Klasycy (oświecenie) zarzucają Roman. wiarę w czary. R.

bronią się, że piszą o tęsknych uczuciach i budzą ducha

wieków średnich.

2 ugrupowania polityczne: Hotel Lambert i Towarzystwo Demokratyczne Polskie

Bohaterowie romantyczni:

- werterowski - nadwrażliwy samotnik, skłócony ze światem, marzyciel, nieszczęśliwa miłość, samobójstwo

- bajroniczny - nieszczęśliwa miłość, poświęca się np. ojczyźnie
- wallenrodyczny - poświęca swoje szczęście dla idei, dla szlachetnej sprawy kłamie i zdradza

„Wolność wiodąca lud na barykady” – obraz z kobietą, rewolucja francuska, walka o wolność i naród

Pan Tadeusz =epos – Należy do epiki, długi utwór wierszowany, opowiada o legendarnych lub historycznych
bohaterach na tle ważnych wydarzeń.

Epopeja – dobrze charakteryzuje naród, ma wysoki stopień artyzmu

1. „Nad wodą wielką i czystą”

Woda = trwałość i niezmienność, refleksje o funkcji poezji, odtwarzanie rzeczywistości, zapisywanie zdarzeń i
obrazów, zaduma nad przemijaniem i sensem życia, Pogodzenie się z przemijaniem.

2. „Polały się łzy”.

Dzieciństwo wspaniałe, beztroskie, pełne ciepła młodość górna i durna (górnolotne plany, nie zrealizowane)
wiek dojrzały = wiek męski = wieku klęski (poniesienie klęski, cierpienie, żal od przemijania)

„Cierpienia młodego Wertera" w formie listów Wertera do przyjaciela.

Werter rozkochał 2 siostry, musiał opuścić miasteczko. Przybył do miejscowości Waldheim, gdzie poznał Lottę.
Werter zaczął coraz częściej bywać w jej domu.
Lotta miała narzeczonego, Alberta, który był poza miasteczkiem i miał wrócić.
Werter przeżywał miłosne uniesienia, czuł, że Lotta to jego „dusza bliźniacza”
Powrót Alberta = życie Wertera nie do zniesienia.
Opuszcza Wahlheim i pracuje jako sekretarz posła, zostaje wyproszony z towarzystwa (niższe sfery)
ślub Lotty z Albertem, powrót do Waldheim
Kilkakrotnie odwiedza Lottę i Alberta, rozmawia o samobójstwie, pożycza od Alberta pistolety.
Popełnia samobójstwo, wcześniej listownie żegna się z Lottą.

Werteryzm – postawa bohatera skupionego przesadnie na swoich uczuciach. Werter tęskni za ukochaną kobietą,
jednak przede wszystkim zakochany był w swojej wizji miłości. (niezdolność do czynu, brak zdecydowania,
psychiczna słabość.)

Dokładny tytuł: "Kordian. Część pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny. Akcja utworu rozgrywa się początkowo w
noc sylwestrową 1799 roku, ale akt II sytuowany jest w roku 1828. Miejscem akcji jest między innymi Londyn,
Dover, willa włoska, Rzym, Mont Blanc oraz Warszawa. Utwór nawiązuje do powstania listopadowego i opisuje
historię nieudanego spisku na życie cara Mikołaja I. Główny bohater – Kordian, ze względu na wewnętrzną słabość,
nie jest w stanie dokonać zamachu. Słowacki próbuje zrozumieć przyczyny klęski powstania oraz tragizm
pokolenia powstańców. Uważa, że jedynie absolutne poświęcenie i zgoda na walkę do końca może przynieść
niepodległość. Kordian uważany jest za próbę rozrachunku Słowackiego z moralnymi i politycznymi problemami
Polaków po 1830 r.

Miejscem akcji w Akcie I jest dworek szlachecki na prowincji. Bohater werterowski. W pierwszym akcie przeżywa
typowy dla tej epoki, ból istnienia. Jego przyjaciel się zabił. Jest nieszczęśliwie zakochany w starszej od siebie
Laurze, która lekceważy jego uczucie. Pod wpływem braku poczucia sensu istnienia i zawodu miłosnego Kordian,
wzorem Wertera, próbuje popełnić samobójstwo. Zostaje tylko ranny.

Akt II „Kordiana” to wędrówka głównego bohatera po Europie. Pierwszym przystankiem na trasie Kordiana jest
Londyn. Odwiedza tam James Park, na którego terenie zachwyca się kontrastującą z miejskim obrazem przyrodą.
Jego przemyślenia przerywa dozorca pojawiający się, by odebrać opłatę za zajęte krzesła. Zamiast pensa Kordian
ofiaruje mu szylinga, nie domagając się reszty. Budzi to ciekawość mężczyzny, który rozpoczyna rozmowę z
przybyszem. Początkowo bierze go za człowieka wyjętego spod prawa, ale gdy okazuje się, że tak nie jest, oferuje
Kordianowi usługi swych braci, uświadamiając go, że pieniądze otwierają każdą z dróg.

1. O czym przekonał się Kordian w Dover?

Kordian udaje się także do Dover, gdzie zasiada na kredowej skale i zagłębia się w lekturze „Króla Lira”. Fragment
tragedii ukazuje obraz świata, jaki widoczny jest z wysokiego szczytu. Wszystko wydaje się małe i odległe. Jednak
bohater dramatu Słowackiego szybko uświadamia sobie, iż rzeczywistość nie przystaje do pięknej literatury i
genialnych umysłów. Opuściwszy Wielką Brytanię, Kordian udał się na południe i zatrzymał się we Włoszech. Tam,
w pięknej Willi, przebywa z Wiolettą – urodziwą Włoszką. Gdy mogłoby się zdawać, że w końcu odnalazł on
prawdziwe uczucie, a namiętność łącząca go z damą jest szczera, okazuje się, że sytuacja wygląda zupełnie inaczej.
2. Dlaczego Wioletta porzuciła Kordiana? ----- Wioletcie zależało tylko na majątku Kordiana.

3. Co papież sądzi o carze? ----- Car jest dobry, porównanie do anioła.

4. Czym nasiąknięta była ziemia, którą Kordian podarował papieżowi? ----- Krwią

5. O co prosi Kordian papieża? Jak można odczytać ten symbol? ----- Prosi o łzę (współczucie)
Papież nie jest zainteresowany sytuacją Polaków

Zwieńczeniem II aktu jest monolog Kordiana, jaki wygłasza on na najwyższym szczycie Europy (Mont Blanc).

Wędrówka, jaką odbywa Kordian, dostarcza mu niezwykle wartościowych doświadczeń, pod wpływem których
przyśpiesza się jego przemiana. Kordian rzeczywiście odwiedza kolejne miasta, ale dociera także w głąb siebie,
poznając własne pragnienia i marzenia.

6. Przedstaw kontekst biograficzny tego aktu dramatu.

Słowacki także wiele podróżował, a etapy wyprawy tytułowego bohatera pokrywają się z miejscami przez niego
odwiedzonymi. Słowacki często poruszał kwestię rodaków przebywających na emigracji, ukazując ich trudną
sytuację oraz krytykując wewnętrzne spory.

Monolog Kordiana na szczycie Mont Blanc stanowi moment kulminacyjny całego dramatu. Nawiązuje do „Wielkiej
Improwizacji” z III cz. „Dziadów” Mickiewicza. Podczas wygłaszania monologu w bohaterze dokonuje się wówczas
wewnętrzna przemiana, będąca wynikiem duchowych i moralnych doświadczeń. Kordian pragnie być bojownikiem
o wolność Polski, poświęcić się dla ojczyzny. Czuje, że wysoko w górach jest bliżej Boga.

Swój program Kordian zawiera w zawołaniu „Polska Winkelriedem narodów!”. Nawiązuje do legendarnego rycerza
szwajcarskiego Zginął, jednak dzięki jego wyczynowi Szwajcarzy zwyciężyli bitwę. Po wypowiedzeniu tych słów
bohater na chmurze zostaje przeniesiony do Polski, by swoje słowa zamienić w czyn.

Winkelriedyzm - wybór postawy aktywnej, gotowość do podjęcia walki o niepodległość narodu. Winkelriedyzm
okazał się realną koncepcją: przez powstanie listopadowe Polska skupiła na sobie uwagę Rosji, wojsko rosyjskie
musiało zaangażować się w tłumienie powstania w Polsce i dzięki temu uratowana została rewolucja belgijska.
podobieństwa i różnice Kordian i Konrad z "Dziadów"

- miłość do ojczyzny - nieszczęśliwa miłość - próby samobójcze

- Kordian: nie buntuje się przeciwko Bogu - nie ma narodu wyjątkowego - działa czynnie

1. Dlaczego, według Słowackiego, powstanie listopadowe upadło?

Słowacki wskazywał, że upadło ono przez nieudolność przywódców – konserwatywnych starców, ugodowych
wobec cara, przerażonych utratą szlacheckich przywilejów.

2. Dlaczego spiskowcy nie zdecydowali się na zamach?

Spiskowcy nie zdecydowali się na zamach, ponieważ posłuchali Prezesa, który przekonywał, że akt ten rozzłościłby
Rosjan jeszcze bardziej, a poza tym był sprzeczny z polskością, gdyż w historii naszego narodu nigdy nie było
królobójstwa. Zamach na cara byłby również wyrazem pogwałcenia kodeksu rycerskiego i honoru żołnierskiego.
Poza tym Prezes obawiał się, że zamach rozzłości inne państwa europejskie, które z pewnością najadą ziemie
polskie.

3. Jaki jest kontekst historyczny spisku przedstawionego w "Kordianie"?

W Kordianie mamy do czynienia z artystyczną wizją przygotowań i przebiegu ceremonii koronacji cara Mikołaja I na
króla Polski, która miała miejsce 24 maja 1829 roku.

4. Z podanego fragmentu wypisz cztery elementy fantastyczne:

- wizja węży i sfinksów - wizja cara w poplamionej krwią koronie - rośliny z uszami i oczami - orszak trupów
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Kordian znalazł się w szpitalu wariatów, aby zgodnie z decyzją cara zostało orzeczone, czy jest on przy zdrowych
zmysłach. Szpital odwiedza Doktor. Wręcza Dozorcy dukata, który zaczyna się palić – świadczy to o tym, że Doktor
jest diabłem. Doktor rozmawia najpierw z Kordianem na tematy filozoficzno-teologiczne, a potem pokazuje mu
dwóch wariatów: jeden twierdzi, że jest krzyżem Chrystusa, drugi ma ciągle podniesioną rękę, bo myśli, że
podtrzymuje sklepienie nieba, przez co ocala świat przed zagładą. Doktor w ten sposób sugeruje Kordianowi, iż jego
idea ma te samą wartość co urojenia chorych. Sam Kordian uznaje ich za niespełna rozumu, przy czym obala
jednostkową koncepcję buntu i poświęcenia w obronie spraw ogólnonarodowych.

W ostatniej scenie Kordian stoi przed plutonem egzekucyjnym. Adiutant jedzie z ułaskawieniem, ale oficer dający
rozkaz do wystrzału nie widzi go. Podnosi w górę rękę na znak przygotowania się żołnierzy do wystrzału. W tym
momencie dramat się urywa – nie wiadomo, czy Kordian ostatecznie przeżył, czy został zabity.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
"Kordian" jest dramatem romantycznym ze względu na następujące cechy:

1) Podjęcie problematyki narodowej – Słowacki wskazał na winnych niepowodzenia powstania. Jednak przede
wszystkim starał się pokazać Polakom, dlaczego zryw musiał zakończyć się klęską, wytykając jego mankamenty.

2) Brak zasady jedności miejsca, czasu i akcji – wydarzenia opisane w dramacie toczą się w wielu przeróżnych
lokacjach, oddalonych od siebie o setki kilometrów. Poza tym akcja rozciąga się na blisko 28 lat.

3) Kompozycja otwarta – kończy się on w momencie, gdy na głównego bohatera zostaje wydany wyrok śmierci.
Otwarte zakończenie Kordiana pozostawia czytelnika w niepewności.

4) Brak ciągłości przyczynowo-skutkowej – Kordian wydaje się być utworem wyrywkowym. Główny bohater
pojawia się w kolejnych miejscach, a czytelnik nie wie nawet jak i dlaczego to robi. Poza tym sceny dramatu, często
nie są ze sobą w żaden sposób związane.

5) Fragmentaryczność akcji – wiele ze scen nie ma wyraźnego początku, ani końca. Wynika to bezpośrednio z braku
ciągłości przyczynowo-skutkowej akcji.

6) Wprowadzenie postaci fantastycznych – postulat łamie antyczną zasadę mimesis (przedstawianie tylko świata
rzeczywistego). W Kordianie mamy do czynienia nie tylko z diabłami i Szatanem, ale główny bohater musi również
stawić czoła własnym urojeniom: Imaginacji i Strachowi.

7) Kreacja głównego bohatera – Kordian jest wybitną i ponadprzeciętną jednostką, ma cechy bohatera
romantycznego. (samotność, działanie w pojedynkę, miłość do bliźnich, niechęć wobec wrogów, działanie z
wysokich pobudek, gotowość do poświęcania, bunt i wewnętrzne rozdarcie)

8) Tajemniczy nastrój utworu - wiele scen jest mrocznych, potęguje poczucie strachu. Takie lokacje jak podziemia
kościoła czy dom wariatów same z siebie budzą niepokój, a potęguje się on znacznie, gdy pojawiają się obłąkani, czy
zjawy nie z tego świata.

9) Sceny zbiorowe - w Kordianie często mamy do czynienia z tłumem (scena przed Zamkiem Królewskim).

10) Asceniczność dramatu – Słowacki nie pisał Kordiana z myślą o jego adaptacji scenicznej. Skupił się bardziej na
czytelniku, niż na widzu teatralnym. Jego dzieło jest niemal niemożliwe do zagrania na scenie.

11) Synkretyzm rodzajowy i gatunkowy – połączenie różnych rodzajów gatunków literackich

1. Jaki jest kontekst biograficzny wiersza?

Hymn jest uniwersalnym obrazem losu emigrantów, którzy byli zmuszeni do tułaczki po świecie i zmagali się z
ogromną tęsknotą. Ich życie zazwyczaj kończyły śmierć i pochówek na obcej ziemi.
2. Dlaczego utwór nie spełnia wymogów hymnu?
Nie pojawia się zbiorowy podmiot liryczny, w utworze wypowiada się jednostka. Na pierwszym planie nie znajduje
się Bóg, ale emocje i przemyślenia osoby mówiącej.
3. Jaki jest stosunek podmiotu lirycznego do Boga?
Stwórca pełni rolę powiernika podmiotu lirycznego.
4. Podaj przykład symbolu z wiersza i wyjaśnij ten symbol.
Bociany = Polska

"Hymn" Słowackiego rozpoczyna się i kończy słowami "Smutno mi, Boże" - jest to klamra kompozycyjna. Znużony i
przybity nostalgią podmiot liryczny znajduje się na statku, płynącym do egipskiej Aleksandrii. Dostrzega i docenia
dzieło boskie, jakim jest piękno świata, jednak żal za ojczyzną jest tak wielki, że nie potrafi się nim cieszyć.
Nawiązując zatem do tradycji hymnu, podejmuje rozmowę ze Stwórcą. Poeta mówi o swym tułactwie i samotności.
Nie umie radować się ani lazurem morza, ani barwami zachodu słońca. Nie pomaga świadomość modlitw, które ma
odmawiać za niego jego mały kuzyn, bo Słowacki wie, że nigdy nie będzie mógł wrócić do kraju.

Termopile = wielki heroizm i poświęcenie

Cheronea = porównanie klęski powstania listopadowego do klęski Greków, wstyd i poczucie klęski narodowej

Inspiracją do napisania tego utworu stał się pobyt Juliusza Słowackiego w budowli, uważaną za grobowiec króla
Agamemnona. W pierwszej Słowacki dokonuje rozliczenia z własną twórczością, a wizyta w grobowcu staje się
powodem do refleksji nad twórczością Homera, którą poeta znał i podziwiał oraz jej porównania do własnego
dorobku. Słowacki stwierdza, że nie może się równać z Homerem.
W drugiej części poeta dokonuje rozrachunku z Polską i Polakami. Stwierdza, że brak nam wystarczającego męstwa,
by wywalczyć niepodległe państwo i wzywa, by pójść za przykładem starożytnym Greków, którzy nie poddawali się
nawet wobec miażdżącej przewagi przeciwnika. Winą za upadek Polski Słowacki obarcza szlachtę, której wytyka
skłonność do wystawnego, pełnego przepychu życia i do naśladowania obcych wzorów. Poeta oskarża, ale
jednocześnie przyznaje, że sam nie jest bez winy.

Nieboska Komedia
Bohater utworu - Mąż (Hrabia Henryk) to poeta. Utwór rozpoczyna się scenami, w których Dobre i Złe Duchy
zabiegają o jego duszę. Anioł Stróż zsyła Mężowi dobrą i skromną żonę, a Piekło - Dziewicę poezji będącą w
rzeczywistości grobową marą. Mąż poślubia Marię, jest nią szczerze zachwycony, ale zwraca uwagę jego egzaltacja,
poetyzowanie rzeczywistości. Tak naprawdę zakochany jest we własnym wyobrażeniu Panny Młodej, a nie w niej
samej. Wykorzystuje to Piekło. Mąż mający poczucie, że od ślubu jego życie zamieniło się w bierną wegetację
bezduszne istnienie nakierowane na wartości materialne, łatwo daje się uwieść widmu - Dziewicy. Od tego
momentu rozpoczyna się tragedia rodzinna. Mąż nie jest nawet obecny na chrzcie swojego syna - Jerzego Stanisława
(zdrobniale - Orcia). Hrabina Maria zrozpaczona w swej samotności błogosławi i przeklina jednocześnie swe
dziecko, aby stając się w przyszłości poetą, miało zapewnioną ojcowską miłość. Tymczasem Mąż odkrywa, że był
jedynie szatańską igraszką. Po powrocie do domu dowiaduje się, że Maria trafiła do domu dla obłąkanych. Bóg
spełnił jej prośby - została poetką, a w przyszłości los ten czeka też Orcia. Niestety chora wkrótce umiera, a Hrabia
sam będzie wychowywał syna.

Problem poety i poezji w świecie.

Poeta ukazany jest przez Krasińskiego jako człowiek obdarzony talentem, ale też rozdwojony, stojący na krawędzi
życia ziemskiego i poetyckiego. Jest w nim coś, co wyróżnia go spośród innych, pierwiastek inności,
nieprzeciętności. Talent oddala go od ludzi i przybliża do świata fantazji, a to prowadzi do osamotnienia. Poeta jako
jednostka tragiczna nie mająca szansy na szczęście, jeśli próbuje pogodzić życie ziemskie z poezją.

Norwid był poetą, ale także malarzem i rzeźbiarzem. Przez całe życie borykał się z trudnościami finansowymi.
Twórczość literacka Norwida była niedoceniana, gdyż różniła się od twórczości innych poetów.
Cechuje ją:
-symbolizm;
-neologizmy (uważał, że powszechne słowa straciły swą wyrazistość, dlatego tworzył nowe)
-"teoria znaku" (polegała na używaniu wieloznacznych skojarzeń, zerwaniu z tradycyjną budową wiersza,
stosowaniu licznych znaków interpunkcyjnych)

"Fortepian Szopena" nawiązuje do spotkania Norwida z umierającym Szopenem.

Na początku muzyka Szopena porównana jest do gry Orfeusza, który potrafił ożywiać martwą przyrodę. Muzyka ta
jest doskonała, a jednocześnie prosta. Jest w niej polskość, której symbolami są: dom modrzewiowy wiejski, złoto-
pszczoła i Piast Kołodziej. Niestety, muzyka ta jest również niedoceniana (tak jak twórczość Norwida), co wyraża
zakończenie : "Ideał — sięgnął bruku”.

Utwór został napisany po tym, jak w czasie powstania styczniowego żołnierze carscy wyrzucili z okna pałacu
Zamoyskich fortepian- pamiątkę po nieżyjącym już Szopenie. Dla Polaków był on relikwią.

"Fortepian Szopena" to również traktat o sztuce. Norwid wprowadza dwa pojęcia: Dopełnienie i Brak. Sztuce
odpowiada Dopełnienie, Brak to cecha świata. Dopełnienie to doskonałość, dlatego jest w opozycji do Braku
(świata).