SCHOOL OF LIBERAL ARTS

FILIPINO 1
WEEK 6

• INTRODUKSYON
TUNGKOL SAAN ANG MODYUL NA ITO?
Isang metalinggwistik na pag-aaral sa gamit ng akademikong Filipino sa iba’t ibang sitwasyon at larangan. Sa
paraang interdisiplinado at interaktibo, inaasahang malilinang sa mga estudyante ang mga kailangang kaalaman at
kasanayang komunikatibo: sa pakikinig, pagsasalita, pagbasa at pagsulat.

TUNGKOL SAAN ANG UNIT NA ITO?

Unang Bahagi: Introduksyon ng Wika at Komunikasyon

• Aralin 9: Kalikasan ng Komunikasyon

• Aralin 10: Komunikasyong Berbal
• Aralin 11: Komunikasyong Di-Berbal

• INAASAHANG BUNGA SA UNIT NA ITO

Sa pagtatapos ng pag-aaral sa Modyul na ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang magtatamo ng mga sumusunod:

Nabibigyang-linaw ang iba’t ibang anyo ng komunikasyon bilang bahagi ng pang-araw-araw na

Kognitibo
pamumuhay.
Apektibo Nagmumungkahi ng mga ideya at kaisipang nakapaloob sa paksang tinatalakay.
Psychomotor Nakalilikha ng sariling konsepto tungkol sa komunikasyong berbal at komunikasyong di-berbal.

• PANIMULANG GAWAIN
Ano ba ang alam mo?
Bago magsimula ang talakayan, alamin muna natin ang iyong kaisipan tungkol sa paksa.
Panuto: Isulat ang kahulugan ng KOMUNIKASYON batay sa sariling pang-unawa.

______________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
• MGA ARALIN SA PAGKATUTO
KALIKASAN NG KOMUNIKASYON

✓ KAHULUGAN NG KOMUNIKASYON
- Isang sining at paraan ng paghahatid o paglilipat ng impormasyon, ideya at kaalaman ng isang tao sa
kanyang kapwa tao.
- Ang salitang komunikasyon ay mula sa salitang Latin na communicare na ang ibig sabihin ay maibahagi.
Ito ay pagtatalaga ng kahulugan sa mensaheng kilos o pangyayari.
- “Ang komunikasyon ay isang paraan ng paghahatid at pagtatanggap ng lahat ng uri ng mensahe na
kinasasangkutan ng magkakambal na proseso ng pagsasalita, pakikinig, at pag-unawa. Walng nagaganap
na komunikasyon kung walang nagsasalita o kung may nagsasalita man subalit walang nakikinig”
LORENZO ET.AL., (1994)
- “Ang komunikasyon ay ang akto ng pagpapahayag ng ideya sa pamamagitan ng pasalita o pasulat na
paraan.”
WEBSTER
- “Ang komunikasyon o pakikipagtalastasan ay ang pasalita o pasulat na pagpapahayag o pagpapabatid ng
iniisip o dinarama sa isang paraang mabisa at kalugod-lugod.”
BUENSUCESO (1984)

✓ KAHALAGAHAN NG KOMUNIKASYON
1. Nagbibigay-pagkakataon na ibahagi ng tao sa kanyang kapwa ang kanyang nadarama
2. Nagkakaroon ang tao ng ganap na kabatiran tungkol sa sariling pagkatao batay sa perspektiba
3. Napaglalapit ng komunikasyon ang mga pusong magkakalayo kahit sa espasyo, dingding, tubig o pulo
man ang pagitan.
4. Napag-iisa kundi man ay napaglalapit ang dalawang taong may hidwaan.
5. Nakapagbabahaginan ang mga tao ng mga kaalamang mahalaga at kailangan sa kanilang buhay.
6. Nauunawaan ng tao ang tamang paggamit ng kanyang WIKA.

✓ LAWAK NG KOMUNIKASYON
❖ Ito ay tumutukoy sa dami ng bilang ng mga kalahok sa proseso ng komunikasyon o lawak na sakop ng
komunikasyon.
❖ Ilan sa mga uri nito:
(1) Intrapersonal na Komunikasyon
(2) Interpersonal na Komunikasyon
(3) Komunikasyong Panggrupo
(4) Komunikasyong Pampubliko
(5) Komunikasyong Pangmadla
 1. Intrapersonal na Komunikasyon
Kilala rin bilang komunikasyong pansarili. Madalas, hindi maikakailang ang ganitong lebel ng
komunikasyon ay nagpapatunay na likas sa isang indibidwal ang maging rasyonal. (panaginip,
meditasyon, kontemplasyon)
2. Interpersonal na Komunikasyon
Tumutukoy sa dalawang indibidwal na nagpapalitan ng mga ideya batay sa karanasan, trabaho, at
mga kaugnay nito. Kadalasan, ayon kina Knapp at Daly (2000) ang mga sangkot dito may malinaw na
relasyon sa isa’t isa. Sa lebel na ito mahalaga ang pakikinig at pagtugon upang makabuo ng relasyon
ayon kina Verderber.
3. Komunikasyong Panggrupo
Ayon kina Beeve at Masterson (2006), ito ay lebel ng komunikasyon na kinasasangkutan ng 3
hanggang 20 tao. Kung saan ang proseso ng komunikasyon ay pwedeng gawin sa mediated o face to
face na pamamaraan.
4. Pampublikong Komunikasyon
Lebel ng komunikasyon na pormal (planado ang pagdiriwang) na maituturing. Ito ay kinasasangkutan
ng mahigit 20 tagapakinig. Sa lebel na ito ay inaasahang handa ang tagapagsalita.
5. Komunikasyong Pangmadla
Ito ay lebel ng komunikasyon kung saan hindi malinaw sa tagapaghatid ng mensahe kung anong uri o
saang pangkat kabilang ang kanyang mga tagapakinig/manonood. Ito ay isang uri ng mediated
communication. At itinuturing bilang pinakapormal at pinakamagastos na lebel ng komunikayson.

✓ URI NG KOMUNIKASYON
I. Berbal na Komunikasyon
▪ Ito ay uri ng komunikasyon kung saan ang impormasyon ay naibabahagi o naihahatid sa pamamagitan
ng mga salita. Maaaring pasulat o pasalita.
II. Di berbal na Komunikasyon
▪ Ito ay uri ng komunikasyon kung saan ang impormasyon ay naibabahagi o naihahatid sa pamamagitan
ng kilos o galaw.
▪ Ito rin ay isang karaniwan at lahat ng uri o kapamaraanan ay ginagamit upang ipahayag ang mensahe,
ng hindi ginagamitan ng salita, titik o tunog.
▪ Isang detalyado at lihim na kodigo na hindi nakasulat ngunit nauunawaan ng lahat.

▪ IBA’T IBANG ANYO NG DI- VERBAL NA KOMUNIKASYON

1. Kinesika (Kinesics)
o Pag – aaral ng kilos at galaw ng katawan. May kahulugan ang paggalaw na iba’t ibang
bahagi ng ating katawan. Hindi man tayo nagsasalita, ngunit sa pamamagitan ng ating kilos
ay naipapahiwatig naman natin ang mensaheng gusto nating iparating sa iba. (kilos ng
katawan: mata, mukha, pananamit at kaanyuan, tindig at kilos, kumpas ng kamay)
 a. Ekspresyon ng Mukha
• Nagpapahayag ng pagiging masaya kung siya ay naka ngiti, malungkot kung umiiyak,
nakasimangot kung galit o naiinis, tulala kung naguguluhan o nabigla at ang ultimong
paglabas ng dila ay may mga kahulugang ipinapahayag.
b. Galaw ng Mata
• Nagpapakita ng katapatan ng isang tao, nag – iiba ang mensaheng ipinahahayag batay sa
tagal, direksyon at kalidad ng kilos ng mata.
c. Kumpas
• Ang kamay at ang galaw ng katawan ay maraming bagay at kapamaraanang magagawa
katulad ng pagsenyas, pagsang-ayon o pagtutol, magpakita ng kasiyahan o papuri,
pananakit, paghingi ng paumanhin o makikipag-alitan,mga pagpapakita ng karamdamang
pisikal, emosyonal at marami pang iba. Ang anumang sinasabi ng isang tao ay
naipahahayag na may kasamang kumpas at nakatutulong ito sa mabisang paghahatid ng
mensahe.
d. Tindig o Postura
• Tindig pa lamang ng isang tao ay nakapagbibigay na ng hinuha kung anong klaseng tao ang
iyong kaharap o kausap.
2. Proksemika (Proxemics)
o Pag-aaral ng komunikatibong gamit ng espasyo o distansya, isang katawagang binuo ni
Edward T. Hall (1963), isang antropologo.
3. Pandama o Paghawak (Haptics)
o Ito ay isa sa pinaka-primitibong anyo ng komunikasyon. Minsan, ito ay nagpapahiwatig ng
positibong emosyon. Nangyayari ito sa mga taong malapit sa isa’t isa gaya ng mga
magkakaibigan o magkakapalagayang-loob. Halimbawa: - Pagyakap – Paghaplos
4. Paralanguage
o Mga di-linggwistikong tunog na may kaugnayan sa pagsasalita
o Tumutukoy ito sa tono ng tinig (pagtaas at pagbaba), pagbigkas ng mga salita o bilis ng
pagsasalita. Kasama rin sa bahaging ito ang pagsutsot, buntung- hininga, ungol at paghinto.
o Ang anumang sinasabi natin o mensaheng nais nating ipahatid ay kailangang angkop sa
pagbigkas ng mga salita o pangungusap.
5. Katahimikan/Hindi Pag-imik
o Ang pagtahimik o hindi pag-imik ay nagbibigay ng oras o pagkakataon sa tagapagsalita na
makapag-isip at bumuo at mag-organisa ng kanyang sasabihin. Sa pagtahimik o di pag-imik,
inihahanda ng tagatanggap ang mahalagang mensahe na sasabihin pa ng tagapagsalita.
o May mga taong ginagamit ding sandata ang katahimikan para masaktan ang kalooban ng iba.
o Ginagamit din itong anyo ng pagtanggi o pagkilala sa kakaibang damdamin ng isang tao sa
ibang tao.
6. Kapaligiran
o Nagsisilbing komunikasyong di-verbal sapagkat ito ay kailangan ng tao upang maganap ang
interaktibo at komunikatibong gawain sa buhay.
 o Ang pagdarausan o lugar na gagamitin sa anumang pulong, kumperensya, seminar at iba pa
ay tumutukoy sa uri ng kapaligiran.
o Ang kaayusan ng lugar ang magsasabi kung pormal o di-pormal ang magaganap na pulong,
kumperensya o seminar.
7. Bagay (objectics)
o Paggamit ng mga bagay o objects sa komunikasyon. Sa pamamagitan ng pagbibigay ng isang
partikular na bagay nailalahad ang intensyon at mensahe na nais iparating ng isang tao.
8. Kulay (Chromatics)
o Maaaring magpahiwatig ng damdamin o oryentasyon ang kulay ng isang bagay na suot o
ibinibigay ng nais magparating ng mensahe.
9. Simbulo (Iconics)
o Mga simbolo sa building, lansangan, botelya, reseta atbp. Na may mensaheng nais iparating
sa mga makakakita nito.

✓ PROSESO NG KOMUNIKASYON
▪ Encoding
- ano ang mensahe, paano ipadadala, anu-anong salita ang gagamitin, paano isasaayos, anong
daluyan ang gagamitin at ano ang inaasahang reaksyon ng tatanggap.
▪ Decoding
- ano ang kahulugan ng mensahe, ano ang inaasahang reaksyon mula sa kanya, paano niya
tutugunan at paanong paraan niya ito tutugunan.

✓ ELEMENTO NG KOMUNIKASYON
1. Kalahok/Partisipante
▪ Tumutukoy sa bawat indibidwal na sangkot sa proseso ng komunikasyon. Ito ay maaaring
tagapagpadala ng mensahe (sender/source) o tagatanggap ng mensahe (receiver).
2. Mensahe
▪ Ito ay elemento ng komunikasyon na siyang bibigyang kahulugan ng tagatanggap ng mensahe. Maaari
itong berbal at di- berbal na mensahe.
3. Tsanel/Daluyan
▪ Ito ang elemento ng komunikasyon na nagsisilbing daluyan ng mensahe mula sa tagapaghatid ng
mensahe. Maaari itong sensory organs at mediated channels. Ilan sa mga halimbawa ng sensoring
daluyan ay ang pandinig, paningin, at pandama. Samantala, ang pahayagan, pelikula, radio,
telebisyon at Internet ay itunuturing bilang mediated na daluyan.
4. Tagatanggap ng Mensahe
▪ Ito ang nagbibigay kahulugan o mag-dedecode sa mensaheng kanyang natanggap.
5. Ingay o Interference
▪ Ang isang o interference ay elemento ng komunikasyon na nagsisilbing sagabal na proseso ng
komunikasyon. Tandaan na hindi lamang ito nakapaloob sa tunog. Sa katunayan, sakop nito ang
pisikal/teknikal na sagabal, semantikong sagabal, pisyolohikal na sagabal, at sikolohikal na sagabal.
 a. Ang mga inagy sa paligid, mga distraksyong biswal, suliraning teknikal na kaugnay ng sound
system, hindi mahusay na pag-iilaw at hindi komportableng upuan ay mga halimbawa ng pisikal
na sagabal.
b. Ang mga semantikong sagabal ay matatagpuan sa salita o pangungusap mismo. Halimbawa nito
ay mga salita o pangungusap na may dalawa o higit pang kahulugan.
c. Ang mga pisyolohikal na sagabal ay iyong matatagpuan sa katawan ng nagpapadala o
tagatanggap ng mensahe tulad ng kapansanan sa paningin, pandinig o pagsasalita. Ang
pagkakasakit ay isa ring halimbawa ng pisyolohikal na sagabal
d. Ang mga halimbawa naman ng mga sikolohikal na sagabal ay ang mga: pagkakaiba-iba ng mga
kinalakhang paligid at pagkakaiba-iba ng mga nakagawiang kultur ana maaring magbunga ng
misinterpretasyon sa kahulugan ng mga mensahe.
6. Tugon o Feedback
▪ Ito ay elemento ng komunikasyon na nagsisilbing tugon sa mensaheng ipinadala ng sender. Gaya ng
mensahe, ang tugon ay maaari ring berbal (pasalita/pasulat) at di- berbal (simbolo).
1. Relasyunal
o di berbal na pagpapahiwatig ng damdamin o pagtingin sa kausap.
2. Panlinggwistika
o pasalita, gamit ang wika. Uri ng FeedbackUri ng Feedback
• GAWAIN SA PAGKATUTO
Sa bahaging ito, sasagutan ang mga sumusunod na Gawain upang mas mapalalim ang kaalaman tungkol sa paksang
tinalakay.
Pagnilayan at Unawain

Gawain. IBAHAGI ANG KAALAMAN.

I. Panuto: Gumuhit ng isang larawang kumakatawan sa sariling emosyon o damdamin gamit ang
anyo ng komunikasyong di-berbal na kinesika (kinesics). (20 puntos)

(Iguhit ito sa malinis na bond paper.)

II. Panuto: Sagutan ang mga sumusunod:

(15 puntos)
1. Ibigay ang kahalagahan ng bawat isa bilang gamit sa pang-araw-araw na pamumuhay.
a. Kenisics
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
________________
b. Proxemics
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
________________
c. Haptics
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
________________
d. Chromatics
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
________________
e. Iconics
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
________________

2. Magbigay ng mga pangangailangan o mga dapat isaalang-alang upang ikaw ay maging epektibong
partisipant ng isang prosesong pangkomunikasyon.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________.
• PAGBUBUOD/PAGLALAHAT
a. Buod
KALIKASAN NG KOMUNIKASYON
KAHALAGAHAN NG KOMUNIKASYON
1. Nagbibigay-pagkakataon na ibahagi ng tao sa kanyang kapwa ang kanyang nadarama
2. Nagkakaroon ang tao ng ganap na kabatiran tungkol sa sariling pagkatao batay sa perspektiba
3. Napaglalapit ng komunikasyon ang mga pusong magkakalayo kahit sa espasyo, dingding, tubig o
pulo man ang pagitan.
4. Napag-iisa kundi man ay napaglalapit ang dalawang taong may hidwaan.
5. Nakapagbabahaginan ang mga tao ng mga kaalamang mahalaga at kailangan sa kanilang buhay.
6. Nauunawaan ng tao ang tamang paggamit ng kanyang WIKA.
LEBEL NG KOMUNIKASYON
(1) Intrapersonal na Komunikasyon
(2) Interpersonal na Komunikasyon
(3) Komunikasyong Panggrupo
(4) Komunikasyong Pampubliko
(5) Komunikasyong Pangmadla
URI NG KOMUNIKASYON
a. Berbal na Komunikasyon
b. Di berbal na Komunikasyon
▪ IBA’T IBANG ANYO NG DI- VERBAL NA KOMUNIKASYON
1. Kinesika (Kinesics)
2. Proksemika (Proxemics)
3. Pandama o Paghawak (Haptics)
4. Paralanguage
5. Katahimikan/Hindi Pag-imik
6. Kapaligiran
7. Bagay (objectics)
8. Kulay (Chromatics)
9. Simbulo (Iconics)

ELEMENTO NG KOMUNIKASYON
1. Kalahok/Partisipante
2. Mensahe
3. Tsanel/Daluyan
4. Tagatanggap ng Mensahe
5. Ingay o Interference
6. Tugon o Feedback
 b. Konklusyon at Repleksyon

ISIP, DAMDAMIN at ASAL

Batay sa paksang tinalakay, sagutan ang mga sumusunod:
(15 puntos)

Ano ang Ano ang iyong Ano ang aral na

natutunan? naramdaman? napulot?

• PANGWAKAS NA PAGTATAYA
I. Panuto: Tukuyin ang wastong sagot sa bawat bilang batay sa araling tinalakay.
(15 puntos)

________________ 1. Komunikatibong gamit ng espasyo o distansya.

________________ 2. Ito ay maaaring tagapagpadala ng mensahe (sender/source) o tagatanggap
ng mensahe (receiver).
________________ 3. Proseso ng komunikasyon na pwedeng gawin sa mediated o face to face na
pamamaraan.
________________ 4. Ito ay proseso ng pagpapadala ng mensahe na gagamitin ng nagsasalita para sa
inaasahang reaksyon ng tatanggap.
________________ 5. Nagpapakita ng katapatan ng isang tao, nag – iiba ang mensaheng ipinahahayag
batay sa tagal, direksyon at kalidad ng kilos ng mata.
________________ 6. Kilala bilang komunikasyong pansarili.
________________ 7. Ito ay isa sa pinaka-primitibong anyo ng komunikasyon.
________________ 8. Nagpapahiwatig ng damdamin o oryentasyon ang kulay ng isang bagay na suot o
ibinibigay ng nais magparating ng mensahe.
________________ 9. Ito ay lebel ng komunikasyon kung saan hindi malinaw sa tagapaghatid ng
mensahe kung anong uri o saang pangkat kabilang ang kanyang mga
tagapakinig/manonood.
 ________________ 10. Ito ay tumatalakay sa kung ano ang inaasahang reaksyon mula sa ipinadalang
mensahe, paano niya tutugunan at paanong paraan niya ito tutugunan.
________________ 11. Tumutukoy sa dalawang indibidwal na nagpapalitan ng mga ideya batay sa
karanasan, trabaho, at mga kaugnay nito.
________________ 12. Ang mga _______________ay iyong matatagpuan sa katawan ng nagpapadala o
tagatanggap ng mensahe tulad ng kapansanan sa paningin, pandinig o
pagsasalita.
________________ 13. Ito ay ang pag – aaral ng kilos at galaw ng katawan.
________________ 14. Ang kamay at ang galaw ng katawan ay maraming bagay at kapamaraanang
magagawa katulad ng pagsenyas, pagsang-ayon o pagtutol, magpakita ng
kasiyahan o papuri, at marami pang iba.
________________ 15. Ito ay uri ng komunikasyong pasulat o pasalita.

• TAKDANG-ARALIN / MGA BABASAHIN:

Magsaliksik at Pag-aralan ang tungkol sa Panlahat na gamit ng Wika.

SANGGUNIAN:

❖ Arrognte, J., 2007. Retorika (Masining na Pagpapahayag). Mandaluyong City: National Bookstore

❖ Belvez, Paz M. et al. Sining ng Komunisyon, Pangkolehiyo Maynila: Rex Bookstore, 2003.

❖ Bernales, Rolando et al. 2009. Akademikong Filipino para sa Kompetetibong Pilipino: Mutya Publishing House, Inc.
Malabon City.

❖ https://www.slideshare.net/RainierAmparado/kalikasan-at-anyo-ng-komunikasyon