სტუდენტი:გოგა ჟორჟოლიანი

კავშირი კაპიტალის ბაზარსა და საპენსიო ფონდს შორის

დემოგრაფიული ცვლილება საფრთხეს უქმნის როგორც განვითარებულის ,ასევე

განვითარებად ქვყენებს.სიცოცხლის გახანგძლივებამ და ნაყოფიერების
შემცირება საფრთხეს უქმნის ტრადიციულის სისტემებით დანერგილ
ანაზღაურებად საპენსიო სისტემებს.მოსახლეობის საპენსიო შენატანი არ არის
საკმარისი ხანდაზმულთა დასახმარებლად.ამის საპასუხოდ საპენსიო
სისტემები იცვლება,გარდა მთავარი მიზეზისა,ასევე იმისთვის რომ
დაფინანსებული პენსიები ხელს შეუწყობს ეკონომიკურ განვითარებას კაპიტალის
ბაზარზე.
საპენსიო ფონდები შედის ინსტიტუციური კაპიტალის ფარგლებში,რომელიც
გამოწვეულია ინსტიტუციური გარემოების საჭიროებიდან,როცა წვლილის მაღალი
დონე გროვდება საპენსიო ფონდებიდან ფინანსურ ბაზრებზე.ვალკერი და
ლეფორტ (2002) ხაზს უსვამს ამ ინვესტიციების უნიკალურობას და
ოდენობას,საჭირო ხდება მთლიანად ახალი და სპეციფიკური ფინანსური
ინსტრუმენტების შემოღება ამ ოდენობის სიმდიდრის
საინვესტიციოდ,პარარელურად უნდა მოხდეს ინტიტუციური კაპიტალის
განვითარება,რაშიც შედის კანონების,რეგულაციების და ფინანსური
ინსტრუმენტების დანერგვა.ზუსტად ამ სისტემებიდან ხდება კაპიტალის ბაზრის
განვითარება,რადგან ამ სისტემებში წინა ფრონტზეა რისკების მართვა და
გამჭირვალობის შენარჩუნება.ფინანსური ლიტერატურის მიხედვით,მთლიანად
ფინანსურ მარკეტის სტრუქტურაზეა დამოკიდებული თუ რამდენად
დაკავშირებული იქნება საპენსიო ფონდები და კაპიტალის ბაზარი
ერთმანეთთან.ამისთვის წინაპირობები უნდა იყოს დაცული,რათა საპენსიო
ფონდმა წვლილი შეიტანოს კაპიტალის ბაზარზე.მნიშვნელოვანი წინაპირობა
არის ფინანსური განვითარების დონე,რაც უფრო მაღალია ეს მაჩვენებელი,მით
მეტია გავლენა საპენსიო ფონდების.
საპენსიო აქტივები განსხვავდება ყოველდღიური აქტივებისგან,რადგან მათ აქვთ
გრძელვადიანი პერსპექტივა.ისინი წარმოადგენენ.ისინი უზრუნველყოფენი
რესურსების გძელვადიან წარდგენას კაპიტალის ბაზრებზე.რაც იწვევს ფინანსურ
სტაბილურობას/განვითარებას [Meng and Pfau, 2010; Davis, 2005).რადატსი და
შმუკლერი (2008) ხაზს უსვამენ იმ ფაქტს,რომ თვითონ პენსიონრები,მათი
დაგროვილი საპენსიო თანხით იწვევენ სტაბილურობას,რაც შემდეგ გადადის
ფინანსური ბაზრების კაპიტალში.განსხვავება ზუსტად ესაა საპენსიო ფონდებსა და
სხვა ინსტიტუციურ ინვესტორებს შორის (მუტუალური და სადაზღვეო
ფონდები).ამის წინაპირობა ვალდებულებების ქცევაა,მაგალითად,საპენსიო
ინვესტიციები ჩვეულებრივ მთავრდება პენსიაზე გასვლისთანავე,რაც კაპიტალის
ბაზარს სტაბილურობას აძლევს,სხვა შედარებით მოკლე ვადიანი
ინვესტორებისგან განსხვავებით.პირველრიგში კაპიტალის ბაზრისთვის
მომგებიანი საპენსიო ფონდები,რადგან მათ,სადაზღვეო და მუტუალურ
ფონდებისგან განსხვავებით,ნაკლები ლიკვიდურობა
ახასიათებთ.ამასთან,საპენსიო ვალდებულებები ძირითადად იქმნება აქციებით და
არა ობლიგაციებით.Towers Global Pension Asset Study (2014,2015) გამოკვლევის
მიხედვით,საშუალო გლობალური აქტივების განაწილება უმაღლეს საპენსიო
ბაზრებზე იყო 52% აქტივებათ და 28% ობლიგაციებით.ქვეყნების მაგალითად
შეგვიძლია ავიღოთ სამხრეთ აფრიკა,სადაც საპენსიო ფონდებს კრიტიკული
მნიშვნელობა აქვთ აქციების განვითარებაში,ამავდროულად ისინი ზრდიან
ობლიგაციების და აქციების ლიკვიდურობას ლოკალურ კაპიტალის
ბაზარზე.საპენსიო ფონდების მასიური სიდიდის ,ასევე გრძელვადიანი ხასიათის
გამო შეუძლებელია სხვა რომელიმე საინვესტიციო ფონდი გაუთანაბრდეს .ამიტომ
საპენსიო ფონდები ზრდიან პირადი და სახელმწიფო სექტორის ობლიგაციებს
შინაურ მარკეტებზე,მითუმეტეს როცა ინფლაციასთან დაკავშირებული და
ნულოვანი კუპონის ობლიგაციები არსებობს.საპენსიო ფონდის ზრდა ასევე ხელს
უწყობს კერძო ობლიგაციების დაფინანსებას,მოკლევადიან და გრძელვადიან
პერსპექტივებში.ამას მოჰყვება გაზრდილი მოთხოვნა აქციებზე და
ობლიგაციებზე.კავშირის მოსაძებნად ,კაპიტალის ბაზარსა და საპენსიო ფონდებს
შორის,შეგვიძლია მოვიხმაროთ თვითონ ასეთი ფონდის სიდიდე.ფონდის გაზრდა
იწვევს ბაზრის ლიკვიდურობას,რადგან მისი სიდიდე ზრდის და შესული თანხები
ზრდის ვაჭრობის მოცულობას.ამავდროულად იწყება პორტფელების
რებალანსირება,მფლობელები იწყებენ აქტივების ჩადებას სხვადასხვა აქციებსა
და ობლიგაციებში.
ამასთანავე,სულაც არ არის საჭირო ფინანსების ფუნდამენტალური განხილვა ,ორივე
კაპიტალის ბაზარიც და საპენსიო ფონდიც ერთ მიზანს ემსახურება .კაპიტალის ბაზარის
ძირითადი დანიშნულება არის მოგების მიღება,მატერიალური უზრუნველყოფა იმისი ვინც
აქტივებს განათავსებს კაპიტალის ბაზარში სხვადასხვა საინვესტორო
საშუალებებით.საპენსიო ფონდების მიერ შექმნილი დაგროვებითი სისტემაც სწორედ
იგივეს აკეთებს,ამ ფონდების მთავარი მიზანია ეკონომიკური მოგება და სტაბილურობა
მოხუცებულთათვის,ასეთი ფონდების ზრდა,როგორც ზემოთ ავღნიშნე,იწვევს მთლაინი
საფონდო ბაზრის ზრდას და შესაბამისად კაპიტალის ბაზრის განვითარებას .

საბოლოოდ,შეგვიძლია ვთქვათ,რომ კაპიტალის ბაზარსა და საპენსიო ფონდს შორის

არის დადებითი ორმხრივი კავშირი.საპენსიო სისტემების არსებობა ნებას რთავს
ინდივიდებს დააგროვონ დიდი რაოდენობის რესურსი,რომელიც შემდეგ გადადის
ინვესტიციებში,რაც ეკონომიკაზე დადებით ეფექტს ახდენს.ამავდროულად დანაზოგების
ზრდა იწვევს გრძელვადიანი აქტივების და ობლიგაციების წარმოქმნას ,თუმცა
ამავდოულად ეს ყველაფერი ერთ ადგილზე არ გროვდება და ქვეყნის ეკონომიკაში
გადადის ზუსტად კაპიტალის ბაზრის გავლით.ანუ მიმდინარეობს ქონების ცირკულაცია
კაპიტალის ბაზრიდან საპენსიო ფონდებში და პირიქით საპენსიო ფონდებიდან
კაპიტალის ბაზრებში.

ბიბლიოგრაფია

1)Davis,E.P.& Hu, Y.2005.Is there a link between pension fund assets and
economic growth? A cross-country study. Working Paper No
4/23, Economics and Finance, Brunel University.
2)Meng, C,&Pfau,W,D, 2010.The Role of Pension Funds in Capital Market
Development.Discussion Paper 10-17, National Graduate Institute for Policy Studies.
3)Raddatz, C. & Schmukler, S.L.2008.Pension Funds and Capital Market Development:How
Much Bang for the Buck? Policy Research Working Paper 4787. The World Bank
4)Walker, E.&Lefort,F.2002. Pension Reform and Capital Markets: Are there any hard links?
Social Protection Discussion Paper Series 0201, Social Protection Unit. World Bank.