel demek b le stem t m. En ksa srede bunu
anladm zaman, kend m d nlemek ve kend arzularma uyma cesaret n bulab ld m. lg l k ler ardm ve
b r araya get rece m kadar empat kurarak projelerden set m.
Olmadan daha y olmanz salayacak projeler veya etk nl kler var m? Ne yapmalsn?
***
24 .
REALIT KABUL REDDEDEBLRM Y
- veya -
Gerekl kabul ed n ve hareket t
Gerekl olduu g b olduu g b de l, sted n z g b ya da sted n z g b grn .
-J ACK W ELC H
W h le BZ baz eyler de t reb l r, baka eyler kontrolmz dndadr. Ve eer gerekten kontrolmzn
dnda b r ey varsa, ne kadar farkl olmasn sted m zden bamsz olarak onu kabul etmey renmel y z.
Yerek m kanununu sevmey z ve var olmamasn steyeb l r z, ancak oumuz kabul ed p onunla yaamay
ren r z. Bu yasann gere n kabul etmem z kabul edersek, uzun sred r ayakta kalamayacaz ve eer
yapsak b le, srekl hayal krkl yaayacaz. Ayn durum, gere n her gere n de geerl d r. Gerekten
ger ye dnp yaplmayan b r ey ger almann mkansz olmas veya hep m z n gerek f z ksel kstlamalar

olduu gere g b . Gerekl kten kamak ve hayatmz stekl dnceye harcamak yer ne, Zaman ve
24
gayret m z gerek dnceye harcamak lazm.
***
SOSYOLOJSTEN AARON ANTONOVSKY, esenl k b l m n n kurucularndan b r olarak kabul ed ld ve
acnn nsan varlnn doasnda olduunu dd a ed yor. Yaklak 25.500 yl nce, Buda acy lk as l gerek
olarak nerm t . Antonovsky ve Buddha'ya gre, zorluklar, memnun yets zl k, umutsuzluk ve mutsuzluk her
yaamann b r parasdr. k s de temel olarak nsan hayat konusunda ktmser m ? Hayr, gerek !
Bu gerek l k, y yaamn ksayolunu b ld kler n dd a eden baz kend kend ne yardm uzmanlar tarafndan
datlan vaatler n tam aks ne gel yor: Baar n be kolay adm, ya da hret ve ans n anahtar ya da
yaamak n b r sr vaat ed yorlar sonsuza dek mutlu. Gerek u k , tam ve doymu b r yaam n gerekl olan
ksayollar, gerek n etrafnda dolanmak g b gnlk abalar ve mcadele yoktur.
Acln gere n fark ett kten sonra, Antonovsky, baz nsanlarn ac ekt rmekle nasl baa ktklarn
ren rken, Buddha acdan kurtulmay aratrd. Her k s de daha y b r yaam srmek n en der n ve en etk l
f k rlerden bazlarn rett .
End en z , b l m, l k ler ya da daha mutlu b r yaama yol asa da, baar, nce gerekle yzlemen z
gerekt r r.
***
25 .
Grav t LE MUAMELE LIFE Y
- veya -
M zah ve l ghtnes get r s
M zah duygusu olmayan b r k yaysz b r vagon g b d r. Bu' s yolda her akl sarsldnz .
-H ENRY W ARD B EECHE R
P SYCHOLOGITS , duruma farkl perspekt flerden bakab lme becer s n tanmlamak n BTE b l sel
yen den yaplandrmay kullanr . Zor zamanlarda ve zorlu durumlarda, sorunlarmza m zah unsuru (haf f ve
parlak yan) dah l olmak zere yen b r adan bakmamz b z m n yararl olab l r. Elbette bazen c dd yet ve
yerek m n n uygun tepk olduu zamanlar da var, ama b z kend m z -ve hayat- ok c dd ye almamaktan
tr, kom k ve elencel olaylar zlyoruz. ocukluktan sonra kaybett m z kahkaha ve elencen n ger
kazanlmas, yaam daha key fl hale get r r, ps koloj k ve f z ksel salmza katkda bulunur ve elbette
25
etrafmzda olmaktan daha key fl hale get r r.

***
NORMAN COUSINS, ddetl artr t teh s konduunda krkn ortalarna g rd . Gndzler gemek n ar
kes c , geceler uyumak n haplar uykuya ht yac vard. Doktorlar, gnler ne sayl olduunu syled .
Kuzenler, stres ve arl duygularn baklk s stem n olumsuz etk leyeb lece b r yerde okumay hatrlad. O
zamanlar sadece b r h potezd ancak Kuz nler bunun doru olduuna kna olmutu. Onun nancyla s lahl
olarak, hastalyla savaa karar verd . Hastaneden ayrld ve ana b leen kahkahalar olan kend ne reetel
alternat f tedav s ne balad. Marx Brothers f lmler n zled ve ona kom k ykler okumak n b r hem re
tuttu. B r sre karn kahkaha atmann tadn kardktan sonra, b rka saat boyunca ac ekmed n kefett .
Sonunda tedav o kadar baarlyd k , haplar ve ar kes c lalarn tamamen kapyordu ve e ger dnd.
Cous ns' n bulgularna yet mek b l m cam asna yllarca sreb ld . Bugn, kahkahann ary haf fleteb lece n
ve baklk s stem n nasl glend rece n gsteren saysz alma bulab l rs n z. Patch Adams, tbb
palyao ve dnyann drt b r yanndak yorulmak b lmeyen eserler sayes nde m zah y leme srec n n neml
b r b leen olarak ben msend .
Hayatnza daha fazla m zah get rmek, daha yksek dzeyde mutluluk, daha y l k ler ve gel m salktan
zevk almak n hastalk bahanes ne ht yacnz yok. Gnler n ze sayg gster n: Sevd n z b r TV programn
zley n, nternette akalar okuyun veya s z gldren b r arkadayla tann.
***
26 .
San RAC PARASI BE E
- veya -
Gerekten ne olursa olsun odaklann ler
Toplum b ze neml olan tek ey syler se madde-tek ey tha t saym saylab l r eylerd r .
-L AURENCE G. B OLD T
W E GENELLKLE-veya garaj eyler n m ktarna gre b zobjekt fkr terler-b z m snf sralamasn
bel rlerken, kazand parann, b z kazandk kupa says b z m park etm arabalar ne dndn ederek
hayatn deer n TEDBR "I m z b tt . Bununla b rl kte, aratrma, bu standartlar tarafndan llen baarlarn
uzun srel mutluluklara yol amadn tekrar tekrar gsterm t r. En fazla, esenl kte ge c b r art salar.
Fazlas her zaman n y de ld r. Duygusal memnun yete ve uzun vadel mutlulua ulama yolu,
kltrmzn b ze ne yapmak sted n ya da yapmak sted m z sylemes ne baklmakszn, gerekten ne
olursa olsun b z m n gerekten neml olan eyler tanmlamamza ve odaklanmamz gerekt r r. Bu, b z m
Ya da bakm
n duygusal adan tatm n ed c olan le lg l projelere dah l olmak,
yaptmz ve b z lg lend ren nsanlarla zaman

ge rd m zden em n olmak anlamna geleb l r. 2 6
***
FLM TARFES'nde , ana karakter M chael Newman hzl er tte cankur buluyor . Ana hedef yer nde terf
etmekt r - nand tek ey onu gerekten mutlu edecekt r. B r gn, M chael, hayatn hzlca lerletmes n
salayan s h rl b r uzaktan kumanda alet alr ve promosyona g den yolda olan her ey n tes ne atlamak n
kullanr. Sk alma ve zor zamanlarda, ama karsyla sev mek de dah l olmak zere hayatn tm
zevkler nden get ; nk bunlarn heps n ha hedef ne doru lerlemes n yavalatt. Son hedef yle dorudan
lg s olmayan her ey gereks z b r yn bulmaktadr.
evres ndek lere M chael tamamen uyanm grnyor, ancak uzaktan kumanday kullanmann etk s ,
M chael'n sak nlet r lmes d r -b r operasyonun acsn g dermek n de l, hayatnn ounda - yaamaktan
kanab lmes n b rka saat sak nlet r lm t r Onun mutluluuna engel olarak grd yolculuk. M chael,
esas t bar yle yaam boyunca uyumakta, kar yer hedefler ve stekler le dorudan lg l olmayan tm
etk nl kler n orada bulunmaktan uzak durmaktadr. Yalnzca M chael yal b r adam olduunda, hatasnn
yerek m n anlar - yaamann deer n veren btn deerl anlar atlam olmas.
Tab k bu b r Hollywood f lm M chael'n k nc b r ans var ve bu kez etrafnda ayn hatay yapmyor:
Hayatn daha hzl lerlemekten z yade yaamak st yor ve ok daha mutlu ve daha y b r sonu olarak. Gerek
hayatta, tab k , sadece uzun vadel hedefler ne odaklanan ve burada ve u anda neml olan herey karan
nsanlar k nc b r ansmz yok.
Sen n n en neml olan ey ned r? K sel olarak s z n n anlaml etk nl kler tak p etmek n neden daha
fazla vak t harcamyorsunuz? Neden kend n z gerekten saydnz hayatta olan eylere ayrmaya
almyorsunuz?
***
27 .
Th nk n aba kann G
- veya -
Odaklanma ve nceltme k
"Olmak ya da olmamak" sorusu "dnmek ya da dnmek de l" sorusudur.
-A YN R AN D
B r d er hayvan b z ayran NE Ar sto'ya ekl n z ona gre, s dnmek b z m rasyonal te-b z m

yetene d r. nsanlmz savunmak n bazen aba gerekt ren dnmek ve akl yrtmek zorundayz. D er
hayvanlar, hayatlarn korumaya rehberl k eden ve ynlend ren gdlerle doarlar. nsan olarak sah p
olduumuz gdler , gel mek n brakmak, hayatta kalmak n yeters zd r. rne n b r hayvan, "Ben m
amacm ned r?" Veya "Hayatmn ertes gn, hafta veya on yln nasl ge reb l r m?" Veya "ocuklarmza
nasl b r e t m vermel y m?" Sorusunu sormuyor. "Hayatmn yazar olmak n, eylem m dncem n b r
rn olmal, dnme srec n atlatma becer m m de l. Dolu ve tatm n ed c b r hayat srmek n

Ya da dncey bakalarna dardan

gdler me dayanamayacam,
salama. Dnmek zorundaym. 2 7
***
Ben r sk altndak gruplar le almak e t mc ler n b r sem ner AT RON MET. Konumaclardan b r yd ve
sem ner n son gnnde k sel yolculuunu anlatt.
Ron ondrtta sabka kayd vard ve on be yana geld nde ka gece hapse g rd n saymay brakmt. On
yed nc ya gnnden ksa b r sre nce yatl b r b naya gnder ld .
Sabka kayd olan genler n okulunu at, burada hayatn de t ren b r retmenle tanld. Ron
retmen n n sem ner n lk k gn boyunca tartlan doru eyler yaptn syled : Ona d kkat etm , ona
nanm, d nlem ve gerekten baarl olmasn stemekted r. "Ama ben m n yapt en neml ey" ded
Ron, "dnmem salad."
Ron b rka san ye durdu, duygularn stes nden geld . "Bana," K mse s z n n dnemez ve hayatnz boa
harcayp ykmadnzdan veya yapmamzdan bamsz olarak, ne yapmak sted n z dnmey n veya
eylemler n z n sonular hakknda dnmeye "bal olduunu sylem t . Onu duydum ve hayatm de t . "
Bugn Ron kk b r letme yrtyor ve bo zamanlarn, retmenler n n mesajn yasalarla sorun olan
ocuklara yayarak ge r yor. "Duymalar gereken en neml mesaj" d yor ve sonra glmseyerek ekl yor:
"Sanrm."
***
28 .
worr Y
- veya -
Ta O , n
znt asla zntsnn yarnn soymaz, bugn sadece sev nc n atar .
-L EO B USCAGLI A
W ORRYING neml b r amaca h zmet edeb l r: Bugn b r eyler n end e edersek, gelecekte beladan
kanmak n harekete geeb l r z. Bununla b rl kte, ou zaman, kontrolmzn tes nde olan eylerden veya
nems z ve nems z eylerden end elen r z. Ne zaman end elen rsem, kend me ger adm atmam hatrlatrm
ve end em n b r amaca h zmet ed p etmed n kend me sormalym. Eer yleyse, harekete gemel y z! Ancak
yle de lse, o zaman megul yet m gereks z end e olarak et ketlemel y m ve d er daha kullanl
aratrmalara gemel y z. Balangta odaklanmamdan uzaklamann zor olmasna ramen, zamanla, ney n

megul olduuna da r daha y kontrol sah b olacam ve bouna end e duyduumda lerlemey renece m
28
b l yorum.
***
STANFORD PSKYATR RVN YALOM, hasta hastalar zer nde alt. Hastalara umut olmadnda,
haberler genell kle rad kal b r perspekt f de kl ne yol aar: Kk sorunlara ve ufak tefek end elere
odaklanmay brakr ve "nems z eyler nems zlet rmeye" balarlar ve tamamen yaarlar.
lg l b r aratrma bulgusu, ortalama olarak, mutluluk yala b rl kte arttna aret etmekted r. Sklkla nems z
konularla tket len genlerden farkl olarak, yallar hemen stnde ykseleb l r ve gerekten neml olann
farkna varab l rler.
Evde beslenen hayvan end eler mden b r , ocuklarmn yeter nce yemek yememes . Bu sene doksann
de t ren bykannem bana babamn yannda o da end e duyduunu ve y sonu verd n syled . Aslnda,
o, annes n n tavs yeler n zleyerek o kadar ok end e etmey braktktan sonra, ler n abucak daha y b r hal
aldn sylyor. zer nde alyorum!
Hayat ksa. Hep m z n, gen ve yal, b z m bunu ne kadar srdrece m z sorusu. Houmuzaa bakmayacak
olursak, saat akyor ve burada zamanmz snrl. Dnyadak ou ey yapmaya deer ve dnmeye de deer.
Bouna end eler zer ne zaman ve emek harcamak bu kadar utan ver c olurdu.
Saat n k me uratn sana gre, gerekten neml olann hatrlatcs olarak. Sah p olduunuz zamandan en
y ek lde yararlann!
***
29 .
B r PESSIMIS BE T
- veya -
Umut ver c ve y mser olun c
B r eyler grrsn; Ve sen, "Neden?" Ded n. Ama h olmad eyler hayal ed yorum ; Ve ben, "Neden
olmasn?
-G EORGE B ERNARD S HA W
P ESSIMISTS YMSERLK AS aslsz ve gerek d DISMISS. y mserler n tanm gere yksek umutlar
ve yksek ryalar yaad doruysa da, bu umutlar ve hayaller kend nden gem kehanetler hal ne geleb l r:
Zamanla gerek olab l yorlar. Ktmser b r bak as, gelece n kasvetl kacan daha muhtemel hale
get r yor; Umut ver c b r e l m baar ve refah beraber nde get r r. y mserl k ve umut topraklysa,
l k ler m z n kal tes n artrab l r, banda baar kazanab l r, zorluklarn stes nden gelmem ze yardmc

olur ve ryalarmz gereklet rmek n neml b r temel oluturab l rler. Byk lde kend m veya bakalar
29
le durumlarmdan beklent ler m gerekl bel rler.
***
1954'E SONRA, drt dak kann altndak sr mesafes f z ksel olarak b r mknszlk olarak deerlend r ld .
Doktorlar ve b l m adamlar, drt dak kalk aret n nsan kab l yet n n f zyoloj k snrn tems l ett n kabul
ett ler. Dnyann en y koucular uzmanlarn grler n drt dak ka nde kapatarak ancak y ye gtrp
onaylamad. Koucular, drt dak kalk aret n zer nde var olan engellenemez b r engel olan "tula duvar" dan
bahsed yorlard.
Egemen konvans yonel b lgel e ramen, Oxford n vers tes 'nden tp renc s olan Roger Bann ster, drt
dak ka nde yaklak b r k lometreye neb lece ne nanyordu. D er atletler ve b l m cam as tarafndan
mtevaz , gerek d olarak atlmt. 6 Mays 1954'te Roger Bann ster, mesafey dak ka ell dokuz san yede
koan dnya rekoru krd. mkansz gerek oldu.
Ancak daha fazlas var: Bann ster'n baarsndan sadece alt hafta sonra, Avustralyal b r koucu olan John
Landy, dak ka ve ell sek z san ye nde parkura kotu. B r yl sonra, koucu, tek b r yarta drt
dak kalk bar yer krd . 1954'ten bu yana, drt dak kalk yol b nlerce kez at. Ge lmez engel, z hn n b r
rndr ve z h n tarafndan krlmtr.
Roger Bann ster'n h kayes nden ren lecek ders, b z m y mser veya ktmser olduumuz nanlarmzn
gerekl m z yaratmada neml b r rol oynamasdr. Bu, pencerey gerekl atab lece m z anlamna
gelm yor ve umduumuz ve d led m z her ey n gerekleece anlamna gel yor, fakat bazen hayatmza daha
ok nandmzdan daha fazla kontrol olduumuzu ma ed yor.
nanlarn nerede snrab l r? Hayaller n z gereklet rmek n hang engeller aab l rs n z?
***
30 .
YKSELENNZ KURMAYINIZ Y
- veya -
Bakalarn h ssett rmek goo d
nsanlarn nsanlar wha unutacak, ne ded n unutacak rend m t yaptn, ama sen onlar h ssett rd nasl
nsanlar asla unutmayacam .
-M AYA A NGELO U
W b z Bette olduunu dndmzde E kend m z daha y h ssed yorum e l m nded r d erler nden daha
r; Bakalar y olduumuzu kabul ett nde kend m z hakknda y h ssed yoruz. Tavus kular g b , stn
gzell kler m z , zekamz veya kab l yet m z gster yapma e l m ndey z. Ve takd r ed lmek ve sayg

duyulmak stemekle lg l yanl b r ey olmamasna ramen - doamz bakalarnn grler n nems yoruz -
vmek arzusu bakalarnn pahasna geleb l r. stnlk h ssetmek n bakalarn daha aa h ssett rd k,
onlara zarar verd k (ve uzun vadede kend m z). Salkl ve st krarl benl k saygs bakalarnn benl k saygs
pahasna gelemez; Kend m ze der n ve kalc olumlu bakmak ancak bakalarn kend ler hakknda daha y
30
h ssett rmekten ortaya kab l r.
***
Amazon'un KURUCU ve CEO'su JEFF BEZOS, yazlarn Teksas'tak dedes ftl nde alarak
yelde rmenler dzeltt , srlar alam ve d er ler yapyordu. B r yaz, on yandayken dedes ded kler n
b r yolculua kard. Dedes , bykannes yolcunun koltuuna otururken srd, btn sre s gara t .
Jeff her zaman numaralarla bylend . Son zamanlarda, b r s gara zer ndek her pufun hayatndan k dak ka
sre aldn okumutu. Bykannes n n gnde ka kere nefes aldn ve onu s gara t gn says le
arptarak Jeff bykannes n omzuna balad ve gururla yle ded : "Her pskrtme n k dak ka nde
dokuz yl Hayatnz "yaydk. Onun zek ce, ar tmet k becer ler neden yle alklamasn umuyordu, ama
olanlardan de l bu. Bunun yer ne bykannes gzya dkt.
Dedes arabay durdurdu ve o da Jeff dar kt. Naz k, yumuak b r sesle, olana, "Jeff, b r gn zek ce
olmaktan daha zor olduunu anlarsn" ded .
Otuz be yl sonra, 2010 ylnda Pr nceton n vers tes 'ndek mezun yet snfna seslend . Onlarla bu h kayey
paylatktan sonra, "Bugn s z nle konumak sted m hed yeler ve se mler arasndak farktr" ded . Zekllk
b r armaandr; Nezaket b r se md r. Hed yeler kolaydr; Sonuta onlar ver l r. Se mler zor olab l r. "
Hed yeler n bakalarna gstermeden nce onlara efkat hed ye ed n.
***
31 .
ZAYIFLIKLARA VE YALNIZCA S
- veya -
Gl odaklann ve ab l t e s
Bu yetenekler, zrler de l, saylr .
-P ETER D RUCKE R
Ben NDIVIDUALS kend gl YATIRIM daha mutlu ve daha baarldr. Bu, zayf ynler m z yok
saymamz gerekt anlamna gelmez; bunun yer ne, b r nc l odaklanmamz doal olarak y olduumuz
olmaldr. L derl k uzman Peter Drucker' n szler yle "Yalnzca gl ynlerden altnzda gerek
mkemmell k elde edeb l rs n z."

Ben m gl ynler m kefedeb l r m y m, kend me sormam gereken sorularn trler unlardr: Gler m
nelerd r? Ben neyden ferah oluyorum Yetenekler m nerede oturuyor? Benzers z yetenekler m neler? Bu sorular
genel yaam hedefler n semek (b r yazar olmak, retmen olmak, hukukta b r kar yer yapmak g b ) semek ve
yakn gelecekte gl ynler m semek n neml d r (alanlarmz n b r konuma hazrlayn Ben m
31
matemat k becer ler , b r a le tat l plan vb.).
***
ONLARIN KTABINDA K sel Gl Artnn Donald Cl fton ve Paul b r
Nelson, ormandak yen b r okulun vas yet n anlatr.
Gen hayvanlarn y yuvarlanmasna yardmc olur.
lk gn, kk tavan okula geld ve er g r ld .
Kou ve sray snflar, o byk ve sev len; o
Okuldan sonra eve heyecanl geld ve ertes gn okula dnmek n pek bekleyemed . k nc gn, retmenler
tavann uurma ve yzme dersler ne yerlet rd ler; mcadele ett ve kes nl kle nefret ett ; Kend s b r
baarszlk h ssett ve eve gnlsz ve ted rg n geld . A les ne okuldan ayrlmak sted n syled nde, a les ,
gelmes gerekt n syled nk gelecektek baars, y yuvarlanmt.
Okula dndnde, yzme ve uma n ekstra dersler ver ld , nk o blgelerde y leme ht yac duydu;
Kou ve atlama dersler ptal ed ld , nk o zaten bu konularda y yd ve ekstra b r gerekl de ld .
Bu maa ne yazk k gerekler veya gerekl n b r blmn ou kuruluta - okullardan letmelere -

yakalamaktadr. Her ne kadar zayf ynler m z grmezden gelmemem z doru olsa da - temel ar tmet
yapmay, dnyada yaamak n baz becer ler kazanmamz renmel y z; Ayn zamanda gcmz gzard
etmemel y z ve abalarmzn ouna yetenekler m z ve yetenekler m z gel t rerek yatrm yapmalyz.
Dnyadak hayatta kalab lmem z n zayf ynler m ze yatrm yapmamz gerek yor; Gel eb lmem z n
gl noktalarmza yatrm yapmamz gerek r.
Gl ynler n z , y olduunuz eyler , yetenekler n z n bulunduu alanlar dnmek n zaman ayrn.

Gler n z bel rled kten sonra, gnlk yaamnzda onlar daha sk kullanmann yollarn bulun.
***
32 .
U SIKITIRILMASI P
- veya -
Brak g o
Bazlarmz tutmann b z daha gl hale get rd n dnyor; Fakat bazen z n ver r .
-H ERMANN H ESS E
M Y VCUT VE MY z hn tek b r b rle k s stem oluturmaktadr. S stem n b r b leen n etk leyen herhang
b r ey genell kle d er n etk ler. Her duygusal ya da ps koloj k durum f z ksel varlmz daha y ve kt n
etk ler. Bu, boazmda gerg nl k yayorsam, genell kle duygusal stres aret d r; Ve gerg nl brakarak f z ksel
basnc serbest brakarak duygusal stres haf fleteb l r. Skan ene sk sk der n kayglanm b r fke aret d r
(bunun farknda b le de l z). Bas te enen n gerg nl n rahatlatmak, fken n b r ksmn serbest brakmaya
yardmc olab l r. F z ksel gerg nl alnm, ene, boaz, omuzlar, karnm veya ger de olmak zere brakmak
Kend me gerg nl k
n odaklanmam vcudun bu ksmna kaydrp ne nefes alp brakab l r m.
ve gerg nl kten kurtulduum g b g tmeme z n vermeden

sess zce syleyeb l r m ve haf fe huzur ve sak nl k ne
batarsnz. 3 2
***
YENLENM yoga retmen PATRICIA WALDEN, uygulayclarn srt st dz yatarken, yanlarnda yere
dayad eller, bacaklar dz ve rahat rahat b r ek lde, b r yoga uygulamasnn en neml paras olduunu
sylyor . S vasan a (ceset) olarak adlandrlan bu poz, yerek m kuvvet ne meydan okumak ve zem n n b ze
destek olmasn salamak zered r. Gerg nl brakp vcudumuzun her yer nde basnc serbest brakyoruz.
Bununla b z de tutab lece m z ps koloj k gerg nl serbest brakab l r z.
S vasana nad ren sak n ve rahatlama duygusu uyandramaz. Bununla b rl kte, deer get rd sak n tanab l r
olduundan, deer hemen h ssetmen n tes ne geer. B r kez geveme duygusunu b l rsek, hayatmzn d er
alanlarnda oaltab l r z. Ve bu durumu kontroll b r ortamda ne kadar ok g rersek -yoga mat, yatak veya
zem n- d er durumlarda daha kolaylkla deney mleyeb l r z. Bu rahatlama b m n uygulayan k ler hemen
hemen her yerde ve neredeyse her zaman ayn h ss yat yaayab l rler, sadece kend ler n brakmalarn
syleyerek.
Nerede olursanz olun, ster b r toplantsnda olun, e n zle b rl kte oturmanz, ocuunuzu tutmanz veya b r
rapor yazmanz olsun, vcudunuzun sk geld n h ssett n z herhang b r blmn rahatlatab l r, el n zdek
ger l m serbest brakab l rs n z. Ve z h n ve beden b r olduundan, beden n z n farkna vararak ve onun nde
tuttuu gerg nl braktnzda, btn varlnz daha sak n ve daha sak nd r.
***
33 .
SONU E KONUSUNDA FAKS
- veya -
lemlere odaklann s

Doru yolculuun b r son olmas y , ama yolculuk tha t sonunda hususlar .
-U RSULA K. L E G UI N
B r ps koloj aratrma neml m ktarda ou dndrmekted r r ruh sal byk lde kend yaamn
kontrol duygumuzu b r fonks yonudur. Ayn zamanda, z h nsel salmz n baz eyler kontrolmzn
olmadn kabul etmem z n daha az nem yoktur. Grnte el k lend r len bu k ht ya, yan kontrol etme
ht yac ve kontrol serbest brakma ht yac, hayatmzda stlend m z her projede, patronumuz n b r
srpr z part planlamas n b r rapor hazrlamaktan, oynamak n neml b r role sah pt r. Bu ht yalarn
snrlarna sayg duymak salk n esastr. Bel rled m z hedefler zer nde ve zer nde yatrm yaptmz
abalar zer nde kontrolmz var, ancak baar ounlukla b z m kontrolmzn tes nde. Bu nedenle,
Bunun yer ne bu sonuca varma
sonular kontrol etmeye almay brakmak neml d r,
srec ne olab ld nce younlamaktr. 3 3
***
Doktora programmn NC SIRASINDA -en zorlu n tel kl snavlar nndeyken ve aratrma aamasna
balamak zereyd m- stresl b r dnem ge rd m. Ehl let rme snavlarm (zaten benzer snavlar b r kere daha
baaramadm) geece nden em n de ld m ve henz tez m n ne hakknda olacan anlamadm. Btn
durumun bel rs zl ben zorlad. Stresl olduumu fark ett m nk kontrol etme gcmn tes nde b r ey
kontrol etmeye ht ya h ssett m: gelece m.
N hayet nde hayatmn bu dnem nden gemes ne yardmc olan ey, kontrol eks kl le yaamay renmekt .
Ayn zamanda, kontrol ett rd m eylere daha fazla odaklanmaya baladm. Bell b r leden sonra ders
okudum veya yaptm m, yoksa sabah kalktmda yazmak n b lg sayarn nnde oturup oturmadm
kontrol edeb ld m.
Bu dneme a t ders her gn hala ben m yanmda ve her an, dantm b r rket n stratej zer nde alp
almamaya, a lemle b rl kte tat l mde vak t ge rmeye veya se m zer ne b r k tap yazmaya alsn.
Sonular brakp srece odaklanab l yor musunuz? Var noktasna saplanarak de l, yolculua d kkat ed yor
musunuz?
***
34 .
PERMANEN T OLARAK ALGILATURMA
- veya -
Zorluu ge c olarak alglama y
Her ne gel rse, bu da geecek .

-E LLA W heeler W ILCO X
O UR LIFE, znt ve strapdan ar de ld r. Dnyadak en mutlu olanlar b le znt, hayal krkl, fke ve
keder yaar. Mutlu ve mutsuz nsanlar arasndak fark, ac veren duygular m yoksa herkes n yapt eyler
de l, bu duygulara nasl yaklatklarn ve deney mler n nasl yorumladklarn gster r. Mutsuz olan nsanlar,
ac ver c duygularn burada kalmaya olduuna nanmaya e l ml d rler; tab k bunun onlarn beklent s olup
olmadklar daha muhtemeld r. Buna karlk, mutlu nsanlar ac veren duygularn (tm duygular g b ) ge c
olduunu b l rler ve bu beklent onlar tatsz deney mler nden kurtarma e l m nded r.
Ac ver c deney mler gerekten olduu g b alglamay set m zde-ge c ve ksa srel - o zaman doal
34
yollarn almalarna z n ver yoruz. Tpk bu duygular doal olarak geld n, doal olarak ayrlrlar.
***
ORADA HKAYES IS, b r kral hakknda e tl gelenekler syleyen
Onun zntsn kaamad. Ne dened neml de l, zmler
Doktorlar tarafndan hazrlanan, b lgel danmanlaryla sunulan tavs yeler -
O mutsuz olmaya devam ett , her gn daha umutsuz hale geld
Bu get .
ares zl k nde, peygamberler lkeye gnder ld ve krala yardm edeb lecek herkese b r dl vaad nde
bulundu. En byk uzmanlar saraya geld ve el nden gelen n en y s n yapmaya alt, fakat bouna olmad.
B rka gn sonra kyafetler g ym yal b r adam saray kapsna geld . "Ben b r ft m" ve "doann b r
renc s y m" ded . Krala yardm etmeye geld m. "
Kraln ba danman kmseyerek "Kral s z n g b lerden yardma ht yac yok!" Ded .
"Ben grmeye hazr olana kadar bekleyece m."
Her geen gn kraln durumu ktlet . znt ve ares zl k h ssett ve acnn sona ermed n grd. Sonunda,
neredeyse tm umut kaybolduunda, danman papazn er g rmes ne z n verd . B r sz sylemeks z n adam
krala yaklat, ona bas t b r ahap halka verd ve g tt . Kral halkaya bakt, zer ne kaznm k tabey okudu ve
parmana kaydrd. Aylarca lk kez glmsed .
"Majesteler ne d yor?" D ye sordu kraln danman.
"Sadece drt kel me" ded kral. "'Bu da geecek.'"
Ne mutsuzluk yaarsanz, kend n ze bunun da geece n hatrlatn.
***
35 .
INACTIV KALAN E
- veya -
Hareket e
Egzers z nbet olmas Prozac b raz ve b raz b alarak g b d r t g tmek gerek yordu sa R tal n' n, .
-J OHN R ATE Y
B ETK AKTF KONTR BTNLERMZ , f z ksel salmza, kalp hastal, eker hastal ve kanser
olasln neml lde azaltmak. Fakat akt f olma avantajlar vcutla snrl de ld r. Dzenl olarak (haftada
kez otuz dak kaya kadar) lml b r m ktarda f z ksel egzers z, en gl ps k yatr k la olan depresyon ve
anks yete le mcadelede ayn etk ye sah pt r. Akt f olmak genel ps koloj k refah arttrr, konsantrasyonu ve
yaratcl gel t r r ve daha sonra yalanma srec nde demans ve b l sel bozukluk olasln neml lde
35
azaltr. F z ksel ve z h nsel saln tadn karma ht mal n artrmak n, onu tamamz gerek r.
***
FLM DUVARINDA -E , toplum, nsanlarn ar k lolu olduu ve kaslarnn yle kaybolduu b r aamaya geld
k , yrmek gtrler. Gnler n yatarak, mak nelerle besl yorlar, nnde byk ekranda olanlar aklszca
zl yorlard. Ne yazk k , son b rka on yl nde bu d stopyac gelecee doru muazzam lerlemeler kaydett k.
Bugn, ok uzak olmayan gem te olduu g b , tembel olmann "lks" deyeb l r z. le yeme ne
kmamak n artk b r gey n pe nde le yeme ne kmamz veya aslandan kamamz gerekm yor; B z
akam yeme m z strz ya da snrz ve b z m kapnza tesl m ett k. Maaramz stmak n aa kesmek
artk gerekm yor, ancak sy amak n b r dmeye basmanz yeterl d r. Gnmz b lg sayarn nnde,
telefonda, akamlar TV'ye yapm olarak yapab l r z. Bugn ocuklar sokakta ya da ocuklar g b tarlalarda
oynamak yer ne b rka on yllar nce yaptklar g b , uyank saatlarnn ounu f z ksel olarak b r ekrann ya da
baka b r n n nnde boa harcyorlar.
Doas, tpk oks jen solumamz ve doru gday yemem z gerekt rd g b , f z ksel olarak akt f olmamz
gerekt r yor. Doal b r ht yac s n rlend rd m z zaman, bedensel ve ps koloj k olarak yksek b r bedel
dyoruz. WALL-E'n n doal olmayan yen dnyas her zamank nden daha yakn ve bunlar bakalarn da
hareket ett rmek ve cesaretlend rmek suret yle bunaltc saldry nlemem z lazm.
Egzers zden faydalanmak, yaam b m n n rad kal b r ek lde de t r lmes n gerekt rmez. Rut n kk
de kl kler byk b r fark yaratab l r. B rka yz metre uzaktak of sten park etmey , bahey alp, haftann
b rka gn asansr yer ne merd venler kullanmay se. Bu k faal yetler toplanacak ve f z ksel ve z h nsel
salnza katkda bulunacaktr.
***
36 .
ACT GB ukal AL L
- veya -
Z hn n z an ve renmey ren n
Ynet m kararlarna hatalarn en yaygn kayna nc olan e doru soru yer ne doru cevab bulma vurgu .
-P ETER D RUCKE R
T KEF varmaktr; Soru sormak, b r maceraya atlmaktr. Peopl hayatlar daha y l k ler zevk ve baar
daha st sev yelere geleb lmes , genell kle daha mutlu, g tt kler her yerde renme frsatlar aramaya daha
yaratc b r soru aret yer ne b r sre le karakter zed r e. Hayat boyu renen olmak hem elencel hem de
levsel, ve bu yol boyunca lerlemem z gereken ey mtevaz b r kalp ve merakl b r z h nd r. Karlatmz
her renc -b r renc ya da retmen, b r arkada ya da yabanc- b ze b r eyler reteb l r; Her tecrbe
nde neml b r ders tutar; Her an kefed lmey bekleyen b r mesajdr. Sorgulama ve merak ruhunu
ben msed m zde hayat ben ms yoruz. Bu hayatn tkenmez b r har kas kayna olmas ne kadar har ka.
renmen n heyecannn mr boyu sreb lece n renmek
ne kadar heyecanl. 3 6
***
ANALECLER n' n byk f lozofu Konfys'n szler n ve eserler n yakalayan ksa k taplardan oluan b r
koleks yon . Ak b r z h n ve ak kalp tutmann nem n vurgularlar. nc k tabn 15. blmnde
Konfys Grand'e g rer
Tapnak ve hereyle lg l sorular sormaya devam eder. Bunlardan b r , bu davrann uygunsuz olduunu u
szlerle fade ed yor: Byk b r b l m adam nems z konular hakknda ok fazla soru sormamaldr.
Konfys, yorumlar d nlemekte ve "Bu da doru form" d yor. Byk stat, k n n z hn n ve kalb n amann
nem n anlyor ve alakgnlllkle bu davran rneklend r yor.
ada b r Konfys ada olan Kung Wen-tzu, hayatnda zahmetl ve aranan b r gt ancak henz ld
mddet sonra "kltrl" anlamna gelen Wen ad ver ld . Be nc k tapta, Konfys'n renc ler nden b r
neden byle b r k ye lmnden sonra bu onuru ver ld n soruyor. Konfys, onun renme sevg s nden ve
rtbes nden bamsz olarak btn nsanlardan renme akl neden yle olduunu bel rtt .
Konfys'n yz yl gemes nden sonra, byk Yunan f lozofu Sokrates, b lgel n n, b lmed n b ld
gere ne dayandn kabul ett nde, renmeye benzer b r aklk gsterd .
evren zdek b lg n n zeng nl n kalb n z ve z hn n z an. Sorular sor, d nle, ren.
***
37 .
NE GZ gerekten neml KAYBETMEZ S
- veya -
Deer n z balann s
Hayattak en deerl ey para n elde ett n z deer de ld r .
-A LBERT e INSTEI K
T HE GN gne talepler n , nc modern yaamn hzl temposu, gzler m z b z m n gerekten deerl olan
eyler rut n-bunlar ou zaman bel rs z ve monoton uyuturma e. Ve bylece hayatta olduumuz h ss olmadan
hayat boyunca yolumuza devam ed yoruz. Lezzet h ss duyuyor, enerj k kalyoruz, nk hayatta olmak b r
ayrcalk olduunu unutuyoruz, o kadar ok paha b lmez hed ye sah p olmak n. Uyanmak, hayata olan
zmz tekrar kazanmak n, yaama de nen eylerden gerekten kend s yle lg l olan eyler
hatrlatab l r z. Bell b r ocuk mu, yoksa ocuklarn kahkahas m? Sevg l b r arkadan m? Ite veya evde
vak t ge rmek m ? B r ek kokusu alma, b r meyven n tadn tatma, b r senfon y d nleme veya sevg y
Burada, bu b z m
h ssetme kab l yet m z m y z? Sadece yayor mu? El m zde ne var - u an,
n dnyadak altnlardan daha deerl m d r? 3 7
***
RABBI NOAH WEINBERG, b nlerce k ye , gerekten neml olan eylere odaklanmalarn hatrlatarak
yaam sevg s n de t rmeler nde yardmc oldu . te h kayeler nden b r nde b r varyasyon.
B r yatrm bankacs olduunuzu dnn. Get m z b rka ay pazardak en kt dnemlerden b r yle

geerek korkun davrand. yer nde b r gn kt b r karar karrsn.
S ze ok para kazandrr. Eve g d p b tk n h ssett n ve zgn olduunu dnyorsun. yer nde ok zorlanan
ve sadece b rka saat n ocuklarla ge rm olan e n z onlarla yatmadan nce randevu almanz r ca ed yor.
6 yandak ocuunuzdan banyo yaptrmasn stey n; bunu redded yor; Drt yandak olan byk karde n
zl yor ve e t derecede rk n davranyor. Vazgemeye hazr, kzgnsn.
B r vuru ses duyuyorsun. Kapya doru yrr, aarsn ve nnzde b r yal beyefend , y g y nm , b r evrak
antas tutuyor gryorsunuz. "Nasl yardmc olab l r m?" D ye sorarsn ona, "Aslnda sana yardm etmek n
buradaym!"
"Kaba b r dnemden get n z b l yorum ve s ze ocuklar n yz m lyon dolar sunmak ster m" d ye devam
ed yor. Konutklarnda, b r yz dolarlk banknotlarla dolu antay ayor. "ocuklarnzn d kkatler ekecek -
gven l r garantrler n b r l stes ne sah b m - ayda b r kez z yaret edeb leceks n z." Sylemeye gerek yok k ,
mal end eler n ze ramen ve nsan ev n zden kardnz. ocuklarnzla olan skntlarnz b r dak ka nde
b tm olab l r.
Kapda b r vuru yapmamz beklemek zorunda de l z, b ze hayatmzdak tm paha b lmez eylerden

gerekten neml olanlar hatrlatmamz gerekm yor.
***
38 .
AUTOPILO ZERNE YAAM LE FLY T

- veya -
Kast y se n
Ben kader m n ustasym: Ben ruhumun kaptanym .
-W ILLIAM E RNEST H ENLE Y
W E hayat b ze frlatt her neyse b z her zaman n gem te olduu ayn ek lde dnmeden tepk
otomat k p lotta uan B z m zaman harcamak. B r s kes nl kle katlmadmz b r ey syled nde
kzab l r z; Elet rd m z zaman efkat ekeb l r z; B r mcadele gz korkutucu grnyorsa vazgeeb l r z. u
anda, bu reaks yonlar kanlmaz olab l r, ancak h ssetmeyeb l rler. Yaamm boyunca her eye her zamank
g b tepk gsterd mde kend me ok daha olumlu deney mler yaatacam nkar ed yorum. Bunun yer ne,
ger ek lmel ve b r duruma nasl tepk vermek sted m dnmel y m. Kontrolm ele alp b l nl ve
38
b l nl davranmal, bylece kend m ve evremdek ler n daha y b r deney m yaratmalym.
***
VAR s z n butonlar nasl b l r BR grecel HER ZAMAN OLDUU. A le b r araya gel rken, bu k her
naslsa sen zecek veya rahatsz edecek eyler sylemey baaryor ve tahr etmes ne z n ver yorsun. Belk de
akrabanzla tartmalara g r yorsunuz, her k taraf da s z h b r yere gtrmeyecek eyler sylyor. Bu her
sefer nde gnn ger kalannda aznza kt b r tat brakarak tekrarlanab l r.
Ya b r sonrak a le toplantsnda yemden atlmay redded yorsanz? Durdurun ve durumun (veya akrabanzn)
tutsa olmadnz kend n ze hatrlatarak, henz denemed n z baz tepk yollar olduunu bel rt n. Bu k y
tamamen grmezden gelmey seeb l r veya onunla devam etmek n kend n z ok yal hale get rd n ze
aka yapmaya karar vereb l rs n z. Veya bu akrabasna bak asn b raz daha dnmek sted n z ve u anda
b rl kte olduunuz deerl zamann tadn karmak sted n z syley n.
Her zamank tepk s n b raz da de t r n ve kend n ze ve evren zdek lere farkl b r rotada p lot uygulayn - ok
daha key fl b r yolculuk bulab l rs n.
***
39 .
KAHVE N
- veya -
Sm l e

Bazen sev n glnn kaynadr, ancak bazen sm l e sen n sev n kayna olab l r .
-T HCH N HT H N H
M IND VE VCUT b rb r ne ARE. Vcudumuzla yaptmz ey dnceler m z ve duygularmzdr ve bu

da f zyoloj k reaks yonlarmz etk ler. Ps kologlarn "yz ger b ld r m h potez " ded eyle lg l aratrmalar,
yz fadeler m z araclyla kend ruh hal m z etk leyeb lece m z gster r; b r glmseme daha poz t f b r
duygu get r rken, ka atmas b z daha kt h ssett r r. Aslnda, ruh hal m z neredeyse her noktada
glmseyerek veya daha y glmekle y let reb l r z. B ze sevd m z glmseme-b r s , kom k b r h kaye ya
da durumu ya da sadece mekan k olarak yapan b r ey dneb l r lem n hemen balamak n sahte b z kadar
39
glmseme yapmak duygu gerek.
***
MY faal yetler yazma ve topluluk nnde konuma K majr kapsar. Geen sene, b r avu nsanla b rka
b n arasnda de en, ell farkl k tleyle konutum. renc lere, mter lere ve esenl k b l m le lg lenen d er
gruplara dorudan etk le mde bulunmay sev yorum. Ancak kamuya ak konuma bana doal olarak ya da
kolayca gelmed . Ben aslnda utanga ve e kapank b r y m. lk kez ret me baladmda, yalnzca b r
snfn nnde durmay dndmde kalb m pound ve boazm kurumaya balamt. Bu f z ksel semptomlar
zell kle ders balamadan hemen nce c dd ek lde fel olurdu.
Sahne korkusunu amak n en yararl bulduum tekn klerden b r , k yldan uzun sred r ders vermeye devam
etsem de hala gre yorum - sahneye kmadan nce gerekten glmseme seene n terc h etmekt r. Bence
kom k veya ho b r ey dnyorum ya da sevd m b r s n dnyorum ya da en nem verd m konuyu
bakalaryla paylatm n ansl olduumu hatrlatyorum. Vcudum, doal olarak yaratlm, kend ne y
h ssett ren ak k myasallarn (oks tos n ve d erler ) dolduruyor ve aslnda daha mutlu ve daha y mser
h ssett m. Tm enerj m sadece lk b rka slayttan tmek yer ne, ders m konusuna h ssett m gerek heyecan
ve tutkuyu fade edeb l yorum. B r sunumun ortasnda b r nedenden tr s n r bozarsam,
Glmsemelerden es nlenen poz t f ruh hal , zley c n n d nlenmes ne ve bana ve konuyla olumlu b r ek lde
lg lenmes ne yardmc olur ve herkes n daha y b r deney m kazanr. Kaygma odaklanmak yer ne,
glmseme n kastl b r se m yaparak herkes n deney m n gel t r r m; sunum b tt nde hala
glmseyeb l r m.
***
40 .
YARIM empt OLARAK CAM SEE Y
- veya -
Cam yar ful l olarak grn
Her k , yer ve ey deer , baz deer, som b r ey vardr e kullanlmayan frsat; B r tanes bas te aratrmak
zorundadr .

-J ACQUELINE S TAVROS ve C HERI T ORRE S
W BZ b r organ zasyonun eks kl kler ODAKLANIN TAVUK veya kusur k n n lar ya da b r durumun
olumsuz, yapacak olanlarn pahasna, almayan bu ynler n byte vardr. Ancak, e yarayan eyler akt f
olarak aradmzda, olumlu ey artrrz. Salkl b r hayat, gerek b r perspekt f gerekt r r; bu, sorunlar gz
ard etmez ve ayn zamanda, ler y g tt nde yok saylmaz.
Kltrmz olumsuzluun altn zme e l m er yor ve gere n arpk b r grnmne yol aan poz t f n
altn oynamaya mey ll d r. Bu nyargsz perspekt f n altnda yatan sebep, b r dereceye kadar, grnl b r
camdan (doruyu gerek anlamda tems l etmekten z yade) se c olarak bytme camnn rol oynayan haber
medyasdr (se me bal olarak negat f zer ne odaklanmaktadr). Medyann olumsuz odaklanmasna
kes nl kle b r deer olsa da -b r gzlemc rol oynamak-arpk dnya gr b m nde salksz yan etk ler var.
Bu nyargy camn bo ksmna kar koymak n, dolu olan cam parasn tanmlamak konusunda ar tet kte
40
olmamz gerek r.
***
NDE KLASK FLM O oluyor b r har ka , Yaam George kahraman, hayat olduunu h ssederek, nt har
etmek zered r
Anlamsz ve deers z; Ancak sonra onun koruyucusu olan Melek, Clarence, onunla lg len r ve ona b r ders
vermeye karar ver r.
Clarence, karde n n hayatn kurtard ve b r bankay yoksullara konut kred s salamaya devam etmeye kna
ett g b , yapt taahhtler George'a hatrlatyor. Clarence, George domam olsayd nasl olurdu dnyay
gster r. George kk katklarnn dnyay daha y b r yer hal ne get rmek n uzun b r yol katett n fark
ed yor. George, gerek hayatna sah p olduu eylerden daha deerl ve varlnn har ka, olumlu ynler ne
odaklanma ht mal n daha da arttrr.
Her ne kadar b r n n hayatn kurtarmam olsak da yoksul ev sah pler adna bankalarla savam olsak da,
hayatmzn olumlu, har ka ynler n bulab l r z. ounlukla camn boluuna odaklanrz, gnlk hayatmzda
byk ve kk haz neler karrz. Her zaman uyanma ars, koruyucu mele m zden es nlenerek veya
kend m zce es nlen len b r perspekt f de kl gerek yor - tm zorluklar ve hayal krklklaryla b le kutlamak
n hala ok ey olduunu hatrlatmak.
u anda ne kutlayab l rs n? Hayatnzn, haz neler n, camn tam ksmnn olumlu ynler ne odaklandnzda ne
gryorsunuz?
***
41 .
GEMTE VEYA FUTUR E

- veya -
Presen Be t
Sonsuza kadar nenlerden oluur .
-E MILY D ICKINSO K
W e musallat ksa hayatmzn OK SPEND ne olursa olduka tha n luxur at ng ne gerg n varsaymsal b r
gelecekte - n z yade sak n gerek mevcut. Snava y gelmezsem ne olur? B r promosyon alamazsam ne olur?
a r Galway K nnell' n szler yle "tecrbe boyunca beklent n n karanlkln bulutlandryor" szler yle
karlyoruz. Alternat f olarak, zamanmzn ounu gem te skm, tatm ns z gem prova ed yor,
zlyor Baarsz b r l k ya da planland g b almayan b r proje. Gem ya da gelece m z tarafndan
Gnmzn get rd duygu dolu
kle olarak kalmaya z n vermemek yer ne,
dolgunluk nde lks b r yaam seeb l r z. 4 1
***
NDE ONLARIN KTAP Apprec at ve Koluk, Sara Orem, Jacquel ne B nkert ve Ann Clancy Rory, b r yoga
stdyosu ve masaj yaratarak tutkusunun pe nden g tmeye n gvenl n ayrlmaya karar verd tbb
sekreter h kaye anlatmak. Yen yoluna g rd kten ksa b r sre sonra, Rory anks yete yaamaya balad, gem
baarszlklar ve bel rs z gelece hakknda srekl dnyordu. Yazar Fulton Oursler'n syled g b "dn
p manlk ve yarn korku" arasnda yrtlanlard. lg s yoksa ne olacakt?
Ya mter s yoksa?
Fark bu onun negat f Ne olursa dnerek onu srklyordu Rory ok bas t b r ey yapt: O kel mey boyal
md saat ne yznde kaln harflerle. Saat ne her baktnda u ann zaman olduunu, gem n ya da
gelece n de l, hayatn mevcut olduunu hatrlatt. Bu bas t hareket, neml b r ey hatrlatan b r b lek band
olmas g b , onun yaam b m n de t rd ve hayatn de t rd . Rory daha olumlu, enerj k ve sonuta daha
baarl oldu. Gnmze odaklanarak "Rory, her ann onun n olaslk ve se mle ham le olduunu anlamaya
balad."
Burada b r b lekl g yen md balatmak odaklanmak kend n z hatrlatn, kel me boya artk saat n zde veya
mevcut olmas le l k lend rmek b lg sayarnzda veya telefonunuzda b r ekran koruyucu var. Solunumunuza
veya baka f z ksel duyumlara (hatta f z ksel evren ze) odaklanan b r ka dak kada b rka dak kada b r
ortalamakta b le b r dak ka b le tm gnn kal tes n ykseltmek n uzun b r yol kat edeb l rs n z.
***
42 .
GECKME GRATIFICATIO K
- veya -

Momen Se ze t
nsan n zevk, lks de l, der n b r ps koloj k ht yatr .
-N ATHANIEL B RANDE N
L GECKME haz N KAZAN neml d r. ocukluumuzdak gel mem z kr t k b r admdr ve hayatta

baar n ve tm ps koloj k salk n b r n art olduunu gsteren neml aratrmalar vardr. Bununla
b rl kte, hzl tempolu, lgnca younlam dnyamzda, tatm n olmamz gec k r z; hayatmz ksr olur:
donuk, heyecanl, tutkusuz. Eer hazz sres z olarak ertelersek, sonusuz kalmayacaz, nk sres z olarak
yaamyoruz. En sevd m arky d nlemek n en sevd m arky d nlemek n dak kanz ayrp, gelen
kutunuz tayorsa da, en yakn arkadamza banda yaklayor olsak da b r saat harcyor olsak da, dnyamz
Ya da
par yormu g b grndmzde f lmlere g derken bunlar sorumsuz eyler olab l r yap,
kend m z ve bakalar n yapab lece m z en y ey

olab l rler. Bu ksa akt v teler, enerj depolarmz yen lemek
n yakt kmal yapmamz gereken eylerd r. 4 2
***
Ben refah sev yem deney ml EN NEML ARTI hayatmda byk apl b r dnmsel de m sonucu
de ld ; Bunun yer ne, ben m ruh hal m ykselten mutluluk arttrclar-srk boyutundak faal yetler olarak
adlandrdm eyler tantmamn neden buydu. Bu m n -mola bana devam etmem gereken yaktlar salar
Enerj ve zest le almak.
Bugn, sk sk b r dak kalna gzler m kapatyorum ve sevd m b r nsan hayal ed yorum ya da daha fazla
vak t var se oturup y rm dak kalk sevecen efkat med tasyonu yapyorum. Wh tney Houston'n "Sen hep
sevece m" d nlemek n programmdan b r ka dak ka srecek, yoksa kend me Beethoven'n Altnc
Senfon 's ndek be hareket n tadn karmak n daha uzun b r molaya z n verece m. der n nefes
alab l r m ya da ksa b r sre uyumaya karar ver r m. Pablo Neruda'nn ksa b r r n okuyab l r veya Robert
He nle n' n fantast k hayal gcnn tadn karmas n b r saat sreb l r m.
Esk den ura azck olduumda (ve bazen de yaam n b le olsa) tkend n h ssett m b r noktaya
ulatm. Bulduum en y tedav , gnlk rut n n ze b rka mutluluk arttrc enjekte etmekt . Bugn, mola
vermeden nce enerj dzeyler m n tehl kel derecede dmes n beklemek yer ne, hayatma annda
memnun yet kazandryorum. Sev n anlarnn bu enfzyonu, u an kend m daha y h ssett rmekle
kalmamakta; daha retken, daha yaratc, daha mutlu olmanza yardmc olan b r heyecan ve enerj akm
yaratmaktadr.
ou zaman olduu g b zorluk, doyumun ertelenmes le onu yakalamak arasndak doru dengey bulmaktr.
Ben sana brakyorum. . .
***
43 .
EER SZ SAHP OLDUUNU HSSEDYORUM NE

YAPMALI D
- veya -
Ne stersen yap d o
Gnler m z nasl harcyoruz tab k , hayatmz nasl harcyoruz .
-A NNIE D ILLAR D
G H ed Ben byk baarlara ve ben zorunda h ssed yorum nk ben tak p hedefler benden refah serbeste-
kurun semek ben m dealler ve karlar-olanlarla h zalanm. Bu sorumluluklarmdan vazgemem veya
sorumluluklarmdan vazgemem gerekt anlamna gelm yor; nk onlar bel rl b r anda tamak
stem yorum. Aks ne, hayatm btn olarak na etmem gerekt anlamna gel r, bylece hayatmn ald yol
kend m n akt f olarak set m yoldur. Bu, mmkn olduunca - hep m z n hayatta karlatmz tm
snrlamalar ve kstlamalar gz nne alarak - tutkularmz tak p ed p deerler m ze ve arzularmza kar
43
gerek anlamndayz demekt r.
***
PSKOLOJSTELER ELLEN LANGER ve Jud th Rod n , k kat sak nler n k farkl gruba rasgele atadklar
yal b r evde aratrma yaptlar. Bell b r katta yaayanlar, ht ya duyduklar tm deste almt - her ey
b tk ler n sulamak n programlarn organ ze etmekten onlar n yapld. D er kattak grupa b r takm
sorumluluklar ve se mler yapld. rne n, b r b tk set ler ve kend ler ne baktlar; Kend hayatlarnda f lm
zleyecekler zamanlarda, m saf rler n nereden alacaklar g b kararlarda daha fazla terc h ett ler. Yapmak
sted kler ey n ne olduunu semek n daha fazla frsatlar vard .
On sek z ay sonra, gnlk rut n n zer nde daha fazla terc h olan grubun yeler hem kend gzler nde hem de
bakclarnn gznde, daha salkl, daha akt f, daha az depres f ve daha kend nden em n, ve neel .
Aratrmann belk de en arpc sonucu, grubun sorumluluk ve terc h hakk ver lenler n hayatta kalma orannn
kontrol grubunun k katna kmasyd. Baka b r dey le sulama tes sler , hang f lm n zlenece n semek ve
d er grnte nems z terc hler yalnzca yaam kal teler n y let rmekle kalmayp mrler n de neml
lde artrd!
Gen ya da yal nsanlara her ht yacn karlayarak yardm etmeye almak yer ne onlara seenekler
sunmalyz. B r hayat dan O zaman harekete dntrleb l r zorunda n st yor, zgrce olanlar-sadece
yallarn se len zere ngrlen faal yetlerden fakat y rm veya on-yandak ler n de. Kk kararlar byk
fark yaratr.
Hayat ksa. u an hayatnzla ne yapmak st yorsunuz? Yarn? On yl sonra?
***
44 .
Not Try n TARAFINDAN hata yapmaktan kanmak G

- veya -
Baarszlktan ren n e
Baar orannz artrmak st yorsanz, baarszlk orannz k katna karn .
-T HOMAS W ATSO K
W TAVUK BZ HAKKINDA son derece baarl nsanlar duymak, b z ounlukla onlarn byk baarlara-
de l yaptklar pek ok hata ve onlar yol boyunca yaanan baarszlklar hakknda duymak. Aslnda, tar h
boyunca en baarl nsanlar da baarszla uram k lerd r. Bu tesadf de l. Byk baar kazanan
nsanlar, hang alanda olursa olsun, baarszln baarszla uram b r engel olmadn, baarya g den
yolda b r adm attn anlar. R sk ve baarszlk olmakszn baar elde ed lemez. Bu gere grmem z ou
zaman baarsz olur, nk sonu sreten daha grnrdr -bunun sonucunda ortaya kan baarszl de l,
son baary grrz. Potans yel m gereklet rmen n b r takm baarszlklar ermes gerekt n kabul
Artk r skler ve zorluklardan kaamyorum. Seenek
ett mde,
bas tt r: Baarsz olmay ren n veya renmey baarmayn.

44
***
THOMAS EDISON, adna kaytl 1,093 patente sah pt - tar htek d erler nden daha fazla! Ve hret b l m
salonunda kes nl kle en onurlu b r yer hak ederken, baarsz olarak yapt on b nlerce deney n "hret n
baarszlk salonuna" onursal yel hak ed yor. Bununla b rl kte, Ed son'un kend s , bu deneyler baarszlk
olarak grmed . Bulularndan b r nde, b r p l n zer nde alrken, b r on b n defa baarsz olduuna d kkat
ekt . Ed son, "Baaramadm" ded Ed son, "almayacak on b n yolu bulduk." Baardnn gerek yolunu
b len Ed son, "Baarl olmama baarsz oldum" d ye bel rtt .
B r baka onur yes , Ed son'un yansra, Kuzey Amer ka kkenl Amer kallarn ou, evde koturmalara
katld n b ld kler Babe Ruth'tur. Ancak kann ayrca, forvette be kez l ge gal b yet aldn b l yor
musunuz? Farkl b r faal yet alanndan rnek almak n Abraham L ncoln, y rm yed yanda s n r kr z ge rd
ve s yas grev n sek z se m kaybett . Bunlarn heps de tar h n en nl cumhurbakanlarndan b r olmaya
balamadan nce. B rle k Devletler.
Baarszlk korkusu s z ger get ren hayatnz var m? Konfor blgeler n zden nereden kp potans yel n z
gereklet rmek n b r adm atab l rs n z?
***
45 .
KENDNDEN KALAN T
- veya -
Yardm ve katkda bulunun
Sadece nezaket olsa b le, da ma, her zaman b r eyler vereb l rs n z .
-BR BR F N RAN K
W ITH oumuz b z sadece b z m ykmllkler n yer ne get rmek n tm yaptn h ssed yorum, b z m
zaman, enerj ve kaynak ZERNE STEKLERNZ g derek artan. Sonu olarak, sklkla, bakalarna yardm
etmek zorunda olduumuz frsatlar braktracaz. nems z olarak, yalnzca kaytszlmzn bedel n
deyenler n de l. B z de, bakalarna yardm etmeyerek kaybed yoruz.
Ps kolog Sonja Lyubom rsky, nsanlardan b r gn boyunca, normalde yapmayacaklar be tr eylem yapmasn
sted b r deney gereklet rd . Bu eylemler n byk ve dramat k olmas gerekmez (ancak dnya barn
salamak n b r eyler yapab l rsen z bu har ka olur). B r nezaket yasa, komunuz n erezler p rme
veya nandnz b r nedene para veya zaman balayab l r veya b r arkadanzn k lemle dnmes n veya
kan vermey , hatta b r yabancya b r kapy amasna yardmc olab l r. Lyubom rsky'n n bulduu ey, byk ya
da kk olmasna ramen, bu tr y l k eylemler , yalnzca b r gn boyunca de l, tm hafta boyunca, bu
45
eylemler gereklet r rken verd kler k ler n refahna neml katkda bulundu.
***
GENLER-DORON HARMAN, Israela Bar Sh shat ve Hodaya b r sra l programda Aflalo-katlmtr,

KURUN adl b r
L se renc ler ne l derl k becer ler reten ve onlar toplumlarna katkda bulunmaya tev k eden b r program.
Son projes olan k , z h nsel engell b reylere, b r takm zel programlardan, sosyal h zmet uzmanlarndan,
gnlllerden ve a leler nden olduka fazla yardm alan b r nfusa yardm etmey set . Genler, bu nfusun
eks k olduunu h ssetmek, almak yer ne vermek n frsat verd ve z h nsel engell b reyler n toplulua katkda
bulunmalarn salayacak yollar bulmaya yneld ler.
Bu mdahalen n etk s - bakalarnn katklarndan kend ler n sorumlu tutanlara katkda bulunanlara yardmc
olan - katlmclarn z deer, refah ve sonuta kend ler ne yardm etme yetenekler asndan d kkat ek c d r.
Proje ve sonu , yardmc olmak ve katkda bulunmak n hep m z n sah p olduu b r ht yac gstermekted r .
Genell kle kend m ze yardmc olmann en y yolu bakalarna yardm etmekt r. Cmerte vererek ve cmert
olarak, kazan kazanma l k ler kuruyoruz, burada yardmc oluyor ve empat an oluturmak zere b rb r ne
gemes ne yardm ed l yorduk.
Nereden yardm edeb l rs n? Bakalarna katkda bulunmak n ne yapab l rs n z?
***
46 .
KISA, SI NEFES ALMA S
- veya -
Ve slowl der n nefes y
Sadece b r ucuna kadar salkl yaam zer ne tavs yem snrlamak olsayd, st yorsunuz b e bas te doru
nefes almay renmek .
-A NDREW B EI L
S HALLOW SOLUNUM moder a t nat strese kar b r reaks yon IS n yaam-ve kend s daha s nefes yol
aar ayrca stres, b r neden d r. S solunum ve stres n aa doru sp ral n durdurmak n-gnlk kargaann
ortasnda b le- ya da drt der n nefes alab l r ve der n nefes alp sak nleecek yukar doru sp ral g reb l r m.
Der n solunumun fa ver c gcn, u an ve gnler m boyunca sted m zaman de t reb l r m -en
uyandmda, trenden, b r toplant srasnda, uykuya gemeden nce, krmz n dnmes n beklerken Ye l
veya b r k tap okurken. Tek yapmam gereken haf fe, gerg nl k olmadan, karnmn alann doldurup yava
46
yava ve tedb rl b r ek lde nefes alp vermekt r.
***
THOMAS CRUM, l Der n Nefes defter nde , baarsz b r ek lde -yaam denges elde etmeye alan
youn b r adam Angus'u zl yor . Angus kars ve kz le kal tel zaman ge rmey arzusu le eser n n acmasz
talepler arasnda yrtlr. Ve her k alanda da hayal krklna urad. Srekl stres, sululuk, fke ve yorgunluk
yaar.
B r sabah her ey yanl g d yor g b grnyor, Angus retmen olan yal b r erkekle tanr. Yal adam
Angus'un merkez n der n nefes tekn ne get rerek yen den kazanmasna yardmc oluyor. Bu b l msel
temell tekn k bas tt r ve Herbert Benson'un "geveme yant" ded eyle savamadan ya da uutan gelen
tepk lerden gemem ze yardmc olab l r.
Thomas Crum'un tekn n kullanyorum ve ben m n har kalar yaratt. lk nefes nefese-yava yava ve der n
nefes alp, nefes nefese m dem gen leterek-ve ben burada ve md ortalarda kalmaya odaklanyorum. k nc
der n b r karn ars eker m ve bunu amama odaklanrken - o gn n m yoksa hayatmn b r btn olarak
m olacana odaklanrm. nc der n nefes m nnettar olduum b r ey, b r a le yes , sah p olduum b r
toplant veya baka b r ey hakknda dnmeye adanmtr.
Der n solunumun f zyoloj k etk s , olumlu b r ey zer ne odaklanmann b l sel b leen le b rl kte,
h ssett n z yolu de t reb lecek gl b r tekn k sunar. Tekn k, gnde b rka kez yaparsanz sak nl ve
sev nc ortaya karmada zell kle etk l d r.
***
47 .
YO yakn olan k ler tarafndan sert ve an k U
- veya -
Yo yakn olanlar sayg u
Sayg, dz kyafetlerdek sevg d r .
-F RANKIE B YRN E
O FTEN, YABANCI kalanlar n en y davranlarmz SALAMAKTAYIZ. B zler , en yaknmza sah p

olanlarla, yan b z en ok lg lend ren ve umursadmz k lerle, yabanclarla yaptmzdan daha fazla
zgrle sah p olma e l m ndey z . A le yeler ne acl ve can skc eyler d yeb l r z; Ortamza veya en
yakn arkadanza dmanca davranab l r z. Bu kadar skc b r l k sam m yet h ss ve uzun b r paylalan
gem ereb l r (ve srtnmeden ve bazen de ardan tr deerl b r l k olmayacaktr), hakaret,
dmanlk veya hor grme gerekes yoktur. Bu nedenle Altn Kural b raz mod f ye ed lm b r vers yon
ner yorum: Bakalarna yapmadnz (s ze yakn olmayan) k lere yapmayn. Kzab l r ve zleb l r z, hayal
krklna urayab l r zAncak l k ler m z n zamanla
ve nc neb l r z,
gel mes n st yorsak, sevd m z k lere, az nce

tantmz kadar ok sayg le davranmamz gerek r. 4 7
***
Ortodoks Yahud b r a leden gel yorum ve byk on sek z yanda yama vardmda , bykannem evlenmek
n zer mden bask yapmaya balad. Yaklak b r yl ben "gzel Yahud kzlara" - ounlukla arkadalarnn
torunlarna - bel rg n sonu vermeden get rd kten sonra, o ben c dd b r konuma n oturdu.
Ben m sorunum, bana aklad, b r nsanda ok fazla aradm oldu. Bana, sek z yanda b r patanla
grmeye gelen Romanya'nn S ghet kent nde yaayan gen b r adam hakknda b r h kaye anlatt. patan
gen b r adamn "E nde ne aryorsun?" D ye sordu. Gen adam y b r a len n, akll, y kalpl , ek c ,
mtevaz ve y b r adan b r kadn sted n syled . patan, "Akln kardn!" D ye bard. Uzun boy
n tel kler mle alt kadnn kocasn bulab ld m. "Anneannem bana bu h kayey anlatt: Bas t b r nokta: K mse
mkemmel de l; K mse heps ne sah p de l.
ocuk olduumuz zaman, ou zaman a lem z n mkemmel olduunu dnyoruz. Ayn ey ak

olduumuzda olur. Ama b r noktada gerekl k ortaya kyor ve sevg m z n nesnes n n b z g b nsan olduunu
kefed yoruz! Sonra hayal krkl yznden m yoksa onlarn eks kl kler n ok yakndan b ld m z n m
b z onlara d erler nden daha fazla saldryoruz.
Sevd kler m z n kusur ve zayf yanlarna odaklanmak yer ne, kend m ze hayran olduumuz ve takd r ett m z
zell kler vurgulamal ve onlardan aldklar sevg ve sayg le onlara kar davranmalyz.
Bykbabalarm, ell yldr mutlu b r ek lde evlend . Sanrm neden n b l yorum gal ba.

***
48 .
Onaylandn rzgarlarna LE SWAY L
- veya -
Bamszlk gcn korumak e
Uygunluk dl, herkes n senden ancak kend nden holanmamasdr .
-R ITA M AE B SIRA N
Ben toplumsal b r hayal m ve doal olarak nsanlarn benden daha nce ncelerken umurunda . Ancak
bakalarnn grler n nemsed m, k sel nanlarmdan vazge p uyumlatracam anlamna gelm yor.
Se m sosyal onay ve bamszlm korumak arasnda kend ve bakalarnn grler farkl olduunda ne
yapacam? Salkl yaklam, nce, bakalarnn dnceler n ben m n nemsed n kabul etmel , ardndan
kend grmle atan bu grler anlamaya ve deerlend rmeye almal ve n hayet nde vg ya da elet r
get r p get rmed ne nandm ey yapmal. Sayg duyduum nsanlardan Ben m pusulam olan Kuzey
48
Yldz'n tak p ett mde, bamszlm beyan ed yorum ve en neml s kend onaym alyorum.
***
Aesop'un masallarndak BR DNMN BR DEM , bakalarnn onu rk n bulacan dnd
n olu evden ayrld n utanm akll b r adam anlatr . Baba, bakalarnn ne dnd hakknda ok
fazla end elenmemes gerekt n ve kend z h n ve kalb n zlemes gerekt n syled . Bu noktay ortaya
koymak n, baba nmzdek gnlerde olundan pazara yapt gez lerde kend s ne katlmasn sted .
lk gn, baba eee b nd ve ocuk yanna g tt . Seyahat ett kler zaman, gnmzde kk b r ocuk yrmek
n babay elet ren yoldan geenler duyab l yorlard.
k nc gn, ocuk ee nd , babas onun yannda yrd. Bu sefer nsanlar, yal b r adam rahat ederken
ocuun ne kadar saygszla urad konusunda yorum yapt.
gn pazarn ne g rd ler, hem ee n yannda yryorlard. Onlar nsanlarn ne kadar aptal syleyerek
duydum: Onlar eekler srme n olduunu b lm yor musunuz
Ertes gn, baba ve oul hem eee b nd ve nsanlar yk ek lde hayvan ne kadar acmasz hakknda knadlar.
Be nc gn eekler n srtst tadlar. P yasadak herkes gld ve onlarla alay ett ler.
B lge adam daha sonra oluna dnd ve ne olursa olsun yaptklarnzdan da ma reddeder z nsanlar orada
olacam, bkzded . Bu nedenle, bakalarnn grler hakknda end e ve sadece ve doru b ld n yapma.
***
49 .
KMLK SINIFI VE YNETMEL Y
- veya -
Sen n pass o srdrlmes n
Tutku onlarn eks kl kler n tes nde, kend ler tes nde erkekler hareket edecek , onlarn baarszlklar
tes nde .
-J OSEPH C AMPBEL L
W mdek ses uymak TAVUK, ben whe gel mek daha yatkn olduumu ben sululuk veya grev duygusu
dnda eyler yapmak n. lk bana enerj ver yor; k nc s ben tahr k ed yor. Kend me sormam lazm: Bana
bana g veren ned r? Bana ne enerj ver yor? Tutkularm neler ses m bana ne d yor? Bu sorular, genel
yaam hedefler n semek (gelecek n ne yapmak sted m semekle b rl kte (ben m n doru olan
kar yer n srdrmek, doru -yaam denges bulmak vb.) Semek n neml d r (ben mle zaman ge rmek)
ocuklar, b r saat okumak, spor salonuna g tmek vb.). Tutkularm tak p ett mde, sadece hayatta kalmamla
49
kalmaz, etrafmdak ler poz t f enerj le nfek etme ht mal m artar.
***
Apple'n COFOUNDER adl STEVE JOBS, b lg sayarlar ve aralar daha fazla satt . Duygu ve tutku satt.
IPad' dnyaya lk kez tanttnda defalarca "Tutmak artc" ded . rn n gerek b r sevg vard, rket n n
yaratt ey n gerek b r tutku.
Yllar nce, Jobs balad rketten kovuldu ve S l kon Vad s 'n tamamen brakmay dnd. Ancak, fark ett
Redded lm olmasna ramen hala yaptklarn sevd n ve bu sefer NeXT ve P xar le baladklarn ve bunun
da muazzam b r baarya dntn syled .
B r sonrak yksek teknoloj rn megastar olma ansmz olsa b le, Steve Jobs'un hayatn yaama b m nden
reneb l r z. Stanford n vers tes 'nde balayan konumasn 2005 ylnda tesl m eden 2005 ylnda, gen
mezunlarla ok deerl tavs yeler paylat: "Zamannz snrl, bu yzden bakasnn hayatn ge rmek n
harcayn. . . Kalb n ve sezg ler n tak p etme cesaret ne sah p ol. "
Tutkularnz tak p etmek madd veya toplumsal baarya neden olab l r veya olmayab l r; Ancak, dsal
baarya baklmakszn, hayat ksadr ve , zgn ses n z te, evde veya arkadalarnzla fade etmek n
kk yollar bulmak belk de kend n z ve dnya n yapab lece n z en neml eyd r.
***
50 .
GRANTE D Y ALIN
- veya -
Goo d teekkrler
M nnettarlk, varlmzn lsdr. B z whateve n lmed r haf fe aldmz? Kukusuz uyuuk olmak
lmekt r .
D AVID S TEINDL -R AS T
T kel mes n TAKDR k anlama sah pt r. lk mteekk r olmaktr - ver lecek b r eyler almamn ters - ve
k nc s , deer arttka varlklarn takd r ett n syleme ekl ndek deer arttrmaktr. Takd r n hayatmzda
oynad role gel nce, bu k anlam da neml d r. Ps koloj k aratrmalar, hayatmzdak y ye m nnettar
olduumuz zaman, y byyor ve b zden daha fazla ey buldukumuzu defalarca gsterm t r. Aks ne, ne yazk
k , dorudur: y takd r etmed m z zaman, onu kabul ett m z zaman, y deer kaybeder. Her gece yatmadan
Veya gnlk
nce m nnettar olduunuz be ey yazarak b r kran gnl tutmak steyeb l rs n z.
rut n n zde gez n rken sadece gzel ey n farkna varmak

n aba gstereb l rs n z. N metlend n z her ey n farkna
vararak, y y takd r ederek, daha y eyler n yoluna kmas
muhtemeld r. 5 0
***
PSKOLOJSTLER ROBERT EMMONS ve M chael McCullough, katlmclardan en azndan m nnettar
olduklar be ey gnlk olarak yazmalarn sted kler b r d z alma gereklet rd . Her gn l stelenen
eler n neml olmas gerekm yordu ve
Der n (her nasl olsa da); Bunlar nems z zevkler veya ksa srel deney mler olab l r. Katlmclarn yantlar,
anneler nden Roll ng Stones'a, sabah uyandktan sonra Tanr'ya kadar her ey er yordu.
kran duygusunu fade etmek n her gn b r dak ka ayrmanz kapsaml sonular dourmaktadr. Kontrol
grubuyla karlatrldnda "m nnettar grup" sadece daha deerl d r, ayn zamanda daha y refah ve olumlu
duygulara sah pt r: Bu k ler daha mutlu, daha kararl, daha enerj k ve daha y mser h ssett m. Ayrca, daha
cmert ve bakalarna destek verme ht maller daha yksekt . Son olarak kran d le get renler daha y uyudu,
daha ok egzers z yapyor ve f z ksel rahatszlk bel rt ler daha az yayordu.
Hayatmzda y olan takd r etmek n b raz zaman ayrmak nasl byle byk olumlu etk lere sah p olab l r?
Emmons ve McCullough, m nnettar olmak, byme ve refahn poz t f b r sarmaln tet kled n nermekted r.
Her ey dndnzde m nnettar olab lece n zden dolay, h sse sened aldnzda kend n z daha y
h sseders n z. Kend n z daha y h ssett n zde, olumlu deney mler fark etmeye ve tak p etme olaslnz
artar. Daha sonra, hayatnzn kal tes n artran ve bunun n de kran duyacak daha ok ey n z var demekt r.
Bu olumlu mutluluk sarmalna her an m nnettar olduunuz eyler yanstmay seerek balayab l rs n z.
y deer takd r edersen z, y y takd r ed yor.

***
51 .
SABT st mlasyon SEEK N
- veya -
S lenc kucaklayn e
Ben erkekler n btn mutsuzluk b r s ngl doar kefett ler e kend odasnda sess zce kalamam k aslnda .
-B LAISE P ASCA L
Br BTK gel meye alana ht ya; Boluk yoksa , bymes d k lm veya arptlm olacaktr. nsanlar
farkl de ld r: renmek, bymek-gel mek n-alana ht yacmz var. Kend m ze yer aab lmem z n
yollarndan b r sess zl kt r. Hayatmzn her ann seslerle doldurduumuzda gerek potans yel m z fark
edem yoruz. Sess z b r med tasyon, yalnzlk, d uyarann d kkat n datmadan yalnz kalmak an, net b r
ek lde grmem ze ve der nden anlamamza yardmc olab l r. Araba, mz k set , ek ve basamaklardan uzak
51
durmalyz. Ve bazen kel melerden uzaklamamz gerek r - kend ve bakalarnnk n .
***
BU KTAP LILA'NDA Robert M. P rs g , sess zl e k farkl kltr yaklamn tartyor . Kahya, daha y b r
yaam b m arayndadr ve yerl b r Amer kan kab les le vak t ge r r. Yerl Amer kallar, Bat uygarlna
get r lenler n aks ne "doldurma zaman le konuma" d yor. Syleyecek b r eyler olmadnda, bunu
sylemezler: "Ate n evres nde saatlerce otururlard ve eer herhang b r kel me varsa az de rlerd ; Bazen
b rb rler ne bakarlar ve ounlukla er ye bakarlar. Bu, tam ters :
Kel meler n yokluunda rahatszlk h sseden beyaz Avrupal. Dolaysyla kk b r konuma cat ed ld .
Fakat sadece Yerl Amer kallarn kucaklad sess zl n yol at szler n olmamas de l; Ayn zamanda
nsan yapm grltnn yokluudur. Dnyamz grltye baml hale geld : ocuklar, devler ne konsantre
olmak n mz klere ht ya duyuyorlar, a leler yemek masasnn etrafnda otururken a lelere arka planda
telev zyona ht ya duyuyorlar, darda alanlara hareket etmeler n salamak n srekl b r r t me ht ya
duyuyorlar. Grlt, hayatmzn yle b r paras oldu k yokluunda onu arzuluyoruz. B r toplantsnda
sess zl k ver ms z, zaman kayb olarak kabul ed l r. Snftak b r tartmada sess zl k, ayrlm renc ler n ve
snk b r retmen n b r aret olarak grlyor. B r araya gelme srasndak sess zl k part y b r araya get r r.
Artan m ktarda aratrma, bu srekl sesl uyar n ded m z yksek f yata aret ed yor. Sess zl k,
yaratcl artrmak, evrem ze ve kend m zle olan bamz der nlet rmek, daha salkl f z ksel ve z h nsel
gel me ve daha yksek mutluluk sev yeler n arttrmak n gerekl d r.
Hayatnz b raz grltden boaltn; Daha fazla sess zl kle doldurun.
***
52 .
SZN NANLARINI VE DEER SURRENDER S
- veya -
Sen n sel sadk olun f
Bu, her eyden nce, kend benl gerek olandr; ve yaknlarken olarak, zlemes gereken t gn, sen o zaman
canst herhang adama yanl olduu .
-W ILLIAM S HAKESPEAR E
T kend m b lerek ve ben m n ney n neml olduunu b lerek kend kend me olmak deerler m b lerek ve
sonra bu b lerek uygun yaayan gerekt r r kend m N DORU BE. Warren Benn s'e gre, "Gerekten
kend n z , gl ynler n ve zayf ynler n b lene kadar, ne yapmak stersen z ve neden bunu yapmak
sted n z b lene kadar, kel men n en yzeysel anlamnda baarl olamazsnz." Ve b r kere k m olduunu
b l yorum Ben ve ben olduum ey, o zaman kend ne sadk kalmann ayn derecede zor olan grev d r. Bazen
bu, tahl aleyh ne g d p kend m savunmak, popler olmayab lecek eyler yapmak ve bakalarndan sansr ve
onay vermemek demekt r. Bununla b rl kte, gerek ve gerek olmadan tam ve doyurucu b r hayat srmen n
52
yolu yoktur.
***
M shna'da, Yahud metn nde, "Kuan yz b r kpe n yz g b d r" ekl nde ev ren b r muc zes d r.
F grat f olarak, dey m, rk b r kua, karanlk b r ya, Insanlar yoldan sapt ve ahlaka aykr yol zled .
Kpek, efend s n n etrafndak davranndan tr b r metafor olarak kullanlr. ou zaman, b r kpe n,

serbest braklnca, sah b n n nnde lerled n gryoruz. Grleb lece g b , kpek l derl k ed yor. Aslnda
kpek, ustann alaca yne l k n pularn srekl olarak aryor. Kpek efend n n ynn bel rled nde,
yolun b r sonrak atsna ulaana kadar tam buharla lerlemekted r.
Kpek bamszln savunmak yer ne statkoya uyuyor. B ld m z kadaryla, kpekler n uyum salamaya
karar verme kapas teler yoktur; ou kpe n gdsel davran bu ek lde yaplr. nsanlar potans yel olarak
farkldr; Bakalarnn rades ne uymay veya bakasn tak p etmey ya da bakasn ynlend rmey seeb l r z.
Kpek paket g b kr krne uyan ve uyan b r nes l g b davranan b r nes l kt ekle sah pt r. Tar htek en
ren sulardan bazlar, otor ter b r f grn veya sorgulanmam b r deoloj n n uygunluunun b r sonucu
olarak taahht ed ld . Bu, yalnzca statkoya veya szlemelere kar yapmak n uramamz gerekt
anlamna gelmez; Bununla b rl kte, bunun anlam, ne olduumuzu b lmem z gerekt n ve norma uygunluk
gster p gstermed ne gre hareket etmem z gerekt d r.
Yazl veya gvend n z b r k le, deerler n ze ve en ok nem verd n z eyler dnn ve bunlar
somutlatracak trde yaamay taahht ed n.
***
53 .
DER YOKSAY S
- veya -
Tasarmlaryla baknz r
Sevg n n tam ters nefret de ld r, kaytszlktr .
-E yalan B IESE L
Hayat boyunca lerled m z br S, b z her gn dz nelerce nsanla karlarz. Karlatmz k onun n

b r dnya ya da kend s . Ancak b z btn bu nsanlar ge rd k ve onlara kar tutumumuz ounlukla
enstrmantal. B z kullanab lecek olab lecek hususlara d kkat ed yoruz. Her nsan sonuna b r ara olmaktan
z yade tam b r nsan olarak grmeye kalkrsak ne olurdu? nsanlar tanmaya alsaydk, maskeler n,
balklarn ve et ketler n tes ne ge p gerekte k m olduklarn greb l rsek ne olur? Onlarn ndek
gzell kler fark eder, deerler n takd r ederd k ve sonuta dnya b ze gre daha y olurdu (ve aslnda daha y
Gerekten bakalarn grmey renmen n
olurdu). Mesa ,
stenmeyen sonucu, bakalarna gster len enstrmantal

deerden bamsz olarak kend m z deerl nsanlar g b farkl
b r kta grmeye balayacamzdr. 5 3
***
YIL N , efsanev Ch cago retmen Marva Coll ns hakknda ders verd m. Onlarn r sk altndak ocuklarla
yapt muc zeler tar f ed yorum, onlarda var olan byk potans yel anlamalarna yardmc oluyorum, bu
yzden fark ed lmeden, takd r ed lmeden ve traj k b r ek lde, sonuta gereklemem olan potans yel. Onu
uzun yllar boyunca uzaktan takd r etmes ne ramen, muhtemelen utangalk yznden onunla b r toplant
balatmadm. Ama krk yama geld mde, arkadam CJ Lonoff, ben m kahramanm ve rol model mle
bulumann zaman geld n dnd, buna ramen bu ben m rahatlama alanmn dna kmak anlamna
gel yordu. Srpr z b r doum gn hed yes olarak, CJ onunla le yeme organ ze ett .
Yed nc cennetteyd m! CJ ve ben Marva Coll ns ve kocas George le saat boyunca b r restoranda oturduk ve
o srada bykl n huzurunda olduumuza mt yazl olduumuz h ssett m. Marva Coll ns, temas ett her
k ye hayat ve enerj solumak hed ye eder. Masaya oturduumuzda garsonumuz uyuuk ve duygusal olarak
mevcut de ld . Tm bunlar, Mrs. Coll ns'den b rka kel me, b rka glmseme, arka plan ve hayatndak
hedefler hakknda b r soru ya da soru vard; enerj ve zgven grleb l r b mde artt. Vard yas b tt kten
sonra yen b r garson devralnca da ayn muameley grd. Bayan Coll ns' n nsanlara olan lg s or j nald r ve
bakalar le etk le me g rd zaman, her b r n n rket n tanmak ve keyf n karmak stemekted r.
O, lk kez karlat herkese, uzun yllar kocasyla, arkadalaryla ve tandklaryla ve elbette renc ler le bu
ek lde. Onlar gryor, n yargsz kabul ed yor ve onlardan en y s n sunuyor. Eer rett ocuklardan
b r s ona ok zlyorsa ya da boa g tmes ne z n verm yorsa zlyor ve "Ben senden nefret ed yorum,

Bayan Coll ns" g b b r ey syleyerek hayal krkln boa karrsa, "Bu tamam" Tatlm, k m z n de sen
ok sev yorum. "
Bakn, bakn, evren zdek nsanlara bakn. Arkadalarnzn k m olduklarn greb l yor musunuz? Her gn
tantnz nsanlarn deer n ve deer n gerekten greb l yor musunuz?
***
54 .
Perfect o ISRAR on N
- veya -
Zaman yeter nce y olacak d tanr O
Search n yer ne ek rdek gereks n mler n karlayan b r se m raz g zor y s n .
-B ARRY S CHWART Z
M ABD OF OST BUGN bykbabalarmz vard ok daha fazla seenek var. W e nerede bugne kadar ne
e nerede, alma ve k me, yaamay seeb l rler. Ve tar he g tt m zde, se m yapab lece n z b rden fazla
kyafet, byk b r mz k koleks yonu, caz p restoranlarn uzun b r l stes var ve ardndan b r k tabn uzunluu
olan men var. Se m nkr ed lemeyecek derecede y olsa da, ok fazla y b r ey olab l r: daha her zaman
daha y de ld r. Bolluk ve frsat dnyasnda sonsuz gr, p manlk ve memnun yets zl kten daha fazla neden
var. B z ne yaptk? Yeter nce y ye yerlet k ve daha sonra kusurlu se m m z takd r etmey rend k. Bel rl b r
karar yeter nce zaman y n yerleme ken edeb l r b z zell kle se m tretmek potans yel memnun yet
dn, Yeter nce y yerlemem t r ve her zaman mkemmel b r se m aramak kes nl kle mutsuzlua ve
54
memnun yets zl e neden olacaktr .
***
KTABINDA Barry Schwartz , Se m el k s 'nde aznlklar ve tatm n ed c ler b rb r nden ayrr . Max m zers
mkemmelden daha az b r ey n raz olacak: b r restoranda mkemmel b r yemek, mkemmel b r kyafet,
mkemmel tat l, mkemmel b r ortak. Kullandklar sonsuz seenek yelpazes ndek f yat, kal te ve uyumu
karlatrarak doru olan g y m eyalarn aramak n saatler harcyorlar. Tat lde nereye g decekler ,
aratrmalar yapacaklar, aratrmalar yapacaklar yerlerde dururlar, yaknlarna geld kararlar tekrar tekrar
gzden ge r rler ancak sonulandrmak n kend ler n tamamen get remezler. Karlatklar sorun,
mkemmel b r yemek, mkemmel b r tat le, mkemmel b r nsann olmamas. Ve bu nedenle, Sah p olduklar
ka se m ve onlar ne kadar zaman harcadklarna baklmakszn, h b r ey dealle eleemez. Maks m ze
ed c n n mkemmel yet l , kanlmaz olarak, yalnzca "sonsuz" ve "eer" hayal krklna, hayal
krklna, p manla ve sonuta mutsuzlua neden olur.
Buna karn tatm n ed c ler, "yeter nce y " eylerle yet n yorlar. Mkemmell k ulalamayacak gerekl n
varln kabul ed yorlar - hatta mevcut olmayab l rler - ve her se me kar sonsuza kadar ac ekme mal yet
ok daha ar basmaktadr. Maks m ze ed c kazanma. Tatm n ed c ler bazen yaptklar b r se m p man

edecek olsa da hep m z hata yaparz ve p manlk doal b r yanttr - genel yaklam sah p olduklar ey n
yer ne kabul ett kler ve takd r ett kler ey de ld r.
Maks m ze ed c olmaktan ok tatm n ed c olmay se n! Paradoksal olarak, mutluluk bulma olasln en st

dzeye karrdnz.
***
55 .
SZN EMOTIO HAKKINDA KANUN N
- veya -
Akt f s z n emot o kabul n
Merakl paradoks ben m g b sadece kend m kabul ett m zde, o zaman ca olmasdr n de t rmek .
-C ARL R OGER S
W BR gl h sler MARUZ KALAN TAVUK, genell kle cho c grnyor El m zdek e sersemce duygu
tepk ya da reddetme arasndadr. Aslnda, ne zaman b r duygu h ssett m zde, ne kadar gl olursa olsun, b z
k seenee bakarz. lk terc h m z, duyguyu reddetmek veya kabul etmek, olup olmadn s lmek veya kabul
etmekt r. Duygularmz kabul etmek, mutlaka h ssett m z her ey beemekle alakaldr; Bunun yer ne,
tamamen kend m z tecrbe etmem ze z n vermekle lg l d r. k nc terc h m z, duyguyu otomat k olarak tepk p
gster lmemek veya ver l durumda hareket etmek n en uygun yolu dnmek n zaman ayrmak.
Akt f kabul, bu k seene n b r araya get r lmes yle lg l d r: B r nc s , duyguyu reddetmekten z yade
55
kucaklamak; Ve k nc s , bu duyguyu aklszca tepk vermek yer ne, en uygun eylem b m n seerek.
***
YAZMA BU KTAP ben de en IS. Geen hafta karm Tam , byk olumuz Dav d' b r arkadanzn doum
gn part s ne gtrrken, kzm Sh relle'y ku gard yes ne gtrdm. Sh relle ve ben har ka vak t ge rd k ve
eve geld m zde Tam r'e Sh relle'n n res mler n papaanlar ve eklerle gsterd k -onun en gzel
fotoraflarndan bazlaryd. Yed yanda olan Dav d, n yetl b r ek lde zl yordu, ancak fotoraflar zer nde
aohed ve b z h b r ey ded . Yukar ktm ve b rka dak ka sonra res mler b lg sayarma nd rmek n ger
dndm. Fotoraf mak nes n n belle n n bo olduunu grdmde, Dav d' n her fotoraf s ld n fark ett m.
Ben canlydm. Oluma barmak zereyd m ve sonra, Hayatmdak her an b r seene m var d ye
hatrlyorum durdum. Sess zce Dav d'e ded m k , " md odadan ayrlacam, nk sana fkel y m k ,
brakmazsam patlayacam" ded . Odama g rd m ve b rka k den uzak durdum Rasyonell m tekrar
kazanacam h ssett m saatlerd r.
Dav d ne yaptn kefett zaman- duygular olamazd ben m hakknda seene m yoktu de l olmak kzgn
ama ben m eylemler hakknda b r se m vard. Patlayab l rd m (daha sonra p man olacam), ya da odadan
kab l rd m (ve farkl b r akl hal ndeyken nasl hareket edece me karar vereb l rd m). Daha sonra
souttuumda Dav d'e kskanln doal olduunu ve hep m z n zaman zaman deney mled n akladm.
Ancak duygular kabul ed leb l r ken, onun eylem de ld .
Ebeveyn olarak b r ok hata yaptm ve phes z bunu yapmaya devam edece m, ancak bu durumda doru ey
yaptma nanyorum. Dav d, neml b r ders aldn rend , nk serg lemek sted m davran b m n
modelled - m ve ann nde b le vaaz ett m ey uygulayab ld m rend m.
fke veya nefret veya kskanlk g b youn b r olumsuz duygu yaarsanz, kend n ze b raz soumaya zaman
ayrab lmek akllca olab l r. Akl banda tekrar dneb ld n zde uygun yant se n.
***

56 .
Rut n DENEYM dullness E

- veya -
Exc temen t deney m
Ayn nehre k kez adm atamazdnz; nk d er sular n ar fe r akyor .
-H ERACLITU S
N O FAALYET, KENDL YOK, rut n olarak tam olarak ayn ek lde k kez gereklet r leb l r. Her ann
daha nce h var olmadn ve b r daha asla var olmayacan hatrlayarak, hayatm nem ve lg le
zeng nlet reb l r m. ocua en sradan akt v telerde heyecan yaar; yryerek, b r kpe grerek, b r bezle
dokunarak ekme krar. Gnlk hayatmdak heyecanl ve etk ley c eyler nasl reneb l r m? B r ocuun
56
yapt ek lde hayatm nasl deney mleyeb l r m? Ayn nehr nasl adm atab l r ve yen s n tanyab l r m?
***
ELIAV YILLIK OLU ben m. Dn, b z ve ben ev m zden yaklak yarm m l uzaktak mahalle oyun
alanna yry attk . Dz nelerce ayn yolu sem olsak da, sank bu rotay lk kez yryor g b yd k.
B zden hayr d ye bardk, evden ayrlmadk "Kpek! Baba, bak, bu b r kpek. "Daha nce onlarca kez
grd komusunun kpe olmutu, ancak El av bu gere cokusunu azaltmasna z n vermed . Sonra, b r
araba grd. "Araba!" D ye bard, bykbabalarmn heyecanyla, kyndek toprak yollarda lk kez b r araba
grdnde h ssetm olmalyd. Ardndan, b nlerce metre yukarda uan uan ses - El av aret edene kadar
duymamtm- ona, Wr ght Kardeler 'nden veya Charles L ndbergh'den farkl olarak yer ek m ne meydan
okuduunu hatrlatt. Baheye geld m zde, b rka saatte b r yen ke fler yaplyordu; burada, b r saat nce
gndz bakmnda grd arkada Omr 'y ,
Yaammz, yandak ler n yapt g b , srekl b r aknlk hal nde yaayamayz. Karlatmz her
hayvan, araba ya da uan nesneyle dolamak ok zaman alr ve yorucu olurdu ve b r saat nce grm
olduumuz b r arkadan kucaklamamz b raz gar p olurdu, heyecanla uzun sred r kaybed len b r
arkadanz selamlyoruz. Ancak, b r ocuun taze gzyle dnyay tekrar gzlemlemey ren rsek, rut n b r
yry heyecan ver c b r yolculua dntreb l r z.
Rut n roman ve heyecan bulab l r m s n? B r ocuun dnyay nasl deney mled konusunda ne
reneb l rs n z?
***
57 .
MASA MCADELE M
- veya -

Stor d kkate m
Farkndalk olduklar g b chang n h b r aba gstermeden, eyler grmeye gel r e onlar. Nokta rahatsz
ed c duygular sayes nde kend abalaryla b z m tepk ler n zlmes d r g duygu kend s n reddetmek n
d kkatl .
-T ARA B ENNETT -G OLEMA N
W E kaba frtnalar-sert deney mler veya zor dnemler-hayatmzn YOLUYLA GO ve b z frtna mcadele
seeb l rs n z ederken, b z alab l r baka yaklam, duygusal acdan urarken zell kle yararldr tane var
TM. Gzlemleyeb l r z. B nlerce yldr Dou'dan med tasyon sanatlar ve lg s z med tasyon b l m n
uyguluyorlar. Tpk b r balk fkel b r frtnaya, aadan gelen sak n der nl kte dolamadan bakab l r g b ,
mazeret olarak ger adm atmak n z hn m z e teb l r ve er de tutkulu frtnay zleyeb l r z. ou durumda,
oumuz kend dramalarn, sahnede alan b r drama merhamet ve merakla gzlemled m z g b
gzlemleyeb l r z. Ps k yatr Jeffrey Schwartz'n szler yle,
***
ORADA b r nehr geerken, gzler n n b r n kaybetm , b r suaygr hakknda BR AFRKA masal IS. Frant k
olarak, suaygr bakmaya balad. Arkasnda, nnde, her k tarafta, altna bakt, ama bouna olmad.
Neh r kysndan neh r kular ve d er hayvanlar, suaygrlarnn d nlen p y lemek n b raz zaman aldn
ne srd, ancak gzler n b r daha asla bulamayacandan korkarak, reddett . Ve o ok yorulana kadar
umutsuzca baarsz olmaya devam ett ve ara vermes ne karar verd .
Hareket etmey brakp sak nlet anda neh r de sak nlet . Kartrd amur d be batt ve su hala durdu ve
effaflat. Ve nehr n d b nde d nlen rken gzn grd.
ou kez dururken frtnadan aka greb lece m z b r adm ger ek l r. Bazen b r ey yapmaya almak
yer ne g tmes ne z n vererek, h b r ey yapmadan, zorluklarn gemes ve sorunlarn zlmes gere d r.
amurun batmasna z n verece n z zamanlar var m? Hayatnda, heyecan yaratmak yer ne sess zce
gzlemleyerek yararlanab lece n z yerler var m?
***
58 .
SZE BAVURULAMI VE BAKA EKLDE OLUN
- veya -
Kend n ze martn ve cmertl kle davrann
Daha kend n ze y l k uzatmak, daha sen hale gelecekt r r bakalarna otomat k yant .

-W AYNE D YE R
T HE ALTIN KURAL h b r ne bakasna yapmamay b z SYLER t yaptmz ey. Bu, kend m ze y

davrandmz varsayar, k bu her zaman geerl de ld r. B zler genell kle daha az balaycyz, bakalarna
kyasla kend m ze daha az cmert davranyoruz. Neden kend m ze d erler ne kar yaptrdmzdan daha kt
davranyoruz k ? Performansmzn her b r daha az kusurlu olduunda arkadalarmz azarlamakta ya da b r
hata yaptklar zaman ocuklarmza sert davranmamaktayz, aks ne onlar rahatlatmak ve onlara destek olmak
n el m zden gelen her ey yapyoruz. Kend m zle olan l k m ze merhamet n ayn kapas tey get reb l r z.
58
Yumuak, y beslenm topran dnda b r tohum yet eb l r ve gel r.
***
2000 YILINDA, sek z nc Z h n ve Yaam Konferans, baz nde gelen nrob l mc ler n yan sra Dala Lama
da dah l olmak zere baz nde gelen Bud st al mler ve uygulayclarn katld H nd stan'n Dharamsala
kent nde bulundu.
Dan el Goleman, ykc duygular k tabnda , Dou'nun Bat le tant be gn boyunca gerekleen byley c
tartmalarn b r blmn ele alyor. Bel rl b r de m, merhamet f kr etrafnda dnmtr. T betl ler, Batl
gelenekte efkat n sadece bakalarna uygulandn kefetmekten hayran kaldlar - Dala Lama , "merhamet"
veya "sevecenl k" n T bete olan tsewa'nn hem kend l k hem de kend s n geerl olduunu bel rtt . d er
nsanlar. Kend ne olan ak ve bakalar n sevg ayrlmaz, ayn madalyonun k yz. Benzer zg yle Dalay
Lama, kend n sevmen n Bat'da evrensel olmad gere nden akna dnd ve baz nsanlar hor dt n
kend ler n t ks nd .
Altn Kural'n b r varyasyonu -b zden kend m z sevd m z n komularmz sevmem z emred yor- kend n
sevmey bakalarn seven n standart olarak kullanyor ve bu nedenle kend n sevmey ngryor. Ve y ne de,
tm dnyada, tm kltrler kend n sevmey olumsuz b r ey olarak, utanacak b r ey olarak grmek n
artlandrlmlardr. Bu kend l nden kend n bell eden doal hakk yen den kazanma zaman.
***
59 .
EMPT Y ZERNDE KALDIRIN
- veya -
Doldurun u p
Yksek performansn gerek dman stres de ld r. . .b r sorun th e d s pl nl , aralkl y leme olmamas .
-J IM L OEHR VE T ONY S CHWART Z

W E srekl boaltlmas ve enerj depolar Yen ley c arasnda de en hayata geece . rne n, gn
boyunca kaynaklarmz kullanp uyurken enerj depoluyoruz; e tl faal yetler m zde kalor tket yoruz ve
sonra tkett m z eyler kurtarmak n yemek y yoruz. Bu bo dolam, duygusal ve manev hayatmzda da
yayoruz. Duygusal ve ruhsal p ller m z yen den arj etmem ze yardmc olan (sevd m z mz k d nlemek,
sevd kler le zaman ge rmek veya tat l yapmak g b ) faal yetler m z veya enerj m z tketen durumlar (stres
anlar, fkel anlar , Ya da mola vermeden 24 saat alan).
Bo dolam doal ve kanlmazdr. Bununla b rl kte, teknoloj m z n b z doal evrem zden uzaklatrd
modern dnyamzda "dolgular" ve "boluklar" arasnda doru denge bulma konusunda d kkatl olmalyz.
Yeterl olmadmzda el m zden gelen yapmyoruz Ne ok fazla uyuduumuzda ne kadar ok yemek
yemed m zde; Benzer ek lde, duygusal veya ruhsal denges zl k hal ndeyken en y ps koloj k olarak lev
59
grmeyece z.
***
ORADA ps koloj de UZUN SOLUKLU tartma arasna IS
K l m z n sab t olduuna, k m olduumuzun de mez b r paras olduuna ve duruma bal olarak de en,
k l k asna kavuacak k lere nananlar. Profesr Br an L ttle tarafndan yaplan aratrmalar, grnte
grnte k l grler uzlatrmada uzun b r yol kat ett .
Kk'e gre, doutan olan " lk doamz" var. Ayn zamanda, kend m z bulduumuz durum da bunun n
arlrsa, "doamzn dnda" hareket edeb l r z; Yan , lk doamzdan esasen farkl b r ek lde. rne n, b r
zley c n n nnde b r e dnklk an masyonlu ve hareketl olab l r (b r ekstra dn g b ) ve snav n ekstra
b r e t m odasna sess zce oturab l r ve alab l r ( e dnk g b ).
Bununla b rl kte, doadan y leyeb lecek durumda ken L ttle, bunu yapmak n b r bedel ded m z
aklyor. Doa oynamak b ze boaltr; Enerj m z tketmekte. Bu, tab attan vazgeme dnemler m z lk
doamz uyarnca hareket etme sreler le dengelemey renmed ke, b r sorundur. rne n, b r e dnk
olann, genel b r ders n ardndan yalnz zamana ht yac olab l r ve youn b r tek bana yaplan alma
oturumundan sonra b r ger dnn byk b r grup arkadayla part vermes gerekeb l r. Azmz bu enerj y
yen leyen b r dnem "onarc b r n " olarak n telend r yor.
Onarc b r n f kr , yalnzca tab atmz dna ktktan sonra de l, daha genel anlamda, duygusal enerj ler
harekete ge ren b r hayat ge rd m z n kurtarmak asndan neml d r. Bu ht yac tanmazsak, f z ksel
dolgularla duygusal dolgular eks kl n telaf etmek zorunda kalab l r z: Kahve veya alkol g b yapay dolgu
maddeler n ar y yeb l r veya baml olab l r z.
Dolum mak nen z ned r? Hang faal yetler s z n n onarc b r n tek l eder? Yen den yakt doldurun, yen den
enerj ver n, yen den ret n, doldurun!
***
60 .

OVERWHELME HSSEDYORUM yen k D
- veya -
Kresel, hareket loca dnn l
Hayatmzn her eylem t trer baz tonlarn zer ne dokunur n sonsuzluk .
-E DW n H UBBEL C HAPI K
J UST GAZETECN AILMASINI veya TV'de haber seyred yor ve fel ed lm , dnyann btn
skntlarna boulmu olan cretl olmak ok kolay . Yaptnz her ey n nems z ve anlamsz olduunu
h ssetmekten dolay affed lece n z n ok fazla alma yaplmas gerek yor. Bu karklk duygusuyla
uramamda b ze yardmc olan, zaman zaman hep m ze h tap eden kelebek etk s , modern kaos teor s n n b r
paras olan f kr , grnte anlamsz b r olayn byk sonulara neden olab lece d r. (Kanatlarn dnyann
b r yanna kanatlayan b r kelebek, dnyann d er tarafnda trop k b r frtna le sonulanan b r d z olay
balatab l r). lk kelebek efekt duyduumda, omzumdan kaldrlm byk b r yk olduunu h ssett m. Fark
ett m k kend m olab ley m ve y ne de b r fark dnyas
yaratab l rd k. 6 0
***
ESK JEWNA METNLER BAZI ez len duygudan kaynaklanan felce kar koymamza yardmc olmak n
b ze k neml f k r sunar. B r nc s nde, "k m b r hayat kurtarsa, tm dnyay kurtard dnlr" d ye
yazlr. k nc s " tamamlamak zorunda de ls n z, fakat bunu yapmaktan zgr de ls n z" d yor. "lk f k r
b ze her nsann nem n ve dolaysyla ne kadar az nsann olursa olsun eylemler n n nem n hatrlatmakta;
Ik nc f k r b ze ne yapmak gerekt ne baklmakszn harekete gemem z gerekt n hatrlatyor.
B r h kaye Tavuk orbas n Soul bu esk b lgel k yakalar. B r adam sah lde alak gelg tte yryordu ve
kydan ykanm okyanusta den z srngen ne ger dnd. B r yabanc ona yaklat ve kend s ne neden
yaptklarn yapmaya can attn sordu. Sonuta, sah lde yzlerce baka den z kysnda b nlerce den z yldz
vard. "Fark yaratamayacanz grem yor musunuz?"
Adam yabancya bakt, e ld , baka b r den z yldz ald ve okyanusa ger att. "Bunun n b r fark yaratt!"
Ded .
S z n n neml olan nedenler dnmek n zaman ayrn. Ne kadar kk olursa olsun, harekete ge n, k
bu fark yaratacaktr.
***
61 .

NEGATIVIT N SURRENDER Y
- veya -
Her yerde gr poz t f enerj get r o
Nereye g dersen z g d n, hava koullarndan bamsz olarak, hep yannza n gne get r n .
- B r NTHONY D'A NGEL O
W e nedenle, genell kle jus olduunu uyanmak ksa b r sre sonra sonuca REACH t o gnlerden b r ve
gnlerden b r n oluturmak bunu yaparak; Ya da b r duruma g rer ve kt skc, s n r bozucu, s n r bozucu ya
da can skc olacan ngrrz ve tahm n m z kend ne zg b r kehanet hal ne gel r. Bununla b rl kte,
aslnda, bu gnmzde ve karlamalarn ounu neel , canl, olumlu ve key fl hale get reb l r z - eer bu tr
duygular duruma get rmeye karar ver rsek. Duygular bulacdr. Tpk bakalarnn ruh haller nden
etk lenen m g b , bakalar ben mk nden etk len yor. Sev n ve heyecan duygusu le b r odaya g rmey
seersem, olumlu havam yaylr ve mevcut olanlar etk ler. Ve zaman zaman kend m arl duygular yaamam
Baz durumlarda "bunu yapana kadar sahte" ve
n z n vermel y m,
kend m ve bakalarn poz t f enerj le rtbas etmek uygun

olab l r. 6 1
***
O sabahlardan b r yd . anghay'a g derken Boston'un Logan havaalanndan 6 metrel k b r uu yakalamak n
erken uyandm . Ben havaalanna gtrecek olan taks ofr, Boston'dak B g D g projes yle lg l lk
kayet n durduramad ve traf nasl bozduu ve btey atn ve hkmet n ne kadar korkun olduunu ve
n hayet nde grltl ve mkansz komusu olduunu syled . Caddede. md , duygularm paylamak ve
paylamaktan tamamen vazget m, ama yarm uyurken sabah saat 4: 30'da otuz dak ka kes nt s z olumsuzluk
yaatt. Ve ona para ver yordum.
Havaalannda mutsuz b r hava hal ndeyken geld m ve gvenl kten get m, bu ok fazla b r ey yapmad.
Havaalanlarnda ve havada ge rece m sonrak 24 saat boyunca korktum. Sonra onu grdm. Uaklarnda
olmalyd, b r havayolu alan uaktan b r y yecek arabasyla kyordu. Bana bakt ve glmsed -bas t,
gerek b r glmseme. Glmsed ve o "Umarm har ka b r gnn var" ded .
Ona teekkrler yaptk. Ruh hal m derhal gel t . Havaalanna b nmek hakknda glmek b le mmkn oldu.
An den, tekrar gez m ve n'dek arkadalarmla bulumay drt gzle bekl yordum.
Bu sabah glmsemen z kolay olmayab l rd -ben m n olduu g b s z n n daha erken b r eyd -ve em n z k
s z de faul b r ruh hal nde olmak n y nedenler n z varm. Ve y ne de glmsemey set n z ve gnm
ve bakalarnn gnn de t rd n z, em n m. Sana teekkr etmek ster m, ama adn b lm yorum ama neye
benzed n hatrlamyorum -glmsemen dnda - asla unutmayacam.
***
62 .
S NERLER
- veya -
Expres s
B z m dnce, duygu ve davranlarn ger Hold ng nsanlara yerlet reb l r t m nr ve majr hastalklar n
r sk .
-J AMES P ENNEBAKE R
Br T TIMES BZ t duygularmz fade etmek, kend m z amaya korkar FEEL o r sk grnen zayf.
Aklmzdak yant, bekled m z veya ht ya duyduumuz ey olmayab l r. Almak ansn ve nc nmen n
r sk almaktr. Fakat kapal kalmay semek b r r sk de l, kaybn garant s d r - sam m yet kayb, k sel ve
k leraras byme kayb, frsat kayb. Alma r sk gz korkutuyorsa, kk admlar atarak balayab l r z.
Mesela, b r gnlmzde kend m ze, sonra da kademel olarak, yakn olduumuz k lere aarak
balayab l r z. D nd r lemezl k dd asn artk tutmadmzda hayat daha da zeng nle yor, daha haf f ve ek c
62
oluyor.
***
la alannda, z h n ve vcut arasndak balant, plasebo etk s nden, f z ksel ar ve sanc le kanta balama
stres ne ve bastrlmasna kadar kurulmutur. New York n vers tes Tp Fakltes 'nde profesr olan Dr. John
Sarno'ya gre srt ars, karpal tnel sendromu, ba ars ve d er semptomlar genell kle "korkun, ant sosyal,
ahlaksz, ocuka, kzgn, Benc l h sler. . . nk f z ksel ar duygusal hastala kyasla kltrmzde daha az
b r damgalanma tadndan, b l naltmz aklmza - kend ve bakalarnn - duygusaldan bedene d kkat eker.
Dr Sarno'nun b nlerce hastasna sunduu tbb tavs yeler, olumsuz duygularn kabul etmek ve kayg, fke,
korku, kskanlk veya karkl kabul etmek yer ne bastrmaktr. ou durumda, b r k n n duygularn fade
etmek, yalnzca f z ksel bel rt y g dermekle kalmaz ayn zamanda olumsuz duygular haf flet r.
Ps koterap , mter n n rahata akmas n, ac ver c ve zevkl duygulara z n verd n alr. Benzer
nedenlerden dolay, yakndak b r arkadayla konumamz veya derg m ze duygularmz hakknda yazmamz,
kend m z daha y h ssetmem ze yardmc oluyor.
Duygularnz fade edeb lece n z kanallar bulun. B r derg yazarak veya b r arkadanzla paylaarak anz
ve baz cooped-up duygularn serbest brakn.
***
63 .
SZN PAS N KENDNZ TIE T
- veya -

Sen n futur oluturun e
H b r ey nceden bel rlenm udur: gem n engeller nc hal ne geleb l r e yen balanglar yol ge tler .
-R ALPH B LU M
W E gem m zden zer nde h b r kontrole sah p. Zorlu ve zeh rl b r yet t rme zorluuna katlanmak
zorunda kalab l rd k ya da sevecen ve sevecen b r a len n ayrcalndan honut kaldk ; B rka ans eser
moladan veya baz anssz olaylarn tal hs zl nden ansl olab l rd k. Ancak gem de t remey z, ancak
gelece zeb l r z. Gem tecrbeler n b r dereceye kadar mevcut ve gelecektek davranmz d kte ett
kes nl kle doru; Bununla b rl kte, gem n etk s determ n st k olmaktan ok olaslktr. Baka b r dey le,
b l nl aba le b rlem benl k b l nc yle, yaamak sted m z b r hayat yaratma kab l yet ne sah b z. Her an,
gem te yaanan tal hs zl kler n tab at m yoksa arzuladmz ynde hayatmz ynlend r p sememes
63
b z md r.
***
B r ps koloj k taplarnda NDE ORTAK HKAYES sklkla sarho ya uyuturulmu ve k m tarafndan ve
anneler st smar b r baba le, sert b r ortamda yet t r ld zde k zler b r ft aklanr. k zler otuzlu
yalarnda, b r ps kolog hem b r aratrmann paras olarak rportaj yapt.
Karlat lk k z refah nde yaayan b r uyuturucu bamlsyd; Karsn ve ocuklarn yllarca tac z
ett kten sonra terk etm t . nde
k z uyuturucu kullanmadnz ya da fkelenen nad r b r an, ps kolog ona sordu, "Neden bunu kend n ze ve
a len ze yapyorsunuz? k z, "Geld m a len gz nne alndnda, baka b r ey yapab l r m yd m" d ye
yantlad.
Ps kolog omuzlarn s lkt ve d er k zlerle tanmaya g tt - baarl b r adam k m, mutlu b r evl l k ge rd

ve har ka b r ebeveyd . Ps kolog ona, kramnn yantlad her ey nasl gereklet rd n sordu: "Geld m
a lem gz nne alndnda, baka eyler nasl yapab l rd m?"
k zlere ok benzer b r el ele alnd - ayn ktye kullanm ortam ve hatta ayn genler - ancak ok farkl eyler
yaptlar. lk k z, gem n tekrar canlandrmak, kle olmak n st fa ett ; Ik nc k z farkl b r yol set ve daha
y b r gelecek yaratt.
Kend n z n daha y b r gelecek yaratmak n ne g b seenekler st yor?
***
64 .
CYNICA L olsun
- veya -

Ak ve sam m olun e
K n zm b lgel k g b takl t eder, fakat en uzak ey budur . nk k n k ler h b r ey renmezler. S n zm

kend nden empoze olduundan d b z korkuyoruz nk krlk, dnyann b r ret o bunun b ze zarar edecek r b z
hayal krklna .
-S TEPHEN C OLBER T
C YNICISM , kend m z nc tmekten koruyan b r SAVUNMA mekan zmasdr. Aslnda, k n zm, y l kten ok
daha fazla hasar ver r. Bu b zden ok yksek b r cret alr nk b z mle d erler arasnda b r skmaya neden
olur. Sam m ve ak olab lmek n ok fazla cesaret ster, nk savunmalarmz drdmz zaman daha
savunmasz hale gel r ve bu nedenle daha ok nc n r z. Ancak, bu r sk almaya deer, nk b z m n
sam m yet ve sev n yaratma alan salar. K n zm gzell alr ve onu sradan hal ne get r r; Sam m yet
64
dnyev ve gzel klan.
***
ESK YUNANLI f lozof ARISTOTLE , kurmacann tar hten daha neml olduunu bel rtt ; nk tar h, esk y
olduu g b bet mled nde kurmaca, ler olab ld nce ve esk s g b gstermekte. Rnesans'n byk eserler ,
nsanla mmkn olan v zyonuyla sunarak yen ve daha y b r dnyaya g den yolu at; Byk Romant k
sanatlarn (Beethoven ve George El ot g b ) yapt eser b ze nsan ruhunun ne kadar ykseld n gsterd .
amzn en neml sanat formlarndan b r olan f lm de tab k ok popler b r f lm. Ve popler f lmler
ounlukla nsan l k ler nde mmkn olan tasv r eder. Orada seyret lmem romant zm olduunu Sleepless n
Seattle ve Casablanca, saf poz t fl Pollyanna ve Sen Can not aln It le You, b r unapologet c deal zm ve
de O Forward ve l Ozanlar Derne . ou k mse bu f lmler gerek d ve saf olarak grmezden gelse de
daha fazlasn zler ve tadn karr. N ye ya? nk hep m z n b r paras var, bu trden dnya ve bu f lmler n
var olduunu dnd nsan temas n zlem d l yoruz. En sof st ke ve dnyev k n n alayc kaplamas,
zgnlk, umut ve balanty gerekt ren hassas b r kalp atna urar.
Neden sak n ol ve almaya balamyorsun? Neden b raz sam m yets z ve b raz daha az k n zmle yaayalm? Ve
eer b r m ktar lham veya rehberl e ht yacnz varsa, arkadalarnz da davet ed n ve hayat hayat tasv r
eden ve olmas gerekt ek lde gsteren bu har ka f lmlerden b r n zley n.
***
65 .
ACT HASTIL Y
- veya -
Yava dow n

Hayat acele ed lecek kadar ksa .
H enry D AVID T Horea U
W TAVUK deerler n -dnces zce ahlaksz b r eylem gereklet ren veya sosyal onlarn kar yer nde
k sel doyum forgo ng AIK NSANLAR UZLAMA basn-b z genell kle karakter n olmamas b r
gsterges olarak gryoruz. Bununla b rl kte, bazen, neden daha huyludur: zaman eks kl . Hzl davranmak
kes nl kle yararl olab l r, hatta gerekl olab l r. Ancak modern dnyamzda, bazen yavalamann daha y
olduunu unutarak yaam hzn salksz b r sev yeye ykseltt k. Eylemler m z dnmek n zaman
ayrmadmzda ya da yaptmz se mler kasp kavrattmzda, en ac l ve bel rg n etk kaynana tepk
gster r z. Sonu olarak ger ye doru baktmzda toplumsal basklara tepk gsterd m z n farkndayz,
Temel deerler m ze uygun hareket etmem z n olasln artrmann en etk l yollarndan b r , gerekten
yaamak sted m z hayat yaamann k l t unsurlarndan b r yavalar ve gerekte ne yaptmz ve ne
65
yaptmz dnmekt r. Eylemler m z n sonular.
***
JOHN DARLEY VE DANIEL BATSON, k ps kolog
Pr nceton n vers tes , benzer b r deney tasarlad.
y Samar tan'n muc zes . Darley ve Batson rastgele
Katlmclar, tm Pr nceton sem nary renc ler n k gruba ayrd. B r nc gruba y er at vlmes yle lg l
b r vaaz hazrlamas stend ; Ik nc gruptan baka b r nc l konuyla lg l b r konuma hazrlamas stenm t r.
Btn renc ler tal matlarn b r b nada aldlar ve daha sonra b r zley c n n vaazlarn d nlemek n bekleyen
baka b r b naya yrmeler stend .
Konumalarn yapmak n gnder lmeden nce, sem nerlere yars "S z n n hazr olmalar b rka dak ka
daha olacak, ama y ne de bakanlk yapab l rs n" den ld . Ger kalan renc lere, "Oh, ge kaldn. B rka dak ka
nce sen bekl yorlard. . . Bu yzden acele etsen z y olur. "Sunumlarn yapma yolunda, her renc zer nde
e lm ve arym g b grnen, hastalk ve sknt g b grnen b r yle karlat. renc ler, k n n
gerekten b r aktr olduunu ve b r deneyde yer aldn b lm yordu.
Sonuta, skntda olan k ye yardm n zamanlarnn durduunu syleyenler n yaklak te k s , ge

olduunu dndkler n n yalnzca onda b r bunu yapt. Bu sonular, vaazlarnn y Samar tan'da olup
olmad veya ne derece d ndar olduklar (bunlar aratrmaclar tarafndan ayr olarak llmtr) tarafndan
etk lenmed . Sem nerler daha sonra deney hakknda b lg aldnda, temel davranlarn yanstmayan kend
davranlar - davranlaryla dehete dtler. Kend ler n n h ssett kler basklard - zaman olmamt, her
eyden ncel kl olan ykmllkler vard - yaptklar g b davranyorlard.
Hzl tempolu dnyamzda b le, daha y se mler yapab lmen z , temel nanlarnza uygun se mler n z
dnmek n zaman ayrn.
***
66 .
KONFORUNUN ZON E KALDIRMASI

- veya -
Yoursel Stretch f
Cesaret etmek b r anlna ayak basmaktr. Cesaret edemez, kend n kaybetmek .
-S REN K IERKEGAAR D
T MY DIINDA GRM konfor blges olduunu. . . rahatsz. Kend m tehl keye atmamak ve r skler
almak kolay de l; Daha sk karlamak, daha fazla r sk almak doal sonucu olan, asla ho de ld r. Bununla
b rl kte, baarszlktan kanab lmem n almama, uzun vadel baarm ve genel y l k hal m n kend m
tehl keye atmamaktan ok daha zarar ver c hale gel yor. Ben cesaret ederken kend m gerg n hale get rd m,
baarsz olma ht mal m ok daha yksek - ve kes nl kle bunun zer nde b r f yat et ket var - ama cesur de l
66
de baarsz olmamann mal yet ok daha yksek.
***
Journey Johnson ve Johnson'un baarl CEO'su J m Burke, kuruluunun efsanev bakan General Johnson'dan
r sk almann nem n rend .
Burke, Johnson & Johnson'a geld nde, ocuklar n b rka tezgah st la satt. Tm rnler sef l b r ek lde
baarsz oldu. General Johnson'un brosuna arld ve kovulmasn bekled . Bunun yer ne, General Johnson
el n uzatt ve "Sadece s z tebr k etmek st yorum" ded . Tm letmeler kararlar almakta ve kararlar
vermezsen z baarszla uramayacaksnz. El mdek en zor , nsanlar kararlar almaya zorluyor. Aynsn
yaparsan
Yanl karar y ne, sen kovarm. Ancak umarz bakalarn daha ok kazanrsnz ve baarsndan daha
baarszlk olacan da anlayacaksnz. "
General Johnson, alanlarn tandklarn ve bel rl k ler n gvences nden uzak tutmaya ve r sk almaya tev k
ett . Burke, CEO olarak baladnda bu felsefey ben msed : "R sk almadka bymyoruz. Baarl b r rket
baarszla urad. "Burke, Fortune derg s nce tm zamanlarn en byk CEO'larndan b r olarak se ld .
Kar yer n n balarnda b r n n baarl olab lmes n, r sk almay, konfor blges nden g rmey ve stre blgeye
g rmey renm t .
Rahatlk blges nden kmaktan nerden korkuyorsun? Bu korku sen koruyor mu? Kend n z ger n.
***
67 .
EER O VAR GRNT N st faya KENDNZ F
- veya -
Eer b steyenler ol e
Benl k kavram kaderd r .
-N ATHANIEL B RANDE N
W E TM b z u veya bu ek lde b z olmas gereken nanmak yol BR grntsn VAR. Bu benl k konsept
b z m zer nde olumlu b r etk yaratab l r, ancak b ze zarar vereb l r. Benl k kavram, sklkla, sah p
olduumuzu dndmz karakter zell kler n ya da almayacamz ya da almamas gereken bel rl
eylemler tanmlayan b rka cmle ekl varsayar. rne n, benl k konsept m unlar ereb l r: "Ben zek y m",
"ek c ", "empat sah b y m." Alternat f olarak, aadak snrlayc nanlardan bazlarn ereb l r: "Hak
verm yorum. Mutluluk "," mkemmel olmalym "," matemat k yapamam "," deers z m "mesaj ver yor.
Poz t f veya negat f grnt, kken n , yet k n b r ocuktan aldm b r mesajda Hayatmzda neml rol,
z kavrammz, kend m z ve dnya hakkndak dncem z, davran ekl ve hayatmz b r btn olarak
deney mleme ekl m z etk ler. Ve y ne de, majmzn yaptmz her ey zer ndek bel rg n etk s ne ramen,
de t r leb l r. Daha faydal bulduumuz ve zamanla esk mesajlarn yer n alacak yen mesajlar tes s edeb l r z.
Bunu yapmak n, dnmey ve yapmay b rlet rmel y z. Sebat-bell let ler tekrar le b r d bunlarla b z m
67
davran h zalayarak mesajlar-b z kend m z alglama ekl n de t reb l r.
***
BR Ben yrtmek EN kullanl kend kend ne yardm egzers zler OF ben m n, ben kend m ve ben olmak
st yorum ek lde dnmek sted n z ek lde yakalamak, zell kler n n b r l stes n okuma er r.
Kend n kavramm yaratan z hn mde sklkla duyduum sese her zaman sempat k veya yararl olmadn
fark ett kten sonra bu altrmay buldum. rne n, mkemmel yet l kle mcadelem n znde "Ben yeter nce
y de l m" ve "hata yapmayamlamyorum" komb nasyonu vard. Bunlardan kaynaklanan mesajlarn benden
sklacann farkna vardmda bunlar "kend m nsan olmaya z n ver yorum" ve "oyun oynuyorum ve
elencel y m" g b daha yararl olanlarla de t rmeye karar verd m. Bunlar Bakalar n alakal veya faydal
olmayab l r, ancak onlar ben m n ok anlamldr.
Ve bu yzden, daha y b r yaama rehberl k etmek sted m sek z mesajn b r l stes n yaptm. Her sabah
l stem gzden ge r yorum, her mesajn yars kadarn harcyorum, mesajn ben m n ne anlama geld n
dnerek hayal etmek ve olmak sted m g b olmann nasl b r ey olduunu h ssetmek.
Negat f mesajlar mutlaka ortadan kaybolmaz, ancak zamanla alternat f mesajlarla devam edersek,
merkez yetler n ve ez c gler n kaybederler ve b z m zer nde daha az etk s olurlar.
Devraldnz b r grntye tepk vermek yer ne, majnz ve kader n z yaratn.
***
68 .

CHALLENGE KAININ S
- veya -
Engel ama Comm t s
Ballk, hayal gcnn kaplarn aar v zyon salar ve u ver r s gerekl e b z m rya amak n doru
eyler .
-J AMES W OMAC K
M Y LIFE IS b r yolculuktur. Ben yryorum, srtmda srt antas, lerleme kayded yorum . Er ya da ge,
kanlmaz olarak, hedef me ulama yolunda duran b r tula aty buldum. u anda ne yapacam? Kolay yolu
se p arkam dnp bar yer n meydan okumasn nleyeb l r m. Veya srt antam duvara atab l r, bylece
kend m , altna, altna, evres ne ya da stes nden gelme yollarn bulmaya adam olurum. Bel rl b r yere
g dece me, vaatte bulunacama da r sz ver yorum, metafor olarak tuval duvarn zer ne srt antam atmak
zerey z. Gelece m kel meler ve yaptklarn ben m n taahhtm fade ederek yaratyorum. Szl b r
taahhtte bulunmakla b rl kte, ne kadar cesur ve ne kadar lham ver c olursa olsun, hedef me ulatm garant
Baar ht mal n artracaktr. Kel meler dnyalar yaratr;
etmez,
Cesaret eylemler engel engeller. 6 8
***
12 EYLL 1962'de R ce n vers tes 'nde yaplan b r konumada Bakan John F. Kennedy, Amer ka'nn on
yln sonuna kadar aya ayracan aklad. O srada, saysz engel, byle b r sefer n yolunu tuttu; gerekl
teknoloj ler n ou henz kefed lmed ; meydan okumaktan ek nmek yer ne Kennedy, srtn duvara frlatma
taahhdnde bulundu.
Kennedy kel meler n yaratc, retken gcn anlad. O, bu dd al hedef n "enerj m z ve becer m z harekete
ge rmek ve lmek n h zmet edece n " ngryordu. Ve haklym. nmzdek yed ylda, NASA
ndek mot vasyon ve enerj sev yeler her an yksekt . B l m adamlar ve mhend sler, Kennedy'n n szler n
geree dntrmek n z hn n ve kalb n koydular.
20 Temmuz 1969'da Ne l Armstrong, nsanlk n dev b r adm att. Kennedy'n n szler , b r nsan aya
alamak n byk b r baar elde etmek n yeter nce baarsz olmamasna ve b nlerce emek n n zorlu
almasna ht ya duyulmasna ramen- b nlerce k y harekete ge rmek ve mot ve etmek n uzun b r yol
kat ett . Sadece b rka yl nce mkansz grnyordu.
Srtn duvara frlat. K sel olarak s z n n neml olan b r hedefe bal kaln ve bunu gereklet rmek n lk
adm atn.
***
69 .
MUSI C'y d nlemey n
- veya -
ark sylemek, dans etmek, l ste n
Ben hep plent olab l r eer baka h b r lml, sted gerekt n dnyorum y mz n. Bacaklarmn ve
f k rler n beyn me g kattn dnyorum . Hayat, mz kle dolduum zaman aba harcamadan devam
ed yor g b grnyor .
-G EORGE E LIO T
PSKOLOJYE BR CCORDING Abraham Maslow, dans, r t m ve mz k "k l k kef yolunda

lerlemen n mkemmel yollar" dr . B r baka dey le, hareket ve ses, b z en zgn benl m ze, kend m ze a t
olduumuz yere doru lerleteb l r . Bu alanda, herhang b r gster yoktur, cephe yoktur; Bu alanda haf fl k,
bas tl k, gerek b r varolu durumu var. Mz k sevg s evrenseld r. oumuz mz kle gzya hal ne geld ve
bastrlm znty boa kard ya da sev nle tat; sonu olarak yen len p enerj lenm h ssett k. Fakat
mz k b z m n byle b r etk ye sah p olmak n, yalnzca b r k san ye b le olsa, komay brakmalyz;
D kkat m z arka plana doru nd rmek yer ne d kkat m ze ayrmalyz. Gerekten d nlemem z lazm,
Gzell emmek; Hareket ett rmek ve kend m z tanmamza
z n vermek. 6 9
***
HAYAL ETMEK! Dnyann en byk arkclarna d nled n z hayal ed n. Tar htek en byk bestec ler n
mz kler yle dans etmey hayal ed n. En sevd n z sanatlarn yannda ark sylemey hayal ed n. Yz yldan
daha nce yaayan nsanlar n, bu hayal etmek, hayal etmek n gerekten b r eyd . B z m n, bugn, u
anda, bu b r gerek olab l r.
Yakn zamana kadar, yalnzca tel f hakk onlara byk mz k d nletme gcne sah pt ve yaptmz kadar ok
seene yoktu. B r kraln zel orkestras ve muhtemelen sted zaman onun n alacak ve ark
syleyeb lecek b r korosu vard. Fakat bu lks ek l, bugnlerde sah p olduumuz MP3'lere ve kral yet
kararnames n n uzunluundak alma l steler ne yakn olmamtr. Bach'n Brandenburg konertolarn oturma
odanzda kolayca ayarlayab l r z, dnyann en y mz syenler tarafndan alnab l r veya Beach Boys'u
Kal forn ya gez m zde b ze katlab l r z. Dvok' b z veya D on'u her zaman, gece veya gndz b z
heyecanlandrmaya kna etmeye davet edeb l r z. Mozart, Em nem ve Mercedes Sosa sadece b r tk uzaktadr.
Pavarott 'n n ses yen den canlandrab l r ve Pet Shop Boys' ev m zdek mahkemede b r araya get reb l r-k
h b r mahkeme mz syen veya s h rbaznn baaramayaca b r baar. Dnya mz el m zde.
En y mz n b ze kolayca er leb ld b r dnyada yaamann ayrcal. Bu modernl k armaanndan en y

ek lde yararlann! Gn boyunca, neden enerj art, kulaklklarnz takmanz ve en sevd n z arky
d nlemek n be dak kalk b r mola verm yorsunuz? Neden araban ya da duunu S dney Opera B nasna
ev rm yorsun? Neden oturma odanz Fabr ka gece kulbne dntrmyorsunuz ve akamlar eve
dndnzde b r a le yes n veya b r arkadanz kucaklyor ve mz k ve kahkaha ses yle dans etm yoruz?
***
70 .
B r THREA OLARAK ZORLANIYORLAR

ALGILADIKLARIMIZIN T
- veya -
B r zorluk olarak zorluu alglama
Ktmser her frsatta zorluu grr; y mser nc grd e her zorlukta b r frsat .
-W INSTON C HURCHIL L
M Y KELMELER yalnzca gere tanmlamazlar, gerekl k yaratrlar. B r durumu tehd tkar bulursa , stres
yaayab l r m. Ayn durumu zorlu olarak deerlend r rsem, duygusal tepk n n heyecanlanma olasl daha
yksekt r. Ayn d olay, onu tanmlamak n kullandm kel melere dayanarak ok farkl b r ek lde
yaanab l r. Yaklaan konuma tehd tkar b r olay m, yoksa memnun yetle karlanyor mu? Kend me, partner m
ve u anda l k mde geece m kaba yamayla lg l ne syleyece m? Gerek m hem subjekt f (akl) hem de
70
objekt f n (orada olan) b r sonucudur. Deney mler m n, hayatmn ortak b r parasym.
***
ARATIRMA JOE TOMAKA James Blascov ch ve meslektalarnn TARAFINDAN b z bunu deerlend rmek
arada b r duruma ps koloj k ve f zyoloj k tepk nasl etk led n gstermekted r. B r almada, k grup
renc ye ayn matemat k test ver ld . lk gruba, grev n "zor z h nsel ar tmet k" olduunu ve etk l ve hzl b r
ek lde tamamlanmas tal mat ver ld . artc olmayan b r ek lde, tepk ler test tehd tkar b r hale get rmekt .
k nc gruba "z h nsel ar tmet n" zor olduu sylend ve en y s n yapmak n ok uramalar gerekt n
syled . B r nc gruptan farkl olarak, k nc grup snav zorlu buluyordu. Durumu b r sorun olarak gren k nc
grup, sak n, daha yaratc,
D er almalarda, ps kologlar gerekl nasl algladmzn f zyoloj k etk s n belgelem lerd r. Tek b r
kel me, kalp at hz, kan basncmz ve stresle l k l d er bel rteler asndan arpc b r fark yaratab l r. B z
olarak duruma baklacak terc h ed n meydan okuma ya da tehd t, b r opportun t y veya tehl ke, b r ayrcalk
veya tehd t kkten o durumun b z m genel deney m etk leyeb l r.
Potans yel b r felaket olarak vermek zere ya da b lg n z paylama frsat olarak halka ak b r ders
deerlend reb l rs n z; E n zle b r atmay l k n z n b r tehl ke olarak deerlend reb l r veya b rb r n z
hakknda b lg ed nme ve yaknlama frsatnz olarak deerlend reb l rs n z; Patronunuzla yaklaan b r toplant,
yaklamakta olan b r tehd t olarak ya da memnun yetle karlanan b r meydan okuma olarak alglanab l r. En
azndan b r dereceye kadar, durumunuzu nasl deerlend rece n z - bu nedenle yaadnz - durumlar s ze
kalmtr.
***
71 .
MCADELE TM MALYET KAININ S
- veya -
Gzel b r enem Be y
O b z mle green s n rler m z glend r r ve yetenekler m z gel t r r . Kar tarafmz b z m yardmcmz .
-E GAZBR B URK E
Ben N HIS DENEME DOSTLUK Ralph Waldo Emerson b r FRIEN nde yazyor d o d yor her ey
kabul eder b r s n tav z lapa veya nems z conven ency, aramyor. Daha z yade, meydan okuyacak, ona
meydan okuyacak, glenecek ve ykseltecek gzel b r dman aryor . Bana kar d renmek veya kar karya
kalmadan sadece "gzel" ve destekley c olmak steyen b r k ben y let rmek ve bytmek n
zorlamyorsa; Bana syled kler m ve yaptklarm bakm ve destek olmakszn yapanlara t raz eden b r k
kart ve acmaszdr. Gerek b r arkadam hem ben m n hem de b r dman olmal.
Gzel b r dman f kr , yalnzca b r n n arkada ya da orta le sam m b r l k de l, ayn zamanda yer nde
ve evdek tm l k lere uygulanr. D er nsanlara yardm etmek n, empat ve duyarl olmakla b rl kte, drst
71
ve drst olmak n cesarete ht yacmz var.
***
Talmud'da Haham Yochanan' tutan , yksek b r soyguncu olan Re sh Lak sh hakknda b r h kaye var . Haham,
Lak sh' n yetenekler n n-gc, mukavemet , srarll ve cesaret- Tevrat' renmek ve y ler yapab lmek n
kullanlab lece n kabul ett . o
Lak sh' kend yollarn de t rmeye kna ett ve Lak sh, Haham Yochanan'n renc s oldu ve daha sonra onun
alma orta oldu.
k s b rb rler ne kar gzel dmanlard, her b r b rb r ne meydan okudu ve d er daha byk ve daha yksek
sev yelere doru tt . B rl kte almalar sayes nde, nes ller ndek nde gelen akadem syenler arasna g rd ler.
Re sh Lak sh ldnde, Rabb Yochanan yen b r potans yel alma orta, kend bana har ka b r b l m
adam tantld, ancak onu ok arlamay evc l b r adam olarak buldu. Haham Yochanan kaybolmadan asla
kurtulamad -h Re sh Lak ' n meydan okumasn, srekl sorgulamasn ve geree ynel k uzlamaz tavrn
kard.
Gzel dmanlar arasndak b r l k dnmle lg l d r. Arkadalar sadece b lg y paylamakla kalmaz,

b rb rler n dntrrler - dnyay ve kend ler n anlama b mler n rad kal b r ek lde de t r rler.
Bakalar n gzel b r dman olun ve bakalarn s z nle ayn olmaya tev k ed n. Gerek b r arkadalk
kurarak, b rb r n ze renmeye, bymeye ve dnme yardmc olursunuz.
***
72 .
FEAR VE INSECURIT yen k Y
- veya -
Korkma ve Anywa devam ed n y
Cesaret sadece erdemlerden b r , ama nc her sayes nde b m de l e test noktas .
-CS L EWI S
Ben MY KAHRAMANLARINI HAYAL ve bunalm h ssed yorum. zgr dnyann arln omuzlarnda
tayan W nston Church ll' n y mser y mserl ; I de t ren An ta Rodd ck' n enerj s ve kar zmas;
Anlaylar e t m alann de t ren Mar a Montessor 'n n parlakl. Ve bazen b r sonrak cmley yazmaktan
ya da yaklaan konuyu b r araya get rmekten kend m gvens z h ssed yorum. Ancak tesl m olmaktan ve
vazgemeden nce kend me unu hatrlatyorum: kahramanlarm da bazen korkuyordu - sadece bu h sler n
yoluna g rmes ne z n vermed ler. Cesaret, korkmadan de l; Cesaret korkudan gemek ve y ne de lerlemekt r.
72
***
KENDN ALGI Cornell ps kolog Daryl Bem TARAFINDAN NERLEN TEORS, b z bakalar hakknda
sonular elde ayn ek lde kend m z hakknda sonular elde dndrmekted r. rne n, b r k n n b r yabanc
n b r kap atn grrsem, onun k bar olduunu syleyeb l r m; B r sey rc lk atan b r n grrsem, baa
kmann zor olduunu syleyeb l r m. Ayn ek lde, kend m hakknda oluturduum zlen m n b r ksm, kend
davranm gzlem mden tret lm t r.
Bu sre cesaret n zell n geerl d r. nsanlar r ske g ren, zorluklarla ba eden veya korkuyu yenen
k ler n kend ler n gvende h ssett kler n ve cesarete sah p olduklarn anlyorum. Benzer ek lde, btn
bunlar yaparken grrsem, em n m cesur olduumu syleyeb l r m.
Cesaretle davranmak cesaretl h ssetmeye ht yacm yok ; Bunun yer ne, cesur davrandm zaman cesur
olduumun farkndaym. Korku doal b r nsan tecrbes d r; lmden ve ps kopattan baka h k mse
korkmadan tamamen zgrdr. Ancak, bazlar korkularna yen k der ve abalarn durdururken, bazlar
korkuyu kucaklyor ve y ne de devam ed yor.
Korkunuzu nerede kucaklayab l r ve y ne de devam edeb l rs n z? Nerede cesur olab l rs n?
***
73 .
DER S N HASSAS STEMEYNE YNELK
SZLEME
- veya -

Be n c e
K bar olun, tantnz herkes zor b r savatr .
-J OHN W ATSO N
H OW Ben d erler tedav ve kend mle lg l h sler n yakndan balantl olan : Ne kadar fazla da
bakalarna saygl davranrlar, daha kend m yer ne get recekt r; Ve kend me ne kadar ok sayg duyarsam, ayn
ey bakalarna da yaparm. Ho olmaktan ok ho gelen eylerden b r de bulac olmasdr - bakalarn
saygyla tedav ederken, bana benzer ek lde davranmak daha olasdr ve bu da karlk verme b m m
etk lemekted r. D er nsanlara kar davranmz - meslektalarmz, a le yeler m z, arkadalar -
karlatmz ve tes nde olanlar etk leyen dalgalar gnder r. Sak n, yattrc dalgacklar veya kaba ve
73
ddetl dalgalar yaymak n terc h m var m?
***
MILENNAYA N, BYK LDERLK, ham ordu general , zor l der , acmasz s yaset le
l k lend r ld . Metaforlarmz bu modele alternat f de ld r: Sonuta, kpek y yen b r dnyada yenen yeme
yenen kpek olmak daha y d r; Darw nc b r dnyada en zayf olanlardan daha gl olmak daha y ; Ve ha n
sular nde yzmek n, b r kpekbal olmal.
Bu modele uyan baarl l derler n saysz rnekler bulunsa da, pek ok l der daha az baarlyd ve naz k ve
k bar olduklar n baarlarn elde ett .
Herb Kelleher, 30 yl akn b r sred r Southwest A rl nes' havaclk tar h n n en baarl havayollarndan b r
hal ne get rd ve dnyann en been len rketler arasna g rd . Nasl? ok profesyonel olmay ve ok honut
etmey . Elbette, Kelleher, CEO'nun y l yeterl l k yer ne gemed n sert ve tatsz kararlar vermek
zorundayd; fakat o da aklndan bakasyla lg lend k ler n onuruna sah pt . M zah, cmertl ve y l k
yaps organ zasyonu boyunca dalgaland, alanlarn ve rket mter ler n etk led .
Y rm nc yzyln nde gelen ynet m uzman Peter Drucker, grg kurallarnn organ zasyonun yalayclar
olduunu bel rtt . rgtler n ve genel olarak l k ler n dzgn almasn salarlar. Kelleher ok rekabet b r
sektre nanlmaz derecede baarl b r g r m yrtmek n nezaket ve cmertl k kullanab lseyd , hep m z
gnlk etk le mler m zde bunu yapab l r z.
B r mter ye, b r arkadanza, b r a le yes ne veya b r yabancyla tantnzda naz k olun, honut olun.
***
74 .
SOMUN VE GRAV E OLUN
- veya -

Elencel ve aydnlatab l r z olun t
Ne oyun hatrlamak tm yaklak ve ben bunu gnlk yaammzn paras hal ne olduunu s muhtemelen
yer ne, nsan olmann en neml faktr .
-S Tuart B SIRA K
OK OYNAN BR OCUK, Fakat sonra "olgunlayoruz" ve elenceye son ver yoruz . Herhang b r yata
oynama ps koloj k ve f z ksel refahmza katkda bulunur: b z daha esnek hale get r r, baklk s stem m z
glend r r, yaratclnz gel t r r ve l k ler m z gel t r r.
Oyun oynamak n, gnmz b tt kten sonra b z tutan bo zaman etk nl kler ne veya hob ler ne kstlamaya
ht yacmz yok. Oyun ruhunu a len zle b rl kte b r yemee veya arkadalaryla b rl kte b r yolculua karmay,
yen b r becer renmey veya meslektalarmzla profesyonel b r toplant kurmay seeb l r z. Elencel eyler
neml d r! abalarmz ne kadar neml ve neml olursa olsun, yerek m ve kasvetle-elenmeks z n- hayatla
74
geersek-anlamszlk ve n h l zm n uurumuna batacaz. al, enerj m z b ze veren ve yakt kullanmaktr.
***
ZAMAN STUART BROWN, fo Ulusal Enst ts KURUCU r
al, k tabn tamamlad, ncelemek zere bana gnderd . Der nd m
El yazmas le hareket ett ler ve ben ne kadar kr t k
Oyun gel t rme ve byme nd r.
K tab okurken arkadam Sh rley Yuval-Ya r' aradm ve olum Dav d' n yeter nce y oynadn
dnmed m syled . Orada b r sess zl k and ve sonra o Do ded yo u Onun kel meler ben ok yeterl
oynar?. O hakl. Ben de, yeter nce oynamyordu.
Sadece oynamadm n yksek b r bedel dyorduk de l, ayn zamanda ayak z mde olan Dav d de yleyd -
nk ocuklar syled kler mden ok daha fazlasn yapyor. Bu noktaya kadar, oyun ben m n h b r zaman
neml b r neme sah p de ld , nk ok fazla ama ve hedef bulunduunda k m n oynamak n zaman var,
o kadar ok arzu ve hrs ned r? Fakat Brown'n k tab Sh rley'n n sorusuyla b rle nce ncel kler m
de t rmeme yardmc oldu. Ve hala ok alsam da, hayatma daha fazla oyun kattm; arka bahemde topu
tekmeleyerek, yava yrylere karak, daha fazla f lm zleyerek ve daha fazla mz k d nleyerek, daha sk
aralklarla arkadalarnz davet ederek ve lk kez Uzun sred r, almalarma dorudan fayda salamayan
k taplar okumak. ocuklarm da oynamaktadr.
Kal tel zamann nem hakknda ok ey konuuyoruz, her ret c y sktrmaya ve gnn her saat nden fayda
salamaya alyoruz. Ancak, yamza baklmakszn oyunun b r ncel k olmas gerekt n unutuyoruz.
Brown'un syled g b , "Oyun oynamak n na ed ld k ve oyun yoluyla na ett k."
Yeter nce oyun mu oynuyorsun Oyun ve oyun ruhunu n ze, l k ler n ze ve hayatnza get r n.

***
75 .
SADECE HEMMEDAT E ZERNE GRE
- veya -
Mutlaka gz nnde gen balam atn n
B z s stem n zole paralarnn anlk odaklanma e l m nded r ve Wonde r en der n sorunlar zlmez g b asla
neden .
-P ETER S ENG E
R ATIONALITY ufkumu gen leterek ve beyon grerek HAKKINDA IS burada ve md d. Uygun eylem
zer ne karar ver rken, davrandm evren n tes nde (burada) etk s n dnmel y m; Karar ver rken u ann
tes ne bakab l r ( md k zaman) ve gem ten ve gelecektek projeks yonlardan dersler entegre
edeb lmel yd m. "Orada ve sonra", "burada ve md " le b lg ver r ve b rlet r r. Ben, perspekt ften steyerek
de eb ld mde ve kend m ne zaman md ve ne zaman ger ek lece n set mde hayatm daha dolu
75
yaayab l r m Ve yanstmak; Ne zamana burada tesl m olmak ve ne zaman yksel rse an durum uygundur.
***
AAIDAK SENARYOYI BLDRN: B r gece ge saatlerde yola karken, komu b r sokaktan lklar
duyuyorsunuz. alkantya koarsn ve kk b r adam dayayan byk b r adam grrsn. Zavall kk adam
ac nde lk atyor ve sen grdnde yardm sted . Tm cesaret n z zorunlu tutarak, kabaday
bastrrsnz ve sana teekkr eden ve kaar. Pol se kabaday tutuklamak n beklersen z, adalet ve adalet
tev k ett n z n kend n z y h ssedeceks n z.
Pol s geld nde, kk adamn kaak b r hrsz olduunu kefed yorsunuz; Pol se dndnz k kk b r
adam b r banka soygunun ortasnda yakalad. Pol s n zayf kk cezay yakalamasndan yllar get ke
almaya ve yamalamaya devam ed yor.
Duygularmz o srada mevcut olan en bel rg n b lg ye e tt r, bu yzden bazen yanltcdrlar. Bu paralardan

b r zell kle hatrlatcysa, duygularmz daha neml ancak daha az gze arpan b lg den daha fazla
etk leyecekt r. Aklc fakltem z dar b r duygusal perspekt fe panzeh r salayarak b ze b r duruma spontan
tepk m z n tes ne bakmamz ve karar vermeden nce gem le bugnn balamn gz nne almamz salar.
Hayal senaryonun aklad hata anlalab l r: Mevcut b lg ler yanltcyd ve k erkekle yaplan b r Soru-
Yant oturumu n zaman yoktu. Bununla b rl kte, oumuz yanllkla benzer b r hata yapyoruz - tutku suu
lemek n - tm er k hazr olduunda.
Mmkn olduunca, hemen ger nden bakab lmen z n b r adm ger ek n. Durumu rasyonel olarak
deerlend r n ve en uygun eylem b m n se n.
***
76 .
NGRLEN PAT TAKP H
- veya -
Kend journe FAKIHLARI Be y
Dnyada, dnya grnden sonra yaamak kolaydr; o sol tud kolaydr e kend sonra yaama; ama byk
adam karga ortasnda k m o d mkemmel tatllk le yalnzlk bamszln tutar .
-R ALPH W ALDO E MERSO N
T kamu ve zel: BURADA bana k blmdr. B r kalabaln ses n , d er sese kulak asar. Bakalarnn
grler neml d r. Sorunlar zmeme yardmc olab l rler; Bana deerl tavs yeler vereb l rler; Onlar ne
yapmak sted m bel rlememe yardmc olab l r - b r sonrak an sterse btn hayatm olsun. Y ne de bu sesler
ve grler gerek arm bulma yoluna g deb l r. Aramamn arsn, mesle m n ses n tanmlamak
kolaydr. Bununla b rl kte, kend hayatmn yazar olmak n, yazdklarmda, konumamda ve eylem mde
zgn ses m fade etmel y m. Gvenl ger de brakmak ve yaptrm uygulanmayan yolu zmek n
76
cesaret m var m?
***
B r gn ten eve ger dndnde, Luma Mufleh yanl b r dn yapt ve Atlanta, Georg a'nn etekler nde
bulunan kk b r kasaba olan Clarkston'da bulundu. ocuklar oynamak n baka b r ey olmad n
sokakta sopa ve ta atyorlard. Bu, rdn'ten ABD'ye g ett nden ber Luma'nn grmed b r yoksulluk
sev yes yd . B rka soru sormu ve Clarkston'un nfusu Sudan, Somal , Et yopya, Afgan stan ve Bosna g b
savaa bal lkelerden gelen mltec yen den yerle m kent olduunu rend . B rka gn sonra kasabaya ger
dnd ve sokaktak ocuklara futbol topu verd .
Fakat Luma n bu yeterl de ld . ocuklarn hayatnda gerek b r farkllk yaratmak sted ve bylece futbol
oynamak kend s koluk yapmaya balad. Ve okulda yardma ht ya duyduklarnda akadem k olarak da onlara
yardmc oldu, nk ebeveynler n ou ng l zce okuyamyor veya yazamyordu, bunu yapacak baka k mse
yoktu. 2006 ylnda Luma, savalardan sa kurtulmu ocuklara yen evler nde gerek b r ans ver ld b r
organ zasyon olan Fugees A les kurdu.
Luma'nn yolculuu yanl b r dnle balad. B rou tarafndan seyahat ed len yolun gvenl n brakt. B r
ans ald ve md bakalarna daha y b r yaam ansn get r yor.
sese kulak ver. Sana ne anlatyor? Kend yolculuunun yazmacsn. . .
***
77 .

NEGATF E ZERNE ODAK

- veya -
Ready odaklann e
Farkl z h nlere, ayn dnya b r cehennem ve b r cennett r .
G OOD VE KT EYLER Herkes bana gel r ve o ben m n ne kadar mutlu olduumu bel rlerse onu
seer m . Negat f zer ne odaklanrsam ya da olumlu olan grmezden gel rsem, olumsuzluun glend ve
poz t f n zayflad b r gerek olutururum. Ama poz t fe odaklanmaya karar ver rsem, ona g ver r m ve
aslnda daha y b r gerekl k yaratrm. En ok aba sarf eden koullar altnda b le, el mde tuttuum ey n
bulunmas n her zaman y eyler vardr. Ve ler y g tt nde, sah p olduum eyler almak yer ne, y
ansm kutlayab l r m. Olumluya odaklanmak gerekl kten koparlmamak ve her hayatta var olan sorunlar ve
zorluklar grmezden gelmek demek de ld r. Aks ne, heps gerek olmakla lg l d r - poz t f, negat f,
Gerekl n negat f paras olan ksmdr. Her an
odaklandm yer ve d kkat m nereye ynlend rece m yer
seeb l r m. 7 7
***
SHARON, BR ESK RENCDEN, bu h kayey bana anlatt yllar boyunca evlend . E le b rl kte lk k
yl mutlu, gerek b r balayyd. Fakat daha sonra her ey daha da kts n b r dn ald. ft savaa balad
ve Sharon, ortann sonunda Bay Perfect olmadn fark ett . Sonrak b rka ylda,
Il k her k s n de per an oldu ve son olmayab lece n dnmeye baladlar.
Ama sonra aron o b r l sans ken snfta ben mle aldn hatrlad, John Gottman k tabn tavs ye Yed lkeler
n yapma Evl l k Work . Tekrar okudu ve Gottman'n f k rler nden b r n n hatrlatld - ortanda grd
olumsuzluklara odaklanarak onlara g katyor ve bu davranlar daha da ler gtryordu. ncel kle
olumsuza odaklanmak, sorunun b r parasyd, zm yoluna de l.
Odak noktasn de t rmeye karar verd ve akt f olarak olumlu aramaya balad. Sonular onu artt. Kocas
hakknda har ka eyler yen den kefetmekle kalmad, bata ak olmak n olan eyler de onun nde daha
olumlu davranlar ortaya kard. Bugn on yllk l k ler ne g ren Sharon ve e , her k ft n de yapt g b
n klar var, ancak l k ler ok daha y ve zamanla gel meye devam ed yor.
zer nde mutlu b r l k -ve mutlu b r hayat- varolab lece temel oluturun. Kend n ze ve bakalarna poz t fe
odaklanarak en y y get r n.
***
78 .
AIK WORD gven n S

- veya -
Senet le Kurun s
Dnyada grmek sted n z de m olun .
-M AHATMA G ANDH I
T HE ARZU Thos poz t f de m meydana get rmek n, b r fark yaratmak n yaklak ve dnyada bakm
e, m zde der n b r ek lde yerlem se olduunu. Ancak bakalarn de t rme ansmz varsa, ounlukla
kend m z de t rmek zorunda kalacaz. Mutlu b r a le stesek mutluluumuz zer nde almamz gerek r;
Daha ahlak b r yer st yorsanz, et k davran rneklemel y z; Tutkulu renc ler stersek, tutkulu retmen
olmalyz. retmenler, ynet c ler, pol t kaclar veya anne-babalar g b kalc b r etk ye sah p olmak n,
78
bakalarndan grmek sted m z n tel kler kend nde gel t rerek, rnek vastasyla ynlend rmel y z.
***
1940'larda, Gand kend n byk b r manev retmen olarak kurduunda , H nd stan'n drt b r yanndan gelen
nsanlar tavs yeler n aramaya balad. B r gn, b r kadn onu grmeye geld . Kk ocuuyla uzun mesafeden
seyahat ett ve n hayet Gand 'y grmeye geld nde, ocuunun fazla eker yed nden end e ett n syled .
Gand anlaytan bayla selam verd ve anneye ocuuyla b r ay nde dnmes n sted . B r ay sonra anne ve
ocuk Gand 'den nce tekrar ortaya kt. Annem ocuun hl fazla eker yed n kayet ett nde Gandh
ona dnd ve "Ar eker yemey brak!" Ded .
Kadn saygdeer Gand 'ye neden olunu lk grd zaman yapab lece b r ey olduunu b r ay bekled n
sordu. Gand , "B r ay nce ben de ok fazla eker y yordu" ded . Gerekten olann veya yaplm h kayen n
kes n b r fades olsun, Gand 'n n felsefes n ve hayatn yaarken onu yakalad. .
Dnyada hang de kl kler grmek st yorsun? Bu de kl k n ne tr b r harekete gemen z gerek yor?
***
79 .
VALIDATIO SEEK N
- veya -
B lmek st yor n
Sam m yet yo paralar da dah l olmak zere, kend n z gerekten b l neb l r braklmasyla lg l d r u veya
e n z sevm yorum .
D AVID S CHNARC H
W E , yakn arkadandan, sevg l b r a le yes nden veya romant k b r ortaktan salkl b r ek lde
yaknlamann en y yolunun geerl l onaylamak ve kazanmak olduunu syled . Dorulama bazen
neml d r ve kes nl kle ver c ve alc n y h ssetse de, sam m gerek yol kend n aklamann yolunu
engelleyemez. Atm ve en der n arzularm, korkular ve hayaller paylatm zaman nc nme r sk m var.
Ancak ayn zamanda k sel ve k ler aras byme frsat yaratyorum. B r l k n n odak noktas, geerl l k
79
kazanma arzusundan b l nmes arzusuna get nde, o zaman der n ve anlaml b r balant oluturulur.
***
Romant k b r l k n n balangcnda h ssett m z lgn c nsel arzunun zaman nde kaybolduu BYK b r
sr de l . Hayal partner m zdeysek b le, balang f z ksel caz be balay evres b tt kten sonra azalr.
Yen l k l n daha yksek sev yede uyarlma rett n sylemek n aratrma ps kologlarna ht yacmz yok.
B rok k , bu gere , aldatmacay aklamak, hatta hakl gstermek n kullanyor: Sonuta, doamz b z
e tlend rmeye t yor ve her yl ayn ortan yannda olmakla b rl kte her yl tutkuya b r panzeh r g b
grnyor.
Seks terap st Dav d Schnarch farkl olmak n srarc davranyor. Yllarca kl n k alma ve aratrmalarda
"sell t ve c nsel potans yel n b rb r yle yksek oranda l k l olduunu" gsterm t r. Baka b r dey le,
c ns yet y rm be yandan ell yata ve y rm yl sonra y rm gnden sonra olmak zere daha y olab l r.
Schnarch, bu yen l n daha f zyoloj k olarak uyarldna t raz etm yor ancak f zyoloj k b leen, denklem n
yalnzca b r paras. Dostluk, yen l kten ok daha neml olduunu d le get r yor.
Yaknl nasl gel t r r z? Aarak, korkularmz ve umutlarmz paylaarak, fantez ler m z ve dler m z,
zayf ynler m z ve gl ynler m z. Bunu yaparken, g derek zamanla kend m z ortamza ve kend m ze
ayryoruz. Bu ek lde, b r mr boyu b l n r hale gel p daha der n b r sam m yet gel t r r ve daha der n,
anlaml ve tutkulu b r l k den key f alab l r z.
B r daha k nemsed n z b r yle etk le me g rd n zde ve s z lg lend ren b r k olduunda, daha y b l nen
nasl olab lece n z dnn. An ve sam m yet oluturun.
***
80 .
BOREDO N SURRENDER M
- veya -
Fam l a yen bulun r
Ke f yolculuu yen manzaralar bulmakta yatyor, ama hav n nde gr yen gzlere .

-M ARCEL P ROUS T
Ben can sknts MARUZ KALAN ZAMAN sert z h n sette ben tuzak kend m, see n g stat k olarak
dnyay, sab t, de meyen. Ancak dnya asla hl durmuyor ve hayat srekl de yor. Ayn lgnlk
duygusuyla ayn merak duygusunu nasl yaayab l r m k , o menl kte lk adm atarken kk b r olan yaar
ya da b r kuun farkna varr m? Yen eyler fark ederek, ortak b r c s m n nad r kullanlan b r kullanm
dnyorum, tandk b r fadey tandk b r yze not ed n, farkl b r perspekt ften s yas b r mcadeleye
80
bakmaya aln veya Onlarca kez d nled kler m mz k paralarndan farkl ayrntlar arayn.
***
BZ GENELLKLE sersemce b ze tamamen dnyay grmezden olanak tanyacak ek lde evrem z leme,
durmadan b z m youn gnler gemekted r. Sonuta sknt yayoruz sadece, ayn zamanda f z ksel ve
ps koloj k mutluluumuzdan dn verm yoruz. Ps kolog Ellen Langer' n gsterd g b , bu durumda kp
n speten az aba sarf ederek d kkatl olab l yoruz.
Kend n ze u sorular sorun: Daha nce fark etmed n z evren z hakknda ne dnyorsunuz? Ne yen l
E n ze veya ocuklarnza, yllarca onlara her gn bakyor olmanza ramen tanyor musunuz? u an
gzler n z n nnde grdnz nesneler n yen kullanmlar dnyor musunuz? Kend n ze bu ve benzer
sorular dzenl olarak sorma ve lg n, heyecan ver c ve elencel cevaplar bulmaya b raz aba sarf ederek b r
d kkatl olma durumuna neden olab l rs n z.
Ellen Langer'n yllar boyunca yapt almalar, bu ek lde b r an ya da k k n n akl banda yaamasnn
"yen ve farkl ayrmlar zerek", nerede ve ne zaman olursa olsun, f z ksel ve z h nsel salmz
gel t reb lece n gstermekted r. B raz zaman ayrp, baklk s stem m z glend r r, mutluluk ve enerj
dzeyler m zde neml b r art yaar, hafzamz ve yaratclnz gel t r r ve kend m z ve bakalarn daha
ok kabul eder hale gel r z. Ayn zamanda daha profesyonelce performans serg l yoruz ve l k ler m z gel yor.
Skntya tesl m olmaktan ok, sorular sormaya balayn ve ayn k y bel rg n yen hal ne get r n .
***
81 .
SADECE BEN D'ye CANLI
- veya -
Yrekl poz t v tey yaa
ok dnyoruz ve ok az ey h ssed yoruz .
-C HARLIE C HAPLI K

S OCRATES ncelenmem hayat yaamaya demezd kkat ekt . "Ar sto, nsan" aklc b r hayvan "olarak
n telend rd . Her k s de haklyd- ve y ne de nsanlk grler eks k. Dnme ve nceleme kapas tes ne sah p
olmann yan sra, h ssetmek ve yaama kapas tes ne de sah p olduklarn ve bu tehl key kend m z grmezden
gel yoruz. Sper b lg sayarlarn sper rol modeller olduu modern b l m dnyasnda ve rasyonell k
dnyasnda, ounlukla, doamzn h ss b leen n brakrz. Ve sadece b r hrs ve duygu hayatnn b r nsan
tam olarak tatm n edemed halde, srekl b r deerlend rme ve kontroll duygular yaamas mmkn de ld r.
Z hn m , sevd m k ye, zeng n tatlar ve kokulara, u ann, Yaadm hayat. Ben de b r "duygu
81
hayvanym" ve enerj k olmayan hayat yaama demez.
***
PROFESSOR BARBARA FREDRICKSON , b r organ zasyon ndek alanlar her gn y rm dak ka te
efkat med tasyonu seven b r almaya katld. Bu sre zarfnda, h ssett kler sevg y yakn b r arkadaa, b r
ocua, ortaa ya da kend ler ne deney mlemeye tev k ed ld .
Etk artcyd, derhal tes ne ge yordu
Med tasyon egzers z katlmclarn yaratt olumlu duygu. almann yed haftasnda, katlmclar anks yete
ve depresyon dzeyler nde azalma, genel sev n ve mutluluk duygusundak art, gel m f z ksel salk, daha
y l k ler ve daha yksek b r duygusallk h ss yaad. ama.
Katlmclardan b r , aratrmann hayatna etk ler n yle anlatyor: "Kend mle ve evremdek nsanlarla daha
gvende h ssed yorum. Kend me fazla acay p de l m. Esk den daha kolay eyler affett m. . . . Ben ruhsal
olarak bydm h ssed yorum. Kend mle daha fazla huzur h ssed yorum. almaya balamadan nce
olduu g b stresl de l m. nsanlarn k l kler ne farkl ek lde bakyorum ve onlarla daha ok empat
kuruyorum. "
Fredr ckson, bu mdahaledek faydalarn, ten olumlu b r deney mden kaynaklandn gsterd : "Poz t fl k,
akt f b leen, de m n motoruydu." Zamanlarn en sevd kler mz kler yle de t ren veya hayatlarndak
hed yeler n kran yaayan k ler Ya da gzel b r eser n tadna bakmak ya da ormanda sess zce oturmak,
bakalarna kar sevg ve y l k yaayanlara benzer f z ksel ve ps koloj k faydalar elde ett .
Olumlu duygular yaayan vak t ge r n. Bunu md veya hayatnzn her annda b rka san ye b le yapab l r
veya her gn y rm dak ka ayrp kalpten olumlu yararlanab l rs n z.
***
82 .
SREKL toug ILER VAZGEEMYORLAR H
- veya -
Hayal n zdek ynel k almalar yaplsn s
B r hayaller n n ve abalar t ynnde gvenle olarak ver rse o o hayal ett hayat yaamak, o b r baar
Beklenmed k le b r araya gelecek d ortak saat nde .
T BURAYA sk alma yer ne gemez,Thomas Ed son syled . Da yok ed ld , srarl olmakszn anlaml
b r ama elde ed lemed . Vazgemek sted mde kend me, bel rs zl k ve gvens zl k duygularna kar
k msen n dokunmadn ve neml b r baarya mza atm olan herkes n zor zamanlara katlandn ve tesl m
s renler nce ek ld n hatrlatyorum. Ancak, hedefler ne g den yol boyunca lerlemeye devam ett ler ve mola
verd yse, yalnzca ge c , ok ht ya duyulan ve spatlanm b r d nlenme oldu. Aletler m yere koymak,
stek m brakmak ve amasz srklenmek sted m anlar var. Bu anlarda kend me, ryalarm
82
gereklet rmen n tek yolunun srar, zver ve sk alma olduunu hatrlatyorum.
***
NDE ONLARIN KTAP Ps koloj k Sermaye Fred Luthans Carolyn Youssef ve Bruce Avol o b r gen
olarak, annes n kaybetm ve kend s ne ddet uygulayan baba ve ac vey annes yle kalmak zorunda Meryem,
h kayes n anlatmak. Kanunla b rka kez altrldktan sonra b r evden d er ne tanmasyla hayatnn
nceden bel rlenm b r yol zled ve r sk altndak d er ocuklarn tak p ett grlyordu. Ama sonra b r
eyler oldu. Okuldak yakn arkada, hayatn kontrol etmes n ona meydan okudu. Ve sadece bunu yapmay
set .
Mary, enerj s n e t m ne ve atlet zm ne yatrmaya balad ve her k s nde de mkemmel b r performans

gstererek b r st koleje burs kazandrd. almalarna aba sarf etmey srdrd ve y not ald. Buna ek
olarak, ekstra cret demeden ek b r ev ler yle uraan b r bebek bakcs olarak ya da b r bankadak yaz
stajnda grev arsnn tes ne get nde, sah p olduu her te ok alt. Onun v cdan azab ve sk
almas farked lmed . Sonunda, b r bankada tam zamanl b r poz syon tekl f ed ld ve b rka yl nde
pazarlama ve perakendeden sorumlu bakan yardmclna balad. Mary "kend hayatndan sorumlu" b r an
vard ve o srada kararn zorlat zaman vazgemek yer ne karar verd ;
Sen n n zorlatka, g tmeye balayn!
***
83 .
EN Y SEL F ZERNE GC
- veya -
En y s gelen kanun n
Her zaman yer ne k nc snf b r vers o a t kend n z n b r nc snf vers yonu n bakas .
-J UDY G ARLAN D
Br T HER DNEME, her kavak AT, el mden gelen z srar ve daha az yerleme arasnda se m var.
E m n elet r s ne nasl cevap verece m? Patronuma ne syleyece m Cmert ya da kk benl n egemen
olmasna z n ver yor muyum? fkeye kaplmam m, hassas yetle kucaklayor muyum? En y benl n ne
olduuna karar vermek n, kend m ve durumu dardan grmek, b r adm ger atmak ve saygszca
deerlend rmek zorunda kalyorum - zell kle de duygular yksek olduunda ya da d bask takldnda - her
zaman kolay de ld r. mdek en y eyler bulmak n, kend me sormadan da en y den yardma kab l r m:
83
Durumumda grdm rol model m, hayran olduum k ne yapardm?
***
HEYKEL MICHELANGELO, merhabasn en etk ley c ve gzel bayapt heykel Dav d' nasl yarattn
sordu . Onun cevab Carrara'dak ocaklara g tt , mermer byk b r blok buldu ve Dav d' grd. Dav d' n ortaya
kmas n daha sonra yapmas gereken tek ey mermerden fazla mermer karmakt.
Tpk Dav d ya da Dav d n potans yel mermer blokta var olduu g b , bu nedenle her b r m z gzel b r benl k
var.
Bu benl k, sert karlamalar sonucunda saklanyor olab l r, nc nm olmann sonucu olarak g zl ce g zlen r ve
ne olursa olsun, herzaman orada olup, ortaya karlmaya ve fade ed lmeye hazrdr.
Kend m ze a t gzell grmek n M chelangelo'nun dehasna ht yacmz yok. Her b r m z varolan

byklktek tohumlar bel rleme ve yet t rme grev ne kend m z hemen adadk. m zdek potans yel n
farkna varab lmek n en y gem m z ncelemel y z ve bugnmze ve gelece m ze uygulayacaz.
En y s ne ne zaman geld n En ok gurur duyduunuz d er karlamalarnzdan bazlar nelerd ? En

y s ndeyken neye benz yorsun? Bu sorularn cevaplar, deal benl n z n majnda kend n z yaratma plannz
salayab l r.
Her karlamada en y benl n z konusunda srar ed n!
***
84 .
OBARIM NSAN POTANSYASI L
- veya -
Her nsanda har kaler n tohumuna bakn
Tohumdak eyler grmek n, bu dah d r .
-L AO -T Z U
G REAT LDERLER, retmenler, ynet c ler veya anne-babalar olarak, her ocuun ve yet k n n nde
yatan potans yel grmek n kend ler nde ve d erler nde byklk tohumunu gremezs n z. Her
karlamada, nmzdek k n n nde bulunan byklk tohumunu akt f olarak arayab l r z. "Kend s yle
lg l en etk ley c ve d kkat ek c olan" veya "kend ne zg yetenekler ve hed yeler neler?" G b bas t
sorular, ndek olaslklara gz atab l r. Kend byklktek tohumlarnn farkna vardmzda sah p
olduklar ve md ye kadar gz ard etm olab lece potans yeller zgrlet rmeler ne yardmc oluruz. B r
tohum bymek n suya ve a ht yac vardr; Bakalarndak potans yel n farkna vararak, onlarn
byklndek tohumlarn yet t r r z, Byme ve gel me n gerekl
84
bes nler salar.
***
NDE 1960'larda, PSKOLOG Robert Rosenthal ve okul mdr Lenore Jacobson e t m alannda b r
sem nal alma yrttk. lkret m renc ler ne standart b r IQ test yapld ve sonular retmenlere
b ld r ld . Bununla b rl kte, retmenler k konuda yanl ynlend r ld . lk olarak, snavn b r IQ test de l,
nmzdek yl ortalamann zer nde entelektel lerleme kaydetmek zere olan renc ler tanmlayan b r test
olduu ve bylece akadem k performanslarn neml lde y let rece sylend . k nc s , testte zell kle
baarl olduklar varsaylan renc ler n verd kler l ste, d er b r dey le en yksek akadem k potans yele sah p
olanlarn l stes aslnda rastgele b r s m l stes yd .
Yln sonunda, rasgele "yksek potans yel" olarak et ketlenm renc ler aslnda daha y renc ler oldu. Ger
kalanla karlatrldnda, beer b l mlerdek ve b l mdek baarlar neml derecede gel t . En artc b r
ek lde, rasgele l stede bulunanlarn IQ'su neml lde artt.
alma, tm dnyada b rok kez baaryla oaltld. Ayrca ve asker g b d er alanlarda da oaltld.
Sonular, aratrmann lk sonularn her sefer nde doruluyor: retmenler, vel ler, ynet c ler veya asker
komutanlar olmak zere d erler n n beklent ler renc ler n, alanlarnn ve askerler n n performansn
neml lde etk l yor. Byk lde, d erler nden bekled m z eyler elde eder z: nanlar, kehanetlerle
baed yor.
Bakasnda bykln tohumunu greb l r m s n? ndek potans yel n serbest brakr msn?
***
85 .
MUTLAK BO SZLER VE SZMZ S
- veya -
Entegrasyonla yaamak y
Yalan syleyerek b r adam atlr ve olduu g b hays yet n b r nsan olarak yok eder .
-I MMANUEL K AN T
Ben NTEGRITY, szle GRE, kal te veya cond t o olduu btn veya blnmem olma n. H b r
ayrm arasnda var ben btnln ne var d yorum ve ya ben m kel me ve hareketler m arasndak uyum
olduunda ben, yok. Drstlm, bakalarnn ben m n sah p olduu saygy, daha da neml s , kend m n
sah p olduum saygy byk lde bel rler. Taahhtler m tak p ett m zaman, kend me ve bakalarna

neml b r mesaj gnder yorum -ben m dnceler m, szler m ve ben neml d r. Szler m kend m n b r
85
fades d r ve bu yzden szler me sayg duyduumda kend m onurlandryorum.
***
PSKOLOJ TARAFINDAN ARATIRMA Dafna Eylon ve Scott All so n, m rasmzn -yan ne n
hatrlandmzn- mr boyu ahlak olarak byk lde bel rlend n gstermekted r. Drst b r yaam sren
nsanlar - drstlk yaamna nclk edenler - lmler nden sonra daha da lehte grnrler; Ahlaka aykr
nsanlar, hayatta ne kadar baarl olduklarna baklmakszn, lmden sonra daha da olumlu karlanrlar.
B rka k ABD'n n on altnc bakan brah m L ncoln'den daha olumlu b r m rasa sah pt r. En sevd
zell klerden b r drstl d r. Drst Abe, bazen de de n ld g b yaam boyunca "drstlk n morb d
b r zorlama" ndan b r hrete sah pt .
B r pol t kac olmadan nce, L ncoln b r avukatt. B r zamanlar mvekk l n savundu, yalnzca davann
ortasnda adamn aslnda sulu olduunu kefett . L ncoln onun orta Leonard Swett'a dnd ve, "Swett, adam
sulu. Onu savunuyorsun, yapamam "d yerek brakt ve byk b r cret demekten vazget . B r baka davada,
savclk, L ncoln'un nandna da r mter s n n kantn sundu. L ncoln mahkeme salonunda kalkt ve t ks nme
brakt. Yarg onu mahkemeye ger arp durumaya devam ed nce L ncoln reddett . B r mesaj gnderd :
"Yarga syle eller m k rl ; Onlar ykamak n geld m. "
L ncoln'un bu hareketler n m ras zer ndek etk s n dndnden phel y m. Bununla b rl kte, L ncoln'un
deyece f yat - btnln hlal ett n - bunun hep m z n ded f yat - b l nc m z olsun ya olmasn -
ald f yat anlam olduu aktr. L ncoln, ara deneme sres n n ortadan kaldrlmasnn mal yet n n -
becer ks zl k, para, kazanan prest j - kastl sahtekrlk n denen f yat le karlatrldnda nems z
olduunu fark ett .
***
86 .
S z n ty gster S
- veya -
Humbl olun E
Yetenek Tanr tarafndan ver l r. Alak gnll ol . hret, nsana ver l r. M nnettar ol . Conce t kend ne
zgdr. D kkatl olun .
-J OHN B OODE K
W hereas ARROGANCE gvens zl k ve selfconf dence eks kl b r aret IS, tevazu zsayg dzey yksek
olan b r k n n zell d r. Kend me sayg duyduumda, kend mce yaral olma f kr n "dzeltmek" n
bakalarnn gznde kend me gelmeye h ht yacm olmadndan, tevazu le hareket etme ht mal m daha
yksekt r; Kend me sayg duyduumda, baarlarm d le get rmek ve kupalarm serg lemek zorunda
h ssetm yorum. Mtevaz olmak mutlaka becer ler m ve gl ynler m g zlemek de ld r. Duruma uyum
salama, bakalarna duyarl olma ve ben m gerek yetenekler m n yan sra snrlamalar da tanmakla lg l d r.
86
***
HASIDIC RABBI SIMCHA BUNIM, "Dnyam ben m n yaratld" ve "Ben toz ve kller" yazan k czdanla
ceb nde dolatmz sylem t . "B rl kte, bu kat kad duygusal dengey salamamza yardmc olacaktr.
B zler aa h ssetmek zereyken, lk nce b zde gerekten ne kadar neml olduumuzu hatrlatr; Kend m z
fazla gvend m z ve savunmasz h ssett m zde, k nc kayma b ze mtevaz kken ve n ha sonunu
hatrlatr.
Ps kolog brah m Maslow'a gre, bu k hatrlatc k sel gel me ve topluma katkda bulunma potans yel m z
yer ne get rmem z n gerekl d r nk kend nden em n olma veya gvens zl k arlk kazanmamzda b z
engeller. Kstah ve k b rl sen z, hayal krkl ve hayal krkl yaayarak yzme dme ht mal m var. Eer
yetenekler me nanmazsam, yerden nmek pek mmkn de l.
Maslow, "yaratc alma n kes nl kle gerekl olan alakgnlllk ve gurur arasndak zar f btnlemen n"
gerekl l n yazd. . . Sadece ndek tanrsal olaslklardan de l ayn zamanda varoluu nsan
snrlamalardan da haberdar olmalsn. "
Cepler n zde bu k kad aldnz dnn. Mesajlarna kend ler n hatrlat, bylece gaflet ve gurur
arasndak salkl dengey bulab l rs n.
***
87 .
DAHA FAZLA VE MOR E KONTROL EDN
- veya -
Hayatnz kolaylatrn e
Sadel k, bas tl k, bas tl k! D yel m k ler n z k ya da , yz b n, b n de l. B r m lyonluk yarm dz ne yer ne

.
Q UANTITY KALTEYE ETKLEYEN; "ok fazla y b r ey" d ye b r ey var. Yaptm her b reysel
etk nl k ben mutlu edeb lecek potans yele sah p olsa b le, tabama ok fazla kazarsam, y ne de hayatmdan
mutsuz kalab l r m . lave faal yet n - ne kadar har ka ve arzulanrsa yaplsn ne olursa olsun- sev nten z yade
m sery ekled b r nokta gel yor. Dnyamz daha karmak hale gel yor ve nanosan ye le basn yksel yor.
Daha az ey olab l r: Hayatm ar yklenm durumdaysa, megulm, daha sonra faal yetler m kesmek-
hayatm bas tlet rmek- ben daha mutlu edecek ve yaratclm, yaptm her ey n heves m sev yes n
87
artracaktr ve n hayet nde , Ben m genel baar.

***
WARREN BENNIS, l derl renen ve reten MIT profesryd. F k rler n l derl e devretmeye karar
verd ve C nc nnat n vers tes 'n n bakan olmay kabul ett . Hayat hemen daha younlat; Onun
sorumluluklar yl ve o, belk de baarl ya olmasna ramen , nk onun yen yapt baarsnn -o
ret m, yazma ve aratrmalar eren onun gerek tutkularn tak p n kalan az zaman vard.
Benn s, cumhurbakan olarak yed nc ylnda "Esk b r meslektan kend s ne" n vers te bakan olmaktan
memnun musun? "D ye sorduu Harvard'da b r konferans vermeye davet ed ld . Nad ren szler n eks k olduu
Benn s skt. Daha sonra, ok fazla dnmeden sonra, sevd ey n n vers te bakanl f kr olduunu fark
ett . Grev nden ayrld ve b r kez daha ret m, yazma ve aratrma zer ne odaklanarak b r profesr olmaya
balad.
Benn s, b r n vers te bakannn grev nden ayrldktan sonra, hayatnn en retken ve en ver ml dnem n
yaam ve l derl k alanndak en etk l k taplarndan bazlarn yaynlamtr. Pol t kaclar, e t m ve
dnyasndak l derler zer ndek etk s ok byktr ve neml b r akadem k alan olarak l derl k ed nmekle
alakaldr.
Bazen ne kadar megul olduumuz hakknda b r seene m z yok. Ve b r seene m z olduunda ek

sorumluluklar almak doru nedenlerle yapld srece y olab l r. Sorun u k , b roumuz yanl nedenlerden
dolay g tt ke daha fazla etk nl k kazanyor, tutkulu olduumuz ya da b r eye nandmz n de l, ama b z
buna sylend ya da beklend g b ya da bunu yapma f kr nden holanmamzdr. Dolaysyla, retkenl m z,
yaratclm ve mutluluumuzdan dn vermektey z.
Nasl daha az megul olab l yorsun? Hayatnz nasl bas tlet reb l rs n z? Daha ok de l daha az yapmaya
kararlsn.
***
88 .
DENEYM hatalarnz A S felaketler
- veya -
Hatalarnz deerl feedbac k olarak kullann
zgrlk, erteleme zgrln fade etmezse, sah p olmaya demez .
-M AHATMA G ANDH I
M OYUNLAR VE HATALAR, herhang b r hayatn kanlmaz b r paras ve baarl b r yaamn kr t k

nem olan b r parasdr. Derek, gevezel kle konumak, kaybolarak b r sepet vurmak ve kutunun dna
vurarak karen n ne renk katmak n yrmey ren r z. B r hata olarak olaslklarn b r felaket olarak
alglarsak, potans yel m z denemekten kanrz; Bunun ters ne, hatalar ger b ld r m olarak grdmzde
renme ve byme frsat buluyoruz. Dahas, dz ve dardan ayrlmaya saplanp durduumuzda baarszlk
88
artk dmanz de lse, mkemmel n baskc cephes nden zgr olarak varlk haf fl yaarz.
***
B r POP! TECH SUNUMUNDA, ef ve retmen Benjam n Zander zley c lere baarszlk korkusundan
kurtulmann ne anlama geld n gsterd . Sunumda Zander, on be yandak b r ell stle b rl kte alarak
onun potans yel n yakalamasna yardmc oluyor.
B r noktada, b r Bach parasn alarken, gen ell st b r hata yapar ve grnte zgndr. Paray oynamay
b t rd kten sonra Zander, hataya kar durmak yer ne "Ne kadar etk ley c " d yerek sz etmel . Hem ell st hem
de zley c , baarszl ok c dd ye almay gerekt rmeyecek ek lde rahatlamaya glyor. Zander daha sonra
bu para araclyla ell stle almaya devam ed yor ve y ne hata yaparsa, Zander sev nd r c olarak "Ne kadar
byley c !" D yor.
Baarszlk korkusuyla zulmnden 15 dak ka sonra kurtulduktan sonra, ell st n oyunu oynuyor. Mz ok
daha haf f, daha zgr, daha neel . Tpk b r btn olarak hayat her sefer nde, ne olduu n baarszl
grrsem, byley c ger besleme olab l r.
***
89 .
KENDN analys ENGAGE S
- veya -
Outwar Odak d
B z kend ne gvenen ya sah p olarak tar f B reyler kend kend ne n srasyla t themselve n sayg duygusu
le olmaktan ok karakter ze g b grnyor s kend ler yle end e ver c b r olmamasndan tr .
-D AVID S HAPIR O
Ben , orta derecel dnyann byk blmler nde , en azndan ksmen, kend ne zmleme tev k
ed ld nden ve kend kend ne yardm k taplarnn bolluundan dolay arttndan phelen yorum . nsanlar,
z h nsel salklar yz yl nce olduundan daha fazla end e ed yor ve end e de honutsuzlua neden olab l r:
Mutlulua olan merakmza, mutsuzluumuza katkda bulunuruz. Sokrates hakl de l, ncelenmem hayat
yaama demez, ayn derecede ar tandk yaamann skc ve n ha olarak zc olmas doru.
Kend n anal z etmey brakp kend kend ne yardm etmey m brakacaz? B r ey de l. Kend m ze
odaklanmamz ve d dnyaya odaklanma, anal z etme ve yapma, yanstma ve oyunculuk arasndak doru
dengey bulmamz gerek yor. Bazen, kend n z hakknda end elenmek veya dnceler n z ve h sler n z anal z
etmek yer ne, bakalar n neler yapab lece n z dnn; Sorunlarnza odaklanmak yer ne, dar kp
89
bakasnn daha y h ssetmes n salayn.
***
Ben POZTF ps koloj s INTO GTT, mutluluk b l m ,
nk hayatmda daha fazla anlam ve zevk bulmak sted m ve
Kend zgven m oluturmak n benl k saygs zer ne aratrma yaptk
Ve z sayg. Yllar get ke daha salkl hale geld m, hem kend m hem de daha salam b r benl k h ss le
daha mutluyum. Bununla b rl kte, mutluluk ps koloj s ne odaklandmn mutsuzlua katkda bulunduunu ve
benl k saygsnn ps koloj s le kes nt s z b r ek lde yer almamn bana yardm ett dan ok daha fazla
nc tt n h ssett m zamanlar vard.
Sorunu zme g r m m n aslnda sorunun b r paras olduunun farkna varmam b rka ylm ald -ve daha
sk d kkat m da ynelmeye baladm. rne n, caz p b r hedef bel rlemek bana da ynel k b r ey zer nde
younlamamda yardmc oldu ve srekl d yalogu kes nt ye uratt. Benzer nedenlerden tr bakalarna
(retmen ve yazar g b ) yardm etmekten ok daha fazla odaklanr. nk b r a le anlaml, en azndan ksmen,
ben m mutlulua katkda balayarak ben h n plana feragat b z .
Hayatmda gerekleen bu ve d de kl klere ramen, d erler g b bazen kend m hayatn kend s nden
daha ok yayor buluyorum. Ve ps koloj k durumla lg l baz kend dnceler m n ve dnceler n nem
tadn kabul ederken, ht yalarmz nemsememek, cevap de l - dnceler m baka b r k ye veya b r
nedene ynlend rmek, daha salkl b r denge salamaya yardmc olab l r.
Kend n z nde der n bulduunuzda, ok fazla z anal z yaptnzda, d kkat n z dar doru yen den
odaklayn.
***
90 .
YAKININIZA GTMEK VE TAZMN EDN FO R
- veya -
A len z ve arkada takd r ler
Dostluk sev nc k ye katlar ve keder n yarya keser .
-F RANCIS B ACO N
T HE refah SAYISI-ONE Bel rtec para ya da prest j, baar veya vg de l, b z nemsed m z ve

hakkmzda k m verd n z k lerle ge rmek zaman de l de ld r. Ve y ne de, byk baarlar ve uzak kylar
araynda, sklkla gz nne alndk - b ze yakn olanlar takd r etmek ve tadn karmak n baarsz olun.
Ne yazk k , neml olan b ze hatrlatmak n b r n n sevg l s , byk b r hayal krkl ya da baz trajed
neden yle kayb ya da hastal gerek yor. Ancak, gerekten sevd m z eyler takd r etmek n, korkun b r
ey olmasn beklemek zorunda myz? l k ler m z n keyf n karmak n zaman ayrrsak, o deerl
90
zamanlarla b ze yakn olanlarla, uzaktak yerler fethetme gcmz kazanacaz, sadece mutlu oluruz.

***
SHIRLEY YUVAL-YAIR, b r terap st, arkc ve yazar. Gn boyunca mter ler n gryor , neredeyse her
akam gereklet r yor ve ocuk k taplar yaynlyor. Ve o mutlu evl ve kk ocuklar var.
Nasl ynet yor? Kolay de l. ou zaman, Sh rley akamlar ocuklaryla b rl kte masann evres nde
otururken kend n bulur; ancak performans, o geceden sonra ve ayrlmadan nce d kkat etmes gereken her ey
dnmel d r-ocuklarn okul antalarn hazrlamak, ykanmalarn salamak ve D ler n fralayn ve orta
le yarnn planlar hakknda konumak n b rka dak kanz ayrn.
Bu olduunda - a les le b rl kte olduunda ve kend s n rahatsz buluyor ve ne yaplmas gerekt konusunda
dnyor - kend ne " te byle" olduunu hatrlatyor. Bunlar esk gzel gnlerd r, k kere karmak
stem yorlar- G tt nde ve gerekte ne zaman gereklet n . Ded k , "Sank tecrbeme ger get ren b r
anahtarm varm g b gel yor ve ocuklarm, kocam n teekkr ed yorum, sevd m nsanlarla bu kadar ok
b rl kte olduklarn" sylyor.
Yaamn n ha para b r nc l kayna olan z, doyurucu kahkahalar ve tutkulu lklar, en yakn arkadamzla
der n b r sohbet, e m zle beslenen pck, d er her ey arasnda kuatlm hamamlardr.
Bu yzden, b r sre sonra, ler lgnca yer nde almaya balarken ya da evde dz nelerce le yzlet n zde
ya da u anda hayatta ney n gerekten neml olduunu hatrlayn.
***
91 .
DENEYMLER INSIGNIFICANC E
- veya -
Manev varolua nclk ed n
Herhang b r anda, sen ya daha yakn s ze yol at, b r se m var r ya da daha fazla ondan ruhu .
-T HCH N HT H N H
W Ebz do beden ve z h n, et ve ruhu-ve herey OLAN n yaammz bu k l yanstr. Her an yaptmz

-veya en y arkadanzla vak t ge rmek veya vak t ge rmek- ounlukla f z ksel ya da manev olarak
alglanab l r.
Oxford ng l zce Szlk olarak manev yat tanmlayan b r ey n nem gerek anlamda. B z byle b r balant
olarak (ne gerek nem zer nde durulmas seeb lece n z b r hatrlatma salad g b sklkla, mde bu
tanm bakn Ya da neml olan maskeleyen yanltc gl ttera reh n olmak (madd eyalar veya vgler g b ).
Yaptmz te gerekten neml olan tandmzda ve hatrlattmzda hayatmz manev b r yolculua
karmaya balayab l r z. Dahas, bel rl b r anda yaptmzn neml olduunu kend m ze hatrlattmzda,
91
madde ve ruh b r hale gel r.
***
PERCAPLAR HAYIR ALAN YOK nsann z hn nde ten ok manev yattan uzaktadr . Bununla b rl kte, b r
organ zasyonun baars n sp r tal zm n nem ne, b r okul ya da b r banka, b r orba mutfa ya da b r
ynet m danmanlk f rmas olsun, g derek artan b r aratrma k tles aret ed yor. Manev l derl k
konusundak almalarnda Prof. Lou s Fry, b r organ zasyonun alma b m ne ruhsal b r b leen get rmen n
ynet c ler ve personel mot ve etmek n kr t k olduunu gster r.
Cemaatler nde manev yat get ren papaz ve hahamlar hakknda dnmek n speten kolaydr ve az aba
harcayarak tp prat syenler n veya retmenler n eserler n akn ve kutsal le cezbetmey hayal edeb l yoruz.
Bununla b rl kte, bankaclk, danmanlk veya hukuk alanlarna manev yat nasl get r l r? Fry kna ed c b r
ek lde, l derler n organ zasyonlarndan veya endstr s nden bamsz olarak deerler n akla kavuturmaya,
bu deerler b r v zyon araclyla letmeye ve bu deerlerle uyuan b r harekete gemeye ht ya duyduklarn
savunuyor.
Bu yalnzca kurulular n de l, b reyler n de geerl d r. Ne s z n temel deerler? S ze sunduu madd

mknlarn tes nde, yaptnz te s z n n en neml olan ey ned r ? Drstlk var m? G v ng?
Mkemmell k? Naz k m s n? Deerler n z bel rled kten sonra, yannda her zaman tutab lece n z ve s ze gre
en neml ey n hatrlatcs olarak kullanlab lecek ksa b r l ste hazrlamak steyeb l rs n z. Ve sonra
deerler n ze uygun olarak yaamak n el n zden gelen n en y s n yapn.
Hayaller n z yaayn ve hayatnz manev b r yolculua dntrn!
***
92 .
KT FOLLO W
- veya -
Kurun !
Konuab lmes n n stekl tak p s o kes n c ns n gster r f l derl k yaplr g r m .
-W ARREN B ENNI S
H Story kar zmat k l derler tak p ve ddet vahetler lemeye devam ett sradan b reyler n rnekler yle
doludur. H tler zley c ler ne soykrm yapmak n l derl k ederlerse de ya da J m Jones tak p ler n k tlesel
nt hara ynlend r rse de, bu ve d er l derler oumuzun doal ve ortak b r e l m st smar ett : tak p
etmel y z. Tak p etme arzusunda kend ne zg, doru ve yanl olan sylemek arzusudur.
Pek ok deneyde, ps kologlar kar zmat k b r f grne uymak, ounluun rades ne uymak veya bakalarnn
yer ne geece umuduyla h b r ey yapmak n nsanln e l m n vurgulamlardr. Fakat krce tak p
etmemey , dnces zce uyum salamamay seeb l r z. Gzmz amay, kend m z n dnmey ve
hareket n gerekl olduunu b ld m z yerlerde harekete gemey seeb l r z. Ve bazen bakalar doru yapmak

olab l rken, bunu ne zaman yapmak uygun olduumuza ve ncel ne zaman almalyz? Karar verme
92
sorumluluuna sah b z.
***
Joseph Stal n 1950'lerde Sovyet' n balangcnda t
B rl k, N k ta Kruev Komn st Part 'n n l der yd .
Stal n' n lmnden sonra Kruev Amer ka'y z yaret ett ve b r araya geld .
Gazetec lere Wash ngton Press Kulb'nde.
Ksa b r sunumun ardndan katlmclar ona szl ve yazl olarak sorular sordu. d ye sorulduunda yazl
sorulardan b r se, selef n z Stal n' n ren kural hakknda konutuk Bugn oldu. O yllarda en yakn
yardmcs ve meslektalarndan b r yd n z. Btn o zamanlar ne yapyordun? "
Kruev duraklatt ve zley c lere bakt. Yz krmzya dnd ve grnte fkelend . Der n b r nefes ald ve
ardndan zley c ye "K m sordu?" D ye haykrd B rka san ye get ve b r kere daha "K m sordu?" D ye
haykrd. K mse cevap vermed ve basn kulbnde tamamen sess z kald. . B rka san ye sonra Kruev
sess zce, "Yaptm buydu" ded .
Wash ngton'da b r gulga tehd d yoktu, Kruev' n olaya katlan herhang b r k ye zarar vermes n n b r yolu
yoktu, ancak soruyu yapan muhab r ayaa kalkmaktan ve szler nden sorumluluk almaktan korkuyordu.
nderl k hareket n demek n zell kle sosyal, materyal ya da d er b r f yat olduunda, ayaa kalkan ve
l derl k etmek kolay de ld r. B z de genell kle uyumamaya, harekets zl m z rasyonellet rmeye, d er
ynden bakmaya ynel yoruz.
Bu nedenle, yolsuzluu aa karmaya hazr olan az saydak ddk var, caydrc cretkr k mseler, car aya
kar yzme cesaret ve sorumluluk almay dnen az sayda gerek l der var.
Daha y , daha ahlak ve ad l b r dnya st yorsanz, sahnede m yoksa zley c de m olmanz gerek r.
***
93 .
PERSO n zor N
- veya -
Zorluk m zer nde
Eer problemden k y ayrmak kez b r yukar hem takm olab l r d yer ne b rb rler ne sorunu b rl kte saldr
saldran .
-M ARELISA F BREG A
B r hayatn OF N HO BLG bazen zorluklar sylemek gerekt d r d erler duymak stemeyeb l rler t
eyler. ocuklarmza knamak, ya da alanlarn baarszlklarn bel rtmek ya da ortamzn yapt b r eyle
lg l mutsuzluumuzu bel rtmek gerekeb l r. Bu karlamalar kolay de ld r - ne mesaj leten k ne de mesaj
alan k n. Bu g b durumlarda, ps kolog Ha m G nott, k y davrantan ayrmann nem n nermekted r.
Sorunla urarken olmak zorunda olduunuz kadar sert olun, ancak k le mmkn olduunca yumuak olun.
Her de me katlan ho olmayan duygular tamamen ortadan kaldrmak mkansz olsa da, onlar en aza
93
nd rgemek ve e t derecede neml d r, Borsadan y gelece n artrmak n.
***
BILL DOYLE, Harvard'tak squash antrenrmd. B r nc snf dnem nde ek be bal de ld m. Ben m n,
e t m b r yk g b h ssett m; Yapmak sted m b r ey olmaktan ok, yapmak zorunda olduum b r eyd .
lkedek en y n vers te renc ler nden b r yd m, bu yzden takmn bana ht ya duyduunu ve takmdak
yer m n tehl kede olmadn b l yordum. Durumun g derek daha fazla hayal krklna uradn
h ssed yorum ve B ll' n ve d er oyuncularn davranmdan rahatszlk duyduklarn b l yordum.
Mevs m n yars boyunca B ll bana b r konuma yapmak sted n syled . Bu srpr z de ld ve ben onu
grmeye g tt m, onunla scak b r de m ge rmey bekled m, sonradan frtnal odadan frlatacam, asla
squash ek b n oynamayacam.
Ama B ll' n baka f k rler vard.
"Tal, oyuncular ve ben gerekten takmda olman st yorum, ancak ek b n f yatna de l" ded . Davranmn
takm moral n nc tt n ve d er takm yeler ne kar haksz olduunu bel rtt . Sess z ve ho fakat dd al b r
sesle, bana b r ansmn olduunu syled : "Ayrcalklar ve ykmllkler asndan gerekl olan her eyle
takmdasn ya da ek b n dndasn. Yaptnz karara sayg gsterece m. "
Bekled mden bu de ld . B ll' dneb lece m syled m. B rka saat sonra ona sted m syled m.
nmzdek yl boyunca squash takmnn b r paras olmak Harvard'dak en anlaml tecrbeler m oldu.
Bugn b le, en y arkadalarmdan bazlar esk takm arkadalardr. B ll' n b r takmn paras olma ve k y
davrantan ayrarak l derl k etme konusundak neml dersler n rend m.
***
94 .
BYK VICTI M OLUN
- veya -
Etk n agen olun t
K n n yaamn kontrol etme duygusu gl olmas daha dependabl olan e object v heps nden daha y
h ssetme poz t f duygularn bel rley c s e ele aldmz yaam koullar .
-A NGUS C AMPBEL L
Ben ben m tal hs zl kler bakalaryla sulayarak, kurban olarak yaama geeb l r ve ben m durumun zer ne
hayal krkl yayor. Veya akt f b r ajan olmay ve hayatmda olumlu b r de kl k get rmek n neler
yapab lece m yapmay seeb l r m. A lem, patronum, e m, salm, mal durumum, genel ansszlm
hakknda kayet olab l r m ya da bu ve d er koullar alab l r ve onlar sted m hayata dntreb l r m.
Mazeret gstermeye olduka y y z - harekets zl k veya yanl eylem hakl karmak. B r ey yaplmamasnn
neden plakaya kmaktan ve bakalarn sulamaktan z yade yanl yaptmz t raf etmekten baka, daha
kolay b r neden bulmak zorundayz. Mazeret oluturma panzeh r sorumluluk alyor. M syonlar bulmak n
z h nsel enerj m z kullanmak yer ne snrl kaynaklarmz rasyonal ze etme ve yaptmz ya da yapmamamz
hakl klmak yer ne, gem tek renmeye odaklanmal ve daha y b r gelecek yaratmalyz. Baar ve
mutluluun en neml yordayclarndan b r , k n n durumuna st fade etmek yer ne b r tutum taknmas
94
n s yat f vererek, olaylar b r ek lde gereklemes n beklemek yer ne gereklet reb l r.
***
PSKOLOG Nathan el Branden GRE, cons dere d
Benl k saygs hareket n n babas, sorumluluk alarak salkl b r benl k duygusunun temel talarndan b r d r.
Branden, "k mse gelm yor" gere n kabul ett m z anda sorumluluk alma f kr n sellet rd m z
aklamaya devam ed yor. Zrhn parlayan b r prenses gel n veya valye ben nde bulunduumuz durumdan
kurtarmaya gelm yor; Gere aa karmaya ve gstermeye h b r adaay veya retmen gelm yor;
H b r patron ben m gerek potans yel m tanmayacak ve dllend recek ve ben vaat ed len greve gtrecek.
Durumumda (hatta dnyada) olumlu b r fark yaratmann ben m n, yalnz olduumu fark ett mde,
sorumluluk almaya ve hayatmdan en y ek lde yararlanmaya hazrm.
Branden, katlmclardan b r n n ona meydan okuduu b r altayda bu f kr tartyordu. Katlmc, Branden'e

sorumluluk almann nem n anlam olduunu sylemes ne karn, k msen n gelmeyece aklamasnda gr
b rl ne varlamadn da ekled . "Ne demek st yorsun?" D ye sordu Branden, katlmcnn "K msen n
gelmeyece doru de l, Dr. Branden, geld n z!"
Branden b rka san ye durdu ve sonra cevap verd , "Haklsn, ben geld m. Ama sana k msen n gelmed n
sylemeye geld m! "
Hayatta suluyorsun, kayet ed yorsan, mazeretler gster yor, b r eyler n olmasn bekled n alanlar var m?
Beklemekten vazge n, sorumluluk aln ve ler n z yapn.
***
95 .
StuC KALAN K
- veya -

Bak anz de t r n
Belk yaama sanat har ka deney mler zor zamanlar dntrmek n geerl : B z ca n nde yamur veya
dans nefret terc h .
-J OAN M ARQUE S
S OMETIMES SADECE PERSPEKT DETRME ve zorluklar bakarak b ze skm h ss stes nden

yardmc olab l r farkl t duruma. Tehd t duygusunu zorlayc karan b r duruma bakab l r ve ona kar ok
farkl b r tepk yaayab l r; B z sklkla rahatsz eden b r k hakknda perspekt f m z de t reb l r z ve y
olan aramakla etk le mler m z n tadn karmaya balarz; B r baarszl renme frsat olarak greb l r z,
bylece kend m z ger atmak n daha y b r konuma get rd k; Ve bazen ac b r durumda der n b r anlam h ss
Durumu
bulma ve byme deney m hal ne get rme seene ne sah b z. Nesnel artlar neml olsa da,
daha znel olarak yorumlamamz daha az neml , durumun

(nesnen n) durumunu alglama b m . 9 5
***
NDE f lmde en unutulmaz anlarndan b r , Keat ng, nde allmam retmen l Ozanlar Derne ,
snfn ortasnda masa zer nde olur ve ben srekl b r eyler bakmak gerekt n kend me hatrlatmak n bu
masann zer ne durmak, beyan farkl yol. . . . Gryorsun, dnya buradan ok farkl grnyor. "renc ler
Beklenmed k davranlarndan ok duyar, ancak Keat ng ders n orada b t rmez ve renc ler n perspekt f
er s nde kend ler n de me uramalarna yardmc oluyor. Onlarn masalarnda durmalarn salyor ve
bazlar yere atlamak n hazr olduunda, " md , lemm ngs g b kenardan uzaklamaktan ek nmey n!"
D yor. Etrafna bak!"
Szler ve ler sayes nde Keat ng renc ler n yen b r bak asyla eylere bakmaya zorlar. Davran
normlarn krarak, alternat f b r grme ve var olma b m sunar.
Kend m z zor b r noktada bulduumuzda, duruma bakmann alternat f b r yolunun bulunduunu hatrlatmamz
gerek r. Perspekt f m z de t rmek b z m gere m z de t rmen n lk admdr.
Perspekt f de t rme yetene m, her zaman kolay veya ho b r rota semey seeb lece m anlamna gelm yor;
Bazen zorluklarla kar karya kalrsak, bunu gerekt ren eyler n yaplmas doru olur. Bununla b rl kte, ayn
k y , tecrbey veya nesney farkl b r kla, farkl b r lensle grerek, genell kle farkl b r perspekt f alarak
gereks z sknt ve acy nleyeb l r m.
Skm h ssed yorsanz, bak anz de t rmey deney n. Masaya oturup etrafna bakmaya yardm edeb l r. .
.
***
96 .
ARIZA GETRME S
- veya -
Successe odaklann s
D kkat n z n nereye g tt nde, enerj n z akar ve hayat byr .
-B RIAN B ACO N
L KAZAN yetmezl nden neml IS; Tm baarl nsanlar ve kurulular bunu yapar. Ancak b rok k
baarsn ve baarlarn vaazlarn vermeden baarszlklarna ok fazla yaar. Gerekl n arpk grnm -
anal z grme ve olumlu grmey grme- sadece mutsuzlua de l, ayn zamanda en dk performansa da yol
aar. altklarndan renmek, renmed kler nden renmekten daha az neml de ld r; Gem
baarszlklar b ze ne yapmamamz gerekt konusunda rehberl k edeb l r, gem baarlar b ze b zden daha
fazla ey yapmamz gereken eylere ynlend reb l r. Baarmz hatrlarsak, lham alr ve enerj l r hale gel r ve
96
bylece yen zorluklar yaamak n daha duygusal olarak hazrlanrz.
***
NDE ONLARIN KTAP Apprec at ve Koluk Sara Orem, Jacquel ne B nkert ve Ann Clancy Patty, b r
konut kred s subay olarak kend yar zamanl altrmak sted n altm yalarndak b r kadnn yksn
anlatyor. lk bata, gen kred grevl s olarak baladnda, gen, b lg sayar merakls, hzl dnen
meslektalar tarafndan korkutuyordu. B r mr boyu b na l k ler kurarak ve nsanlarla b rl kte alarak
ed nd tecrben n ne kadar deerl olduunu dnmes n kend s ne h rastlanmad: "Sank gcnn ve
gem tecrbeler n n b l nc nden s l nd sank ."
Patty, gem baarlarn vurgulamasnda yardmc olan b r antrenrle almaya balad. Patty, yetenekler ve
gl ynler hakknda ne kadar ok konutuysa-olumlu gem zer ne younlatka- gelece konusunda
kend ne gven n kazanm olur. Gven dzey ndek artla ve gcn kullanarak, baary derhal zled .
Kend m z poz t f kend kend ne konuma ve olumlu dnme le bombardman edeb l r z; kend m ze b r eyler
yapab lece m z , gkyznn snr olduunu, gelece n parlak olduunu sylyoruz. Ancak, bu tr kel meler
ve gvence etk s b z tmek mmkn de ld r ler ye b z srece, daha y b r gelecee ger olumlu gem n
kantlarla onlar.
Olumlu gem nde gelecek baarlarnzn tohumlarn tutar. Bu tohumlarn fark ed lmeden braklmasna,
yok olmasna ve lmes ne z n vermek yer ne onlara su ver n ve bymeler ne yardmc olun.
***
97 .
Gzyalarn VE KORKU KALDIR S
- veya -

Kend n ze z n vermek, nsan olmaktr.
Tek tek ver r-ar fe zaman, kend n g del m zaman B r n n ac kaybolur n sadness .
-A NTOINE DE G AINT -E XUPR Y
W TAVUK znt, haset, fke, ya da baka ac duyguyu MARUZ KALAN, ben bu duygular, salkl b r
nsann olmann b r paras doal olduunu kend me hatrlatmak. Arl duygular reddett mde kend m doal
olarak yaamam n z n vermed m zaman, bunlar gen ler ve younlar. stel k, znt, korku veya nefret
g b duygular yaamama z n vermed m zaman sev n, mutluluk ve sevg kapas tem snrlandrrm. Tm
duygular ayn duygusal boru hatt boyunca akar ve b r takm duygular (arl olanlar) bloke ett mde, dolayl
olarak d erler n de engell yorum (zevkl olanlar).
Ac duygular nsan olmann deney m n n kanlmaz b r parasdr ve bu yzden onlar reddett mde, aslnda
nsanlmn b r blmn redded yorum. Tam ve doyurucu b r hayat srmek -e tl b r hayat-kend me tm
97
nsanlk duygular yaamam n z n vermem lazm. Kend m olmak n z n vermel y m.
***
E m, Tam ve ben ne zaman aldm EN Y TAVSYE
lk ocuumuz olan Dav d, ocuk doktorundan geld . "zer nde
nmzdek b rka ayda "ded ," b r btn deney m kazanacaksn "
Duygularn yelpazes , ounlukla arya. Nee ve huu, hayal krkl ve fke, mutluluk ve tahr
yaayacaksnz. Bu normal. Hep b rl kte ge yoruz. "Haklyd! Kes nl kle anlar yaarsa da, zor anlar da vard.
Dav d b r aylkken, ona kar kskanlk h ssetmeye baladm. N ye ya? nk Tam le tanmaya baladktan
sonra lk kez, d kkat n n ounu bana de l de bakasna odaklyordu. Fakat kskanlk h ssett kten be dak ka
sonra Dav d'e kar en youn sevg yle karlardm. lk tepk me, akmn zgnln sorgulamak n
kend m b r k yzclk olarak gryorum: Ayn zamanda kend s ne olan sevg m de sunarsam, onun n
sevg duygularm nasl gerek olab l rd ? Sonra ocuk doktorunun szler aklma geld ve bana h ssett m
h ssetmen n doal olduunu hatrlatt. Bana nsan olmasna z n verm t .
Doktor tavs yes bana k bakmdan yardmc oldu. B r nc s , reddett mden ve bastrdmdan daha ok
gptam h ssett m ve kabul ett m n kademel olarak kayboldu ve kayboldu. k nc s , sevg duygusunu
ok daha youn b r ek lde yaayab ld m - sululuk duygusu veya zens zl k h ss le bozulmadan.
Tm duygularn, acl ve key fl olmasnn s ze akmasna z n ver n. nsanln kutlayn.
***
98 .
UNGENEROU S
- veya -
Yasas generousl y
B nlerce mum tek mumdan kl ed leb l r ve o hayat f mum ksaltlm ed lmeyecekt r. Mutluluk be n tarafndan
azalr asla gr paylat .
-S IDDHARTHA G AUTAMA B UDDH A
S OKLARI altnda LET varsaym-olsun consc ousl y veya olmasn yan onlar karlnda ac l ve somut
dller almadan b r eyler vermek, onlar n b r kayptr. Onlarn dnya gr, pastann boyutunun sab t
olduu f kr n n etrafnda dner ve bu nedenle bakasnn kazanmas mutlaka kaybed l r. Fark etmey
baaramadklar, veren k ye o kadar ok fayda salamasdr k genelde cmert b r davrantan daha benc lce
hareket olmadn dnrm.
Cmertl n ben m refahma katkda bulunmasnn drt yolu vardr. B r nc s , her cmertl k davran, dnyay
daha y ve daha ho b r yaam alan hal ne get rmek n kk b r katkda bulunur. k nc olarak, empat
sayes nde cmertl n alclar mutluluk duyarak kend mutluluumu da arttrr. ncs, y ler, sadece
h ssett m yol asndan de l, somut baar asndan da dllend r l r. Drdncs, eylemler m n dnyaya
katkda bulunduunu kabul etmek hayatn deer n yaatyor: Hep m z b r deer yarattmz, b r ek lde
98
dnyann daha y b r yer hal ne geld n h ssetmem gerek yor.
***
BU NSANLARIN VERMEK DS n hayet nde, daha
baarl. rne n, en baarl ynet c ler, b lg ler n b len cmertt r. Buna karlk, rekabetten korktuklar n
deney mler n ve uzmanlklarn alanlaryla paylamayan ynet c ler daha az baarldr. Cmert ynet c ler
alanlar tarafndan tehd t altnda h ssetmez; Kend ler altnda almak n bulab lecekler en y nsanlar e
alrlar ve alanlarnn daha da gel mes ne yardmc olurlar. Sonu olarak, bu ynet c ler daha y sonular
vereb l r, daha fazla baarl olab l r ve daha fazla sorumluluk stleneb l r.
B r rgtsel davran olarak yaptm almalarda, ynet c ler n baarlarnn cmertl kle dorudan l k l
olduunu grdm; yetenekl ynet c ler, b lg ler n kend balarna koruyarak kend lerlemes n nasl
engelled n ve d er ynet c ler n vererek nasl daha byk nem kazantn grdm. Cmerte b r yaam
b m olarak davranmak, uzun vadede, herkese faydaldr.
Cmertl k dller sklkla madd baar ekl nde gel rken, mutlaka mutluluk para b r m c ns nden temett
dyorlar. Mutluluk snrsz b r kaynaktr - sab t b r pasta yoktur ve b r k n n kazanc baka b r k n n kayb
de ld r. Cmertl m z araclyla ruhsal ve duygusal zeng nl kler n snrsz rezerv ne dokunab l r z.
Kend n ze verme hed ye ed n.
***

99 .
HIZLI FI X N BAKIN
- veya -
Pat enc m e
lerleme mater a n b lg uygulamak alanlarda n speten hzl l , f z k ve genet k olarak dnyaya. Ama
knowledg zaman ac yava e kend alkanlklarn ve stekler n de t rmek n uygulanacak olan .
-M IHALY C SIKSZENTMIHALY I
Ben N BRANICE, KELMELER Sevel (ac), s bolet (dayankllk) ve savlanut (sabr) ayn kkten
kaynaklanyor. Gel mek ve bymek n sabrl olmay, katlanmak zorunda kalmay renmel y z ve bazen
ac ekt r r z. K sel de m n zahmets z ve hzl olmas beklent s , hayal krkl ve hayal krkl n kes n
b r yoldur.
Sam Schnarch, sam m yet zer ne yapt almada, "anlaml dayanklln" nem n , her gel en uzun vadel
l k n n b r paras olan zorluklar erevelemek n b r yntem olarak gster yor. ft skntya katlanmak
zorundadr ve sklkla ac ekmey gerekt r r; Bununla b rl kte, sre potans yel olarak daha der n ve daha y
b r balantya neden olmas asndan anlamldr. Ayn sabr, ayn anlaml mukavemet, herhang b r de m
99
srec n b reysel, k ler aras ve rgtsel olarak olumlu b r de m n keyf n karmak n gerekl d r.
***
sra l'dek Adler Enst tsnde yrtlen b r ebeveynl k atlyes nde AAIDAK h kayey duydum . B r kadn
spermarkette alver yaparken kk ocuu alamaya balad. Sak n b r sesle kadn, "Sadece b rka ey
daha bulmamz gerek, sonra Sharon, m z b tt " ded lk devam ett , ocuk daha da yksek sesle lk att.
Annes sak n b r sesle, "Alver e son verd k, Sharon; Tek yapmamz gereken deme yapmaktr. "
Kas yerde lk atma ve alama younlat. Hala sess z ve toplanan anne, "Neredeyse b tt Sharon, sonra da
arabaya g deb l r z" d ye devam ett . ocuk lk atarak n hayet arabaya b nd ve sak nlet .
Gen b r adam anneye geld ve ona ded k : "S z orada zled m, ve ben sadece Sharon'un tantrumunu atarken
sak n kalma becer n zle ne kadar etk lend m sylemek sted m. Senden neml b r ders rend m. "
Annes ona teekkr ett ve sonra unlar ekled : "Fakat onun ad Sharon de l. Ben Sharon'm. "
***
100 .

TEDIU yen k M
- veya -
Ord nar olaanst bulun y
B lgel k de mez aret , ortak muc zey grmekt r .
W HEREVER ben muc zev -hatta ok eylem nde o bulab l rs n z, BAKMA grnml f! B l m, v zyonu
aklarken, nlarn nlarn grsel korteksdek grntler nasl ek llend rd n veya her b r nronun zel b r
lev nasl olduunu saptamaya alyor olsa da, grdm ve neden ben grdm veya ney grdm
aklamyor. u an b l nl ve farknda olduum grnen sradan gerek, aslnda olaanst, b l m n
aklayamad b r muc zed r. Hayatmn her annda, hayatta olmak hakknda sradan b r ey olmadn b lmey
terc h edeb l r m. Bakmak n zaman ayrrsam, gerekten b r nsana, b r aaca veya arabaya bakarsak, h b r
ey n skc olmadn veya skc olab lece n grem yorum. Ne kadar lg n, ne kadar byley c , bu dnya !
10 0
***
YEDNC YEDNC YIL yandaydm, S ngapur'da yayordu, organ zasyonel b r davran olarak den z
tamacl yapyorduk. yer nde uzun b r gnn sonu geld ve daha nce b rok kez yaptm g b , eve
g derken b r kpr get m. O gne kadar kpr, hedef me g den yolda gemek n b r baka engel oldu. Ama o
gn eyler de t . Ya da ben de t m.
Kprye trmandm ve tepeden trnaa nefes nefese kaldm, an den arptm. Etrafma baktm ve talar, aalar
ve kular grdm. Reklam panolarn, klar, gkdelenler ve arabalar grdm. nsanlar grdm ve kend m
grdm: her ey n ortasnda durarak, b l nl olarak gzlemleyerek, dnerek, yanstan ve lk kez tanyarak.
O gne kadar etrafmda ve mde ortaya kan aknla h d kkat etmed m. Her gn ayn kprye, ayn
peyzaja rastladm ve uyuturucu tekrarlama kuvvet ben gerekte grdm kadaryla kr ett . "Ylda b n ylda
b r gece grnmes gerek yorsa," d yor Emerson, "erkekler nanacak ve ona tapacak; Ve b rok nes lde Tanr
kent n n anlarn korumak "olarak bel rtt . Ancak yldzlar her gece ortaya ktndan aalar evrem zde
bydke," Tanr kent n "kabul ed yoruz. Fakat o gn b r muc zede olduumu anlamtm. Tandklarm ben
muc zeden duyarszlatrab l r, ancak onu uzaklatramazd.
Kprler geerken yldzlar zley n, yabanclarn gzler ne bakn ya da gzler n z kapatn ve med tasyon
yapn, hayatnzn her annda grmek steyeb l rs n z.
***
101 .
DISMISS DREAM S
- veya -
Ryalar ser ousl al y
Ay n vur. zled n z halde yldzlar arasnda neceks n z .
-L ES B SIRA N
V OICES ABD ETRAFINDA hayaller m z brakp gerek hale b z aryor LKES. Bu seslerden
bazlar dosta olup, gerekten b z nemseyen ve zarar grmem z stemeyen nsanlara a tt r. Ve aslnda, dk
beklent ler, ksa vadede memnun yets zl azaltab l r. Bununla b rl kte, dk beklent ler, er eb lece m z
yerlere ulamamz da engeller ve kend m z gerg nlet rmed m z ve potans yel m z gereklet rmed m z
b ld m z n n hayet nde daha fazla mutsuzlua neden olur. Sah p olduumuz bel rl ryay yer ne get rmesek
b le, ufkumuzu gen leteb l r, yen topraklara ulaab l r ve d er ryalar geree dntreb l r z. Hayaller m z
10 1
srdrmek, hayatn gerekten de ne olduu hakknda.
***
BENM Ebeveynler her zaman hayaller n c dd ye almlardr. ocukluumda, babamn mhend sl k, corafya,
nak, ps koloj , mz k veya havaclk g b b r konudak lg m syled nde, o derhal ben o alandak son
dnceye maruz brakt. Bu karlar b r p st model ndek g ys lerden daha hzl de se b le, tutku du
jour'umdan holanmamak n sted m kadar ok zaman harcyordu.
Annem farkl de l. Karde m ve ben squash amp yonu olmak sted m z lan ett nde yolculuumuza
katld; asla bastrmaktan ve deste nden asla ek lmed . Ryamza ulamadk - dnya amp yonu olmak
st yorduk - squash dnyasnn "W ll ams kardeler " - ve aralarnda aramzda ok sayda ulusal amp yonluk
kazandk. Daha da neml s , zorlu almann deer ve b r hedefe adanma, zorluklar, baarszlklar ve zaferler
le urama hakknda; Ve en neml s de ryalarmzn neml olduunu rend k.
Bu sabah anneme son ryamdan bahsett m-poz t f ps koloj de evr m b r master dereces hazrlayarak
dnyay daha y b r yer hal ne get rmek steyen renc ler cezbedecekt m. Bu yolu tak p ed p etmeyece m,
zaman gsterece m, ancak b rka saat sonra annem arad ve bana f kr m dndn syled ve programn
neler ekleyeb lece n nerm t . Ryam c dd ye alyor, her zamank g b .
Bu k tab a leme ayryorum, nk onlar olmadan b r yazar olma hayal n gereklet rm olacamdan
phel y m.
***
B r cho c var e
- ve -
Ben choos terc h e

Se m, her ann potans yel n ortaya karr .
Bu andan ndek potans yel n d kkatl hale geld ke, hayatn ga n' n s vme, mh m hale gel r .
B r dak ka neml olduunda hayat neml d r .
Alnd s
W RITING IS MY PASSION IS, ve kazanmak n set n z n m nnettarmYazar. Set m mesle n

b r sonucu olarak hayatmn b r paras hal ne gelen nsanlar n daha m nnettarm. K m Cooper ve Adam V tal
bu k tapta f kr nden f nal vers yonuna kadar altlar. Bunlar, Ralph Waldo Emerson'un deal arkada olan
ben m gzel dmanlarmdr - ben soruyor, ben zorluyor, ben daha y b r yazar ve dnr yapyorlar.
B r k tap n b r f kr m olduunda, lk grtm k Sagalyn Ajans'nn Rafe Sagalyn' d r. Uzun yazma

srec boyunca yapt tavs yeler her zaman b lge ve aydnlatcdr. zell kle, bu k tab Deney le yaynlama
konusundak tavs yeler bana verd en y eylerden b r olmutur. Matthew Lore, Cara Bed ck ve ek b le
profesyonel ve k sel olarak dllend r c olmutur.
Konuma Konusu CJ Lonoff son on ylda yaptm b rok ey n yolunu at ve b rl kte seyahat etmeye devam
edece m yollar dnmem n ben heyecanlandryor.
Ellen Langer'a, seme konusundak sem nal aratrmam neml yollarla dncem etk lem olmaktan dolay
ok borluyum. Bu konuyla lg l almalar onun n devr mc oldu ve devam ed yor. zell kle Edward Dec ,
Sheena Iyengar, Sonja Lyubom rsky, Karen Re v ch, R chard Ryan, Barry Schwartz, Mart n Sel gman ve
Kennon Sheldon'da bu k taptak ok sayda ps kologun almasna borluyum.
Ram Z v le yaplan ok sayda sohbet, bu k tapta sunduum seenekler n b rounu ve ayrca ps kolog ve
f lozof olmak n yaptm se m dourdu.
Pn n t Russo-Netzer ve Jorge Perelman el yazmasn okudu ve deerl ger b ld r m salad.
Zev k ve Aterett, vlecek en y karde ve karde olmaktan tes nde son derece anlayl ve srekl
yazdklarmza ve dncem ze katkda bulunuyorlar. Kzkarde m n Ud Mozes' b z mk ne get rmes n de
m nnettarm.
A le-onun b rl kte almamzdak profesyonell yalnzca onun y l ve cmertl le at.
On drt yandayken Tam le tanmak, aklma gelm ken, md ye kadar yaadm en ansl antdr. Hayatm
onunla ge rmek ve har ka ocuk yet t rmek n karar vermek en y se md r.
Bu k tap artc ebeveynler me thaf ed lm t r. Artk yalnzca ben b r ebeveyn olarak, ocuk yet t r rken
yaplmas gereken bazen ez c saydak se m tam olarak kavradm. Almaya karar verd kler yollar n sonsuza
kadar m nnettar kalacam.

Bu satrlar Tel Av v'ten New York'a transatlant k b r uuta yazyorum. Balamadan nce, zell kle uzun ve
zorlu alma gnler nden sonra boa tkenm h ssett m. Bunu, o zamanlar ocuumdan b r ne y
davranmayan, zor b r gece ge rd m. Ama m nnettar olduum btn nsanlara, yan burada adyla kabul
ed lenlere ve teekkrler m borlu olduum k lere yanstmaya balar balamaz tekrar canlanm h ssett m ve
enerj ler m yen lenm t . Bu hatrlatt bana, y ne de, her an yaptmz bas t se mler, hayatmz deney mleme
yolumuz zer nde ok kapsaml b r etk ye sah p olab l r ve yapab lece m z en y seeneklerden b r n n, sah p
olduumuz her eye m nnettarln nasl fade ett n hatrlatt. I n m nnettar olmak
Not yazs
1 . RM LeGault. Dnn! neml Kararlar Neden Bu ek lde Oluturulamaz?E B r Gz Krpmak (New

York: Threshold Ed t ons, 2006).
2 . J. Kabat-Z nn. Tam Felaket Yaam: You B lgel n kullanma r Stres, Pa n, ve Hastalk Face beden ve z h n (:
Delta, 1990 New York).
3 . D. Goleman. Duygusal Zeka: Ben More Than Matter Can Neden Q (: Bantam 2006 New York).
4 . JMG W ll ams. Depresyon sayes nde D kkatl Yolu: Free n g Kron k Mutsuzluk Kend n z (New York:
Gu lford Press, 2007).
5 . N Branden. Benl k Saygs Alt Ayak: Kes n alma o n nc Alannda P oneer tarafndan zsayg (New
York: Bantam, 1994).
6 . RE Qu nn. Dnya de t r n: Sradan nsanlar ach ev Nasl e Olaanst Sonular (: Jossey-Bas, 2000 San
Franc sco).
7 . A. Ell s ve WJ Knaus. Erteleme amak: Ya nasl t o Hayat Kanlmaz akmalarn Ramen dnn ve
Act Rasyonel (New York: S gnet, 1979).
8 . RD Enr ght. Fo B r Adm adm Srec : Balama b r se md r r fke zme ve Hope ger APA L fetools (:
Amer kan Ps koloj Derne , 2001 Wash ngton, DC).
9 . D. W ll am. Ama g den yol: Nasl Genler Onlarn Call n bul g L fe (New York: Free Press, 2009).
10 . LG Calhoun ve RG Tedesch . Posttraumat El K tab c Aratrma ve Uygulama: Byme (NJ Mahwah,:

Lawrence Erlbaum Assoc ates, 2006).
11 . Dala Lama. Ak Kalp: Gndel k Hayatta Merhamet Etmek e (New York: Back Bay Books, 2002).
12 . PJ Palmer. Cesaret ret lece : Landscap kefetme e b r retmen Yaam, 10th Ann versary Ed t on
(San Franc sco: Jossey
Bass, 2007).
13 . SR Covey. Etk l K ler n 7 Alkanl (New York: Free Press, 2004).
14 . C. Honor. Slowness vg: Speede Mezheb meydan okumak d (: HarperOne 2005 San Franc sco).
15 . D. Buettner. Mav Blgeler: Daha Uzun nc Ayr Yaama Dersler e en uzun Yaadm nsanlar (: Nat onal
Geograph c 2010 Wash ngton, DC).
16 . R. W seman. ans Faktr: Drt Temel lke (New York: M ramax, 2004).
17 . JM Schwartz ve R. Gladd ng. 4-Ste: S z n Bey n De ld r p Salksz Dnmey B t , Kt Alkanlklar

De t rme n zm ve Tak n g of Your L fe Kontrol (New York: Avery, 2011).
18 . T. Roth. Kovanz ne kadar dolu? alma b r poz t f Stratej ler d Yaam (New York: Gallup Press, 2004).
19 . T. Ben-Shahar. Be ng Mutlu: Sen Lea Mkemmel Be Do not Have d b r Zeng n, Mutlu Yaam (: McGraw-
H ll, 2010 New York).
20 . CR Rogers. O B r Terap st n Grnm: B r K Olma On f Ps koterap (: Mar ner Books, 1995 Boston).
21 . T. Kasser. Materyal zm n Yksek F yat' (Cambr dge, MA: Bradford Books, MIT Press, 2003).
22 . ACL Huang. Mentorluk: W sdo Verme ve Alma Tao m (San Franc sco: HarperOne, 1995).
23 . W. Ury. Gem Olmak (New York: Bantam, 1993).
24 . AA Dnya H zmetler . Adsz Alkol kler ann gel r: B r Br e f AA Tar h (New York: Adsz Alkol kler
Dnya H zmetler , 1970).
25 . KR Jam son. Yorucu: Hayat Tutkusu (New York: V ntage, 2005).
26 . D. Kahneman. Dnme, Hzl ve Yava (New York: Farrar, Straus ve G roux, 2011).
27 . L. P ekoff ve A. Rand. Objekt v st Ep stemolog g r y
(New York: Plume, 1990).
28 . K ml Yalom. Varolan Ps koterap (New York: Temel K taplar, 1980).
29 . CR Snyder. Umut Ps koloj : Sen fro te Can Get m var (New York: Free Press, 1994).
30 . A. Kohn. dller le cezalandrld: Altn Yldzlarla lg l Sorun , Tev k Planlar, vg ve D er

Rvetler (Boston: Mar ner Books, 1999).
31 . Cl fton ve M. Buck ngham' yapn. md , gcnz kefed n s (: Free Press, 2001 New York).
32 . H. Benson ve EM Stuart. Salk K tap: comprehens v e Sal Korumak ve Stres le lg l Hastalk Tedav s
n Klavuzu (: Scr bner, 1993 New York).
33 . CS Dweck. M ndset: Baarnn Yen Ps koloj s (New York: Ballant ne Books, 2007).
34 . M. Mller. Buda'nn B lgel : Unabr dged Dhammapad a (New York: Cos mo Klas kler , 2007).
35 . JJ Ratey. Kvlcm: Egzers z Devr mc Yen B l m b r d Bey n (New York: L ttle, Brown and Company,
2008).
36 . Ej Langer. D kkat ek c renmen n Gc (Cambr dge, MA: Da Capo Press, 1998).
37 . P. Schmuck ve MS Kennon. Yaam Hedefler ve Well-Be ng: doru s nsan abas b r Poz t f Ps koloj (:
Hogrefe & Huber Yaynclk, 2001 K rkland, WA).
38 . DD Burns. Feel ng Good El K tab (New York: Plume, 1999).
39 . RB Zajonc. RB Zajonc'un Se lm Eserler (Hoboken, NJ: W ley, 2003).

40 . DL Cooperr der ve D. Wh tney. Takd r Sorgulama: B r Pos t v e De m Devr m (San Franc sco: Berrett-
Koehler Publ shers, 2005).
41 . J. Kabat-Z nn. Nereye g dersen g t, orada msn (New York:
Hyper on, 2005).
42 . P. Bloom. Zevk Nasl alr: Yen B l m Neden L k e We L ke Ne (New York: WW Norton & Company,
2011).
43 . T. Ben-Shahar. Daha Mutlu: Gnlk Sev n ve Last n G Gereklet rmen n Srlarn ren n (New York:
McGraw-H ll, 2007).
45 . S. Lyubom rsky. Mutluluk Nasl: Gett n n Yen B r Yaklam gr You Want Yaam (: Penguen, New York
2008).
46 . T. Crum. Der n Nefes: B r Stresl Dnyada G ve Ama Bulma (San Franc sco: Berrett-Koehler
Publ shers, 2009).
47 . JM Gottman. JS Gottman, ve J. DeCla re, On Dersler t o Evl l n z n Transform: Amer ka'nn Ak Lab
Uzmanlar H sse The n r K sel l k Glend rme n Stratej ler (: Three R vers Press, 2007 New York).
48 . RW Emerson. Denemeler: B r nc Ser (Seattle, WA: CreateSpace, 2011).
49 . C. Peterson ve M. Sel gman. Karakter Gc ve Faz letler : B r El K tab ve Snflandrma (New York:
Oxford Un vers ty Press, 2004).
50 . R. Emmons. Teekkrler! Prat k kran yapab l r Nasl Yo u Mutlu (New York: Mar ner K taplar, 2008).
51 . G. Prochn k. Sess zl k Pe nde: B r Worl nde Anlam n d nleme d Grltnn (: apa 2011 New York).
52 . W. Benn s. L der Olmak zer ne (New York: Temel K taplar, 2009).
53 . GH Mead. Se lm Yazlar (Ch cago: Ch cago Press n vers tes , 1981).
54 . B. Schwartz. Se m n Paradoksu: Neden Daha Az Oldu (New York: Harper Perenn al, 2005).
55 . T. Brach. Rad kal Kabul: o Kalp le Your L fe kucaklayan f b r Buda (New York: Bantam, 2004).
56 . Heracl tus ve GS K rk. Herakl t: Kozm k Fragmanlar (Yen
York: Cambr dge Un vers ty Press, 2010).
57 . M. R card. Med tasyon Sanat (Londra: Atlant k K taplar, 2010).
58 . D. Goleman. Ykc Duygular: nc le B l msel D yalog e Dala Lama (: Bantam 2004 New York).
59 . JE Loehr ve T. Schwartz. Tam Katlm Gc : Enerj , De l Zaman, ynetme H gh Performance b r n

art d K sel Yen leme (: Free Press, 2004 New York).
60 . VE Frankl. Adamn Anlam Aray (Boston: Beacon Press, 2006).
61 . JT Cac oppo, E. Hatf eld ve RL Rapson. Duygusal Bulama , Duygu almalar ve Sosyal Etk le m (New
York: Cambr dge Un vers ty Press, 1993).

62 . JW Pennebaker. Yukar Al: fade Eden y let r c Gc gr Duygular (New York: Gu lford Press, 1997).
63 . S. P nker. Bo Levha: nsanolunun Modern nkar e (New York: Pengu n, 2003).
64 . M. Coll ns. Sradan ocuklar, Olaanst retmenler (San Franc sco: Hampton Roads Publ sh ng, 1992).
65 . PG Z mbardo ve J. Boyd. Zaman Paradoksu: Ne w Hayatnz De t recek Zamann Ps koloj (New York:
Free Press, 2009).
66 . SR Peterson ve RL Bednar. zsayg: B r paradokslar d Kl n k Teor s ve Uygulamas Yen l kler (:

Amer kan Ps koloj Derne , 1995 Wash ngton, DC).
67 . MH Kern s. zsayg Sorunlar ve Cevaplar: o b r Kaynak K tab f Gncel Perspect ves (: Ps koloj Press,
2006 New York).
68 . T. Ben-Shahar. Daha Mutlu: Gnlk Sev n ve Last n G Gereklet rmen n Srlarn ren n (New York:
McGraw-H ll, 2007).
69 . O. Sachs. Mz kof l : Tales of Mus c ve Bey n (New York: V ntage, 2008).
70 . K. Re v ch ve A. Shatte. D ren Faktr f nd n 7 tular g
Gcnz ve Yaamn Engeller n Amak (New York: Three R vers Press, 2003).
71 . JS M ll. Kadnn t raf Ed lmes (Seattle, WA: CreateSpace, 2011).
72 . AH Maslow. nsanolunun Uzak Ulamlar (New York: Pengu n / Arkana, 1993).
73 . L. Kaplan Thaler ve R. Koval. Gzel Gc: Conque nasl r y l k le Dnyas (: Ta letme, 2006 New
York).
74 . S. Brown ve C. Vaughan. al: Bu Bey n, Ak ek ller Nasl ler Hayal ve Soul canlandrr (New York:
Avery T caret, 2010).
75 . Senge Senge. Inc Sanat ve Uygulama: Be nc D s pl n e renme rgt (New York: Ta , 2006).
76 . PJ Palmer. Hayatnz konuun edel m: Vocat o Ses D nleme n (: Jossey-Bas 1999 San Franc sco).
77 . Korgenen ef Sel gman. ren lm y mserl k: S z n M n De t r nasl d ve Your L fe (: V ntage 2006

New York).
78 . B. George. Otant k L derl k: t Srlar Red scover ng o Kalc Deer Yaratmak, Jossey-Bas Warren Benn s
Ser s (San Franc sco: Jossey-Bas, 2004).
79 . D. Schnarch. Tutkulu Evl l k: tutulmas Ak ve Sam m yet AlIV e Taahht l k lerde (New York: WW
Norton & Company, 2009).
80 . Ej Langer. D kkat (Cambr dge, MA: Da Capo Basn, A Merloyd Lawrence K tab, 1990).
81 . B. Fredr ckson. Poz t fl k: Temel Atma Aratrma t nasl ortaya karr o Poz t f Duygular, Overcom G zl
G kucaklayn e olumsuzluk ve Thr ve (: Ta Arket p 2009 New York).
82 . A. Bandura. z-Yeterl k: Kontrol Egzers z (New York: Worth Publ shers, 1997).
83 . Ar stoteles, RC Bartlett ve SD Coll ns. Ar stoteles' n N comachea n Et k (Ch cago: Ch cago Un vers ty
Press, 2011).

84 . TJ Thatchenkery ve C. Metzker. Takd r eden st hbarat: dln gr Acorn n M ghty Mee (San Franc sco:
Berrett-Koehler Publ shers, 2006).
85 . N Branden. Kend n deers z h ssetme ve Persona: z honor ng l Transformat on (New York: Bantam,
1985).
86 . N Branden. Benl k Saygs Alt Ayak: Kes n alma o n nc Alannda P oneer tarafndan zsayg (New
York: Bantam, 1995).
87 . HD Thoreau. Walden (Seattle, WA: CreateSpace, 2012).
88 . DK S monton. Darw nc Perspekt fler o: Gen us Kkenler n Yaratclk (New York: Oxford Un vers ty
Press, 1999).
89 . D. Shap ro. zerkl k ve Rahat Karakter (New York: Temel K taplar, 1984).
90 . D. Ste ndl-Rast. Kad r naslk, Dua Kalp: B r Yaklam t o Doluluk Yaam (Ramsey, NJ: Paul st Press,
1990).
91 . D. Zohar ve IN Marshall. SQ: B z m Sp r tua le balanmas l Intell gence (: Bloomsbury ABD, 2001 New
York).
92 . J. Badaracco. Sess zce Lead ng (Boston: Harvard Bus ness Rev ew Press, 2002).
93 . A. Faber ve E. Mazl sh. Yan konuun Nasl ocuklar d nle W ll ve L ste n Yan ocuklar konuun W ll
(New York: Scr bner, 2012).
94 . EL Dec ve RM Ryan. Kend nden determ nat o Handbook of n Aratrma (Rochester: Rochester Press
n vers tes , 2002).
95 . Ej Langer. Throug Kend n z Yen den Kefetmek: B r Sanat Olma On h D kkatl Yaratclk (: Ballant ne
Books, 2006 New York).
96 . SL Orem, J. B nkert ve AL Clancy. Deerl Koluk: De me Ynel k Olumlu B r Sre, Jossey-Bass

Dnyas ve Ynet m (San Franc sco: Jossey-Bass, 2007).
98 . Z. Magen. Ergen Mutluluunu Kefetmek: Taahht, Ama ,
Ve yer ne get rme (B n Oaks, CA: Sage Publ cat ons, 1998).
99 . Korgenen ef Sel gman. Ne De t reb lece n ve ne You Can not: Th e Baarl Kend nden y let rme
n Complete Gu de (: V ntage 2007 New York).
100 . RW Emerson. Doa ve D er Yazlar (Seattle, WA: CreateSpace, 2010).
101 . K. Rob nson ve L. Aron ca. Element: Bulma Nasl r Tutku Everyth ng de t r r (: Penguen 2009 New
York).
Autho Hakknda r

TAL BEN-SHAHAR, PHD, b r yazar ve ret m grevl s . "Pos t v" hakkndak dersler E Ps koloj "ve"
L derl k Ps koloj s ", Harvard'n tar h ndek en byk kurslar arasnda yer ald ve her dnem 1,400 renc
ekt - Harvard l sans renc ler n n yaklak yzde 20's n ekt . Mutlu Yazar : Ben-Shahar, mutluluk, benl k
saygs, esnekl k, hedef bel rleme, d kkat ek c olma ve l derl k konularnda dnya apnda danmanlk ve
konferanslar vererek Gnlk Sev n ve Kalc Yry Srlarn ren r. rgtsel davranlarda doktora dereces
ve Harvard'tan felsefe ve ps koloj dalnda l sans sah b .
Www.talbenshahar.co m

Istediğin Hayatı Seç

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Istediğin Hayatı Seç

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

15.08.2017 _Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/_Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.htm 2/127

I n hamdolsun Hayat Sen Wan se t

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/_Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.htm 3/127

-Ellen J. Langer , yazar D kkatl l k ve b r Art s Olma zer nde t

"Bu gzel k tap gml olan nad r b r marka le y parmak z tayor.

vdkler nden olmak Happ y

-Sonja Lyubom rsky , yazar a t How Mutluluk ler

-Nathan el Branden , Benl k Alt Stun Yazarlar m

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/_Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.htm 4/127

Ayrca Tal Ben-Shahar, Ph D

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/_Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.htm 5/127

Hatta Mutlu : Gnlk Joy ve Kalc Fulf llmen n kran Derg s t

Mutlu olmak : Sen Yok b r Zeng n, Mutlu L f Kurun Mkemmel Olacak e

sted n z HAYATI SEN

Mutluluk n D kkatl Yolu ler

Www.theexper mentpubl sh ng.co m

ISBN 978-1-61519-195-6 Ebook ISBN 978-1-61519-163-5

lk basm Ocak 2014 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/_Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.htm 6/127

2. Wonde d kkatl olun r

4. dnn ve purposefull hareket y

5. gven ve PRID kend n z Carry e

9. B r aryorsun olarak n z yaayn g

10. Akt f hardsh dersler almalar p

11. Takd r ve yo etrafnda olanlardan b lg u

12. Express ve revea l

13. w n-w n arayn

15. Vcuduna respec t

16. Kend luc oluturun k

17. Gerek sel kend n ze hatrlatn f

18. Tebl ve kompl kasyon t

19. B r yarar-f nde olun r

20. Empat ve Aklk d nle s

Deney m nde 21. Invest s

22. ner ak olun s

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/_Tal_Ben-Shahar_PhD_Choose_the_L fe_You_Want_The_b.htm 7/127

23. V zyonunuz yalnzca v zyonunuz d

24. le gerekl k ve hareket kabul t humor ve l ghtnes get rmek 25. s

Ne gerekten neml zer ne 26. Odak ler

27. Odaklanma ve nceltme k

29. umutlu ve Opt m st olun c

30. Bakalar goo h ssett r n d

Sre 33. Odak s

34. Zorluu ge c olarak alglama

Learn n n 36. Ak z hn n z ve kalp g

Deer n z n 37. Balan s

38. del beratel se y

40. Cam yarya kadar dolu gr

42. momen Ele t

43. Ne stersen yap d o

44. fa lur ren e

45. Yardm ve katkda bulunun

46. der n ve slowl nefes y

Yo 47. Sayg olanlar yakn u

48. bamszlk gcn korumak e

49. s z n pass o srdrlmes n

50. Teekkrler goo d

51. Embrace s lenc e

52. sen n sel kar drst olun f 53 d er bakn

54. Ne zaman yeter nce y olacan anlayn

55. Akt f s z n emot o kabul n

56. Exc temen t