ใบความรู้ On Hand วิชาภาษา ไทย ม.

3
วันที่ 13-24 ธันวาคม 2564

ใบความรู้ เรื่อง ประโยคความซ้อน

ประโยคซ้อน คือ ประโยคที่ประกอบด้วยประโยคความเดียว ๒ ประโยคขึ้น
ไปซ้อนกันอยู่ โดยมีประโยคหนึ่งเป็นประโยคหลัก เรียกว่า มุขยประโยค และมีประโยค
ความเดียวอีกประโยคหนึ่งมาขยายประโยคหลัก เรียกว่า อนุประโยค ขยายส่วนใดส่วน
หนึ่งของประโยคหลักเพื่อให้ได้ใจความชัดเจนดี ยิ่งขึ้น

1.ประโยคความซ้อนที่มีนามานุประโยค คือ อนุประโยคที่ทำหน้าที่แทนนาม คือ

เป็นประธาน บทกรรม และ ขยายนาม เช่น ตัวอย่างนามานุประโยคที่ยกมาต่อไปนี้ เช่น

บทประธาน :1. เขาพูดเช่นนี้ เป็นการส่อนิสัยชั่ว

มุขยประโยค = เขาส่อนิสัยชั่ว
อนุประโยค = เขาพูดเช่นนี้
2. คนเดินริมถนน มองดูตำรวจ
มุขยประโยค = คนมองดูตำรวจ
อนุประโยค = คนเดินริมถนน
บทกรรม :1. ฉันเห็น เด็กเรียนหนังสือ
มุขยประโยค = ฉันเห็นเด็ก
อนุประโยค = เด็กเรียนหนังสือ
2. เขาพูดว่า ต้นเงาะงอกขึ้นในกระถาง
มุขยประโยค = เขาพูด
อนุประโยค = ต้นเงาะงอกขึ้นในกระถาง
3. เขาทำให้ฉันกลัวผี
มุขยประโยค = เขาทำฉัน
อนุประโยค = ฉันกลัวผี
บทขยาย : 1. อาหารสำหรับ นักเรียนเล่นละคร มีอยู่ในห้อง
มุขยประโยค = อาหารมีอยู่ในห้อง
อนุประโยค = นักเรียนเล่นละคร
2. การเงินของพ่อค้าขายของชำ ฝืดเคืองมาก
มุขยประโยค = การเงินของเขาฝืดเคือง
อนุประโยค = พ่อค้าขายของชำ

2 .ประโยคความซ้อนที่มี คุณานุประโยค คือ อนุประโยคที่ทำหน้าที่ขยายคำ นาม

สรรพนาม ในมุขยประโยค โดยมีประพันธสรรพนาม ที่ ซึ่ง อัน เป็นบทเชื่อม เช่น
- คนที่ไม่จ่ายทรัพย์ตามสมควร ย่อมเหมือนฝังทรัพย์ทิ้งจมดิน
- นักเรียนที่ตั้งใจเรียนย่อมประสบความสำเร็จ
- แก้วกระจกซึ่งรวมอยู่กับสุวรรณ ย่อมเลื่อมพรายเหมือนมรกต
- บุคคลอันมีจิตสงบแล้ว มีสุขในโลก
ข้อสังเกต ประโยค ที่ตามหลังประพันธสรรพนาม (ที่ ซึ่ง อัน) จะเป็นคุณานุประโยค
 ใบงาน On Hand วิชาภาษา ไทย ม.3
วันที่ 13-24 ธันวาคม 2564

ใบงานที่ 1
เรื่อง ประโยคความซ้อน

คำชี้แจง : ใหนักเรียนพิจารณาประโยคความซ้อนที่ กำหนดให ้ แล้วบอกวา่ ข้อ ความใดเป็น

ประโยคหลักหรือมุขยประโยค และข้อความใดเป็นประโยคย่อยหรืออนุประโยค
ท 4.1 (ม.3/2)

ตัวอย่าง : ครูโอมพูดว่านักเรียนทุกคนต้องตั้งใจเรียน
ประโยคหลัก ครูโอมพูด
ประโยคย่อยวา่ นักเรียนทุกคนต้องตั้งใจเรียน

1. จิ้งจกที่เกาะบนฝาผนังคือสัตวเลี้ยงของฉัน

ประโยคหลัก ..........................................................................................
ประโยคย่อย............................................................................................

2.คนสวนที่ตัดหญ้างหลังบ้านคือนายดำา
ประโยคหลัก ..........................................................................................
ประโยคย่อย...........................................................................................

3. ภาษาไทยที่เราพูดทุกวันเป็ นมรดกของไทย
ประโยคหลัก ..........................................................................................
ประโยคย่อย...........................................................................................

4.ผู้ชายคนตัวสูงที่เดินมาคือรัศมีแข
ประโยคหลัก ..........................................................................................
ประโยคย่อย...........................................................................................

5.ครูขวัญ พูดว่า ครูใบตองไปราชการ

ประโยคหลัก ..........................................................................................
ประโยคย่อย...........................................................................................
 ใบงาน On Hand วิชาภาษา ไทย ม.3
วันที่ 13-24 ธันวาคม 2564

ใบงานที่ 2
เรื่อง ประโยคความซ้อน

คำชี้แจง : ใหนักเรียนพิจารณาประโยคที่กำหนดให้ว่าเป็นประโยคความเดียว ความรวม

หรือความซ้อน แล้วเขียนเติมหน้าประโยคให้ถูกต้อง ท 4.1 (ม.3/2)

...................................................1.พ่อของฉัน เป็นคนดีมาก

...................................................2.นักรียนโรงเรียนบ้านพุยกำลังประชุม

...................................................3. คนสวยที่เดินมาคือครูดารา

....................................................4.ครูโอมเห็นนักเรียนกำลังเล่นฟุตบอล

...................................................5.ครูทางสอนวชิาภาษาไทยแต่ครูโอมสอนวชิาคณิตศาสตร์

...................................................6.ฉันสวย เพราะฉันรวยมาก

...................................................7.ต้นไม้ใหญ่ที่อยู่หน้าโรงเรียนโค่นล้ม

....................................................8.พ่อบอกวา่ ให้ฉันตั้งใจอ่านหนังสือ

...................................................9.หนังสือภาษาไทยและภาษาอังกฤษเล่มนั้นเป็นของฉัน

...................................................10.ปากกาที่วางอยู่บนโต๊ะเป็นสีแดง

..................................................11. ฉันและเพื่อนกำลังจะไปกินข้าวที่โรงอาหาร

......................................................12.คณะกรรมการประเมินโรงเรียนกำลังสัมภาษณ ์ นักเรียน ม.3

......................................................13.ครูและผู้ปกครองของฉันกำลังพูดคุยเรื่องผลการเรียน

......................................................14.แม่ทอดไข่ดาวใหฉันรับประทานก่อนไปโรงเรียน

......................................................15. ความซื่อสัตย์และไว้ใจเป็นสิ่งสำคัญของชีวิตคู่
 ใบงาน On Hand วิชาภาษา ไทย ม.3
วันที่ 13-24 ธันวาคม 2564

ใบงานที่ 3 เรื่อง การนำประโยคความซ้อนไปใช้

คำชี้แจง: ให้นักเรียนออกแบบการ์ดอวยพรเนื่องในวันปีใหม่ 2565 ตกแต่งให้สวยงาม
พร้อมเขียนข้อความอวยพร โดยในข้อความต้องมีประโยคความซ้อน
อย่างน้อย 1 ประโยค (ท 2.1 ม.3/2) (ท 4.1 ม.3/2)