Professional Documents
Culture Documents
PAMAHALAAN
Isinulat nina:
Tiamson, Honeylyn
PANIMULA
pagsasalin si Andronicus ang kinikilalang unang tagasalin, siya ang nagsalin ng Odyssey ni
Homer sa anyong patula (240B.C). Sinundan ito nila Naevius, Ennius Cicero at Catulus. Sa
paglipas ng mga taon ay dumami ang mga tagasaling-wika na nagdulot ng malaking pag-
unlad sa mga bansang Europa at Arabya. May isang pangkat na umabot sa Bagdad at isinalin
nila sa Arabiko ang mga isinulat nila Aristotle, Plato, Galea, Hippocrates at iba pa, kaya
naman ang Bagdad ay nakilala bilang isang paaralan ng pagsasaling wika. Ang sinasabing
ng pinakamabuting salin ng Bibliya ay ang salin ni Martin Luther (1483-1646). Ang mga ito
panahon ay may mga nagpatuloy ng gawaing pagsasalin at may ilang mga manunulat na rin
Alexander Tytler sa kanyang aklat na “Essay on the Principles of Translation” ang tatlong
panuntunan. Una, Ang isang salin ay kailangang katulad na katulad ng orihinal sa diwa;
Ikalawa, Ang istilo at paraan ng pagsulat ay kailangang akdang tulad ng sa orihinal. Ikatlo,
Para naman kay Matthew Arnolds, ang salin ay kinakailangang magtaglay ng bisang
Para sa mga Hellenizers layunin nila na maging matapat sa pagsasalin dahil sa paghahangad
na mapanatili nila ang paraan ng paghahayag. Ito ay salungat naman sa paniniwala ng mga
makabago dahil sinasabi nila na ang salin ay dapat nahubadan na ng katangian at idyoma at
Naniniwala naman si Robert Bridges na higit na mahalaga ang istilo ng awtor kung
isinasalin. Samantala, may ilan ring pangkat o institusyong nagsasagawa ng mga proyektong
pagpapaunlad ng wikang pambansa, ito ay ang NCCA (National Commission on Culture and
Saligang Batas at iba pa. Sa mga nagdaang taon hindi na lamang mga akdang pampanitikan
sinusubukan na rin isalin. Kaya naman ang gawaing pagsasalin ay masasabing kailangan ng
Lalo na sa ating bansa na ang ikalawang lenggwahe ay Ingles na marami sa atin ang
hirap pagdating dito, dahil sa kakapusan sa buhay ay marami ang hindi nakakapagtapos ng
malaking hamon sa kanila, Kung minsan ay kahit ang mga propesyonal ay hirap pa rin kaya
nila ang salin sa wikang Filipino ng isang partikular na salita upang mag maunawaan ng mga
nang sa gayon ay tama ang kanilang maibigay na tugon at maiwasan ang mga komplikadong
sitwasyon. Sa mga nakalipas na taon ay may mga dokumento at papel na ng pamahalaan ang
naisalin sa wikang Filipino. Kaya naman ang mga mananaliksik ay nais na makagawa ng
isang salin ng mga piling pormularyo ng GSIS bilang ambag sa pagpapatatag ng wikang
Ang pag-aaral na aming isasagawa ay naglalayon mapunan ang mga nakikita naming
Kaligiran Ng Pananaliksik
paggamit ng wikang Filipino. Matutulungan nito ang maraming nais din na magsalin at
talata. At sa Imitation naman ay mas may Kalayaan ang tagapagsalin. Isa pa sa mga
sangunian ng mananaliksik ang Interlingual Translation ni Roman Jakobson kung saan ang
Bassnette at Lefevere dadag pa rito ang sinabi nila na tuwing nagsasalin ng isang teksto ay
Batayang Konseptuwal
OUTPUT (IPO) model. Makikita sa Input ng batayan ang demograpikong profayl, reyt ng
makikita kung paano makukuha ang datos. Sa dulong bahagi ng batayan ay gagawa ang
1.1 Edad
Proposed
1.2 Antas ng Translated
PAGPAPASAGOT
Pinagaralan Forms ng
NG
GSIS
PORMULARYO SA
Ano ang reyt ng mga
MGA
repondente sa pagsagot ng RESPONDENTE
nakasalin at hindi nakasalin na
PAGPAPASAGOT
pormularyo; NG
TALATANUNGAN
1.1 Oras
PAGSUSURI SA
1.2 Kawastuhan
MGA SAGOT NG
RESPONDENTE
FEEDBACK
Paglalahad ng Suliranin
1. Anu- ano ang demograpikong profayl ng mga respondent ayon sa mga sumusunod:
1.1 Kasarian
pormularyo;
2.1 Oras
2.2 Kawastuhan
pormularyo?
Antas ng Pinag-aralan?
pagkakaintindi?
Hinuha
ng Government Insurance Service System (GSIS) na nasa wikang Ingles at ang nakasalin sa
wikang Filipino.
Kahalagahan ng Pag-aaral
makatutulong sa kanila upang mapalawak ang kanilang kaalaman hinggil sa wikang Filipino
Filipino sa hinaharap.
SAKLAW AT DELIMITASYON
Request form” na nasa Wikang Ingles tungo sa Wikang Filipino. Ang napiling respondente
Laguna.
KABANATA II
sa mga salita at kahulugan ng mga ito. Kinakailangan rin ito ng mga kumpanya para
magpalawak sa ibang bansa dahil kailangan nila isalin ang lahat ng salitang nasa produkto
nila.
nilalaman. Dahil ito ay dapat maisalin ng tama. Kung tutuusin nga naman, delikado ang isang
pagkakamali sa sinalin na teksto. Magiging mali na ang kahulugan ng buong teksto pag naiba
ang kahulugan ng salira o mali ang pagkakasalin. Kailangan maging maingat ng taga-salin sa
pagpili at pagsasalin ng mga salita, dahil maaring iba ang kahulugan nito.
Machine Translation na ginagamit ng karamihan. Madalas ang mga gumawa ng mga ito ay
kulang sa kaalaman sa mga wika. Dahil dito madalas mali ang sagot na nakukuha ng mga tao
kapag sila ay gumagamit ng MT o Machine Translation. Dito mo masasabi na ang mga salita
lamang ang kayang isalin ng mga ito pero ang diwa ay hindi.
BANYAGANG LITERATURA
Ayon kay Catford sa Choliludin may mga uri ng pagsasalin, Una na dito ang Extent na
nahati sa dalawa Full at Partial. Sa Full ang pagsasalin ay kabuuan, halimbawa ay buong
libro, o buong talata. Pero sa Partial ay mayroon lamang na parte ng isang teksto ang isinalin.
Ikalawa ang Lebel na nahati ulit sa dalawang bahagi ang Total at Restricted. Sa Total ay
lamang ang isinasalin. Ang ikatlo ay ang Rank, kung saan tinitingnan kung anong order ng
Ang pagasasalin din ay dapat nababatay sa kultura ng target mong mambabasa . Ito ay
nasabi sa “Translation Theories Explained” ni Christiane Nord. Nasabi rin sa libro na ito na
ang pagsasalin ng teksto ay dapat inaangkop sa iba’t ibang sitwasyon. Sabi niya rin na di
madali ang pumili ng estratihiya sa pagsasalin dahil kalakip nito ang impormasyon ng iyong
isasalin.
Sabi naman ni Mona Baker, kailangan gumamit ang isang tagasalin ng mga salitang
ginagamit ng nakararami. Pangalawa ay dapat gumamit ang tagasalin ng mga salitang neutral
Bagaman sa katagalan naman ay may nahanap ang mga mananaliksik nap ag-aaral.
Una na rito ang disertasyong “Estilo ng Pagsasalin sa Wikang Filipino ng mga Teksbuk sa
araling Makabayan” ni Ester Torres-Rada ng San Beda (2013) na tumatalakay sa iba’t ibang
estilo ng pagsasalin ng isang teksbuk. Inilahad rin ni Torres-Rada na magkakaiba ang estilo
ng pagsasalin dahil sa iba’t ibang paniniwala ng mga organisasyon (at mga tagapagsalin)
hinggil dito.
problemang kanilang naingkwentro sa ginawang proyekto. Dito niya ibinahagi ang paggawa
na mababa ang tingin ng mga tao sa isang taga-salin dahil kaya naman ito gawin ng
kompyuter o tinatawag na Machine Translation, dito nga nabuo ang katagang “I-Google
Translate mo na lang” na kahit wala naman ito sa wastong gamit ng semantika o kahit pa
yakap ng mga awtor. Sumang-ayon dito si Sison. Aniya, kung bakit walang standard sa
pagsasalin teknikal ay sa kadahilananang wala naman talagang teknikal; malikhain din itong
proseso, ang hindi maikakaila pangunahing ebidensiyang malikhain nga ito. Dagdag pa, ang
pagsasaling-teknikal.
Filipino partikular sa usapin ng Ekonomiks. Wangis ito sa pag-aaral ni Ma. Laine Vergara ng
ng mga Termino para sa Physical Therapy, na naglahad naman ng tila kaparehong proseso sa
isyu ng estandardisasyon.
mga kataga sa Ingles at Espanyol, saka binaybay sa Filipino. Para naman masukat ang
Physical Therapy. Ang kwantitatibong resulta nito’y inanalisa niya sa pag-aaral saka
ginuhitan ng kongklusyon
halaga. Sila ang mga tinatawag na merchandiser, Ang merchandiser ay may dalawang uri una
produktong kanilang ipinagbibili. Kung susuriin ang laman ng buong akda ay mapapansin na
masuri nito ang karanasan batay sa iba't ibang uri ng tao sa lipunan. Panlipunang realidad ito
ang kadalasang nalilimutan ng marami ang realidad na hindi lahat ng tao pare-pareho ang
antas ng kaalaman higit sa lahat ay antas ng pamumuhay, Ang mga tao ay hindi
magkakatulad ng pamumuhay, may mga taong namumuhay sa marangyang buhay at may tao
rin namang namumuhay sa kahirapan dito pa lamang ay makikita na ang kaibahan ng mga
karaniwang ang mambabasa ay mula sa ibat ibang uri ng lipunan mahalaga na ang mga
salitang gagamitin ay angkop at madaling mauunawaan ng mga mambabasa, lalo na kung ang
mga madalas na gagamit ay ang mga taong magmumula sa ibat ibang antas ng lipunan.
SINTESIS
edad ng mga nakuha ng nasabing pormularyo. Bilang isang taga-salin lagi dapat isaalang
alang kung sino ang babasa nito, dito na papasok ang pagiging malikhain ng tagasalin sa
rito. Sa pagsasaling teknikal, hindi lamang laman ang isinasalin pati na rin sa kultura ng
mambabasa. Naging mahalaga sa buhay ng tao ang pagsasalin dahil naging daan upang
METODOLOHIYA NG PANANALIKSIK
Sa kabanatang ito inilahad ng mga mananaliksik ang mga pamamaraang ginamit, mga
Disenyo ng Pag-aaral
Upang bigyang linaw ang datos hinggil sa paksang pinag-aaralan, ang mga
Ang mga mananaliksik ay gumamit ng disenyong ito upang matukoy ang kinalabasan
para sa pangangalap ng datos gamit ang talatangungan. Ito ay pinili upang makatugon sa
konklusyon.
Kaligiran o Lokal ng Pananaliksik
empleyado ng gobyerno ng Lungsod ng Santa Rosa, Laguna upang maihayag ang kanilang
Populasyon at PagpilingTagatugon
may iisang batayan at identipikasyon. Ang mga respondente ay may kabuuang populasyon na
Instrumento ng Pananaliksik
respondente upang makapagbigay ng mga kaniya-kaniyang mga opinion. Ang unang bahagi
Upang makabuo ng isang tiyak at tumpak na datos, ang mga mananaliksik, ang talatanungan
INTERPRETASYON
4.21-5.00 5 Lubos na sumasang-ayon LS
3.41-4.20 4 Sumasang-ayon S
2.61-3.40 3 Hindi gaanong sumasang-ayon HGS
1.81-2.60 2 Hindi sumasang-ayon HS
1.00-1.80 1 Lubos na Hindi sumasang-ayon LHS
maiwasto ang kamalian at matiyak ang kaangkupan. Sa ikalawang hakbang, ang paghingi ng
Service Office (PESO) ng Lungsod ng Santa Rosa upang maisakatuparan ang maayos na
ang datos gamit ang mga istatistikal na pamamaraan upang makabuo ng sapat na konklusyon
at ito ay sasailalim muli sa ilang mga rebisyon at pagwawasto mula sa mga dalubhasa upang