Matapos ang 60 minutong talakayan

ay inaasahan ang mga mag-aaral sa ika-11

na baitang na magkakaroon ng 89%
bahagdan sa sumusunod:
a. Nakasusulat ng halimbawa ng uri ng
tekstong tinalakay (F11PU-IIIb-89)
 Ito ay pagsasalaysay o
pagkukuwento ng mga pangyayari sa
isang tao o mga tauhan, nangyari sa
isang lugar at panahon o sa isang
tagpuan nang may maayos na
pagkakasunod-sunod mula simula
hanggang katapusan.
 Sa pananaw na ito, isa sa mga
tauhan ang nagsasalaysay ng mga
bagay na kanyang nararanasan,
naaalala, o naririnig kaya gumagamit
ng panghalip na ako.
 Dito mistulang kinakausap ng manunulat ang
tauhang pinagagalaw niya sa kuwento kaya’t
gumagamit siya ng mga panghalip na ka o ikaw
subalit tulad ng unang nasabi, hindi ito gaanong
ginagamit ng mga manunulat sa kanilang
pagsasalaysay.
 Ang mga pangyayari sa pananaw na ito ay isinasalaysay ng isang
taong walang relasyon sa tauhan kaya ang panghalip na ginagamit niya
sa pagsasalaysay ay siya.
May tatlong uri ang ganitong pananaw:
1) Maladiyos na panauhan – Nababatid niya ang galaw at iniisip ng lahat
ng mga tauhan.
2) Limitadong panauhan – Nababatid niya ang iniisip at ikinikilos ng isa sa
mga tauhan subalit hindi ang sa iba pang tauhan.
3) Tagapag-obserbang panauhan – Hindi niya napapasok o nababatid
ang nilalaman ng isip at damdamin ng mga tauhan.
 Dito ay hindi lang iisa ang
tagapagsalaysay kaya’t iba’t
ibang pananaw o paningin ang
nagagamit sa pagsasalaysay.
Direkta o Tuwirang Pagpapahayag
Sa ganitong uri ng pagpapahayag, ang tauhan ay
direkta o tuwirang nagsasaad o nagsasabi ng kanyang
diyalogo, saloobin, o damdamin.
Sa ganitong paraan ng pagpapahayag ay
nagiging natural at lalong lumulutang ang katangiang
taglay ng mga tauhan.
Halimbawa
“Donato, kakain na, Anak,” tawag ni Aling Guada
sa anak na noo’y abalang-abala sa ginagawa at hindi
halos napansing nakalapit na pala ang ina sa kanyang
kinalalagyan. “Aba’y kayganda naman nireng
ginagawa mo, Anak! Ay ano ba talaga ang balak mo,
ha?”
Natatawang inakbayan ni Donato ang ina at
inakay papasok sa munti nilang kusina.
Mula sa “Ang Kariton ni Donato”
Di direkta o Di Tuwirang Pagpapahayag
Ang tagapagsalaysay ang
naglalahad sa sinasabi, iniisip, o
nararamdaman ng tauhan sa ganitong
uri ng pagpapahayag. Hindi na ito
ginagamitan ng panipi.
Halimbawa
Tinawag ni Aling Guada ang anak dahil kakain na habang
ito’y abalang-abala sa ginagawa at hindi halos napansing
nakalapit na pala ang ina sa kanyang kinalalagyan. Sinabi niyang
kayganda ng ginagawa ng anak at tinanong din niya kung ano
ba talaga ang balak niya.
Natatawang inakbayan ni Donato ang ina at inakay
papasok sa munti nilang kusina.
1) Tauhan
Lahat ng tekstong naratibo ay nagtataglay ng mga tauhan.
Mahirap itakda ang bilang ng tauhang magpapagalaw sa
tekstong naratibo ang pangangailangan lamang ang maaaring
magtakda nito.
May dalawang paraan sa pagpapakilala ng tauhan – ang
expository at dramatiko. Expository kung ang tagapagsalaysay ang
magpapakilala o maglalarawan sa pagkatao ng tauhan at dramatiko
naman kung kusang mabubunyag ang karakter dahil sa kanyang
pagkilos o pagpapahayag.
Ang karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo ay ang sumusunod:

a. Pangunahing Tauhan – sa pangunahing tauhan o bida umiikot ang

mga pangyayari sa kuwento mula simula hanggang sa katapusan. Ang
kanyang mga katangian ay ibinabatay sa tungkulin o papel na
kanyang gagampanan sa kabuoan ng akda.
b. Katunggaling Tauhan – ang katunggaling tauhan o kontrabida ay
siyang sumasalungat o kalaban ng pangunahing tauhan.
c. Kasamang Tauhan – Gaya ng ipinapahiwatig ng katawagan, ang
kasamang tauhan ay karaniwang kasama o kasangga ng
pangunahing tauhan.
d. Ang May-akda – Sinasabing ang pangunahing tauhan at ang may-
akda ay lagi nang magkasama sa kabuoan ng akda.
Ayon kay E.M. Forster, isang Ingles na manunulat, may
dalawang uri ng tauhan:

a.Tauhang Bilog (Round Character) – Isang tauhang

may multidimensional o maraming saklaw ang
personalidad.
b.Tauhang Lapad (Flat Character) – Ito ay tauhang
nagtataglay ng iisa o dadalawang katangiang
madaling matukoy o predictable.
2) Tagpuan at Panahon
Ang tagpuan ay tumutukoy hindi lang sa lugar
kung saan naganap ang mga pangyayari sa akda kundi
gayundin sa panahon (oras, petsa, taon) at maging sa
damdaming umiiral sa kapaligiran nang maganap ang
mga pangyayari tulad ng kasayahang dala ng
pagdiriwang sa isang kaarawan .
3) Banghay
Ito ang tawag sa maayos na daloy o pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
sa mga tekstong naratibo upang mabigyang-linaw ang temang taglay ng akda.

Makikita sa ibaba ang karaniwang banghay o balangkas ng isang naratibo:

 Pagkakaroon ng isang epektibong simula kung saan maipapakilala ang mga tauhan,
tagpuan, at tema (orientation or introduction)
 Pagpapakilala sa suliraning ihahanap ng kalutasan ng mga tauhan particular ang
pangunahing tauhan (problem)
 Pagkakaroon ng saglit na kasiglahang hahantong sa pagpapakita ng aksiyong
gagawin ng tauhan tungo sa paglutas sa suliranin (rising action)
 Patuloy sa pagtaas ang pangyayaring humahantong sa isang kasukdulan (climax)
 Pababang pangyayari na humahantong sa isang resolusyon o kakalasan (falling
action)
 Pagkakaroon ng isang makabuluhang wakas (ending)
3) Banghay
Ito ang tawag sa maayos na daloy o pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
sa mga tekstong naratibo upang mabigyang-linaw ang temang taglay ng akda.

 SIMULA
Makikita sa ibaba ang karaniwang banghay o balangkas ng isang naratibo:
 Pagkakaroon ng isang epektibong simula kung saan maipapakilala ang mga tauhan,
 TUNGGALIAN
tagpuan, at tema (orientation or introduction)
 Pagpapakilala sa suliraning ihahanap ng kalutasan ng mga tauhan particular ang
pangunahing SAGLIT
 tauhan (problem) NA KASIGLAHAN
 Pagkakaroon ng saglit na kasiglahang hahantong sa pagpapakita ng aksiyong
gagawin ng tauhan tungo KASUKDULAN
 sa paglutas sa suliranin (rising action)
 Patuloy sa pagtaas ang pangyayaring humahantong sa isang kasukdulan (climax)
 Pababang pangyayari  KAKALASAN
na humahantong sa isang resolusyon o kakalasan (falling
action)
 WAKAS
 Pagkakaroon ng isang makabuluhang wakas (ending)
 Mga akdang hindi sumusunod sa ganitong kalakaran
at tinatawag na anachrony o mga pagsasalaysay na hindi
nakaayos sa tamang pagkakasunod-sunod. Mauuri ito sa
tatlo:
a.Analepsis (Flashback) – dito ipinapasok ang mga
pangyayaring naganap sa nakalipas.
b.Prolepsis (Flash-forward) – dito nama’y ipinapasok ang
mga pangyayaring magaganap pa lang sa hinaharap.
c.Ellipsis – may mga puwang o patlang sa pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari na nagpapakitang may
bahagi sa pagsasalaysay na tinanggal o hindi isinama.
4) Paksa o Tema
Ito ang sentral na ideya kung saan
umiikot ang mga pangyayari sa tekstong
naratibo. Dito rin mahuhugot ang mga
pagpapahalaga, mahahalagang aral, at
iba oang pagpapahalagang
pangkatauhang nagagamit sa mabuting
pamumuhay at pakikisalamuha sa kapwa.