KOMUNIKASYON SA
2 Bagong Ortograpiyang
INTERDISIPLINARYONG
PAGDULOG SA FILIPINO
Filipino – katutubong wika na
ginagamit sa buong Pilipinas bilang
wika ng komunikasyon.
1.1 Kasaysayan ng Ortograpiyang
Pambansa
Baybayin
Romanisadong Alpabeto (1590s)
 Doctrina Cristiana (1593)
 Relacion de las islas Filipinas
ni chirino (1604)
 Librong pag aaralan nang
mga tagalog nang uicang
Caftukka ni Pinpin (1610)
 “Contribucion para el studio
antiguos alfabetos Filipinos
ni Pardo de Tavera (1884)
Repormang Rizal (1890s)
 Sobre la nueva
ortografia de la
lengua tagala (1890)
 Estudios sobre la
lengua tagala (1899)
Balarila ni Lope K. Santos (1940)
1.
Pambansa
Dekada 70s
 Pangangailangan sa radikal na
oryentasyon sa pagpapaunlad
ng wikang Pambansa
Konstitusyong 1973
 Tinawag na “filipin” ang
Wikang Pambansa mula sa
“Pilipino”
Mga Tuntuning sa Ortograpiyang
Filipino (1977)
 31 titik: “Pinagyamang
Alpabeto”
Alpabeto at Patnubay sa Ispeling
ng WIkang Filipino (1987)
 28 titik: “modernisadong
alpabeto”
Konstitusyong 1987
 Filipino bilang WIkang
Pambansa sa Art. XIV, sek. 6
1.3 Tuntunin ng Ortograpiyang
Pambansa
1. Kung ano ang bigkas, siyang sulat:
 Boksing
 Pulis
 Groseri
 Kompiyuter
 Korni
2. Ngunit hindi sa lahat ng pagkakataon
ay isinusulat kung paano binigkas.
Mga dagdag na letra:
 F, J, V, Z (mula sa mga wika sa
Pilipinas)
 C, Ñ, Q, X (mula sa mga wika sa
ibang bansa)
3. Huwag magreispel kapag:
 Kakatawa ang anyo
 Higit na mahirap basahin kaysa
orihinal
  Nasisira ang kabuluhang kultural
 Higit nang popular ang anyo sa
orihinal
4. Walang KT. Ang CT ay tinutumbasan
ng K
 Abstract --- Abstrak
 Correct --- Korek
 Addict --- Adik
5. Ang CH ay tinutumbasan ng TS
 Channel --- Tsanel
6. Espanyol muna bago Ingles
 Bagahe VS Bageyds
 Birtud VS Virtyu
7. Mag-ingat sa mga Siyokoy na salita
(hindi matukoy ang pinagmulan)
 Aspekto at hindi aspeto
 Imahen at hindi imahe
 Kontemporaneo at hindi
kontemporaryo
 Endoso at hindi endorse
2.1 Batayang Katangian ng Wika
A. Masistemang balangkas
B. Arbitraryo
C. Sinasalitang tunog
D. Ginagamit sa pakikipagtalastasan
2.2 Likas na Katangian ng Wika
Ang wika ay:
 Pantao
 Sinasalitang tunog
 Maaistemang balangkas
 Kaugnay ng kultura
 Nagbabago
 Sangkap ng komunikasyon
2.3 Dalawang Dimensyon ng Wika
Heograpiko - likas sa isang lugar
 Chavacano ng Zamboanga
Sosyal - sosyal na barayti ng wika at
ibinabatay sa iba't ibang grupo
 Wika ng mga mag-aaral
2.4 Baryason ng Wika
1. Dayalekto - pinagmulang lugar ng
tagapagsalita
a. Dayalek heograpiko - nakabatay
sa espasyo
b. Dayalek temporal - nakabatay sa
panahon
c. Dayalek sosyal – nakabatay sa
katayuan sa buhay
Discrete Dialect – diyalek na nahiwalay
sa ibang mga dayalek dulot ng
heograpikong lokasyon at pagiging
distinct nito.
2. Register – barayti ng wika na
nagpapakita ng paraan ng pagkakagamit
ng wika
 Dressing – sa pagkain, sa sugat,
sa pananamit
3. Sosyolek – barayti ng wika na
nagpapakita ng klasipikasyon ng
mamamayan. Paggamit ng wika na
kabilang sa iba-ibang grupo na may iba’t
ibang katayuan sa buhay.
 ansabeh, chaka, churva
4. Estilo – barayti ng wika na
nagpapakita ng relasyon o ugnayan ng
nagsasalita sa kausap
 Pormal, kolokyal, personal
5. Idyolek – barayti ng wika
nakaraniwan ay mapupuna ang
pagkakaiba ng paraan ng pagkakabigkas
ng salita sa karaniwang paraan.
 “excuse me po” ni Mike Enriquez
6. Mode – barayti ng wika na nagsasaad
kung ano ang midyum na ginamit sa
pakikipagtalastasan
  Pasalita, pasulat Ang pokus ng modelo na ito ay sa public
settings o sa mass media
3.1. Teorya ng Komunikasyon
4. Berlos’s SMCR Model of
Teorya ng Komunikasyon – isang
Communication
larangan na nakatuon sa impormasyon
at matematika na nagsasagawa ng pag-
aaral.
Nahahati ito sa tatlong relasyon:
1. Impormasyon – paggamit ng
kasaysayan sa pangkalahatang
kataga tungkol sa nakaraan
2. Komunikasyon – tulay upang
magkaroon ng ugnayan 5. Modelo ni Wilbur Lang Schramm
3. Matematika – pag-aaral ng mga
paksa na mayroong kaugnayan
sap ag-alam ng mga sukat,
istruktura, at espasyo
3.2 Modelo ng Komunikasyon
Ang komunikasyon ay ang pag-
1. Modelo ni Aristotle eestablish ng tinatawag niyang
commonness.
Tagapagsalita Mensahe Awdyens Kinontribyut niya ang konsepto ng “field
of experience”.

Tagapagsalita – pinagmumulang at 6. Modelo ni Frank Dance

lumilikha ng mensahe
Mensahe – nilalaman ng impormasyon
Awdyens – tagatanggap ng mensahe
2. Modelo ni Braddocks

Ano ang
Ano ang Midyum
Sino Kanino
sasabihin na
gagamitin

3. The Shannon-Weaver Mathemathical

Model, 1949
Ang komunikasyon ay dinamiko.
Binibigyang emphasis ang complexity ng
komunikasyon.
3.3 Berbal at Di-berbal na
Komunikasyon
Berbal
 Gumagamit ng makabuluhang
tunog at sa paraang pasalita.
Di-Berbal
 Gumagamit ng daluyan o channel
na nilalakipan ng galaw ng
katawan.
Mga Uri ng Di-berbal na komunikasyon
1. Kinesics – galaw ng katawan
2. Proxemics – espasyo
3. Chronemics – oras
4. Paralanguage – hudyat
5. Iconics – simbulo
6. Oculesics – mata
7. Haptics – paghawak
8. Objectives – bagay
9. Vocalics – pagbabago ng boses
4.1 Sitwasyong Pangwika sa Iba’t
Ibang Larang
1. Sitwasyon Pangwika sa Text
 Mas mabilis at mas madali ito
kaysa sa tawag
 Mahalagang bahagi ng
komunikasyon sa ating bansa
2. Sitwasyong Pangwika sa Kalakalan
 Wikang Filipino ang ginagamit sa
mga production line at mga local
stores
 Wikang Ingles ang ginagamit sa
mga malalaking kompanya.
3. Sitwasyong Pangwika sa Edukasyon
Ayon sa K-12 Basic Education
Curriculum:
 Unang wika ang gagamitin sa
mababang antas ng pag-aaral
 Wikang Ingles at wikang Filipino
ang gagamitin sa mataas na antas
4. Sitwasyong Pangwika sa Pamahalaan
 Wikang Filipino ang opisyal na
ginagamit na wika sa transaksyon
at komunikasyon at
korespondensya
5. Sitwasyong Pangwika sa Telebisyon
 Ang TV ang tinuturing na
pinakamakapangyarihang
medium sa kasalukuyan
 Wikang Filipino ang ginagamit
ditto
6. Sitwasyong Pangwika sa Radyo at
Dyaryo
 Wikang Filipino ang wika sa
radio
 Wikang Filipino sa Tabloid
 Wikang Ingles sa Broadsheet
7. Sitwasyong Pangwika sa Internet at
Social Media
 Wikang Filipino ang madalas na
ginagamit sa social media at iilan
sa mga websit
 Wikang Ingles ang dominanteng
wikang ginagamit sa dalawa.
4.2 Sitwasyong Pangwika sa mga
Kulturang Popular
1. Fliptop
 Tinatawag ding “Battle League”
na walang iskrip na sinusunod,
kadalasan ay wikang impormal at
balbal ang ginagamit.
 Pagtatalong oral na isinasagawa
nang pa-rap.
 Ang pangunahing wika na
ginagamit sa Fliptop ay Filipino.
2. Pick-up Lines
 Ang makabagong bugtong. May
tanong na sinasagot ng isang
 bagay na madalas maiugnay sap
pag-ibig.
 Sinasabing nagmula sa mga
boladas ng mga binatang
nanliligaw na nagnanais
magpapansin at mapa-ibig ang
dalagang nililigawan.
 Karaniwang nababasa sa social
media.
 Karaniwang ginagamit ang
11 mga munkahing gawain ang binigay
Wikang Filipino at ang barayti
ang KWF
nito. Ginagamit din ang wikang
Ingles at Taglish.
3. Hugot Lines
 Tinatawag ding love lines o love
quotes.
 Karaniwang nagmumula sa linya
ng mga tauhan sa pelikula o
telebisyon.
 Nakakagawa ng hugot lines na
nakadepende a damdamin o
karanasang pinagdadaanan nila
sa kasulukuyan.
 Kadalasan ay ang wikang Filipino
ang ginagamit. May mga hugot
lines din na wikang Ingles o
Taglish ang ginagamit.
4.3 Ang Mungkahi ng Komisyon sa
Wikang Filipino
Naitatag ang Lupon sa Korespondensiya
Opisyal (LKO) ng KWF
Ang mga kasapi nito ay ang sumusunod:
 Tagapangulo
 Mga kasapi (5-7)
 Magtatalaga mula sa mga
departamento/sangay/yunit
 Mula sa isan
departamento/sangay/yunit
5.1 Kakailanganing Konsepto ng
Wika
Ang mga tungkulin ng LKO
 Pagbuo ng mga patakaran o
proyekto hinggil sa pagtataguyod
ng paggamit ng Filipino sa mga
transaksiyon at korespondensiya
 Pagsasagawa ng mga proyekto o
gawain na gumagamit ng wikang
Filipino
 Pakikipag-ugnayan sa KWF
 Isa-Filipino ang ulong sulat o
letterhead
 Isalin sa Filipino ang misyon at
bisyon ng inyong institusyon
 Isalin sa Filipino ang Gabay ng
Mamamayan (Citizen’s Charter)
 Isa-Filipino ang ilang proseso at
karatula na maggagabay sa mga
kliyente
 Bumuo ng mga pormularyo para
sa mga kliyente na nakasulat sa
Filipino
 Bumuo ng mga pormularyo para
sa mga kawani na nakasulat sa
Filipino
 Simulang gumamit ng Filipino sa
mga korespondensiya, katulad ng
liham, memorandum, at iba pa
 Gawing Filipino ang mga press
release
 Isa-Filipino ang mga pabatid,
poster, brochure, at mga katulad
ng materyales
 Isalin sa Filipino ang mga
pangalan ng mga tanggapan at
mga sangay
 Makiisa sa pagdiriwang ng
Buwan ng Wika
Wika – simbolo ng mga arbitraryong
tunog, mga salita na pinagkasunduan
upang kumatawan sa saloobin ng isang
pangkat.
5.2 Kahalagahan ng Wika
 Kakayahang pagbuklud-buklurin
ang mga tao sa isang pangkat o
lipunan
 Kasangkapang magagamit sa
pagkuha ng impormasyon at
kaalaman na makakapagpaunlad
sa kanyang sariling pagkatao
5.2 Kapangyarihang Taglay ng
Wika
 Pagdudulot ng polarisasyon
 Pagdudulot ng ibang kahulugan
 Paghuhubog ng saloobin
 Kapangyarihan ng kulturang
nakapaloob ditto
5.3 Gampanin ng Wika
1. Perpormatib – gumagamit ng
mga kilos o kumpas sa pananalita
2. Impormatib – nagbibigay ng
impormasyon
3. Ekspresib – nagpapahayag ng
saloobin
4. Persweysib – nagdadala sa
paniniwala ng tagapagsalita
5. Direktib – napapakilos ka ng
tagapagsalita tungo sa isang
aksyon
5.4 Tungkulin ng wika
1. Instrumental – maisakatuparan
ang nais ng tagapagsalita
2. Regulatori – pagkontrol sa mga
pangyayari sa kanyang paligid
3. Representasyonal – pagpapadala
ng mensahe at pagtanggap ng
mensahe (feedback)
4. Interaksyonal – pagpapatag at
pananatili ng relasyon sa mga
tagapakinig
5. Personal – pagpapahayag ng
personalidad
6. Heuristic – pagtatamo ng
kaalaman
7. Imahinatibo – pagpapalawak ang
imahinasyon at gawing artistik
ang mga tagapakinig
6.1 Ang Wikang Pambansa ayon sa
Saligambatas
Saligambatas (Konstitusyon) 1987
 “Ang wikang Pambansa ng
Pilipinas ay Filipino.
Samantalang nililinang, Ito ay
dapat payabungin at pagyamanin
pa salig sa umiiral na wika sa
Pilipinas at sa iba pang mga
wika.”
F, J, Q, V, Z – mga dagdag na letra sa
ating alpabeto
6.2 Ang Paglabag ng CHED Memo.
Order No. 20, serye ng 2013
Pagbubura ng mga sumusunod sa
kurikulum ng kolehiyo:
 Filipino
 Pantikian
 Philippine Government &
Constitution
6.3 Mga Nilabag sa Batas ng CHED
Memorandum Ayon sa Alyansa ng
Tanggol Wika
Saligambatas 1987, Artikula XIV
1. SEKSYON 2. Ang Estado ay
dapat: (1)Magtatag, magpanatili,
at magtustos ng isang kumpleto,
sapat, at pinag-isang sistema ng
edukasyong naaangkop sa mga
 pangagailangan ng sambayanan
at lipunan;
1. SEKSYON 3. (1) Dapat maging
bahagi ng kurikula ang pag-aaral
ng Konstitusyon sa lahat ng mga
institusyong pang-edukasyon.
2. SEKSYON 3. (2) Dapat nilang
ikintal ang pagkamakabayan at
nasyonalismo, ihasik ang pag-ibig
sa sangkatauhan, paggalang sa
mga karapatang pantao,
pagpapahalaga sa gampanin ng
mga pambansang bayani sa
historikal na pagpapaunlad ng
bansa, ituro ang mga karapatan
at mga tungkulin ng
pagkamamamayan, patatagin ang
mga pagpapahalagang etikal at
espiritwal, linangin ang character
na moral at disiplinang pansarili,
pasiglahin ang kaisipang
mapanuri at malikhain,
palawakin ang kaalamang pang-
agham at teknolohikal, at
itaguyod ang kahusayang
bokasyonal;
3. SEKSYON 6. Ang wikang
pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nililinang,
ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral
na wika sa Pilipinas at sa iba pang
mga wika.
4. SEKSYON 7. Ukol sa layunin ng
komunikasyon at pagtuturo, ang
mga wikang opisyal ng Pilipinas
ay Filipino at, hangga't walang
ibang itinatadhana ang batas,
Ingles.
5. SEKSYON 14. Dapat itaguyod ng
Estado ang pangangalaga,
pagpapayaman at dinamikong
ebolusyon ng isang pambansang
kulturang Pilipino salig sa
simulaing pagkakaisa sa
pagkakaiba-iba sa kaligirang
malaya, artistiko at intelektwal na
pagpapahayag.
6. SEKSYON 15. Dapat tangkilikin
ng Estado ang mga sining at
panitikan. Dapat pangalagaan,
itaguyod, at ipalaganap ng Estado
ang pamanang historikal at
kultural at mga likha at mga
kayamanang batis artistiko ng
bansa.
7. SEKSYON 18. (2) Dapat
pasiglahin at tangkilikin ng
Estado ang mga pananaliksik at
mga pag-aaral tungkol sa mga
sining at kultura.
Saligambatas 1987, Artikulo II
1. SEKSYON 17. Dapat mag-ukol ng
prayoridad ang Estado sa
edukasyon, agham, at
teknolohiya, mga sining, kultura
at pampalakasan upang
mapabulas ang pagkamakabayan
at nasyonalismo, mapabilis ang
kaunlarang panlipunan, at
maitaguyod ang ganap na paglaya
at pag-unlad ng tao.
2. SEKSYON 18. Naninindigan ang
Estado na ang paggawa ay siang
pangunahing pwersang
pangkabuhayan ng lipunan.
Dapat nitong pangalagaan ang
mga karapatan ng mga
manggagawa at itaguyod ang
kanilang kagalingan.
Saligambatas 1987, Arikulo XIII
1. SEKSYON 3. Dapat magkaloob
ang Estado ng lubos na
proteksyon sa paggawa, sa lokal
at sa ibayong dagat, organisado at
di organisado, at dapat itaguyod
ang pupusang employment at
 pantay na mga pagkakataon sa
employment para sa lahat.
7.1 Sikolohiya ng Filipino sa Wika
Nitong Filipino
Filipino – wikang Pambansa ng
Pilipinas.
Filipino – mga mamamayan ng Pilipinas
na kilala sa pagiging masayahin,
palakaibigan, matatag, maaasahan, at
iba pa.
Sikolohiya – Ang agham na pinapalagay
ring dalubisipan ay ang pag-aaral ng
isip, diwa, at asal.
Sikolohiya ng wikang Filipino – pag-
aaral sa isip, diwa, at asal ng mga
Pilipino na matutunghayan sa kanilang
paggamit ng Filipino upang ipamalas
ang kanilang pagiging masayahin,
palakaibigan, matatag, maaasahan, at
iba pa.
7.2 Halimbawa ng Sikolohiya ng
wikang Filipino
1. Pagiging magalang sa kausap
 “po” at “opo”
 Sumasagot ng oo sa mga imbita o
aya ng ibang tao kahit na ang
tunay na hulugan ay hindi at
pagtanggi
2. Hindi literal na nagtatanong ng
pupuntahan o kalagayan kundi isang
paraan ng pagbati gamit ang wikang
berbal
 “Saang ang punta mo” at
“Kumusta ka?”
3. Mas angkop ang paggamit sa mga
matatanda ng ibang panghalip
 “Ano po ang kailangan nila?” at
hindi “Ano po ang kailangan
mo?”
4. Ayaw makasakit ng damdamin at
hindi kayang direkta magsabi ng
katotohanan
 Hindi direktang sinasabing patay
na ang isang tao kundi nagsasabi
ng “Sumakabilang buhay na siya”
o “Kinuha na siya ng Maykapal”.
 Mga pasakalye tulad ng “May
sasabihin ako sa iyo, wag ka
sanang mabibigla”.
5. Pagpapahalaga sa pagtanay sa utang
na loob
 “Kahit na bayad na ang utang,
may utang pa rin ang nangutang
sa pinagkautangan nito.”
6. Mapagmahal sa pamilya
 “ingat ka”
 “Kumain ka na ba?”
 “huwag ka magpapagabi.”
 “Huwang mong awayin ang aking
kapatid.” (kahit na laging
inaaway niya ang kapatid niya)
7. Mahilig makipagbiruan at
makipagkantiwayan
 “Pakanton ka naman”
 “Painom ka naman dyan”
8. Pinagtatawanan lamang ang mga
problema sa buhay
 “Huwang kang susuko!”
 “Hindi ka bibigyan ng Diyos ng
problemang di mo kaya”