Professional Documents
Culture Documents
Modyul 1 (Adorable-N3)
Modyul 1 (Adorable-N3)
developed and enriched on the basis of existing Philippine and other languages”
ARALIN 5
SAWIKAAN: PAGPILI NG SALITA NG TAON
INAASAHANG MATAMO
PAGGANYAK
Ayon kay Narvaez, E.A. (2015) sa libro niyang may pamagat na Sawikaan: isang dekada ng
pagpili ng salita ng taon. pahina 8. Sumasang ayon ka ba o hindi sa kanyang pahayag.
Ipaliwanag sa nakalaang kahon sa ibaba.
BALIK-TANAW
Sa Sawikaan 2004, itinanghal na salita ng taon ang salitang “canvass”, sinundan ng “ukay-ukay” at tabla
sa ikatlong puwesto ang mga salitang “tsugi” at “tsika”.
CANVASS – (kan-vas)
Sa mga salitang nabanggit nagkaroon ka ba ng ideya kung paano pinipili ang nagwawagi sa
Sawikaan salita ng taon? Ipaliwanag.
Batay sa mga salitang nabanggit, ang mga Sawikaan ay pinipili ang mga nagwawaging salita
_____________________________________________________________________________________
batay sa kategorya na naging laman o parte ito sa diskurso ng panlipunang Pilipino dahil sa mga
_____________________________________________________________________________________
naging kontrobersiya at mahahalagang usapin sa politika, teknolohiya, trapiko, kultura, sosyolohiya,
_____________________________________________________________________________________
at kulturang popular na nakaakilap dito. Ilan nga sa mga batayan na isinaalaang-alang sa pagpili ay
_____________________________________________________________________________________
ang kabuluhan ng salita sa buhay nating mga Filipino at/o pagsalamin nito ng katotohanan o
_____________________________________________________________________________________
pangyayari sa lipunan, lawak at lalim ng saliksik sa salita, retorika o ganda ng paliwanag, paraan ng
_____________________________________________________________________________________
pagkumbinsi sa mga tagapakinig at paraan ng presentasyon.
________
NILALAMAN NG ARALIN
Sa bahaging ito ng aralin, palalawakin ang iyong kaalaman sa mga pagsusuring ginawa sa pagpili
ng mga salita ng taon sa pamamagitan ng pagsasagawa ng sumusunod:
II. Balikan ang gabay o paraan ng pagsusuri sa pagpili ng salita ng taon. Sa mga nakasulat na
nagwaging salita ng taon isulat ang sa iyong opinyon na pinaka naangkop na salita na dapat
nagwagi bigyan ng maikling paliwanag.
2006 PAYRETED
Lobat Botox
Para sa aking opinyon, PAYRETED ang pinaka-angkop na salita na
Toxic payreted
dapat nagwagi sa taong 2006 dahil sa mga panahong ito ay
Chacha Orocan talamak ang bentahan ng kung ano-anong payreted na CD o DVD
at naging isang malaking kontrobersiya ito sa buong bansa.
Spa Karir
2010 JEJEMON
Jejemon Ondoy Para sa aking opinyon, JEJEMON ang pinaka-angkop na salita na
dapat nagwagi sa taong 2010 dahil ang salita at uri ng wikang ito
Korkor Tarpo
ay talagang naging isang malaking impluwensiya lalo na sa mga
Spam Emo kabataan hindi lamang sa pasalitang pamamaraan pati na rin
pamumuhay. Ito ay naging salamin sa isa pinakatinangkilik na
Ampatuan load
larang sa taon na ito.
2014 SELFIE
Selfie Endo Ang salitang selfie ang isa sa pinakasikat na pinakagagamit na
salita simula noong sumikat ito noong 2014. Ito ay ang angkop na
Filipinas CCTV
salita na dapat nagwagi dahil ito ay simbolo na ng pamumuhay
Bossing Whiste blower ng mga tao sa kasalukuyan at nagbigay ito ng mga samut-saring
PDAF hash tag bersyon at kontrobersiya sa lipunan. Ito ay parte na ngayon ng
ating kultura lalo na sa makabagong henerasyon ng Gen Z.
PAGNINILAY
Nagsimula ang Sawikaan noong taong 2004, bilang isang timpalak pangwika. Bilang isang mag-
aaral gumawa ng isang masinsinang talakayan kasama ang mga kamag-aral. Kung sa inyong
palagay sa loob ng mahigit sampung taon naging matagumpay ba ang pagpili ng
pinakatatanging salitang namayani sa diskurso ng sambayanan na may katangian ng Filipino
bilang wikang pambansa. Isulat sa scroll ang mga mahahalagang puntong napag-usapan.
Oo, para saakin ay naging matagumpay ang mga salitang naipili na namayani bilang diskurso ng
mga mamamayan sa loob ng sampung taon. Ito ay dahil ang mga salitang ito ay naging isang
aspeto ng iba’t-ibang kontrobersiya at mahahalagang usapin sa larangan ng politika,
teknolohiya, trapiko, kultura, sosyolohiya, at kulturang popular. Isa pang kadahinalaan na aking
ipupunto ay ang basat salita ay nagpapakita at nagpapatunay na ang mga ito ay pasok sa mga
pangunahing batayan sa pagpili ng salita ng taon sa Pilipinas na bigat, lalim ng saliksik, at
mahusay na pagsulat at presentasyon ng papel. Ang mga ito ay na-iwan ng labis na
impluwensiya hindi lamang sa Lipunan at kultura kundi pati na rin sa pang-araw-araw na
pamumuhay ng bawat mamamayang Pilipino. Naging mahalaga at malaking parte na ito sa kung
paano natin nakikita ang mga iba’t-ibang aspeto na makapagbigay ng ating sariling opinion
bilang pagpapalaganap at pagpapakita ng ating mga saloobin, hinanakit at karapatan bilang mga
tao.
“Mas mayaman ang ating wika kaysa sa banyagang wika dahil mas marami
ARALIN 6
MGA SALITA NG TAON/SAWIKAAN
INAASAHANG MATAMO
Tingnan ang larawan. Sagutin ang pamukaw na tanong sa nakalaang kahon. Basahin ang mga
salita sa ibaba at subukang bigyan ng sariling kahulugan ang mga ito.
BALIK-TANAW
Gamit ang sariling salita paano mo bibigyang kahulugan ang bawat larawan? Maglista ng hindi
bababa sa tatlong salita sa kaukulang cell ng talahanayan sa
ibaba.
Droga
Peke Buy-Bust
Napapanahon Operasyon
Talamak
https://www.youtube.com/watch?v=A-4E2TvqLz0
https://www.academia.edu/8510399/ENDO_Mga_Salita_ng_Taon_2014_SAWIKAAN_
https://www.rappler.com/nation/70275-selfie-salita-ng-taon-2014-sawikaan
https://upd.edu.ph/salita-ng-taon-tokhang/
https://upd.edu.ph/salita-ng-taon-2018/
Gagabayan ka ng tanong na: Ano ang mabuting naidudulot ng mga makabagong salita sa
tulong ng mga kumperensiya sa pag-unlad ng ating sariling wika?
MAHAHAHALAGANG TALA TUNGKOL SA BINASA O NAPANOOD
Balikan ang gabay na tanong bago mo inalam ang mahahalagang impormasyon tungkol sa aralin
at tugunan ito. Isulat ang iyong sagot sa loob ng scroll.
Ano ang mabuting naidudulot ng mga hakbang o aktibidad sa pagpapaunlad ng wikang Filipino
gaya ng SAWIKAAN sa pagdadalumat ng isang modernong kabataan at mag-aaral na kagaya
ko?
INAASAHANG MATAMO
PAGGANYAK
https://www.youtube.com/watch?v=SdRycY3H7WY&t=55s
https://www.youtube.com/watch?v=sLJsYViUzGQ
Ang wikang ginamit sa dokumentaryo ay ang mga nauusong Millenial Slang o ang mga
salitang laganap at ginagamit ng mga millenials at Gen Z sa kasalukuyang henerasyon. Ito
ang mga napapanahong salita na kung saan ay makikita mo sa anumang social media sites.
Ang mga salitang ito ay ang mga pinaikling salita ng mga millenials ngayon na kanilang
ginagamit sa pakikipag-usap at pag-post ng kung ano-ano sa kanilang social media accounts
mapa larawan o balita man ito. Ang mga salitang ito ay nauuso hindi lamang sa mga
millenials kundi ito ay ginagamit na rin sa anumang larang ng advertising upang mas
makibagay sa mga makabagong madla. At dahil nga sa bilis ng pagdutdut ng daliri sa
kompyuter ng mga millenials sa paggamit ng social media ay mas napabilis ang paglaganap
ng kanilang makabagong linggwahe.
BALIK-TANAW
Balikan ang mga natutuhang kaalaman tungkol sa iba’t ibang salita ng taon. Anong mahalagang
impormasyon ang naisaisip mo sa ngayon na makatutulong sa iyo sa pagbuo mo ng
pamanahong papel.
Ang mahalagang impormasyon na nasa isip ko ngayon batay sa mga natutuhang kaalaman ko
tungkol sa iba’t ibang salita ng taon ay ang kaalaman na aking nakuha napalawak na ang bawat
salita ay dumadaan sa mabusising bataclan bago masabi o mailarawan ito bilang mahalangang
salita ng taon. Iba’t-ibang batayan ang kailangan sundin at tingnan at isa rin itong mahalagang
hakbang pang makagawa at maka buo ng maayos na pamamahong papel.
NILALAMAN NG ARALIN
1. Sa bahaging ito ng aralin, panonoorin at basahin ang mga link na nasa ibaba. Itala ang
mga mahahalagang impormasyon at pormat na ginamit sa pananaliksik na papel
https://www.youtube.com/watch?v=oR8ApbrjA-s
https://angbalaysugidanun.files.wordpress.com/2013/07/asenjo_kinaray-a_agrikultura.pdf
https://aboutphilippines.org/documents-etc/Ifugao-terms.pdf
https://www.academia.edu/17232559/Bag-
ong_Yanggaw_Ang_Filipinong_may_Timplang_Bisaya_sa_Kamay_ng_Makatang_Tagalog_na_si
_Rebecca_T._Anonuevo
https://upd.edu.ph/mga-susing-salita-indie-at-delubyo/
2. Maaari mo ring balikan ang iyong naitalang mga impormasyon tungkol sa borador
(draft ) ng SALITA NG TAON.
Gagabayan ka ng tanong na: Ano ang pinakamahalagang natutuhan ko tungkol sa iba’t ibang
salita ng taon.
I. Gamit ang mga link na nabasa at pinanood sa nagdaang sesyon, magsulat ng isang
maikling talatang pasalaysay kaugnay ng nasabing mga pananaliksik.
Ang artikulong aking nabasa ay tungkol sa dalawang masusing salita na INDIE AT DELUBYO.
______________________________________________________________________________
Dito ay ibinigay ang mga kahulugan ng dalawang salita at ang mga pinagmulan ng mga
______________________________________________________________________________
salitang ito.Ito ay mula sa isang seminar at pinangunahan ng mga propesor sa UP. Isinaad
______________________________________________________________________________
din dito na ang INDIE ay nakasasaad di sa ginawang pelikula na “Pamilya Ordinaryo” na
______________________________________________________________________________
tinangkilik din sa masa. Itinanghal dito ang paigigng kommunal ng INDIE sa larangan ng
______________________________________________________________________________
sining at kung saan na ang mga paksa ng mga ito ay kalimitan patungkol sa iba’t-ibang uri
______________________________________________________________________________
ng DELUBYO ng buhay at mga suliranin na kinakaharap ng mga mamamayang Pilipino.
______________________________________________________________________________
Naitala din dito ang koneksyon ng wika kontra sa delubyo o disaster na may dalawang
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
klasipikasyon ang salitang ito na kung saan ang warning umano ay sumasalamin sa
______________________________________________________________________________
responsibilidad ng gobyerno at data ito ay laging tama at napapanahon. Sa kabilang dako
______________________________________________________________________________
naman, ang response naman ay ang kailangang matumbasan ng salitang warning o abiso
______________________________________________________________________________
ng gobyerno ng tamang aksiyon ng mga mamamayan sa komunidad.