Biag ni Lam-ang (Repleksiyong Papel)

Ang epikong ito ay maisasalin sa Tagalog bilang “Buhay ni Lam-ang”. Ito ay

panitikan ng mga Ilokano at orihinal na isinulat sa wikang Ilokano ng isang bulag na
manunulat na si Pedro Bukaneg. Ang epikong ito ay maituturing na makasaysayan
dahil ito ay isa sa mga akdang unang naisulat sa Pilipinas sa panahon ng mga
Kastila. Kung kaya’t ganoon na lang kapansin-pansin ang impluwensiya ng
Kristiyanismo sa akda.
Sa pagsisimula pa lang ng epiko kakikitaan na agad ito ng katapangan at
kagitingan ni Lam-ang. Doon pa lamang sa bahaging siya’y agad na nakapagsalita
matapos siyang mailuwal ng kanyang inang si Namongan ay talagang kamangha-
mangha na’t hindi kapani-paniwala. Bagaman hindi naman ito kataka-taka sapagka’t
ito naman talaga ang tunay na kahulugan at katangian ng isang epiko.
Marami pang mga kagilagilalas na kakayahan at kapangyarihan na
ipinamalas si Lam-ang sa epiko. Lalo na yung sinugod niya ang mga Igorot na
pumaslang sa kanyang amang si Don Juan. Hindi man lang siya nasugatan sa gitna
ng hidwaan ni magalusan man lang. Medyo natatawa lang rin ako doon sa bahaging
namatay ang mga isda sa ilog Amburayan habang si Lam-ang ay nagtatampisaw.
Hindi lubos masagi ng isip ko kung iyon ba ay dulot ng kanyang dungis mula sa
labanan o dahil sa kanyang taglay na amoy sa katawan.
Sa kabilang banda, masasalamin sa buhay ni Lam-ang ang buhay rin ng ating
mga ninuno noon. Ang mga tradisyon na nabanggit sa epiko na hanggang sa
ngayon ay isinasabuhay pa rin ng mga kapatid nating katutubo. Halimbawa nito ang
pagbibigay ng “dowry” o mga handog ng lalaki sa magulang ng kanyang
mapapangasawa. Sa kuwento, nagawang makuha ni Lam-ang ang pag-ibig ni Ines
Kannoyan dahil sa kanyang ipinakitang kagitingan at karangyaan sa pagbibigay niya
ng dalawang barko ng ginto.
Mapapansin rin sa epiko ang matapat na pagsunod sa mga tradisyon.
Patunay nito si Lam-ang matapos maikasal ay sumisid ng rarang o isang klase ng
isda na pinaniniwalaang kailangang hulihin pagkatapos ng kasalan. Bagama’t batid
na ni Lam-ang na siya’y lulunukin ng isang berkahan o isang pating siya’y
nagpatuloy pa rin sa pakikipagsapalaran at ibinilin sa kanyang asawa ang gagawin
sakaling mangyari iyon. Nakain nga ng berkahan si Lam-ang at ipinasisid ni Ines ang
buto nito at ipinangtiklop ang kanyang saya at walang anu-anoy nagising at nabuhay
si Lam-ang.
Hindi maitatangging maraming mga pangyayari sa epiko na supernatural at
hindi karaniwan subalit sinasagisag lamang nito ang lawak ng imahinasyon ng mga
ninuno natin noon. Pinaghalong aksyon at komedya rin ang kabuuang daloy ng
epiko subalit may hatid naman itong kaalaman hinggil sa kultura’t tradisyon noong
sinaunang panahon.
Sa unang pagsilip, masasabi talagang ang akda ay naglalaman lamang ng
kabayanihan ng pangunahing tauhan ngunit kung papalawakin natin ang ating pag-
unawa matutuklasan natin na ito’y may hatid ring kabutihang aral. Isa sa mga
mapupulot na aral dito ang pagtitimpi at ang kaisipang ang paghihiganti ay hindi
kailanma’y magiging solusyon sa problema sa halip ito’y magpapalala lamang sa
sitwasyon. Sa paggawa rin ng desisyon mahalagang huwag pairalin ang galit at poot
dahil sa huli hindi magandang kalalabasan lamang ang dulot nito. Mas mahalaga pa
ring ugaliing magpakumbaba at huwag hayaang ang emosyon ang mangibabaw.
Huwag palaging puso at damdamin, ikonsidera rin ang isip at matalinong
pagdedesisyon.