უცხოური ვალუტის გაცვლითი ბაზარი მე-8

უცხოური ვალიტის გაცვლითი ბაზარი წარმოადგენს ერთი ქვეყნის ვალუტის, მეორე

ქვეყნის ვალუტაში კოვერტაციის ბაზარს. გაცვლითი არის ის კურსი , რომელშიც ერთი
ვალუტა კონვერტირდება მეორეში. ბარტერი არის საქონელგაცვლა.

სავალუტო რისკების დაზღვევა - უცხოური ვალუტის გაცვლითი ბაზრის ერთ-ერთი

ფუნქციაა სავაუტო კურსის მსგავსი კვლილებებისგან გამოწვეული რისკებისგან თავის
დასაცავად.

უცხოური ვალუტის გაცვლითი ბაზარის ფუნქციები

1.გადაცვალოს ერთ-ერთი ქვეყნის ვალუტა მეორეში

2.სავალუტო რისკისგან დაზღვევაა.

ვალუტის გადაცვლა

სავალუტო კურსი - ვალუტის ის ღირებუებაა, რომლითაც ხდება ფულის ერთი ერთეულის

მეორეში კოვერტირება. ვალუტის გაცვლითი ბაზრის გამოყენების 4 ძირითადის სფერო
არსებობს: 1.გადასახადები, რომლებიც ფირმას ეკისრება ექსპორტიდან, შემოსავალი ,
რომელსაც ის იღებს საგარეო ინვესტიციებიდან ან შემოსავალი იმ კანონიერი
შეთანხმებიდან, რომლებსაც დებს უცხოურ ფირმებთან. 2.საერთაშორისო ბიზნეს
კომოანიების იყენებენ უცხოურ ვალუტის გაცვლით ბაზარს, როდესაც უცხოურ კომპანიებს
გაწეული მომსახურებისთვის ან საქონლისთვის უნდა მისცენ გასამრჯელო ადგილობრივ
ვალუტაში. 3.საერთაშორისო ბიზნეს კომპანიები იყენებენ უცხოური ვალუტის გაცვლით
ბაზარს, როცა ზედმეტი ნაღდი ფული აქვთ და სურთ, განახორციელონ მოკლევადიანი
ინვესტირება ფულის ბაზარზე. 4. სავალუტო სპეკულაციები, გარკვეული ფულადი
დანაზოგის ერთი ვალუტიდან მეორეში კოვერტაციის იმ მოლოდინით , რომ გაცვლით
კურსში ცვლილებები გარკვეულ მოგებას მოუტანს.

სავალუტო რისკების დაზღვევა

მყისიერი კურსი - რომლითაც საგარეო მიმოცვლის დილერი ახდენს ვალუტის

კონვერტაციას იმ კონკრეტულ დღეს ( ცვალებადია დღის განმავლობაში ). მყისიერი
კურსები განუწყვეტლივ იცვლება, ხშირ შემთხვევაში ყოვედლღიურად, ვალუტის
ღირებულება განისაზღვრება მასზე მოთხოვნასა და მიწოდების ურთიერთქმედების სხვა
ქვეყნის ვალუტების მოთხოვნასა და მიწოდებასთან.

წინასწარი გაცვლის კურსი - როცა 2 მხარე თანხმდება ვალუტის გაცვლაზე მომავალში

წინასწარ შეთანხმებული მიმოცვლის კურსით.

სავალუტო გაცვლა /გამოცვლა - ვალუტის სხვადასხვა კურსებში ერთდროულად ყიდვა -

გაყიდვა. გაცვლა-გამოცვლა ხდება გლობალურ ბიზნეს კომპანიებსა და მათ მომსახურე
ბანკეს, ცალკეულ ბანკებსა და სახელმწიფოებს შორის მაშინ, როდესაც სასურველია
დროის გარკვეულ პერიოდში ერთი ვალუტიდან მეორეზე გადასვლა.
უცხოური ვალუტის გაცვლითი ბაზრის თვისებები ბუნება

1. ის რომ ბაზარს არასდროს სძინავს (მაგ, ტოკიოს, ლონდონს და ნიუ-იორკის ბირჭები

დღე-ღამის განმავლობაში მხოლოდ 3 საათით იხურებიან )
2. სხვადასხვა სავაჭრო ცენტრების გაერთიანება
არბიტრაჟი -ვალუტის იაფად ყიდვა და ძვირად გაყიდვა
3. ამერიკული დოლარის გამორჩეულ მნიშვნელობაში

გაცვლითი კურსის ნორმის განსაზღვრის ეკონომიკური თეორიები

ქვყენის გაცვლითი კურსის დადგენაზე დიდი ზეგავლენა აქვს 3 ფაქტორს: ინფლაციას,

(ფულის მსყიდველობითუნარიანობის დაქვეითება,) საპროცენტოს განაკვეთს და ბაზრის
ფსიქოლოგიას.

ფასები და ვალუტის გაცვლის კურსი

ერთიანი ფასის კანონი - კონკურენტლი ბაზრის პირობებში, რომელიც თავისუფალია

ტრანსპორტირების გადასახადისა და სავაჭრო ბარიერებისგან . იდენტურ საქონელს
სხვადახვა ქვეყანაშიერთი და იგივე ფასი უნდა ქონდეს, როდესაც ისინი გამოხატულნი
არიან ერთსა და იმავე ვალუტაში.

მსყიდველობითი უნარის პარიტეტის თეორია - ეფექტიანი ბაზრის მსგავს ბაზარზე,

საერთაშორისო ვაჭრობას მხოლოდ რამდენიმე უმნიშვნელო შეფერხება ექმნება -
სამომხმარებლო კალათის ფასი სხვადასხვა ქვეყანაში ერთი და იგივე უნდა იყოს .

„ბიგმაკის ინდექსი“ - ეკონომისტთა სამომხმარებლო კალათად აირჩია მაკის ბიგმაკი,

ვინაიდან ის დაახლოებით 120 ქვეყანაში ერთი და იმავე რეცეპტით მზადდება , ანუ
„ბიგმაკი“ არის პპპ-ის გაცვლითი კურსი, რომელიც უზრუნველყოფდა ყველა ქვეყანაში
ერთი და იმავე ფასის არსებობას.

ფულის მიწოდება და ინფლაცია - ინფლაცია მონეტარული მოვლენაა. ის თავს იჩენს,

როცა ეკონომიკაში ფულს რაოდენობა უფრო მაღალი ტემპით იზრდება, ვიდრე
საქონლისა და მომსახურების მარაგები. აადვილებს ფულის სესხებას მთვარობისგან
ბანკებისთვის და მოსახლეობისთვის ფულის სესხებას ბანკებიდან. სახემწიფოს შეუძლია
მიწოდების ზრდა ცენტრალურიი ბანკებისთვის უფრო მეტი ფულის ბეჭვდის დავალების
მიცემით გამოიიწვიოს.

მსყიდველობითი უნარის პატიტეტის თეორიის ემპერული კვლევა

მსყიდველობითი უნარის პარიტეტის თეორია ამტკიცებს რომ ვალუტის გაცვლის

კურსები განისაზღვრება შესაბამისი ფასებით, და მათში ცვლილებები გამოიწვევს
ვალუტის კურსის ცვლილებას. მსყიდველობითი უნარის პარიტეტის თეორიამ შეიძლება
იმუშაოს თუ მრავალი ქვეყნის ეროვნულ ბაზარზე დომინირებს ერთი მულტინაციონალური
საწარმო, რომელსაც არსებითი გავლენა აქვს ფასებზე, აკონროლებს სადისტიბუციო
არხებს და სხვადასხვა ქვეყანაში განსხვავებულ პროდუქტს წარადგენს.
ფასებით დისკრიმინაცია - მოთხვოვნის რაოდენობის მიხედვით სხვადასხვა ბაზარზე
განსხვავებლი ფასების დაწესებით. დომინანტს საწარმოებს შეუძლიათ გარკვეული
გავლენა იქონიონ ფასებზე.

საპროცენტო განაკვეთი და ვალუტის გაცვლითი კურსი

ფიშერის ეფექტი - ქვეყნის ნომინალური სარგებლის განაკვეტია - მარგებლის რეალურ

განაკვეთს + ინფლაციის მოსალოდნელი დონე იმ პერიოდში, რომლის განმავლობაშიც
მოხდება თანხების სესხება.

ფიშერის საერთაშორისო ეფექტი - ნებისმიერი 2 ქვეყნისთვის ნომინალური პროცენტის

განაკვეთებს შორის სხვაობა ტოლი უნდა იყოს მყისიერი გაცვითი კურსის ცვლილებისა ,
მხოლოდ საწინააღმდეგო მიმართულებით.

ინვესტორების ფსიქოლოგია და ბენდვაგონიის ეფექტი - მოკლევადიან პერიოდში

ვალუტის კურსის დადგენის განმსაზღვრელი ეფექტები.

ვალუტის გაცვლიტი კურსის პროგნოზირება

ეფექტიანი ბაზრის სკოლა - მომავალი მყისიერი ვალუტის კურსის პროგნიზირება,

საუკეთესოდ შეუძლია წინაწარი ვალუტის გაცვლის კურსს, ასე რომ ინვესტირება ვალუტის
პროგნოზირებაში ფულის ფლაგვაა. წინასწარი ვალუტის კურსი წარმოადგენს ბაზზრის
მესვეურების ერრთობლივ მოლოდინს იმის შესახებ, თუ როგორი იქნება მყისიერი
მიმოცვლის კურსი მომავლის კონკრეტული თარიღისთვის. არაეფექტიანი ბაზრის
სკოლა - წინაწარი ვალუტის გაცვლის კურსი არაა ზუსტი ინდიკატორი და
კომპანიებისთვის უკეთესია, დააბანდონ ფული ვალუტის პროგნოზირების სერვისში .

პროგნოზირების სხვადასხვა მიდგომები

ფუნდამენტური ანალიზი - მიმართავს ეკონომიკურ თეორიებს, რათა ვალუტის კურსის

პროგნოზირებისთვის ააგოს სრულყოფილი ეკონომიკური მოდელი. ამ მოდელში
შემავალი ცვლადები წარმოადგენენ სიდიდდებს - შესაბამისი ფულის მიწოდების ზრდას ,
ინფლაციის დონეს და საპროცენტო განაკვეთს.

ტექნიკური ანალიზი - არ იყენებს ფუნდამენტურ ეკონომიკურ მოდელებს, ის

სარგებლობს დაშვებით, რომ წარსულში განხორციელებული რყევებისა და
მიმართულებების საფუძველზე უნდა ვიმჯელოთ მომავალი ვალუტის გაცვლით კურზე.

ვალუტების კონვერტირება

მართულად კოვერტირებადი - მხოლოდ არარეზიდენტებს აქვთ მისი უცხოურ ვალუტაზე

გაცვლის უფლება.

არაკონვერტირებადი - თუ არც რეზიდენტებს და არც არარეზიდენტებს აქვთ სხვა

ვალუტაზე კონვერტირების უფლება.
კაპიტალის გადინება - როდესაც რეზიდენტები ან არარეზიდენტები ჩქარობენ
ადგილობრივი ვალუტის უცხოურ ვალუტაზე გადაცვლას.