Professional Documents
Culture Documents
Modyul 1
Modyul 1
developed and enriched on the basis of existing Philippine and other languages”
ARALIN 5
SAWIKAAN: PAGPILI NG SALITA NG TAON
INAASAHANG MATAMO
PAGGANYAK
Ayon kay Narvaez, E.A. (2015) sa libro niyang may pamagat na Sawikaan: isang dekada ng
pagpili ng salita ng taon. pahina 8. Sumasang ayon ka ba o hindi sa kanyang pahayag.
Ipaliwanag sa nakalaang kahon sa ibaba.
BALIK-TANAW
Sa Sawikaan 2004, itinanghal na salita ng taon ang salitang “canvass”, sinundan ng “ukay-ukay” at tabla
sa ikatlong puwesto ang mga salitang “tsugi” at “tsika”.
CANVASS – (kan-vas)
vation o overdetermination
Sa mga salitang nabanggit nagkaroon ka ba ng ideya kung paano pinipili ang nagwawagi sa
Sawikaan salita ng taon? Ipaliwanag.
Batay sa mga salitang nabanggit, ang mga Sawikaan ay pinipili ang mga nagwawaging salita
_____________________________________________________________________________________
batay sa kategorya na naging laman o parte ito sa diskurso ng panlipunang Pilipino dahil sa mga naging
_____________________________________________________________________________________
kontrobersiya at mahahalagang usapin sa politika, teknolohiya, trapiko, kultura, sosyolohiya, at
_____________________________________________________________________________________
kulturang popular na nakaakilap dito. Ilan nga sa mga batayan na isinaalaang-alang sa pagpili ay ang
_____________________________________________________________________________________
kabuluhan ng salita sa buhay nating mga Filipino at/o pagsalamin nito ng katotohanan o pangyayari sa
_____________________________________________________________________________________
lipunan, lawak at lalim ng saliksik sa salita, retorika o ganda ng paliwanag, paraan ng pagkumbinsi sa
_____________________________________________________________________________________
mga tagapakinig at paraan ng presentasyon.
________
NILALAMAN NG ARALIN
Sa bahaging ito ng aralin, palalawakin ang iyong kaalaman sa mga pagsusuring ginawa sa pagpili
ng mga salita ng taon sa pamamagitan ng pagsasagawa ng sumusunod:
1. Tama ba na ang pangunahing batayan sa pagpili ng salita ng taon sa Filipinas ay ang bigat,
lalim ng saliksik, at mahusay na pagsulat at presentasyon ng papel? Ipaliwanag .
Oo tama ang pangunahing batayan sa sa pagpili ng salita ng taon sa Filipinas dahil
_____________________________________________________________________________________
mahalaga at importante na m’agita ang katatasan at kakayahan na maipagtanggaol ang salita
_____________________________________________________________________________________
na napili at ang kanilang kanilang saliksik na ginawa na nagpapakita ng kontribusyon sa
_____________________________________________________________________________________
pagsubaybay sa mga pangyayari at wika ngayon.
_____________________________________________________________________________________
2. Sa mga nakaraang salita ng taon anong diskursong ba ang pangunahing namayani?
Teknolohiya, ekonomiya, showbiz, agham, sining at iba pa? Patunayan.
Ekonomiya at Showbiz. Ito ay dahil sa kadahilanan na ang mga Ito ay isa sa mga
_____________________________________________________________________________________
napapanahong mga usapin na laging natatampok patungkol sa isyung lipunan. Ilan ito sa mga
_____________________________________________________________________________________
bagay na laging nagbibigay-ingay sa bansa at nagdudulot ng mga pagbabago at pagaalyansa ng
_____________________________________________________________________________________
mga mamamayan.
_____________________________________________________________________
II. Balikan ang gabay o paraan ng pagsusuri sa pagpili ng salita ng taon. Sa mga nakasulat na
nagwaging salita ng taon isulat ang sa iyong opinyon na pinaka naangkop na salita na dapat
nagwagi bigyan ng maikling paliwanag.
Lobat Botox
Para sa aking opinyon, PAYRETED ang pinaka-angkop na salita na
Toxic payreted dapat nagwagi sa taong 2006 dahil sa mga panahong ito ay
Chacha Orocan talamak ang bentahan ng kung ano-anong payreted na CD o DVD
at naging isang malaking kontrobersiya ito sa buong bansa.
Spa Karir
Jejemon Ondoy Para sa aking opinyon, JEJEMON ang pinaka-angkop na salita na
dapat nagwagi sa taong 2010 dahil ang salita at uri ng wikang ito
Korkor Tarpo ay talagang naging isang malaking impluwensiya lalo na sa mga
Spam Emo kabataan hindi lamang sa pasalitang pamamaraan pati na rin
pamumuhay. Ito ay naging salamin sa isa pinakatinangkilik na
Ampatuan load larang sa taon na ito.
PAGNINILAY
Nagsimula ang Sawikaan noong taong 2004, bilang isang timpalak pangwika. Bilang isang mag-
aaral gumawa ng isang masinsinang talakayan kasama ang mga kamag-aral. Kung sa inyong
palagay sa loob ng mahigit sampung taon naging matagumpay ba ang pagpili ng pinakatatanging
salitang namayani sa diskurso ng sambayanan na may katangian ng Filipino bilang wikang
pambansa. Isulat sa scroll ang mga mahahalagang puntong napag-usapan.
Oo, para saakin ay naging matagumpay ang mga salitang naipili na namayani bilang diskurso ng
mga mamamayan sa loob ng sampung taon. Ito ay dahil ang mga salitang ito ay naging isang
aspeto ng iba’t-ibang kontrobersiya at mahahalagang usapin sa larangan ng politika, teknolohiya,
trapiko, kultura, sosyolohiya, at kulturang popular. Isa pang kadahinalaan na aking ipupunto ay
ang basat salita ay nagpapakita at nagpapatunay na ang mga ito ay pasok sa mga pangunahing
batayan sa pagpili ng salita ng taon sa Pilipinas na bigat, lalim ng saliksik, at mahusay na pagsulat
at presentasyon ng papel. Ang mga ito ay na-iwan ng labis na impluwensiya hindi lamang sa
Lipunan at kultura kundi pati na rin sa pang-araw-araw na pamumuhay ng bawat mamamayang
Pilipino. Naging mahalaga at malaking parte na ito sa kung paano natin nakikita ang mga iba’t-
ibang aspeto na makapagbigay ng ating sariling opinion bilang pagpapalaganap at pagpapakita ng
ating mga saloobin, hinanakit at karapatan bilang mga tao.
“Mas mayaman ang ating wika kaysa sa banyagang wika dahil mas marami
ARALIN 6
MGA SALITA NG TAON/SAWIKAAN
INAASAHANG MATAMO
Tingnan ang larawan. Sagutin ang pamukaw na tanong sa nakalaang kahon. Basahin ang mga
salita sa ibaba at subukang bigyan ng sariling kahulugan ang mga ito.
BALIK-TANAW
Gamit ang sariling salita paano mo bibigyang kahulugan ang bawat larawan? Maglista ng hindi
bababa sa tatlong salita sa kaukulang cell ng talahanayan sa ibaba.
FAKE NEWS TOKHANG
Fake News – ito ay mga maling Tokhang – ito ay isang operasyon na
impormasyon na ibinebenta o kinakalat sa isinasagawa ng mga awtoridad tulad ng
iba’t-ibang social media platform bilang mga pulis at NBI upang huliin at dakpin ang
lehitimong balita at may layong manloko at mga nagtutulak ng illegal na droga.
manlinlang ng mga tao.
• Droga
• Buy-Bust
• Peke • Operasyon
• Napapanahon
• Talamak
NILALAMAN NG ARALIN
https://www.youtube.com/watch?v=A-4E2TvqLz0
https://www.academia.edu/8510399/ENDO_Mga_Salita_ng_Taon_2014_SAWIKAAN_
https://www.rappler.com/nation/70275-selfie-salita-ng-taon-2014-sawikaan
https://upd.edu.ph/salita-ng-taon-tokhang/
https://upd.edu.ph/salita-ng-taon-2018/
Gagabayan ka ng tanong na: Ano ang mabuting naidudulot ng mga makabagong salita sa tulong
ng mga kumperensiya sa pag-unlad ng ating sariling wika?
MAHAHAHALAGANG TALA TUNGKOL SA BINASA O NAPANOOD
3. Ang “fake news” ay ginawa nang “Word of the Year” noong Nobyembre 2017
ng Collins Dictionary.
lipunan.
Balikan ang gabay na tanong bago mo inalam ang mahahalagang impormasyon tungkol sa aralin
at tugunan ito. Isulat ang iyong sagot sa loob ng scroll.
Ano ang mabuting naidudulot ng mga hakbang o aktibidad sa pagpapaunlad ng wikang Filipino
gaya ng SAWIKAAN sa pagdadalumat ng isang modernong kabataan at mag-aaral na kagaya
ko?
Ang mga aktibidad tulad ng SAWIKAAN ay nakakatulong sa pagdadalumat ng isang
modernong kabataan at mag-aaral na kagaya ko dahil mas napapalalim at
napapalawak ko ang aking kaalaman tungkol sa mga bagong salita na lumalaganap
at ginagamit sa Lipunan ngayon. Ito ay nakakatulong din saakin upang mas
maunawaan ko ang mga sinasalamin nitong impluwensiya sa iba’t ibang aspeto sa
buhay at sa string kapaligiran. Ang aking pagiging sang Pilipino ay mas nabibigyan
ng kabuluhan at nagsisilbi itong tulay upang mamulat ako sa mga katotohanan na
nabubuhay at nabibigyan diin sa pamamagitan ng mga pamamaraan na ito. Ang
pagkakaroon ng sapat na kaalaman at pagkakakilanlan sa wika at kultura ng isang
bansa ay makakatulong sa pag-unlad at sa nais nating maibago ang sistema ng
ating bansa para sa mas mainam na lipunan sa sambayanang Pilipino.
“Ang wika ang kabuoang ulat ng di nakasulat na kasaysayan, tagumpay at kabiguan, kaisipan
at pananalig, pangitain at pangarap at ia pang himaymay ng karanasan ng bawat pangkat ng
tao.”
ARALIN 7
PAGPAPALAWAK NG MAKABULUHANG KONSEPTO GAMIT ANG TEORYANG LOKAL AT DAYUHAN
SA PAGDADALUMAT AT PANANALIKSIK
INAASAHANG MATAMO
PAGGANYAK
https://www.youtube.com/watch?v=SdRycY3H7WY&t=55s
https://www.youtube.com/watch?v=sLJsYViUzGQ
Ang wikang ginamit sa dokumentaryo ay ang mga nauusong Millenial Slang o ang mga
salitang laganap at ginagamit ng mga millenials at Gen Z sa kasalukuyang henerasyon. Ito
ang mga napapanahong salita na kung saan ay makikita mo sa anumang social media sites.
Ang mga salitang ito ay ang mga pinaikling salita ng mga millenials ngayon na kanilang
ginagamit sa pakikipag-usap at pag-post ng kung ano-ano sa kanilang social media accounts
mapa larawan o balita man ito. Ang mga salitang ito ay nauuso hindi lamang sa mga
millenials kundi ito ay ginagamit na rin sa anumang larang ng advertising upang mas
makibagay sa mga makabagong madla. At dahil nga sa bilis ng pagdutdut ng daliri sa
kompyuter ng mga millenials sa paggamit ng social media ay mas napabilis ang paglaganap
ng kanilang makabagong linggwahe.
BALIK-TANAW
Balikan ang mga natutuhang kaalaman tungkol sa iba’t ibang salita ng taon. Anong mahalagang
impormasyon ang naisaisip mo sa ngayon na makatutulong sa iyo sa pagbuo mo ng
pamanahong papel.
Ang mahalagang impormasyon na nasa isip ko ngayon batay sa mga natutuhang kaalaman ko
tungkol sa iba’t ibang salita ng taon ay ang kaalaman na aking nakuha napalawak na ang bawat
salita ay dumadaan sa mabusising bataclan bago masabi o mailarawan ito bilang mahalangang
salita ng taon. Iba’t-ibang batayan ang kailangan sundin at tingnan at isa rin itong mahalagang
hakbang pang makagawa at maka buo ng maayos na pamamahong papel.
NILALAMAN NG ARALIN
1. Sa bahaging ito ng aralin, panonoorin at basahin ang mga link na nasa ibaba. Itala ang
mga mahahalagang impormasyon at pormat na ginamit sa pananaliksik na papel
https://www.youtube.com/watch?v=oR8ApbrjA-s
https://angbalaysugidanun.files.wordpress.com/2013/07/asenjo_kinaray-a_agrikultura.pdf
https://aboutphilippines.org/documents-etc/Ifugao-terms.pdf
https://www.academia.edu/17232559/Bag-
ong_Yanggaw_Ang_Filipinong_may_Timplang_Bisaya_sa_Kamay_ng_Makatang_Tagalog_na_si
_Rebecca_T._Anonuevo
https://upd.edu.ph/mga-susing-salita-indie-at-delubyo/
2. Maaari mo ring balikan ang iyong naitalang mga impormasyon tungkol sa borador
(draft ) ng SALITA NG TAON.
Gagabayan ka ng tanong na: Ano ang pinakamahalagang natutuhan ko tungkol sa iba’t ibang
salita ng taon.
I. Gamit ang mga link na nabasa at pinanood sa nagdaang sesyon, magsulat ng isang
maikling talatang pasalaysay kaugnay ng nasabing mga pananaliksik.
Ang artikulong aking nabasa ay tungkol sa dalawang masusing salita na INDIE AT DELUBYO.
______________________________________________________________________________
Dito ay ibinigay ang mga kahulugan ng dalawang salita at ang mga pinagmulan ng mga
______________________________________________________________________________
salitang ito.Ito ay mula sa isang seminar at pinangunahan ng mga propesor sa UP. Isinaad
______________________________________________________________________________
din dito na ang INDIE ay nakasasaad di sa ginawang pelikula na “Pamilya Ordinaryo” na
______________________________________________________________________________
tinangkilik din sa masa. Itinanghal dito ang paigigng kommunal ng INDIE sa larangan ng
______________________________________________________________________________
sining at kung saan na ang mga paksa ng mga ito ay kalimitan patungkol sa iba’t-ibang uri ng
______________________________________________________________________________
DELUBYO ng buhay at mga suliranin na kinakaharap ng mga mamamayang Pilipino. Naitala
______________________________________________________________________________
din dito ang koneksyon ng wika kontra sa delubyo o disaster na may dalawang klasipikasyon
______________________________________________________________________________
ang salitang ito na kung saan ang warning umano ay sumasalamin sa responsibilidad ng
______________________________________________________________________________
gobyerno at data ito ay laging tama at napapanahon. Sa kabilang dako naman,
______________________________________________________________________________
ang response naman ay ang kailangang matumbasan ng salitang warning o abiso ng
______________________________________________________________________________
gobyerno ng tamang aksiyon ng mga mamamayan sa komunidad.
______________________________________________________________________________