Professional Documents
Culture Documents
1
ОПТИЧКИ МЕТОДИ НА АНАЛИЗА
ЗАСНОВАНИ НА ЗАЕМОДЕЈСТВО НА СИСТЕМИТЕ СО
ЕЛЕКТРОМАГНЕТНО/
ЕЛЕКТРОМАГНЕТНО/КОРПУСКУЛАРНО ЗРАЧЕЊЕ
Поделба 2 – според областа од електромагнетниот
спектар која се користи при мерењето
• γ‐ спектроскопија
• рендгенска спектроскопија (емисиона и флуоресцентна)
• ултравиолетова и видлива (UV‐Vis) спектроскопија
• методи базирани на молекулска спектроскопија
• инфрацрвена спектроскопија
• микробранова спектроскопија
• радиофреквентна спектроскопија (на која се заснова нуклеарно
магнетна резонантна спектроскопија)
Поделба 3 – според појавата што се случува при
заемодејството материја‐зрачење
• апсорпција • дифракција
• емисија • рефракција
• флуоресценција • резонанца
2
СВЕТЛИНА: ЧЕСТИЧКА, БРАН ИЛИ ДВЕТЕ?
Електромагнетното зрачење е вид на енергија која патува
низ средината со енормна брзина.
Електромагнетниот бран се состои од две меѓусебно нор‐
нор‐
мални компоненти на електричното и магнетното поле.
поле
•амплитуда
•фреквенција,
фреквенција, νν/Hz
•периода, p/s
•бранова должина,
должина, λ λ/m
•бранов број (1/λ ν црта/cm‐1
(1/ , со црта/
λ) , ν
•брзина, V или c/m∙s‐1
3
СВЕТЛИНА: ЧЕСТИЧКА, БРАН ИЛИ ДВЕТЕ?
c = ν∙λ (во вакуум) V = ν∙λ (во др. средина)
c = 2,99792∙108 m/s c ‐ зависи од средината!
Во воздух само 0,03% помала брзина!
А во материјална средина? V = c/n (n=индекс на прекршување)
V = ν∙λ
V се намалува, ν = const ⇒ λ се намалува
4
СВЕТЛИНА: ЧЕСТИЧКА, БРАН ИЛИ ДВЕТЕ?
Некои интеракции материја‐
материја‐зрачење не може да се
објаснат со брановата природа на светлината!
светлината!
Наш интерес:
интерес: ИНТЕРАКЦИИ ШТО ВКЛУЧУВААТ ПРЕМИНИ
ПОМЕЃУ ЕНЕРГЕТСКИ НИВОА!
НИВОА!
5
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
МАТЕРИЈАТА?
Електромагнетен спектар
6
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Електромагнетен спектар
7
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Што мери спектроскопистот?
Фотолуминисцентна спектроскопија
(флуоресценција и фосфоресценција)
фосфоресценција)
8
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
9
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
Беров закон
Апсорбанцата линеарно зависи од концентрацијата на апсорбирачките
видови,
видови, дебелината
дебелината на слојот и константа на пропорционалност.
пропорционалност.
A = εbc
10
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
Примена на Беровиот закон
T = P/P0
A = –
A = logT
A = εbc
• измерена апсорбанца ⇒ се пресметува
концентрација ако се познати апсорпцио‐
ниот коефициент и дебелината на слојот
• апсорпциониот коефициент зависи од
различни променливи: природата на
аналитот, брановата должина, растворувачот,
температурата и се определува
експериментално при истите услови (стд. р‐р)
• почесто се подготвува серија од стандардни
раствори на аналитот и се подготвува
калибрациона крива на A спрема c Види Пример 21‐1 и 21‐2
T = P/P0
A = –
A = logT
A = εbc
11
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
Примена на Беровиот закон
T = P/P0
A = –
A = logT
A = εbc
• Беровиот закон важи и за раствори кои содржат повеќе од една
апсорбирачка супстанца! Под услов да нема интеракции помеѓу присутните
компоненти, вкупната апсорбанца на повеќекомпонентниот систем е збир од
поединечните апсорбанци
12
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
Ограничувања на Беровиот закон
Инструментални отстапувања
• Ограничена применливост заради нужноста од
• монохроматско зрачење (од полихроматски извор на зрачење се
изолира потребното подрачје, бранова должина)
13
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
Апсорпциони спектри
14
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
Молекулски апсорпциони премини
Енергетските промени кај молекулите може да бидат од три вида
зависно од енергијата на зрачењето:
•Електронски премини
•Вибрациони премини
•Ротациони премини
Вкупната енергија на молекулата може да се претстави на следниот начин:
E = Eелектронска + Eвибрациона + Eротациона + Eтранслациона
Eелектронска ‐ енергија во врска со електроните во надворешните орбитали на молекулата,
Eвибрациона ‐ енергија на целата молекула што се должи на меѓуатомските вибрации,
Eротациона ‐ се однесува на енергијата поврзана со ротацијата на молекулата околу
нејзиниот центар на гравитација,
Eтранслациона ‐ ја претставува транслационата енергија на молекулата.
15
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
Дијаграм за енергетските нивои во молекулите
• Електронски премини
• Вибрациони премини
• Ротациони премини (ако се
можни)
16
КАКО ЗАЕМОДЕЈСТВУВААТ ЗРАЧЕЊЕТО И МАТЕРИЈАТА?
Апсорпција на светлина
Енергетски нивои во атомите
17