Professional Documents
Culture Documents
Araling Panlipunan
Ikatlong Markahan – Modyul 2:
Impluwensiya ng Klima at Lokasyon
sa Pagbuo at Paghubog ng
Pamumuhay sa Isang Lugar
Araling Panlipunan – Ikatlong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 2: Impluwensiya ng Klima at Lokasyon sa Pagbuo at
Paghubog ng Pamumuhay sa Isang Lugar
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna
ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Araling Panlipunan
Ikatlong Markahan – Modyul 2:
Impluwensiya ng Klima at Lokasyon
sa Pagbuo at Paghubog ng
Pamumuhay sa Isang Lugar
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling
Panlipunan 3 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa
(Impluwensiya ng Klima at Lokasyon sa Pagbuo at Paghubog ng
Pamumuhay sa Isang Lugar)!
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at
sinuri ng mga edukador mula sa pambuliko at pampribadong
institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang
matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang
pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-
aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain
ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong
matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang
kanilang mga pangangailangan at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto,
makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:
ii
hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang
mga gawaing nakapaloob sa modyul.
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa (Araling Panlipunan 3 ng
Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa (Impluwensiya ng
Klima at Lokasyon sa Pagbuo at Paghubog ng Pamumuhay sa Isang
Lugar)!
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong
pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-
aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong
madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat
mong maunawaan.
iii
Tuklasin Sa bahaging ito, ang
bagong aralin ay ipakikilala
sa iyo sa maraming paraan
tulad ng isang kuwento,
awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang
sitwasyon.
Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka
ng maikling pagtalakay sa
aralin. Layunin nitong
matulungan kang
maunawaan ang bagong
konsepto at mga
kasanayan.
Pagyamanin Binubuo ito ng mga
gawaing para sa
mapatnubay at malayang
pagsasanay upang
mapagtibay ang iyong
pang-unawa at mga
kasanayan sa paksa. Maaari
mong iwasto ang mga
sagot mo sa pagsasanay
gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling
bahagi ng modyul.
Isaisip Naglalaman ito ng mga
katanungan o pupunan ang
patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso
kung anong natutuhan mo
mula sa aralin.
iv
Isagawa Ito ay naglalaman ng
gawaing makatutulong sa
iyo upang maisalin ang
bagong kaalaman o
kasanayan sa tunay na
sitwasyon o realidad ng
buhay.
Tayahin Ito ay gawain na
naglalayong matasa o
masukat ang antas ng
pagkatuto sa pagkamit ng
natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may
Gawain
ibibigay sa iyong
panibagong gawain upang
pagyamanin ang iyong
kaalaman o kasanayan sa
natutuhang aralin.
Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga
tamang sagot sa lahat ng
mga gawain sa modyul.
v
bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa
pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa
iba pang gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang
bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa
pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto ng
mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba
pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o
tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat ng
pagsasanay.
vi
Alamin
1
Subukin
2
Aralin
Impluwensiya ng Klima at
Lokasyon sa Pagbuo at
1 Paghubog ng Pamumuhay sa
Isang Lugar
Saan matatagpuan ang inyong lalawigan? Ano ang mga
produktong tanyag sa inyong lalawigan?
Paano nakaiimpluwensiya ang lokasyon at klima sa uri ng
pamumuhay ng sariling lalawigan o rehiyon?
Balikan
3
Mga Tala para sa Guro
Ang modyul na ito ay may sumusunod na gawain na
iyong masusubukan upang malalaman kung ano ang higit
pang pangangailangan, at mapagyaman ang
kakayahan ng mag-aaral. Isa rin itong inspirasyon upang
maisakatuparan ang hangarin na mabigyan nang sapat
at wastong kaalaman ang mga mag-aaral.
Tuklasin
Davao Region
HK HS
TK TS
Legend:
K-Kanluran/West
S-Silangan/East
T-Timog/South
H-Hilaga/Timog
4
Makikita sa mapa ang lokasyon ng Rehiyong XI o Davao
Region. Tulad ng ibang rehiyon, ito ay binubuo ng malalawak na
kapatagan, mga burol, at kabundukan. Sagana din ito sa mga
yamang tubig, mga ilog, talon, at mga baybaying dagat. Nasa
silangan ng rehiyon ang karagatang Pasipiko. Sa kanluran,
naroroon ang Bundok Apo, ang pinakamataas na bundok sa
Pilipinas. Ang mga lalawigan ng Davao Region ay may bahaging
mabundok, kapatagan, lambak at bulkan. May mahabang
baybaying dagatat dumadaloy din dito ang Ilog Agusan. Ang
katangiang heyograpikal na ito ay nakakaimpluwensiya sa uri ng
pamumuhay ng mga mamamayan.
May pagkakaiba ang mga trabaho sa mga lugar na urban
gaya ng Davao City at iba pang mga lungsod sa rehiyon.
Maraming naglalakihang negosyo na nakapagbibigay ng
trabaho tulad ng pagiging sales person, call center agent, utility
worker, o office staff sa mga opisina, kumpanya, at pabrika.
Dahil sa biyaya ng kalikasan at yaman ng lupain sa rehiyon
maganda ang paglago ng negosyo sa Davao Region na
nakapagbibigay ng maraming kabuhayan para sa mga tao kaya
bansag sa rehiyon ay “Land of Promise”.
5
Ang trabaho ng karamihan sa kanayunan ay may
kinalaman sa agrikultura at pangingisda. Makikita din sa rehiyon
ang mga punong-tanggapang pampamahalaan at pribado pati
na ang mga pamantasan.
Maraming mga pabrika ang gumagawa ng mga
produktong pagkain gamit ang sariling agrikultural na produkto
katulad ng mga niyog, durian, saging at iba pa.
6
Ang panahon ay karaniwang mainit-init. Ang pag-ulan ay pantay
na ipinamamahagi sa buong taon. Ang ang niyog ay ang
pangunahing komersiyal na ani sa lalawigan ng Davao del Sur.
Ang bigas at mais nito ay higit pa sa sapat para sa populasyon
nito. Ang iba pang mga pananim na pinagkikitaan ay ang mga
saging, cacao, ramie, kape, prutas, abaka, tubo, mga sari-saring
gulay, at palay dahil mahaba ang panahon ng tag-araw rito.
Ang Davao City ay isa sa mga pangunahing lungsod ng
lalawigan na sentro ng komersiyal ng Timog Mindanao.
Ang pangingisda ang karamihang hanapbuhay ng mga
taong nakatira malapit sa dagat. May mga fishcages ng isdang
bangus na pinagkukunan ng pangkabuhayan ng mga tao.
Gumagamit ang mga mangingisda ng bangkang de-motor
upang mabilis na makarating sa laot kung saan maraming
isdang nahuhuli.
Makikita sa lalawigan ang malaking bahagi ng kapatagan
na tinaniman ng mga saging, tubo at mangga bukod pa sa mga
sariwang gulay na galing sa bulubunduking bahagi ng Digos City.
Ang mga magagandang tanawin ng kapatagan sa Digos
City ay madalas na dinarayo ng mga turista dahil sa kanyang
malamig na klima at masaganang ani ng mga gulay.
7
Davao del Norte
Suriin natin ang lokasyon at klima ng probinsiya Davao del
Norte. Tagum City ang kabisera nito. Ang mga pangungahing
produktong agrikultural ay saging, niyog, abaka, ramie, kape at
palay.
Pangingisda ang
isa sa mga ikinabubuhay
ng mga nakatira rito.
Kapag tag-ulan humihina
ang pangingisda.
Ngunit, napaghahandaan
ng mga mangingisda ang
ganitong panahon. Kung
hindi sila mangingisda,
sila’y nagtatanim o
naghahanap ng iba pang
Photo Credits: Lorevie N. Argallon
mapagkakakitaan.
Tanyag sa mga
magagandang tanawin ang
Island Garden City of Samal
kaya dinarayo ito ng mga
turista. Maraming mga resort,
malilinis na tubig dagat at
mapuputing buhangin na
nakaaakit sa mga dayuhan
na nagbibigay hanapbuhay
sa mga tao dito.
Photo Credits: Lorevie N. Argallon
Davao Oriental
Sagana sa isda ang mga baybaying-dagat ng Davao
Oriental. Ang labis namang isda ay iniluluwas, hindi lamang sa
ibang rehiyon kundi maging sa mga karatig-bansa ng Pilipinas.
8
Kung panahon ng tag-ulan at bagyo ay humihina ang kita
ng mga mangingisda sa Davao Oriental. Mapanganib ang dagat
dahil sa malalaking alon at malakas na hangin.
Ang lalawigang ito ay binansagan na Coconut Capital of
the Philippines.
Naaangkop naman ang lupain ng Davao Oriental sa
pagtatanim ng niyog. Ang kabisera ng Davao Oriental ay ang
Mati City. Dinarayo din ito ng mga turista at mga wind surfer dahil
sa malalaking alon at malalakas na hangin.
Ang talon ng Aliwagwag Eco Park at Mt. Haguimitan ay ang
santuaryo ng mga hayop.
Davao de Oro
Davao Occidental
Ang pangunahing industriya sa Davao Occidental ay ang
aquaculture at agrikultura. Kabilang sa mga gawaing pang-
9
ekonomiya sa lalawigan ang mga pangingisda, pagtatanim ng
saging at mga niyog na kung saan ay nakapagluluwas sila sa
ilang mga pangunahing lungsod sa loob ng Timog Mindanao,
kabilang ang Davao City.
Ang kabisera nito ay ang munisipalidad ng Malita. Dito
makikita ang isang malaking kompanya ng enerhiya gamit ang
mineral na coal. Dinadala ang mininang coal sa Coal-Fired Power
Plants na gumagamit ng karbon bilang panggatong. Isang uri ng
power plant na gumagamit ng pagkasunog ng karbon upang
makabuo ng kuryente. Ang paggamit ng karbon ay nagbibigay
kuryente sa mga dating wala nito, na tumutulong upang
madagdagan ang kalidad ng buhay at mabawasan ang
kahirapan sa mga rehiyon.
Ang Davao Occidental ay maburol, halos buong lalawigan
ay binubuo ng mga bundok. Ang silangang baybayin ay binubuo
ng mga bangin na may mga burol sa bandang likuran.
Ang isla ng Sarangani Balut Island sa katimugang bahagi ng
Davao Occidental ay dinarayo rin ng mga turista dahil sa
magandang tanawin nito. Malaki ang naitulong ng turismo sa
pamumuhay ng mga tao rito.
Suriin
10
2. Ang mga tao dito ay nagsusuot ng makapal na damit
dahil malamig at tanyag ang lugar na ito bilang isang
Summer Capital sa Davao Region.
3. Ang lugar na ito ay dinarayo din ng mga turista at mga
wind surfer dahil sa malalaking alon at malalakas
na hangin.
4. Dahil sa maganda ang paglago ng negosyo sa Davao
Region, tinatawag itong ________________.
5. Saan malimit nagtatrabaho ang mga tao ng urban na
lugar gaya ng Davao City?
Pagyamanin
Gawain A
Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Iguhit ang
kung tama at kung mali. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
11
Gawain B
Pag-ugnayin ang dalawang kaisipan sa aspektong kultural
at pisikal. Isulat ang sagot sa papel.
12
Isaisip
13
Isagawa
14
Tayahin
Basahin ang mga pangungusap at isulat ang titik ng
wastong sagot sa sagutang papel.
1. Sa pamayanang urban, alin dito ang karaniwang
hanapbuhay ng mga tao?
A. pabrika
B. pagsasaka
C. pangingisda
D. paglililok ng kahoy
15
Karagdagang Gawain
16
17
Isagawa Pagyamanin Subukin
1. D Gawain A 1.B
2. E 2.A
3. A 1. 3.D
4. B 4.D
5. C 5.C
2.
Tayahin Suriin
1.A 1. niyog
2.D 3. 2.Maragusan
3.A Davao de Oro
4.D
4. 3. Baybayin ng
5.D
davao Oriental
5. 4. Lupang
Pangako
Gawain B
1. D
5. opisina at
2. E
kumpanya
3. A
4. B
5. C
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Revised Araling Panlipunan 3 2019 (Unpublished)
18
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: