Pahayagan

Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya

Tindahan ng pahayagan.

Ang pahayagan, diyaryo, o peryodiko ay isang uri ng paglilimbag na naglalaman ng balita,

impormasyon at patalastas, kadalasang na imprenta sa mababang halaga. Ito ay maaaring
pangkalahatan o may espesyal na interes, at kadalasan itong inilalathala ng araw-araw o lingguhan.
Ang kauna-unahang naimprentang peryodiko ay inilathala noong 1605, at nakikipagsabayan pa rin
kahit umusbong na ang mga bagong teknolohiya tulad ng radyo, telebisyon, at ang internet. Dahil sa
mga bagong pag-papaunlad sa internet, nagkaroon ng pagsubok sa industriya ng mga peryodiko.
Bumaba ang sirkulasyon nito sa mga bansa, kaya't ang iba ay lumilipat mula imprenta patungo sa
internet online, na nagdulot ng pagbaba ng kita sa mga peryodiko. May mga lumalabas ng mga
prediksiyon na baka lumiit o mawala na ang halaga nito, ngunit batay sa kasaysayan, hindi
nalagpasan ng mga bagong teknolohiya tulad ng radyo at telebisyon ang mga nakalimbag na media.
Simula nang maging "journal" (talaan ng pangyayari) ang pahayagan, ang propesyong may
kinalaman sa paggawa ng diyaryo ay tinawag na peryodismo.
Sa panahon ng "Dilaw na Peryodismo" noong ika-19 na siglo, madaming pahayagan sa Amerika ay
bumase sa mga nakaliligalig na mga kuwento, sinadya ito upang galitin o pukawin ang madla imbes
na magbigay impormasyon. ang mahigpit na pamamaraan ng pag-ulat na nakabase sa pagsisiyasat
at kawastuhan ay muling sumikat bandang ikalawang pandaigdig.
Ang pamumuna sa peryodismo ay iba-iba at minsan ay marubdob. Ang krebilidad ay
pinagdududahan dahil sa mga hindi kilalang pinagmulan, mga mali sa detalye, pagbaybay, at
balarila, totoo o kaya natutuklasang hindi patas, at mga alingasngas na may kinalaman sa
panunulad at paggawa ng kuwento.
Noon, ang pahayagan ay madalas na pagmamay-ari ng mga makapangyarihang tao, at ginamit ito
upang magkaroon ng boses sa pulitika. Pagkatapos ng 1920 halos lahat ng malalaking palimbagan
ay naging bahagi ng ugnayang pinalalakad ng malalaking samahan tulad ng Gannett, The
McClatchy Company, Hearst Corporation, Cox Enterprises, Landmark Media Enterprises LLC,
Morris Communications, The Tribune Company, Hollinger International, News Corporation, Swift
Communications, at iba pa.
Tabloid
Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya

Mga tabloid na Briton noong Hulyo 5, 2011

Ang tabloid ay isang uri ng dyaryo na mayroong masmaliit na sukat ng pahina kaysa sa broadsheet,
bagaman walang pamantayan na sukat para sa tabloid. Ang terminong tabloid journalism (o
periyodismong tabloid), kasama ang paggamit ng malalaking imahe, ay nagbibigay-diin sa mga
paksa tulad ng mga kahindik-hindik na kwento ng mga krimen, astrolohiya, tsismis, at telebisyon.
Gayunman, ang ibang respetadong dyaryo, tulad ng The Independent at ng The Times ay may
parehong sukat sa tabloid, at ang sukat na ito ay ginagamit sa United Kingdom ng halos lahat ng
lokal na dyaryo. Doon, ang sukat ng pahina ay humigit-kumulang na 430mm x 280 mm
(16.9 pulgada x 11.0 pulgada). Sa Estados Unidos, ito ang karaniwang porma na ginagamit ng mga
dyaryong alternatibo. Ang ilang dyaryong maliliit na umaangkin ng mas mataas na pamantayan ng
pamamahayag ay tumutukoy sa kanilang sarili bilang mga diyaryong compact.
Ang mga mas malalaking dyaryo na iniuugnay sa mas malaking kalidad ng pamamahayag ay
madalas ng tinatawag na mga broadsheet, at ang titulo na ito ay karaniwan paring ginagamit, kahit
man lumipat na ang mga dyaryo sa paglalathala sa mas maliliit na pahina tulad ng ginagawa na ng
maraming dyaryo sa mga nakalipas na taon. Sa gayon, ang terminong tabloid at broadsheet sa
panahong ito ay, sa di-teknikal na paggamit, mas naglalarawan ng posisyon ng isang dyaryo, kaysa
sa sukat nito.
Ang Berliner format na ginangamit ng mga pinakapopular na dyaryong Europeo ay may sukat na
namamagitan sa laki ng tabloid at broadsheet. Sa konteksto ng dyaryo, ang terminong Berliner ay
karaniwang ginagamit sa paglarawan ng sukat lang, at hindi sa paglarawan ng ibang katangian
ng pahayagan.
Komiks
Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya
Para sa ibang gamit, tingnan ang Komiks (paglilinaw).

Little Sammy Sneeze (1904-06) ni Winsor McCay

Ang komiks ay isang grapikong midyum na kung saan ang mga salita at larawan ang ginagamit
upang ihatid ang isang salaysay o kuwento. Maaaring maglaman ang komiks ng kaunti o walang
salita, at binubuo ng isa o higit pang mga larawan, na maaaring maglarawan o maghambing ng
pagkakaiba[1] ng teksto upang makaapekto ng higit sa lalim. Bagaman palagiang paksang
katatawanan ang komiks sa kasaysayan, lumawak na ang sakop ng anyo ng sining na
kinabibilangan ang lahat ng mga uri (genre), hinahayaan ang mga artistang tuklasin ang
kanilang sariling ekspresyon.
Magasin
Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya

Ang magasin ay peryodikong publikasyon na naglalaman ng maraming artikulo, kalimitang

pinopondohan ng mga patalastas. Ito ay nagbibigay ng impormasyon sa mga mambabasa.
Maaring maipamahagi ang mga magasin sa pamamagitan ng koreo, pagbebenta sa mga tindahan
ng pahayagan, aklat o ibang mga nagbebenta, o sa pamamagitan ng libreng pamamahagi sa piling
lugar na pagkukuhanan.
I. LAYUNIN:

Pananaliksik : Dokumentaryong Pantelebisyo

Paggawa ng Pananaliksik gamit ang dokumentaryo

Mga Konseptong may Kaugnayang Lohikal Kasanayang Pangkaalaman

A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang sariling pamamaraan sa paglalahad ng mga

natutunan sa napanonood na dokumentaryo .

Naipamamalas ang kakayahan sa pagsasagawa ng isang pelikula sa tunay na buhay.

Naipapahayag sa lohikal na pamamaraan ang mga katwiran at mga pananaw.

Nagagamit nang wasto ang mga ekspresyong hudyat nglohikal kaugnayang lohikal

B. Pamantayang Pagganap

Nasusuri ang isang dokumentaryong napanood. Nakagagawa ng isang dokumentaryo sa sariling lugar
Nauunawaan ang bawat paraan sa paggamit ng kaugnayang lohikal

Nagagamit sa pagsusulat ang mga kaugnayang lohikal

C. Learning Competencies / Layunin isusulat ang LC code ng bawat isa. F8ppON-IIIe-f-30

F8ppON-IIIg-h-31

F8ppON-IIIe-f-32

F8ppON-IIIe-f-32

III. Kagamitang Pampagkatuto Learning Materials/Teachers Guide

A. Sanggunian:

1. Patnubay ng Guro CG FIL.8

2. Modyul ng Mag-aaral: LM Filipino 8

3. Pahina ng ibang aklat na ginamit LM 473

B. Iba pang kagamitang

Pampagkatuto

IV. PAMAMARAAN:

A. Pangganyak/Balik-aral:

Pagbabalik-tanaw sa napanood na Dokumentaryo

Paghihinuha ng dapat isasagaw para sa isang pananaliksik pandokumentaryo

Pagbabalik-tanaw ng dating aralin

Pagbabalik-aral sa dating aralin

B. Tanging layunin sa pagtatalakay ng aralin:Naipapaliwanag ang dahilan ng khirapan.

Magiging bukas ang isipan saa para sa gawain.

Naglalahad ng bagong aralin gamit ang rebyew

Naibabahagi ng bawat isa ang natutunan sa dating aralin.

C. Paglalahad ng mga halimbawa para sa kahandaan ng aralin Iproseso ng guro ang sagot ng mga mag-
aaral

Nailalahad ang pamantayan sa pananaliksik

Pagtatalakay ng bawat paraan ng ugnayang lohikal Paghahanda para sa gawain

D. Pagtatalakay ng makabagong Konsepto para sa bagong kasanayan #1 Batay sa natalakay …

ipahayag ng mga mag-aaral kung ano ang kani-kanilang mga reaksiyon Pagpapaliwanag ng pamantayan

Pagsasanay sa paggamit ng ugnayang lohikal sa pangungusap Gamit ang diurnal isasagawa ang
gawin3.2.0 sa pahina 481-483

E. Pagtatalakay ng makabagong Konsepto para sa bagong kasanayan #2 Ang pagkakaiba ng karanasan ng

mga tauhan sa 2 dokumentaryong napanood

Pag-unawa sa gawain Pangkatang Gawain: Gagawa ng isang paglalahad ng napanood na dokumentaryo

gamit ang sanhi at bunga…..2,3,4.

Pagsusuri ng Gawain pang-isahan

F. Kakitaan ng kasanayang Pampagkatuto (Leads to Formative Assessment 3)

Makapagsusulat ng sriling pagsusuri hinggil sa napanood "AKo’y Pitong Taong Gulang”

Pagsasagawa ng gawaing pampangkat

Isahang pag-unawa

G. Pag-uugnay ng natutunang Konsepto/kasanayan sa tunay na buhay

Naipapahayag ng mga mag-aaral ang karanasan tungkol sa napanood

Naisapuso ang kahalagahan ng Gawain para sa kapakanan at impormasyong maibibigay nito sa

sankatauhan.

Pag-uulat ng gawin

Pagbibigay ng buong oras para sa gawain

H. Pagbuo ng konglusyon at hinuha sa aralin Paano makatutulong ang ganoong impormasyon sa

kapakanan ng mga mahihirap? Ang bawat pangkat ay gagawa ng plano pra sa pananaliksik Ebalwasyon
ng guro at puna sa gawain Dito makikita at matanto ang kaalamang napulot ng mga mag-aaral sa aralin.
I. Ebalwasyon ng kaalaman Sumulat ng isang lathalain/editorial tungkol sa nakitang dokumentaryo
Ipahayag ng bawat pangkat ang nagawang palano para sa isang kritik. Batay sa resulta ng gawain

Mapatunayan ang kasanayan batay sa Gawain na magsisilbing ebalwasyon sa buong aralin.

J. Iba pang Gawain pampagkatutoMagpangkatan at gagawa ng isang dokumentaryo sa sariling lugar na

naglalahad ng kahirapan sa buhay. Pangangalap ng subject for the project. Dalhin ang diurnal para sa
isang pangwakas na gawin sa aralin 5. Paano nakadagdag ang media sa kaalaman ng kabataan o mag-
aaral? Isulat sa diurnal.

V. Puna

VI. Balik-tanaw

A. Blg. Ng mga mag-aaral na nakakuha ng 80% sa Pormatibong pagsusulit

Inihanda ni:
KONTEMPORARYONG DAGLI
Ang dagli ay isang anyong pampanitikan na maituturing na maikling maikling kuwento. Bagamat
walang katiyakan ang pinagmulan nito sa Pilipinas, sinasabing lumaganap ito sa unang dekada ng
pananakop ng mga Amerikano.
Wala ring nakatitiyak sa angkop na haba para masabing dagli ang isang akdang pampanitikan.
Subalit sinasabing kinakailangang hindi ito aabot sa haba ng isang maikling kuwento. Kabilang sa
kilalang mga manunulat ng dagli
sina Iñigo Ed. Regalado na may talipanpang Tengkeleng, Jose Corazon de Jesus, Rosauro Almario
(Ric. A. Clarin), Patricio Mariano, Francisco Laksamana, at Lope K. Santos.
Sa pananaliksik ni Rolando Tolentino, sinabi ni Teodoro Agoncillo na sumulpot ang dagli noong
1902, kasabay ng pagkakalathala ng pahayagang Muling Pagsilang na pinamahalaan ni Lope K.
Santos, at nagpatuloy hanggang 1930.
Ayon naman kay E. Arsenio Manuel, nag-ugat ang dagli sa panahon ng pananakop ng mga Kastila.
Naging tampok ang mga ito sa mga pahayagang Espanyol at tinawag na Instantaneas. Gayunman,
hindi malinaw kung hinango nga ng mga manunulat sa Tagalog ang ganitong anyo mula sa mga
Español dahil
hindi pa malinaw noon kung anong uri ang itatawag sa akdang anyong prosa ngunit patula ang
himig.
Nagkaroon lamang ng linaw ang anyong prosang gaya ng maikling kuwento at nobela pagsapit ng
1920, at mula rito'y lalong sumigla ang pagpapalathala ng dagling nasa ilalim ng sagisag-panulat
Ayon kay Aristotle Atienza, malaking bilang ng mga dagli na nakalap nila ni Tolentino para sa
antolohiyang “Ang Dagling Tagalog: 1903-1936” ang tumatalakay sa karanasan ng mga lalaki sa
isang patriyarkal na lipunang kanilang ginagalawan. Karaniwan ding iniaalay ang dagli sa isang
babaeng napupusuan subalit may ilan ding ginamit ito upang ipahayag ang kanilang mga
damdaming makabayan at kaisipang lumalaban sa mananakop na Amerikano.
Sa obserbasyon ni Tolentino, nagpapalit-palit ang anyo ng dagli mula sa harap na pahina ng mga
pahayagan hanggang sa maging nakakahong kuwento sa mga tabloid o tampok na kuwento
(feature story) sa mga kolum, pangunahing balita (headline) sa pahayagan, at telebisyon. Aniya,
“na-transform na ang dagli, hindi na ito tinawag na dagli at nagkaroon na ng ibang lehitimong
pangalan at katawagan—anekdota, slice-of-life, day-in-the-life, at iba pa at lehitimasyon (pagpasok
ng ganitong uri ng kwento sa media).”
ANG DAGLI SA KASALUKUYAN
Karaniwang napagkakamalang katumbas ng flash fiction o sudden fiction sa Ingles ang dagli. Nguni't
ayon sa panayam kay Dr. Reuel Molina Aguila, naunang nagkaroon ng dagli sa Pilipinas (1900s)
bago pa man nagkaroon ng katawagang flash fiction na umusbong noong 1990. Maaari itong
nagmula sa anyong pasingaw at diga ng magbabarkada kung kaya't masasabing marami sa
mga probinsya at malalayong lugar ang nagkaroon ng ganitong paraan ng kuwentuhan.
Noong 2007, lumabas ang antolohiyang “Mga Kwentong Paspasan” na pinamatnugutan ni Vicente
Garcia Groyon. Taong 2011 naman nang mailathala ang “Wag Lang Di Makaraos (100 Dagli Mga
Kwentong Pasaway, Paaway at Pamatay)” ni Eros Atalia kung saan, ayon sa blogger na si William
Rodriguez, tinatalakay ang “samu’t saring pangyayari sa lipunan sa paraang madaling unawain dahil
simple lang ang paggamit ng wika.” Inilathala naman nitong Mayo 2012 ang koleksiyon ng mga dagli
ni Jack Alvarez na may pamagat na "Ang
Autobiografia ng Ibang Lady Gaga" na ayon kay Aguila: "Naiangat ni Jack Alvarez ang dagli sa
isang sining ng paglikha ng malaking daigdig mula sa maliit
at partikular na karanasan… Isang makabuluhang kontribusyon ito sa panitikan ng bansa.
Sa kasalukuyang panahon, ang dagli ay halos ihambing din sa tulang tuluyan, pasingaw, at proto-
fiction o micro-fiction sa Ingles.
Narito ang isang halimbawa ng dagli na isinulat ni Salvador R. Barros
"Tungkol sa mga bagay na pumapasok sa pandinig, ang lalaki, babae, at reporter ay may malaking
ipinagkakaiba.”
"Ang pumapasok sa isang tainga ng lalaki ay lumalabas sa kabila.”
"Ang pumapasok sa dalawang tainga ng babae ay lumalabas sa bibig.”