1.

რა არის ფინანსები (რატომ უნდა ვისწავლოთ ფინანსები) მისი წარმოშობის და

განვითარების ისტორია. ფინანსების როლი კორპორაციაში
რატომ უნდა ვისწავლოთ: პირადი ფინანსური რესურსების ეფექტური მართვა, წარმატების
მიღწევა ბიზნესის სფეროში, საინტერესო და სასარგებლო კარიერის გაკეთება, ფინანსური
კონსულტაციის გაცემა

ფინანსები - ყველა ფულადი საშუალების ერთობლიობა, რომელსაც განკარგავს პირი,

საწარმო, სახელმწიფო. ფინანსები გამოხატავს ეკონომიკურ ურთიერთობებს ეროვნული
სიმდიდრის, მთლიანი ეროვნული პროდუქტის და ეროვნული შემოსავლის გადანაწილების
პროცესში

“ფინანსები” – ნიშნავს შემოსავალს, გადასახადს და ფულადი სახსრების მოძრაობას

ფინანსები როგორც სამეცნიერო დისციპლინა, - მეცნიერება შეზღუდული ფულადი

რესურსების (შემოსავლებისა და ხარჯების) მართვის შესახებ, დროის გარკვეული
პერიოდისთვის

ფინანსური სისტემა - ფინანსური ბაზრებისა და ინსტიტუტების ერთობლიობაა, რომლებიც

გამოიყენება ფინანსური გარიგებების დასადებად, აქტივებისა და რისკის მართვის პროცესში

ფინანსების წარმოშობა და განვითარება :

ფინანსების წარმოშობა - სახელმწიფოს შექმნის პარალელურად წარმოიშვა:

მონათმფლობელური სახელმწიფოს ხარჯების დასაფარად.

ფინანსების ისტორია არის მომხიბლავი მოგზაურობა, რომელიც მოიცავს ათასობით წლებს

და ვითარდება ადამიანურ ცივილიზაციასთან ერთად

განვითარება :

ადრეული ბარტერული სისტემები: სანამ ფულის ცნება გაჩნდებოდა, ადამიანები

დაკავებულნი იყვნენ ბარტერული ვაჭრობით, უშუალოდ ცვლიდნენ საქონელსა და
მომსახურებას. ეს სისტემა აკლდა სტანდარტიზაციას და ქმნიდა გამოწვევებს შეფასების და
მოხერხებულობის თვალსაზრისით.
ფულის გაჩენა: გაცვლის უფრო ეფექტური საშუალების საჭიროებამ განაპირობა ფულის
გამოგონება. ადრეული ფორმები მოიცავდა საქონელს, როგორიცაა ჭურვი, მძივები და
პირუტყვი. საბოლოოდ, ძვირფასი ლითონები, როგორიცაა ოქრო და ვერცხლი, ფართოდ იქნა
მიღებული მათი გამძლეობის, პორტაბელურობისა და სიმწირის გამო.

უძველესი ფინანსური სისტემები: ცივილიზაციებმა, როგორიცაა მესოპოტამიელები,

ეგვიპტელები, ბერძნები და რომაელები, განავითარეს ელემენტარული ფინანსური
სისტემები, მათ შორის სესხის აღების, სესხის აღების და აღრიცხვის მეთოდები. აქა

შუა საუკუნეების საბანკო საქმე და კომერცია: შუა საუკუნეებში მოხდა საბანკო

ინსტიტუტების ზრდა ევროპაში, განსაკუთრებით იტალიის ქალაქ-სახელმწიფოებში,
როგორიცაა ვენეცია და ფლორენცია. ეს ბანკები ხელს უწყობდნენ ვაჭრობას ისეთი
სერვისების მიწოდებით, როგორიცაა ვალუტის გადაცვლა, სესხები და აკრედიტივები.
ხშირად მოიხსენიებენ, როგორც საბანკო ინსტიტუტების ერთ-ერთ ადრეულ მაგალითს.

თანამედროვე ფინანსები და გლობალიზაცია: მე-20 საუკუნეში ფინანსების შემდგომი

ევოლუცია მოხდა, რაც აღინიშნა ცენტრალური ბანკების, მარეგულირებელი ორგანოების და
ფინანსური ინსტრუმენტების გაჩენით, როგორიცაა ობლიგაციები, აქციები და
წარმოებულები. ტექნოლოგიურმა მიღწევებმა, განსაკუთრებით საუკუნის მეორე ნახევარში,
მოახდინა რევოლუცია ვაჭრობასა და კომუნიკაციაში, რამაც გამოიწვია ფინანსური ბაზრების
გლობალიზაცია.

თანამედროვე ფინანსები: 21-ე საუკუნეში ფინანსები სულ უფრო რთული და

ურთიერთდაკავშირებული ხდება. ინოვაციებმა შეცვალა ფინანსების ლანდშაფტი. თუმცა, ეს
პერიოდი ასევე გამოირჩეოდა ფინანსური კრიზისებით, მარეგულირებელი რეფორმებით და
საზოგადოებაში ფინანსების როლის შესახებ დებატებით.

თავისი ისტორიის მანძილზე ფინანსებმა გადამწყვეტი როლი ითამაშა ეკონომიკური

საქმიანობის ხელშეწყობაში, რესურსების განაწილებაში და რისკების მართვაში.

ფინანსების როლი კორპორაციაში : დაგეგმვა ; კაპიტალით უზრუნველყოფა ; ფულადი

ფონდების მართვა ; საბუღალტრო აღრიცხვა ; კორპორაციის აქტივების დაცვა ;
გადასახადების მართვა ; ურთიერთობა ინვესტორებთან ; შეფასებები & კონსალტინგი ;
მართვის ინფორმაციული სისტემების შექმნა & გამოყენება

2. ახსენით პერსონალური ფინანსური დაგეგმვის ცხოვრების ციკლი

პირადი ფინანსური დაგეგმვის სასიცოცხლო ციკლი არის პროცესი, რომელსაც მივყავართ

ფინანსურ გზებსა და გეგმებამდე.

შეფასება და მიზნების დასახვა- ეს საწყისი ეტაპი მოიცავს ჩვენი მიმდინარე ფინანსური

მდგომარეობის შეფასებას და გულისხმობს კონკრეტული ფინანსური მიზნების დასახვას

ბიუჯეტირება - მას შემდეგ რაც ჩვენ დავსახავთ ჩვენს მიზნებს, უნდა შევქმნათ ბიუჯეტი
რომელიც შეესაბამება მათ.

დაზოგვა და ინვესტიცია - ჩვენი ბიუჯეტის გათვალისწინებით შეგვიძლია დავიწყოთ

დაზოგვა და ინვესტირება ჩვენი მიზნების მისაღწევად ეს შეიძლება მოიცავდეს შემნახველ
და საინვესტიციო ანგარიშზე ავტომატური გადარიცხვების აყენებას ან სხვა

რისკის მართვა - მნიშვნელოვანია დავიცვათ საკუთარი თავი და ჩვენი ფინანსები

გაუთვალისწინებელი მოვლენებისგან როგორიცაა ავადმყოფობა, გარდაცვალება... ეს
შეიძლება მოიცავდეს სადაზღვეო პოლისების შეძენას მაგ:ჯანმრთელობის დაზღვევა,
სიცოცხლის დაზღვევა, ქონების დაზღვევა

საგადასახადო დაგეგმვა - გადასახადებმა შესაძლოა მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს

ჩვენს ფინანსებზე ამიტომ მნიშვნელოვანია განვიხილოთ საგადასახადო დაგეგმვის
სტრატეგიები ჩვენი საგადასახადო ვალდებულებების შესამცირებლად

ქონების დაგეგმვა - მოიცავს მომზადებას ჩვენი აქტივების მემკვიდრეობისთვის, მაგ:

ანდერძის შექმნა

კორექტირება - პირადი ფინანსური დაგეგმვა არის მიმდინარე პროცესი რომელიც მოითხოვს

რეგულარულ განხილვას და კორექტირებას. ცხოვრებისეული გარემოებები და ფინანსური
მიზნები შეიძლება შეიცვალოს დროთა განმავლობაში ამიტომ მნიშვნელოვანია
პერიოდულად გადავხედოთ ჩვენს ფინანსურ მდგომარეობას, განვაახლოთ ჩვენი მიზნები და
ბიუჯეტი, საჭიროებისამებრ შევცვალოთ ჩვენი ფინანსური სტრატეგიები

3. საერთაშორისო ფულადი სისტემის განვითარების ეტაპები თითოეული ეტაპის სიძლიერე /

ხარვეზი

ბიმეტალიზმი:

სიძლიერე - იძლევა მეტ მოქნილობას მონეტარული პოლიტიკის მკაცრ ოქროს სტანარტთან

შედარებით. ოქროს გვერდით ვერცხლის, როგორც ფულად ლითონად ჩართვით ქვეყნებს
შეუძლიათ ფულის მიწოდების კორექტირება ეკონომიკური პირობების ცვლილებების
საპასუხოდ. ბიმეტალიზმს შეუძლია ხელი შეუწყოს ფასების სტაბილურობას, შეამციროს
ვალუტის ღირებულების სწრაფი დესტაბილიზაციის ალბათობა, ასევე შეუძლია ხელი
შეუწყოს ვაჭრობას სტაბილური და ფართოდ მიღებული გაცვლის საშუალების მიწოდებით

სისუსტე - ფიქსირებული თანაფარდობის საკითხები - ოქროსა და ვერცხლს შორის

ფიქსირებული თანაფარდობის შენარჩუნება შესაძლოა რთული იყოს. თუ ერთი ლითონის
ღირებულება მეორესთან შედარებით მოიმატებს ამან შეიძლება გამოიწვიოს დაუფასებელი
ლითონის დაგროვება და გადაფასებული ლითონის დნობა, რაც დაარღვევს მონეტარული
სისტემის ფუნქციონირებას

ბიმეტალიზმი მოითხოვს საერთაშორისო კოორდინაციას ქვეყნებს შორის ფიქსირებული

გაცვლითი კურსის შესანარჩუნებლად. კოორდინაციის გარეშე, სხვადასხვა ქვეყანაში ოქროსა
და ვერცხლის მიწოდებასა და მოთხოვნაში განსხვავებამ შეიძლება გამოიწვიოს გაცვლითი
კურსის რყევები, სავაჭრო დისბალანსი და სავალუტო კრიზისი.
კლასიკური ოქროს სტანდარტი

ძლიერი მხარეები: ოქროს სტანდარტის მიხედვით, ვალუტები იყო მიბმული ოქროსთან, რაც
უზრუნველყოფს საერთაშორისო ვაჭრობისა და ფინანსების სტაბილურობას და
პროგნოზირებადობას. მან ხელი შეუწყო ფასების სტაბილურობას და შეზღუდა მთავრობების
შესაძლებლობა ჩაერთონ ინფლაციურ პოლიტიკაში.

სუსტი მხარეები: ოქროს სტანდარტმა შეზღუდა მონეტარული პოლიტიკის მოქნილობა,

რადგან ქვეყნებს უნდა ჰქონოდათ საკმარისი ოქროს რეზერვები თავიანთი ვალუტის
მხარდასაჭერად. მან ასევე გააძლიერა ეკონომიკური ვარდნის შედეგები, რადგან ფულის
მიწოდება მიბმული იყო ოქროს მიწოდებასთან.

ომის პერიოდები

ძლიერი მხარეები: ისეთი ინიციატივები, როგორიცაა ვალუტის სვოპის შეთანხმებები და

საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტების გაფართოება, დაეხმარა გლობალური ფინანსური
ბაზრების სტაბილიზაციას კრიზისის პერიოდში.

სუსტი მხარეები: მუდმივი გლობალური დისბალანსი, მათ შორის დიდი სავაჭრო სიჭარბე და
დეფიციტი, კვლავ შეშფოთებას იწვევს. პროტექციონიზმმა და გეოპოლიტიკურმა
დაძაბულობამ შეიძლება შეარყიოს საერთაშორისო მონეტარული თანამშრომლობის
ეფექტურობა.

ბრეტონ ვუდის სისტემა

ძლიერი მხარეები : ბრეტონ ვუდსის სისტემამ დაადგინა ფიქსირებული გაცვლითი კურსები,

რომლებიც დაკავშირებულია აშშ დოლართან, რომელიც კონვერტირებადი იყო ოქროზე
ფიქსირებული კურსით. ამან უზრუნველყო საერთაშორისო სავალუტო სისტემის
სტაბილურობა და ხელი შეუწყო ომის შემდგომ რეკონსტრუქციას და ეკონომიკურ ზრდას.
სისუსტეები: სისტემა დაიძაბა, რადგან ქვეყნებს გაუჭირდათ ფიქსირებული გაცვლითი
კურსის შენარჩუნება განსხვავებული ეკონომიკური პირობების ფონზე. სისტემა დაინგრა
1971 წელს, როდესაც შეერთებულმა შტატებმა მიატოვა ოქროს სტანდარტი, რამაც გამოიწვია
მერყევი გაცვლითი კურსის პერიოდი და გაიზარდა არასტაბილურობა.

მერყევი გადაცვლის კურსის რეჟიმი

ძლიერი მხარეები: მერყევი გაცვლითი კურსები იძლევა უფრო მეტ მოქნილობას

მონეტარული პოლიტიკის მიმართ, რაც საშუალებას აძლევს ქვეყნებს უპასუხონ შიდა
ეკონომიკურ პირობებს. ისინი ასევე ხელს უწყობენ სავაჭრო დისბალანსის კორექტირებას და
ამცირებენ დიდი სავალუტო რეზერვების საჭიროებას.

სუსტი მხარეები: მერყევი გაცვლითი კურსმა შეიძლება გამოიწვიოს არასტაბილურობისა და

გაურკვევლობის გაზრდა საერთაშორისო ფინანსურ ბაზრებზე. ასევე შეიძლება გამოიწვიოს
კონკურენტული დევალვაცია და სავალუტო კრიზისი, განსაკუთრებით განვითარებადი
ბაზრის ეკონომიკებში სუსტი ინსტიტუტებით.

4. ევროს შექმნის საჭიროება

ბრეტონ ვუდსის სისტემის კოლაფსის შემდეგ გაჩნდა ერთიანი ევროპული ვალუტის შექმნის
სურვილი და საჭიროება. ევროს შექმნის ერთ-ერთი მთავარი მოტივაცია იყო ევროკავშირის
წევრ ქვეყნებს შორის ეკონომიკური ინტეგრაციის ხელშეწყობა. ერთიანი ვალუტის მიღებით
მოსალოდნელი იყო ვაჭრობისა და ინვესტიციების ბარიერების შემცირება, რაც გამოიწვევდა
ეკონომიკური ეფექტურობისა და ზრდის ზრდას.

ევრო ასევე განიხილებოდა, როგორც მონეტარული სტაბილურობის გაძლიერების საშუალება

ევროზონაში, იმ ქვეყნების ჯგუფში, რომლებიც იყენებენ ევროს, როგორც ოფიციალურ
ვალუტას. ფულადი რესურსების გაერთიანებითა და ევროპის ცენტრალური ბანკის ქვეშ
ერთიანი მონეტარული პოლიტიკის დანერგვით, წევრი ქვეყნები მიზნად ისახავდნენ ფასების
სტაბილურობისა და დაბალი ინფლაციის მიღწევას რეგიონში.
ევროპის მრავალი პატარა ქვეყანას ევროს მიღებამ შესაძლებლობა მისცა გაეძლიერებინათ
მათი საერთაშორისო კონკურენტუნარიანობა. ვალუტის გაცვლის ხარჯების აღმოფხვრით და
სავალუტო რისკის შემცირებით, ევროზონის ბიზნესებს უფრო ადვილად შეუძლიათ
ივაჭრონ და კონკურენცია გაუწიონ გლობალურ დონეზე.

ევრო ასევე განიხილებოდა, როგორც ევროპული ერთიანობისა და ინტეგრაციის სიმბოლო.

ერთიანი ვალუტის მიღებით, ევროკავშირის წევრმა ქვეყნებმა გამოხატეს თავიანთი
ვალდებულება უფრო მჭიდრო პოლიტიკური და ეკონომიკური თანამშრომლობისკენ, რაც
ხელს უწყობს ევროპული ინტეგრაციის მიზანს.

ევროს შექმნა მიზნად ისახავდა ევროპული ფინანსური ბაზრების გაღრმავებას რაც

გაუადვილებდა ბიზნესს და ინვესტორებს კაპიტალის საზღვრებს მიღმა წვდომას.
მოსალოდნელი იყო, რომ ერთიანი ვალუტა ხელს შეუწყობდა ევროზონის ფარგლებში უფრო
ლიკვიდური და ეფექტური ფინანსური სისტემის განვითარებას.

მთლიანობაში, ევროს შექმნის აუცილებლობა განპირობებული იყო ეკონომიკური,

პოლიტიკური და სტრატეგიული მოსაზრებების კომბინაციით, რაც მიზნად ისახავდა
ევროპის შიგნით ეკონომიკური სტაბილურობის, ზრდისა და ინტეგრაციის ხელშეწყობას.
მიუხედავად იმისა, რომ ევრო დაარსების დღიდან განიცდის გამოწვევებს და კრიტიკას, ის
რჩება ევროკავშირის ცენტრალურ საყრდენად და ევროპის ეკონომიკური და მონეტარული
პოლიტიკის ძირითად ასპექტად.

5. ფიქსირებული და მცოცავი კურსები. თითოეულის სიძლიერე / ხარვეზი

ფიქსირებული გაცვლითი კურსის სისტემა:

ძლიერი მხარეები: ფასების სტაბილურობა - ფიქსირებული გაცვლითი კურსი

უზრუნველყოფს სტაბილურობას საერთაშორისო ვაჭრობაში გაცვლითი კურსის რყევების
შესახებ გაურკვევლობის შემცირებით. ამ სტაბილურობას შეუძლია ხელი შეუწყოს
ბიზნესებსა და ინვესტორებს შორის ნდობას, რაც ხელს შეუწყობს გრძელვადიან
ინვესტიციებსა და ეკონომიკურ ზრდას.
ფიქსირებული გაცვლითი კურსის მქონე ქვეყნები ხშირად შეზღუდულია დამოუკიდებელი
მონეტარული პოლიტიკის გატარების უნარით. დისციპლინას შეუძლია გადაჭარბებული
ინფლაციის თავიდან აცილება და პასუხისმგებელი ფისკალური და მონეტარული
პოლიტიკის წახალისება.

ფიქსირებულმა კურსებმა შეიძლება ხელი შეუშალოს ვალუტის სპეკულაციურ ვაჭრობას,

რადგან ნაკლებია შესაძლებლობა მიიღოთ სარგებლობა გაცვლითი კურსის მოკლევადიანი
რყევებიდან. ეს ხელს შეუწყობს ფინანსური ბაზრების სტაბილიზაციას და
არასტაბილურობის შემცირებას.

სისუსტეები: მოქნილობის ნაკლებობა - ფიქსირებული გაცვლითი კურსი ზღუდავს ქვეყნის

უნარს, რეაგირება მოახდინოს ეკონომიკური პირობების ცვლილებებზე. თუ ქვეყნის ვალუტა
გადაჭარბებულია ან დაუფასებელია მის ეკონომიკურ ფუნდამენტებთან მიმართებაში, მან
შეიძლება ვერ შეძლოს გაცვლითი კურსის კორექტირება ბალანსის აღსადგენად.

ფიქსირებული გაცვლითი კურსის რეჟიმები დაუცველია გარე შოკების მიმართ, როგორიცაა

გლობალური ეკონომიკური პირობების ცვლილებები ან ვალუტაზე სპეკულაციური
თავდასხმები. უკიდურეს შემთხვევაში, ქვეყნები შეიძლება აიძულონ გააუფასურონ ან
გადააფასონ თავიანთი ვალუტა, რაც გამოიწვევს ეკონომიკურ არასტაბილურობას.

ფიქსირებული გაცვლითი კურსის პირობებში, ქვეყნებმა შეიძლება დაკარგონ კონტროლი

შიდა მონეტარულ პოლიტიკაზე, რადგან მათ უნდა შეინარჩუნონ გაცვლითი კურსის
მიმაგრება საცნობარო ვალუტასთან ან საქონელთან შესაბამისობაში. ამან შეიძლება
შეზღუდოს ქვეყნის შესაძლებლობა განახორციელოს დამოუკიდებელი მონეტარული
პოლიტიკა, რომელიც მორგებულია მის კონკრეტულ ეკონომიკურ საჭიროებებზე.

მცურავი გაცვლითი კურსის სისტემა:

ძლიერი მხარეები: მოქნილობა- მცურავი გაცვლითი კურსი ქვეყნებს საშუალებას აძლევს

შეცვალონ თავიანთი გაცვლითი კურსი ეკონომიკური პირობების ცვლილების საპასუხოდ. ეს
მოქნილობა ხელს შეუწყობს გარე კონკურენტუნარიანობის შენარჩუნებას და შოკებთან
ადაპტაციას უფრო ეფექტურად, ვიდრე ფიქსირებული გაცვლითი კურსი.

მცურავი გაცვლითი კურსი უზრუნველყოფს სავაჭრო დისბალანსის ავტომატური

კორექტირების მექანიზმს. თუ ქვეყნის ვალუტა გადაჭარბებულია, მისი ექსპორტი ნაკლებად
კონკურენტუნარიანი ხდება, რაც იწვევს ვალუტის გაუფასურებას და სავაჭრო ბალანსის
აღდგენას.

მცურავი გაცვლითი კურსის მქონე ქვეყნებს უფრო მეტი კონტროლი აქვთ შიდა მონეტარულ
პოლიტიკაზე. ეს ავტონომია საშუალებას აძლევს პოლიტიკის შემქმნელებს განახორციელონ
მონეტარული პოლიტიკა, რომელიც მორგებულია მათ კონკრეტულ ეკონომიკურ
გარემოებებზე, როგორიცაა ინფლაციის მიზნობრივი ან ეკონომიკური ზრდის მხარდაჭერა.

სისუსტეები : არასტაბილურობა - მცურავი გაცვლითი კურსი შეიძლება იყოს უფრო

ცვალებადი, ვიდრე ფიქსირებული გაცვლითი კურსი, რაც იწვევს გაურკვევლობას ბიზნესისა
და ინვესტორებისთვის. გაცვლითი კურსების მკვეთრმა რყევამ შეიძლება შეაფერხოს
საერთაშორისო ვაჭრობა და ინვესტიციები, რაც პოტენციურად გამოიწვევს ეკონომიკურ
არასტაბილურობას.

მცურავი გაცვლითი კურსებმა შეიძლება მოიზიდოს სპეკულაციური ვალუტის ვაჭრობა,

რადგან ინვესტორები ცდილობენ მიიღონ მოგება გაცვლითი კურსის მოკლევადიანი
რყევებიდან. ამ სპეკულაციურმა აქტივობამ შეიძლება გააძლიეროს გაცვლითი კურსის
ცვალებადობა და გაზარდოს სავალუტო კრიზისის რისკი.

ზოგიერთ შემთხვევაში, მცურავი გაცვლითი კურსმა შეიძლება გამოიწვიოს ინფლაციური

ზეწოლა, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ქვეყნის ვალუტა სწრაფად გაუფასურდება. ამ
გაუფასურებამ შეიძლება გაზარდოს იმპორტირებული საქონლის ღირებულება, რაც
გამოიწვევს უფრო მაღალ ინფლაციას და მომხმარებლების მსყიდველუნარიანობის
შემცირებას.
ფიქსირებული გაცვლითი კურსის სისტემები უზრუნველყოფენ სტაბილურობას და
დისციპლინას, მაგრამ არ გააჩნიათ მოქნილობა და შეიძლება იყოს დაუცველი გარე შოკების
მიმართ. მცურავი გაცვლითი კურსის სისტემები გთავაზობთ მოქნილობას და ავტონომიას,
მაგრამ შეიძლება იყოს უფრო არასტაბილური და მგრძნობიარე სპეკულაციური საქმიანობის
მიმართ. ფიქსირებულ და მცურავ კურსებს შორის არჩევანი დამოკიდებულია ქვეყნის
ეკონომიკურ პრიორიტეტებზე, გარე პირობებზე და ინსტიტუციურ შესაძლებლობებზე.