nagsisimula sa kaisipan ng upang maaliw tagabasa patungo sa teksto upang matuto 3. Mga Elemento ng Metakognitiv upang hindi mapag-iwanan ng na Pagbasa: Bago, Habang at panahon Pagkatapos Magbasa – pag- uugnay ng sariling karanasan at Kahulugan ng Pagbasa pananaw ng mga dating isang proseso ng pagbuo ng kaalaman kahulugan mula sa mga Dalawang Pangkalahatang Kategorya nakasulat na teksto (Anderson ng Mapanuring Pagbasa 1985) Isang proseso ng pagbuo ng 1. Intensibo kahulugan sa pamamagitan ng masinsinan at malalimang interaksyon ng: pagbasa ng isang tiyak na imbak o umiiral na teksto kaalamn pagsusuri ng isang teksto impormasong ibinigay ng sa pamamagitan ng tekstong binasa pagbibigay ng gabay ng konteksto ng kalagayan o isang guro kung paano ito sitwasyon sa pagbabasa susuriin isang interpretasyon ng mga pagsusuri sa kaanyuang nakalimbag na simbolo ng gramatikal panandang kaisipan diskurso at iba pang detalye sa estruktura Ang Proseso ng Pagbasa upang maunawaan ang nangangailangan ng patuloy na literal na kahulugan, pagsasanay, pagpapaunlad at implikasyon at retorikal na pagpipino ng kasanayan ugnayan ng isang akda kailangan ang pigging malikhain nakatutulong ang at kritikal na pag-iisip sa pagbabalangkas o pagbabasa paggawa ng larawang hindi sapat ang konseptuwal upang lubos pagpapakahulugan sa pagbasa na maunawaan ng mag- bilang simplistikong paglamun ng aaral ang isang teksto nakalathalang simbolo sa itinuturing na pinakahuli o pasalitang anyo dulong bahagi ng proseso 2. Ekstensibo Tatlong Proseso ng Pagbasa may kinalaman na masaklaw at maramihang 1. Prosesong sikolohikal: Teoryang materyales Iskema – ang teksto ay isa isinasagawa upang lamang instrument sa proseso ng makakuha ng pagbuo ng kahulugan pangkalahatang pag- 2. Interaktibong Proseso ng unawa sa maramihang Pagbasa: Teoryang “Bottom Up,” bilang ng teksto “Top Down” – nagsisimula sa layunin ay makuha ang nakabibigay ng hinuha o “gist” ng binasa impresyon tungkol sa layunin nitong paksa maunawaan ang makapagbibigay ng pangkalahatang ideya ng makabukuhang rebyu teksto maaring gamitin ang skimming Scanning at Skimming 3. Analitikal ginagamit ang mapanuri madalas itong tinatawag na uri o kritikal na pag-iisip ng pagbasa ngunit maari ding malalimang maunawaan kategorya ang mga ito ang kahulugan ng teksto pinakamahalagang estratehiya at layunin o pananaw ng sa ekstensibong pagbasa manunulat (Brown) pagtukoy ng suliranin Dalawang Kakayahan pagbabalangkas pag-unawa sa Scanning mahahalagang termino o mabilisang pagsapul sa pagbsasa ng isang mahahalagang teksto na ang pokus proposisyon ay hanapin ang tukuyin saan espesipikong nagkulang/nagkamali etc. impormasyon na ang pagpapaliwanang sa itinakda bago teksto bumasa tukyin kung nasagot ba o bilis at talas ng ang suliranin sa teksto mata alamin ang argument ng Skimming may akda o mabilisang agbasa 4. Sintopikal na ang layunin ay syntopicon – koleksyon ng alamin ang mga paksa kabuuang paghahambing sa iba’t kahulugan ng isang ibang teksto at akda na teksto kadalasang magkakaugnay Antas ng Pagbasa Tekstong Deskriptibo 1. Primarya pagtukoy sa tiyak na isang pagpapahayag ng datos impresyon o kakintalang likha ng nauunawaan lamang ang hiwa-hiwalay na pandama impormasyon sa literal na nagtataglay ng mga kaukulang antas detalye sa katangian ng isang 2. Mapagsiyasat tao, lugar, bagay o pangyayari nauunawaan ang naglalayong magsaad ng kabuuang teksto kabuoang larawan ng isang bagay, pangyayari, o kaya nakabatay sa mayamang naman ay magbigay ng isang imahinasyon ng konseptong biswal ng mga manunulat bagay-bagay, pook, tao, o 2. Obhetibo pangyayari may pinagbabatayan na laging sumasagot sa tanong na katotohanan ”ano” Cohesive devices Layunin ng Tekstong Deskriptiv ginagamit ng manunulat ang paglalarawan ay may upang magkaroon ng mas layuning makapagpamalas sa maayos at mas malinaw isip ng tagapakinig o na daloy ng kaisipan sa mambabasa ng isang malinaw isang teksto at buong larawan 1. Reperensiya paggamit ng mga slaitang Kahalagahan ng Tekstong Deskriptiv maaring tumukoy sa nakatutulong ito upang mas paksang pinag-uusapan malawak na maintindihan ng Anapora – pangngalan – mambabasa ang mga imahe na pangha;ip nais iparating ng manunulat. Katapora – panghalip – nakakatulong ito upang mas pangngalan malawak maipagana ang 2. Substitusyon imahinasyon ng mambabasa. paggamit ng ibang salita Mas madaling maiintindihan at na ipapalit sa halip na ang tekstong binabasa kung maulit ang salita malinaw ang pagkakalarawan 3. Elipsis ng manunulat. pagbabawas ng ibang parte ng pangungusap Paraan ng Paglalarawan pero hindi nababawasan ang diwa 1. Batay sa pandama – nakikita, 4. Pang-ugnay naamoy, nahahawakan at paggamit ng pang-ugnay naririnig na “at” para pag-ugnayin 2. Batay sa nararamdaman – bugso ang mga pangungusap, ng damdamin o personal na parirala o sugnay saloobin 5. Kohesyong Leksikal 3. Batay sa obserbasyon mabibisang salita na Uri ng Paglalarawan ginagamit sa teksto para magkaroon ito ng 1. Subhetibo kohesyon Reiterasyon – kapag ang isang producktong tumutugon sa ginagawa o sinasabi ay mga paniniwala at nauulit ng ilang beses pagpapahalaga ng Kolokasyon – mga salitang mambabasa karaniwang nagagamit 3. Bandwagon ng magkapareha o may 4. Testimonial kaugnayan sa isa’t isa 5. Transfer – paggamit ng isang (nanay-tatay, maliit- sikat na personalidad upang malaki) mailipat sa isang produckto/tao ang kasikatan Tekstong Persuasiv Tekstong Argumentatibo layunin nito na maglahad ng isang opinyong kailangang ay teksto na nangangailangang mapanindigan at ipagtanggol ng manunulat ang maipagtanggol sa tulong ng posisyon sa isang paksa o usapin datos upang makumbinsi ang gamit ang mga ebidensya mula mambabasa na pumanig sa sa personal na karanasan, manunulat kaugnay na mga literatura at pag-aaral, ebidensiyang Mga Elemento kasaysayan at resulta ng 1. Ethos – karakter, imahe o empirical na pananaliksik reputasyon ng manunulat ; Mga Elemento magpapasya kung kapani- paniwala ba ang isang tao 1. Proposisyon – pinagtatalunang 2. Logos – opinion o lohikal na pahayag pagmamatuwid ng 2. Argumento – ebidensiya o manunulat/tagapagsalita ; dahilan upang maging tumatalakay sa emosyon o makatwiran ang isang panig damdamin ng mambbasa I tagapakinig Katangian at Nilalaman ng Mahusay na 3. Pathos – emosyon ng Tekstong Argumentatibo mambabasa a. Mahalaga at Napapanahong paksa Uri ng mga Propaganda Device b. Maikli ngunit malaman at malinaw
1. Name calling – pagbibigay ng c. Malinaw at lohikal na transisyon
hindi magandang taguri sa isang d. Maayos na pagkasunod - sunod ng produkto o katunggali upang mga talata hindi tangkilikin 2. Gliterring Generalities – ang e. Matibay na ebidensya para sa magagandang pahayag ukol sa argumento Tekstong Prosidyural 4. gumagamit ng malinaw at pag- ugnay na cohesive devices Uri ng paglalahad na 5. detalyado at tiyak ang kadalasang nagbibigay ng deskripsyon impormasyon at intstruksiyon kung paano isinasagawa ang Tekstong Naratibo isang tiyak na bagay hal. recipe, metodolohiya sa • Ang tekstong naratibo o isang ekspiremento pasalaysay ay tumutukoy sa layunin nitong magbigay ng tekstong naglalahad ng sunod-sunod na direksyon at katotohanan o impormasyon impormasyon sa mga tao upang tungkol sa mga pangyayaring matagumpay na maisagawa naganap, nagaganap at ang mga gawain ng ligtas, magaganap pa lamang. episyente at angkop sa paraan. • Ang tekstong naratibo ay Apat na Bahagi ng Tekstong Prosidyural karaniwang kronolohikal o nakabatay sa pagkakasunod- 1. Inaasahan o Target na Awtput sunod ng mga pangyayari. Kung ano ang kakalabasan o • Karaniwang katotohanan at kakahantungan ng impormasyon ang nilalaman ng proyekto ng prosidyur tekstong naratibo, maari rin 2. Mga Kagamitan naman sumulat ng tekstong Ang mga kasangkapan at naratibo nagsasalaysay ng mga kagamitan ng pangyayaring pawing kathang- kinakailangan upang isip lamang. makumpleto ng isinasagawang proyekto Mga Paksa sa Pagbuo ng Naratibong 3. Metod Komposisyon Serye ng mga hakbang ng isinasagawa upang 1. Sariling Karanasan mabuo ang proyekto 2. Nasaksihan o Napanoos 4. Ebalwasyon 3. Napakinggan o Nabalitaan Naglalaman ng mga 4. Nabasa pamamaraan kung 5. Likhang Isipan paano masusukat ang tagumpay ng prosidyur Layunin ng Naratibong Teksto na isinagawa. • Makapagbigay impormasyon o Mga tiyak na katangian ng tekstong makapag-ulat tungkol sa prosidyural pangyayari batay sa tamang 1. nasusulat sa kasalukyang pagkakasunod-sunod ng mga panahunan detalye sa isang maayos, 2. nakapokus sa pangkalahatang maliwanag at masining na mambabasa pamaraan 3. gumagamit ng tiyak na pandiwa para sa instruksyon Mga katangian ng isang mabisang tagpuan at mga naratibong komposisyon pangyayari sa kwento. Ang manunulat ay dapat 1. Mabuting pamagat makapagbigay ng tiyak 2. Mahalaga ang Paksa o Diwa na detalye upang 3. Maayos ang pagkakasunod- maipadama sa mga sunod ng mga pangyayari mambabasa ang realidad 4. Isang kaakit-akit na simula ng kaniyang akda. 5. Kasiya-siyang wakas 5. Pamamaraan ng Narasyon Elemento ng tekstong naratibo Ito ay estilo kung paano isinalaysay ng manunulat 1. Paksa ang kabuuan ng kwento. Ang paksa ang siyang 6. Resolusyon iniikutan ng kwento sa ang kahahantungan ng tekstong naratibo. komplikasyon o Sa pagpili ng paksa, tunggalian. Ang mahalagang isaalang- resolusyon ay maaring alang ang magiging maging masaya o papel nito sa lipunan. malungkot. 2. Estruktura Ang estruktura ay ang Paraan ng narasyon pagkakaayos ng daloy ng 1. Diyalogo – pagsasalaysay sa mga pangyayari sa pamamagitan ng pag-uusap ng kwento. mga tauhan Ang kabuuang estruktura 2. Foreshadowing – pagbibigay ng kwento ay pahiwatig ng may-akda sa kung kinakailangang maging ano ang maaring maganap malinaw at lohikal. 3. Plot twist – hindi inaasahang 3. Tunggalian kaganapan sa daloy ng kwento Ang tunggalian ay ang 4. Ellipsis – pagtatanggal ng nagbibigay ng “thrill” o manunulat ng ilang yugto sa pagkasabik sa kwento. kwento Ito ay karaniwang 5. Comic book death – pinapatay nagpapakita ng ang mahahalagang tauhan pagsubok na kinakaharap ngunit nagpapakita sila sa huli ng pangunahing tauhan. upang bigyang linaw angmga 4. Oryentasyon pangyayari Ang oryentasyon ay ang 6. Reverse Chronology – malinaw na pagbibigay nagsisimula sa dulong bahagi ng deskripsyon ng may 7. In media res – nagsisimula sa akda sa mga tauhan, gitna 8. Deus ex machina – nabibigyan • Ang kaalaman ay nakaayos ng solusyon sa pamamagitan ng nang sunod-sunod at inilalahad di inaasahang tauhan o nang buong diwa at may pangyayari kaisahan.
Tekstong Impormatino • Karaniwang makikita sa mga
pahayagan o balita, sa mga • Ang textong impormatibo ay magasin, textbook, at sa mga nagpapaliwanag ng pangkalahatang sanggunian mahahalagang impormasyon o kaalaman nang malinaw at Elemento ng tekstong Impormatibo walang pagkiling. Isinasaad ang 1. Layunin ng may-akda mga kabatiran nang naaayon sa 2. Pangunahing ideya mga tunay na pangyayari batay 3. Pantulong na kaisipan sa nasasaklaw na kaalaman ng 4. Mga estilo sa pagsulat, tao. kagamitan/sangguniang • Ang tekstong informativ ay magtatampok sa mga bagay na naglalayong maglahad ng mga binibigyang diin tiyak na impormasyon at mahahalagang detalye na may Uri ng Tekstong Impormatibo lohikal na paghahanay. • Ito ay isang lathala na 1. Paglalahad ng Totoong nagbibigay ng mahalagang Pangyayari o Kasaysayan impormasyon ukol sa isang tao, • inilalahad ang mga bagay, lugar, petsa o totoong pangyayaring pangyayari. Sumasagot sa naganap sa isang tanong na Ano, Sino, Kailan, panahon o pagkakataon Saan, at Bakit. 2. Pag-uulat Pang-impormasyon • nakalahad ang Layunin mahahalagang kaalaman o impormasyon patungkol maglahad ng mga sa tao, hayop, iba pang impormasyong bagay makadadagdag- 3. Pagpapaliwanag kaalaman ukol sa isang • nagbibigay paliwanag paksa kung paano o bakit Mga katangian ng isang mabisang naganap ang isang impormatibong komposisyon bagay o pangyayari.