19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

บทที 3 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต้องมีหลายวิธ?ี
ื
สมัครรับหนังสอ
บทที 3 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธี
“คูม
่ อ
ื การการสตาร์ท
และควบคุมมอเตอร์”
โดย Factomart

สตาร์ทมอเตอร์ด ้วยวิธีไหนดี ? และทําไมต ้องมีหลายวิธีนัน ท่านจะได ้

ทราบคําตอบจากเนือหาในบทนี ในการควบคุมมอเตอร์ทัง 4 วิธีทได ี ้
กล่าวมานั น มีข ้อดี ข ้อเสียทีแตกต่างกัน ซงทางเราได
ี ้ย่อยประเด็นที
สําคัญ ในการเลือกวิธีการ start stop มอเตอร์ ได ้เป็ นดังนี

ิ าเป็ นอย่างมากในการควบคุม
การสตาร์ทมอเตอร์อย่างถูกวิธีเป็ นสงจํ
มอเตอร์ โดยเฉพาะ Induction motor มอเตอร์ 3 เฟสแบบกรง
กระรอก ในการสตาร์ทมอเตอร์นันจะมีปัญหามากมายแต่หลักๆ แล ้วที
พบบ่อยจะมีอยู่ 2 ปั ญหาดังนี

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 1/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

2 ปญหาหลักสําหรับการสตาร์ทมอเตอร์

ปญหาทาง ปญหาทางกล
ไฟฟา เป็ นปั ญหาในส่วนของ
ความเร่งทีไม่สามารถ
โดยขณะเริมสตาร์ทนั น
ทําความเร็วไปถึงพิกด
ั
จะเกิดกระแสกระชาก
ความเร็วของมอเตอร์ท ี
(Inrush current) เป็ น
ได ้ออกแบบไว ้ได ้
ผลให ้แรงดันไฟตก เกิด
่ ปั ญหาที
ตัวอย่างเชน
ผลกระทบต่อระบบ
เกิดจากสารหล่อลืน
ไฟฟ้ าในไซด์งานนั นๆ
อาจจะไม่ได ้ไหลไป
ครบทุกสว่ นต่างๆ ขณะ
สตาร์ท ทําให ้ไม่
สามารถเร่งความเร็วได ้

อาจมีข ้อกําหนดบาง
อย่าง เชน่ การควบคุม
แรงบิด การเร่งความเร็ว
และการลดการลืนไถล

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 2/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

ในงานบางอย่าง เชน ่
ลิฟต์หรือเครนยก ซงึ
เป็ นเรืองทีจะยอมไม่
ได ้ทีให ้มีการลืนไถล
ขณะกําลังยกขึน

สตาร์ทมอเตอร์ด้วยวิธีไหนดี ? และทําไมต้องมีหลายวิธี
สตาร์ทมอเตอร์ด ้วยวิธีไหนดี ? และทําไมต ้องมีหลายวิธีนัน ท่านจะได ้ทราบคําตอบจากเนือหาในบทนี ในการ
ควบคุมมอเตอร์ทัง 4 วิธีทได
ี ้กล่าวมานั น มีข ้อดี ข ้อเสียทีแตกต่างกัน ซงทางเราได
ี ้ย่อยประเด็นทีสําคัญ ใน
การเลือกวิธีการ start stop มอเตอร์ ได ้เป็ นดังนี

การควบคุมมอเตอร์ไฟฟ้ าแบบ AC 3 phase Induction motor หรือ Asynchronous motor นั นสามารถ

ควบคุมให ้มอเตอร์เริมทํางาน Start motor และควบคุมให ้มอเตอร์หยุดทํางาน Stop motor ได ้หลากหลาย
วิธี แต่สําหรับในประเทศไทยทีใชระบบไฟฟ้
้ าแบบ 3 เฟส 380โวลต์ 50Hz จะนิยมใชการควบคุ
้ มมอเตอร์ทัง 4
ึ อหาในส่วนนีจะเน ้นไปทีเรืองของข ้อดี และข ้อเสียในการควบคุมมอเตอร์ในแต่ละวิธี ซงมี
วิธี ซงเนื ึ รายละเอียด
ดังนี

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 3/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

Mechanical Starters (DOL, Electronic Starters (Soft

Star-Delta)
แบ่งออกเป็ น 2 แบบ คือแบบแมคคา
นิค Mechanical ได ้แก่การสตาร์ทมอเตอร์แบบ
Direct Online และแบบ Star Delta ด ้วย แมก
เนติกคอนแทคเตอร ์ ซงมี ึ ข ้อดีในเรืองของความไม่
ซับซอนในการติ
้ ดตังและการใชงาน ้ ไม่เกิดความ
ร ้อนสูญเสียมากภายในตัวในขณะทีทํางาน เนืองจาก
สว่ นทีนํ ากระแสนั นเป็ นหน ้าคอนแทค ทีมีความ
ต ้านทานตํา แต่มีข ้อเสียเรืองของอายุการใชงานข
้ และชว่ ยยืดอายุการใชงานของอุ
หน ้าคอนแทคจะสันกว่าแบบอิเล็กทรอนิกส ์
เนืองจากมีการอาร์ก หรือเกิดประกายไฟในขณะที
คอนแทคเตอร์ทํางาน ไม่สามารถปรับเปลียนการ
ทํางานให ้เหมาะสมกับ งานทุกประเภท มีความยุง่
ยากถ ้าต ้องปรับปรุงวงจร
https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/
Starters, VFDs)
แบบทีสองคือแบบ อิเล็กทรอนิกส Electronic
์
ได ้แก่ตัวควบคุมมอเตอร์แบบ  Softstarter และ
VFD หร ือ Inverter เป็ นนีเป็ นทีนิยมมากขึนเรือยๆ
เนืองจากมีข ้อดีหลายอย่าง เชน ่ สามารถลดกระแส
กระชากในขณะทีสตาร์ทมอเตอร์ได ้เป็ นอย่างดี
สามารถใชกั้ บงานทีต ้องมีการหยุดมอเตอร์แบบ
Softstop เพือป้ องกันปั ญหาทีจะเกิดขึนตามมา
้ ปกรณ์ส่งต่อกับลัง
จากตัวมอเตอร์ไปยังโหลด เชน ่ สายพาน ตลับ
ลูกปื น ชุดเกียร์ เนืองจากมีการลด Mechanical
stress ในขณะ Start Motor ได ้ดป็ นอย่างดี แต่
ใชว่ ่าจะมีข ้อดีอย่างเดียว ขอเสย
ี ของการใชอุ้ ปกรณ์
อิเล็กทรอนิกสใ์ นการควบคุมมอเตอร์ ก็คือเรืองของ
การระบายอากาศ ทีเกิดจากความร ้อนสะสมภายใน
ึ ้องทําให ้ดี ไม่อย่างนั นจะทําให ้อุปกรณ์
อุปกรณ์ ซงต
อิเล็กทรอนิกสไ์ ด ้รับความเสย
ี หายได ้โดยง่าย
4/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

สตาร์ทมอเตอร์ด ้วยวิธีไหนดี ? และทําไมต ้องมีหลายวิธีนัน ท่านจะได ้ทราบคําตอบจากเนือหาในบทนี ในการ

ควบคุมมอเตอร์ทัง 4 วิธีทได
ี ้กล่าวมานั น มีข ้อดี ข ้อเสียทีแตกต่างกัน ซงทางเราได
ี ้ย่อยประเด็นทีสําคัญ ใน
การเลือกวิธีการ start stop มอเตอร์ ได ้เป็ นดังนี

5 ประเด็นสําคัญทีต้องรู้ในระบบการสตาร์ทมอเตอร์

ิ ควรรู ้ในการเลือกใชระบบควบคุ
สงที ้ มม

1. ความสัมพั นธ์ของแรงบิดกับความเร็วรอบและกระแสกับความเร็วรอบ

เราจะมาแนะนํ า ประเด็นทีสําคัญที 1 กันนะครับ จาก

ภาพนีเป็ นกราฟทีควรรู ้นะครับ ถ ้าหากว่าคุณเข ้าใจ
กราฟนี มันจะเป็ นพืนฐานของแบบระบบควบคุม
มอเตอร์และควบคุมความเร็วรอบของมอเตอร์อีก
ด ้วย เรามาดูกราฟแรกกันเลยนะครับ

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 5/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

กราฟแรกนี เป็ นกราฟทีพ็อตตัวแรงบิด (T) กับ

ความเร็วรอบ (rpm) อันนีจะเป็ นแรงบิดของตัว
้ ีนําเงิน ส่วนอันนีเป็ นแรงบิดต ้าน
มอเตอร์ คือ เสนส
ของโหลด ในกรณีเป็ นโหลดประเภทปั มนํ า ส่วนนี
เป็ นกราฟทีแสดงความสม ั พันธ์ของแรงบิดมอเตอร์
กับแรงบิดต ้านต่างๆ เปรียบเทียบกับความเร็วรอบ
ของมอเตอร์

ส่วนนีเป็ นชว่ งสตาร์ทของมอเตอร์ ตังแต่เริมต ้น

สตาร์ทมอเตอร์และค่อยๆทีจะเร่งความเร็วเข ้าไป จน
กระทังถึงความเร็วสูงสุด จุดทีเป็ นความเร็วสูงสุด
ของตัวมอเตอร์กค ็ ือจุดนีนะครับ ในกรณีทไม่
ี มีโหลด
ในขณะทีในกรณีทมี
ี โหลด ความเร็วสูงสุดของ
มอเตอร์ในขณะทีวิงก็คือจุดนี ส่วนต่างระหว่างแรง
บิดของมอเตอร์แบบมีโหลดและไม่มีโหลด สว่ นต่าง
นีจะเรียกว่า Slip

ต่อมาเรามาดูความสัมพันธ์ระหว่างกระแสไฟ
(Current) กับความเร็วรอบของมอเตอร์ ถ ้าเกิดต่อ
ตรง ตัวมอเตอร์จะมีกระแสกระชากตอนเริมต ้นอยู่
แล ้วหลังจากนั นกระแสไฟจะค่อยๆ ลดลงไปเรือยๆ
จนกระทังถึงสูงสุด ในกรณีนีกระแสไฟจะหยุดอยูท
่ ี
ตรงนีนะครับ เวลาทีมีโหลด

กราฟ 2 อันนีเป็ นกราฟทีสําคัญสําหรับระบบควบคุม

มอเตอร์ เรามาดูว่าใชกั้ นอย่างไรต่อไปครับ

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 6/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

2. อัตราการเร่งของมอเตอร์ขึนอยู่กับส่วนต่างของแรงบิดของมอเตอร์
และของโหลด

ประเด็นสําคัญที 2 อัตราการเร่งของมอเตอร์ตอน
สตาร์ทขึนอยูก ั ส่วนต่างของแรงบิดของมอเตอร์
่ บ
และแรงบิดของโหลด เรามาดูทกราฟแรกกั
ี ้ ี
น เสนส
เขียวนีคือแรงบิดของมอเตอร์ และเสนด ้ ้านล่างนีคือ
แรงบิดต ้าน และสว่ นต่างของมันเป็ นอัตราการเร่ง
ของมอเตอร์ ณ ตอนนี ในขณะทีมอเตอร์เร่งเร็วขึน
เมือความเร็วเพิมขึนก็เชน่ กัน อัตราการเร่งของ
มอเตอร์กข
็ นอยู
ึ ก ั ส่วนต่างของแรงบิดของมอเตอร์
่ บ
กับแรงบิดต ้าน

มี 2 ประเด็นทีอยากจะฝากไว ้ก็คือ ยิงแรงบิดของตัว

มอเตอร์หา่ งจากแรงบิดต ้านของโหลดเท่าไหร่ ยิง
เร่งแรงเท่านั น กับประเด็นที 2 ก็คือ แรงบิดต ้านทีเป็ น
้
ลักษณะเสนตรง เป็ นลักษณะแรงบิดต ้านของ
สายพานลําเลียง เราจะพูดแรงบิดต ้านในประเด็นต่อ
ไป

ส่วนกราฟด ้านข ้าง (ขวา) เราแสดงให ้เห็นถึงโหลด

ประเภทเดียวกัน โหลดสายพานลําเลียง มอเตอร์ตัว
ึ แรงบิดเท่าเดิม แต่ว่าแรงบิดต ้านเพิม
เดียวกัน ซงมี
ขึน ในขณะทีความแตกต่างระหว่างแรงบิดของตัว
มอเตอร์กบ
ั แรงบิดต ้านของโหลดน ้อยลง อัตราการ
เร่งตอนสตาร์ทของมอเตอร์ยอ
่ มน ้อยลงไปด ้วย

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 7/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

3. โมเมนต์ความเฉือยกําหนดค่าความต้านทานของการเปลียนแปลง

โหลดทัวไป
โมเมนต์ความเฉือยน ้อย
้
ใชเวลาส ันในการสตาร์ทมอเตอร์
้
ใชโอเวอร์ โหลดทีมี Trip class 10 (10 วินาที
600% ของกระแสมอเตอร์)

โหลดหนัก
โมเมนต์ความเฉือยมาก
้
ใชเวลานานในการสตาร์ ทมอเตอร์
้
ใชโอเวอร์ โหลดทีมี Trip class 30 (30 วินาที
600% ของกระแสมอเตอร์)

ประเด็นต่อไป ประเด็นที 3 เราจะพูดถึง Moment of inertia หรือโมเมนต์

ความเฉือยกําหนดค่าความต ้านทานต่อการเปลียนแปลง โมเมนต์ความเฉือยขึน
อยูก
่ บ
ั นํ าหนั กและระยะจากศูนย์กลางของการหมุน อันนีเป็ นรูปของโมเม ้นต์
ความเฉือยแบบไม่มีโหลด สว่ นต่อมาเป็ นโมเมนต์ความเฉือย ขณะมีโหลดเป็ น
ล ้อขนาดเล็ก หรือโหลดทัวไป ส่วนล่างสุดเป็ นโมเมนต์ความเฉือยขนาดใหญ่

ิ เรียกว่า Normal Start คือการสตาร์ทแบบปกติ เป็ นโมเมนต์ความเฉือยแบบ

สงที
ธรรมดา เป็ นลักษณะของ 2 ตัวนี และสงที
ิ เรียกว่า Heavy Duty Start เป็ น
โมเมนต์ความเฉือยขนาดใหญ่ ก็คือด ้านล่างนี พวก Normal Start จะมีโมเมนต์
้
ความเฉือยน ้อย ใชเวลาค่ อนข ้างสันในการสตาร์ทมอเตอร์ ใชโอเวอร์
้ โหลดรีเลย์
ทีมี Trip Class 10 ความหมายของ Trip Class 10 ก็คือ ใชเวลา
้ 10 วินาทีท ี
กระแส 600% ของมอเตอร์ ถึงจะทริป

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 8/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

สําหรับ Heavy Duty Start จะมีโมเมนต์ความเฉือยมาก ใชเวลาในการสตาร์

้ ท
้
มอเตอร์นานกว่า และใชโอเวอร์ โหลด รีเลย์ ทีมี Trip Class 30 ความหมายก็คือ
้
ใชเวลา 30 วินาทีทกระแส
ี 600% ของมอเตอร์ ถึงจะทริป

สังเกตได ้ว่าไม่ว่าจะสตาร์ทแบบ DOL แบบสตาร์-เดลต ้า หรือแบบซอฟต์ สตาร์ท

้
ยิงมีโมเมนต์ความเฉือยมาก ยิงใชเวลานานขึน และแน่นอนว่าการสตาร์ทแบบ
DOL มีอัตราการเร่งสูงสุด ย่อมสตาร์ทได ้เร็วสุด ในขณะทีการสตาร์ทแบบสตาร์-
้
เดลต ้า และแบบซอฟต์สตาร์ท จะใชเวลานานกว่ า

4. แต่ละประเภทของโหลดจะมีแรงบิดต้านและโมเมนต์ความเฉือยทีแตก
ต่างกันและมีผลต่อการสตาร์ทมอเตอร์

สําหรับประเภทของโหลดนั นจะมีแรงบิดและโมเมนต์ความเฉือยทีต่างกัน ดังนั นเมือต ้องเลือกวิธีการสตาร์ท

ก่อนอืนเราต ้องรู ้ก่อนว่าโหลดของเรานั นมีลักษณะอย่างไร เพือให ้ได ้วิธีการสตาร์ททีเหมาะสมและลดปั ญหา
ต่างๆทีมักจะพบเจอสาํ หรัการสตาร์ทมอเตอร์ ซงเราสามารถแบ่
ึ งประเภทของโหลดตามแรงบิดของโหลดและ
โมเมนต์ความเฉือยได ้ 3 ประเภทดังกราฟทีแสดงดังนี

แรงบิดแบบคงที แรงบิดแบบเชิงเส้น แรงบิดแบบ Exponential

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 9/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

ตัวอย่างของโหลดทีต ้องการแรง ตัวอย่างของโหลดทีต ้องการแรง ตัวอย่างของโหลดทีต ้องการแรง

บิดแบบคงทีนั น ได ้แก่ บิดเพิมขึนแบบเชงิ เสน้ ได ้แก่ บิดแบบ Exponential ได ้แก่
ระบบ สายพานลํา เลียง เครอง
ื คอมเพรสเซอร ์ในระบบปัมลม ปัมหอยโข่ง Centrifugal
บด เครองส
ื ี เครองผสม
ื Pump ในระบบนํา และระบบ
ลม พ ัดลมระบายอากาศ

สายพานลําเลียง เครืองบด ประเด็นที 4 เรือง แต่ละประเภทของโหลดจะมีแรง

บิดต ้านและโมเมนต์ความเฉือยทีแตกต่างกันและมี
ผลในการสตาร์ทมอเตอร์ จากภาพกราฟด ้านซายนี ้
เป็ นกราฟแรงบิดของมอเตอร์ สว่ นด ้านล่างเป็ นแรง
บิดของโหลด ในประเภทโหลดสายพานลําเลียงกับ
ประเภทโหลดแบบเครืองบด แรงบิดต ้านจะเป็ น
้
ลักษณะเสนตรง สําหรับสายพานลําเลียงทีมีขนาด
ยาวกับเครืองบดทีมีโหลดหนั กๆ จะมีโมเม ้นต์
ความเฉือยสูง

พั ดลมหอยโข่ง ปมหอยโข่ง สําหรับพัดลมหอยโข่งกับปั มหอยโข่งจะมีแรงบิด

ต ้านทีเป็ นลักษณะกราฟแบบเอ็ กโพแนลเชยี ล คือ
เพิมขึนอย่างรวดเร็ว พัดลมหอยโข่งจะมีโมเม ้นต์
ความเฉือยสูงด ้วย ทีมีจากใบพัดของมันทีมีขนาด
ใหญ่ ปั มหอยโข่งนีทีตัวปั มจะมีการสร ้าง water
hammer หรือค ้อนนํ าขึน ถ ้าเกิดปิ ดเร็วเกินไป ใน
ขณะทีปิ ดเร็วเกินไป นํ าทียังเคลือนทีอยูก
่ จ็ ะชนกับ
ทางตัวปั มทีปิ ด ทําให ้เกิดการกระแทกกลับไปกลับมา
สร ้างคลืนในระบบขึนได ้ ปั มทีจําเป็ นต ้องเปิ ด-ปิ ด
คอมเพรสเซอร์ หลายครังใน 1 วัน มักจะมีปัญหาเรืองการบํารุงรักษา
ั
เป็ นพิเศษ เพราะฉะนั นฟั งก์ชนของการค่ อยๆ หรี
ค่อยๆ ปิ ด จึงมีความสําคัญสําหรับพวกปั มนํ า

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 10/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

สําหรับโหลดประเภทคอมเพรสเซอร์กจ็ ะมีแรงบิด
ต ้านทีเพิมขึนเรือยๆ แต่ไม่ถงึ ขนาดว่าเป็ นเอ็ กโพ
แนลเซย ี ล ก็จะค่อนข ้างเพิมขึนเป็ นแบบแนวตรง ซงึ
เราแสดงให ้เห็นว่าแรงบิดต ้านกับโมเม ้นต์ความเฉือย
จะแตกต่างกันในแต่ละโหลด ซงมี ึ ผลในการเลือกวิธี
การสตาร์ทมอเตอร์และหยุดมอเตอร์ด ้วย

5. การสตาร์ทมอเตอร์แต่ละวิธี

ประเด็นสําคัญที 5 การสตาร์ท
มอเตอร์แต่ละวิธี จะมีหลักๆ อยู่ 4
วิธีด ้วยกัน เริมทีแบบที 1 การ
สตาร์ทมอเตอร์โดยตรง Direct
On Line แบบที 2 สตาร์ทมอเต
อร์แบบสตาร์-เดลต ้า เป็ นการ
สตาร์ทแบบทีเริมจากวงจร Star
แล ้วเปลียนเป็ น Delta แบบที 3
สตาร์ทมอเตอร์แบบใชซอฟต์้
สตาร์ท และแบบที 4 การสตาร์ท
มอเตอร์แบบทีใช ้ Variable
Frequency Drives หรือทีเรียก
ว่า VFD หรือบางครังเรียกว่า
VSD Variable Speed Drives
หรือเรียกว่า AC Drives ซงช
ึ อื
เหล่านีเหมือนกันหมด

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 11/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

การสตาร์ทมอเตอร์แบบแมคคา การสตาร์ทมอเตอร์แบบ
นิค (Mechanical Starters) อิเล็กทรอนิกส์ (Electronics
Starters)

บทที 3.1 การ บทที 3.2 การ

สตาร์ทมอเตอร์ สตาร์ทมอเตอร์
บทที 3.3 การ บทที 3.4 การ
โดยตรง Direct แบบสตาร์-เดลต้า
สตาร์ทและสต๊อปม สตาร์ท สต๊อป และ
On Line (DOL) Star-Delta
อเตอร์ ด้วย soft ควบคุมความเร็ว
เป็ นการควบคุมมอเตอร์ เป็ นวิธีการทีปรับปรุงมา starter รอบของมอเตอร์
ทีง่ายมากทีสุด แต่มีข ้อ จาก DOL วงจรมีความ ด้วย VFD
เป็ นอุปกรณ์ทออกแบบ
ี
เสยี มาก เชน
่ เกิดกระแส ั ซอนมากขึ
สบ ้ น Variable
มาสาํ หรับการสตาร์ท
กระชากในขณะสตาร์ท ออกแบบมาเพือลด
และสท็อปมอเตอร์ท ี Frequency
ิ
ทําให ้ไฟตกและเกิดกา กระแสกระชากตอนเริม
เป็ นแบบอิเล็กทรอนิค Drives
ึ หรอของอุปกรณ์ส่ง
รสก สตาร์ท แต่กย
็ ังมีกระแส
ทําให ้การสตาร์ทและ
กําลังเร็วกว่าทีกําหนด กระชากอยูข
่ ณะทําการ เป็ นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิ
สท็อปมอเตอร์ได ้อย่าง
เปลียนจากวงจรสตาร์ คทีใชส้ าํ หรับเควบคุม
มีประสท ิ ธิภาพ แต่ไม่
เป็ นเดลต ้า จึงไม่เหมาะ มอเตอร์ได ้อย่างมี
สามารถควบคุม
กับโหลดหนั กๆ ิ ธิภาพ สามารถ
ประสท
ความเร็วของมอเตอร์
ควบคุมความเร็วรอบ
ได ้
และกลับทิศทางได ้ แต่
ราคาสูงมาก

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 12/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

สรุปผลการเปรียบเทียบวิธีการสตาร์ทมอเตอร์ ทัง 4 วิธี

ในบทนีเราได ้ทราบถึงเหตุผลว่าทําไมถึงต ้องมีวธิ ีสตาร์ทและควบคุมมอเตอร์หลายวิธี และเปรียบเทียบข ้อดี
ี ของแต่ละวิธี ซงแต่
และข ้อเสย ึ ละวิธีนันสามารถจัดการกับปั ญหาทีเกิดขึนในขณะ Start มอเตอร์ได ้มากหรือ
น ้อยแตกต่างกัน โดยเราสรุปปั ญหาของการสตาร์ทมอเตอร์ออกเป็ น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ดังนี

1. ปั ญหาทางทีเกิดกับระบบไฟฟ้ า
2. ปั ญหาทางทีเกิดกับระบบสง่ กําลังทางกล

ปญหาทางทีเกิดกับระบบไฟฟา ปญหาทางทีเกิดกับระบบส่งกําลัง
ปั ญหาทางทีเกิดกับระบบไฟฟ้ าในขณะสตาร์ท ทางกล
มอเตอร์นัน จะเป็ นเรืองของการกินกระแสของ
ปั ญหาทางทีเกิดกับระบบส่งกําลังทางกลในขณะ
มอเตอร์ทมาก
ี เป็ นผลทําให ้เกิดกระแสกระชาก
สตาร์ทมอเตอร์นัน จะเกิดจากผลกระทบของกระแส
(Inrush Current) 7-8 เท่า ของกระแสใชงานปกติ
้
กระชาก (Inrush Current) ทีเข ้ามาทีมอเตอร์ เป็ น
ึ นคุณลักษณะของ AC Induction Motor ที
ซงเป็
ั
ผลทําให ้เกิดแรงบิดสูงขึนจากเดิมชวขณะ 3-5 เท่า
ถูกสตาร์ทด ้วยวิธี Direct Online DOL อยูแ
่ ล ้ว
ึ าให ้อุปกรณ์ส่งกําลัง
ของแรงบิดมอเตอร์ฺปกติ ซงทํ
นอกจากนีกระแสกระชาก (Inrush Current) เกิด
้
ต่างๆ อายุการใชงานส ั นลง โดยปั ญหาทีเกิดมีดังนี
ขึนได ้อีกในขณะทีมีการเปลียนวงจรจาก Star เป็ น
Delta ในการสตาร์ทมอเตอร์กบ
ั โหลดทีต ้องการแรง
เกิดการลืนไถลของสายพานส่งกําลัง และการ
บิดแบบคงที Constant Torque ซงเป็
ึ นพฤติกรรม
สกึ หรอของตลับลูกปืื น มักเกิดจากการ Start
ของการ Start Motor แบบ Star/Delta
Motor แบบ DOL และแบบ Star/Delta
ึ หรอทีห ้องเกียร์ ทําให ้ต ้องซ่อม
เกิดการสก
บํารุงเร็วกว่ากําหนด มักเกิดจากการ Start
Motor แบบ DOL

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 13/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

ตารางสรุปวิธีการแก้ปญหาขณะสตาร์ทมอเตอร์ด้วยวิธีการ
ควบคุมมอเตอร์ทัง 4 แบบ
ในตารางด ้านล่างนีจะแสดงให ้เห็นถึงปั ญหาในขณะ Start และ Stop มอเตอร์ รวมถึงวิธีการควบคุมมอเตอร์
ทัง 4 แบบ ว่าแบบไหนสามารถจัดการกับปั ญหาแบบไหนได ้บ ้าง และดีทสุ
ี ด

ปัญหาในการ Start / Stop Motor ประเภทของวิธก

ี ารสตาร ์ท

DOL สตาร ์- VFD ซอฟ

โดยตรง เดลต้า สตาร ์ท

เกิดการลืนไถลของสายพานส่งกําลัง และการสก ึ หรอ ไม่ได ้ ปาน ได ้ ได ้

้
อย่างหนั กของตลับลูกปื น ทําให ้อายุการใชงานส ั นลง กลาง
กว่าทีกําหนด

เกิดกระแสกระชาก หรือ Inrush current ในระบบ ไม่ได ้ ได ้ ได ้ ได ้

สูง ทําให ้เกิดปั ญหาไฟตก และรบกวนการทํางานของ
อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส ์

ห ้องเกียร์ Gear boxes ทีใชส้ ่งกําลังจากมอเตอร์ เกิด ไม่ได ้ ไม่ได ้ ได ้ ได ้

การสก ึ หรอเร็วกว่าเดิม

สน ี บ
ิ ค ้าทีอยู ่ นสายพานการผลิตได ้รับความเสียหาย ไม่ได ้ ไม่ได ้ ได ้ ได ้
จากการหยุดมอเตอร์อย่างกระทันหัน (มักเกิดกับสน ิ ค ้า
ทีมีความเปราะบาง แตกหักได ้)

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 14/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

เกิดปั ญหา Water hammer ในระบบท่อเมือ Stop ไม่ได ้ ไม่ได ้ ได ้ ได ้(แก ้ได ้
Motor ของ Pump แบบทันที ทําให ้ระบบท่อ ใบพัด ด ้วย
รวมถึงอุปกรณ์เซ็นเซอร์ได ้รับความเสียหายจากแรงดัน torque
ทีเกิดขึน control)

จากเนือหาทังหมดในบทนี และตารางด ้านบนจะเห็นได ้ว่าในการควบคุมมอเตอร์นัน สามารถควบคุมได ้ 4 วิธี

ึ
ซงแต่ ละวิธีเหมาะสําหรับโหลดและลักษณงานทีแตกต่างกัน โดยถ ้าคํานึงถึงงบประมาณในการเริมต ้นระบบแต่
จะต ้องมีค่าใชจ่้ ายในการบํารุงรักษามากเมือใชงานไปได
้ ้สักระยะ การใชการ
้ Start/Stop motor แบบ
อุปกรณ์ Mechanical เชน ่ DOL กับ Star/Delta ถือว่าเป็ นตัวเลือกทีดี แต่ถ ้ามองถึงระยะยาว และมีงบ
ประมาณในการเริมต ้นระบบมากหน่อย จะแนะนํ าให ้ใชเป็ ้ นแบบ Electronics เนืองจากจะสามารถลดต ้นทุน
การดูแลรักษาในอนาคต และการขยายระบบได ้ดีกว่า นอกจากนียังเหมาะสมกับการใชงาน ้ กับแก ้ปั ญหาต่างๆ
ในการ Start และ Stop motor ได ้ทุก Application การใชงานตามตารางที
้ ได ้ให ้ไว ้

คู่มือการสตาร์ท
และควบคุม
มอเตอร์ โดย
Factomart

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 15/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

ในคู่มือชุดนีเรามีด ้วยกัน
ทังหมด 12 บท ในการ
ควบคุมมอเตอร์นัน ถ ้าคุณดู
เพียงประเด็นใดประเด็นหนึง
โดยทีไม่ดูภาพรวมอาจจะ
สร ้างปั ญหาขึนได ้ในภาย
หลังได ้ รวมถึงการนํ ามาซงึ
ิ
ความสนเปลื อง เราหวังว่า
หลังจากทีคุณได ้อ่านคู่มือ
ของเราแล ้ว คุณจะสามารถ
ทํา TOR (Term of
Requirment) ของโปรเจค
ของคุณได ้อย่างถูกต ้อง
ิ ธิภาพ
และมีประสท

4 ประเด็นทีสําคัญในการเลือกวิธีการสตาร์ทมอเตอร์

3. ประเภทของ
1. ประเภท 2. ประเภทของ 4. งบประมาณ
การใช้งาน
อุปกรณ์ โหลด

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 16/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

ประเภทของอุปกรณ์ท ี ประเภทของโหลดทีนํ า ้
ประเภทของการใชงาน ้
งบประมาณทีใชในการ
้
ใชในการควบคุ ม ้
มาต่อใชงานกั บ มอเตอร์ ขึนอยู่ ควบคุมมอเตอร์แต่ละ
มอเตอร์ เราแบ่งออก มอเตอร์ เราแบ่งกลุ่ม Application ว่า แบบ เราได ้เปรียบเทียบ
เป็ น 2 กลุ่มด ้วยกัน คือ ของโหลดออกเป็ น 3 ต ้องการควบคุม งบประมาณทีใชส้ ําหรับ
แบบทีใช ้ Mechanical ประเภท คือ โหลดแบบ มอเตอร์แบบไหนบ ้าง การควบคุมทัง 4 แบบ
กับแบบ Electronics คงที โหลดแบบเชงิ เสน้ เชน ่ งานทีต ้องปรับ และจัดเตรียมข ้อมูล
ึ งสองแบบมีข ้อดี
ซงทั และโหลดแบบเอกซโ์ พ ความเร็วรอบมอเตอร์ ของอุปกรณ์ทต ี ้องใช ้
และข ้อเสียทีแตกต่าง ี ล
เนนเชย งานทีต ้องกลับทาง เพือให ้ง่ายต่อการเลือก
กัน หมุน หรืองานทีต ้อง ซอื
ป้ องกัน Water
Hammer

1. ประเภทอุปกรณ์ สตาทร์ด้วย Mechanic หรือ

Electronic ดี?

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 17/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

Mechanical Starters (DOL, Electronic Starters (Soft

Star-Delta) Starters, VFDs)
แบ่งออกเป็ น 2 แบบ คือแบบแมคคา แบบทีสองคือแบบ อิเล็กทรอนิกส Electronic
์
นิค Mechanical ได ้แก่การสตาร์ทมอเตอร์แบบ ได ้แก่ตัวควบคุมมอเตอร์แบบ  Softstarter และ
Direct Online และแบบ Star Delta ด ้วย แมก VFD หร ือ Inverter เป็ นนีเป็ นทีนิยมมากขึนเรือยๆ
เนติกคอนแทคเตอร ์ ซงมีึ ข ้อดีในเรืองของความไม่ เนืองจากมีข ้อดีหลายอย่าง เชน ่ สามารถลดกระแส
ซบ ั ซอนในการติ
้ ้
ดตังและการใชงาน ไม่เกิดความ กระชากในขณะทีสตาร์ทมอเตอร์ได ้เป็ นอย่างดี
ี มากภายในตัวในขณะทีทํางาน เนืองจาก
ร ้อนสูญเสย สามารถใชกั้ บงานทีต ้องมีการหยุดมอเตอร์แบบ
ส่วนทีนํ ากระแสนั นเป็ นหน ้าคอนแทค ทีมีความ Softstop เพือป้ องกันปั ญหาทีจะเกิดขึนตามมา
ต ้านทานตํา แต่มีข ้อเสียเรืองของอายุการใชงานข
้ และชว่ ยยืดอายุการใชงานของอุ
้ ปกรณ์ส่งต่อกับลัง
หน ้าคอนแทคจะสนกว่ ั าแบบอิเล็กทรอนิกส ์ จากตัวมอเตอร์ไปยังโหลด เชน ่ สายพาน ตลับ
เนืองจากมีการอาร์ก หรือเกิดประกายไฟในขณะที ลูกปื น ชุดเกียร์ เนืองจากมีการลด Mechanical
คอนแทคเตอร์ทํางาน ไม่สามารถปรับเปลียนการ stress ในขณะ Start Motor ได ้ดป็ นอย่างดี แต่
ทํางานให ้เหมาะสมกับ งานทุกประเภท มีความยุง่ ใชว่ ่าจะมีข ้อดีอย่างเดียว ขอเสียของการใชอุ้ ปกรณ์
ยากถ ้าต ้องปรับปรุงวงจร อิเล็กทรอนิกสใ์ นการควบคุมมอเตอร์ ก็คือเรืองของ
การระบายอากาศ ทีเกิดจากความร ้อนสะสมภายใน
ึ ้องทําให ้ดี ไม่อย่างนั นจะทําให ้อุปกรณ์
อุปกรณ์ ซงต
อิเล็กทรอนิกสไ์ ด ้รับความเสย
ี หายได ้โดยง่าย

2. ประเภทของโหลดทีใช้งาน
เราจะพิจารณาจากความสามารถในการ Start motor ทีโหลดประเภทต่างๆ ว่าวิธีการแบบไหนสามารถ start
motor ได ้ โดยเราแบ่งประเภทของโหลดออกเป็ นดังนี

Di erent in break torque and motor driving torque

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 18/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

แรงบิดแบบคงที แรงบิดแบบเชงิ เสน้ แรงบิดแบบ

ตัวอย่างของโหลดทีต ้องการแรง ตัวอย่างของโหลดทีต ้องการแรง
Exponential
บิดแบบคงทีนั น ได ้แก่ บิดเพิมขึนแบบเชงิ เสน้ ได ้แก่ ตัวอย่างของโหลดทีต ้องการแรง
ระบบ สายพานลํา เลียง เครอง
ื คอมเพรสเซอร ์ในระบบปัมลม บิดแบบ Exponential ได ้แก่
บด เครองส
ื ี เครองผสม
ื ปัมหอยโข่ง Centrifugal
Pump ในระบบนํา และระบบ
ลม พ ัดลมระบายอากาศ

3. ประเภทของการใช้งาน
เราพูดถึงการนํ ามอเตอร์ไปใชทํ้ าอะไร เชน
่ ใชกั้ บงานปั มนํ า ้ งานปั มลม
งานเครืองผสม งานเครืองบดสับ ซงงานแต่
ึ ละประเภท ไม่สามารถใช ้
การควบคุมมอเตอร์ได ้ทุกแบบตามทีกล่าวมา

4. ส่วนสุดท้ายคือเรืองของงบประมาณ

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 19/20
19/8/2562 การสตาร์ทมอเตอร์ทําไมต ้องมีหลายวิธ ี? DOL, Star-Delta, Soft Start, VFD?

ซงถึ ้าเรามีงบประมาณทีไม่จํากัด การควบคุมมอเตอร์ไฟฟ้ าด ้วยอุปกรณ์

 VFD ย่อมดีทสุ ี ด แต่ในความเป็ นจริงไม่ใชอ ่ ย่างนั น เรายังคงต ้อง
วิเคราะห์ ROI หรือจุดคุ ้มทุน ก่อนการตัดสนิ ใจอยูด ่ ี

จากประเด็นทีได ้กล่าวมากนี จึงเป็ นคําตอบว่าทําไมถึงมีวธิ ีการสตาร์ท

มอเตอร์หลายวิธี

https://mall.factomart.com/guide-to-motor-control/why-different-starting-methods/ 20/20