You are on page 1of 33

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI – BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ

BÀI 7

ĐƯỜNG HAMILTON

1
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

ĐƯỜNG HAMILTON (1805-1865)

1. ĐỊNH NGHĨA:
Xét 1 đồ thị liên thông G có hơn 1 đỉnh
Một đường đi Hamilton của G là một đường đi
qua tất cả các đỉnh của G mỗi đỉnh đúng 1 lần.
Một chu trình Hamilton của G là một chu trình
qua tất cả các đỉnh của G mỗi đỉnh đúng 1 lần
rồi quay về đỉnh ban đầu.
2

2
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

1. ĐỊNH NGHĨA

 Một đồ thị chứa chu trình Hamilton được gọi


là đồ thị Hamilton.
 Một đồ thị chứa đường đi Hamilton được gọi
là đồ thị nửa Hamilton.

3
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

1. ĐỊNH NGHĨA
A B

Chu trình Hamilton: ABCDA

D C
A B

Chu trình Hamilton: ACBDA

D C
4

4
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

A VÍ DỤ
Đường đi Hamilton: ABECD
E B

D C
A

E B
Đường đi Hamilton: BAECD

5
D C
5
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

QUI TẮC TÌM CHU TRÌNH HAMILTON

1. Nếu tồn tại 1 đỉnh của G có bậc  1 thì G


không có chu trình Hamilton.
2. Nếu đỉnh x có bậc 2 thì cả 2 cạnh tới x đều
phải thuộc chu trình Hamilton.

6
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

QUI TẮC TÌM CHU TRÌNH HAMILTON

3. Chu trình Hamilton không chứa bất kỳ chu


trình con thực sự nào.
4. Trong quá trình xây dựng chu trình Hamilton,
sau khi đã lấy 2 cạnh tới 1 đỉnh x đặt vào chu
trình rồi thì không thể lấy thêm cạnh nào tới x
nữa. Do đó có thể xóa mọi cạnh còn lại tới x
trong G.

7
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

VÍ DỤ 1

5 4 3

Xét đỉnh 1, chọn 2


6 2
cạnh (1,2) và (1,6)
1

7 8 9

8
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

VÍ DỤ 1
•Chọn cạnh (1,2), (1,3). Xóa các
5 4 3 cạnh (1,4), (1,5), (1,6), (1,7),
(1,8), (1,9) (quy tắc 4).
•Xóa cạnh (2,3) để không tạo
chu trình (quy tắc 3).
6 2
1 •Các đỉnh 4, 5, 6, 7, 8, 9 có bậc
2 nên thuộc chu trình Hamilton
(quy tắc 2).
7 8 9
•Chu trình nhận được:
1,3,4,5,6,7,8,9,2,1. 9

9
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

VÍ DỤ 1

5 4 3 •Xóa các cạnh (1,5), (1,4),


(1,3), (1,7), (1,8), (1,9) (theo
quy tắc 4).

6 2 •Các đỉnh 3, 4, 5 bậc 2, do


1 đó các cạnh (2,3), (3,4),
(4,5), (5,6) phải thuộc chu
trình Hamilton (quy tắc 2).
9
7 8
•Chu trình con: 1,2,3,4,5,6,1
(không xóa được cạnh nào
10
trong chu trình này).
10
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

VÍ DỤ 2
1
1

2
2

3 4
5
5
6 7
6 7

8 10
8 9 10
11

11
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

2. ĐỊNH LÝ

• Định lý 2.5: Mọi đồ thị đầy đủ đều có chu trình


Hamilton.

12

12
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

2. ĐỊNH LÝ

• Định lý 2.6: Cho một đồ thị G. Giả sử có k đỉnh


của G sao cho nếu xóa đi k đỉnh này cùng với
các cạnh liên kết với chúng khỏi G thì đồ thị
nhận được có hơn k thành phần. Khi đó, G
không có chu trình Hamilton.

13

13
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

2. ĐỊNH LÝ

• Định lý 2.7 (Định lý Dirac):


Coi đồ thị G liên thông và có n đỉnh (n  3).
Nếu mọi đỉnh của G đều có bậc  n/2 thì G có
chu trình Hamilton.

14

14
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

2. ĐỊNH LÝ

• Định lý 2.8 (tổng quát của định lý 2.7):


Một đồ thị G có n đỉnh và 2 đỉnh bất kỳ nào
cũng có tổng các bậc  n thì G có một chu
trình Hamilton.

15

15
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

2. ĐỊNH LÝ

• Định lý 2.9:
Mọi đồ thị có hướng đầy đủ đều có đường đi
Hamilton.

A B

Đường đi: CBDA

D C 16

16
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

• Một đồ thị có chứa một đường đi Hamilton


được gọi là đồ thị nửa Hamilton.
• Định lý (Rédei): Nếu G là một đồ thị có
hướng đầy đủ thì G là đồ thị nửa Hamilton.
• Hệ quả: Nếu G là đơn đồ thị có n đỉnh và mọi
đỉnh của G đều có bậc không nhỏ hơn 2/n −1
thì G là đồ thị nửa Hamilton.

17
17
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

• Định lý: Nếu G là đồ thị phân đôi với hai tập


đỉnh là V1, V2 có số đỉnh cùng bằng n (n ≥ 2)
và bậc của mỗi đỉnh lớn hơn n/2 thì G là một
đồ thị Hamilton.

18

18
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

3. PHÂN BIỆT GIỮA ĐỒ THỊ EULER VÀ ĐỒ THỊ HAMILTON

Đồ thị Euler Đồ thị Hamilton

Chu trình Euler là chu trình Chu trình Hamilton là chu


đơn đi qua mỗi cạnh của đồ trình đơn đi qua mỗi đỉnh của
thi đúng môt lần rồi quay về đồ thị đúng một lần và quay
đỉnh xuất phát về đỉnh xuất phát.

Đường đi Euler là đường đi Đường đi Hamilton là đường


đơn đi qua mỗi cạnh của đồ đi đơn đi qua mỗi đỉnh của đồ
thi đúng môt lần. thị đúng một lần.

19
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

3. PHÂN BIỆT GIỮA ĐỒ THỊ EULER VÀ ĐỒ THỊ HAMILTON

Đồ thị Euler Đồ thị Hamilton


Điều kiện cần để đồ thị G có Đồ thị G liên thông và có n
chu trinh Euler là đồ thi G liên đỉnh (n  3). Nếu mọi đỉnh
thông và bậc của các đỉnh của G đều có bậc  n/2 thì G
đều bậc chẵn. có chu trình Hamilton

Điều kiện cần để đồ thị G có Đồ thị G liên thông và có n


đường đi Euler là đồ thi G đỉnh (n  2). Nếu có nhiều
liên thông và có đúng 2 đỉnh nhất 2 đỉnh bậc 1 thì đồ thị có
bậc lẻ. đường đi Hamilton

20
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

3. PHÂN BIỆT GIỮA ĐỒ THỊ EULER VÀ ĐỒ THỊ HAMILTON

Đồ thị Euler Đồ thị Hamilton


Điều kiện cần và đủ để đồ thị Đồ thị G liên thông và có n
G có chu trinh Euler là đồ thi đỉnh (n  3). Nếu mọi đỉnh
G liên thông và bậc của các của G đều có bậc  n/2 thì G
đỉnh đều bậc chẵn. có chu trình Hamilton
Một đồ thị có chứa chu trình Một đồ thị có chứa chu trình
Euler thì đồ thị được gọi là đồ Hamilton thì đồ thị được gọi
thị Euler. là đồ thị Hamilton.

Một đồ thị có chứa đường đi Một đồ thị có chứa đường đi


Euler thì đồ thị được gọi là đồ Hamilton thì đồ thị được gọi
thị nửa Euler. là đồ thị nửa Hamilton.
21
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

VÍ DỤ

Cho đồ thị như


hình bên:
a) Đồ thi là đồ
thị Euler hay
nửa Euler?
Tại sao?
b) Đồ thi là đồ
thị Hamilton
hay nửa
Hamilton?
Tại sao?

22
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

HƯỚNG DẪN

• Đồ thị là đơn đồ thị liên thông


• Số đỉnh >3
• Bậc của các đỉnh đều >2
Vậy đồ thị có chứa chu trình Hamilton nên đồ thị là đồ thị
Hamilton
Tất cả các đỉnh của đồ thị đều bậc chẵn, Và là đơn đồ thị
liên thông.
Nên là đồ thị Euler.

23
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

VÍ DỤ
• Cho đồ thị như hình:
a)Đồ thi là đồ thị Euler hay nửa Euler? Tại sao?
b)Đồ thi là đồ thị Hamilton hay nửa Hamilton?
Tại sao?

24

24
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

HƯỚNG DẪN
• Đồ thị là đơn đồ thị liên thông
• Số đỉnh >3
• Bậc của các đỉnh đều >2
Vậy đồ thị có chứa chu trình Hamilton nên đồ thị là đồ thị
Hamilton
Đồ thị có đúng 2 đỉnh bậc lẻ a và f, và là đơn đồ thị liên
thông, nên đồ thị có đường đi Euler.
Vậy là đồ thị nửa Euler.

25
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

VÍ DỤ
• Cho đồ thị như hình:
a)Đồ thi là đồ thị Euler hay nửa Euler? Tại sao?
b)Đồ thi là đồ thị Hamilton hay nửa Hamilton?
Tại sao?

26

26
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

HƯỚNG DẪN
• Đồ thị là đơn đồ thị liên thông
• Số đỉnh >3
• Bậc của các đỉnh đều >2
Vậy đồ thị có chứa chu trình Hamilton nên đồ thị là đồ thị
Hamilton
Đồ thị có đúng 2 đỉnh bậc lẻ b và g, và là đơn đồ thị liên
thông, nên đồ thị có đường đi Euler.
Vậy là đồ thị nửa Euler.

27
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

BÀI TẬP

• Đồ thị có chu trình (đường đi) Euler, Hamilton?

28

28
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

BÀI TẬP
• Với giá trị nào của m và n các đồ thị phân đôi
đầy đủ Km,n có chu trình Hamilton?
• Vẽ chu trình Hamilton của đồ thị lập phương
Q3?
• Tìm đường đi Hamilton trong hình vẽ?

29

29
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

BÀI TẬP
Trong các đồ thị liên thông sau, đồ thị nào
chứa chu trình Hamilton

30

30
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

ĐỒ THỊ NÀO LÀ ĐỒ THỊ HAMILTON ?

31

31
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

TÓM TẮT

• Một đường đi Hamilton của G là một đường đi


sơ cấp qua tất cả các đỉnh của G.
• Một chu trình Hamilton của G là một chu trình
sơ cấp qua tất cả các đỉnh của G.
• Chưa có một điều kiện cần và đủ để xác định
chu trình Hamilton.

32

32
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TOÁN RỜI RẠC

THANK YOU!

33
Webiste: https://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved

You might also like