ბიზნესის ორგანიზაციულ-

სამართლებრივი ფორმები

საგანი: ბიზნესისა და სამართალმცოდნეობის

კურსი:1
 ბიზნესის დაწყების ერთ-ერთ წინაპირობას ბიზნესის რეგისტრაცია
წარმოადგენს. ამ მიზნით საჭიროა საქართველოს
კანონმდებლობით დადგენილი ორგანიზაციულ-სამართლებრივი
ფორმის შერჩევა და შესაბამისი პროცედურების გავლა.

„მეწარმეთა შესახებ“ კანონით განსაზღვრულია შემდეგი

ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმები:
 ინდივიდუალური საწარმო;

 შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (შპს);

 სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (სპს);

 კომანდიტური საზოგადოება (კს);

 სააქციო საზოგადოება (სს);

 კოოპერატივი.
საქართველოს კანონი მეწარმეთა
შესახებ

 miRebulia 1994 wlis 28 oqtombers

 1994 – 2011 wlebSi ganxor cielebulia 36 cvlileba

 კანონის მოქმედების სფერო

 kanoni awesrigebs samewarmeo saqmianobis subieqtTa

samarTlebriv formebs

 samewarmeo saqmianobad miiCneeva marTlzomieri da

araerTjeradi saqmianoba, romelic xorcieldeba mogebis
miRebis mizniT damoukideblad da organizebulad
 organizaciul-samarTlebrivi formebi 2013 wlis 1 dekembris mdgomareobiT

სუბიექტთა
ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმა %
რაოდენობა
ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმების მიხედვით
(2013 წლის 1 დეკემბრის მდგომარეობით)

სულ 568208 100

კომერციული იურიდიული პირები 145698 25.6
სოლიდარული პასუხისმგებლო­ბის საზოგადოება 2742 0.5
(სპს)
კომანდიტური საზოგადოება 185 0

შეზღუდული პასუხისმგებლო­ბის საზოგადოება (შპს) 137903 24.2

სააქციო საზოგადოება 2239 0.4

კოოპერატივი 2629 0.5

არაკომერციული (არასამეწარმეო) იურიდიული 19565

3.4
პირები

ინდივიდუალური მეწარმე 392940 69.2

ფილიალი, წარმომადგენლობა, სხვა 3843 0.7
1. სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება - არის
საზოგადოება,
რომელშიც რამდენიმე პირი (პარტნიორი) ერთობლივად, ერთიანი
საფირმო
სახელწოდებით ეწევა სამეწარმეო საქმიანობას და საზოგადოების
ვალდებულებებისათვის კრედიტორების წინაშე პასუხს აგებს, როგორც
სოლიდარული მოვალეები, – მთელი თავისი ქონებით, პირდაპირ და
უშუალოდ.
1. კომანდიტური საზოგადოება არის საზოგადოება, რომელშიც რამდენიმე
პირი ერთიანი საფირმო სახელწოდებით ეწევა სამეწარმეო საქმიანობას, თუ
საზოგადოების კრედიტორების წინაშე ერთი ან რამდენიმე პარტნიორის
პასუხისმგებლობა განსაზღვრული საგარანტიო თანხის გადახდით
შემოიფარგლება – შეზღუდული პარტნიორები (კომანდიტები), ხოლო სხვა
პარტნიორების პასუხისმგებლობა შეზღუდული არ არის – სრული
პარტნიორები (კომპლემენტარები).
 კოოპერატივი არის წევრთა შრომით საქმიანობაზე დაფუძნებული ან
წევრთა მეურნეობის განვითარებისა და შემოსავლის გადიდების მიზნით
შექმნილი საზოგადოება, რომლის ამოცანაა წევრთა ინტერესების
დაკმაყოფილება და იგი მიმართული არ არის უპირატესად მოგების
მიღებაზე.

შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება არის საზოგადოება,

რომლის პასუხისმგებლობა მისი კრედიტორების წინაშე შემოიფარგლება
მთელი მისი ქონებით. ასეთი საზოგადოების დაფუძნება შეუძლია ერთ
პირსაც.
 სააქციო საზოგადოება არის საზოგადოება, რომლის კაპიტალი
დაყოფილია
წესდებით განსაზღვრული კლასისა და რაოდენობის აქციებად. აქცია არის
არამატერიალიზებული სახელობითი ფასიანი ქაღალდი, რომელიც
ადასტურებს სააქციო საზოგადოების ვალდებულებებს პარტნიორის
(აქციონერის) მიმართ და აქციონერის უფლებებს სააქციო საზოგადოებაში.
სააქციო საზოგადოების წესდებით შეიძლება განისაზღვროს ის
ღირებულება, რომელზე ნაკლები ღირებულებითაც დაუშვებელია ამ
კლასის აქციების პირველადი განთავსება (აქციების ნომინალური
ღირებულება).

სააქციო საზოგადოების პასუხისმგებლობა მისი კრედიტორების

წინაშე შემოიფარგლება მთელი მისი ქონებით. სააქციო საზოგადოების
აქციონერი პასუხს არ აგებს სააქციო საზოგადოების
ვალდებულებებისათვის. სააქციო საზოგადოების დაფუძნებისას კაპიტალი
შეიძლება განისაზღვროს ნებისმიერი ოდენობით.
 მეწარმის მოტივაცია სამართლებრივი
ფორმის შერჩევის დროს

 rogori iqneba misi piradi pasuximgebloba

 vis gaaCnia gadawyvetilebebis miRebis ufleba da rogor nawildeba riskebi
 rogoria biznesis wamowyebisTvis saWiro xarjebi
 sajaroa Tu ara kompaniis finansuri informacia
 rogor ibegreba biznesi
 ra Sansebia finansebis mopovebis
 rogoria firmis sicocxlis xangZlivoba da razea is damokidebuli
 რეგისტრაცია

 sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registracias axorcielebs

registraciaze uflebamoisili saxelmwifo dawesebuleba

 registraciis momentSi samewarmeo reestrSi Seitaneba saTanado

Canawerebi

 samewarmeo reestrSi Setanili monacemebi sajaroa

 უ პირატესობები ნაკლოვანებები

- ბიზნესის დაწყების და - ეფუძნება მცირე კაპიტალს

მართვის მარტივი
პროცესი - შეუზღუდავი პასუხისმგებლობა
(გაკოტრების შემთხვევაში მფლობელი
- სწრაფი პასუხს აგებს საკუთარი ქონებით)
გადაწყვეტილებები - სირთულე დაფინანსების მოპოვებაში
(როგორ გადაანაწილოს
რესურსები, დრო, - უფრო მგძნობიარეა გარე ფაქტორების
ინდივიდუალური მუშახელი და ა.შ) მიმართ და რესურსების სიმცირის გამო
საწარმო თავად ნაკლებად შეუძლია მატზე
- მიღებული მოგება არის ზემოქმედება
მთლიანად მისი და
თვითონ იღებს - საწარმო დამოკიდებულია ერთი ადამიანის
გადაწყვეტილებას უნარზე ადა ტალანტზე, მაღალია შეცდომის
მოახდინოს დაშვების ალბათობა
რეინვესტირება თუ
გამოიყენოს პირადი - განათლების დაბალი დონე მარკეტინგში,
მენეჯმენტში, ბიზნესის სტრატეგიულ
მიზნით დაგეგმაში, ბაზრის კვლევების არ ჩატარება
- არა აქვს ფინანსური
ანგარიშის
წარმოდგენის
ვალდებულება

- ბიზნესი არის ადვილად

კონტროლირებადი
 უ პირატესობები ნაკლოვანებები

- აქვს ჩამოყალიბებული - შესაძლო კონფლიქტი

სტრუქტურა (დირექტორი, პარტნიორებს შორის
აღმასრულებელი
დირექტორი და ა.შ) - ერთი პარტნიორის შეცდომის
გამო პასუხისმგებლობა
ეკისრება ყველა პარტნიორს
შეზღუდული - პასუხს აგებს მხოლოდ
პასუხისმგებლობის საკუთარი ქონებით - სააქციო საზოგადოებასთან
საზოგადოება შედარებით შეზღუდულია
- მართვაში ძირითადად ინვესტიციების მოზიდვაში
მონაწილეობს რამდენიმე დაკრედიტებაში
პარტნიორი
- უფრო რთულად სამართავი
- კრედიტს იღებს და ვიდრე ინდივიდუალური
დაფინანსებას მოიპოვებს საწარმო
მარტივად ინდივიდუალურ
საწარმოსთან შედარებით

- ნაკლები
ადმინისტრაციული და
ბიუროკრატიული
ფორმალობები
 უ პირატესობები ნაკლოვანებები

- ჩამოყალიბებული სტრუქტურა და
კორპორაციული მართვა

- კრედიტს იღებს და დაფინანსებას - მართვის სირთულე, რაც

გამოიხატება ,
მარტივად მოიპოვებს ყველა სხვა გადაწყვეტილებების
ტიპის ორგანიზაციასთან შედარებით რთულად
სააქც იო შედარებით მიღებაში, ახალ
მიმართულებაზე
საზ ოგადოებ - გაკოტრების დაბალი რისკი და ნაკლებად მობილურად
ა განვითარების შესაძლებლობები გადაწყობაში და.ა.შ.

- SezRuduli pasuxismgebloba - ბიუროკრატიულობა და

ფორმალობები
- aqciebis struqtura mimzidvelia
investorebisTvis - ვალდებულებები
საზოგადოების და ყველა
დაინტერესებული
- aqciebi saukeTeso kadrebis mozidvaSi
მხარეების წინაშე
exmareba

- aqciebis Tavisuflad gadacema. აqcionerebs

SeuZliaT nebismier dros gayidon an sxvas
gadascen aqciebi, garda
განსაკუთრებული SemTxvevisa.
 მსოფილიო პრაქტიკა სააქციო
საზოგადოების შემთხვევაში

 სააქციო საზოგადოება შესაძლებელია იყოს

სახელმწიფო, კერძო და კომბინირებული

 სააქციო საზოგადოება შეიძლება იყოს ღია და

დახურული
 მსოფილიო პრაქტიკა სააქციო
საზოგადოების შემთხვევაში

მართვის სტრუქტურის სტანდარტული მოდელი

 აქციონერები

 დირექტორთა საბჭო

 აღმასრულებელი დირექტორი

 დეპარტამენტების დირექტორები

 თანამშრომლები
 როგორ დავადგინოთ ფირმის ზომა?

 ბრუნვა

 წარმოების ღირებულება

 ათვისებული კაპიტალი

 დასაქმებული ადამიანების რაოდენობა

mcire paradoqsi:

iseT organizaciaSi, romelic warmoebisTvis axal teqnologias iyenebs, SeiZleba dasaqmebuli

adamianebis raodenoba naklebi iyos, sawarmoebis Rirebuleba ki meti
 შესაძლებელია თუ არა მცირე ფირმის
ზრდა?
 SeiZleba zrda menejmentis kerZo interesebSi Sediodes Tuki isini amis Sedegad
gaumjobesebul samuSao pirobebs( anazRaureba, stabiluroba) moelian
 bazari an industria romelSic firma moRvaweobs viTardeba da zrda bazris SenarCunebisTvis
aucilebeli xdeba
 zrda saSualebas aZlevs firmas meti mogeba miiRos
 zrda firmebs diversifikaciis saSualebas aZlevs, risi meSveobiTac riskebis gadanawileba
xdeba
 produqtis kvleva da ganviTareბa mxolod didi firmebisTvis aris xelmisawvdomi
 zrda SeiZleba organizaciis TavdacviTi strategia iyos da konkurentebis moqmedebebidan
gamomdinareobdes.
 ზრდის მეთოდები

F
firma SeiZleba gaizardos Signidan an Serwymis da STanTqmis Sedegad

 Serwyma - nebayofilobiTi, saerTo interesebi. erTiandebian da ayalibeben axal

iuridiul formas.

 STanaTqma – - mtruli, aqcionerTa gadmobireba, sakontrolo paketis xelSi

Cagdeba.
 ra sargebloba moaqvs Serwymas da
STanTqvas

უპირატესობები

 swrafia da warmadoba Zalian swrafad izrdeba

 ukve Camoyalibebuli sistema da menejmenti
 aRar aris saWiro damatebiT aqciebis gamoSveba Tanxebis mosazidad
 kopaniis qonebis SeZena ufro iafia, vidre axali warmoebis gakeTeba

ნაკლოვანებები
 კონფლიქტები
 გართულებული მართვა
 გმადლობთ
ყურადღებისათვის