Fetalvero, Jaymielle S.

Ocampo, Riniella Charise R.

Tugon ng Gobyerno sa Pandemya dulot ng COVID-19

Samu’t saring batikos ang natanggap ng pamahalaan ng Pilipinas patungkol sa

tugon nito sa banta ng COVID-19. Noong December 2019, ang unang kaso ng COVID-
19 ay naitala sa Wuhan, China. Sa panahong ito, nirerekomenda na ng publiko na mag
patupad ng “entry ban” ang Gobyerno mula sa mga taong nanggagaling sa lugar na
Wuhan, China kung saan nagsimula ang nasabing nakamamatay na sakit. Ngunit ang
tugon ng mga opisyal ng pamahalaan, kung magpapatupad ng entry ban laban sa mga
Chinese, kukuwestionin ng China kung bakit sila lang ang bansang ipinagbabawal na
pumasok sa Pilipinas sa kabila ng maraming bansa na may mga naitala na din ng
kasong COVID-19. Dahil dito, 135 na mga tao galing Wuhan ang nakapasok sa
Pilipinas upang maiwasan ang lockdown sa kanilang bansa. Noong February 2,
nakumpirma na nga ang unang kaso ng COVID-19 sa Pilipinas.

Ayon sa report ng Rappler, ipinahayag ng mga Pilipino ang kanilang

pagkadismaya sa pamahalaan dahil sa pagtanggi nito na magpatupad ng entry ban
mula sa mainland ng China. Makikita sa mga social media platforms ang kanilang mga
reaksyon, iilan dito ang, “This government failed to protect its people from #nCoV.
Gobyerno talaga ang papatay satin”, “Sa totoo lang, hindi coronavirus ang papatay
sating lahat. yung pagiging incompetent at pagiging negligent ng gobyerno natin yung
papatay satin”, at “Ban all flights. Forget about diplomacy and tourism. If other countries
can do it, why can’t we? Hindi tayo evacuation center ng China”. Pagkalipas ng isang
buwan, dito pa lamang nag deklara ang Pangulong Duterte ng lockdown o community
quarantine sa buong Luzon.

Sa kabila ng pagpapatupad ng lockdown sa bansa, patuloy na dumami ang kaso

ng COVID-19. Dahil dito, humarap ang Pilipinas ng samu’t saring problema sa
pagtugon sa public health emergency. Nagkulang ang mga kama sa mga hospital, pati
na ang mga doctor dahil sa hindi ma-kontrol na bilang nga mga taong nagkakaroon ng
COVID-19. Sa average, mayroon lamang ang Pilipinas nang 10 hospital beds at 6 na
doctor para sa 20,000 na tao. (Amit et al., 2021) Dagdag pa niya, ang mga disaster
preparedness plans ng mga LGU (local government unit) ay nararapat lamang para sa
mga natural na sakuna at hindi ito nababagay sa epidemya.

Sa papel na ito, aming tatalakayin kung ano ang naging epekto ng COVID-19 sa
bansa at ating sasagutin kung naging sapat ba o nagkulang ang gobyerno sa pagtugon
sa pandemya sa ilalim ng administrasyong Duterte.

Sa mga nagdaang buwan, isinailalaim ang mga rehiyon sa bansa sa iba’t ibang
lebel ng mga community quarantine, ito ang mga, Enhanced Community Quarantine
(ECQ), Modified Enhanced Community Quarantine (MECQ), General Community
Quarantine (GCQ), at Modified General Community Quarantine (MGCQ). Maraming
umaray na maliliit na negosyante at manggagawa dahil kasama sa panukalan ng mga
community quarantine na hindi maaring magbukas ang mga ilang establisyemento na
naging resulta ng kanilang pagkalugi at pagtanggal sa kanilang mga trabahador. Ayon
kay Dayrit (2020), propesor sa Ateneo de Manila University School of Medicine and
Public Health, mabisa ang mga community quarantine upang bagalan ang pagkalat ng
sakit na COVID-19, ngunit hindi talaga ito mapipigilan kahit na perpekto pa ang
pagpapatupad nito. Dagdag pa ni, Dra. Abeyasinghe (2020), kinatawan ng World Health
Organization Philippines, ang mga community quarantine ay dapat ipatupad kasama ng
iba pang mga hakbang tulad ng mass testing, contact tracing, at pagdistansya mula sa
ibang tao upang maging epektibo ito. Ngunit, sa kabila ng mga rekomendasyong ito,
walang naitalagang programa ang pamahalaan para sa mass testing dahil sa mga
limitadong testing kit.

Tugong Pangkalusugan: COVID-19 at ang mga Health Care Professionals

Ang
Tugong Pang Ekonomiya ng Administrayong Duterte: Ang Ekonomiya ng Bansa
sa Gitna ng Pandemya

Humarap ang Pilipinas sa problemang ekonomiya, nasa milyong Pilipino ang

nawalan ng trabaho at kabuhayan. Ayon sa ulat ng Philippine Statistics Authority o
PSA, lumagpak sa negative 9.5 percent ang Gross Domestic Product o GDP noong
nakaraang taon at ito na raw ang pinakamababang gdp na nakamit ng bansa mula
nang matapos ang World War II. Ang diwang ito ay pinatutunayan sa pag-aaral na
isinagawa ni Estadilla (2020) kung saan pinagtibay nito na bago pa man nagkaroon ng
krisis pangkalusugan ang ating bansa ay nakarararanas ng magandang silakbo ng ating
ekonomiya sa mga nakalipas na taon. Sa isang buong taon, o tinatawag na “annual
sustained growth” ang Pilipinas ay nakapagkamit ng 6.4% mula sa taong 2010
hanggang 2018, at inaasahan pa ang pagtaas nito ayon sa datos ng World Bank.

Ayon pa kay Estadillas (2020) ang progresibong takbo ng ekonomiya ay sa

matinding hatak na hatid ng mga serbisyong sektor at kaugnay na negosyong pinansyal
na ipinagtibay ng proyekto ng Administrasyong Duterte na patungkol sa Polisiyang pang
Ekonomiya na “Build, Build, Build project” subalit ang tigpo nitong pagtaas, at proyekto
ay binago ng iba’t-ibang ahensyang patungkol sa ekonomiya ng bansa. Karagdagan,
nang dahil sa pagkasira ng lokal na produksiyon at pagkonsumo, at ang pagdepende sa
ekonomiyang pang internasyonal tulad ng sa US, China at iba pa, ang Asian
Development Bank o ADB, inaasahan ang pagbaba ng 2.0% ng pagusbong ng
ekonomiya sa Pilipinas. Ito’y nakuha mula sa progresibong ekonomiya sa taong 2019
na nagkaroon ng 6.4% na pagtaas. Ngunit mula rito, inaasahan na magkaroroon ng
malaking pagbawi ng 6.5% porsyento sa taong 2021 kung mapipigil ang virus sa Hunyo
ng 2021.

Hindi maitatago ng Gobyerno na isa ang ating Ekonomiya ang tunay na

mapipinsala sa pagkakaroon ng krisis pangkalusugan na ito. Ngunit sa argumento ni
Estadillas (2020), kung magkakaroon ng tamang polisiya, ang epekto ng pandemyang
ito ay mababawasan, lalong-lalo na kung maipatupad ang mga ito ng maayos. Ang
administrasyong Duterte ay mayroong malinaw na pananaw rito, at ‘yon ay tiyakin na
ang lahat ng Filipino ay ligtas, at ang bansang Pilipinas ay malagpasan ang pagsubok
na ito ng mayroong kakaunting pinsala. Ngunit sa argumento ni Estadillas (2020), ang
implementasyon ng Gobyerno ay magulo, at hindi organisado lalong-lalo na’t malinaw
na nayroong mga problemang nararanasan ang mga baranggay at pati na rin ang mga
munisipalidad nang dahil sa mga hindi inaasahang desisyon, at implementasyon ng
Inter-Agency Task Force na naatasan upang malutasan ang krisis na pinagdaraan ng
mga Pilipino. Dagdag pa ng iskolar, kung mayroon lamang maayos na pagpapatupad,
at nararapat ang mga taong inatasan sa tungkulin makakita tayo ng malinaw na
kinabukasan sa mga darating na buwan. Sa pag responde ng administrasyon,
nararapat lamang na siguraduhin nila na ang mahahalagang mga gamit, o pagkain sa
panahong ito ay dapat naa-acces ng lahat. Ang pagsasagawa ng palengke malapit sa
mga mamimili ay mainam na solusyon sa problema habang pinoprotektahan ang mga
mamamayan sa kanilang mga bahay.
Maituturing man na mabuti ang inflation rate sa bansa ay kontrolado pa mula
2.4% porsyento, at patuloy na pagbabantay, at ang mga kagamitang ginagamit ay
narapat lamang na nakahanda. Sa panahong ito na ang pagkonsumo ay hinihikayat,
ang pagtaas ng mga presyo ng mga bilihin ay hindi dapat isulong. Mula rito,
ipinapahayag na nararapat lamang na masigurado ng gobyerno na kapag natapos ang
pandemyang ito, ang mga prodyuser ay hindi dapat manamantala upang mabawi ang
kanilang pagkalugi.
Bilang karagdagan, nararapat lamang na siguraduhin ng administrasyon na
patuloy ang “Build, build, build project”, sapagkat ito’y nakapagbibigay ng trabaho, at
nakapagpapalago ng ating ekonomiya. At bilang pagtatapos, sa pamamagitan ng
maayos na daloy ng komunikasyon, at pakikipagtulungan ng iba’t-ibang ahensya sa
bansa, nasyonal man o lokal na ahensyang pang ekonomiya, at sa pagkakaisa ng mga
Filipino, ang problema sa sistemang pangkalusugan at ekonomiya ay masosolusyunan.

Mula sa pag-aaral ni Estadillas (2020), makikita natin ang implikasyon na higit sa

lahat, ang ekonomiya ng ating bansa ang lubos na maapektuhan ng krisis
pangkalusugan na ito. Bilang pag-uulit, matatandaan na sa papel ibinanggit na kung
ang virus ay mapipigilan sa Hunyo ng 2021 ay magkakaroon ng maayos, at maliwanag
na bukas ang naghihintay sa mga Filipino. Ngayon ay Nobyembre na at patapos na ang
taon, Mahihinuha ang naging kalagayan ng bansa na taliwas sa pag-aaral ng ADB,
sapagkat ngayong buwan pa lamang nagkakaroon ng malinaw na pagkakabalik sa
normal ng bansa. Sa katunayan, ang paggamit ng face shield ay idineklara na ng
administrasyon bilang hindi na kinakailangan sa mga lugar na nasa Alert Level 1
hanggang Alert Level 3.
Nang dahil dito nararapat lang na ipahayag na maaring matapos ang taon na ito
na mayroon ng malinaw, at maayos na bukas ang naghihintay sa atin lalong-lalo na
kung makamit na ng bansa ang 70% porsyento ng immunity herd na isa sa mga
pangangailangang inilahad ng WHO. Sa katunayan, ang Baguio City ay nalagpasan na
ito base sa balitang isinulat ni De Vera (2021) na ang naturang syudad ay mayroon ng
75.5% porsyento ng fully vaccinated na indibidwal at noong Nobyembre 15, mayroon ng
91.74% ang nakatanggap ng unang dose ng bakuna.

Sources:

Were the Philippines’ COVID-19 responses sufficient? | East Asia Forum

Philippines: Country faces health and human rights crisis one year into the COVID-19

pandemic - Amnesty International

The Philippines’ COVID-19 Response: Securitising the Pandemic and Disciplining the

Pasaway - Karl Hapal, 2021 (sagepub.com)

Local government responses for COVID-19 management in the Philippines | BMC

Public Health | Full Text (biomedcentral.com)

SBS Language | Ekonomiya ng Pilipinas bumagsak sa pinakakamababang antas mula

1946

Philippines ignored neighbors' lessons on how to tackle coronavirus - Nikkei Asia

To contain the spread of coronavirus, Manila grapples with lockdown | Devex

TIMELINE: One year of Covid-19 in the Philippines | Inquirer News

Duterte not keen on banning travel to China amid coronavirus scare

(cnnphilippines.com)

Filipinos slam gov't, demand China travel ban amid 1st coronavirus case in PH

(rappler.com)

https://www.eubios.info/yahoo_site_admin/assets/docs/

EJAIB52020.227140931.pdf#page=50