Bài review thang thuốc hoắc hương chính khí tán trong điều trị

Covid-19 ở Trung Quốc

Mục đích: mục tiêu của bài báo reivew này là cung cấp thông tin cập nhật về dược lý và
nghiên cứu lâm sàng về thang thuốc trong điều trị COVID-19, thảo luận các kết quả nghiên
cứu và ứng dụng tốt hơn guideline và các bài báo nghiên cứu khoa học thuốc thang trong điều
trị COVID-19.
Phương pháp: Bài review tổng hợp các nghiên cứu liên quan từ năm 2000 đến năm 2020 về
HHCKT, bao gồm cách sử dụng, liều lượng, cơ chế, tác dụng chữa bệnh và biện pháp phòng
ngừa, được thu thập từ dược điển, các bài báo thông qua thư viện và các dữ liệu (bao gồm
PubMed, CNKI, Google Scholar, Web of Science, và Elsevier).
Thành phần HHCKT:
Hoắc hương (bỏ đất)      
Tô diệp              
Bạch chỉ              
Cát cánh             
Bạch truật           
Hậu phác            
Bán hạ khúc       
Đại phúc bì         
Phục linh (bỏ vỏ)          
Trần bì (bỏ lớp trắng)            
Cam thảo
Công dụng: giải biểu hóa Thấp, lý Khí hòa trung
Chỉ định của HHCKT
HHCKT được sử dụng trị ngoại cảm Phong Hàn nội thương Thấp trệ.
Được dùng trong giai đoạn quan sát lâm sàng COVID-19 và giai đoạn đầu (trường hợp nhẹ).
Các triệu chứng chỉ định bao gồm mệt mỏi, nhức đầu và chóng mặt, đầy bụng và chướng
bụng, nôn mửa và tiêu chảy.
Phân tích bài thuốc
Quân (hoắc hương): phương hương hóa Thấp, lý Khí hoà Trung kiêm giải Biểu
Thần:
+ Bán hạ khúc, trần bì: lý Khí táo Thấp, hòa Vị giáng nghịch chỉ ẩu
+Phục linh, bạch truật: ích Khí kiện Tỳ, giúp vận hóa Thủy Thấp
Tá:
+ Tô diệp, bạch chỉ: giải bBểu tán Hàn hóa Thấp
+ Cát cánh: tuyên lợi Phế-Khí.
+ Đại phúc bì, hậu phác: hành Khí hóa Thấp.
Sứ (cam thảo): điều hòa các vị.
Nghiên cứu dược lý HHCKT
Các nghiên cứu dược lý hiện đại đã phát hiện ra rằng HHCKT có các tác dụng kháng vi rút,
chống viêm và điều hòa miễn dịch, cải thiện triệu chứng tiêu hóa và các đặc tính khác.
Nghiên cứu lâm sàng HHCKT
Các nghiên cứu lâm sàng hiện đại đã chỉ ra rằng HHCKT có tác dụng điều trị chống lại các
bệnh do virus, chẳng hạn như nhiễm trùng đường tiêu hóa, cúm, nhiễm trùng đường hô hấp
trên (URI) và viêm ruột do virus. Chương trình chẩn đoán và điều trị hội chứng hô hấp cấp
tính nặng (SARS) (2004) (Chinese Medical Association and China Association of Chinese
Medicine, 2004) khuyến cáo rằng HHCKT có thể được sử dụng trong giai đoạn xẹp phổi tiến
triển.

Tên thuốc Tác dụng dược lý Cơ chế Ứng dụng Hiệu quả
lâm sàng điều trị
Hoắc hương Điều hòa miễn dịch Ức chế LPS và Trẻ em Chống tiêu
chính khí và cải thiện chức epithelial barrier viêm ruột chảy ngắn
tán năng tiêu hóa disorder, quy định do nhiễm hạn và toàn
biểu hiệu rotavirus phát ở trẻ
proinflammatory nhiễm
cytokine của đại thực rotavirus (Ma
bào (Wang et al. 2012) and Wang,
Cải thiện thymus 2012)
coefficient, spleen
coefficent, nồng độ
IgG ở chuột (Li et al.,
2017)
Điều hòa cân bằng
CD4+ và CD8+, giảm
nồng độ IL-2, IL-10,
IL-1β và TNF-α (He et
al., 2006)
Cải thiện nồng nộ NO
trong huyết thanh ở
chuột, giảm nồng độ
5-HTl giảm điều hòa
nồng độ motilin và
colonic somatostatin
(Huang et al., 2016)
 Kháng virus Ức chế Avian Cúm Kéo dài thời
Influenza Virus gian hạ sốt,
H5N1điều hòa tiêu giảm đau cơ,
hóa (Liu, 2009) mệt mỏi
(Han, 2016)
Ức chế Vibrio Cảm lạnh Hạ sốt, nghẹt
parahaemolyticus, mũi, chảy
Candida albicans, nước mũi, tự
Staphylococcus hãn, đau đầu,
aureus, và ho khạc đàm,
Streptococcus mệt mỏi, suy
pneumoniae nhược, đau
(Zhang, 2013) khắp người,
và các triệu
chứng cảm
lạnh khác
(Wu, 2010;
Zhao et al.,
2017)
Viêm dạ Cải thiện
dày ruột triệu chứng
cấp (Yu et al,
2019)

Cách dùng và liều lượng

Thuốc nang (viên): uống 4 viên, 2l/ngày
Tán: tán bột mịn, uống 6g với nước Gừng và Đại táo (kiện Tỳ hòa Vị).
Thang: sắc uống (Hậu phác bỏ vỏ thô, chích gừng)
Phản ứng có hại (ADR)
Ban xuất huyết, sốc, hen suyễn, tắc ruột, xuất huyết đường tiêu hóa trên, hạ đường huyết ở trẻ
em, co giật ở trẻ sơ sinh.
Khuyến cáo khi dùng
1) Tránh dùng các loại thuốc bổ trong thời gian sử dụng thuốc.
2) Nên dùng bữa nhẹ trước khi sử dụng thuốc.
Được tóm tắt và kham khảo từ
Zhuang, Wei, et al. "Chinese patent medicines in the treatment of coronavirus disease 2019
(COVID-19) in China." Frontiers in pharmacology 11 (2020): 1066.
Bài giảng phương thuốc trừ Thấp-Ths. Lê Thu Thảo (giảng viên bộ môn nội Đông y-
ĐHYDTP.HCM)