90 VJETORI I INXHINIER VEHBI DERMANIT

Gjon Fierza, Agjencia Kombetare e Mjedisit

Vehbi Dermani, sht njeri ndr inxhinier e pyjeve m t

shquar, me m shume kontribute n Silvikulturen
shqiptare, nj arkitet i pyllezimeve dhe i mbrojtjes tokes.
N kt prvjetor t lindjes e sjellim n kujtes me
mirnjohje dhe respekt, si njeriun dhe specialistin model.
Urimit, per jete te gjat dhe t shendeteshme i bashkohen me
qindra specialiste pyjesh e bashkepuntore nga gjithe Shqiperia.
Para viteve 90, ka ekzituar nje brez pyjor i krijuar per shume vite me
mbjellje te haloreve qe fillonte nga Plepat e Durresit deri Spille. I gjithe
bregdeti shqiptare thuajse ka qene I pyllezuar me nje brez kryesisht
haloresh qe zinin nje siperfaqe rreth 3000 ha nga Velipoja ne Vlore. Tashme ky brez pyjor dhe kjo shifer I perket
se shkuares, sot dhe cdo dite qe po kalon ky brez pyjor po demtohet dhe po shkon drejt zhdukjes. Krijimi I ketij
brezi ka qene nder punimet me te veshtira te realizura nga silvikultoret shqiptar, por dhe nder realizimet me te
mira, ku padyshim nder specilistet me kontribute ne keto punime spikat ing. Vehbi Dermani

Sot tek kalon ne plazhin e e Golemit apo Shkembi i Kavajes, sheh se diku ka mbetur midis pallateve
shumkateshe dhe vilave ndonje dru pishe, ne pak mjedise sheh se diku formojne akoma nje grumbull pyjor, por
pyll nuk ka me. Po t shkosh drejt Karpanit Kavaje sheh se ka mbetur nje brez pisha pa shpyllezuar akoma si
ishull. Nese keni pase rastin t shkoni ne Spille sheh nje brez pyjor te mire qe do Zoti dhe deri tani nuk eshte
demtuar nga ndertimet pa dhe me leje. Ai pyll tashme duket si natyror. Ndonese kane kaluar vite nga kryerja e
atyre pyllezimeve ku kane kontribuar mjaft puntore e specialist pyjesh, ja vlen te vecojme njerin prej tyre. Ne kete

1
ditelindje te tije e sjellim ne kujtese, per vlerat njerzore dhe kontributin e tije t madh ne pylltarine shqiptare si
studjues, projektues dhe drejtues ne terren. Ky eshte inxhinier Vehbi Dermani. Bashkohesit dhe bashkepuntoret e
tije mund te sjellin shume kujtime dhe mbresa per inxhinier Dermanin. Une po mundohem ta permbledh me
shifra dhe fakte pune dhe veprimtarin e tije. Eshte modeli nga mund te mesojme te gjith dhe vecmas specilistet e
rinje.
Pasi mbaroj studimet e filloj punen: Ne ndermarrjen e Sistemimeve malore Tirane ku realizoj: Projektimi I
veprave e ndjekja e sistemimit te punimeve te kantjerit Selite (Tirane), Manasdere ( Elbasan), Kosove (Lushnje),
Korce, Vlore, etj. Kalon ne Kom. Ekz. K.P. Qarkut Elbasan ku ne nivelin e kryespecialistit drejton administrimi i
fondit pyjor te rretheve Elbasan, Librazhd, Gramsh. Transferohet ne Ndermarrjen e Pyjeve Durres ku merret me :
Projektimi e zbatimi i pyllezimeve me pisha ne bregdetin e rrethit te Durresit; Golem, Spille, Spitalle, Rrushkull,
Hamalle dhe eksperimentimi i teknikave per perforcimin e ranishteve, etj. Projektimi e zbatimi i punimeve per
permiresimin e konvertimin e rreth 1000 ha dushkajave te zones se Ishmit. Permiresimi i 300 ha pyje dafine te
degraduara ne Kalane e Turres-Kavaje, eksperimentimi i teknikave per rimekembjen, rritjen e rendimentit,
perpunimin e gjethit te dafines, krijimin e kantjerit. Hartimi i projekteve per sisetmimin e perrenjve ne grupet me
Hungareze e Bullgare, per bonifikimin e fushave te Thumanes dhe Delvines.

Pas nje kontributi dhe ne pervoje te gjate ne terren ai transferohet ne Byrone e Projektimeve Pyjore-Institutin e
Studimit te Tokave, Stacionin e Pyjeve Tirane. Ketu realizon shume projekte, studime dhe botime; Ka hartuar reth
40 projekte ne pyllezime te mijra ha qe nga bredeti I Durresit deri ne geshtenjat e Pogradecit , mbi 60 projekte te
sistemimit te te perrenjeve nga Lezha ne Berat, mbi 20 projekte te mbareshtimit te rezervateve te gjuetise dhe te
rritjes se fazanit, me dhjetra jane projektet e permiresimit te dushkajave dhe geshtenjave nga Tropoja ne
Pogradec. Ka ndjekur tema studimi e eksperimentimi ne fushen e pyllezimeve, intensitetin e gerryerjeve,
dendesine e normat ne mbjelljen e farave ne fidanishte e perdorimi i teknikave te reja ne fidanishte. Ne
bashkepunim ka botuar dy tekste universitare:-Pyllezime, dy pjese; Sistemimi i pellgjeve malore, dy pjese, Si
autor dhe bashkautor ka hartuar udhezuesit, Per grumbullimin e perpunimin e farerave, prodhimin e fidaneve,
projektimin e zbatimin e punimeve me pyllezime; Per mbrojtjen e pyjeve nga zjarret; Per projektimin e
zbatimin e punimeve per sistemimin e perrenjve , Per hartimin e projekteve te rezervateve te gjuetise. Ne
Buletinin Ekonomia Pyjore (botim i Institutit ) dhe Buletinin e Shkencave Bujqesore, jane botuar mbi 20 artikuj
problemor e studime. Per shume vite ka qene anetar i Keshillit Shkencor te Stacionit te Pyjeve, antar I Komitetit
te Shkencave si dhe antar I Keshillit Teknik te Ministrise se Bujqesise . Edhe pas daljes ne pension inxhinier
Vebiu eshte aktiv ai eshte pjese e shoqateve dhe forumeve qe kontribuojne per pyjet dhe mjedisin. Ai gjate punes
eshte dekoruar me medalje te ndryshme pune.

2
Per kontributin e vecante ne pylltarine shqiptare me propozim te Shoqates se Specialisteve te Pyjeve ne
kuadrin e 90 vjetorit te Sherbimit Pyjor Shqiptar (2013) , ai u dekorua nga Presidenti i Republikes me
MEDALJEN E MIRENJOHJES me motivacionin: Pr kontribut t veant n hartimin dhe zbatimin e
projekteve t pyllzimeve n brezin bregdetar t rrethit t Durrsit, nga derdhja e lumit Ishm deri n derdhjen
e lumit Shkumbin
Nga kujtimet e inxhinier
Vehbiut kemi perzgjedh kete
pjese: Pyllzimi i ranishteve
bregdetare
Ranishtet bregdetare t ktij rrethi
(Durresit) shtrihen nga derdhja e
Ishmit tek ajo e Shkumbinit, me
gjersi 100 m e m shum. Prpjekjet
e para pr pyllzimin e ktyre
ranishteve kan nisur n vitin 1941,
duke u mbjell nj ngastr me pish
deti (me fidan) dhe nj me pish t
but (me fare) e ndrmjet tyre edhe
pish e egr e selvi, q nuk dhan
rezultate. Rreth viteve 195354, nga
Prof. Ilia Nako u bn prpjekjet e
para pr pyllzimin e ranishteve afr
3
shkmbit t Kavajs. Duke qen zon me shtrirje t ngusht e me rr t lvizshme, u krijuan disa ngastra t
vogla, ku u eksperiementuan pisha e but dhe ekualipti. N zonat m t rrahura nga errat, mbjelljet u shoqruan
t mbrojtura nga kosha gjysmrrethi, ndrtuar me purteka me lartsi 20-25 cm. Rezultate m t mira dhan
pyllzimet me pish t but, mbjell m afr bregut t detit, ndrsa ato me ekualipt, mbjell n thellsi t bregut,
psuan mjaft dmtime dhe kan mbetur n kmb vetm pak ekzemplar. Edhe n mbjelljet me pish pati mjaft
dmtime, duke mos prballuar thatsirn dhe errat. Mbjellje me pish t but u kryen dhe n afrsi t fshatit
Qerret. Por, pyllzime n siprfaqe m t mdha u kryen pas vitit 1955 me pish t but e m von pish deti.
Farat e nevojshme u siguruan nga ngastrat e mbjella n vitin 1941 dhe nga pyjet e Divjaks. Mbjelljet kryheshin
me fidan me buk dheu, ndrsa m von me qeska. N ver me thatsir t zgjatur dhe ne relieve m t ngritura,
jan kryer edhe ujitje, pothuaj me krah e me mjaft mund. Pr mbrojtjen e fidanve q ndodheshin m afr detit, u
eksperimentuan edhe breza me kallam t but, por q nuk dhan rezultate t mira, pasi kallami pati zhvillim t
dobt. Mbjelljet e mbrojtura nga koshat jan prdorur m shpesh n zonat m afr bregut t detit, ku viheshin n
lvizje masa rre. Fidant e pishs, prodhuar n fidanishten e Kavajs, kultivuar n vllaja, si dhe ato me qeska,
dendur jan dmtuar nga
Lophodermium
moorosporum, prandaj pr
t ndihmuar fidant e
dobsuar nga kjo
smundje, t cilt nuk do t
mund tu rezistonin
kushteve t pafavorshme si
thatsira dhe varfria e
theksuar, jan kryer edhe
plehrime me nitrat.
Prvoja e fituar gjat
pyllzimit t ksaj pjese t
bregdetit, na nxiti t
ndrmerrnim m me guxim
punime pr pyllzime n
bregdetin e Gjirit t Lalzit,
nga Rrushkulli deri n
Shn Pjetr (Hamalle), si
dhe n rrjedhje t lumit
Shkumbin (Spille).
Mbjelljet u br me fidan
t kultivuar n qeska.
Prdorimi i koshave dhe plehrimet kimike nuk qen m t nevojshm, pr shkak t kushteve disi m t favorshme.
Fidant e pishs s detit rezultuan me rezistent ndaj Lophodermium. Ndrhyrjet me rrallime u bn pas mbylljes
s kurorave, ka u arrit vetm pas 15 vjetsh. Sot kto objekte jan kthyer n qendrat m me perspektiv pr
zhvillimin e turizmit.
******************

Vehbi Dermani ka lindur ne Durres me 04.10. 1927, jeton ne Tirane dhe ne Itali
Eshte diplomuarInxhinier Pyjesh ne Institutin e Sivikultures Brashove, Rumani ( vitet 1948 1953).
1953 Fillon pune ne Ndermarrja e Sistemimeve malore, Tirane
1953 - 1956 Kom. Ekz. K.P. Qarkut Elbasan (Seksioni i Bujqesise)
1956 - 1969 Zyra e Pyjeve, Ndermarrja e Pyjeve Durres
1969 - 1975 Byroja e Projektimeve Pyjore Tirane (pergjegjes i grupit te projektimeve)
1975 - 1979 Instituti i Studimit te Tokave (pergjegjes i grupit te projektimeve)
1979 - 1988 Stacioni i Pyjeve (pergjegjes i grupit te projektimeve ne pyllezime, sistemim e e gjueti)
1989 - Del ne pension