PAMARAANG PABUOD:

TRADISYUNAL

1
 Pamaraang Pabuod: Tradisyunal (Inductive Method)

Ang pamaraang ito ay angkop gamitin sa pagtuturo kaugnay ng pagbubuo ng

mga tuntunin o pagkakaroon ng isang paglalahat o generalization. Ang pamaraang
ito, kung minsan ay tinatawag na “Limang Pormal na Hakbang sa Pagtuturo,” o di
kaya’y ang “Herbartian Method” sapagkat ipinakilala ito sa larangan ng pagtuturo ni
Herbert. Sinasabi ring ito ay nagsisimula sa nalalaman patungo sa hindi nalalaman.

Nagsisimula sa mga halimbawa patungo sa tuntunin kaya't nasasabing ito ay

“egrule” napamamaraan (example then rule).

Narito ang limang pormal na hakbang sa pagtuturo na naaayon sa

pamaraang pabuod:

1. Paghahanda (Preparation)
Sa bahaging ito ay inihahanda ng guro ang kaisipan ng mag-aaral para sa
araling tatalakayin. Sinasariwa rito ang dating aralin na may kaugnayan sa bagong
pag-aaralang aralin. Ginigising din sa bahaging ito ang kawilihan ng mga mag-aaral
hinggil sa bagong aralin. Sa ilalim ng hakbang na ito ay nakikitaang balik-aral at ang
pagganyak.

2. Paglalahad (Presentation)
Sa bahaging ito inilalahad ang bagong aralin sa pamamagitan ng
pangungusap, talata,dula, tugma o anumang lunsaran.

3. Paghahambing at Paghahalaw (Comparison and Abstraction)

Samakatuwid, ibinibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng pinag-aaralan.

4. Paglalahat (Generalization)
Sa bahaging ito ng pabuod ay pinagbubuo ang mga mag- aaral ng tuntunin o
ngpaglalahat. Tandaan, ang mga mag-aaral ang dapat bumuo ng tuntunin o
paglalahat at hindi ang guro. Sa bahaging ito, susubukin ng guro kung nalalaman na
talagang mga mag- aarala ng paksang-aralin.
Maaaring papagbigayin ang mga batang pangungusap na ginagamit nang
wasto ang salitang pinag-aralan. Maaari ring magbigay ng maikling pagsubok na
pasulat.

5. Paggamit (Application)
Sa bahaging ito, susubukin ng Guro kung nalalaman na nga talaga ng mga
mag-aaral ang paksang aralin.

2
 TRADISYUNAL

Ang tradisyunal na paraan ng pagtuturo ng ating nakagisnan at nakalakihan

ayon kay Novak (1998), ang tradisyunal na pamamaraan ng pagtuturo ay
nakapokus sa Guro bilang isang taga-kontrol sa kapaligiran ng mga mag-aaral.
Nasa Guro ang responsibilidad at sa kanyaang mga paraan at estratehiyang
gagamitin sa pagtuturo sa kanyang mga estudyante. May ilang nagsasabi na ang
paraan ng pagtuturong ito ay isang “spoon feeding of knowledge”. Nakapaloob ditto
ang paggamit ng mga iba’t ibang makakapal o maninipis na libro bilang batayan
para sa pag-aaral at maging sa pagtuturo.

BANGHAY ARALIN SA FILIPINO GRADE 4

I. LAYUNIN
1. Natutukoyangdalawangayos at bahagingpangugngusap.
2. Napapahalagahanangdalawangayos at bahagingpangungusap.
3. Nakabubuongsarilingkonseptohinggilsanatalakaynapaksa.
II. PAKSANG ARALIN
PAKSA: Ayos at bahagingpangungusap
KAGAMITAN: KagamitangBiswal
SANGGUNIAN: Akademikong Filipino1
III. PAMAMARAAN: PAMARAANG PABUOD; TRADISYUNAL

GAWAING GURO GAWAING MAG-AARAL

I. PAGHAHANDA
A. Panimulang Gawain

1) Panalangin Magsisitayo ang lahat at mananalangin.

Bago tayo tumungo sa tatalakayin Sa ngalan ng Ama ng Anak… Amen.
natin sa araw na ito manalangin
muna ang lahat.
Magandang umaga din po sa inyo Ginoong Toto!
2) Pagbati Mabuti naman po.
Magandang umaga mga bata at
Kamusta kayo ngayong araw?
Sasabihin ngkaklase kung sino ang liban sa klase.
3) Pagtala ng mga
Liban

3
 Sa klaseng ito, meron Sasagot ang napiling estudyante.
bang lumiban sa klaseng
ito?

B. Balik-Aral

Bilang balik tanaw sa pinag-

aralan ano ang kahulugan
ng pangungusap? At
tatawag ang Guro.

Magaling!

Ang pangungusap ay lipon ng mga Sasabihin ng mag-aaral kung ito ay pangungusap.

salita na naglalahad ng buong
diwa.

C. Pagganyak

Magpapakita ng halimbawa ng
pangugngusap.

Kung gayon, may kaugnayan sa

ating tatalakayin sa mga sandaling
ito.

II. PAGLALAHAD

Okay class, nalaman na natin

ang kahulugan ng
pangungusap. Ngayon dumako
na tayo sa bahagi at ayos ng
pangungusap. Ito ang (Nakikinig ang mga mag-aaral)
karaniwang ayos at di-
karaniwang ayos!

Dalawang bahagi ng
pangungusap:

Panaguri

4
-naglalahad ng impormasyon
Nakikinig at nakikilahok ang mga estudyante at isa
Paksa isa silang sasagot sa mga katanungan naibibigay
ng guro.
-ang pinag-uusapan
Opo sir!
Dalawang ayos ng
pangungusap:

Karaniwang ayos

-na nauuna ang panaguri

sinusundan ng paksa.

Di-karaniwangayos

-na nauuna ang paksa at

sinusundan ng panaguri.
Ginagamitan ito ng pangawing
na ay.

Magbibigay ang Guro ng ilang

halimbawa ng pangungusap na
may ayos at bahagi ng
pangungusap.

III. PAGHAHAMBING AT
PAGHAHALAW

Paghahambingin ng Guro ang

dalawang ayos ng
pangungusap.
Tatayo ang isang mag-aaral.
Magtatanong ang Guro.

May pagkakaiba ba ang

dalawang ayos ng
pangungusap?

5
 Ipapaliwanag ng Guro sa mga
estudyante ang pagkakaiba
nito.

IV. PAGLALAHAT
Okay class, sino sa inyo
ang makakapaglalahad ng
ating tinalakay sa araw na
ito?

Tatawag angGuro.

V. PAGGAMIT
Susubukin ng guro ang
mga mag-aaral sa
pamamagitan ng
pagbibigay ng ilang mga
gawain.(Malalaman ng guro
kung naiintindihan ng
kanyang mag-aarala ng
kanyang leksyon sa
pamamagitan ng isang
pagsusulit nailalagay niya
sa isang biswal aid) (Kumuha ang mga estudyante ng papel at ballpen,
sasagutan nila ang tanong na inilagay ng kanilang
Panuto: Isulat kung guro sa biswal aid)
angnakasalungguhit ay
simuno o panaguri.
(Ipapasa ng mag-aaral ang kanilang papel sa guro)
Bibigyan lamang ng limang
minute ang mag-aaral sa
pagsagot ng gawain.

VI. TAKDANG-ARALIN
(Gumawa ng limang
ayos ng pangungusap
gamit ang karaniwang
ayos at di-karaniwang
ayos)

Iyan lamang para sa araw na ito.

6
Hanggang samuli nating pagkikita.
Paalam!
Paalam po, Sir Toto! Mabuhay!

Repleksyon

Ang pamaraang pabuod ay inuuna ang halimbawa ng mga bago ang

paliwanag ng Guro. Ipinapakita rito ang kaalaman ng estudyante sa paksang hindi
pa nila natatalakay at malalaman ng guro kung may nalalaman ba ang kaniyang
estudyante o kung hindi nila alam ang iyong paksang tatalakayin. Hinahayaan ng
pamamaraang ito na mag isip ang mga estudyante ukol sa mga halimbawang
naibigay ng kanilang guro. Ang pamamaraang ito ay medyo komplikado kung ang
tuturuan ay nasa mababang antas ng baitang ang mga estudyante. Natutunan kong
kailangan ang pabuod upang hayaan ang mga estudyante na mag isip nang hindi
tinutulungan ng guro. Ang tradisyunal na pagdulog ay hindi epektibo sa mga
hayskul, ito ay sa mga elementarya lamang.

7
PAMARAANG PABUOD:
KOMUNIKATIBO

8
 Pamaraang Pabuod (Inductive Method)
Ang pamaraang ito ay angkop gamitin sa pagtuturo kaugnay ng pagbubuo ng
mga tuntunin o pagkakaroon ng isang paglalahat o generalization. Ang pamaraang
ito, kung minsan ay tinatawag na “Limang Pormal na Hakbang sa Pagtuturo,” o
di kaya’y ang “Herbartian Method” sapagkat ipinakilala ito sa larangan ng
pagtuturo ni Herbert. Sinasabi ring ito ay nagsisimula sa nalalaman patungo sa hindi
nalalaman. Nagsisimula sa mga halimbawa patungo sa tuntunin kaya't nasasabing
ito ay “egrule” na pamamaraan (example then rule).
Narito ang limang pormal na hakbang sa pagtuturo na naaayon sa
pamaraang pabuod:
1. Paghahanda (Preparation)
Sa bahaging ito ay inihahanda ng guro ang kaisipan ng mag-aaral
para sa araling tatalakayin. Sinasariwa rito ang dating aralin na may
kaugnayan sa bagong pag-aaralang aralin. Ginigising din sa bahaging ito
ang kawilihan ng mga mag-aaral hinggil sa bagong aralin. Sa ilalim ng
hakbang na ito ay nakikita ang balik-aral at ang pagganyak.
2. Paglalahad (Presentation)
Sa bahaging ito inilalahad ang bagong aralin sa pamamagitan ng
pangungusap, talata, dula, tugma o anumang lunsaran.
3. Paghahambing at Paghahalaw (Comparison and Abstraction)
Sa bahaging ito, nagkakaroon ng paghahambing ang mag-aaral sa
bagong aralin at sa mga nakaraang aralin na kanila nang natutunan.
4. Paglalahat (Generalization)
Sa bahaging ito ng pabuod ay pinagbubuo ang mga mag- aaral ng
tuntunin o ng paglalahat. Tandaan, ang mga mag-aaral ang dapat bumuo
ng tuntunin o paglalahat at hindi ang guro. Sa bahaging ito, susubukin ng
guro kung nalalaman na talaga ng mga mag- aaral ang paksang- aralin.
Maaaring papagbigayin ang mga bata ng pangungusap na ginagamit
nang wasto ang salitang pinag-aralan. Maaari ring magbigay ng maikling
pagsubok na pasulat.
5. Paggamit (Application)
Maaaring bigyan ng pagsusulit na pagpupuno sa puwang o ano mang
pagsusulit ngunit sikaping sa paggamit na ito ng bagong natutuhan ay
magamit nila sa lalong makahulugan at makabuluhang sitwasyon.

Komunikatibo

Ayon kay Chomsky, ang kasanayang komunikatibo ay magkasamang

language competence (kaalaman sa wika) at language performance (kakayahan

9
sa paggamit ng wika). Ayon naman kay Titon, ang kasanayan sa wika ay hindi
lamang sa kaalaman sa gramatika o sa tuntuning gramatikal kundi gayundin ang
kasanayan sa angkop at matagumpay na pag-unawa at pagpapaunawa ng nais
ipahayag ng nag-uusap. Sa komunikatibong pagtuturo ng wika, ang karaniwang
estratehiyang ginagamit ng guro ay ang awtentikong kagamitan, mga biswal,
role-play, larong pangwika, problemang pangwika, simulasyon at drama.

BANGHAY ARALIN SA FILIPINO GRADE 7

IV. LAYUNIN
4. Naipapaliwanag at nailalarawan ang pangungusap at ang mga
anyo nito.
5. Napahahalagahan ang apat na anyo ng pangungusap.
6. Nakabubuo ng sariling pangungusap na naaayon sa apat na anyo
ng pangungusap.
V. PAKSANG ARALIN
PAKSA: Anyo ng Pangungusap
KAGAMITAN: Kagamitang Biswal
SANGGUNIAN: Akademikong Filipino pahina 70
VI. PAMAMARAAN: PAMARAANG PABUOD; KOMUNIKATIBO

GAWAING GURO GAWAING MAG-AARAL

D. PAGHAHANDA
 Panalangin
 Pagbati Magandang umaga rin po, Ma’am!
Magandang umaga Klas!
 Pagbalik-aral
Ngayon, ay pangibagong araw na
Ang pangungusap ay lipon ng mga
hatid ay panibagong aralin ngunit
salita na naglalahad ng buong diwa.
magbabalik-aral muna tayo. Ano
ang pangungusap?
Magaling!

Ngayon, dahil nalalapit na ang

undas, ano para sa inyo ang Ang matatawag ng guro ay
undas at paano niyo ito magbibigay ng kaniyang sariling
isinasagawa? pangungusap tungkol sa undas.

Tama! Ngayon, masasabi kong

handa na kayo para sa susunod

10
 nating tatalakayin.

 Pagganyak
Ngayon, tumingin kayo sa pisara.
Anong napapansin ninyo sa mga
pangungusap na nasa pisara?

(ang mga pangungusap sa pisara)

Ang bata ay nagliligpit ng kalat. (payak)

Ang nanay niya ay isang doctor at ang
kanyang tatay naman ay isang guro.
(tambalan)
Nagbahagi ako ng makakain upang
makatulong sa kanila. (hugnayan)
Dahil sa tayo ang mamamayan ng
Pilipinas, kailangan nating magtulungan
upang tumatag an gating ekonomiya.
(langkapan)

E. PAGLALAHAD
Tama! Ngayon, mayroong apat na
salita rito, ang PAYAK, Maglalahad ng mga napansin tungkol
TAMBALAN, HUGNAYAN at sa mga pangungusap na nasa
LANGKAPAN. Gusto kong ilapat pisara.
ninyo ang mga salitang ito sa mga
pangungusap dito at tingnan natin
kung tama ba ang inyong
paglalapat o hindi. Ang matatawag ng guro na mag-
aaral ay siyang maglalapat ng mga
Magaling! salita sa mga pangungusap.
Tingnan natin ngayon kung tama
ang paglalapat na isinagawa ng
inyong kaklase.
Una ay ang salitang payak, payak
ang isang pangungusap kung ang
pangungusap ay nagpapahayag
ng isang kaisipan lamang. Payak
ba ang pangungusap na ito?
Pangalawa, tambalan naman ang

11
 pangungusap kung ang
pangungusap ay nagpapahayag
ng dalawang magkaugnay na
kaisipan. Tambalan ba ang
pangungusap na ito?
Pangatlo, hugnayan naman ang
pangungusap kung ang
pangungusap ay nagpapahayag
ng isang punong kaisipan at isang
pantulong na kaisipan. Hugnayan
nga ba ang pangungusap na ito?
Panghuli, langkapan naman ang
isang pangungusap kung ito ay
nagpapahayag ng isang punong
kaisipan at dalawa o higit pang
katulong na kaisipan. Langkapan
ba ang pangungusap na ito?
Magaling! Palakpakan ninyo ang
inyong mga sarili.
Ngayon, ang mga salitang payak,
tambalan, hugnayan at tambalan
ay ang apat na anyo ng
pangungusap.
Naintindihan na ba ninyo?
Mayroon bang mga tanong?

F. PAGHAHAMBING AT
PAGHAHALAW
Ngayon, sino ang
makapaghahambing ng payak at
tambalan? Opo!
G. PAGLALAHAT
Naintindihan niyo ba ang apat na Wala na po.
anyo ng pangungusap? Anu-ano
nga ang mga iyon?
H. PAGGAMIT
Upang lubos na maunawaan ang
anyo ng pangungusap,
magkakaroon tayo ng gawain. Ang payak ay nagpapahayag ng
Papangkatin ko kayo sa dalawa at isang kaisipan lamang habang ang
tambalan naman at nagpapahayag

12
 ang unang matatawag ko ay ng dalawang kaisipan.
gagawa ng pangungusap gamit
ang salitang nasa pisara,
(Halimbawa, Imee gamitin mo sa
payak na pangungusap ang Payak, tambalan, hugnayan,
salitang pagkain) pagkatapos langkapan
niyang makabuo ng pangungusap,
pipili siya ng isa sa kabilang grupo
upang bumuo ulit ng
pangungusap gamit ang ibang
salita sa pisara. Gagawin ito
Gagawin ito ng mga mag-aaral
hanggang sa maubos ang limang
upang mas malinang ang pagbuo ng
salita sa pisara. Kailngan ding
iba’t-ibang anyo ng pangungusap.
bumuo ng pangungusap na
naaayon sa apat na anyo nito.
Ang mga salitang nasa pisara:
Palengke, telebisyon, basura,
pamilya, aklat at pera.

VII. PAGTATAYA
Sa parehong grupo, gumawa
kayo ng sanaysay na
naglalaman ng anyo ng
pangungusap. Kayo na ang
bahala kung ano ang inyong
tatalakayin sa inyong
sanaysay.
Isulat ito sa isang kalahating
papel. Pagkatapos nito ay
basahin niyo ito nang sabay sa
harapan.

VIII. TAKDANG-ARALIN
Gumawa ng sanaysay gamit
ang apat na anyo ng
pangungusap. Kailangang ang
sanaysay na ito ay hindi
bababa sa 10 pangungusap at
hindi naman lalagpas sa 15
pangungusap.

13
 Iyan lamang para sa araw na
ito. Hanggang sa muli nating
pagkikita. Paalam!

Paalam po, Ma’am Joy! Mabuhay!

Repleksyon

Ang pabuod na pamamaraan ay epektibo lalo na kung ang pagdulog ay

komunikatibo dahil ang mga estudyante at guro ay nagkakaroon ng interaksyon.
Ang mga estudyante ay nagkakaroon ng interes sa paksa sapagkat sila ay
hinihingian ng opinyon ng kanilang guro. Mas maiintidihan ng mga estudyante ang
kanilang tinatalakay kapag sila ay kasali sa talakayan. Maaari rin silang magtanong
o magbigay ng sariling kahulugan sa kanilang paksa.

14
PAMARAANG PASAKLAW
(TRADISYUNAL)

15
 PAMARAANG PASAKLAW (DEDUCTIVE METHOD)

Kabaliktaran ng pamaraang pabuod (Inductive Method). Samantalang ang

pamaraang pabuod ay nagsisimula sa halimbawa patungo sa paglalahat o
pagbubuo ng tuntunin, ang pamaraang pasaklaw naman ay nagsisimula sa
paglalahad ng tuntunin patungo sa pagbibigay ng halimbawa. Sinasabing ito rin ay
nagmumula sa hindi nalalaman patungo sa nalalaman, mula sa tuntunin patungo sa
halimbawa, kaya tinaguriang “ruleg” o “rule example”.

Limang hakbang:

1. Panimula (Introduction)

Sa bahaging ito ay pagbabalik-aralan ang anumang aralin na may

kaugnayan sa bagong araling tatalakayin . Dito rin sa bahaging ito naroroon ang
pagganyak o ang paggising sa kanilang kawilihan ng mga mag-aaral sa aralin.
Katulad ito ng paghahanda sa pamaraang pabuod.

2. Pagbibigay ng Tuntunin o Katuturan (Giving of Rules/Generalizations)

Ipinababasa ng guro sa mga mag-aaral ang tuntuning nakasulat sa pisara o

tsart. Ang paglalahad ng tuntunin ay dapat maging payak. Ang talasalitaan ay
angkop sa kakayahan ng mga mag-aaral.

3. Pagpapaliwanag ng Tuntunin (Interpretation of the rule)

Ipapasuri sa mga mag-aaral ang tuntunin at pagbibigay paliwanang. Kung

mahaba ang tuntunin, maaaring hati-hatiin sa maliit na bahagi at masusing
talakayin ng klase ang bawat bahagi. Bayaang ang mga mag-aaral ang magsuri
at tumalakay sa mga tuntunin. Kung ano ang maging kakulangan sa
pagpapaliwanang ay saka lamang magdagdag ang guro.

4. Pagbibigay ng Halimbawa (Giving of Examples)

Pagkatapos na masuri ang tuntunin at mabigyan ng kakulangang paliwanang

y pagbigayin ng mga halimbawa ang mga mag-aaral.kung malinaw ang
pagkakatalakay sa tuntunin, madaling makapagbibigay ng halimbawa ang mga
mag-aaral.

5. Pagsubok (Testing)

Ang na ito ay ang susubukin ng guro ang kabatiran ng mga mag-aaral sa

paksa. Maaaring may pagsubok na pasalita at pagsubok na pasulat. Maaaring
pasulatin ng talata o ng sariling pangungusap na ginagamit ang bagong araling
natutuhan.

16
 Tradisyunal na Pamamaraan

Ang Tradisyunal na pamaraan ng pagtuturo ay ang ating nakagisnan at

nakalakihan.

Ayon kay Novak (1998), ang tradisyunal na pamamaraan ng pagtuturo ay

nakapokus sa guro bilang isang taga-kontrol sa kapaligiran ng mga mag-aaral. Nasa
guro ang responsibilidad kung anong mga pamamaraan at estratehiya ang kanyang
gagamitin sa pagtuturo sa kanyang mga mag-aaral.

May ilan na nagsasabi na ang paraan ng pagtuturong ito ay isang “Spoon

Feeding of Knowledge”.

Nakapaloob dito ang paggamit ng mga iba’t ibang makakapal o maninipis na

libro bilang batayan para sa pag-aaral at maging sa pagtuturo. Mga samu’t saring
libro na pinagkukunan ng mga impormasyon ng mga guro para maibahagi sa
kanyang mga mag-aaral.

Kasama rito ang mano-manong pagsusulat sa pisara ng mga guro ng

kanilang tatalakayin. Ang paggamit ng mga makukulay at malilikhaing visual aids
ang isa sa kanilang sandata. Dito nagaganap ang normal na ayos sa isang silid
aralan, kung saan ang guro ang nagsasalita sa unahan at ang mga mag-aaral ay
nakikinig sa kani-kanilang mga upuan.

Gamit ang tradisyunal na paraan ng pagtuturo ay natuturuan ng guro ang

kanyang mga estudyante hindi lamang sa larangan ng akademiko ay gayun na din
sa tamang pag-uugali.

Kalakasan

 Napapabilis ang pagtalakay sa isang paksa.

 Scheduled
 Nasusubaybayan ng guro ang kanyang mga estudyante.

Kahinaan

 May pagkakataon na hindi na napapalawak ng guro ang kanyang mga

talakayan dahil nakabase lamang ito sa nakalimbag na libro. Kung
minsan ay nagkakaroon din ng magbabahagi ng maling impormasyon
dahil hindi ganun ka-ayos at wasto ang teksbuk na basehan sa
pagtuturo ng isang guro.
 Favoritism
 Magastos
 Spoon Feeding

17
 Masusing Banghay Aralin sa Filipino

Grade 6

I . MGA LAYUNIN

1. Nauunawaan ang iba’t- ibang uri ng pangungusap.

2. Napapahalagahan ang gamit ng iba't- ibang uri ng pangungusap sa
pakikipagtalastasan.
3. Nakabubuo at nakapagpapahayag ng mga pangungusap ayon sa iba’t-
ibang uri.

II. PAKSANG ARALIN

A. Aralin/ Leksyon
Uri ng Pangungusap
B. Sanggunian
Landas sa Wika , Binagong Edisyon 2011

III. KAGAMITAN

Panturong Biswal,

IV. PARAAN/ ESTRATEHIYA

Pamaraang Pasaklaw, Tradisyunal

Ang Gawain ng Guro Ang Gawain ng Mag-aaral

A. Paunang Gawain
1. Panalangin
Magsitayo ang lahat para sa panalagin
( Magtatawag ang guro ng isang mag-
aaral upang pangunahan ang panalangin)
Panginoon, maraming salamat po sa araw
na ito na ipinagkaloob niyo sa amin nawa’y
gabayan niyo po kami sa mga gawain na
aming gagawin at pati na po ang guro
namin na siyang magtuturo sa amin.
Amen.

2. Pagbati
Magandang umaga sa inyong lahat.
Magandang umaga po Maam Imee!
3. Pagsasaayos ng silid- aralan at Pagtala
ng mga liban

18
Bago kayo umupo ay pakipulot muna ang
mga kalat sa ilalim ng inyong mga upuan. (Magpupulot ng kalat ang mga mag-aaral
Maari na kayong umupo. at aayusin ang kanilang upuan)

Mayroon bang lumiban sa klase ngayong

araw?
.
B. Panlinang na Gawain
1. Pagganyak

( Tatawag ng dalawang mag- aaral na

babasa sa talastasan ng mag-ina)

Ang usapan ng mag- ina ay tungkol sa

nalalapit nila na pista. Gumamit sila ng ( Tatayo ang napiling mag-aaral at
mga pahayag upang ipabatid ang kanilang magbabasa)
mga iniisip o nadarama.

Sa pagpapahayag ng ating naiisip o

nadarama ay gumagamit tayo ng iba't-
ibang uri ng pangungusap upang mas
maging maayos at malinaw ang bawat
pahayag.

C. Paglalahad

Ang ating aralin sa araw na ito ay tungkol

sa mga uri ng pangungusap.

Ang unang uri ng pangungusap ay Paturol

o Pasalaysay.

Pakibasa ng kahulugan nito.

Ang pangungusap na paturol o pasalaysay

ay uri ng pangungusap na naglalahad ng (Babasahin ito ng mga mag-aaral)
katotohanan o kalagayan. Ito ay uri ng pangungusap na ginagamit sa
Narito ang ilan sa mga halimbawa ng pagsasaad ng pahayag. Ito ay nagtatapos
pangungusap na ito. sa tuldok.

19
(Magbibigay ng mga halimbawa ang guro)
(Makikinig ang mga mag-aaral)
At ngayon ay tutungo na tayo sa
pangalawang uri ng pangungusap ito ay
ang pautos o pakiusap. (Babasahin ito ng mga mag-aaral)
Pakibasa ng kahulugan nito.
Ang Pautos o pakiusap ay uri ng
Ito ay mga pangungusap na nag-uutos o pangungusap na ginagamit sa
nakikiusap . pagpapagawa o pakikiusap na ipagawa
Ang mga halimbawa ng mga pangungusap ang isang bagay.
na ito ay.
(Magbibigay ng mga halimbawa ang guro)
(Makikinig ang mga mag-aaral)
Ang pangatlong uri ng pangungusap ay
ang Patanong.
Pakibasa ng kahulugan nito.

Ito ay ang mga pangungusap na (Babasahin ito ng mga mag-aaral)

nagtatanong. Nagtatapos sa bantas na Ang pangungusap na may himig na
tandang pananong. patanong. Ito ay may bantas na patanong.
(Magbibigay ng mga halimbawa ang guro) (Makikinig ang mga mag-aaral)

Ang panghuling uri ng pangungusap ay

ang Padamdam.
Pakibasa ng kahulugan nito.

(Babasahin ito ng mga mag-aaral)

Pangungusap na may himig ng matinding
Pangungusap na may himig ng matinding emosyon.
emosyon. Ito ay ginagamitan ng tandang (Makikinig ang mga mag-aaral)
padamdam na maaring ilagay sa hulihan o
unahan ng pangungusap.
Gaya halimbawa ng
(Magbibigay ng mga halimbawa ang guro)
( Inaasahang sagot)
Naunawaan ba ninyo ang mga uri ng Opo Maam!
pangungusap?

20
Ngayon ay magbigay ng halimbawa ng (Tatayo ang mga napiling mag-aaral at
pangungusap na paturol, pautos, sasagot)
patanong at padamdam.

(Magtatawag ang guro ng ilang mag-aaral)

Paglalahat (Tatayo ang mag-aaral na sasagot)

Sino ang makapaglalahat ng paksa natin Paturol o Pasalaysay, Pautos, Patanong at
sa araw na ito? Padamdam

(Sasagot ang mapipili na mag-aaral)

Pagpapahalaga

Bakit nga natin kailangang pag-aralan ang

iba’t-ibang uri ng pangungusap? Upang mas maging maayos ang
pagpapahayag ng ating naiisip o
nadarama sa ating kapwa ay ginagamit
natin ang apat na uri ng pangungusap.

Magaling!

May katanungan ba hinggil sa paksa natin

ngayong araw?

Pagtataya (Inaasahang sagot)

Wala na po Maam.
Kumuha kayo ng kalahating papel at
sagutan ang mga katanungan na nasa ( Kukuha ng ballpen at papel upang
pisara. sagutan ang gawain)

Panuto: Tukuyin kung anong uri ng ( Ipapasa ng mga mag-aaral ang papel sa
pangungusap ang mga sumusunod. guro)
Bibigyan lamang ng limang minuto ang
mga mag-aaral sa pagsagot ng gawain.

Takdang Aralin
Gumawa ng tiglilimang halimbawa sa

21
bawat uri ng pangungusap at ilagay sa
isang buong papel.
Iyan lamang sa araw na ito.
Hanggang sa muli nating pagkikita.
(Tatayo ang mga mag-aaral)
Hanggang sa muli nating pagkikita Maam
Imee.

Repleksyon

Ang pabuod na pamamaraan ay epektibo lalo na kung ang pagdulog ay

komunikatibo dahil ang mga estudyante at guro ay nagkakaroon ng interaksyon.
Ang mga estudyante ay nagkakaroon ng interes sa paksa sapagkat sila ay
hinihingian ng opinyon ng kanilang guro. Mas maiintidihan ng mga estudyante ang
kanilang tinatalakay kapag sila ay kasali sa talakayan. Maaari rin silang magtanong
o magbigay ng sariling kahulugan sa kanilang paksa.

22
PAMARAANG PASAKLAW:
KOMUNIKATIBO

23
 Pamaraang Pasaklaw (Deductive Method)

Ang pamaraang pasaklaw ay kabaligtaran ng pamaraang pabuod. Samantalang

ang pamaraang pabuod ay nagsisimula sa mga halimbawa patungo sa paglalahat o
pagbubuo ng tuntunin, ang pamaraang pasaklaw naman ay nagsisimula sa
paglalahad ng tuntunin patungo sa pagbibigay ng mga halimbawa. At sinasabing
ito’y nagmumula sa hindi nalalaman patungo sa nalallaman, mula sa tuntunin
patungo sa halimbawa, kaya may taguring “ruleg” o “rule-example.” May lima itong
hakbang:

1. Panimula (Introduction)

Sa bahaging ito, inihahanda ng guro ang kaisipan ng mga mag-aaral para sa

araling tatalakayin. Sinasariwa rito ang dating aralin na may kaugnayan sa
bagong pag-aaralan. Ginigising din sa bahaging ito ang kawilihan ng mga mag-
aaral hinggil sa bagong aralin. Ang Balik-aral at ang Pangganyak ay nasa ilalim
ng hakbang na ito.

2. Pagbibigay ng Tuntunin o Katuturan (Giving Rules/Generalization)

Ipinababasa ng guro sa mga mag-aaral ang tuntuning nakasulat sa pisara o

tsart. Ang paglalahad ng tuntunin ay dapat na maging payak. Ang talasalitaan ay
angkop sa kakayahan ng mga mag-aaral.

3. Pagpapaliwanag sa Tuntunin (Interpretation of the Rules)

Ipasusuri sa mga mag-aaral ang tuntunin at pabibigyang-paliwanag. Kung

mahaba ang tuntunin, maaaring hati-hatiin sa maliliit na bahagi at masusing
talakayin sa klase ang bawat bahagi. Hayaang ang mga mag-aaral ang magsuri
at tumalakay sa tuntunin. Kung ano ang maging kakulangan sa pagpapaliwanag
ay saka lamang magdaragdag ang guro.

4. Pagbibigay ng Halimbawa (Giving of Examples)

Pagkatapos na masuri ang tuntunin at mabigyan ng kaukulang paliwanag ay

pagbigayin ng mga halimbawa ang mga mag-aaral. Kung malinaw ang
pagkakatalakay sa tuntunin, madaling makapagbibigay ng halimbawa ang mag-
aaral.

5. Pagsubok (Testing)
Katulad ng Paggamit sa pamaraang pabuod, ang hakbang na ito sa
pamaraang pasaklaw ay ang bahaging susubukin ng guro ang kabatiran ng
mag-aaral sa paksa. Maaaring may pagsubok na pasalita at may pagsubok na

24
 pasulat. Maaaring pasulatin ng talata o ng sariling pangungusap na ginagamit
ang bagong araling natutuhan.

Ang Pasaklaw na Pamaraan ay ang angkop para sa mga may edad na. Mas
debelop na kasi ang kanilang kakayahang magsuri ng mga kayariang
panggramatika at higit silang reflective kaysa mga batang mag-aaral.

Pagdulog Komunikatibo

Ang pagdulog na ito ay batay sa paniniwalang ang kakayahang komunikatibo ay

hindi lamang ang kaalaman sa wika, kundi ang kakayahan sa paggamit ng wika, ang
makapagpahayag ng kaisipan sa pananalitang wasto sa aspektong pambalarila at
angkop sa kalagayan, pangyayari at gawaing pampaligid ng nagsasalita/nakikinig.

Nilalayon sa pagtuturo ng wika na malinang ang pangkalahatang kasanayan sa

paggamit ng wika na makatutulong sa indibidwal para sa mabisa niyang
pagpapahayag ng kaisipan, ang kasanayang umunawa sa mga salik na personal at
sosyal na kaligiran sa pakikipagtalastasan.

Naniniwala ang mga eksperto sa wika na ang pagkakaroon ng pangkalahatang

kahusayan sa paggamit ng wika ay magsisilbing mabisang kasangkapan hindi
lamang sa epektibong komunikasyon- interaksyon at pakikipaghatirang-diwa kundi
gayun din naman sa pag-aangkin ng mabisang kasangkapan sa pag-aaral at
pagkatuto, pag-unawa at pagpapahalaga sa mga kaalaman, kasanayan at
pagpapahalaga sa wika at sa iba pang disiplina ng pag-aaral. Tinukoy nina Canale
at Swain ang apat na uri ng kahusayan na bumubuo sa kahusayan sa paggamit ng
wika gaya ng (1) Kahusayang panggramatika (grammatical competence), (2)
Kahusayang pansosyolinggwistika (sociolinguistics competence), (3) Kahusayang
pandiskurso (discourse competence) at ang (4) Kahusayang pang-istratehiya
(strategic competence).

Sa komunikatibong pagtuturo ng wika, ang mga karaniwang istratehiya na

ginagamit ng guro ay awtentikong kagamitan, mga biswal, role play, at mga larong
pangwika. Ang guro ang hanguan ng mga input at tagalikha ng iba’t ibang at kawili-
wiling mga gawaing pansilid-aralan gaya ng laro, utos, maikling dula-dulaan, at
pangkatang gawain.

1. Awtentikong Kagamitan

Ayon kay Wilkins (1976-78) ang mga awtentikong kagamitan ay iyong mga
isinulat para sa mga katutubong tagapagsalita at hindi espesyal para sa mga mag-
aaral na di katutubong tagapagsalita ng wikang pinag-aaralan. Ilan sa mga

25
awtentikong kagamitan na magagamit sa pagtuturo ng wika ay ang mapa, programa
sa radyo at telebisyon, inilathalang impormasyon sa paggawa ng mga bagay,
patalastas, resipe, classified ads, balita, ulat iskedyul ng lipad ng eroplano, mga
propaganda sa eleksyon at iba pa.

2. Mga Biswal

Ang karamihan ng mga awtentikong kagamitan ay maibibilang sa mga biswal o

mga bagay na nakikita. Kabilang din sa pangkat na ito ang mga larawan, mga tunay
na bagay, pelikula, slides, mga propagandang kagamitan at iba pa. Nakukuha ng
guro ang atensyon ng mag-aaral at nagaganyak silang makinig, magsalita, bumasa
at sumulat kung gumagamit sila ng mga ito. Nabibigyan din ng direksyon ang
usapan ng mag-aaral kung maliwanag na natutulungan ng biswal.

3. Role Playing

Sitwasyon lang at papel na gagampanan ng mag-aaral ang kontrolado ng guro

at bahala na ang mag-aaral na lumikha ng interaksyon.

3. Mga Larong Pangwika

Higit na nasisiyahan ang mag-aaral kung ang kanilang pag-aaral at pagkatuto ay

idinaraan sa paglalaro. Malayang naipahahayag ng mag-aaral ang kanyang kaisipan
kung alam niyang walang restriksyon ang gawain.

Masusing Banghay-Aralin (Ika-9 na Baitang)

I. Layunin:

1. Nabibigyang kahulugan ang Pang-uri at ang iba’t ibang kayarian nito.

2. Natutukoy ang pagkakaiba ng mga pang-uri batay sa kayarian nito.

3. Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga pangungusap gamit ang mga kayarian ng

pang-uri.

II. Paksa

Pang-uri at ang mga Kayarian nito.

Sanggunian:

26
 Santiago, A., Tiangco, N. (2003). Makabagong Balarilang Filipino. REX
Bookstore:Manila Philippines.

Kagamitan: Manila Paper, Pentel Pen

III. Pamamaraan

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

Panimulang Gawain
 Pagbati
Magandang umaga rin po Ma’am
Magandang umaga sa lahat! Judy!

 Pangganyak

Kung kayo ay mabibigyan ng

pagkakataon na mapuntahan ang
lugar na gustong-gusto niyo, anong
lugar iyon at bakit?

Talaga namang magandang Ako po ma’am! Matagal ko na pong

pumunta at magbakasyon doon!
Mayroon pa bang nais
magbahagi ng lugar na nais niyang
mapuntahan balang-araw?
Ano ang napapansin niyo sa mga
katangiang ibinigay niyo tungkol sa
mga lugar na gustong-gusto niyong
puntahan?
gustong puntahan ang Boracay Island
sapagkat napakaganda po ng
tanawin doon. May mapuputing
buhangin at malinaw na tubig-dagat.
Parang ang sarap pong
magtampisaw doon.
Ito po ay mga salitang naglalarawan
ma’am.

Pagbibigay ng Tuntunin o
Katuturan

Ngayon, ay tatalakayin natin ang

Pang-uri at ang mga Kayarian nito.
Ang mga katangiang ibinigay niyo
kanina ay mga halimbawa ng Pang-
uri.

27
Pagpapaliwanag sa Tuntunin
Ang pang-uri ay bahagi ng pananalita
Ano ang kahulugan ng Pang-uri ayon na naglalarawan Ma’am.
sa pagkakaalam ninyo?
Ang pang-uri po ay salitang
Magaling! Ang pang-uri ay salitang nagbibigay katangian sa isang tao,
naglalarawan, katulad ng maganda, bagay, pook o pangyayari.
pangit, matapang at marami pang
iba. Sino pa ang makapagbibigay ng
kahulugan ng Pang-uri?

Salamat sa inyong mga ideya. Ang

Pang-uri ay salitang nagsasaad ng
katangian o uri ng tao, hayop, bagay,
lunan at iba pa na tinutukoy ng
pangngalan o panghalip sa loob ng
pangungusap.
Nais pong ipabatid ng tula na huwag
Ngayon, basahin ninyo nang sabay- po nating hayaang tuluyang masira
sabay ang tulang pinamagatang ang ating magandang tahanan.
“Pangarap na Daigdig” sa pisara.

Ano ang nais ipabatid ng tulang

“Pangarap na Daigdig”?

Magaling! Tayo ay biniyayaan ng

Maykapal ng bansang masagana sa
likas na yaman. Nakalalanghap tayo
ng sariwang hangin na hatid ng
malinis na kapaligiran. Kung kaya,
dapit nating pangalagaan ang
biyayang ipinagkaloob ng Diyos.
Panatilihin natin ang kagandahan at
kasaganaan ng ating likas na yaman
upang maiwasan ang mga sakuna.
Ubod ng ganda, mayaman at
Sa tulang ito ay may mga pang-uring malawak po ma’am.
nakapaloob. Ano-ano ang mga pang-

28
uring nakikita niyo sa unang talata ng
tula?
Magaling! Ano ang inilalarawan ng
pang-uring ubod ng ganda,
mayaman at malawak?
Inilalarawan po ng pang-uring ubod
ng ganda ang salitang kapaligiran at
inilalarawan naman po ng malawak
at mayaman ang salitang kalikasan.

Mapapangkat sa apat na kayarian

ang mga pang-uri: payak, maylapi,
inuulit at tambalan.

Sino ang makapagbibigay ng Ako po ma’am. Ang Payak po na

kahulugan ng Payak na Pang-uri? pang-uri ay binubuo ng likas na salita
lamang.

Tama! Ang payak na pang-uri ay likas

na salita lamang, ibig sabihin ito ay
walang lapi. Katulad ng gutom, galit,
lamig, init, tibay at marami pang iba.

Mayroon ba ditong makapagbibigay Ako po ma’am. Tigas, laki, ganda,

ng iba pang halimbawa ng payak na bagsik po Ma’am.
pang-uri?

Magaling! Talagang nakinig kayo sa

talakayan. Dumako naman tayo sa
ikalawang kayarian.

Sino ang makapagbibigay kahulugan Ang Pang-uring maylapi po ma’am ay

ng Pang-uring maylapi? mga pang-uring binubuo ng panlapi.

Magaling! Ang maylapi ay pang-uri

na mayroong panlapi. Ibig sabihin, ito
ay binubuo ng salitang-ugat na may
kasamang panlapi. Ilan sa mga
halimbawa nito ay mataas,

29
kayganda, makatao, malahininga,
matipuno atbp.

Mayroon ba ditong makapagbibigay Opo ma’am. Ang iba pa pong

ng iba pang halimbawa ng pang-uring halimabwa nito ay Malakas,
maylapi? maganda, magaslaw, makabayan,
at kaytapang.

Pumunta naman tayo sa ikatlong Ang pang-uring inuulit po ay mga

kayarian ng pang-uri, ang pang-uring pang-uring nagkakaroon ng pag-uulit.
inuulit. Sino ang makapagbibigay ng
kahulugan ng Pang-uring inuulit?

Magaling! Ang pang-uring inuulit ay

salitang-ugat o salitang maylapi na
may pag-uulit. Maaaring ganap o di-
ganap ang pag-uulit.
Halimbawa:
Pag-uulit na Ganap:
Puti-puti
Maputing-maputi
Pag-uulit na Di-ganap:
(ang)liliit
maliliit

Mayroon ba ditong makapagbibigay Maliliksi, maitim-itim, makakapal po

ng iba pang halimbawa ng pang- ma’am, matamis-tamis.
uring inuulit?

Magaling! Talagang nakikinig kayo sa

ating talakayan ngayong araw.

Tumungo naman tayo sa panghuling Ang tambalang pang-uri po ay ang

kayarian ng pang-uri, angpang-uring pang-uring binubuo ng dalawang
Tambalan.Para sa inyo, ano ang salita.
pang-uring tambalan?

30
Tama! Tambalan ang pang-uri kung
binubuo ito ng dalawang salitang
pinag-iisa tulad ng bayad-utang,
biglang-yaman, ngising-aso, kapit-
tuko.

Mayroon ba ditong makapagbibigay Abot-langit, taos-puso, takaw-tulog po

ng iba pang halimbawa ng pang-uring ma’am.
tambalan?

Maliwanag na ba sa inyo ang apat na Opo ma’am.

kayarian ng Pang-uri?

Ngayon, ay hahatiin ko kayo sa apat

na grupo. Hahanapin niyo ang mga
pang-uring makikita sa tulang
pinamagatang “Pangarap na Daigdig”
batay sa kayariang naitalaga sa
inyong pangkat. Ang unang grupo ay
Payak na Pang-uri, Maylapi na pang-
uri ang ikalawang grupo, Inuulit ang
ikatlong grupo at Tambalan ang
ikaapat na grupo.

Naiintindihan na ba ng lahat kung ano Opo ma’am.

ang pang-uri at ang iba’t ibang
kayarian nito?

Maari bang magbigay ng halimbawa

ng pangungusap gamit ang iba’t
ibang kayarian ng pang-uri ang bawat
pangkat.

IV. Pagtataya

31
Panuto: Isulat ang pang-uring makikita sa bawat pangungusap at tukuyin kung ano
ang kayarian nito.Isulat ang P kung ito ay Payak, I kung ito ay inuulit, M kung ito ay
maylapi, at T kung ito ay tambalan.

_________1. Ang tamis-tamis naman ng manggang kinain natin kanina!

_________2. Walang ibang maaaninag sa kanyang mukha, kundi tuwa.

_________3. Maputi-puti na ang kanyang damit matapos malabhan.

_________4. Dahil sa inis ay tinulak niya ang bata.

_________5. Mahusay ang ipinakita niyang talento.

_________6. Abot langit ang kanyang pasasalamat sa Panginoon.

_________7. Maraming drayber ang nakiisa sa tigil pasada..

_________8. Biglang-yaman ang aming kapitbahay na nanalo sa lotto.

_________9. Maasim-asim pa ang mangga na pinitas ni Raffy.

_________10. Takaw-tulog si Andrea matapos angilang gabi na pagpupuyat.

V. Takdang-Aralin

Gumawa ng isang maikling adbertisment tungkol sa isang produkto na

ginagamitan ng mga pang-uri at mga kayarian nito. Salungguhitan ang mga pang-
uring ginamit.

Repleksyon

Ang pasaklaw na pamamaraan para sa akin ay mas madali para sa mga

estudyante sapagkat dito ay bnibinigyan na sila mismo ng kahulugan ng paksa at
saka isusunod ng guro ang mga halimbawa. Mas medaling makahabol ang mga
estudyante ngunit ito ay tila hindi masyadong nakapagbibigay ng interes sa
estudyante sapagkat hindi sila nahihikayat mag isip ng gaano ukol sa kanilang
paksa. Kapag ginamit ang pagdulog ng Komunikatibo ay nagkakaroon ng
pagkakataon ang mga mag – aaral na magtanong at sumagot sa paksang kanilang
tinalakay.

32
PAGTUTURO SA PARAANG
PATUKLAS

33
 Pamaraang Pagtuklas (Discovering Method)

Ayon kay Belves (2000), isang pamaraan ng pagtuturo na bukod sa

nagdudulot ng kawilihan ay humahamon pasakakayahan ng mga mag-aaral,
nagbibigay ng pagkakataon sa mga mag-aaral na siyang makatuklas ng kaalaman,
konsepto, kaisipan, simulain at paglalapat.

Ang mga mag-aaral ay aktibong kasangkot sa pagtuklas ng karunungan at

hindi na basta na lamang tatanggap ng kung anu-anong mga idinidikta sa kanilang
mga kaisipan at kaalaman.

Sa paggamit ng pamaraang patuklas ang guro ay gumaganap ng tungkulin

bilang tagasubaybay na namamatnubay sa mga Gawain sa loob ng silid-aralan, at
bilang kasangguni na nararapat nahanda at may sapat na kakayahang magbigay
ng payo, ng karagdagang kabatiran kung hinihingi ng pagkakataon. Ang mga mag-
aaral ay siyang tumutuklas nito sa sisitematikong pamaraan at sa tulong ng mga
kaalamang may maayos na pagkakabuo.

Ang pamaraang patuklas ay nangangailangan din ng kasanayang intelektwal

na siyang kahingian sa pagtuturo sa pamamagitan ng process approach. Sapagkat
kailangan ng mag-aaral ang kasanayan sa pagmamasid, pag-uuri-uri,
paglalarawan, pagbubuo ng pansamatalang haka bago niya matuklasan ang isang
paglalahat.

Process Approach

Ang process approach ay ginagamit sa pagtuturo ng mga asignatura sa

agham. Ito ay isang pagdulog na ang binibigyang-diin ay hindi ang pagkakamit ng
mag-aaral ng maraming kabatirang ipasasaulo sa kanya kundiman apa’y angpag-
angkin ng mag-aaral ng mga batayang kasanay ang intelektwal na kailangan niya sa
pagkatuto.
Ang layunin sa paggamit ng pamaraang ito ay sanayin ang mga mag-aaral na
tumuklas ng kaalaman sa siyentipikong pamamaraan o sa kaparaanang ginagawa
ng isang siyentipiko.

Ang mga siyentipikong paraang ito na masasabing mga batayang kasanayang

intelektwal ay ang mga sumusunod:
1. Pagmamasid (observing) – ito ay pinakabatayang kasanayang intelektwal sa
pag-aaral sa makaagham napamaraan. Ang kakayahan sa paglalarawan, ang
paghahambing o pagkilala sa pagkakaiba at pagkakatulad ng bagay-bagay
ay kasama sa kasanayang pagmamasid.

34
 2. Pag-uuri-uri(classifying) – ito ay kasanayang mapagsama-sama ang mga
magkakatulad na katangian at mapagtatangi-tangi ang mga bagay-bagay na
may pagkakaiba.
3. Paggamit ng pamilang(using of numbers) – kabilang sa kasanayan sa
paggamit ng pamilang ang kasanayan sa apat na batayang paraan sa
matematika, ang pagdaragdag, ang pag-aalis, ang pagpaparami at ang
paghahati-hati.
4. Pagsukat(measuring) – ito ay kabilang na natutuhan ng mag-aaralang
pagbibigay ng tiyak na anyo, laki bigat, distansya, presyonsatulong ng mga
panukat gaya ng metro, timbangan, termometro, gradwadongsilindriko, at iba
pang panukat.
5. Relasyongispasyo – panahon (space-time relationship) – ito ang pagkilala ng
iba’t ibang hugis at mga pormasyon, ang tuwid, ang baluktot, ang pagbabago
ng posisyon, ang taas, ang tayog, ang bilis at ang kalawakan ng bagay-
bagay.
6. Komunikasyon(communication) – kung pasalita ito ay anyong pag-uulat at
mga pakikipagtalakayan. Kung pasulat ay kakayahan sa paglalahad ng mga
kaalaman sa pamamagitan ng mga mapa, talangguhit, dayagram at mga
balangkas.
7. Panghuhula(inferring) – ito ay pagkilala sa inaasahang bunga sa liwanag ng
mga namasid na pangyayari o saliwanag ng umiiral na sitwasyon.
8. Pagbubuo ng haka (formulation of hypothesis) – o pansamantalang palagay
ay bahagi ng siyentipong pamamaraan. Isang kasanayang intelektwal ang
pagbuo ng haka na itinuturing na pansamantala lamang habang hindi
napapatunayan ng makaagham na katibayan. Ang anumang kongklusyon ay
binubuo lamang kung nasasaligit o sa mga patunay.
Sa pagtuturo ng agham sa pamamagitan ng process approach nila layon sa mga
mag-aaral ang mga sumusunod na tunguhin:
1. Mapukaw ang pagiging pagkamausisa at pagkabatid ng mga kabatiran sa
agham.
2. Malinang sa mga mag-aaral ang mapanuring pag-iisp at makaagham na
pamaraan ng pagkalap ng kabatiran.
3. Maangkin ang pagpapahalagang naitutulong ng agham sa tao at sa lipunan.
4. Magkaroon ng mga batayang kasanayang intelektwal na magagamit sa
pagtuklas ng suliranin sa pang-araw-araw na buhay.
5. Magamit ang mga makaagham na kaalaman sa pag-unawa sa sarili at sa
pag-unawa sa kapaligirang kinabibilangan.

35
 Banghay-aralin sa Filipino Grade 9

I. Layunin
1. Nakapag bibigay kahulugan ng konotasyon at denotasyon.
2. Nakatutukoy kung ang isang salita ay konotasyon o denotasyon.
3. Nakagagamit ng mabisa ng mga salitang may kahulugang
konotasyonal at denotasyonal sa pangungusap.
4. Nakapagbibigay-halaga sa konotasyon at denotasyon ng salita upang
mapabuti ang kasiningan ng pakikipag-usap.

II. Paksang-aralin
Paksa: Konotasyon at Denotasyon
Kagamitan: Kagamitang biswal
Sanggunian: https://www.slideshare.net/elviraregidor9/pagtuturo-ng-
filipino-1
https://prezi.com/to9vljw7dytr/denotasyon-at-konotasyon/

III. Pamaraan: Patuklas; Komunikatibo

GawaingGuro Gawaing Mag-aaral

A. Paghahanda
 Panalangin
 Pagbati
Magandang umaga, klas!
 Pagbalik-aral
Bagong araw na naman at panibagong Pinag-aralan natin nakaraang pagkikita
paksa ang tatalakayin natin ngayong ang context clues. Ang context clues ay
araw pero bago ‘yon, ano ang pinag- mga pahiwatig na nagpapakita ng
aralan natin nakaraan pagkikita. kahulugan ng di-kilalang salita sa loob
ng pangungusap.
Tama ‘yon. Ngayon magbigay ng
dalawang palatandaan upang malaman Ang ilan sa palatandaan upang
ang kahulugan ng isang salita. malaman ang kahulugan ng isang salita
ay ayon sa depinisyon at
Magaling. Handana kayo para sa bagong kasingkahulugan ng salita.
paksa ngayong araw.

 Pagganyak
May mga salitang kulang sa pisara at
bubuuin ito ng mga mag-aaral.

36
Ang mgasalita:
KONOTASYON
DENOTASYON
LITERAL
SIMBOLO

Ang pag-aaralan natin ngayon araw ay

may kinalaman sa mga salitang nabuo
ninyo.

B. Paglalahad
Pagmamasdan ang mga set ng
Binigyan ko kayo ng takdang-aralin pangungusap. Mapapansin ang mga
nakaraang pagkikita hindi ba? Nagpost magkaparehong salita.
ako sa ating page ng mga pangungusap
at gusto kong suriin niyoito, tama ba?

Ang mgapangungusap.
1. Hindi lahat ng namamatay ay
napupunta sa langit.
Langit ang aking pakiramdam sa
tuwing kasama ka.
2. Kawayan ang isang tulad niya.
Maraming kawayan sa likod-bahay.
3. Si Paul ang haligi ng tahanan.
Inaanay na ang haligi ng bahay nila.
4. Ang aking ina ang nagsilbing ilaw
sa aking pagtatagumpay.
Walang ilaw sa bahay.
5. Mapait ang mga naging karanasan
ko sa lungsod.
Mapait ang tsokolateng bigay niya.

C. Paggamit
May dalawang kolum sa pisara. Ilagay sa Iuuri na ng mga matatawag na mag-
nararapat na kolum ang mga set ng aaral ang mga pangungusap.
pangungusap.
(Tatawag ng mga estudyante isa-isa at
iuuri nila ang mga set ng pangungusap).

37
 D. Paglalahat
Sa mga gawaing ginawa natin, alam
kong may nabubuo na kayong mga sari-
sariling haka tungkol sa kung ano ang
kahulugan ng konotasyon at denotasyon.
Sinong makakapagbahagi ng kanilang
hula?
Ayon sa mga Gawain kanina sir,
napansin kong ang mgasalitang may
literal nakahulugan ay napapailalim sa
denotasyon habang ang mga salitang
hindi lantad ang diwa ng isinasaad ay
napapabilang sa konotasyon kaya
masasabi kong ang denotasyon ay ang
diksyunaryong kahulugan ng salita at
ang konotasyon naman ay ang simbolo
ng bagay na binanggit.

Magaling! Natumbok niyo ang kahulugan

ng ating paksa ngayong araw. Ang
naging haka ninyo base sa mga gawain
natin ay tama.
IV. Pagtataya
Pumili ng inyong kapareha. Magsulat Maghahanap ng kapareha at
kayo ng dayalogo gamit ang salitang may magsisimula bumuo ng dayalogo at
konotasyon at denotasyon. Isasagawa ipapakita sa harap ng klase.
niyo ito sa pamamagitan ng role play.
Kinakailangang may kahit isang
konotasyon at isa ring denotasyon.
V. Takdang-aralin
Magbasa ng isang tula at kunin ang mga
salitang hindi pamilyar sa inyo. Alamin
ang denotasyon nito at bigyan ito ng
konotasyon. Iyan lamang sa araw na ito. Paalam na po sir Jarold. Mabuhay!
Paalam.

Repleksyon

Ang patuklas na pamamaraan ay ginagamit sa mga estudyante upang sila’y

magkaroon ng sariling pagtuklas sa kanilang magiging paksa. Sila ay hinihikayat na
mag-isip at matuto kahit na ginagabayan lamang sila ng kanilang guro. Dito
masusukat ng guro kung hanggang saan ang kayang tuklasin ng mga mag – aaral
upang maintindihan ang kanilang magiging paksa sa araw na iyon. Ito ay nagbibigay
ng interes sa mga mag – aaral lalo’t sila ang tutuklas sa kanilang paksa. Natutunan
kong hindi dapat palaging nasa guro nanggagaling ang kaalaman bagkus ay sa mag
– aaral din.

38
PAGTUTURO NG PANITIKAN

39
 PAGTUTURO NG PANITIKAN

Ang Panitikan

- Ang salitang panitikan, ayon kay Dr. Jose Villa Panganiban ay binubuo ng
unlaping pang-, salitang-ugat na titik, at hulaping –an.
- Ito ay may katumbas na kahulugan sa Ingles na literature at literatura
naman sa Kastila.

Uri ng Panitikan:

1. Tuluyan o Prosa – akdang pampanitikan na isinusulat ng patalata.

2. Patula - akdang pampanitikan na isinusulat ng pasaknong.

Iba’t-ibang Genre ng Panitikan

 Pabula – uri ng kathang isip na panitikan kung saan mga hayopo kaya
mga bagay na wala ng buhay ng gumaganap na tauhan.
 Alamat – isang uri ng panitikan na nagkukwento tungkol sa mga
pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig.
 Parabula – isang akdang pampanitikang nagtataglay ng aral na
kalimitang hinahango mula sa Bibliya.
 Tula – isang akdang pampanitikan na may isinusulat ng pasaknong at
may sukat at tugma.

Epiko – uri ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at

pakikipagtunggali ng isang tao o mga laban sa mga kaaway na halos hindi
mapaniwalaan dahil may mga tagpuang makababalaghan at di-
kapanipaniwala. Kwento ng kabayanihan na punung-puno ng mga kagila-
gilalas na pangyayari.

Salawikain – ay mga maiiksing pangungusap na lubhang

makahulugan at naglalayong magbigay patnubay sa ating pang-araw-
araw na pamumuhay. Naglalaman ng mga karunungan.

 Bugtong – isang pangungusap o tanong na may doble o nakatagong

kahulugan na nilulutas bilang isang palisipan.
 Sanaysay – isang maiksing komposisyon na kalimitang naglalaman
ng personal na kuru-kuro ng may-akda.
 Maikling Kwento – isang maigsing salaysay hinggil sa isang
mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at
may iisang kakintalan lamang.

40
  Dula – isang uri ng panitikan na itinatanghal sa mga teatro. Nahahati
sa ilang yugto na may maraming tagpo. Pinakalayunin nitong itanghal
ang mga tagpo sa isang tanghalan o entablado.
 Nobela – o kathambuhay ay isang mahabang kwentong piksyon na
binubuo ng iba’tibang kabanata.

Pagbasa ng Panitikan

Ang pagbabasa ng panitikan ay hindi lamang nakapokus sa proseso ng

pagkuha ng kahulugan ngunit kasangkot din dito ang pagbuo ng kahulugan. Ang
mga babasahing pampanitikan ay nagbibigay sa mambabasa ng kaisipan at
sensitibong pananaw sa mga pangyayari, tauhan at mga sitwasyong inilalahad.
Nagagawa rin ng mga taglay na karanasan o dating alam ng mambabasa na
maunawaan, kalugdan at mapahalagahan ang isang akdang pampanitikan.

Samakatuwid, ang pagbabasa ng panitikan ay hindi lamang nakatuon sa pag-

unawa ng isang teksto. Sa pagbabasa ng isang akda, lumilikha ang isang
mambabasa ng isang daigdig na bunga ng dalawang imahinasyon – ang
imahinasyon ng mambabasa at may akda.

Paano ang Pagtuturo ng Panitikan

 Panitikan ang dapat ituro at hindi ang kung ano pa man.

Ang panitikan ay hindi kasaysayan. Kung gugugulin ng guro ang lahat
ng kanyang panahon sa pagtalakaynng pinagmulan ng isang naisulat na
lathalain o mga detalye sa buhay ng isang manunulat, hindi siya nagtuturo ng
panitikan bagkus siyay nagtuturo ng kasaysayan.

 Ang panitikan ay nagbibigay-hugis sa mga bunga ng makabuluhang

karanasan ng tao.
Ang panitikan ay kabuuang bunga ng makabuluhang karanasan ng
tao. Nagagawa nitong malinang ang ating mga pangitain tungkol sa realidad
ng buhay. Ang reyalidad na ito ay ang masalimuot na karanasan natin sa
buhay. Isaisip nating lagi ang bunga ng makabuluhang karanasan ng tao sa
pagtuturo ng panitikan.

 Isanib ang pagtuturo ng panitikan sa ibang aralin sa kurikulum.

Mahirap hatiin ang makabuluhang karanasan ng tao kaya’t hindi in
dapat hatiin ang programa ng aralin sa ating kurikulum sa isang takdang
panahon sa pagtuturo ng panitikan. Ang tunay na pagtayakung nauunawaan
ng mag-aaral ang akdang binasa o narinig ay sa pamamagitan ng isang
masining o malikhaing paglalahad.

41
  Pag-alam sa mga pangkayariang balangkas ng mga akdang pampanitikan.
Ang pag-alam sa mga pangkayariang balangkas simulain ng mga akdang
pampanitikan ay magbibigay sa guro ng isang masaklaw na kaalaman hinggil
sa kung paano ang pag-uugnayan ng mga ito.

Ang mga arketipo – ito’y mga paulit-ulit na huwarang bahagi o

sangkap na makikita sa mga akdang pampanitikan tulad ng mga
tauhan, imahen, uri ng kwento, pangyayari at mga simbolo.

Kombensiyon – ito’y salita na nagsasabi ng isa pang uri ng

pagkakatulad na makikita natin sa mga akdang pampanitikan.
Imaheng Siklikal at Dayalektikal
Ang apat na banghay (romansa, trahedya, satiriko at komedya)

Imaheng Siklikal at Dayalektal – ito’y mga paulit-ulit ding mga

imaheng matatagpuan sa mga akdang pampanitikan – Siklikal
(imaheng batay sa mga likas na siklo) at dayalektal (imaheng
naglalahad ng pagsasalungatan).

Ang Apat na Banghay – batay sa pagkakabuo/banghay, ang isang

kwento o anumang akdang pampanitikan ay mauuri sa apat: romansa,
trahedya, satiriko, at komedya.

Mga Mungkahing Istratehiya sa Pagtuturo ng Mga Akdang Pampanitikan

Ang Pagtuturo ng Maikling Katha

Nagbigay si Sage (1987) ng mga mungkahing gawain sa pagtuturo/pag-aaral

ng maikling katha.

1. Kilalanin/hanguin sa mga karanasan ng mag-aaral ang dating alam sa

pamamagitan ng pagkukwento o pakikinig nila bago talakayin ang akda (pre-
reading activity)
2. Maging holistic o ganap ang pagtatalakay ng akda sa pamamagitan ng
pagmamasid ng mga ugnayan sa mga aspekto ng kwento.
3. Isaalang-alang ang natural na daloy ng kwento bilang patnubay sa pagtuturo
nito. Ito ba’y kwento ng tauhan? Tagpuan? Simbolo? Katutubong kulay?
4. Magbigay ng sapat na kaligirang talakay bago pag-aralan ang kwento.

42
 5. Patnubayan ang mag-aaral (tungkol sa kung paano at kalian dapat basahin
ang kwento)
a. Maaaring pumili ng bahagi ng kwento na babasahin nang malakas upang
mapasimulan ang pagtalakay
b. Hayaang basahin ng mag-aaral ang kwento ng dalawa o mahigit pang ulit
upang masuri at mabigyan ito ng malalim na kahulugan.
6. Ipaliwanag ang katuturan ng mga terminong pampanitikan upang mapagaan
ang diskusyon.
7. Ipakita o ipadama sa mag-aaral ang matulaing bahagi ng isang akda.

Pagtuturo ng Tula

Patnubay sa pagtuturo ng tula:

1. Pagganyak at pagpukaw sa marangal na damdamin
Ang pagpukaw ng marangal na damdamin ay nag-aangat sa pag-iisip tungo
sa isang mataas na layunin at pagpahalaga sa buhay
2. Ang pagbibigay ng malikhaing guniguni
Kailangang makita sa ating guniguni ang mga larawang likha ng makata
upang mapukaw an gating damdamin. Kailangang maantig ang lahat ng ating
pandama, paningin, pandinig, panlasa, pang-amoy at pakiramdam.
3. Ang pagkakaroon ng marangal na diwa
Kailangang taglayin ng tula ang marangal at makatotohanang paksa upang
makapukaw ng magagandang damdamin at makaguhit ng larawan sa
guniguni.
4. Ang pagtataglay ng tula sa isang magandang kaisipan
Ito’y nauukol sa pamamaraan ng makata sa pagbuo ng kanyang tula. Ito’y
nauukol sa paggamit ng tugma, sukat, aliw-iw at mga piling-piling salita.
5. Mahahalagang Tayutay
Ito’y nauukol sa pananagisag (symbolism) ng makata, gaya ng pawangis
(metaphor), patulad (simile), panawagan (apostrophe), pabaligho (paradox) at
padiwang-tao (personification), at iba pa. Nagpapayabong ang mga ito sa
mga larawang diwa na siyang pumupukaw ng mga mararangal na damdamin
ng mambabasa.

Pagtuturo ng Sanaysay

Tandaan na ang sanaysay ay binabasa, inuunawa at nilalasap (kung baga sa

pagkain) ninanamnam.

43
Mga hakbang sa pag-akay sa mga mag-aaral upang mabigyan nila ng
pagpapahalag ang isang partikular na sanaysay.

- Una, tiyaking may kahandaan sila sa gagawing pagpapahalaga at may

sanligang kabatiran kung bakit naisulat ng awtor ng sanaysay. Ang mga
mahihirap na salita ay kailangan munang mapag-aralan.
- Sumunod, ipabasa ang buong sanaysay at hanapin ang pangunahing diwa o
kaisipan. Alamin ang pagkakaugnay ng kaisipan ng bawat talata.
- Maaari ring pagawain ng payak na balangkas ang klase at sa tulong ng
balangkas na ito ay lagumin ang diwa ng binasa.

Mungkahing patnubay sa pagtuturo ng sanaysay:

1. Pagbasa ng sanaysay para sa pangkalahatang impresyon.
2. Pag-unawa sa nilalaman.

Masusing Banghay-aralin sa Filipino Grade 9

I. MGA LAYUNIN

 Natutukoy nang maayos ang buod ng nabasang akda sa pamamagitan ng

pagbuo ng story ladder.
 Napagtitibay ang katangian ng mga pangunahing tauhan sa pamamagitan ng
pagpuno ng isang graphic organizer.
 Naisasaisip at naisasaloob ang kahalagahan ng mga tinalakay.

II. PAKSANG ARALIN

A. Paksa : Uhaw Ang tigang na Lupa ni Liwayway A. Arceo

B. Sanggunian : Magracia, Emma B., et al. 2008. Mabisang PAGBASA AT
PAGSULAT Tungo sa Pananaliksik. Valenzuela City: Mutya Publishing
House
C. Kagamitan : Visual aids,
III. PAMAMARAAN

Gawain ng guro Gawain ng estudyante

A. Paghahanda

a. Pagbati
Magandang umaga sa lahat? (Magandang umaga po Bb. Cerna)
(Okay magsiupo na ang lahat)

44
 b. Pagtatala ng lumiban
(Magtatanong kung sino ang wala sa
nakatalagang upuan.)

c . Pagganyak  Opo maam!

 Kahapon ay binigyan ko kayo ng takdang
aralin at ito ay ang basahin ang kwentong
Uhaw ang Tigang na Lupa ni Liwayway A.
Arceo, klas binasa niyo ba?

 Magaling! Ngayong araw ay tatalakayin

natin ang binasa niyong teksto ngunit bago
tayo dumako sa kwento ay papalawakin
muna natin ang ating mga talasalitaan
upang higit nating maintindihan ang
kwento.  Opo maam!

 Nagkakaintindihan ba tayo klas?

 (Ipipresenta ng guro ang mga salita na

siyang bibigyan ng kahulugan)

Paglinang ng Talasalitaan

Panuto: Piliin sa hanay B ang kahulugan ng

salitang may salangguhit sa hanay A . Isulat ang
titik at buong salita ng tamang sagot sa patlang .
Sinalungguhitang /tamang sagot
A. B. Salita

1. ‘di ko namamalas ang a. tuyo  Namamalas - e. nasisilayan

pagkagat niya sa kanyang labi

2. Ang bata kong puso ay b. tingin

 Tigang - a. tuyo
tigang na lupang uhaw na uhaw.

3. Sapat na ang panakaw

 Sulyap - b. tingin
c.maligamgam

45
 na sulyap ni ama

4. Hinihilamusan siya ni ina d. bulsa  Malahiningang – c. maligamgam

ng malahiningang tsaa

5. Nakuha niya sa isang e.  Lukbutan –d. bulsa

nasisilayan
lukbutan ng Amerikana ni Ama

 (Tatawag ang guro ng mag-aaral na

sasagot ng gawain)
 Opo maam!
 Naiintindihan na ba ninyo ngayon ang mga
salita?

 Magaling, ang mga salitang ito ay may

malaking maitutulong upang higit nating
maunawaan ang kwento.

B. Paglalahad (Presentasyon)
 Ang kwento/ akda na ating tatalakayin sa
umagang ito ay ang Uhaw ang Tigang na
Lupa ni Liwayway A. Arceo.
 Ang pinakaunang maikling kwento na
naisulat ni L.A na nanalo ng ikalawang
gantimpala sa Pinakamabuting Maikling
Likha noong 1943. Ito ay napapatungkol sa
isang pamilyang uhaw sa pagmamahal.
 Ngayon ay dumako na tayo sa pagtalakay
sa kwento.

 Gamit ang mga pangyayaring naka jumble

sa pisara ay nais kong isaayos ninyo ito sa
pinakasimula na pangyayari hanggang sa
wakas.

 Nagkakaintindihan ba tayo klas?

46
 (Tatawag ang guro ng mag-aaral upang
simulan ang pagsasaayos ng mga
pangyayari).
 Opo ma’am !
’Ilang gabi nang ako ang kapiling
niya sa higaan. Tila musmos akong
dumarama sa init ng kanyang
dibdib at nikikinig sa pintig ng
kanyang puso. Ngunit, patuloy
akong nagtataka sa malalim na
paghinga niya, sa kanyang
malungkot na pagtitig sa lahat ng
bagay, paghikbi...’’

 Magaling ! ano ang nais ipahiwatig ng (Ipapaskil ito ng mag-aaral sa pisara)

awtor sa unang bahagi ng kwento?
Ipinapakita sa unang bahagi ang
naiibang kilos ng kanyang ina sa
kwento na ipinahihiwatig ang hindi pag-
imik at ‘tila ba may itinatagong
kalungkutan na nadarama niya sa
kanyang puso na pilit na kinikimkim at
tinatago sa anak. Nabanggit din ni
Liwayway Arceo ang ibig sabihin ng
pamagat.

Ito ay ang pangungulila sa isang

minamahal o pagmamahal, kawalan ng
 Ano ang ibig sabihin ng pamagat na “Uhaw atensyon at komunikasyon bilang mag-
ang tigang na Lupa” ayon sa unang bahagi anak
ng kwento?

‘’Kung gabi ay hinahanap ko ang

 Tama, inilalarawan ng anak ang
nangyayari sa kanyang mga magulang na
kahit buo sila di naman siya nabibigyan ng
atensyon sapagkat napapansin niyang
may suliranin ang kanyang mga magulang
dahil di nag-iimikan at ‘di nakikitaan ng
pagmamahal sa isa’t isa.
kaaliwang idinudulot ng isang
amang nagsasalaysay tungkol sa
mga kapre at nuno at tungkol sa
magagandang ada at prinsesa; ng
isang nagmamasid at nakangiting
ina; ng isang pulutong ng nakikinig
na magaganda at masasayang
bata.

 Magaling, ngayon ano ang sumunod na

47
 pangyayari?
 (Tatawag ng mag- aaral ang guro)
 Ano ang nais ipabatid ng talata?
 Bakit sinasabing hindi naging normal ang
kinikilos ng kanyang mga magulang ?
 Mahusay! Ngayon ano ang sumunod na
pangyayari sa kwento?
 (tatawag ng mag-aaral ang guro)
 Ano ang laman ng kahitang pelus na
rosas?
 Sino ang babae sa larawan?
 Tama! Ang mga salansan ng liham at dahilan kung bakit di magawang
larawan sa kahitang pelus ni ama ay galing maging Masaya ni ina.
sa kanyang kalunya na labis niyang
minahal kaysa sa kanyang tunay na asawa.
 Ano ang sumunod na pangyayari sa
kwento?
 Bakit nagawa ng ina na magpanggap na
siya ang kalunya ng kanyang asawa?
 Kung ikaw ang nasa katayuan ng ina, kaya
48
(Ipapaskil ulit ng mag-aaral sa pisara)
Ipinahihiwatig sa talatang ito ang
pagmamahal na hinahanap ng bata na
wala sa kanilang tahanan, kung saan
ay hindi normal ang kinikilos ng
kanyang mga magulang kumpara sa
ibang pamilya na gusto niyang
maranasan din.
(Maaaring iba-iba ang kasagutan ng
mga mag-aaral)
‘’Ang pang-ilalim na kahon ng kanyang
hapag ay nagbigay sa akin ng hindi
gaanong pagtataka: may isang kahitang
pelus na rosas at isang salansan ng mga
liham. Maliliit at mga bilugang titik
bughaw na tinta sa pangalan ni Ama sa
kanyang tanggapan ang mga nasa
sobre’’
‘’ Ang larawan ay walang lagda ngunit
nadama ko ang biglang pagkapoot sa
kanya at sa mga sandaling yaon ay
natutuhan ko ang maghinanakit kay
Ama.’’
Ang laman ng kahitang pelus na roras
ni ama ay isang larawan ng babae.
Siya ang kalunya ni ama at siya rin ang
‘’Sabihin mo, mahal ko, na
maaangkin ko na ang kaligayahan
ko...
Kinagat ni Ina nang mariin ang
kanyang labi at nang siya’y
mangusap ay hindi ko naaming kay
Ina ang tinig na yaon:Maaangkin
mo na, mahal ko!’’
 mo bang magsakripisyo para sa iyong Kahit na masakit sa kalooban ng ina
mahal sa buhay kahit alam mong ang pagpapanggap na siya ang
masasaktan ka? Bakit? minamahal ng asawa ay nagawa parin
niyang dugtungan ng mga salita ang
 Mahusay! kahilingan ng asawa dahil alam niyang
iyon lamang ang maaaring
 Ano na ang sumunod na nangyari? makapagpasaya sa naghihingalong
asawa ng mga oras na iyon.

(Maaaring iba-iba ang sagot ng mga

 Anong nais ipahiwatig ng talata? mag-aaral)

‘’Ang init ng mga labi ni Ina ang

kasabay ng kapayapaang
nanahanan sa mga labi ni Ama at
nasa mga mata man niya ang ilaw
ng pagkabigo’’

 Mahusay! Binawian nga ng buhay ang ama

dahil di na niya kinaya ang kanyang sakit.
Pagkatapos marinig ng asawang may
Ngunit namayapa ito ng may galak
malubhang sakit ang mga katagang
sapagkat nakamit na niya ang kalayaan na
binanggit ng ina ng bata ay ilang saglit
nais niyang makuha noon pa.
lang ito’y binawian na nang buhay,
bakas man sa mata ng ina ng batang
babae ang sakit na dinulot ng
katotohanan na pagkatapos nang lahat
ay may iba paring hinahanap at
minamahal ang kanyang asawa niya.
 Malapit na natin mabuo ang ating story
ladder . Ngayon bilang panghuli, ano ang ‘’sa pagdurugtong sa isang buhay
naging wakas ng kwento? na wala nang luhang dumadaloy sa
 (Tatawag ang guro ng mag-aaral) mga iyon: natitiyak niya ang
kasiyahang nadama ng kalilisang
kaluluwa...’’
 Tama! namayapa ang ama nang
matiwasay sapagkat siya’y naging Malaya (Sabay-sabay na babasahin ng lahat
na. ang nabuong story ladder)
 Ngayong buo na ang story ladder sa pisara
ay sabay- sabay nating basahin ang mga
pangyayari.
Wala na po!
 Mahusay!

49
 Ngayon, may mga katanungan pa ba kayo
tungkol sa kwento?

 Okay kung wala na ay dumako na tayo sa

susunod na gawain.

C. PAGLALAPAT

Pangkatang Gawain

 (Hahatiin ang klase sa tatlong pangkat)

(Abala ang bawat pangkat sa pagbuo
 Bawat grupo ay pagtitibayin ang katangian ng graphic organizer)
ng
pangunahing tauhan sa kwento sa
pamamagitan ng pagpuno sa graphic
organizer. Bibigyan lamang sila ng limang
(5) minuto para tapusin ang gawain.
Pagkatapos ay iuulat ng bawat pangkat ang
kanilang ginawa.

 Narito ang paraan ng pagtataya ng

kanilang ginawa:

MGA KRAYTIRYA:

 Organisasyon ng
mga ideya 35%

 Presentasyon 35%

 Pagkakaisa ng
bawat grupo/ teamwork 30%

--------
100%

 (Mag-uulat ang bawat pangkat sa pisara

50
 upang iprisenta ang kanilang gawain)

D. PAGLALAHAT (Generalization)

Sa kabuuan, Ang uhaw ang tigang na lupa ni

Liwayway A. Arceo ay isang akdang
napapatungkol sa isang pampamilyang suliranin
na kung saan ang anak na dalagita ay naiipit sa
sitwasyon ng kanyang mga magulang. Sinasabi
sa kwento na ang relasyon ng ama’t ina ay
nagkalamat bunga na rin ng pagtataksil ng ama sa
kanyang asawa.

IV. PAGTATAYA

*kumuha ng isangkapat na papel at sagutin ang katanungang ito.

Para sa iyo ano ang ibig ipabatid ng ama sa kanyang pahayag na “Huwag
kang palilinlang sa simbuyo ng iyong kalooban; ang unang tibok ng puso ay hindi
pag-ibig sa tuwina”? Ipaliwanag nang maayos.

V. TAKDANG ARALIN

* Bilang takdang aralin, sa isang kalahating papel bumuo ng sanaysay na

napapatungkol sa relasyon mo sa iyong pamilya.

Repleksyon

Natuklasan kong ang pagtuturo ng panitikan sa mga mag – aaral o sa klase

ay hindi basta – basta. Ito ay may mga prosesong sinusunod at ito ay malawak na
talakayan. Hindi ito maaaring italakay sa maikling panahon sapagkat nakasalalay
dito ang kaalaman at pagkaintindi ng mga mag – aaral. Isa ito sa malaking ang parte
sa pagtuturo sapagkat kailangang ituro sa mga estudyante ang mga likhang
isinagawa ng ating ninuno. Naatuklasan ko ring komunikatibo ang ginagamit sa mga
ganitong uri ng pagtuturo sapagkat ang panitikan ay hindi magiging epektibo kung
ang guro lamang ang lahat ang tumatalakay.

51
PINAGSANIB NA PARAAN NG
PAGTUTURO NG WIKA AT
PANITIKAN

52
 ANG PINAGSANIB NA PARAAN NG PAGTUTURO NG WIKA AT PANITIKAN

Sa Mababang Paaralan at Mataas na Paaralan man ay ginagamit ang

pagtuturo ng Wika at Panitikan sa magkasanib na pamaraan. Kung minsan ang
aralin sa panitikan ang nagiging lunsaran ng aralin sa wika. Kung minsan ang aralin
naman sa wika ay nagwawakas sa pag-aaral ng panitikan.

Mga hakbang sa paraang pinagsanib na pagtuturong panitikan at wika:

1. Panimula (Introduction)

a. Pagganyak – Umiisip ng mabuting paraan na magigising ang kawilihan ng

mag-aaral sa maikling kathang tatalakayin.

b. Paghahawan ng balakid o pag-aaral ng mahihirap na salita na mababasa

sa loob ng katha.

c. Pag-uusap tungkol sa buhay ng may-akda – Nakatutulong kung minsan sa

pag-unawa ng katha kung may nalalaman ang mag-aaral sa buhay ng awtor.

2. Pagtalakay sa Maikling Katha (Discussion of the Short Story)

Ang mga tanong na pag-uusapan ay kalimitang naibigay nang sinundang araw

bilang takdang-aralin.

a. Ano ang paksang-diwang kuwento?

b. Sinu-sino ang mga pangunahing tauhan?

c. Aling bahagi ng kuwento ang kasukdulan? Kakalasan?

d. Anong paraan ang ginagamit ng may-akda sa pagsasalaysay? Sa

paglalarawan?

e. Pagpapapili sa magagandang pahayag sa loob ng kuwento.

f. Pagbibigay ng mga tanong na nabibilang sa una, ikalawa, ikatlo at ikaapat

na dimension ng tanong sa panitikan.
3. Pagbasa (Reading)

a. Pagbasa sa mga talatang may magandang pahayag.

b. Pagbasa sa mga talatang nagpapatunay sa mga sagot.

c. Pagbasa sa mga bahaging madula.

53
 d. Madulang pagbasang klase sa buong kuwento.

4. Pagsasanib ng Aralin sa Balarila (Integration of Language ang Literature)

Kung ang aralin sa balarila ay pang-uri, maaaring ipapili sa klase ang mga pang-uri
na nasa loob ng kuwento.

a. Maaaring ang mga ito ay ipasulat sa pisara upang makilala ng mabuti at

tuloy ay masabi kung ano ang pang-uri.

b. Matapos maibigay ang katuturanng pang-uri, ipapangkat ang mga pang-

uring nasa pisara ayon sa kayarian.

c. Maaari rin naming kung ang mga napiling pang-uri ay nasa isahang anyo,
maipasusulat ng guro ang anyong maramihan ng pang-uri.

d. Ipabigay ang tuntunin kung paano nabuo ang maramihan ganyong pang-
uri.

e. Bilang paggamit, maaaring magpasulat ng mga pangungusap o talata na

ginagamit ang mga pang-uri.

f. Gawaing Pasulat. Sa tulong ng mga pang-uring napag-aralan at sa iba

pang mga pang-uring alam nang mag-aaral, ganyakin ang mga mag-aaral na
sumulat ng paglalarawan tungkol sa ilang mungkahing paksa.

g. Maaari rin naming magkaroon ng mga malikhaing Gawain tungkol sa

maikling kuwentong binasa.

Paraang Komunikatibo

Ang pagdulog na ito ay ay batay sa paniniwalang ang kakayahang

komunikatibo ay hindi lamang ang kaalaman sa wika, kundi ang kakayahan sa
paggamit ng wika, ang makapagpahayag ng kaisipan sa pananalitang wasto sa
aspetong pambalarila at angkop sa kalagayan, pangyayari at gawaing pampaligid ng
nagsasalita/ nakikinig.

Nilalayon sa pagtuturong wika na malinang ang pangkalahat ang kasanayan

sa paggamit ng wika na makatutulong sa indibidwal para sa mabisa niyang
pagpapahayag ng kaisipan, ang kasanayang umunawa sa mga salik na personal at
sosyal nakaligiran sa pakikipagtalastasan.

Naniniwala ang mga eksperto sa wika na ang pagkakaroon ng pangkalahat

ang kahusayan sa paggamit ng wika ay magsisilbing mabisang kasangkapan hindi
lamang sa epektibong komunikasyon-interaksyon at pakikipaghatirang-diwa kundi

54
gayun din naman sa pag-aangkin ng mabisang kasangkapan sa pag-aaral at
pagkatuto pag-unawa at pagpapahalaga sa mga kaalaman, kasanayan at
pagpapahalaga sa wika at sa iba pang disiplina ng pag-aaral. Tinukoy nina Canale
at Swain ang apat na uring kahusayan na bumubuo sa kahusayan sa paggamit ng
wika gaya ng (1) Kahusay ang panggramatika (grammatical competence), (2)
Kahusay ang pansosyolinggwistika, (sociolinguistic competence), (3) Kahusayang
pandiskurso (discourse competence), at ang (4) Kahusayang pang-istratehiya
(strategic competence)

ANG PINAGSANIB NA PARAAN NG PAGTUTURO NG WIKA AT PANITIKAN

BANGHAY ARALIN SA FILIPINO GRADE 8

I. LAYUNIN

 Matukoy ang mga pang-uri sa ilalahad sa kwento.

 Napapahalagahan ang aktibong pakikisalamuha sa iba.
 Nakabubuo ng pagbibigay ng halimbawa at pagpapakita ng pagsasadula.
II. PAKSANG ARALIN
PAKSA: Paglalayag sa puso ng isang bata
KAGAMITAN: Kagamitang Biswal
SANGGUNIAN: Panitikang Pilipino

III. PAMAMARAAN: Paraang Komunikatibo

GAWAING GURO GAWAING MAG-AARAL

PAGHAHANDA

Panimulang Gawain
Magsitayo ang lahat at mananalangin.
Panalangin Sa ngalan ng Amang Anak… Amen.
Bago tayo tumungo sa tatalakayin
natin sa araw na ito manalangin
muna ang lahat. Magandang umaga din po sa inyo Ma’am
justiny!
Pagbati Mabuhay!
Magandang umaga sa lahat at
Mabutinamanpo.
Kamusta kayo ngayong araw?

Pagtalang mga Liban

Sasabihin ng kaklase kung sino ang lumiban
sa klase.

55
Sa klaseng ito, meron bang
lumiban sa klaseng ito?
Sasagot ang napiling estudyante.

Balik-Aral
Nakahanap ang mga mag-aaral ng kanilang
Bilang balik tanaw sa pinag- gaka sama sa grupo.
aralan ano ang kahulugan
ng maikling kwento? At
tatawagang Guro.
Pangkat-pangkatin ang bawat
mag-aaral sa tatlong grupo
Magkwento ang ilang mag-aaral ayon sa
Pagkatapos gumawa ng limang kanilang karanasan.
pangkat ang mga mag-aaral.
Nilahahad ng mag-aaral ang talambuhay ng
awtor.
Pagganyak

Magtanong sa mga mag-

aaral kung ano ang kanilang Nakilahok ang mga mag-aaral
mga karanasan sa pag-
aaral nila sa elementarya.

Kung gayon, may kaugnayan sa

ating tatalakayin sa mga sandaling (Basahin ng bawat pangkat ang taludtud na
ito. naatasan sa kanila)

Pumili ng mga mag-aaral kung Nagsimulang bumasa ang mga mag-aaral.

sino ang pwedeng magbigay ng
kaalaman tungkol sa awtor. Nagpahayagngkanilangmganatutunantungkols
akwentongkanilangbinasa.
Talasalitaan
Ibigay ang iba pang kahulugan na Nailahad ng mag-aaral ang pang-uri at
nakasulat sa pisara. nagbigay sila ng mga pang-uri na nabasa nila
sa kwento.
PAGLALAHAD

Ngayon aalamin natin ang

56
 nilalaman ng kwento. (Nakikinig ang mga mag-aaral)

Ipapabasa sa mga mag-aaral ang (Nakikinig at nakikilahok ang mga mag-aaral)

maikling kwento.

Pagkatapos basahin, magtatanong

kung ano ang nakuha nilang Nagpahayag ang isang mag-aaral tungkol sa
kaalaman at sinu-sino ang mga kwento na may kaugnayan sa kanyang
pangunahing tauhan sa kwento na karanasan sa elementarya.
binasa.
Nakilahok at nagbigay sila ng mga
pangungusap bawat grupo.

Ibigay ang kahulugan ng pang-uri. Nailatala nila ng maayos at nagbigay sila ng

kahalagahan tungkol sa tao.
Ilahad sa klase ang mga pang-uri
na makikita sa kwento. Ma’am Si Sherwin ay mahiyain sa klase.

PAGHAHAMBING AT Nag-uusap ang mga mag-aaral para sa

PAGHAHALAW gawaing aktibidades.

Magtanong ang guro

kung may karanasan ba
kayo nakapareho sa Nakikinig at nakikilahok ang mga estudyante.
kwento ng ating binasa
ngayon? (Aktibong nagpapakita ng pagsasadula ang
mga mag-aaral.)
PAGLALAHAT

Okay class, sino sa inyo

ang makakapaglalahad sa
atin kung ano ang kanyang
nakuha sa maikling kwento Opo ma’am!
na ating tinalakay.
Tatawag ang Guro.

PAGGAMIT

Itala sa klase kung ano

ang bahagi sa kwento
ang nagbigay kahalagan
sa tao.

57
 Gamitin ito sa
pangungusap.

Sa bawat pangkat
bumunot sila ng isang
salita at isa sa dula ito
sa harap ng klase.

Panuto: Ipapakita sa klase ang

mga pang-uri na natalakay sa
pamamagitan ng pagsasadula.

Bibigyan lamang ng limang minute

ang mag-aaral sa pagsagot ng
gawain. Paalam napo at maraming salamat Ma’am
Justiny!

Mabuhay!
TAKDANG-ARALIN

Magsagawa ng sariling kwento. At

ilahad sa klase sa susunod na
pasukan.

Iyan lamang para sa araw na ito.

Hanggang sa muli nating pagkikita.
Paalam!

Repleksyon

Naniniwala akong mas epektibo ang pagtuturo ng pinagsanib na pagtuturo ng wika

at panitikan. Ang panitikan ay hindi maiintindihan o hindi madaling talakayin kung
hindi nito kaugnay ang wika na siyang talagang rason kung bakit natin nakukuha
ang mensahe ng isang kwento, tula o sanaysay. Nakadepende sa wika kung paano
maiisasaisip ng mga mag – aaral ang mensahe ng kanilang tinatalakay na panitikan
kung kaya’t ako ay gagamit ng ganitong pamamaraan sa aking pagtuturo.

58
PAGTUTURO NG WIKA GAMIT ANG
DULA O KOMIKAL SKIT

59
 Pagtuturo ng Wika gamit ang Dula

Narito ang mga mungkahing hakbang sa pagtuturo ng Wika gamit ang Dula:

1. Panimula o Introduction
a. Pagganyak- paggising sa kawilihan ng mga mag-aaral sa paggamit ng
kata at kita
b. Pagpapakita sa bagong talasalitaan at balangkas tungkol sa talakayin.

Halimbawa:

- (Magpapakita ng iba-ibang larawan at itanong kung ano kaya ang

pinag-uusapan ng sa larawan. Larawan ng isang batang umiiyak at
ang kanyang ina. May nagtitinda ng lobo)

Bata: Kata nang umuwi, Nanay.

Ina: Teka sandali.
Bata: Kata nang umuwi.(iiyak)
Ina: Huwag ka nang umiyak. Ibibili kita ng lobo.

- Magpakita ng iba pang larawan at bayaang mag-isip ang mga bata

ng usapan para sa larawan.

2. Paglalahad ng dula-dulaan

- Ibigay ang sitwasyong iniikutan ng dula-dulaan.

Si Nene at Rosy ay magkaibigang matalik. Sila ay madalas

magbigayan ng kung anu-ano. Madalas din ang biruan nila.

Halimbawa:

Nene: Hoy, Rosy, kata ay pumunta sa palengke.

Rosy: Bakit? Ano ang gagawin sa palengke?
Nene: Samahan mo ako. Bibili ako ng sinulid.
Rosy: Kata nang lumakad. Sasamahan kit hangga’t maaga.
Nene: Teka muna. Itanong mo muna sa akin kung bakit kita gustong
isama sa palengke.
Rosy: E, bakit nga ba?
Nene: Ibibili kita ng panyo. Ikaw na ang pipili.

60
 Rosy: A , ganoon ba? Kung gayon, sasamahan kita. Kata nang
lumakad hanggang hindi nagbabago ang isip mo.
Nene: Talagang ibibili kita ng panyo. Hindi na magbabago ang isip ko.

3. Mga Tanong na pantiyak sa pang-unawa ng mag-aaral sa dula-dulaan

Halimbawa:
Ano ang sinabi ni Nene?

“Rosy, kata ay pumunta sa aplengke.”

Bakit gusto raw isama ni Nene si Rosy?

“Ibibili kita ng panyo. Ikaw na ang pipili.”

Ano ang saagot ni Rosy?

“Talagang ibibili kita ng panyo.”

4. Pagpapaganap sa dula-dulaan

1. Gagampanan ng guro ang isang tauhan,ang buong klase naman

ang isang tauhan.
2. Magpalit ng papel na ginagampanan.
3. Pangkatang pagsasadula.
4. Paisahang pagganap saa dula

5. Pagpapasok ng pagbabago sa dula-dulaan

- Magbigay ng kahawig na sitwasyon. Bayaang baguhin ng mag-

aaral ang ilang salita sa loob ng dula. Ito ay ibabatay sa bagong
sitwasyon ngunit ang kata at kita ay naroon pa rin.

Halimbawa:
(Magpakitang larawan sa klase. Ito ay si Mario at Ben. Niyaya ni Ben si
Mario sa bukid. Kukuha sila ng kahoy. Bibigyan ni Ben ng santol si Mario. Si
Mario ang pipitas). Maaaring ang mabuong dula-dulaan ay ganito:

Ben: Hoy, Mario kata ay pumunta sa bukid.

61
 Mario: Bakit? Ano ang gagawin natin doon?
Ben: Samahan mo ako. Kukuha ako ng kahoy.
Mario: Kata nang lumakad. Sasamahan kita hangga’t maaga.
Ben: Teka muna. Itanong mo muna sa akin kung bakit kita gustong
isama sa bukid.
Mario: E, bakit nga ba?
Ben: Bibigyan kita ng santol. Ika na ang pipitas.
Mario: A, ganoon ba? Kung gayon, sasamahan na kita. Kata nang
lumakad hanggang hindi nagbabago ang isip mo.
Ben: Talagang bibigyan kita ng santol. Hindi na magbabago ang isip
ko.

6. Pagampanang muli sa mga mag-aaral ang kanilang ginawang Dula.

- Pagkatapos ng ilang pagsasadula, maaaring ipabagong muli ang

dula at magkakaroon na naman ng panibagong sitwasyon.

BANGHAY-ARALIN

I. LAYUNIN

Pagkatapos ng aralin,ang mga mag-aaral ay inaasahang:

A. Nakakikilala ng mga Gamit ng Wika

B. Nakakapagbigay ng mga Gamit ng Wika
C. Napapahalagahan ang Gamit ng Wika

II. PAKSA

Gamit ng Wika

III. SANGGUNIAN

Ang Sining at Agham ng Pagtuturo (Belvez,2000)

IV. KAGAMITAN

62
 Instruksyunal na Kagamitan

V. PAMAMARAAN

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

Sino na ang mananalangin ngayon? Si Dianne po Ma’am.

Magandang umaga sa inyong lahat. Magandang umaga rin po Ma’am

Tuban.

Magsiupo na kayo
Salamat po Ma’am.

Lahat ba nandito ngayon? Sinong

wala? Si Jennefer po Ma’am.

Ganoon ba? Wala akong natangggap May sakit Ma’am.

na excuse letter mula sa kanya. Bakit
daw?

Ah.Sige.

I. Paganyak:

(Magpapakita ng mga larawan

halimbawa ang bata ay may
ibinubulong sa kapwa bata) Maam sila po ay nagbubulungan.

63
Ano sa tingin nyo ang ginagawa nila?

Tama. Halimbawa si Chrizelle ang

batang to ang usapan nila ay ganito.

Chrizelle: May sasabihin ako

(Palakpak at nagtawanan)
Paulo: Ano iyon?

Chrizelle : Atin lang ito.

Paulo: Sige ano iyon?

Chrizelle: Ako si Darna

Sige nga kayo naman ang gumawa ng

sarili niyong usapan sa larawan na to?
Kahit simpleng usapan lang.( Pinakita
ang larawan ng dalawang lalaki na
nag-iinuman.) Lalaki 1: Pare asan ka?

Lalaki 2: Uuwi na pare kasi lasing na

ako.Uwi na tayo
Magaling Christy..Ano naman ito?
(Larawan tungkol sa may tinatawag Lalaki 1: Ayoko pa hindi pa ako lasing.
ang batang babae na batang lalaki)

Batang babae: Lino,halika.

Lino: saan?

Batang babae: Mangingisda tayo.sige

Magaling Joy. Ngayon may ipapakita na.
akong mga salita na may kaugnayan

64
sa ating leksyon ngayon. Habang
isasabit ko ito basahin ninyo muna ang
ating mga layunin.

Anong napapansin ninyo sa mga (Binasa ang mga layunin)

salita? Bago bas a inyo?

Ang leksyon natin ngayon ay tungkol

sa gamit ng wika. Ang transmisyon,
interaksyon at labelling.Sa tingin niyo
may nakita ba kayong gamit ng wika
Opo Ma’am pero ang iba pamilyar po
kanina sa mga larawan na ipinakita ko
maam
o sa sitwasyonng binigay ninyo?

Sige nga titignan natin kung alam

ninyo. Saan doon ang interaksyon?

Opo Ma’am

Bakit interaksyon iyon?

Tama Jess. Iyon ay interaksyon. Sa pangalawang larawan po.

Ang Interaksyon po ay tungkol sa
pakikipag-usap ng dalawang tao kung
saan sila’y nagpapalitan ng mga ideya.

Kasi po sila po ay nag-uusap.

Nagpapalitan po sila ng ideya dalawa

65
Saan naman ang Transmisyon at Ma’am.
bakit?
Sa unang larawan Ma’am kasi po sila
pinapasa po ng bata ang impormasyon
sa kanyang kapwa bata.

Nakuha mo Leo.

Transmisyon.Ito ay tumutukoy sa
pagpapasa ng impormasyon sa ibang
tao.

Ang panghuli ay ang?

Labelling

Bakit?
Dahil tinawag po ng babae ang lalaki
Maam.

Tama.kung saan ang wika ay

ginagamit upang makapagbigay ng
pangalan o katawagan. Opo Ma’am.

II.Paglalahad ng dula-dulaan

Ngayon magbibigay ako sa inyo ng

isang sitwasyon na kung saan
gagawan niyo ng diyalogo. Dapat
makikitaan ng gamit ng wika ang
inyong ibibigay.
Kaibigan: O Lisa bakit ka nandito?
Lisa: May problema ako e.
Kaibigan: Ano iyon?

66

Dahil dalaga at binata na kayo ito ang
sitwasyon ninyo. Si Ben at Lisa ay
magkasintahan si Lisa ay
makikipagbreak na kay Ben ngunit
hindi niya alam ang kanyang gagawin
kaya naman sumangguni siya sa
kanyang kaibigan.
III.Pagtitiyak
Anong napapansin ninyo sa inyong
mga ipinakita? Anong ginagawa ng
bawat isa?
Tama. Napagaling ninyo.
IV.Pagpapaganap sa dula-dulaan
Ngayon isasadula natin ang inyong
ginawang iskrip. Ako si Lisa at sino ang
si Paulo si Ben at ang kaibagan ay si
Chirizelle.
Lisa: Nahihiya akoe baka may
makarinig.
Kaibigan: Atin lang naman to eh.
Lisa: Makikipagbreak na ako sa kay
Ben.Hindi ko kasi masabi-sabi sa
kanya pwede ikaw na lang?
Kaibigan: Ganoon ba? Hindi pwede
yan.
Lisa; Sige na bes
Kaibigan: Sige na nga pero pag
magagalit siya humanda ka
Ben: Hindi ako papayag asan siya?
Kaibigan: Umalis na pa-Amerika Ben
sorry ha.
Ma’am may gamit po talaga ang wika
kasi sa pamamagitan po ng mga gamit
na iyon naipapahayag o naipapadala
po ang nararamdaman.
Opo Ma’am.
67
Magaling.

V. Pagpapasok ng pagbabago sa dula-

dulaan

Ngayon mag-isip kayo ng mga

sitwasyon na kahawig sa sitwasyong
ibinigay ko basta nandoon pa rin ang Opo Ma’am.
tatlong gamit ng wika
Mario: Bat ka umiiyak?

Ben: Pumunta tayo sa bukid.

Mario: Bakit? Ano ang gagawin natin

doon?

Ben: Samahan mo ako. Kukuha ako ng

kahoy.

Mario: May problema ba?

Ben: Itanong mo muna sa akin kung

Mahusay.Nakuha ninyo ang mga gamit bakit kita gustong isama sa bukid.
ng wika .
Mario: E, bakit nga ba?

Ben: Susuntukin ko kasi ang kahy ng

may malabasan ako ng sama ng loob
sa paglisan sa akin ni Lisa

Mario: A, ganoon ba? Kung gayon,

sasamahan na kita.

Ben:. Hindi na magbabago ang isip ko.

VI.Pagampanang muli sa mga mag-

aaral ang kanilang ginawang Dula.
(Presentasyon)

68
Ngayon papangkatin ko kayo sa apat
na grupo. Bibigyan ko kayo ng
sampung minuto na gumawa ng inyong
sariling dula na nagpapakita ng gamit
ng wika. Kahit anong sitwasyon.

Ang galing ninyo ang tahimik na si

Rochelle ang galing umarte.Ang
mahiyain na si Sherwin malakas pala
Interaksyon
ang boses.Palakpakan natin ang ating
mga sarili sa husay na ipinamalas Transmisyon
ninyo ngayong araw na ito. Ano nga ulit
ang mga gamit ng wika? Labelling

Magaling.

VII. Takdang-Aralin

Para sa inyong takdang –aralin alamin

ang mga uri ng pangungusap na
maaaring gamitin sa isang dula-dulaan.

Paalam na sa inyo.
Paalam na po Ma’am Jen.

Repleksyon

Mahalaga sa klase ang maranasan ng mga estudyante kung tungkol saan ba

ang kanilang paksa kung kaya't ginagamit ang dula - dulaan sa pagtuturo.
Naipapakita rito ang pagkamalikhain ng mga mag - aaral sa kung paano sila
makakalikha ng mga dayalogo at kung paano nila mababago o madadagdan ang
iskrip na ibinigay ng guro sa kanila. Nakakatulong ito sa mga mag - aaral na
umaktong ang lahat ng nangyayari ay hango sa katotohanan kahit na ito ay ginawa
lamang. Ito rin nakapagbibigay ng tiwala sa sarili sa mga estudyante at
nakakatulong sa mga estudyanteng mawala ang takot sa harap ng guro o kaba sa
klase.

69
 Kahalagahan ng Dula sa Pagtuturo

Iniulat ni: Armylyn B. Agan

 Gaya ng ibang panitikan; karamihan sa mga dulang itinatanghal ay hango sa

totoong buhay.
Ang mga dula na itinatanghal ay kadalasang nangyayari sa ating lipunan o
hango sa realidad kung saan nakakareleyt ang mga mag - aaral at ito ay kanilang
naisasadula na parang ito ay kanilang nararanasan sa totoong buhay. Ito ay
nakakatulong sa mga mag – aaral sa pag intindi ng totoong sitwasyon.

 Inilalarawan nito ang mga damdamin at pananaw ng mga tao.

Namumulat ang mga mag – aaral sa mga emosyong dapat maramdaman sa
isang pangyayari o sa isang eksena. Dito sila ay nagkakaroon ng ideya sa mga
emosyong gagamitin sa dula.

 Inaangkin nito ang lahat ng katangiang umiiral sa buhay ng mga tao at mga
suliranin.
Ipinapakita nito ang suliranin na kadalasang nararanasan ng mga mag – aaral o
ng nagtatanghal sa kaniyang pang araw – araw na buhay.

Ayon sa teorya ni Edgar Dale sa kanyang Cone of Experience o Hagdan ng

Karanasan, 90% ang pagsasadula. Ang mga mag – aaral ay natututo sa kanilang
leksiyon kapag sila ay nagsasadula o nagtatanghal ng paksang kanilang tinalakay
sapagkat mas madaling maalala at maintindihan ng mga mag – aaral kapag ang
kanilang tinalakay ay kanilang naranasan.

70
 CRITIC

Maam Teresita P. Garcia

Hassim – 82

Hindi nakuha ang paksa

Nasaan ang hakbang?

Agan – 80

Kahuluguhan ng Dula

Paano naging kawili – wili ang pagtatanghal?

Tuban – 90

Pagsasadula gamit ang wika

Dagdag paliwanag sa tatlong gamit ng wika

Pagpapangkat sa Pagsasadula

71
PAGTUTURO NG WIKA GAMIT ANG
LIHAM

72
 PAGLALAHAD NG ARALIN SA PAMAMAGITAN NG LIHAM

Sa paraang ito ng paglalahad ng aralin, ang mga mag-aaral ay hindi lamang

natututo ng bagong talasalitaan at bagong balangkas na pag-aaral kundi gayon din
naman natututuhan niya ang mga bahagi ng isang liham. Kasama ring natutuhan
niya ang wastong pananalita, pagbati at mga katagang angkop gamitin sa pagliham.

Mga hakbang:

 Pagsasanay sa pagkilala sa bagong talasalitaan at balangkas

 Paglalahad ng liham
 Pagtatanong upang subukin ang pang-unawa ng mga bata sa nilalaman ng
liham
 Pagbibigay-kahulugan sa iba pang liham
 Pagbuo ng paglalahat
 Paggawa ng sariling liham na ginagamit ang balangkas na natutuhan

Masusing Banghay Aralin sa Filipino

Grade 5

I .MGA LAYUNIN

1. Nakauunawa sa paggamit nang wasto sa balangkas na naka +

pangngalan.
2. Napapahalagahan ang gamit ng balangkas na naka + pangngalan sa
pagbuo ng liham.
3. Nakabubuo ng isang liham pangkaibigan, na may malinaw na kaisipan,
maayos na pananalita at wastong pormat.

II. PAKSANG ARALIN

C. Aralin/ Leksyon
Ang wastong gamit ng balangkas nanaka + pangngalan.
Ang liham at ang bahagi nito.
D. Sanggunian
Patnubay sa Korespondandensiya Opisyal (Ikaapat na Edisyon), 2015
https://www.slideshare.net/midnight-jassy/bahagi-ng-liham-39802848
III. KAGAMITAN
Panturong Biswal,

73
IV. PARAAN/ ESTRATEHIYA

Pamaraang Komunikatibo

Ang Gawain ng Guro Ang Gawain ng Mag-aaral

A. Paunang Gawain Panginoon, maraming salamat po sa araw

1. Panalangin na ito na ipinagkaloob niyo sa amin nawa’y
Magsitayo ang lahat para sa panalagin gabayan niyo po kami sa mga 74ahat ng
( Magtatawag ang guro ng isang mag- aming gagawin at pati po ang aming guro
aaral upang pangunahan ang panalangin) na siyang magtuturo sa amin. Amen.

Magandang umaga po Maam Dianne!

2. Pagbati
Magandang umaga sa inyong lahat.
3. Mag tsek ng attendance.
Mayroon bang lumiban sa klase ngayong
araw?
Mabuhay!
Isa-isang magtataas ng kamay ang mga
pangalan ng estudyanteng
natawag.(maaaring mayroon o walang
lumiban)

B. Panlinang na Gawain
2. Pagganyak
(Magtataas ng kamay ang mga bata at
Magbalik aral muna tayo mga bata, ano pipili ang guro kung sino ang sasagot sa
ang ating tinalakay noong huli tayong kanyang tanong.)
nagkita?
Inaasahang sagot: Ang ating leksyon po
noong nakaraang pagkikita ay tungkol sa
Magaling! Maraming salamat sa iyong pangngalan.
sagot.

2. Pagpapakilala sa bagong talasalitaan at

balangkas
Opo.
Mga bata, tayo’y maglaro. Magsasabi ako
ng mga katanungan. Sabihin ninyong
mabilis ang isang bagay na kaugnay nito

74
sa pamamagitan ng pagsasabi ng naka sa
unahan ng inyong pangungusap. Nakasupot po
Maliwanag ba? Nakabarong po

Ano ang panlabas na anyo ng isang regalo Nakasobre po ma’am, minsan po naka-
Kapag ikinakasal ang lalaki ang kanyang putting envelop poi to, sa loob po ma’am
suot ay? ang nakatuping liham.
Ano ang makikita ninyo sa panlabas na
anyo ng isang liham?
(Maaaring opo o hindi po)
Magaling! Opo.
Nakasobre po. Nakamakinilya po.
Kayo ba’y nakatanggap na ng liham?
Nakatanggap na ba ang tatay ninyo ng
liham? Ano ang anyo nito?
Siya po ay nakasumbrero.
(Magpapakita ang guro ng larawan ng Nakapantalong maong po siya.
isang kartero) Nakasalaming may kulay.
Mga bata, ano ang nakikita niyo sa Nakamotor po siya.
larawan ng isang kartero? Sabihin ninyo
ang kanyang anyo.

Opo, Tungkol po ito sa liham.

C. Paglalahad ng Liham

1. Ibibigay ng guro ang sitwasyon kung Opo.

bakit nasulat ang liham).

2. Ngunit bago iyan, lahat ba ay nakagawa

ng takdang aralin?

Inaasahan ko nga na gumawa kayo ng

inyong takdang aralin nang sa gayon kung
ako ay magtatawag ng pangalan ay
makakasagot sa aking tinakdang tanong.
Nagkakaintindihan ba tayo?

75
3. Ngayon, mayroon tayong natanggap na (Babasahin ng mga mag-aaral ang
liham. nakadikit na sa pisarang liham.)

Ipapabasa ng guro sa kanyang mga

estudyante ang laman ng liham na
natanggap.

Balagtas, Bulacan
Nobyembre 10, 2017

Mahal kong Liza,

Alam mo noong linggo ay isinama ako

ni Tiya Isabel sa ekskarsyon nila.
Masayang masaya ang lahat. Kayganda
ng kanilang mga suot. Naka-pantsuit ang
maraming dalaga. Nakapolo nang magara
ang mga lalaki. Maraming nakasalaming
may kulay, may nakabaro at saya at may
ilang binatang nakabarong Tagalog.
Marahil talagang magaganda kaming
kunan ng larawan. Kaya’t pagbaba pa lang
naming sa sasakyan ay sinundan na kami
ng mga retratista. Pumunta ka dito sa
amin at ipakikita ko sa iyoan gaming mga
larawan at marami pa akong ikukuwento
sa iyo. Hihintayin kita.

Ang iyong pinsan,

Kath

Pagkatapos na mabasa ng mga mag-aaral

ay mag tatanong ang guro.

D. Mga Tanong na Pantiyak

1. Sino ang sumulat ng liham? Si Liza po.
Si Kath po.
2. Sino ang sinulatan? Sa Balagtas, Bulacan po.
3. Saan nagmula ang sulat? Nobyembre 10, 2017 po.
Magpinsan po sila.

76
4. Kailan isinulat ang liham?
May naka-pantsuit. May nakabaro at saya,
5. Magkaano-ano sina Vira at Ellie? nakabarong Tagalog, at nakasalamin.

6. Ano-ano raw ang anyo ng mga kasama

nina Ellie?

Class, ang mga naka-pantsuit,

nakabarong Tagalog, at nakasalamin ay
mga halimbawa ng balangkas nan aka +
pangngalan.

Ano an ibig sabihin ng pangngalan? Inaasahang sagot: Ang pagngalan po ay

Mahusay! pantawag sa tao, bagay, hayop, lunan o
pangyayari.
Ngayon, ano ang nakikita niyong
pangngalan na may balangkas na pantsuit po ma’am,
nak+pangngalan sa ating liham na binasa?

baro at saya po ma’am, barong Tagalog,

at nakasalamin din po.

Tama! Ano pa?

Magaling ito ay mga halimbawa ng
pangngalan ng bagay. Si Ana ay naka-medyas at jacket dahil siya
ay may lagnat.
May ibang halimbawa pa ba kayo ng
pangungusap na may balangkas na
naka+pangngalan?

Sherwin?

Magaling!

Mayroon pa bang gustong magbigay ng

halimbawa? Naka-Halloween costume kami ng ate ko
noong nakaraang Nobyembre.
Jeneffer?

77
Sa kabuuan mga bata, ginagamit ang
balangkas na naka+pangngalan sa
paglalarawan ng pangngalan.

Dahil alam niyo na ang paggamit ng

balangkas na ito tumungo naman tayo sa
liham.

E. Pag-alam sa bahagi ng liham

Ngayon, base sa inyong takdang aralin Ang liham po ay isang isinulat na mensahe
ano ang ibig sabihin ng liham? na naglalaman ng kaalaman, balita, o
saloobin na pinapadala ng isang tao para
sa kanyang kapwa.

Magaling!
Liham Pangkaibigan po.
Class, may dalawang uri ang liham, ito ay
ang Liham Pangkaibigan at
Pangangalakal.

Saan kaya sa dalawang uri na ito (Ipapadikit ng estudyante ang cardboard

napapabilang ang liham na ating binasa?
Pagbibigay ng guro ng mga katanungan
ukol sa bahagi ng liham.
1. Tanong: Sa binasa nating liham saan
dito ngayon ang Pamuhatan?
Ano naman ang ibig sabihin ng
pamuhatan?
Magaling!
na may nakalagay na pamuhatan)
Ang pamuhatan po ay nagsasaad ng lugar
pinagmulan ng liham at ng petsa kung
kailan ito isinulat.
(Ipapadikit ng estudyante ang cardboard
na may nakalagay na Bating panimula)
Ang bating pambungad po ay nagsasaad
sa pangalan ng sinulatan.
(Ipapadikit ng estudyante ang cardboard
na may nakalagay na Katawan ng Liham)
Sa katawan po ng liham nakasaad ang
nilalaman o nais ipabatid ng sumulat.

78
 (Ipapadikit ng estudyante ang cardboard
2. Saan naman ngayon dito ang Bating na may nakalagay na Bating Pangwakas)
Panimula o Pambungad at ano ang ibig Ang bating panwakas po ay kakikitaan ng
sabihin nito? relasyon ng taong sumulat sa sinulatan.

Tama!
3. Saan dito ang katawan ng liham? Ano
naman ang ibig sabihin nito?
(Magtaas ng kamay ang may alam ng
sagot)
Ang hulihang bahagi po ng liham ay ang
Lagda.
Nagsasaad po ito ng pangalan ng sumulat.

Mahusay!

4. Kung mayroong Bating Pambungad,

siyempre meron ding bating pangwakas.
Ang tanong saan kaya sa binasa nating
liham ang bating pangwakas at ano ang
ibig sabihin nito?
Tama!
(Sariling persepsyon ng mga mag-aaral)
Inaasahang sagot: Upang pagdating po ng
panahon ay magamit namin ito nang hindi
nahihirapan. Upang makagawa rin po kami
mensahe na naglalaman ng kaalaman,
balita, o saloobin na pinapadala ng isang
tao para sa kanyang kapwa.

Wala na po!
5. Saan at ano naman ang panghuling
bahagi ng liham?

Tama at Mahusay!

F. Tulong-tulong na Pagsulat ng liham

Pagpapangkat-pangkatin ng guro ang

mag-aaral sa tigdadalawang pares.

79
 (Bibigyan ng guro ng sitwasyon upang
gawing batayan ng bubuuing liham)

Liham pangkaibigan na nang-aanyaya sa

isang pagdiriwang. Paalam na po ma’am Dianne, Mabuhay!

G. Paglalahat

Pagpapahalaga

Bakit nga natin kailangang pag-aralan ang

isang liham?

Magaling! Maraming salamat sa iyong

sagot.

May katanungan ba hinggil sa paksa natin

ngayong araw?

V. Pagtataya

Kumuha kayo ng kalahating papel at

sagutan ang mga katanungan na nasa
pisara.

Panuto: Tukuyin kung anong bahagi ng

liham ang mga sumusunod.
Bibigyan lamang ng limang minuto ang
mga mag-aaral sa pagsagot.

VII. Takdang Aralin

Sa inyong sulating pangwakas, gumawa
ng isang liham paanyaya hinggil sa
darating na pasko.

80
Iyan lamang sa araw na ito.

Hanggang sa muli nating pagkikita.

Paalam sa lahat!

Repleksyon

Maraming magagamit na paksa sa pagtalakay ng wika. Kung kaya’t ang

liham ay isa rin sa masasabi kong malikhaing paggamit ng paksa sapagkat sa liham
ay malalaman mo kung anong antas ba ng wika ang ginamit ng nagsulat papunta sa
kanyang papadalhan. Ito rin ay isang paraan para sa komunikasyon na siyang
pinakadahilan ng wika, at dito ipinapakita ang kahalagahan ng wika. Ang wika ay
nagbabago kung kaya’t magagamit ang liham upang makita ang patuloy na pag –
unlad ng wika.

81
PAGTUTURO NG WIKA GAMIT ANG
ANUNSYO

82
 Paglalahad ng Aralin sa Pamamagitan ng Anunsyo

Ang anunsyo ay maaring gamitin sa paglalahad ng aralin. Alam nating ang

mga bata ay nakadidinig ng anunsyo araw-araw. Dahil dito, halos ay naisasaulo na
nila ang mga salita at awiting kasama ng anunsyo.

Kaya’t inaakalang magiging mabisa ring anunsyo ang araling pinakalunsaran

ng paksang-araling ituturo.

Mga Hakbang:

 Pagsasanay sa pagkilala ng bagong talasalitaan at balangkas.

- ang mga bagong salita at balangkas ng wika ay ipapakita at ipapaliwanag.
Maaring magtanong ang guro sa mag-aaral kung ano ang pagkakaintindi nila
sa mga bagong salitang nakita.

 Paglalahad ng anunsyo.
- sa hakbang na ito ipapakilala ng guro ang anunsyo sa mga mag-aaral.
Maaring magbigay siya ng ilang halimbawa nito.

 Pagtatanong upang subukin ang pag-unawa ng mga bata sa nilalaman

ng anunsyo.
- matapos magbigay ng halimbawa ang guro ay tatanungin niya ang mga
mag-aaral kung ano ang kanyang pagkaka-unawa sa anunsyo. Sa nilalaman
ng anunsyo ay maaring kilalanin ng mga mag-aaral ang balangkas ng wika
na ipinakilala.

 Tulong-tulong na paggawa ng anunsyo

- matapos maging malinaw kung ano ang anunsyo at kung papaanong
magagamit ang balangkas ng wika ay maaring hayaan nang guro ang
kanyang mag-aaral na gumawa ng sariling anunsyo. Maaring pagpangkat-
pangkatin ang mag-aaral upang makapagtulungan sa paggawa nito.

 Pagbuo ng paglalahat.
- matapos ang gawain at lubos nang naintindihan ng mag-aaral ay maaring
humingi ang guro ng paglalahat sa tinalakay na paksa.

 Paggawa ng sariling anunsyo na ginagamit ang balangkas na

natutuhan.
-sa huli ay maaring magbigay ng takdang aralin ang guro gaya ng paggawa
ng sariling anunsyo gamit ang balangkas na natutunan.

83
 Hindi natin hangad ang magpropaganda ng anumang bagay. Ang ating
tanging interes sa anunsyo ay ang kayarian at balangkas.

Ang maganda sa paraang ito ay bukod sa nalilinang natin ang kakayahan ng

mga bata sa pagkilala ng wastong balangkas ay nasasanay pa rin sila sa pagpili ng
angkop na bilihin. Hindi sila agad natatangay sa magandang pananalita ng isang
anunsyo. Nasasanay din ang mga bata sa pag-unawa ng nilalaman ng anunsyo.

Ang paraang ito ay maaring gamitin sa lahat ng baiting ng mababang

paaralan gayon din naman, magagamit sa mataas na paaralan.

Masusing Banghay Aralin sa Filipino sa Grade 5

I .MGA LAYUNIN

1. Nagagamit nang wasto ang balangkas na higit na+ pang-uri.

2. Napapahalagahan ang gamit ng balangkas na higit na+ pang-uri.
sa pagbuo ng anunsyo.
3. Nakabubuo ng sariling anunsyo ang mga mag-aaral gamit ang
balangkas na higit na+ pang-uri.

II. PAKSANG ARALIN

A. Aralin/ Leksyon
Ang wastong gamit ng balangkas na higit na+ pang-uri.
Sanggunian
Patnubay sa Korespondensiya Opisyal (Ikaapat na Edisyon), 2015

III. KAGAMITAN
Panturong Biswal,

IV. PARAAN/ ESTRATEHIYA

PamaraangKomunikatibo

Ang Gawain ng Guro Ang Gawain ng Mag-aaral

A. Paunang Gawain Panginoon, maraming salamat po sa araw

1. Panalangin
Magsitayo ang lahat para sa panalangin.
( Magtatawag ang gurong isang mag-aaral
upang pangunahan ang panalangin)
2. Pagbati
na ito na ipinagkaloob niyo sa amin nawa’y
gabayan niyo po kami sa mga gawain na
aming gagawin at pati rin ang guro na
siyang magtuturo sa amin. Amen.

84
Magandang umaga sa inyo mga bata.
3. Mag tsek ng attendance.
Mayroon bang lumiban sa klase ngayong
araw?
Masaya ako ngayong araw na ito dahil
walang lumiban sa klase. Ibig sabihin nito,
gustong-gusto ninyong matuto sa ating
leksyon.
B. Panlinang na Gawain
1. Pagganyak
Magbalik aral muna tayo mga bata, ano
ang ating tinalakay noong huling
pagkikita?
Magaling! Maraming salamat sa iyong
sagot.
2. Pagpapakilala sa bagong talasalitaan at
pagsasanay.
Magpakita ng larawan ng mangga at atis.
Alin sa dalawang ito ang gusto mo? Bakit?
Alin ang mabuti sa gatas at kendi?
Alin ang ibig mo, rosas o gumamela?
C. Paglalahad ng Anunsyo
1.(Magpapakita ang guro ng isang
halimbawa ng anunsyo sa isang TV.)
Ano ang nakita at napansin niyo sa inyong
pinanood?
Magaling!
Sino pa ang may ibang napansin sa
pinanood ninyo?
85
Magandang umaga po Teacher
Sherwin!Mabuhay!
(Isa-isang magtataas ng kamay ang mga
pangalan ng estudyanteng natawag).
Walapo ‘cher!
(Magtataas ng kamay ang mga bata at
pipili ang guro kung sino ang sasagot sa
kanyang tanong).
Inaasahang sagot: Ang atingleksyon po
noong nakaraang pagkikita ay tungkol sa
wastong gamit ng napaka + pang-uri.
Tsaka cher may takdang aralin din kayong
ibinigay.
Inaasahang sagot:
Gusto ko ng atis. Kasi poito ay higit na
matamis.
Gatas po. Kasi po ito ay higit na
masustansya.
Rosas po. Kasi ito po ay higit na mabango.
‘Cher, nakita ko po na iyong isang
produkto ay ipinapabili ng isangbabae.
(Palakpakan)
Ako po ‘cher! Nakita ko po na maraming
bibili ng produkto kapag i-aanunsyo ito.
Mahusay!
2. Magtatanong ang guro, lahat ba ay (Palakpakan)
nakagawa ng takdang aralin?

Inaasahan ko na gumawa kayo ng inyong Opo, Tungkol po ito sa wastong gamit ng

takdang aralin na ng sagayon kung ako ay higit na + pang-uri teacher.
magtatawag ng pangalan ay makakasagot
sa aking itinakdang tanong. Opo teacher!
Nagkakaintindihan ba tayo? Opo teacher!

At tsaka pinadala korin kayo ng mga

newspaper na gagamitin natin sa ating
leksyon ngayon, nagdala ba kayo?

3. Pagbasa ng anunsyo
(Babasahin ng mga mag-aaral ang
Ipapabasa ng guro sa kanyang mga nakadikit sa pisara ng anunsyo.)
estudyante ang laman ng isang anunsyo.

“Kailangan ba ninyo ng Keso ngayong

Pasko?” ‘Cher, yan po ay isang anunsyo, kagaya
ng pinanood natin kanina sa TV.
Subukinang “DOGKESO”!
Tunay na keso. (Palakpakan)
Higit na malasa.
Higit na masarap. ‘Cher, may mga produkto po na ipinabibili!
MURA PA!

Pagkatapos na mabasa ng mga mag-aaral

ay magtatanong ang guro.
Anong napapansin niyo?
Magaling!
Ngayon ay hanapin niyo at pansinin ang (Palakpakan)
“Pampahinang Anunsyo” sa pinadala kong
dyaryo sa inyo. Anong napapansin niyo?
(Isa-isang magbibigay ng anunsyo ang
Magaling! tatlong mag-aaral na matatawag).
D. Pagbibigay Kahulugan sa iba pang (Malakas na palakpakan)
anunsyo

86
1. Pabigay ina ng mga batang anunsyo at Ang anunsyo po ‘cher ay ginagamit para
ipaliwanag ang kahulugan nito. madaling mabili ang isang produkto.

Tatawag ang guro ng tatlong mag-aaral. ‘Cher, para po sa akin ito ay ginagamit
upang makahikayat na bilhin ang isang
Magaling at napakahusay niyo! produkto na ipinabibili.
(Palakpakan)
Sa tingin niyo, ano ang isang anunsyo?
Magaling!
Sino pa ang may ibang nalalaman?
Mahusay!
Tama lahata ng mga sinabi niyo
Ang pag-aanunsyo o anunsyo ay
ginagamit upang mahikayat o mahimok
ang mgamadla (mga manonood, mga
mambabasa o mga tagapakinig)
nasubukin o bilhin ang kanilang
produktong ipinagbibili. Sa ingles, ito ay
advertisement.

E.Tulong-tulong na Paggawa ng
Anunsyo
(Pagpapangkat-pangkatin ng guro ang
mag-aaral sa tatlong grupo).

[Pagawin ang klase ng sarili nilang

anunsyo. Ipagamit sa gagawing anunsyo
ang bagong balangkas
nanatutuhan(higitna + pang-uri)]

Pumunta sa iba’tibanggrupo ang hindi

masyadong nagpa-participate. Ang
magpresenta ng kanilang ginawa ay ang
hindi pa nakapresenta noong nakaraang
pagkikita. Naintindihan ba? Opo teacher!
F. Paglalahat
(Pagpapahalaga)
Sa puntong ito, bakit natin kailangang pag-
aralan ang isang anunsyo at ang watong
gamit ng higit na + pang-uri?

87
 (Sasagot ang isang mag-aaral).
Magaling!
(Palakpakan)
May katanungan ba hinggil sa paksa natin
ngayong araw? Wala na po teacher!

G. Pagtataya

Kumuha kayo ng kalahating papel at

sagutan ang mga katanungan na nasa
pisara. Higit na maasim ang balimbing.
Panuto: Paghambingin ang mga Higit na katakam-takam ang cake.
sumusunod: Higit na malaki ang manok.
1.Bayabas at Balimbing Higit na mabagal ang kalabaw.
Higit na masarap ang adobo.
2.Cake at Cookies
3.Ibon at Manok

4.Kalabaw at Baka
5.Adobo at Sinigang

(Bibigyan lamang ng limang minute ang

mga mag-aaral sa pagsagot).
H. Takdang Aralin
Gumawa ng tig-iisang anunsyo na may
balangkas ng wastong gamit ng higit na +
pang-uri. Ito ang mga bagay na i-
aanunsyo:
a.sabon
b.refrigerator
c.toothbrush
d.bag
e.shampoo

Iyan lamang sa araw na ito.

Hanggang sa muli nating pagkikita.
Paalam!
Paalam na po Teacher Sherwin! Mabuhay!

88
 Repleksyon

Kapag sinasabing wika ito ay nakasentro sa mga salitang ginagamit sa isang

paksa. Kung kaya’t dapat munang alamin ng guro ang mga salitang hindi
naiintindihan ng mga mag – aaral upang makapagpatuloy sa daloy ng pagtuturo.
Ang paggamit ng anunsyo upang maituro ang wika ay nakakatulong upang mas
mapadali ang pagtuturo ng wika sa mga mag – aaral. Kailangan lamang maipadala
ng maayos ang mensahe ng paksa upang ang talakayan ay maging maayos.
Siguraduhin ring ang sentro ng paksa ay ang wika at ginamit lamang ang anunsyo.

89
MICROWAVE

90
 Dulog Microwave sa Wika

Sa makabagong pananaw sa pagtuturo ng wika, ang tunguhin ay ang

pagkakaroon ng sapat na kakayahan sa paggamit ng wika o kakayahan sa
pakikipagtalastasan. Ang binibigyang-diin sa pag-aaral ng wika ay pagtatamo sa
kasanayan sa pag-unawa at sa paggamit nito sa pakikipagtalastasan. Isa sa
mabisang pamamaraan ng pagtuturo ng wika ay ang Pamaraang Microwave.

Ano ang Pamaraang Microwave?

 ito ay pagpapaunawang pasalita tulad ng pamaraang padula-dulaan.

 gumagamit ng siklo o cycle (binubuo ng maiikling usapan na karaniwan ay
tanong at pangungusap na pasalaysay, maiikli, karaniwang pananalita at
pagpapahayag lamang.)

Dr. Earl Stevick - isang dalubwika na gumamit ng pamaraang microwave. Ginamit

niya ang microwave bagamat walang kinalaman ang pamaraang ito sa elektroniks o
sa telebisyon.

Ang pormat ng Microwave ay kabuuan ng sunod-sunod na siklo ng araling

pangwika. May bilang ang bawat siklo ay may dalawang bahagi. Ito ay bahaging
may sagisang M at ang bahaging may sagisag na C. Ang bahaging M ay nahahati
sa M-1 at M-2. Ang M-1 ay mga tanong at M-2 ay mga tugon sa mga tanong s M-1.
Ang bahagig C ay kombinasyon M-1 at M-2.

Halimbawa ng Siklo:

M-1 Para kanino ang pulang relo?

Para saan ang pulang relo?

M-2 Para kay Ada.

Para sa iyo.

Para sa kamay.

Ang maaaring kumbinasyon ng M-1 at M-2 ay dapat magwakas sa pag-uusap o

ang bahaging C , gaya ng mga ss:

C-1 Para kanino ang pulang relo?

91
 Para kay Ada.

C-2 Para kanino ang pulang relo?

Para sa iyo

C-3 Para saan ang pulang relo?

Para sa kamay.

Mga Hakbang sa pagtutro ng siklo:

1. Ilahad ang siklo sa makabuluhang sitwasyon. Iwasan ang paggamit ng

katutubong wika o ng pagsasalin.

2. Pagkatapos mailahad, bigkasin nang tatlong ulit sa madalang na pananalita.

Ipagaya ito sa mga mag-aaral. Ipaulit ito ng maraming beses hangganga sa ang
paggagad ay maging katulad ng modelo.

3. Ibigay ang pagsaasanay na ginagamitan ng mga kayariang pambalarila na

kasunod ng siklo. Simulan ang pagsasanay sa pagsagot bago sanayin sa
pagtatanong.

4. Simulan ang pagsasanay sa payak na tanong at sagot. Kapag may ganap ng

kaalaman sa payak na kayariang pambalarila, maaaring palawakin ng kaalaman
na patungo sa pagsasanay sa masalimuot na pangungusap.

5. Maaaring ang guro ang magpasimula ng pagtatanong sa isang mag-aaral. Ang

mag-aaral na sumagot ay tatanong naman sa katabi niyang mag-aaral na siya
namang susunod na magbibigay ng katanungan. Magpapatuloy ang
pagtatanungan hanggang sa ang lahat ng magkkamag-aral ay nagkakaroon na
ng pagkakataon na magtanong at sumagot at bumalik ang tanong sa guro na
palatandaan ng pagwawakas ng pagtatanungan.

Tatlong dimesnsyon sa panimulang batayan sa pagpapaliwanag ng pormat ng

pamamaraang Microwave

a) Pagsasaugaling pangkalamnan (muscular habituation)

Bahagi ng pagsasanay sa wastong bigkas (hindi napipilipit ang dila) ng
tanong at sagot na kasama ng baangkas ng kayarian. Hulwaran sa
92
 katamtamang bilis ng pagbigkas.

b) Kalinawan
Nauukol sa wastong pagpapakahulugan ng mag-aaral sa hulwaran. May
kinalaman sa malinaw na pagkaunawa sa pinag-aaralang kayarian.

c) Pananagutan
Sumasaklaw sa kakayahan ng mag-aaral na magagamit na ang
natutuhang huwaran sa iba;t ibang sitwasyon. Maaari nang isagawa ang iba
pang pagsasanay sa natutuhang hulwaran gaya ng pagpupuno, pagpapalit,
pagbabagong anyo, pagbubuo ng bagong pangungusap at kumulatibong
pagsasanay. Sa kumulatibong pagsasanay ay pinaglalahuk-lahok ang mga
siklong napag-aralan na upang bumuo ng mahaba-habang usapan o dili
kaya ay pinagsusulat ng guro ng talata na ibinatay sa mga natutuhang siklo
ang mga mag-aaral.

BANGHAY-ARALIN SA FILIPINO

GRADE 5

I. LAYUNIN

Sa katapusan ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

a. Nakakapuna ng gamit ng wika sa komunikasyon.

b. Nakakagamit ng wika nang matalino at mabisa sa pakikipagtalastasan.

c. Nakakabahagi ng kagustuhan at saloobin sa kamag-aral gamit ang wika.

II. PAKSA

Wika Gamit sa Komunikasyon

III. SANGGUNIAN

Avila, L. (2016), Gamit ng Wika,

https://www.slideshare.net/leilanicostalesavila/gamit-ng-wika

IV. KAGAMITAN

Biswal na kagamitan

V. PAMAMARAAN/ESTRATIHIYA

Gawain ng Guro Gawain ng mga Mag-aaral

93
A. Paunang Gawain

1. Panalangin
Dianne, pangunahan mo ang Dianne: Panginoon, patnubayan mo po
pagdarasal. kami sa araw-araw naming pag-aaral
at basbasan niyo po ang aming guro at
mga mahal sa buhay. Amen.

2. Pagbati
Magandang umaga klas! Magandang umaga rin po Ma’am Cristy

3. Pagtsek ng attendance
Sinong lumiban sa araw na ito? Wala po ma’am

B. Paglinang na Gawain

1. Pagganyak

Mga bata mayroon ba kayong alam na Opo ma’am

mga kantahing pamasko?

Pipili ng isang mag-aaral at ipaawit ang Aawit sa harapan ng kaklase

alam niyang awiting pamasako.

Lahat ng nakakalam ng kanyang Sasabay sa pagkanta

inaawit ay maaari niyo siyang sabayan.

Palakpakan natin si (napiling mag-

aaral).

C. Paglalahad

Ang pasko ay ang araw ng

pagbibigayan.
kung kaya’t may kanya-kanya tayong
kagustuhan at kahilingan tuwing
sasapit ang araw na ito.

94
Mga bata kung kayo’y pagbibigyan ng
pagkakataon na bigyan ng isang regalo Inaasahang sagot:
ng mahal niyo sa buhay, ano ito? Ako po ma’am gusto ko po ng isang
Pipili ng isang mag-aaral na kalapit sa manika
guro at tatanungin ito.
Ang susunod na tatanungin ay
katabing kamag-aral.

Inaasahang tanong:
Gusto mo rin ba ng manika sa pasko?

Inaasahang sagot:
Hindi, gusto ko ng bahay.

Tatanungin ulit ang katabi hanggang sa

lahat ay makatanong at makasagot sa
payak na pamamaraan.

Ang huling mag-aaral ay tatanungin

ang guro

Inaasahang tanong:
Ikaw ma’am ano rin po ba yung gusto
Ako, ang gusto ko simple lang, yung mong matanggap sa pasko?
pagmamahal ng aking pamilya upang
maging masaya at sama-sama naming
ipagdiriwang pasko. Dahil ang pasko
hindi lamang pagbibigyan kundi ito rin
ay pagmamahalan.

D. Pagpapalawak ng kaalaman

Pagpangkatin ang klase sa limang

grupo.

Tuntunin: Presentasyon:
Gumawa ng diyalogo kaugnay ng mga
kaganapan sa kapaskuhan. Pangkat 1
Pangkat 2
Pangkat 3

95
 Pangkat 4
Pangkat 5
Palakpakan natin ang ating mga sarili.

E. Paglalahat

Gumamit ba kayo ng wika sa

pakikipagtalastasan kanina?
Opo ma’am
Syempre kung wala ang wika hindi
tayo magkakaunawan at hindi natin
malalaman ang mga kagustuhan at
saloobin ng bawat isa.

VI. Pagtataya

Kumuha ng kalahating papel. Gumawa

ng isang dayalogo tungkol sa naging
talakayan ninyo ng inyong magulang
na hinding-hindi mo malilimutan noong
nakaraang pasko.

Tapos na ba ang lahat?

Opo ma’am
Ipasa na ang mga papel.

VII. Takdang Aralin

Kunin ang kwaderno at isulat ang

takdang aralin. Gumawa ng isang
diyalogo kaugnay sa bagong taon dahil
ito’y nalalapit na rin.

Malinaw ba? Opo ma’am

Yan lang ang lahat sa araw na ito mga

bata.
Palaam din po ma’am!
Paalam na sa inyong lahat.

96
 Repleksyon

Isa sa paborito kong pamamaraan ay ang microwave na pamamaraan

sapagkat ang partisipasyon ng lahat ng mag - aaral. Magsisimula sa guro ang
tanong at sasagot ang malapit sa kanyang mag - aaral. Dito magkakaroon ng
katuwaan ang mag - aaral malalaman din ng guro kung ano ang kanilang mga nais
itanong sa knilang kaklase. Ginagawa nitong buhay ang klase at nabibigyan ang
lahat ng pagkakataon na magsalita sa klase. Kung kaya't kung ako'y magtuturo
gagamitin ko ito sa aking klase upang mas maintindihan ko ang aking mga
estudyante.

97
 PAGTUTURO NG WIKA SA
PAMAMAGITAN NG MAIKLING
KUWENTO

98
 Pagtuturo ng Wika gamit ang Maikling Kwento

Paglalahad ng Aralin sa Pamamagitan ng Kuwento Giliw na giliw ang mga

bata sa pakikinig ng kuwento. Ito ay likas na katangian ng mga bata saan mang
dako ng daigdig. Sa kanila ang kuwento ay may panghalina at pang-akit. Kaya't
madalas na ginagamit ito bilang pagganyak sa iba pang mga gawain. Dapat mabatid
ng guro ang uri ng kuwentong kagigiliwan ng mga bata sa kanyang baitang na
tinuturuan. Nagkakaedad ang bata ay nagkakaroon ng pagbabago ang uri ng
kuwentong kanyang kinagigiliwan. Gaya halimbawa ng batang pipituhing taon ay
mahilig pa sa mga kuwentong ang mga gumaganap ay mga hayop. Ang mga batang
sasampung taon ay mahilig sa mga kuwento ng pakikipagsapalaran. Isaalang-alang
natin ang kanilang kawilihan sa pagpili ng kuwentong ating gagamitin sa paglalahad
ng aralin.

Narito ang mga mungkahing hakbang sa pagtuturo ng Wika gamit ang Maikling
Kwento:

Panimula o Introduction
Pagganyak- paggising sa kawilihan ng mga mag-aaral sa Maikling Kwentong
tatalakayin
Pag-uusap tungkol sa akda at buhay ng may-akda – nakatutulong kung
minsan sa pag-unawa ng katha kung may nalalaman ang mag-aaral sa buhay ng
awtor. Maaari ring mapag-usapan kung kailan naisulat ang akdang tatalakayin.

Halimbawa:
 Guro: Bago tayo magsimula alam niyo ba ang kuwentong si Pagong at
si Kuneho?
 Guro: Class? Kung mag-uunahan kaya ang Pagong at ang Kuneho,
sino kaya ang mauuna?

Pagbasa

SI PAGONG AT SI KUNEHO
Nagkita isang umaga sina Kuneho at Pagong. Madalas na maglaro ang dalawang
ito noong araw.
“Kaibigang Pagong” bati ni Kuneho sa kaibigan, “wala rin lamang tayong magawa,
magkarera na lamang tayo.”

99
 Tiningnang matagal ni Pagong si Kuneho. Nagbibiro ba si Kuneho?Ito ang naisip
niya. Alam naman ni Kuneho na ubod ng bagal lumakad ang Pagong. Alam niya na
sakdal ng bilis kung tumakbo si Kuneho. –Nag-isip nang matagal si Pagong.
“Oo, kaibigan, tinatanggap ko ang hamon mo,” ani Pagong
Magkarera tayo mula rito hanggang sa simbahan, sabi ni Kuneho. Pumayag si
Pagong
“Isa, Dalawa, Tatlo, Takbo!” ang sabi ni Kuneho at ubod nang bilis na siyang
tumakbo. Sakdal ng bagal namang lumakad si Pagong.
Malayo na agad ang narrating ni Kuneho. Nilingon niya si Pagong.“Naku!Ubod nang
layo pa pala si Pagong.” sabi niya “Ako’y mamamahinga muna sa punong ito.”
Malamig sa lilim ng puno. Nakatulog si Kuneho nang sakdal ng himbing.
Samantalang si Pagong ay hindi naman humihinto sa paglakad na ubod nang bagal.
Nalampasan ni Pagong si Kuneho.
Namamahinga na si Pagong nang dumating sa simbahan ang Kuneho.
“Aba, narito ka na pala, Pagong,” sabi ni Kuneho
“Oo, kaibigan,” ang sagot ni Pagong. “Ubod nang bilis ka man kung tumakbo, kung
matutulog ka pa, ikaw ay matatalo. Sakdal man nang bagal ang lakad ko, pagkat
matiyaga, panalo pa rin ako,”
Nagkakamot ng ulong umalis si Kuneho.

Pagtalakay sa Maikling katha

Dito na malimit nakikita ang ga katanungang:
a. Ano ang paksang-diwa ng kuwento?
b. Sino-sino ang mga pangunahing tauhan?
c. Aling bahagi ng kuwento ang kasukdulan? Kakalasan?
d. Anong paraan ang ginagamit ng may-akda sa pagsasalaysay? Sa
paglalarawan?
e. Pagpili sa magagandang pahayag sa loob ng kuwento

Halimbawa:
 Guro: Ano ang natutunan niyo sa kuwento?
 Guro: Kung ikaw ang nasa katayuan ni Kuneho, gagawin mo rin ba
ang ginawa niya sa kuwento
 Guro: Anong ugali mayroon ang Pagong? Ang Kuneho? sa Kuwento

Pagsasanib ng Aralin sa Balarila

Kung ang aralin sa balarila ay patungkol sa Pandiwa, maaari rin ipapili
o ipahanap sa mga mag-aaral ang mga Pandiwa na nasa loob ng
kuwento.

100
Halimbawa:
Guro: Class! Sa nabasa nating kuwento patungkol kina Pagong at Kuneho.
Alin sa mga salita sa kuwento ang nagsasaad ng aksyon.
Class: Ano po sir, magkarera, tumakbo, maglaro, lakad etc.

Paglalahat
Ang kabuuang paksaing tinalakay na sa klase, mula sa unang
hakbang hanggang sa paglapat ng wika gamit ang Maikling Kwento.

BANGHAY ARALIN SA FILIPINO GRADE 7

I. LAYUNIN
6. Nakapagbibigay ng kahulugan samga mahihirap na salitang ginamit sa
kwento.
7. Nakakakilala ang mga tauhan.
8. Nakatutukoy ang mga tayutay sa loob ng kwento.
9. Nakapagbibigay ng mga halimbawa sa bawat uri ng tayutay batay sa
kwentong si Angel Miguel.
10. Nakikilahok nang buong sigla at husay sa mga talakayan at pangkatang
gawain at napapahalagan ang buong paksa.

II. PAKSANG ARALIN

PAKSA: Pagtukoy ng mga tayutay at ang ilan sa mga pinakagamiting
uri nito na napapaloob sa Maikling Kwento
(Si Angel Miguel ni Gervacio B. Santiago)
KAGAMITAN: Awitin, cartolina at manila paper
SANGGUNIAN: Nakpil, Lolita A. et al., 1989, Hiyas ng Lahi. Metro
Manila. Vibal Publishing House, Incorporation.

III. PAMAMARAAN: PAMARAANG KOMUNIKATIBO

GAWAING GURO GAWAING MAG-AARAL

PANIMULANG GAWAIN

 Panalangin - Magandang Umaga rin po Ma’am.

 Pagbati
 Pagtala ng mga lumiban - Wala pong lumiban sa klase
ngayon Ma’am.
PANLINANG NA GAWAIN

Pagganyak

101
 Pagpaparinig ng isang awitin -Ma’am, tungkol po ito sa
(May Bukas Pa) pagkakaroon ng patuloy na pag-asa
Mga Katanungan: at huwag sumuko sa kahit anong
1.) Tungkol saan ang awit? problemang dumaan sa ating buhay.

- Huwag mawalan ng pag-asa.

2.) Ano-ano ang mga - Magpakatatag lang ng loob.

magagandang
mensaheng hatid ng - Huwag sumuko sa hamon ng
napakinggang awitin? buhay.

Magaling! Mamaya, iuugnay natin

ang awitin sa nilalaman ng
maikling kwentong inyong
babasahin ngayon.

II. PAGHAWAN NG MGA

SAGABAL
Bago iyan, aalamin muna natin
ang mga mahihirap na salita na
makikita sa kwento. 1. hagibis ng pag-unlad
Panuto: Ayusin ang mga titik sa -bilis
loob ng kahon upang mabuo ang 2. wala nang nasasalat na pag-
kasingkahulugan ng mga salitang asa
nasalungguhitan. - nadarama
3. tinalunton ng kanyang mga
paa
III. PAGLALAHAD NG - nilandas
KUWENTO 4. banaag ng pag-asa
Ngayon, ang lahat ba ay may tig- - sinag
iisang kopya na sa maikling 5. umuukilkil sa kanyang isipan
kwento? - nanunuot
Ang first row ang magbabasa sa
una at ikalawang talata, ang - Opo, Ma’am.
second row ang magbabasa sa
ikatlo at ika-apat at ang third row
naman ang magbabasa sa
ikalimang talata.
First row, basahin sabay-sabay,

102
go!

Maraming salamat.

Ngayon, ako naman ang

magbabasa ng kwento. Makinig
lamang kayo at maaari niyo akong
sabayan sa pagbasa gamit ang
inyong mga mata.

Batay sa kwentong Si Angel

Miguel,
 Sino-sino ang mga
pangunahing tauhan?

 Ano ang tagpuan sa - Ang mga pangunahing tauhan ay

kwento? sina Nardo, Angel Miguel, Edna at
Marta.
 Ano ang paksang diwa ng
kwento? - Ang tagpuan po aysa
Simbahankung saanmaimtim na
nagdarasal si Nardo.

- Para po sa akin ma’am, ang

paksang diwa na makikita sa kwento
 Aling bahagi ng kwento ang
ay pananalig sa Diyos sa kabila ng
kasukdulan?
mga problemang kinakaharap sa
buhay.

- Ang kasukdulan ng kwento ay nang

 Pumili ng magagandang
aakmang tatalon na sana si Nardo
pahayag sa loob ng kwento.
sa tulay ay narinig niyang may
humihingi sa kanya ng tulong mula
sa ilog.

- Ma’am, paborito ko pong linya ang

Ngayon, ano ang kaugnayan ng sinabi ni Angel Miguel kay Nardo na
awiting “May Bukas Pa” sa “…umuwi ka na, at…marami kang
kwentong SI ANGEL MIGUEL? hindi mo sukat akalain na
maipagpapasalamat sa Kanya.”

103
Tama! Magaling! Kagaya po ng sabi sa kanta na kahit
Kaya lagi nating pakatatandaan na gaano man kahirap ang buhay ay
lahat ng mga hindi magagandang dapat huwag mawalan ng pag-asa at
pangyayaring natatamo natin sa manalig sa Diyos kagaya na lamang
ating buhay ay mga pagsubok po ni Nardo sa kwento.
lamang na binibigay ng Diyos dahil
alam Niyang kaya natin itong
lampasan. Hindi natin alam na
may dadating pang mas
magandang biyaya nang hindi
natin inaasahan.

IV. Pagtukoy sa mga tayutay

sa kwento
Ngayon, sa ating binasang
kwento, may mga parirala ba
kayong nabasa na hindi niyo
masyadong naintindihan at iba sa
karaniwang pangungusap?

-Opo Ma’am. Halimbawa po ito,

“Namuti na lamang ang kanyang
buhok sa kahihintay ng milagro.”
Ang mga pariralang pangungusap
na inyong nabanggit ay isang uri
Ito rin po Ma’am, “Kaya niyang
ng tayutay.
lumuha ng isang ilog dahil sa
Sa inyong palagay, ano ang
pagdadalamhati sa sinapit ng
tayutay?
kanyang anak.”

Magaling!

Bukod diyan ano pa?

- Ang tayutay ay mga
Tama! Iyan nga ang kahulugan ng
matatalinhagang salita Ma’am.
tayutay.
Okey, muling pakibasa ng
kahulugan ng tayutay sa pisara.
- Ito po ay nagbibigay-kulay at sining
para sa isang mas mabisang
pahayag.

104

Maraming Salamat.
Ano ang mga nalalaman ninyong
Tayutay?
Napakasarap namang pakinggan na
marami kayong nalalamang tayutay.
Ngayong araw na ito, pag-aaralan natin
ang ilan sa mga pinakagamiting uri ng
tayutay.
Base sa nabasa ninyong kwento, anong
mga tayutay ang nakuha niyo roon?
Anong uri ng tayutay iyan?
Mahusay! Narito ang kahulugan ng
tayutay na pagtutulad sa pisara. Basahin
nang sabay-sabay.
Salamat. Ang halimbawa nito ay ang
pangungusap na, “Siya ay katulad ng
kandilang unti-unting nauupos.”
Ano ang dalawang bagay na magkaiba at
inihahambing batay sa pangungusap?
Magaling! Ano ang pariralang ginamit sa
paghahambing?
105
- Ang tayutay ay matatalinhagang
pahayag, masining at malalim na
nagbibigay-kulay sa isang pahayag.
Ito ay sinadyang paglayo sa tunay
nakahulugan upang maikubli ang
katotohanang nasaloob nito. Sa
pamamagitan nito, mas magiging
mabisaang isang pahayag.
- Pagtutulad, Pagwawangis,
Pagtatao, Pagmamalabis,
Pagpapalit-saklaw, Pagpapalit-
tawag, Pagtatanong, Pag-uyam,
Pagtawag atbp.
 Ito po ma’am, “…ayon sa
doktor ay parang isang
milagro ang nangyari.”
- Pagtutulad po ma’am sapagka’t
inihahambing ang milagro sa
nangyari. Dalawang bagay po na
magkaiba ang inihahambing. At ito
po ay gumagamit ng mga salita at
pariralang tulad ng, parang,
kawangis ng, kagaya ng at iba pa.
Pagtutulad – paghahambing sa
dalawang magkaibang tao, bagay,
pangyayari at iba pa. Ginagamitan
ng mga salitang tulad ng, katulad ng,
parang, kawangis ng, animo, kagaya
ng at iba pa.
Mahusay! Ngayon, sino pa ang
makapagbibigay ng halimbawa ng
tayutay sa kwento? - Siya at ang kandila po ma’am.

Anong uri ng tayutay iyan? - “Katulad ng” po ma’am.

 Ako po ma’am. “Ang kaniyang

Magaling! Sa tingin mo, ano ang
dalawang bagay na magkaiba ang
inihahambing sa iyong halimbawa?
Mahusay! Narito ang kahulugan ng
tayutay na pagwawangis sa pisara.
Basahin nang sabay-sabay.
pananalita’y isang palabas na
kinapapanabikan ng lahat.”
Ang uri po ng tayutay na ito ay
metapora o Pagwawangis dahil may
dalawang bagay rin po na
inihahambing ngunit hindi na
ginagamitan ng mga salitang tulad
ng, parang at iba pa.

Salamat. Halimbawa nito ang “Ang kaniyang pananalita at ang

pangungusap na, “Si Teejay ay isang isang palabas” po ma’am.
ibong humanap ng kalayaan.”

Ano ang dalawang bagay na magkaiba at Pagwawangis- isang tuwirang

inihahambing batay sa pangungusap? paghahambing na hindi ginagamitan
ng mga salitang tulad ng, para ng,
Magaling! kawangis ng, animo at iba pa.

Ngayon ay alam niyo na ang ilan sa mga

pinakagamiting uri ng tayutay. Ito ay ang
pagtutulad, pagwawangis, pagtatao,
pagmamalabis at pagtawag.
- Si Teejay at ang ibon po ma’am.
Kung talagang naunawaan niyo na nang
husto ang ating aralin, magkakaroon tayo
ng laro.
Mayroon akong inihandang sampung
pahayag at tutukuyin ninyo kung saang
tayutay ito nabibilang. Ang klase ay - Opo.
mahahati sa dalawang pangkat.
Magkakaroon ng tig-isang kinatawan sa

106
 bawat pahayag. Paunahan ang mga
kinatawan sa pagsulat ng tamang sagot
sa pisara.

Congratulations sa unang pangkat dahil

sila ang nanalo . Gayun pa man, ang
lahat ay magagaling at mahuhusay dahil
nakita ko ang inyong aktibong
partisipasyon sa klase kaya palakpakan
ang inyong mga sarili.

Para sa inyong takdang aralin, gumawa

kayo ng sanaysay na naglalaman ng
limang tayutay na ating tinalakay
ngayong umaga.

Iyan lamang sa araw na ito. Paalam sa

lahat.

- Paalam na rin po Bb. Janito.

Mabuhay!

Repleksyon

Ang paggamit ng maikling kwento ay tulad lamang ng pagtalakay ng panitikan

ngunit ito ay nakasentro sa kwento lamang. Maaaring gamitin ang paghanap ng
talasalitaan sa kwento o paggamit ng mga salitang mahirap intindihin. Ginamit ang
paksang tayutay sa talakayan na siyang masasabi kong magandang ideya sapagkat
nabibigyang diin ang mga idiomatikong pahayag sa kwento. Mas nabibigyan ng
atensyon ang wika kaysa sa kwento na siya naman talagang dapat bigyan ng tuon.

107
 PAGTUTURO NG WIKA SA
PAMAMAGITAN NG PAGBASA

108
 Mga Layunin sa Pagtuturo ng Pagbasa

Ang mga layunin sa pagtuturo ng pagbasa sa Elementarya at Sekundarya ay

malinaw na itinala sa PELC at PSSLC. Ang mga layuning inilahad dito’y naglalayong
makalinang ng mga mag-aaral na may kawilihan at may kusa sa pagbabasa bukod
pa sa nakikita ang kahalagahang dulot ng pagbabasa sa kanilang sariling
kapakanan.

1. Matulungan ang mga mag-aaral na magkaroon ng kusa sa pagbabasa nang

malaya.
Sa pagtuturo ng pagbasa hindi lamang pag-unawa sa teksto ang dapat bigyang-
diin. Manapa’y ginagamit natin ang teksto upang malinang sa mag-aaral ang iba’t
ibang kasanayan sa pagbasa na magagamit niya sa pagbabasa ng iba pang teksto
na kanyang pipiliing basahin sa hinaharap.

2. Idebelop ang kasanayan sa pagtugon sa teksto.

Ito’y nangangahulugan na dapat kilalanin ng guro ang bawat mag-aaral bilang

isang indibidwal at kailangang matutuhan niyang matugunan ang teksto batay sa
kanyang sariling pag-iisip at pagkukuro.

3. Tulungan ang mga mag-aaral na magbasa nang may sapat na pag-unawa

Ito’y nangangahulugan na hindi dapat unawain ng mag-aaral ang lahat ng mga
binanggit sa teksto. Ang dapat niyang unawain ay iyon lamang tumutugon sa
kanyang layunin sa pagbabasa.

4. Tulungan ang mga mag-aaral na magbasa nang may angkop na bilis.

Upang malinang ang angkop na bilis sa pagbasa, kailangang pumili ang guro ng
mga teksto na babasahin ng mga mag-aaral ayon sa katakdaang bilis nito nang may
pag-unawa.

5. Tulungan ang mag-aaral ng epektibong pagbasa nang tahimik

Mas mabilis ang pagbasa nang tahimik. Bilang guro ng pagbasa, kailangang
bigyang-diin ang pagbasa nang tahimik sa klasrum. Ang mga layunin sa pagbasa ay
maaaring nakasentro sa paglinang ng alinman sa sumusunod:

a. Angkop na motibasyon
b. Kamalayan sa iba’t ibang layunin sa pagbasa
c. Paglinang ng iba’t ibang istratehiya sa pagbasa. Hal: skimming, scanning
d. Pagpapabuti ng mga kasanayan sa pag-unawa.

Mga Yugto sa Pagbasa

109
1. Yugto ng Kahandaan sa Pagbasa
Sa yugtong ito, kakikitaan nang unti-unting pagbabago ang bata mula sa hindi
pa marunong bumasa hanggang sa makakilala at makabasa na siya ng mga
nakalimbag na teksto.

2. Yugto ng Panimulang Pagbasa

Dito nagsisimula ang proseso ang proseso sa pagkatuto ng pagkilala sa salita at
mga simbolo, pag-alam sa kahulugan ng salita o sa kahulugan ng parirala at
pangungusap. Ang yugtong ito ay nagaganap sa unang baitang o sa edad 6 1/2
taon hanggang 7 taon.

3. Yugto ng Debelopmental na Pagbasa

Ito ang yugto na nagpapatibay at nagpapalawak ng mga kanais-nais na mga
kasanayan sa pagbasa at mga pagpapahalagang natamo ng mga nagdaang taon at
pagdedebelop pa ng mga bagong kasanayan at pagpapahalaga na kakailanganin sa
pag-unawa at pagkalugod sa mga kompleks na nakasulat/nakalimbag na teksto.

4. Yugto ng malawakang Pagbasa

Sa yugtong ito’y patuloy na nalilinang ang iba-ibang kasanayan gaya ng
komprehensyon, organisasyon, bokabularyo, interpretasyon atbp.

Kahandaan sa Pagbasa

Maraming salik ang maaaring makaimpluwensya sa kahandaan ng bata sa

pagbasa at kailangang maisaalang-alang ang mga ito para sa isang matagumpay na
pagkatuto. Ang mga naturang salik ay ang mga ss:

1. Kagulangang Pisikal (Physical Maturity)

2. Kagulangang Mental (Mental Maturity)
3. Kagulangang Sosyal at Emosyunal (Social and Emotional Maturity)
4. Personalidad at Karanasan (Personality and Experience Factors)
5. Wika (Language Factor)

Palatandaan ng Kahandaan sa Pagbasa

1. Nakikita ang pagkakatulad at pagkakaiba ng hugis, anyo, at laki.

110
2. Nahahawakan nang wasto at maayos ang isang aklat.
3. Nakikita at napapansin nang mabilis ang pagkukulang ng bahagi ng isang bagay
o larawan.
4. Napapangkat-pangkat ang magkakatulad. Nabubukod ang naiiba sa pangkat.
5. Nauulit ang buong pangungusap o pahayag na narinig.
6. Naihahagod ang paningi sa larawan o limbag nang may wastong galaw/hagod ng
mata mula sa kaliwa pakanan/itaas-pababa.
7. Naisasaayos sa wastong pagkakasunud-sunod ang tatlo hanggang apat na
larawan.
8. Nakapagsasalaysay ng payak na kwento o payak na pangyayari.
9. Nakapag-uugnay ng larawan na bahagi ng kabuuan, o ng isang bagay sa
pinaggagamitan.

Ilang Mahahalagang Bagay na dapat Isaalang-alang sa Panimulang Pagbasa

1. Motibasyon
Tungkulin ng guro ang paglinang ng maganda at positibong saloobin sa
pagbasa. Magagawa ito ng guro sa pamamagitan ng pagsasangkot ng mga gawaing
magbubukas sa kanilang isipan kung gaano kahalaga at kasiya-siya ang
pagbabasa.

2. Paglinang ng mga Kasanayan

Ang pag-unawa sa sinasalita ng mga tao ay isang batayang kailanganin upang
maunnawaan kung ano ang nakasulat dahil parehong nangangailangan ang
gawaing ito ng kasanayan sa pag-unawa at pag-iisip.

3. Pag-alam sa mga kombensyon ng mga nakalimbag na aklat/babasahin

Ito’y may kinalaman sa mga sumusunod:

a) Kaalaman sa mga larawan

b) Kaalaman sa limbag
c) Kaalaman sa pahina ng aklat
d) Kaalaman sa kabuuan

4. Mga kasanayan sa pagkilala ng salita (Word Recognition Skills)

Ito ang kasanayang makatutulong sa mambabasa upang mabigkas at/o
mapakahulugan ang isang teksto. May dalawang kategorya ang mga kasanayan sa

111
pagkilala ng salita: kasanayan sa mga salitang pampaningin (sight word skills) at
kasanayan sa pag-alam sa salita (word attack skills).

Mga Kasanayan sa mga Salitang Pampaningin

Ang mga salitang nakikilala at kagyat na nababasa at hindi na pinag-iisapan pa

kung ano ang mga ito ay tinatawag na mga salitang pampaningin. Sa pamamagitan
ng mga salitang pampaningin, nagagawa ng isang mambabasa ang otomatikong
pagbigkas at/o pagpapakahulugan sa isang salita.

Mga Kasanayan sa Pag-alam ng mga Salita (Word Attack Skills)

May limang batayang istratehiya sa pag-alam ng mga salita:

1. Paggamit ng palatandaang konpigurasyon (configuration clues)

2. Paggamit ng mga larawan.
3. Paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan.
4. Paggamit ng diksyunaryo
5. Pagsusuring pangkayarian

ANG PAG-UNAWA/KOMPREHENSYON

Ang pag-unawa ay ang pagbuo ng kahulugan habang nagaganap ang

interaksyon sa teksto. Sa katunayan, ang pag-unawa/komprehensyon ay isang
masalimuot na prosesong pangkaisipan. Kapag tayo’y nagbabasa, ang mga
istratehiya natin sa pag-unawa ang dagliang nagbubunsod sa atin upang maiugnay
ang ating kaalaman at mga karanasan sa mga impormasyon sa teksto upang
makabuo tayo ng isang pagpapakahulugan.

May apat na antas ang kategorya ayon kay Smith (1969) 1) pag-unawang literal,
2) interpretasyon, 3)kritikal o mapanuring pagbasa, 4) malikhaing pagbasa.

 PAG-UNAWANG LITERAL
Ang pag-unawang literal ay nakapokus sa mga ideya at impormasyong tuwirang
nakalahad sa teksto. Bagama’t nangangailangan lamang ito ng mababang antas ng
pag-iisip, mahalaga ito bilang isang pundasyon sa paglinang ng mataas na antas ng
pag-iisip.

112
 INTERPRETASYON
Nangangailangan ng mas mataas na antas ng pag-iisip. Ang mga sagot sa mga
tanong sa kategoryang ito ay hindi tuwirang nakalahad sa teksto ngunit
nakapahiwatig lamang. Ilan sa mga kasanayan sa pagbasa sa kategoryang ito ay
ang mga sumusunod:

- Pagbibigay-kahulugan sa tulong ng pahiwatig

- Pagkuha ng pangunahing ideya

- Paghihinuha

- Pagbibigay ng kongklusyon

- Pagbibigay ng paglalahat

- Pagkilala sa sanhi at bunga

- Pagkilala ng pagkakatulad/pagkakaiba

 MAPANURING PAGBASA
Ilan sa mga kasanayan sa kategoryang ito ay ang mga sumusunod:

- Napapahalagahan ang kaangkupan, katiyakan at pagkamakatotohanan ng

impormasyong nakalahad sa teksto.

- Naibabahagi ang sariling paninindigan ayon sa kaangkupan,

pagkamakatotohanan at pagiging kasiya-siya ng akda

- Naihahambing ang kaisipang ipinahahayag sa teksto sa tulong ng

pamantayang pansarili, pamantayang galing sa guro, sa ibang tao, at sa ibang
babasahin..

 MALIKHAING PAGBASA
Sa kategoryang ito, gumagamit ang tagabasa ng kakaibang kasanayan sa pag-
iisip na lagpas sa antas ng pag-unawang literal, interpretasyon at mapanuring
pagbasa. Sinisikap ng tagabasa na makabuo ng bago o pamalit na solusyon sa
inihain ng awtor.

MGA PROSESONG KASANGKOT SA PAG-UNAWA

Bunga ng mga pananaliksik hinggil sa ginagampanan ng dating kaalaman sa

pag-unawa, ang pagbasa ay tinatanaw na ngayon bilang isang aktibong proseso sa
pagbuo ng kahulugan (Anderson at Pearson, 1984; Spiro, 1980). Sa pagbuo ng

113
kahulugan, naiuugnay ng tagabasa ang bagong impormasyong hango sa teksto sa
kanyang dating kaalaman.

Bukod sa kahalagahan ng dating kaalaman sa pag-unawa sa binasa, tingnan pa

rin natin ang ilang kaugnay na katawagan na nakatutulong din nang malaki sa pag-
unawa/komprehensyon.

 Kaalaman sa paksa (topic knowledge)

 Kaalaman sa interaksyong sosyal (social interaction knowledge)
 Kaalaman sa kayarian ng teksto (text structure)
 Kasanayang metakognitib sa pagmomonitor ng komprehensyon

ANG PAGLINANG NG KOMPREHENSYON

Ang pangunahing tunguhin sa pagtuturo ng komprehensyon ay ang

debelopment ng mga kakayahan sa pag-unawa sa pagbasa. Inaasahan na ang
gawaing ito’y makatutulong sa mga mag-aaral na makabuo, makapagpaliwanag,
makapaglapat at makapagpakahulugan nang mabisa ng mga tekstong pasalaysay
at ekspositori na kanilang maririnig at mababasa. Pangunahin sa tunguhing ito ay
ang paglinang ng mataas na lebel ng proseso ng pag-iisip at hindi lamang iyong
simpleng paggunita ng mga impormasyong tuwirang nakalahad sa teksto.

MGA TAMPOK NA KATANGIAN NG KOMPREHENSYON

1. Makabuluhang pagbasa na ginabayan ng mga layuning malinaw na inilahad.

2. Paggising ng mga dating kaalaman na may kaugnayan sa nilalaman/paksa ng
kuwento.
3. Pagpapasigla ng mga istratehiya sa pagpoproseso ng mga dating kaalaman
angkop sa layuning itinakda sa pagbasa.;
4. Pagpapakilos/pag-antig ng mga saloobin at mga pagppapahalaga na may
kaugnayan sa nilalaman ng teksto ;
5. Paggising ng istratehiya sa pagmomonitor na siyang magkokontrol sa pagbuo ng
pagpapakahulugan.
6. Interaktibong paggamit ng mga prosesong binabanggit upang makamit ang
layuning inilahad sa pagbasa.
ANG TUNGKULIN NG GURO SA PAGLINANG NG KOMPREHENSYON

1. Pagpapaunawa ng layunin sa pagbasa at ng inaasahang paggamit ng karansang

matatamo sa pagbasa.
2. Paggising ng mga dating kaalaman at pagtulong kung paano gagamitin at

114
maiuugnay ang mga kalamang ito sa nilalaman ng trksto.
3. Paglinan ng mga istratehiya sa pagpoproseso ng teksto at pagpapaunawa kung
kailan gagamitin ang mga istratehiyang ito batay sa layunin sa pagbasa at ang uri ng
tekstong babasahin.
4. Pagtulong sa mga bata na maiugnay ang kanilang mga saloobin at
pagpapahalaga sa nilalaman ng teksto.
5. Paglinang ng kamalayan ng mga bata sa kahalagahan ng pagmomonitor ng mga
nabuong pagpapakahulugan sa pagitan ng dating kaalaman at impormasyon sa
teksto; at ng dating kaalaman at imp[ormasyon sa teksto; at
6. Pagtatanim sa isipan ng mga bata na sa pagtatamo ng epetibong
komprehensyon, kailangang may magandang pag-uugnayan ang layunin, dating
kaalaman, mga istratehiya, saloobin para sa nilalamann, at pagmomonitor ng
pagpapakahulugang bubuuin.

URI NG MGA TANONG NG GURO

Nakagugulat banggitin na malaking bahagdan ng mga guro ang nakalilimot na

isangkot ang mga bata sa aktibong pag-iisip na gumagamit ng mataas na lebel ng
pagpoproseso ng komprehensyon-komprehensyong lagpas sa paggunita lamang ng
mga impormasyong tuwirang nakalahad sa teksto. Maraming pananaliksik (Ruddell
at Williams,1972;Durkin,1978-1979;Guszak,1967) ang nagpapatunay na humigit-
kumulang 70% ng mga tanong ng guro ay nasa literal lebel lamang ng pag-unawa.
Ang ganitong mababaw na dulog sa pagtalakay ay maaaring mag-akay sa mga bata
papalayo sa mabisang pag-unawa ng tekstong kanilang binabasa.

ANG MGA LEBEL NG PAG-IISIP AT MGA KASANAYAN SA KOMPREHENSYON

Ang balangkas na inilahad sa ibaba ay naglalayong matulungan ang guro sa

pagbuo ng sariling konseptwalisasyong pangkaisipan sa proseso ng
komprehensyon. Nakapaloob sa balangkas ang apat na lebel/antas ng pag-iisip at
ang pitong pinakagamiting kasanayan sa komprehensyon na angkop sa bawat lebel
ng pag-iisip.

LEBEL/ANTAS NG PAG-IISIP

Mga Kasanayan
sa
Komprehensyon Paktwal Interpretatib Aplikatib Transaktib

115
1. Pagtukoy sa X X
mga detalye

2.Pagsusunod- X X
sunod ng mga
pangyayari

3. Sanhi at Bunga X X X X

4. Pangunahing X X X X
Diwa

5. Paghula sa X X X X
maaaring
maganap

6. X X X X
Pagpapahalaga

7. Paglutas ng X X X X
Suliranin

Isang balangkas na Pampagtuturo para sa Debelopment ng Komprehensyon

1. Ang paktwal lebel, may kinalaman sa memori o simpleng paggunita ng mga

impormasyong tuwirang inilahad sa teksto. Hindi kailangan dito ang mataas na
antas ng pag-iisip. Ang kasanayan sa pag-unawa sa ilalim ng paktwal lebel ay
pagtukoy sa mga detalye.
2. Ang interpretatib lebel o pagpapakahuluganay kailangan ang kasanayan sa
paghinuha at ang pag-uugnay ng mga impormasyon sa teksto sa pagsagot ng
ganitong tanong. Ang mga impormasyon ay di-tuwirang nakalahad sa teksto.
Kailangan ang kasanayan sa pagbasa na tinatawag na reading between the lines.
Ang kasanayan sa pag-unawa sa lebel na ito ay sanhi at bunga.
3. Ang aplikatib lebel o paglalapat kailangan ang pag-uugnay ng mga impormasyong
galing sa teksto, at ng mga personal na iskemata ng bumabasa. Sa ganitong pag-
uugnay, kailangan ang kasanayan sa pagbasa na reading beyond the lines. Ang
kasanayan sa pag-unawa sa lebel na ito ay paghula sa maaaring maganap.
4. Ang transaktib lebel ay kailangan ang kaalaman na hango sa teksto, personal na
iskemata, at sariling pagpapahalaga (Rosenblatt, 1985; Rudell, 1990). Ipinalalagay
rito ng tagabasa na siya ay isa sa mga tauhan at hinahayaang makapasok ang sarili
sa kwento. Ito ay maituturing na reading with the character. Ang mga tanong sa
lebel na ito ay may kinalaman sa sariling pagpapahalaga.
116
MGA DULOG AT ISTRATEHIYA SA PAGLINANG NG KOMPREHENSYON

1. Ugnayang Tanong-Sagot
Ang Ugnayang Tanong-Sagot (UTS/QAR sa Ingles) ay binuo ni Raphael (1982,
1986) upang mapataas ang antas ng kakayahan ng mga mag-aaral sa pagsagot ng
mga tanong sa pag-unawa sa pamamagitan ng isang sistematikong pagsusuri sa
mga tanong. Sa istratehiyang ito inaasahang magagawa ng mga batang tukuyin ang
iba’t ibang uri ng tanong gaya ng mga nakalahad sa ibaba:

 Nasa teksto mismo- ito’y hudyat na ang sagot ay tuwirang nakalahad sa

“teksto” at nangangailangan ito ng simpleng paggunita o pagtukoy ng mga
impormasyong galing sa binasa.
 Isipin at Hanapin- ito’y hudyat na ang sagot ay nasa “teksto” rin ngunit
kailangang “pag-ugnayin” mula sa mga impormasyong nakapaloob sa teksto.
Ito’y nangangailangan ng pag-iisip na nasa lebel na interpretatib.
 Ikaw at ang Awtor- ito’y hudyat na ang sagot ay wala sa teksto ngunit
kailangang mabuo sa “sariling isipan” mula sa impormasyong inilahad ng awtor
at mula sa dating kaalaman. Ginagamit dito ang pag-iisip sa lebel na
interpretatib at transaktib.
 Sa aking Sarili- ito’y hudyat na ang sagot ay wala sa teksto at kailangang
mabuo sa “sariling isipan” mula sa dating kaalaman at ginagamit din ang pag-
iisip sa lebel na interpretatib at transaktib.

2. DR-TA (Directed Reading-Thinking Activity) o Pinatnubayang Pagbasa-Pag-

iisip
Ang dulog DR-TA (Stauffer 1969, 1976) ay para sa paglinang ng
komprehensyon ng buong klase/pangkat. Sa dulog na ito, ang mga bata ay aktibong
nakikilahok sa talakayan sa tulong ng mga tanong na nasa mataas na lebel ng pag-
iisip.

Layunin ng DR-TA na matulungan ang mga bata sa pagtatakda ng sariling

layunin sa pagbasa, pagbibigay ng sariling hula o palagay na ginagamit ang dating
kaalaman at kaalamang buhat sa teksto, pagbuo ng isang sintesis ng mga
impormasyon, pagpapatunay at pagbabago ng mga prediksyon at pagbuo ng isang
kongklusyon. May dalawang bahagi ang DR-TA. Ang una ay iyong pagbibigay ng
patnubay sa proseso ng pag-iisip sa kabuuan ng kuwento. Ang ikalawa ay mga
panubaybay na gawain batay sa mga pangangailangan ng mga bata.

3. DRA (Directed Reading Activity) o Pinatnubayang Pagbasa

117
 Ang dulog na ito sa pagtuturo ng pagbasa ay matagal nang ginagamit sa mga
paaralan. Bagama’t may ilang modipikasyon na ipinapasok sa pagdaraan ng mga
taon, nanatili pa rin ang mga pangunahing layunin ng pinatnubayang pagbasa:
maihanda nang husto aang bata sa pagbasa, mabigyang-diin ang pagkilala sa salita
at ang paglinang ng mga kasanayan sa pag-unawa at mapatnubayaan ang mga
bata sa pagbasa ng isang itinakdang kwento.

4. ReQuest (Reciprocal Questioning) o Tugunanag Pagtatanong

Layunin ng istratehiyang ReQuest na linangin ang aktibong pag-unawa sa

pagbasa ng mga bata sa pamamagitan ng pagbuo ng mga tanong, pagbuo ng
layunin sa pagbasa, at pag-uugnay ng mga impormasyon. Isinasaalang-alang din sa
istratehiyang ito ang pagmomonitor sa sarili hinggil sa prosesong isinasagawa sa
pag-unawa ng isang teksto. Ang istratehiyang ReQuest ni Manzo (1990) ay
gumagamit ng tugunang pagtatanong kung saan naghahalinhinan ang guro at mga
mag-aaral sa pagganap ng tungkuling tagatanong.

5. Story Grammar (Pagsusuri sa Kayarian ng Kuwento)

Mahalaga para sa pag-unawa ang pagkakaroon ng kaalaman sa kayarian ng
kwento (story sense). Ito’y makatutulong upang mahaka ng bumabasa ang proseso
kung paano inilalahad ng may-akda ang isang kwento. Ang kaalamang ito ang higit
na nakapagpapaliwanag na ang kuwento ay binubuo ng sunud-sunod at
magkakaugnay na pangyayari. Ang kasanayan sa pagsusuri ng kuwento kaugnay
ng pagkakabuo ay mahalaga upang maihanda ang mga mag-aaral kung sakaling
nag-iba ang takbo ng mga pangyayari.

6. GMA (Group Mapping Activity)

Ang group mapping activity (GMA) ni Jane Davidson (1892) ay isang istratehiya
sa pagtuturo na mabisa sa paglinang ng pang-unawa o komprehensyon sa
pamamagitan ng integrasyon at sintesis ng mga ideya at konseptong nakapaloob sa
kwento. Ito’y ginagawa pagkatapos basahin ang isang akdang pampanitikan o isang
ekspositoring babasahin sa agham o araling panlipunan.

Sa istratehiyang ito, ang mga bata ay pabubuuin ng isang grapikong

representasyon na maglalarawan ng kanilang personal na interpretasyon na
kaugnay ng mga tauhan sa mga pangyayaring naganap sa isang kwento o di kaya
nama’y ang kanilang sariling interpretasyon sa konseptong inilahad sa isang
babasahing ekspositori.

118
7. KWWL (What I Know, What I Want to Learn, Where Can I Learn This, What I
Learned)
Ang KWWL (Jan Bryan, 1998) o AGSN ay isang eleborasyon ng KWL nina Carr
at Ogle (1987). Ang A ay kumakatawan sa kung ano na ang alam ng mga bata sa
paksa; G ang gustong malaman; S saan malalaman; at N ano ang nalaman. Ang
istratehiyang KWWL ay naglalayong matulungan ang mga mag-aaral na gamitin ang
dating nalalaman sa paksa lalo na sa mga tekstong ekspositori. Tinutulungan nito na
magamit ng mga bata ang dating kaalaman sa pagbasa ng mga bagong paksa at
matulungan ang mga mag-aaral na suriin at saliksikin ang mga impormasyong nasa
loob at labas ng teksto.

Mga Halimbawa ng Pagsusulit sa Pagbasa

I. Pag-unawa at pagpapakahulugan ng Salita

a. Pagkilala ng mga Salitang magkakaugnay

May dumating na dalaga.

Oo, at kay ganda ng kanyang pamindong sa .

a. Leeg c. Ulo
b. Braso d. Baywang
Saan mo maipagkakamali ang isang buriko?

Sa isang .

a. Tsonggo c. Kalabaw
b. Kabayao d. Baka

b. Pagkilala sa mga salitang magkasingkahulugan

Sinagkaan ni Ann ang pinto nang makita niyang dumarating si Jose.

a. Hinarangan c. binukasn
b. Isinara d. Sinusian

Hindi man lamang tininag ni Karen ang ulam na itinira para sa kanya.

a. Ginalaw c. Tinikman
b. Kinain d. pinansin
119
Ang Pagtuturong Pagbasa

Sa pagpapabasa ng kwento, nilalayon nito ang pagkakaunawa ng mga mag-

aaral sa kwento, ang pagpapahalaga at ang kanilang sariling pagpapalagay sa
kwento. Hindi lang dapat na maging palaging layunin sa pagtuturo ng kwento ang
hanapin kung anong aral ang napapaloob dito kundi maaring bahagyang sa lignin
ang aral na itinuturo ng salaysay o kwento ngunit hindi dapat ipagdiinan.

Mga Hakbang sa Pagtuturo ng Pagbasa

1. Paghahanda (Preparation)
a. Pagganyak- makakapukaw sa kawilihan ng mga mag- aaral
b. Paghahawan ng sagabal- pag- aral ang klase ang mga mahihirap na mga
salita
c. Pagbasa ng mga tanong na sagutin- ipababasa sa mga mag- aaral ang
mga tanong na pangganyak
d. Pag- aalala sa pamantayan sa pagbasang matahimik- ipabanggit sa mga
mag- aaral ang mga pamantayang dapat sundin sa pagbasa nang tahimik.
2. PagbasangTahimik ( Silent Reading)
Habang bumabasa nang tahimik ang mag- aaral, ang guro ay tingnan niya
kung sinusunod ng kanyang mag- aaral ang mga pamantayan sa pagbasa
nang tahimik.
3. Pagsagot sa Tanong Pangganyak at Iba pang Tanong (Answering
Motion and comprehension Questions)
Matapos bumasa nang matahimik ang mga mag- aaral, ipasasagot sa kanila
ang mga tanong na makatutulong sa pagkaunawa nila sa kwentong binasa.
4. Ginanyak na Pagbasang Malakas ( Motivated Oral Reading)
Sa pagpapabasa ng kwento sa mga mag- aaral, tiyakin ng guro na may layon
ang pagbasa nila nang malakas.

Pakitang-turo sa Filipino Grade 7

(Pabula- Ang Masamang Kalahi)

I. MGA LAYUNIN
 Nakapagsasabi ng kahulugan ng mahihirap o bagong salita sa
isang akda at nagagamit ito sa pangungusap.
 Nakapagbibigay ng mga mahahalagang detalye ng kuwento.
 Nagagamit ang mga kaisipang inilahad sa teksto.
II. PAKSANG ARALIN
Kuwento: Ang Masamang Kalahi (Pabula)

120
 Pag-unawa:
 Pag-alala sa mga detalye ng kuwento;
 Pagkilala sa mga tauhan
 Paghinuha ng damdamin ng mga tauhan
Wika:
 Ang tema o paksang-diwa ng kuwento
 Ang hatid na mensahe ng mga karanasan ng tauhan
Pagbasa:
 Pagbasa ng mga parirala, pangungusap at kuwento
 Pagsagot sa mga tanong tungkol dito.

III. MGA KAGAMITAN

 Sangguniang Aklat- Hiyas ng Lahi (Wika at Panitikan).pahina12-13

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

IV. Nilalaman

A. Paghahanda
- Ihahanda ang mga mag-
aaral. - Babati pabalik ang mga mag-
- Babatiin ang mga mag- aaral
aaral. “Magandang umaga
sa lahat.” - Maglilinis ng kalat at aayusin ang
- Pagbabalik-tanaw sa upuan at uupo ng maayos.
nakaraang aralin. ( Pabula)
Tatawag ng mga mag-aaral - Sasagutin ang nakaatang na
para sumagot. tanong
1. Ano ang pabula?

B. Pagganyak
Tatanungin ang mga mag-
aaral,
-“Sino dito ang mahilig
magbasa ng mga kuwento?
At saan kayo nagbabasa?” - Ibabahagi ang kanyang ideya at
-“May mga kakilala ba saloobin.
kayong tao o personalidad
na tuluyan ng nilimot at
ipinagpalit ang sariling
bayan at ang pagka-Pilipino.

121
 Salamat sa inyong mga
sagot. At ang lahat ng iyan
ay may kaugnayan sa ating
aralin para sa araw na ito.”

C. Paglalahad ng Suliranin
- Bago tumungo sa aralin ay
pasasagutan muna ang
inihandang talasalitaan at
ipapagamit ito sa
pangungusap. Pipiliin ang
mga mag-aaral na nag-
presenta.
- Ipapadikit ang mga salita
sa pisara.
Bago basahin ang Kuwento
1. Pag-alis ng mga balakid
1. Bulalas - Itapat ang
tamang kahulugan ng - Pupunta sa harap at ilalagay sa
salitang bulalas sa Hanay B ang tamang kahulugan
Hanay B. Gamitin ito ng salita sa Hanay A. At
sa pangungusap. gagamitin sa pangungusap ang
2. Mistula- Itapat ang salitang sinagutan.
tamang kahulugan ng
salitang Mistula sa
Hanay B. Gamitin ito
sa pangungusap.
3. Sumaklolo- Itapat
ang tamang
kahulugan ng
salitang sumaklolo sa
Hanay B. Gamitin ito
sa pangungusap.
4. Maluwat- Itapat ang
tamang kahulugan ng
salitang maluwat sa
Hanay B. Gamitin sa
pangungusap.
MGA KAHULUGAN
1. Sambitla, biglang

122
 pagsasalita
2. Katulad, animo
3. Matagal
4. Tumulong
-Ilalahad ang mga gabay na
katanungan. - Babasahin at iintindihin ang mga
“Narito ang mga gabay na katanungan.
tanong na makakatulong sa
inyo upang mas lalo pa - Magbabasa ng tahimik.
ninyong maintindihan ang
kuwento. At pagkatapos
ninyong basahin ang
kuwento ay sasagutan ay - Magbabasa ang bawat mag-
tatalakayin natin ang mga aaral mula sa pangkat.
katanungan na ito. ”
-Matapos ang sampung
minuto ng pagbabasa ng
mga mag-aaral ay
papangkatin ang mga mag-
aaral upang basahin ang
kwento sa buong klase.
D. Pagtalakay sa Aralin - Ibabahagi ang kanilang ideya,
Magtatawag ng mga mag- kaalaman at saloobin.
aaral na sasagot sa mga
katanungan.
PAG-UNAWA
a. Paano mo ilalarawan si
Tenoriong Talisain?
b. Anong dahilan ang
pagbabalik ni Tenoriong
Talisain sa kanyang mga
kalahi?
c. Ipaliwanag: “Iyang kalahi,
kahit mamasamain mo’y
talagang hindi
makakatiis.”
PANGKATANG GAWAIN
Pagpapangkatin ang klase
sa dalawang pangkat at - Sasagot ang isang
bawat pangkat ay representante n bawat pangkat.

123
 magkakaroon ng talakayan
at pagbabahaginan ng mga
ideya ukol sa kwento upang
makabuo ng isang paksa at - Sasagot ang mga mag-aaral.
mensahe mula rito.
E. Paglalapat
Presentasyon ng bawat
grupo.
Unang Pangkat
Ikalaawang Pangkat
F. Pagbubuod
Magtatanong ng isa o
dalawang mag-aaral kung - Sasagot ang mga mag-aaral na
ano ang kanilang nakuhang tinawag ang pangalan.
aral mula sa kwento.
G. Pagpapahalaga
a. Sa inyong palagay
nakapagtataas ba ng uri
ng ating pagkatao ang
pakikisama sa mga puti
o banyaga na ang
paniniwala ngmarami
nating kababayan ay
nakakahihigit sa antas
ng katauhan at
kabuhayan? Tatawag ng
isa o dalawang mag-
aaral upang sumagot.

V. Ebalwasyon
Pagpapaliwanag
1. Ano ang pangunahing layunin ng pabulang ito? (5 puntos)
2. Kung papalitan mo ang pamagat, ano ang ipapalit mo?
Ipaliwanag. (5 puntos)

Proficiency Level (PL):

124
 10x =

9x =

8x =

7x =

6x =

5x =

4x =

3x =

2x =

1x =

Instructional Decision (ID) =

VI. Paglikha
TAKDANG ARALIN
1. Sumulat ng isang talataan na may temang pagiging
makabayan.

Repleksyon

Ang pagtuturo ng wika ay mas madali kung ito ay nababasa o naiintindihan

ng mga mag - aaral. Ang kwento o ano mang babasahin na mabibigyan ng
kahulugan ang mga salitang ginamit rito o ang talasalitaan ay maaaring maikonekta
sa wika sapagkat makikita sa isang binasang akda kung anong wika ang ginamit o
kung anong istruktura. Mas magiging madali sa mga mag - aaral ang maintindihan
ang paksa kung ito ay nabubuo sa kwento. Ang pagtuturo ng wika gamit ang
pagbasa ay isang magandang ideya upang mapalawak ang kaalaman ng mga mag -
aaral.

125
SILENT WAY

126
 Ang Pamaraang Silent Way

Ang Silent Way ay nanghahawakan sa paniniwalang mabisa ang pagkatuto kung

ipinauubaya sa mga mag-aaral ang kanilang pagkatuto (Gattegno, 1972).

Naglahad sina Richards at Rogers (1986) ng isang lagom hinggil sa teoryang

pagkatuto na pinagbatayan ng Silent Way:

1. Mas mabilis ang pagkatuto kung ang mga mag-aaral ay tutuklas o lilikha ng mga
sariling Gawain sa halip na ipasaulo o ipaulit nang maraming beses kung ano ang
natutuhan.
2. Napadadali ang pagkatuto sa tulong ng mga kagamitang panturo tulad ng mga bagay
na nakikita at nahahawakan ng mga mag-aaral.
3. Napadadali ang pagkatuto sa pamamagitan ng mga araling kinapapalooban ng mga
Gawain na may suliraning tutuklasin ang mga mag-aaral.

Ang pamaraang patuklas na naging popular noong 1960 ang nagtaguyod ng pagkatuto sa
pamamagitan ng sariling pagtuklas ng mga kaalaman at simulain sa halip na sabihin ito sa
mag-aaral. Ang pamaraang Silent Way namuhunan sa mga hakbang na pagtuklas na
pagkatuto. Nananalig si Gattegno (1972) na dapat mayroong tiwala sa sarili ang mag-aaral at
naroon din ang pagiging may pananagutan sa kanyang sariling pagkatuto. Ang mga nag-aaral
sa isang klasrum na Silent Way ay nagtutulungan sa proseso ng pagtuklas ng mga kasagutan
sa mga suliraning pangwika. Sa ganitong kalagayan, nananatiling tahimik ang guro kaya ang
katawagan ay Silent Way. Kinakailangang paglabanan ng guro ang pagtulong sa sandaling
humihingi ng tulong ang mga mag-aaral at kung maaari ay lumabas ang guro habang
bumubuo ng solusyon sa isang suliranin ang buong klase.

Karaniwang ginagamit sa klasrum na Silent Way ang Cuisenere rods- mga kahoy na may
iba’t ibang kulay at haba at serye ng mga makukulay na tsart. Ang Cuisenere rod ay
ginagamit sa paglinang ng talasalitaan (mga kulay, bilang, pang-uri [maikli, mahaba, at iba
pa], mga pandiwa [kunin, ibigay, damputin, ilagay] at sintaks [panahunan, paghahambing,
pagpaparami, ayos ng mga salita, at iba pa]. Sa pagkaklaseng tulad nito kaunti lamang ang
mga pampasiglang salita, parirala, at mga pangungusap ang ibinibigay ng guro at hinahayaan
niya ang klase na palinawin ang sariling pang-unawa at pagbigkas sa aralin at kung
magbibigay man ng pagwawasto, ito’y bahagya lamang. Ang mga tsart naman ay ginagamit
sa paglalahad ng mga modelo sa pagbigkas, istruktura ng wika, at iba pa.

May kahirapan ang pamaraang ito lalo’t higit sa mga mahihinang mag-aaral. May
mga aspekto sa pag-aaral na kailangang ipinaliliwanag sa mag-aaral upang hindi na sila mag-
aksaya ng oras sa pagtuklas kung paano ang pagkatuto nito.

127
 Sa kabilang dako, makabuluhan naman ang simulating pinagbatayan ng pamaraang
ito – hindi dapat ibigay ang lahat sa mga mag-aaral, hayaan silang mag-isip at tumuklas kung
ano ang nararapat na matutuhan. Mas epektibo ito para sa kanilang pagkatuto.

Mga Katangian

1. Pangalawa lamang ang pagtuturo sa pagkatuto. Pananagutan ng mga mag-aaral ang sarili

nilang pagkatuto.

2. Tahimik ang guro ng maraming oras ngunit aktibo sa pagbibigay ng sitwasyon at pakikinig sa

mga mag-aaral; nagsasalita lamang siya upang magbigay hudyat (clues), pinapayagan ang

interaksyong mag-aaral-mag-aaral.

3. Di ginagamit ang pagsasalin ngunit ang unang wika ay tinuturing na pinagmumulan ng

kaalaman ng mag-aaral.

4. BanghayAralinparasa Grade 10

LAYUNIN:

 Nakapagbibigay ng opinyon o saloobin sa paksang tinatalakay gamit ang

Komunikasyong Verbal at Di Verbal.
 Nabibigyang kahulugan ang Komunikasyong Verbal at Komunikasyong Di-Verbal.
 Naihahambing ang Komunikasyong Verbal at Komunikasyong Di-Verbal.

PAKSANG ARALIN:
Paksa: Komunikasyong Di-verbal at Komunikasyong Verbal
Kagamitan: Kagamitang Biswal
Sanggunian: Ang Akademikong Filipino sa Komunikasyon p. 120-126
PAMAMARAAN:
SILENT WAY

128
Gawain ngGuro Gawain ng Mag-aaral
A. Pagganyak
Panalangin
Pagbati
: Magandang umaga sa lahat! Magandang umaga po Teacher Aina!
Attendance
A. Pagtataya
: Bumuong dalawang pangkat. Bawat
pangkat ay bibigyan lamang ng isang
minute upang mahulaan ang aksyon na
isasadula na mabubunot sa box ng isang Isasadula ang mga nabunot na pahayag.
miyembro na nasa harapan. Ang may
pinakamaraming tama ang siyang panalo.

: Ngayon naman class ay magkakaroon Magkakaroon ang klase ng debate. Magpapalitan

tayo ng isang debate. Sa ganoong pa ring sila ng mga pahayag at argumento.
pangkat. Ang tanong: Nararapat bang
bigyan ng pangalawang pagkakataon ang
taong nagkasala sa inyo? Oo o Hindi?
Magtotoss coin tayo kung anong
pangkatang OO at HINDI. Salitan ang
dalawang pangkat sa pagbibigay ng
argumento.

: Okay class, sa isang buong papel ay Gagawang Venn Diagram

gumuhit kayo ng isang Venn Diagram.
Isulat ninyo ang pagkakatulad ng
dalawang ginawa niyong pagsasanay sa
malaking bilog sa gitna at ang kanilang
pagkakaiba naman sa gilid. Maaari na
kayong magsimula.

: Maaari niyo bang ilahad sa harapan ang
nagawa niyong output o mga natuklasan?
Ano-ano ang mga pagkakatulad at
pagkakaiba ng dalawang pagsasanay na
ginawa?
: Natuklasan na ang kanilang ginawa ay
pakikipagkomunikasyon gamit ang pagsasalita at
pakikipagtalastasan at mga aksyon. Natuklasan
na nagkakaiba ang dalawang pagsasanay sa
pagkatang Charades ay hindi gumagamit ng mga
salita upang ipahayag ang nais iparating
samantalang ang pagdedebate ay gumamit ng
mga salita upang ipahayag ang kanilang mga
opinion at saloobin sa kapwa. Natuklasan din na
mayroong pagtutulad ang dalawang ginawang
pagsasanay sapagkat sa parehong ginawang
activity ay nagkakaunawaan sila. Ang mga salita,
ekspresyon ng mukha, senyas at galaw ng

129
 katawan at magagamit sa
pakikipagkomunikasyon. Natuklasan rin na mas
naipapahayag ang nais iparating kung
magkahalong salita at galaw ng katawan ang
ginagamit sa pakikipagkomunikasyon.
B. PaksangAralin
: Magaling class! Ang inyong mga
natuklasan sa ating ginawang pagsasanay
ay tinatawag na Komunikasyong Verbal
at Komunikasyong Di-Verbal. Ang
Komunikasyong Verbal ay uring
komunikasyon na ginagamitan ng
pagsasalita samantalang ang
Komunikasyong Di-Verbal naman ay uri
ng komunikasyong di kinakailangan ng
mga salita kundi mga galaw ng katawan,
senyas at ekspresyon ng mukha upang
magpahayag ng isang ideya.

C. TakdangAralin:

: Para sa inyong takdang-aralin, gumawa

kayo ng isang talata kung paano kayo
nagdidiwang ng pasko. Isulat ito sa
buong papel.

: Paalam sa lahat!

Masusing Banghay-Aralin (Ika-4 na Baitang)

Inihanda ni: Kimberly U. Sudao

I. Layunin:
Pagkatapos ng klase, inaasahan na ang mga mag-aaral ay:

1. Nalalaman ang kahulugan ng pandiwa.

2. Nabibigyang pansin ang kahalagahan ng pandiwa sa pangungusap.
3. Nakakabuo ng mga pangungusap gamit ang mga pandiwa.

II. Paksa:
Pandiwa

Sanggunian:
Santiago, A. at Tiangco, N. (2003). Makabagong Balarilang Filipino. Sr.
Sampaloc, Maynila: Rex Book Store, Inc.

130
 Kagamitan:
Pentel Pen, Cartolina / Manila Paper

III. Pamamaraan

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

I. Panimulang Gawain
a. Panalangin
Sino na ang mangunguna sa Manalangin tayo.
panalangin natin ngayong umaga? Amen.
Pumunta sa harapan.
b. Pagbati
Magandang umaga class!
Magsiupo na ang lahat. Magandang umaga po ma’am.
Kumusta na kayo? Nakatulog ba Salamat po, ma’am.
kayo sa saktong oras? Ayos na man po ma’am!
Nakakain na ba kayo? Opo, ma’am.
c. Pagtatala ng lumiban Opo, ma’am.

II. Pagganyak
Mayroon akong mga larawan na
ipapakita sa inyo at hulaan ninyo Kumakanta po ma’am!
kung ano ipinapahiwatig ng mga Tumatakbo ma’am!
larawang ito.
Iniwan ma’am!
Ang galling!
Nagugutom ma’am!
III. Pagbibigay at pagpapaliwanag
sa tuntunin o katuturan
Ano ang tawag sa mga salitang
kumakanta, tumatakbo at nagugutom?
Tama, mabuti hindi ninyo nakakalimutan Ma’am! Mga salitang kilos.
ang pandiwa. Pandiwa po.
Ang ating tatalakayin ngayong umaga ay
tungkol sa pandiwa at ang mga aspekto
nito.
Basahin ang pandiwa at ang mga
aspekto nito na makikita sa pahina 75 ng
inyong modyul.

IV. Pagtataya:
Sagutan ang Gawain 1 sa Opo, ma’am!
pahina 78 ng inyong modyul na
kung saan tutukuyin ninyo ang mga
pandiwa sa loob ng kahon kung ito
ba ay perpektibo, Imperpektibo at
kontemplatibo.
Hahatiin ko kayo sa dalawang

131
 pangkat. Dito ang unang pangkat
at doon ang pangalawang pangkat. Opo, ma’am!
Isulat ninyo dito sa aking ibibigay Opo, ma’am!
na tatlong kahoy na gawa sa
Cartolina na mayroong iba’t ibang
kulay ang mga salitang kilos na
napabilang sa bawat aspekto nito.
Bibigyan ko kayo ng tatlong minuto
sa pagsagot nito. Nakuha ba?

Natapos na ang tatlong minuto!

Idikit na sa pisara ang inyong mga
gawa nang maiwasto na natin ang
mga ito at malalaman natin kung Opo, ma’am!
saan napabilang ang mga salitang
kilos. Nagkaintindihan ba tayo?

Sino ang gustong bumasa at

Opo, ma’am!
sumagot sa unang salita?
Magaling, nakuha mo.
Sino ang gustong bumasa at sumagot sa
pangalawa, pangatlo, pang-apat at
panlimang salita?
Tama. Opo, ma’am!

Pagbibilang sa puntos na nakuha ng Ma’am!

bawat pangkat.

V. Paglalahat Ma’am!
Sino ang makapaglalahat sa ating
tinalakay ngayong araw?
Sherwin, maaari ka bang tumayo at Ma’am!
ilahat an gating natalakay ngayog
araw. Ang ating tinalakay po ngayong
Tama. araw ay tungkol sa pandiwa at
Dahil mayroon na kayong mga aspekto nito.
natutunan tungkol sa pandiwa,
magbibigay ako sa inyo ng takdang
aralin upang lubos na
mauunawaan ninyo ito.
VI. Takdang-Aralin
Gumawa ng sampung
pangungusap gamit ang mga
pandiwa at isulat ito sa inyong Paalam na po, ma’am.
kwaderno.

Paalam na sa inyong lahat!

132
 Repleksyon

Ang pamamaraang ito ay ipinapakita na ang guro ay tagapagbigay lamang ng

panuto at taga ebalweyt lamang kanya lamang hahayaang tuklasin ng kanyang mga
estudyante ang kanyang ipinapagawa sa kanila. Para sa akin, ito ay nakakatulong
sa mga mag - aaral upang makilahok sa talakayan. Natutunan ko ring hindi
kailangang marami ang sinasabi ng guro sa klase, pwede siyang gumabay sa mga
mag - aaral nang hindi itinuturo ang lahat sa kanila.

133
TOTAL PHYSICAL RESPONSE

134
 Total Physical Response

Ang total physical responds (TPR) ay dinebelop ni John Asher (1977) at Ang
interest niya sa TPR ay nagsimula pa noong 1960 subalit naging bukambibig
lamang ang pamamaraang ito pagkaraan Ng humigit-kumulang isang dekada.

Ang pamamaraang ito'y humango ng ilang kaisipan sa series method ni

Gouin na nagsabi na ang pagkatuto ay epektibo kung may kilos na
isinagawakaugnay ng wikang ng wikang pinagaaralan. Pinatunayan din ito ng mga
saykologist sa kanilang Trace Theory ng pagkatutona nagsaad na ang pag-alala ay
napabibilis kung may kaugnay na pagkilos ang pag-aaral.

Dapat ang isang klasrum ay hindi dapat kabakasan ng pagkabahala at ang

mga mag-aaral ay masisigla at nagagawa ang gustung gawin sa ilalim ng mabuting
pamamatnubay ng guro.

Ang isang tipikal na TPR na pamamaraan ay gumagamit Ng maraming

kayarian sa pagsasalita nag-uutos.

Mga katangian

 Nagsisimula ang mga aralin sa pamamagitan ng mga utos mula sa

titser na isinasagawa ng mga mag-aaral.
 May interaksyong guro-mag-aaral o mag-aaral-mag-aaral;nagsasalita
sa mga kapwa mag-aaral sa pamamatnubay ng guro.
 Binibigyang diin ang komunikasyong pasalita;isinasaalang-alang ang
kultura ng mga katutubong tagapagsalita sa pagkatuto sa
pangalawang wika.
 Pinalilinaw ang mga kahulugan sa pangalawang wika sa pamamagitan
ng mga kilos.
 Inaasahang magkakamali ang mga estudyante sa pagsisimula nilang
magsalita;mga kamaliang global lamang ang iwawasto.

135
 BANGHAY ARALIN
GRADE 11

I. MGA LAYUNIN
1. Nakakapagbibigay ng kahulugan sa tula.
2. Nailalarawan at nabibigyang interpretasyon ang binasang tula.
3. Nakakabuo ng isang panibagong tula na naaayon sa paksa.

II. PAKSANG ARALIN

A. ARALIN: TULA
B. SANGGUNIAN: Mabisang Pagbasa at Pagsulat tungo sa Pananaliksik
Edisyon 2008

III. KAGAMITAN

Instruksyunal na kagamitan

IV. PAMAMARAAN

ANMG GAWAIN NG GURO ANG GAWAIN NG MAG-AARAL

A. PAGHAHANDA
 Panalangin
 Pagbati Magandang umaga rin po, ma’am Bailanie!
Magandang umaga klas!

B. PAGGANYAK

May Tula na nasa pisara nais ko na basahin

ninyo ito. (Magbabasa ng Tula)

C. PAGLALAHAD

Natalakay na natin noong nakaraang

pagkikita ang Tula. Ngayon ipapangkat ko
kayo sa lima. Unawain ninyong mabuti ang Nakikinig ang mga mag-aaral sa guro
tulang ating binasa at maghanda ang bawat tungkol sa kanilang gagawin.
grupo para sa Madulaang Sabayang

136
Pagbigkas gamit ang tulang ating binasa.
Bibigyan ko kayo ng 15 minuto upang mag-
insayo.

May katanungan pa ba? Wala napo, ma’am.

Nakuha na ba? Opo, ma’am.

Unang pangkat.
MAHUSAY!
Ikalawang pangkat. (Nagsasagawa na ng kanilang Madulaang
MAGALING! Sabayang Pagbigkas)
Ikatlong pangkat.
MAGALING! Palakpakan
Ika-apat na pangkat.
MAHUSAY!
Ika-limang pangkat.
MAHUSAY!

D. PAGTATAYA

Kumuha ng isang pirasong papel at gumawa

ng isang tula na pumapaputungkol sa inyung
mga karanasan sa buhay. Bibigay ko lamang
kayo ng sampung minute upang gawin ito.

Tapos na ba? Opo, ma’am.

Ipasana ang inyong mga papel sa harapan.

E. TAKDANG ARALIN

Ngayon, para sa inyong takdang aralin

gagawa kayo ng tula at nasa sainyo na kung
tungkol saan ang inyung gagawing tula.
Ilagay ang inyung takdang aralin sa isang
buong malinis na papel.
Opo, ma’am.
Malinaw na ba?

137
Iyan lamang sa araw na ito. Paalam na po, ma’am Bailanie!
Paalam na sa lahat.

Repleksyon

Nalaman kong sa TPR ay kinakailangang magkaroon ng magandang

atmospera sa loob ng sild – aralan. Ang mga mag – aaral ay hindi dapat
makaramdam ng pagkabahala sa loob ng kanilang klase at dito sila ay nagkakaroon
ng interaksyon sa guro at pati na sa mga mag – aaral. Ipinapakita ng TPR na ang
mga mag – aaral ay makakatanggap ng utos mula sa guro ngunit sila ay kampante
lamang at sila ay umaakto ng ayon sa kanilang nais. Sila ay hindi napipilitan at sila
ay nasisiyahan sa kanilang pagkatuto.

138
CLL o COMMUNITY LANGUAGE
LEARNING

139
 Community Language Learning (CLL)

-Kinilala ng marami ang pagpapahalaga sa damdamin ng mga mag-aaral ang

wikanoong dekada ‘70. Ilan sa mga pamaraang lumalabas noon karaniwang may
pagbibigay-diin sa likas na damdamin ng tao.

-isang klasikong halimbawa ng pamaraan na batay sa domeyn na

pandamdamin.

- Sa pamaraang ito, ang pagkabahala ay nababawasan dahil sa ang klase ay

isang komunidad ng mag-aaral na alging nag-aalalayan sa bawat sandali ng
pagkaklase. Ang guro ay tumatayo bilang isang tagapayo at lagging handa sa
anumang pangangailangan ng mag-aaral. Naiiwasan ang pagdadahilanan sa pag-
aaral dahil sa magandang ugnayan ng guro at mag-aaral.

- Ang pamaraang ito , ay ekstensyon ng modelong Counselling-Learning ni

Charles A. Curran na nagbibigay-diin sa pangangailangan ng mag-aaral kliyente na
nagsama-sama bilang isang komunidad.

 Hakbang sa pagkaklase na ginagamitan ng pamaraang CLL:

Bubuo ng isang maliit na biog na at nakaupo ang mga mag-aaral. Ang

titser ay nasa labas ng bilog. Kung may gusting sabihin ang mag-aaral sa
grupo o sa kasamahan, sasabihin niya ito sa kanyang unang

wika at isasalin ito ng guro sa target na wika(e.g. Filipino) . Uulitin ito ng mag-
aaral at gagawin din ito ng lahat ng ng kasama sa pangkat.
Iteteyp ang isinagawang usapan sa target na wikaupang mapakinggan
at makakuha sila ng ilang impormasyon tungkol sa wikang pinag-aaralan.
Maaaring magbigay ng kaukulang direksyon ang guro upang maipaliwanag
niya ang ilang mahalagang tuntuning pambaralira.

Mga Katangian:

1. Isinasaalang-alang ang balarila, pagbigkas, at bokabularyo ayon sa

pangangailangan. Binibigyang-diin ang pagkaunawa at pagsasalita.
2. Isinasanib sa pagkatuto ng wika ang mga aspeto ng kultura.
3. wala itong tiyak na paraan ng pagtataya. ginagamit ang ma integratibong
pagsusulit kaysa sa mga obhektibo o tiyak.
4. Hinihikaya’t din ang sariling pagtataya upang mabatid ng mga mag-aaral ang
kanilang pag-unlad.

140
 MASUSING BANGHAY-ARALIN SA PAGTUTURO NG FILIPINO SA GRADE III

PAGTUTURO NG WIKANG FILIPINO

(Community Language Learning)

I.LAYUNIN

Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Makakapagsalita sa Wikang Filipino.

2. Makakapagbahagi ng kaniyang karanasan tungkol sa ginawang
talakayan.
3. Makakapagbuo ng sariling pangungusap sa Wikang Filipino.

II.PAKSANG-ARALIN

A. Paksa: Pagtuturo ng Wikang Filipino

B. Sanggunian:

C. Mga Kagamitan sa Pagtuturo:

1.Mga upuan
2.Selfon
3.Biswal eyds

GAWAING GURO GAWAING MAG-AARAL

A. Panimulang Gawain A. Panimulang Gawain

1. Panalangin 1. Panalangin
(Papasok mula sa pinto.) (Tatayo at tatahimik.)

“Bago tayo magsimula sa talakayan ay (Magsisimula nang manalangin ang

inaanyayahan ko si Dianne upang lahat.)
pangunahan ang ating panalangin sa
araw na ito.”

2. Pagbati
2. Pagbati
“Magandang araw, Grade III Maya!”

141
 “Magandang araw po, Titser Amor!”
3. Pag-alam sa Atendans
3. Pag-alam sa Atendans
(Ilalabas ang class attendance.)
(Itataas ang kanang kamay kapag
“Kapag tinawag ko ang inyong pangalan matawag na ang pangalan.)
ay itataas ninyo ang inyong kanang
kamay.”

B. Paglalahad ng Paksa B.Paglalahad ng Paksa

“Ang ating layunin sa araw na ito ay

(ididikit ang layunin sa pisara).

“Pakibasa ng ating mga layunin para sa (Babasahin ng mga mag-aaral ang mga
araw na ito.” layunin sa pisara.)

“Bago matapos ang ating talakayan

maaabot natin ang ating mga layunin sa
araw na ito.”
C. Pagdaloy ng Paksa C.Pagdaloy ng Paksa

“Handa na ba kayong matuto ngayong “Handa na po, Titser.”

araw, mga bata?”

“Bago iyan, magbalik-aral muna tayo. (May magtaas ng kamay at maglalahad

Sino ang makakapaglahad ng ating ng tinalakay noong nakaraang pagkikita.)
tinalakay kahapon?”
“Titser, ang ating tinalakay po kahapon
“Sige, Judy.” ay tungkol sa pangungusap. Ang
pangungusap po ay isang lipon ng mga
salita na nagsasaad ng buong diwa.”
“Magaling, Judy!”
“Opo, Titser.”
“Ngayong araw ay tatalakayin natin ang
Wikang Filipino. Ang ating mga layunin
sa araw na ito (ididikit ang mga layunin
sa pisara.) “Opo, Titser.”

142
“Tuturuan ko kayong magsalita ng
Wikang Filipino. Handa na ba kayo, mga
bata?”
(Makikinig nang mabuti ang mga mag-
“Ibibigay ko muna ang lahat ng inyung aaral.)
mga gagawin para sa ating talakayan.”
(Ipapaliwanag ng guro sa mga mag-aaral
ang lahat ng kanilang gagawin.)

“Gamit ang inyung mga upuan ay bubuo

kayo ng bilog at uupo kayo sa inyung
mga upuan. Pagkatapos niyan ay
magkakaroon kayo ng talakayan o
pagbabahagi sa inyong mga kaklase
tungkol sa inyong mga naging karanasan
noong nakaraang linggo. Bibigyan ko
lamang kayo ng limang minuto upang
magbahagi.”

“Bunsod ng pagkakaiba ng inyung

wikang ginagamit ay isasalin natin sa
Wikang Filipino ang inyung sasabihin
upang magkakaunawaan kayo ng inyung
mga kaklase. Kayo ay magtutulungan na
parang isang komunidad upang
matutunan ang Wikang Filipino. Ako’y
magsisilbi lamang isang tagapayo at
tutulong sa inyo sa pagsasalin ng mga
pahayag sa wikang Filipino.”

“Pagkatapos niyan ay mayroong

magbabahagi ng ilan sa kaniyang mga
karanasan sa buong klase.”

“Iteteyp natin ang ating magiging usapan

sa target na wika, ang Filipino.
Pagkatapos, pakikinggan natin mamaya
upang malaman kung naunawaan niyo at
nang mahasa ang inyong pagsasalita.”

143
“Pagkatapos, ang mga pangungusap na
ating nairekord ay isasalin natin sa
inyong unang wika. Ang mga
pangungusap na ating masasalin ay
inyung babasahin nang mahasa ang
inyung pagsasalita. Mamaya ay gagawa
rin kayo ng mga pangungusap sa
Wikang Filipino.”

“Naintindihan niyo ba kung ano ang

inyong gagawin, mga bata?” “Opo, Titser.”

“Magaling! Magsimula na kayo.”

(Aayusin ng mga mag-aaral ang kanilang
mga upuan nang makabuo ng bilog at
uumpisahan na nila ang pagbabahagi ng
(Ang guro ay nasa labas lamang ng kanilang mga naging karanasan noong
bilog.) nakaraang linggo sa kanilang mga
kaklase.)
(Pagkatapos ng limang minuto.)

“Tapos na kayong magbahagi ng inyong

mga karanasan, mga bata. Ngayon, sino “Ako po, Titser.”
ang makakapagbahagi ng ilan sa
kaniyang mga naging karanasan noong
nakaraang linggo sa buong klase?”

(Tutulungan ng guro ang mag-aaral na

isalin sa target na wika ang sinabi nito.)
(Magbabahagi ang mag-aaral ng
“Sige, Jelly.” kaniyang karanasan gamit ang kaniyang
unang wika.)

“Magaling! Ngayon, sino ang hindi (Maraming bata ang tumaas ng kamay.)
nakaunawa sa sinabi ni Jelly?
(Ako po, Titser.)
“Sige, sino ang makatutulong kay Jelly?”
(Makikinig nang maayos ang mga mag-
(Maghahanap ang guro ng mag-aaral na aaral.)
nakaiintindi ng sinabi ni Jelly o katulad

144
ng kaniyang tribu o unang wika at
tutulong siya kay Jelly para ipaunawa
ang kaniyang nais sabihin sa buong
kaklase.)

“Magaling! Kung ating isasalin iyan sa (Sasabihin ulit ng batang nagbahagi ng

wikang Filipino, (isasalin ng guro ang karanasan ang salin (Filipino) at gagawin
sinabi ng mag-aaral at ipauulit ito sa din ito ng mga mag-aaral.
kanya at sa buong klase. Iteteyp ang
usapan na nasa target na wika, ang
Filipino.)

“Sino pa ang gustong magbahagi?” (Magbabahagi ang mag-aaral ng

Sige, Chrizell.” kaniyang karanasan.)

“Sige, sino ang makatutulong kay Jelly?” “Ako po, Titser.”

(Maghahanap ang guro ng mag-aaral na

nakaiintindi ng sinabi ni Jelly o katulad (Makikinig nang maayos ang mga mag-
ng kaniyang tribu o unang wika at aaral.)
tutulong siya kay Jelly para ipaunawa
ang kaniyang nais sabihin sa buong
kaklase.)

“Magaling! Kung ating isasalin iyan sa

wikang Filipino, (isasalin ng guro ang
sinabi ng mag-aaral at ipauulit ito sa
kanya at sa buong klase. Iteteyp ang
usapan na nasa target na wika, ang
Filipino.)

(Hindi lamang dalawa ang magbabahagi.

Titigil ang pagbabahagi hanggang wala
nang mag-aaral ang gustong magbahagi
o medyo marami na ang
nakapagbahagi.)

“Magaling! Maraming salamat sa mga

nagbahagi ng kanilang karanasan.”

145
(Iparirinig ng guro sa buong klase ang (Magbabasa ang mga mag-aaral.
nairekord na usapan upang makakuha Magbabahagi ng salin ng pangungusap
ang mga mag-aaral ng mga sa kanilang unang wika.)
impormasyon tungkol sa pinag-aaralang
wika.)

(Isusulat ng guro sa pisara ang mga

pangungusap at ipababasa ito sa mga
mag-aaral. Magtatanong ang guro sa
mga mag-aaral kung ano ang salin nito
sa kanilang unang wika.)

“Magaling! Ngayon ay natuto na kayong

magsalita sa Wikang Filipino.”
(Gagawa ng mga pangungusap ang
“Sa puntong ito, maghanap kayo ng bawat grupo.)
inyong magiging miyembro. Mayroon
lamang limang miyembro sa isang grupo.
Gumawa kayo ng limang pangungusap
hango o nakabase sa naisaling
pangungusap na nasa pisara. Isulat niyo
lamang sa inyong kwaderno.”

(Babasahin ng bawat grupo ang kanilang

nagawang mga pangungusap.)
(Babasahin ng bawat grupo ang kanilang
“Magaling, mga bata! Nakagawa na kayo nagawang mga pangungusap.)
ng sarili niyong pangungusap sa wikang
Filipino.” (Palakpakan.)

D.Pangwakas na Ebalwasyon

“Ngayon, sino ang makapagbabahagi ng
kaniyang saloobin o karanasan tungkol
sa ating talakayan ngayong araw?
“Sige, Rojelyn.”
D.Pangwakas na Ebalwasyon
“Masaya po, Titser, kasi po
nakapagbahagi po kami ng aming mga
karanasan sa aming mga kaklase.
Nakapag-usap po kami.”

146
“Okay. Sino pa? Dianne?”
“Nakatutuwa po, Titser kasi po natuto po
kami na magsalita sa wikang Filipino.
“Magaling! Maraming salamat sa mga Natuto rin kami ng mga salita n gaming
nagbahagi ng kanilang mga saloobin. mga kaklase.”
Palakpakan niyo ang inyong mga sarili,
mga bata.”
(Palakpakan.)

E.Takdang-aralin

“Bilang inyong takdang-aralin, gumawa

ng isang talata tungkol sa inyong E.Takdang-aralin
gustong gawin ngayong pasko gamit ang
wikang Filipino. Isulat lamang sa inyong (Kukunin ang kanilang kwaderno at
kwaderno.” isusulat ang kanilang takdang-aralin.)

“Magandang araw at paalam na sa

inyong lahat, Grade III Maya!” “Paalam na po at maraming salamat,
Titser Amor. Mabuhay!”

Repleksyon

Natutunan ko sa CLL ay ang pagkakaroon ng pagkakaiba ng mga lenggwahe

ng mga estudyante kung kaya’t kailangan ng CLL sapagkat kailangang
magkaintindihan ng mga mag-aaral sa kanilang klase. Ito rin ay ginagamit upang
magkaroon ng bagong kaalaman ang bawat isa at upang sila’y magkaisa sa bawat
paksa na kanilang tatalakayin. Ginagamit ng guro ang lenggwahe na mas madali
para sa lahat ng estudyante, kung saan sila’y mas makakaintindi at mas magiging
madali ang pagkatuto.

147
SUGGESTOPEDIA

148
 Suggestopedia

Ang pamaraang ito ay mula sa paniniwala ni Georgi Lozanov (1970), isang

sikologong Bulgarian (psychologist Bulgarian) na ang utak ng tao ay may
kakayahang magproseso ng malaking dami ng impormasyon kung nasa tamang
kalagayan sa pagkatuto, katulad halimbawa ng isang relaks na kapaligiran at
ipinauubaya lahat sa guro ang maaaring maganap sa pagkaklase. Mahalaga sa
pamaraang ito ang musika na tinaguriang ‘’Baroque’’ na may 60 kumpas bawat
minuto at may tanging indayog na lumilikha ng isang ‘’relaks na kapaligiran’’ at
nagbubunga ng isang pagkatuto na lagpas sa inaasahan.

Ayon kay Lozanov, habang nakikinig ang isang mag-aaral sa musikang Baroque,
nagagawa niyang makapagtamo ng maraming impormasyon dahil sa pagbilis ng
alpha brain waves at pagbaba ng presyon ng dugo at pulso.

Ito ay pamaraang ginagamit bilang kasangkapan ng mga guro upang mapadali

ang pagkatuto ng mga mag-aaral.

Ang terminong ‘’Suggestopedia’’ ay hango mula sa mga salitang ‘’suggestion’’ at

‘’pedagogy’’.

Ang pamaraang ito’y halos katulad ng ibang tinalakay na ngunit ang kakaiba’y
isinasagawa ang mahahalagang bahagi nito sa isang kalagayang palagay ang
kalooban ng bawat mag-aaral at relaks ang kanilang isipan.

Si Georgi Lozanov ay naniniwala na ang ‘’musika’’ ay mahalaga bilang kasangkapan

sa pamaraang ito.

Hiram mula sa raja-yoga ang ilang pamamaraan para lang maging ‘’relax’’
ang mga mag-aaral para sa mas mabuting pag-iisip.

Ang pangunahing layunin nitong pamaraan ay maghatid ng kaalaman upang

mapabilis at mapadali ang pagkatuto ng mga mag-aaral.

Papel ng guro:

1. Pagpapakita ng tiwala at kompyansa sa sarili.

2. Ang guro ay siyang pinagmumulan ng mga impormasyon.
3. Igalang at himukin ang bawat mag-aaral upang makilahok sa mga aktibidad
na gagawin.

149
Papel ng mag-aaral:

1. Igalang at magtiwala sa guro.

2. Seguridad na matututo sila.
3. Ang mga mag-aaral ay hindi dapat maging mapanuri, kailangan lamang
nilang sundin ang sinasabi o tagubili ng kanilang guro.

MGA KATANGIAN NG SUGGESTOPEDIA

 Ginagamit ang lakas ng ng pagmumungkahi upang matulungan ang mga
mag-aaral na maging panatag ang kalooban.
 Nasa isang komportable at maayos na kapaligiran ang pagkatuto at may
maririnig na mahinang tugtugin.
 Inilalahad at ipinapaliwanag ang gramatika at bokabularyo ngunit di
tinatalakay nang komprehensibo.
 Napapalinaw ang kahulugan sa pamamagitang ng pagtuturo ng katutubong
wika.
 Nangyayari ang komunikasyon sa dalawang dimension; ang kamalayan
(conscious) kung san nakikinig sa isang binabasang diyalogo at ang
kawalang kamalayang (sub-conscious) kung saan ang musikang naririnig ay
nagpapahiwatig na ang pagkatuto ay madali.
 Isinasanib sa pagtuturo ang mga sining tulad ng musika, awitin, at drama.
 Bahagi ng ginagawa ng mga mag-aaral sa klase ang ebalwasyon; walang
pormal na pagsubok ang ibinibigay.

SUGGESTOPEDIA 1 (Banghay Aralin para sa Grade 10)

I. Layunin
Sa loob ng 20 minuto na talakayan ang mga mag-aaral ay inaasahang:
1. Nakakaunawa sa napakinggang tula.
2. Nakababahagi ng reaksiyon mula sa napakinggang tula.
3. Nakabubuo ng sariling tula.

II. Paksang Aralin

a) Paksa: Tula
b) Sanggunian: Ambat, V.C., et.al. (2015)Filipino: Modyul para sa
mag-aaral, Vibal Group, Inc. Pasig City
Badayos, P.B. (2008)Metodolohiya sa Pagtuturo at Pagkatuto
ng/sa Filipino Mga Teorya, Simulain, at Istratehiya, Mutya
Publishing House, Inc. Malabon City
c) Kagamitan: laptop, speaker, aklat, handouts
150
 d) Pagpapahalaga: Pag-unawa sa mensahe ng tula.
III. Pamamaraan
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
Panimulang Gawain
Pambungad na panalangin

Tumayo ang lahat at tayo’y Lahat ay tatayo at manalangin. “Sa

manalangin. ngalan ng ama ng anak….” Amen

Magandang Umaga sa inyong lahat!

Bago magsi-upo ang lahat ayusin Magandang umaga po ma’am

ang inyong mga upuan at pulutin Angelie Mabuhay!
ang mga kalat.

Maaari na kayong umupo!

Pagtala ng Liban

Pagtatanong kung sino ang lumiban

sa klase.
Wala po ma’am
Sino ang wala ngayon?

Ma’am!
Pagbabalik-aral (sabay taas ng kamay)

Kahapon tinalakay natin ang tula at

mga uri nito. Ano nga ulit ang tula? Ang tula po maam ay isang anyo
ng pampanitikan na may sukat at
tugma at maari ring wala itong
sukat o tugma na tinatawag na
malayang tula. Ito po ay naglalahad
ng karanasan, nararamdaman,
nakikita, at nais ipabatid ng may-
akda.

151
Salamat !

Pagganyak

Ngayon atin namang tatalakayin ang

pantukoy. Buksan ang inyong aklat
sa pahina 107.

Sabay-sabay ninyong basahin ang

tula at unawain ang mensaheng
nais ipabatid ng may-akda.

Ang unang pangkat ang babasa sa

unang saknong at ang ikalawang
pangkat naman sa ikalawang
saknong, at magsalit-salit na
hanggang sa matapos ang tula.

Naintindihan ba class? Opo Ma’am!

(Sabay-sabay magbabasa)

Ngayon, hayaan niyo akong ako

naman ang magbabasa at
sasabayan ko ito ng musika.

Sino sa inyo ang nakikinig ng

musika kapag nag-iisa at Ma’am!
nagrereview habang nakikinig ng (Sabay taas ng kamay)
musika?
Ako po ma’am.

Kasi po ma’am minsan

Bakit mo naman ito ginawa? nakakarelate ako sa musika na
aking ipiniplay.

Mahilig pala kayo sa musika, dahil

152
alam niyo ba class na ang musika
ay nakakapagrelaks ng ating isipan
at napapadali ang ating pagkatuto.

May ipipapatugtog akong musika at

makinig kayong mabuti sa aking
babasahing tula na pinamagatang
“Ina”

Bago ko simulan ang tula, yugyugin

muna natin ang ating mga kamay at
huminga ng malalim. Maupo kayo
nang maayos at ilagay ang mga
kamay sa binti.

Handa na ba kayong lahat? Opo ma’am!

Ipiplay ang musika at magbabasa

ng tula.

Paglalahad

Ilang anyo ba mayroon ang tula?

Tatlo po ma’am.
Ano ang mga ito?

Tatawag ng mag-aaral .
Tradisyunal, Berso Blangko at
Malayang tula po ma’am.
Magaling

Sa tulang binasa anong anyo ng tula

ito ? Tulang malaya ma’am, sapagkat
wala po siyang sukat at tugma po
ma’am at malayang inihahayag ng
may-akda ang kanyang
nararamdaman po ma’am.

153
Magaling!

Anong uri naman ng tula ang “Ina”

Tatawag ng mag-aaral.
Tulang pandamdamin ma’am.

Bakit naman tinawag na tulang

pandamdamin ang “Ina”?

Tatawag ng mag-aaral.
Tulang pandamdamin ang “Ina”
ma’am dahil nagpapahayag ng
karanasan, kaisipan, damdamin at
pangarap ang may akda ma’am.
Magaling!

Tatawag ng mag-aaral.

Ano naman ang naging tema o

paksa ng tulang ating tinalakay? Ang naging tema o paksa ng ating
Tatawag ng mag-aaral. tulang tinalakay po ma’am ay
tungkol sa anak na naghihinagpis
sa kanyang mahal na inang
lumisan at ni minsan ay hindi niya
naranasang magpasalamat sa
Magaling! kanyang ina.

Ikaw ?
Para sa akin ma’am ang tema ng
tula ay pagsisisi ng anak sa
kanyang sarili sapagkat hindi niya
naipakita ang pagpapahalaga sa
kanyang ina habang nabubuhay pa
at ang anak ay nagdadalamhati sa
Magaling! kanyang ina ma’am.

154
Ano naman ang mensahe ng tula?
Tatawag ng mag-aaral.
Ang naging mensahe po ng tula
ma’am ay dapat araw-araw nating
pahalagahan ang ating ina
sapagkat wala tayo dito kung dahil
sa kanila, at pasalamatan natin sila
sap ag-aalaga at pag-aaruga mula
sa ating paglaki.

Magaling!

Ano pa ?
Mahalin po natin ang ating mga
magulang ma’am dahil hindi po
natin alam kung hanggang kailan
lang natin sila makakasama at
makakapiling, at ipadama po natin
sa kanila na mahalaga po sila sa
atin ma’am.

Magaling!

Paglalapat

Pagpapangkatin ko kayo sa dalawa

at magkakarooon tayo ng debate o
tanong sagot na tumatalakay sa
magulang. Opo ma’am.

Naintindihan ba class?

Ito ang magiging sitwasyon ng

inyong pagtatalo.

155
Mayroong magaganap na family day
sa inyong paaralan at kailangang
dalhin ang isa sa inyong magulang,
para sa inyo sino ang inyong
dadalhin at ipagmamalaki sa inyong
kaklase? Ang iyong ina na
mapagmahal o ang iyong ama na
maaruga? Isa lamang ang inyong
pipiliin.

Magalin kayong lahat! Bigyan ng

isang whistle boom clap ang ating
sarili!

Class, kapag nagkaroon ng family

day an gating paaralan ay kailangan
na dalhin natin an gating ama’t ina
at ating ipagmalaki sa ating mga
kaklase na sila an gating magulang,
dahil hindi naman tayo aabot sa
puntong iyon kung wala sila, at
pareho naming mapagmahal,
maaruga, at maalalahanin an gating
mga magulang.
Opo ma’am.

Pagbubuod

May natutunan ba kayo ngayong

araw?

Ang tula ma’am ay maaring nasa

Ilahat ang ating tinalakay ngayong malayang taludturan upang
araw. maipadama, mailahad ng may-

156
 akda ang nais niyang ipabatid na
walang limitasyon.

Ano pa ? Kailangan nating mahalin an gating

magulang ma’am dahil wala tayo
ngayon dito kung wala sila.

IV. Takdang Aralin

Para sa inyong takdang aralin, basahin at pag-aralan ang pahina 110
sa inyong aklat, dahil iyan ang ating tatalakayin bukas.

‘Yun lamang sa araw na ito, paalam na sa ating lahat.

Banghay- Aralin

(Grade 7)

I. Layunin

1.Natutukoy ang mahahalagang detalye at mensahe ng napakinggang bahagi ng

akda.

2.Napapahalagahan ang mga aral na nakuha sa kuwento sa pamamagitan ng

pagbabahagi ng saloobin o damdamin sa nabasa.

3.Naisasagawa ang pangkatang pagsasalaysay ng pangyayari tungkol sa akda.

II.Paksang Aralin

A. Paksa: Ang Dalawang Magtotroso at ang Engkantada

B. Sanggunian: 1. Kadluan ng Wika at Panitikan I.1997.p.32*157

C. Kagamitan: Speaker

Cartolina

III. Pamamaraan

157
 Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

Panimulang Gawain

Pambungad na Panalangin

Pumunta na sa harapan ang naatasang Lahat ay tatayo at manalangin…

manalangin ngayong araw.

Magandang Umaga Grade 7-Einstein!

Magandang umaga po Ma’am!

Pagtala ng Liban

Sino ang mga lumiban ngayon?

Wala po Ma’am

Paglalahad ng Layunin:

Sino ang maaaring makapagbabasa ng

ating layunin sa araw na ito? 1.Natutukoy ang mahahalagang detalye at
mensahe ng napakinggang bahagi ng
akda.

2.Napapahalagahan ang mga aral na

nakuha sa kuwento sa pamamagitan ng
pagbabahagi ng saloobin o damdamin sa
nabasa.

3.Naisasagawa ang pangkatang

pagsasalaysay ng isang pangyayari

158
Pagganyak tungkol sa akda.

Humanap ng kapares, humarap sa isa't

isa. Bibigyan ko kayo ng 30 sugundo,
kailangan ninyong mapatawa ang inyong
kapares kung sino ang unang tatawa siya
ang talo.
Panalo ako!

Talo ka.

Sino-sino ang mga tuamawa sa ating

laro?

Si ______ po Ma’am.

Kayo ba ay nasiyahan sa ginawa ninyo?

Sa klase natin ngayon bawal ang walang
enerhiya, kailangan nating maaliw, bawal
ang sumimangot, alisin lahat ng mga
nakasagabal sa isipan dahil dadalhin ko
kayo sa mundo na kung saan kayo ay
malilibang sa pamamagitan ng inyong
mga imahinasyon.

(Inhale-Exhale)
(Pagbabasa ng Teksto)
Handa na ba kayo?

Opo Ma’am!
Paglalahad ng Aralin

Aktibong Konsiyerto

May babasahin tayong kuwento,

159
papangkatin ko kayo sa tatlo.

(1 at 2 talata)- G1

(2 at 3 talata)- G2 Lahat ay magbabasa na kasabay ng guro.

(4at 5 talata)- G3

(Bibigyan ng kopya ang mga mag-aaral)

Paghawan sa Sagabal

(May limang salita na hawak ng guro at

hahayaan ang mag-aaral ang sumagot sa
pisara)
Ako Ma’am!

Umaalingawngaw- ingay

Lawa -isang katipunan ng tubig na hindi

umaagos katulad ng ilog.

Kasawiang palad- pighati

Magtotroso- Taong pumuputol ng puno

Engkantada may magandang mukha at

kaakit-akit at nangangalaga ng mga
kagubatan.

Pasibong Konsiyerto

Babasahin ng guro nang mag-isa ang

teksto(may damdamin) habang nakapikit
ang mga mag-aaral kasabay ng mahinang
tugtugin.

(Nakikinig na ang mga mag-aaral)

160
Tanong-Sagot

Ano ang simula ng kuwento?

Ano ang kasunod nito? Pumunta ang magtotroso sa gubat…

Paano nabibiyayaan ang unang Nawala ang tanim ng kanyang palakol…

magtotroso?
Naging matapat siya sa Engkantada
Bakit hindi binigyan ng gantimpala ang
pangalawang magtotroso? Dahil siya ay nagsinungaling.

Ano-ano ang mga aral na inyong nakuha

sa binasa at napakinggang kuwento? At
iugnay ito sa inyong karansan sa totoong
buhay. Binibiyayaan ang mga taong may tapat na
hangarin.

Mas pinagpapala ang mga taong may

magandang motibo sa kapwa.

Ako po ay binigyan ng…

Paglalapat

Bawat grupo ay magsasagawa ng isang

dula-dulaan patungkol sa kuwetno na
inyong natutunan ngayong araw. Bibigyan G1
ko kayo ng 5 minuto para sa
G2
paghahanda.
G3

161
Paglalahat

Ano ang natutunan niyo sa araw na ito?

Natutunan ko rin po mula sa kuwento na

bibigyan ka ng gantimpala kung busilak
ang iyong puso.

H’wag manloko ng kapwa-tao.

Takdang Aralin

Sa isang-kapat na papel:

Sa palagay mo bakit binigyan ng

Engkantada ng gantimpala ang unang
magtotroso. Magbahagi kayo ng inyong
karanasan katulad ng sa kuwento.

Repleksyon

Ang suggestopedia naman sa aking pagkakaintindi ay ang mabilisang

pagproproseso ng mg kaalaman sa maikling oras ng klase. Dito ay nakakatanggap
ang guro ng iba't - ibang opinyon ng mga estudyante kung kaya't sila ay
nakakatanggap ng mga impormasyon sa kanilang kapwa mag - aaral. Dito rin ay
ipinapakita ang patuloy na pagtanggap ng mga estudyante sa mga impormasyon at
ito ay kanilang iniintindi. Natutunan kong napakaraming pamamaraan ang
magagamit ng mga guro at ito ay nakadepende sa uri ng mga mag - aaral na
kanilang tuturuan.

Marami akong natutunan sa aming mga pagpapakitang - turo at inaasahan

ko na ang aking mga nalaman ay aking magagamit sa aking pagtuturo baling araw.
Napunan na ang mga tanong kong dati ay hindi ko masagot kung kaya’t ako’y
nagagalak na nagkaroon ako ng ganitong karanasan lalo na at maraming itinuro sa
amin ang aming mahal na Propesor.

162
 CURRICULUM VITAE

PERSONAL DATA

Name : Armylyn B. Agan

Date of Birth : July 25, 1998

Place of Birth : Metro Manila

Religion : Roman Catholic

Tribe : Bicolano/Cebuano

Parents

Father : Demetrio A. Agan Jr.

Mother : Vivian B. Agan

Home Address : Purok Maunlad Extension, General Santos City.

EDUCATIONAL BACKGROUND

Elementary : Brgy. Dadiangas South Elementary School

Year : 2004 - 2010

Secondary : General Santos City National High School

Year : 2010 - 2014

Tertiary : Mindanao State University

Fatima, General Santos City

Degree : Bachelor of Secondary Education

Field of Specialization : Filipino

163