აშშ-ში არსებობს ბიზნესის ორგანიზაციის 4 ძირითადი ფორმა: ერთპიროვნული

მფლობელობა (ერთი მესაკუთრე), ამხანაგობა ( საზოგადო და შეზღუდული),

კორპორაციები და შეზღუდული პასუხისმგებლობის კომპანიები (LLC). ერთპიროვნული
კომპანიების რაოდენობა 2ჯერ მეტია ვიდრე ყველა დანარჩენის, მაგრამ კორპორაციები
იკავებენ პირველ ადგილს გაყიდვების მოცულობის, აქტივების, მოგების და ეროვნულ
შემოსავალში შეტანილი წილის სიდიდის მიხედვით.

ერთპიროვნული მფლობელობა - ბიზნესის ორგანიზაების ფორმა, რომელსაც ერთი

მფლობელი ჰყავს, მას აქვს შეზღუდული პასუხისმგებლობა თავისი ფირმის ყველა
ვალდებულების მიმართ.

ინდივიდუალური მფლობელობის პრობლემები: 1) თუ ორგანიზაციის საქმე გადაცემულია

სასამართლოზე, მაშინ მფლობელი პერსონალურად წარდგება სასამართლოზე. პირადი
საკუთრების მნიშვნელოვანი ნაწილები, აქტივები, შეიძლება დაექვემდებაროს
კონფისკაციას მომჩივანის სასარგებლოდ.

2) კაპიტალის მოზიდვის სიძნელე, ვინაიდან ვინაიდან ბიზნესის სიცოცხლისუნარიანობა

და წარმატება დამოკიდებულია ერთ პირზე.

ასევე, ბიზნესის ამ ფორმას კორპორაციულ ფორმასთან შედარებით უძნელდება

საკუთრების უფლების გადაცემა. მესაკუთრის სიცოცლის განმავლობაში საწარმოს არც
ერთი ნაწილი არ შეიძლება გადაეცეს ოჯახის სხვა წევრებს. ამიტომ ორგანიზაციის ამ
ფორმას არ აქვს მოქნილობა, როგორც სხვა ფორმებს.

ამხანაგობა - ბიზნესის ორგანიზების ფორმა, სადაც ბიზნესის მესაკუთრე არის ორი ან მეტი
პირი. საზოგადო ამხანაგობებში ყველა პარტნიორს აქვს შეუზღუდავი პასუხისმგებლობა
კომპანიების ვალდებულებებზე, ხოლო შეზღუდული პასუხისმგებლობის ამხანაგობებში
ერთი ან რამდენიმე პარტნიორს შეიძლება ჰქონდეს შეზღუდული პასუხისმგებლობა .

საზოგადო ამხანაგობის ბიზნესის ორგანიზების ფორმის შერჩევისას სიფრთხილეა

საჭირო. ბევრ შემთხვევაში ფორმალური შეთანხმება ან ამხანაგობის შეთანხმება
განსაზღვრავს თითოეული პარტნიორის უფლებას, მოგების განაწილებას, პარტნიორების
იერ ინვესტირებული კაპიტალის რაოდენობას, ახალი პარტნიორის მიღების
პროცედურებს, პარტნიორის დაღუპვის ან ამხანაგობიდან გასვლის შემდეგ . კანონის
თანახმად ერთი პარტნიორის დაღუპვის ან გასვლის შემთხვევაში პარტნიორობა წყვეტს
არსებობას. ამის დარეგულირება დაკავშირებულია მთელ რიგ აუცილებელ , რთულ
პრობლემის გადაწყვეტასთან.

პარტნიორი შეზღუდული პასუხისმგებლობით - შეზღუდული პასუხისმგებლობის

ამხანაგობის წევრი, რომელსაც არ აქვს პირადი პასუხისმგებლობა ამხანაგობის
ვალდებულებებზე.

შეზღუდული პასუხისმგებლობის პარტიორები არ მონაწილეობენ ბიზნესოპერაციებში .

ისინი არიან ინვესტორები, თითოეულ მათგანს აქვს განსაზღვრული წილი პარტნიორობის
მოგებაში ან ხარჯებში.
საზოგადო პარტნიორი - საზოგადო პარტნიორი ან პარტნიორი შეუზღუდავი
პასუხისმგებლობებით, ეს არის ამხანაგობის წევრი შეუზღუდავი პასუხისმგებლობით
ამხანაგობის ვალებზე.

კორპორაცია - ბიზნესის ორგანიზების ფორმა(არამატერიალური) , რომელიც

იურიდიულად დამოუკიდებელია მისი მფლობელებისგან. მისი თვისებებია შეზღუდული
პასუხისმგებლობა, საკუთრების გადაცემის სიიოლე, შეუზღუდავი სიცოცხლისუნარიანობა
და დიდი კაპიტალის მოზიდვის შესაძლებლობა.

პრობლემა - კორპორაცია არსებობს ლეგალურად, დამოუკიდებლად და ცალკე მისი

მფლობელებისგან. მესაკუთრეების პასუხისმგებლობა შემოიფარგლება მხოლოდ მათი
ინვესტიციებით.

მესაკუთრეობა დგინდება აქციებით წილობრივად, რომელსაც თითოეული აქციონერი

ფლობს საწარმოს მთლიანი აქციების პროპორციულად. ეს აქციები არის ადვილად
გასაცემი მესამე პირისთვის, რაც წარმოადგენს კორპორაციის მეორე მნიშვნელოვან
უპირატესობას. კორპორაციებს აქვთ სიცოცხლის შეუზღუდავი ვადა, რომლის
აღმოჩენაზეც ფიქრობდა მკვლევარი პონს დე ლეონი, როდესაც იგი ეძებდა
„ახალგაზრდობის ელექსირს“ .

კორპორაციის ნაკლოვანებები დაკავშირებულია გადასახადებთან . კორპორაციის მოგება

ექვემდებარება ორმაგ დაბეგვრას . კომპანია იხდის გადასახადებს მისი მოგებიდან და
აქციონერი ასევე იხდის გადასახადს, როდესაც ის იღებს მოგების კუთვნის წილს ნაღდი
ფულით, დივიდენდების სახით. ასევე, ნაკლოვანებები უკავშირდება რეგისტრაციის
დროის ხანგრძლივობას და ბიუროკრატიასთან დაკავშირებულ პრობლემებს.
კორპორაციის დაფუძნება არის უფრო რთული, ვიდრე ერთპიროვნული მფლობელობის
ან ამხანაგობის.

ორმაგი დაბეგვრა - ერთი და იმავე შემოსავლის ორჯერ დაბეგვრა. მისი კლასიკური

მაგალითია კორპორაციული საშემოსავლო გადასახადი და აქციონერის შემოსავლის
დაბეგვრა საშემოსავლი გადასახადით დივიდენდის გაცემისას .

შეზღუდული პასუხისმგებლობის კომპანიები (LLC)- არის ბიზნესორგანიზების ჰიბრიდი,

რომელიც აერთიანებს კორპორაციის და ამხანაგობის საუკეთესო ასპექტებს . იგი
მფლობელებს ( „წევრებად“ წოდებულებს) უწესებს კორპორატიული ტიპის შეზღუდულ
პასუხისმგებლობას და ბეგრავს ამხანაგობის ფედერალური გადასახადებით . ეს ფორმა
კარგად გამოიყენება პატარა და საშუალო ზომის კომპანიებისთვის , მას აქვს მცირე
შეზღუდვები და მეტი მოქნილობა.

შეზღუდული პასუხისმგებლობის კომპანიები ფლლობენ ოთხი კორპორაციული

თვისებიდან ერთ ან ორს (სურვილისამებ): 1.შეზღუდული პასუხისმგებლობა, 2.
ცენტრალიზებული მენეჯმენტი, 3.შეუზღუდავი არსებობა და 4. საკუთრების უფლების
გადაცემი შესაძლებლობა სხვა მფლობელების თანხმობის გარეშე .

LLC-ს წევრები არ არიან პირადად პასუხისმგებელნი რაიმე ვალდებულებაზე.ბევრი ირჩევს

ლლც ფორმას იმითვის, რომ შეინარჩუნოს ცენტრალიზებული მენეჯმენტის სტრუქტურის
ტიპი. ლლც-ის ერთი ნაკლი არის ის, რომ ასეთ კომპანიებს არ აქვთ კორპორაციული
თვისება „ არსებობის შეუზღუდავი ხანგრძლივობა“, თუმცა ბევრი შტატის კანონდებლობა
ნებას რთავს ლლც-ს გააგრძელოს თავისი საქმიანობა, თუ მისი ერთი წევრის საკუთრების
უფლება გადაეცემა სხვას ან შეწყვეტს არსებობას. ასევე , საკუთრების უფლების სრული
გადაცემა ჩვეულებრივ მოითხოვს ლლც-ს სხვა წევრების უმრავლესობის თანხმობას.

მომსახურების სფეროში მომუშავე პროფესიონალებმა, ბევრ შტატში, რომლებსაც სურთ

შექმნან ლლც, უნდა გამოიყენონ რაიმე პარალელური სტრუქტურა. ამავე შტატებში
ბუღალტრებს, იურისტებს, ექიმებს და სხვა პროფესიონალებს უფლება აქვთ შექმნან
პროფესიული ლლც-ები (PLLC) ან შეზღუდული პასუხისმგებლობის პარტნიორობა.

ბიზნეს გადაწყვეტილებების უმეტესობაზე გავლენას ახდენს პირდაპირი და ირიბი

გადასახადები. დაბეგვრის უფლებით, ფედერალურ , შტატის და ადგილობრივ
მთავრობებს დიდი ზეგავლენა აქვთ ბიზნესის და მათი მფლობელების ქცევაზე .

კორპორაციული საშემოსავლო გადასახადი

კორპორაციის დასაბეგრი შემოსავალი განისაზღვრება შემოსავლებიდან

კანონმდებლობით განსაზღვრული ყველა ხარჯების გამოქვითვით , ამორტიზაციის და
სარგებლის პროცენტების ჩათვლით. კორპორაცილი საშემოსავლო გადასახადს აქვს
დეფერენცირებული სტრუქტურა:

თითოეულ შემოსავლების ჯგუფში გამოყენებულ საგადასახადო განაკვეთს -

საშემოსავლო გადასახადის პროცენტს, რომელიც გადახდილი უნდა იყოს - ეწოდება
ზღვრული განაკვეთი.

ალტერნატიული მინიმალური გადასახადი. კომპანიებს არ მოსწონთ გადასახადის

გადახდა, ამიტომ ისინი ისწრაფვიან ყველა გამოქვითვით და უპირატესობით , რასაც მათ
აძლევთ კანონი. შედეგად, შიდა შემოსავლების სამსახურმა შემოიღო სპეციალური
მინიმალური გადასახადი იმ კომპანიებისთის, რომლებიც იყენებენ გამოქვითვებს და
შეღავებს. სპეციალურ გადასახადს ეწოდება ალტერნატიული მინიმალური გადასახადი
(AMT). გადასახადი - ალტერნატიული მინიმალური საგადასახადო შემოსავლის (ATMI) 20%
- გამოიყენება მხოლოდ იმ შემთხვევაშო, როდესაც ATM გადააჭარბებს კომპანიის
ჩვეულებრივად გამოთვლილ გადასახადს.

კვარტალური გადასახადები - სპეციფიკურად, კალენდარული წლის განმავლობაში,

კორპორაციებს მოეთხოვებათ გადაიხადონ მათი წინა ან მიმდინარე წლის
გადასახადების 25 პროცენტი მიმდინარე წელს, 15აპრილს, 15 ივნისს, 15 სექტემბერს და 15
დეკემბერს ან ამ თარიღებამდე. კომპანიამ რომელსაც აქვს აღრიცხვა კალენდარული
წლის მიხედვით, უნდა აწარმოოს გადასახადების საბოლოო გადახდა მომავალი წლის 15
მარტისთვის.

ამორტიზაცია - არის კაპიტალური, ძირითადი, აქტივების ღირებულების სისტემური

გადატანა შექმილ/წარმოებულ პროდუქციაში განსაზღვრული პერიოდის განამვლობაში .
ამორტიზაცია ამცირებს საგადასახადო შემოსავლებს, ამიტომ რაც უნდა მეტია
ამორტიზაციის გამოქვითვა, მით დაბალია გადასახადი. არსებობს წრფივი და სხვადასხვა
დაჩქარებული ამორტიზაციის მეთოდები. კომპანიების უმეტესობა იყენებს დაჩქარებული
ამორტიზაციის მეთოდს საგადასახადო მიზნებისთვის

წრფივი ამორტიზაცია - ამორტიზაციის მეთოდი, რომლის დროს კაპიტალური აქტივების

ღირებულების გადატანა ხარჯებში ხდება აქტივების სრული ამორტიზირებული დროის
განმავლობასი პროპორციულად.

დაჩქარებული ამორტიზაცია - ამორტიზაციის მეთოდი, რომლის გამოყენების დროსაც

ხდება კაპიტალური აქივების ღირებულების სწრაფი ჩამოწერა ხარჯებში , ვიდრე წრფივი
ამორტიზაციის დროს.

1986 წლის საგადასახადო რეფორმა უფლებას აძლევს კომპანიებს საგადასახადო

მიზნებისთვის გამოიყენონ დაჩქარებული ამორტიზაციის მეთოდი . ეს ცნობილია , როგორც
მოდიფიცირებული დაჩქარებული ამორტიზაციის სისტემა ( MACRS - მაკერს). მაკერსის
მიხედვით დანადგარი, აღჭურვილობა და უძრავი ქონება იყოფა რვა კლასად , რომელიც
საშუალებას იძლევა განისაზღვროს მათი მოქმედების დრო, ანუ ღირებულების აღდგენის
პერიოდი და ამორტიზაციის მეთოდი. საკუთრების კლასი, რომელშიც ხვდება ესა თუ ის
აქტივი, განსაზღვრავს ამ აქტივების ღირებულების აღდგენის პერიოდს ან აღწერილ
პერიოდს საგადასახადო მიზნებისთვის. მოქმედების ეს ვადა შეიძლება განსხვავდებოდეს
შესაბამისი აქტივების ვარგისიანობის ან ეკონომიკური სიცოცხლისუნარიანობის
მიხედვით.
საბალანსო შემცირებადი ამორტიზაცია - რომლის დროსაც აქტივების საბალანსო
ღირებულება მცირდება ფიქსირებული პროცენტით ყოველი წლის დასაწისში . ამ დროს
აქტივების ნარჩენი ღირებულებიდან იქვითება „ფიქსირებული პროცენტი “ (შეძენის
ღირებულებას გამოკლებული დაგროვებული ამორტიზაცია). ამორიზაციის გამოქვითვა
ხდება წლის დასაწყისში.

მოდიფიცირებული დაჩქარებული ამორტიზაციის სისტემა გამოიყენება 3, 5, 7, და 10

წლიანი კლასების აქტივებისთვის. ეს მეთოდი შემდეგ გადადის წრფივ ამორტიზაციის
მოთედოზე ნარჩენი არაამორტიზირებული საბალანსო ღირებულებისთვის.

დაბეგვრის შემსუბუქების „დროებითი“ დადგენილება. 2003 წლის მაისში პრეზიდენტმა

ბუშმა ხელი მოაწერა ეკონომიკის სტიმულირების კანონს - დასაქმების , ზრდის და
დაბეგვრის შემსუბუქების 2003 წლის აქტს (JGTRRA).

სარგებლის/პროცენტის ხარჯი - დივიდენდების საპირისპიროდ . კორპორაციის

ვალდებულებებზე გადახდილი პროცენტები განიხილება როგორც ხარჯები და
გამოიქვითება შემოსავლებიდან.