ANG PAGBABA NG EKONOMIYA AT PAGTAAS NG PORSYENTO 

NG WALANG HANAPBUHAY SA PILIPINAS 

NANG DAHIL SA PANDEMYA 
 
 
 
 
 
 
Isang Dalumat-Sanaysay na Iniharap kay 
Binibining Mary Grace H. Gonzales 

Departamento ng mga Wika at Pangmadlang Komunikasyon  

Cavite State University - Imus Campus 

Bilang Bahagi ng Pagtupad  

Sa mga Pangangailangan para sa Kursong 

GNED12 Dalumat ng/sa Filipino 

Arisga, Shineth Ann D. 

BSBM-FMGT 2A  

Enero 20, 2021 

 
​INTRODUKSYON 

Ang  Pilipinas  ay  isang  opisyal  na  Republika  ng  Pilipinas  na  may 
malayang  estado  at  kapuluang  bansa  sa  timog-silangang  asya  na  binubuo  ito  ng 
7,641  na  pulo  na  nababahagi  sa  tatlong  kumpol  na  pulo;  ang  Luzon,  Visayas  at  ang 
Mindanao.  Patuloy  na  lumulobo  ang  populasyon  sa  Pilipinas  sa  paglipas  ng 
panahon.  Sa  unang  datos  ng  populasyon  noong  1951  umabot  lamang  ito  ng 667,612 
katao.  Sa  patuloy  na  pagdami  ng  populasyon,  umabot  na  ito  ngayong  2020, 
kasalukuyang  taon,  sa  110,393,520  milyong  katao.  Dahil  sa  patuloy  na  pagtaas  ng 
populasyon  sa  Pilipinas  naapektuhan  ang  ekonomiya  ng  bansa.  Ang  ekonomiya  ay 
binubuo  ng  sistematikong  ekonomiko sa bansa ito ay mga trabaho, puhunan, at mga 
pinagkukunang  lupain  at  ang  pagmamanupaktura,  produksiyon,  pangangalakal, 
distribusyon,  at  konsumpsiyon  ng  mga  kalakal  at  serbisyo  ng  eryang  ito.  Sa 
pamamagitan  ng  estado  ng  ekonomiya  nalalaman  kung  ang  isang  bansa  ay 
maunlad,  papaunlad  o  mahirap  ayon  sa  mga  estadistika ng ekonomiya. Maaari ring 
sabihin  na  ang  ekonomiya  ay  ang  sitwasyon  pang-kabuhayan  sa  isang  bansa.  Ang 
kawalan  ng  trabaho  ng  mga  Pilipino  ay  may  malaking  epekto  sa  ekonomiya.  Isa ito 
sa magiging dahilan para lumubog ang ekonomiya. Hindi magandang indikasyon sa 
isang  bansa  kung  ang  ekonomiya  ay  lulubog  o  bababa.  Malaki  ang  ibinaba  ng 
ekonomiya  ng  Pilipinas  dahil  sa  kawalan  ng  trabaho  nang  pagdating  ng  pandemya 
sa Pilipinas. 

Noong  ika-31  ng  Disyembre  taong  2019,  nakapagtala  ng  unang  kaso 
ng  Corona  Virus  Disease  (COVID  19)  sa  bansang  China  partikular  sa  Wuhan  na 
kung  saan  sinasabing  unang  nagmula  ang  birus  na  ito.  Ang  Coronavirus  ay  isang 
malaking  pamilya  ng mga virus na maaaring magdulot ng sakit mula sa karaniwang 
sipon  hanggang  sa  mas  malubhang  sakit  tulad  ng  Middle  East  Respiratory 
Syndrome  (MERS-CoV)  at  Severe  Acute  Respiratory  Syndrome  (SARS-CoV).  Ang 
sakit  na  ito  ay  mabilis  na  kumakalat  kapag  ikaw  ay  nakasalamuha  ng  taong  may 
sakit  sa  pamamagitan  lamang  ng  pagtalsik  ng  laway  nito.  Ayon  kay  Health 
Secretary  Francisco  Duque  III,  nakapagtala  ng  unang  kaso  sa  Pilipinas noong ika-21 
ng  Enero  sa  taong 2020 na isang Chinese na nanggaling sa Wuhan, China. Sa pagtala 
nito,  unti-unting  lumubo  ang  kaso  na  mayroon  sa  Pilipinas.  Mabilis na kumalat ang 
sakit  sa  mga  tao.  Nagdulot  ito  ng  pagkamatay  ng  libo-libong  mga  Pilipino  at 
milyon-milyon  naman  sa  buong  mundo.  Maging  ang  mga  Doctor  na  siyang 
naghahanap  ng  lunas  at  lumulunas  sa  mga  may  sakit  ng  birus  na  ito  ay  nagwakas 
din  ang  buhay  dahil  sa  Covid-19.  Nang  dahil  sa  mabilis  na  pagkalat ng birus na ito, 
nagpatupad  ang  gobyerno  ng  ibat-ibang paraan para maiwasan ang pagkalat nito sa 
bansa.  Kabilang  dito  ang  paglimita  ng  mga  taong  lalabas  ng  kanilang  bahay. 
Makakalabas lamang ang mga tao kung ang gagawin nila sa labas ay importante. 

Milyon-milyong  tao  ang  naapektuhan  ng  Corona  Virus  sa  buong 

mundo.  Maging  sa  Pilipinas  ay  mararamdaman  ang  epekto  ng  pandemya.  Kasabay 
nito  ang  pagbaba  ng  ekonomiya  sa  bansang  Pilipinas.  Dahil  sa  paglimita  ng 
gobyerno  sa  mga  taong  lalabas  ay  naapektuhan  ang  mga  negosyo  dahil  sa  kawalan 
ng  kita  at  kasama  ang  iilan  sa  mga  negosyo  na  ipinaguutos  na  ipasara  na  hindi 
naman  kasama  sa  pangunahing  kailangan  ng  mga  tao.  Nang  dahil  sa  pagsasara  ng 
mga  negosyo, ilang mga negosyante ang nalugi at libo-libong mga manggagawa ang 
nawalan  ng  trabaho.  Sa  pagkakaroon  ng  pandemya,  tumaas  ang  porsyento  ng  mga 
Pilipinong  nawalan  ng  trabaho  at  pagkakakitaan.  Kaya  naman,  nagkaroon  ng 
malaking  epekto  ito  para  bumaba ang ekonomiya sa bansa. Libo-libo ang mga taong 
naghirap dahil sa kawalan ng kita.  

Ang  gobyerno  ay  mahalagang  bigyang-pansin  ang  mga  kawalan  ng 

trabaho  sa  bansa  dahil  kung  patuloy  itong  mangyayari  ay  maraming  Pilipino  ang 
mag  hihirap,  magugutom  at  mawawalan  ng  pinagkakakitaan.  Hindi  rin  ito 
magandang  indikasyon  para  sa  bansa  dahil  kung  magpapatuloy  ang  ganitong 
suliranin  magkakaroon  ito  ng  malaking  epekto  sa  pagbaba  ng  ekonomiya  sa 
Pilipinas.  At  lalong  tataas  ang  bilang  ng  porsyento  ng  mga  Pilipinong  mawawalan 
ng  trabaho  na  hindi  maganda  para  sa  bansa.  Kung  ang  suliranin  sa  kawalan  ng 
trabaho  ay  mabigyang  pansin  at  mabibigyang  tugon  ng  gobyerno  ay  magiging 
maayos  ang  takbo  ng  ekonomiya  ng  bansa  kahit  na  sa  gitna  ng  pandemya. 
Mabibigyang  solusyon  din  ang  kahirapan  na  nararanasan  ng  mga  Pilipino  dahil  sa 
kawalan ng trabaho.  

DISKUSYON AT PAGSUSURI 

Ayon  sa  surbey  ng  Social  Weather  Station, “tumaas ang bilang ng mga 

Pilipinong  walang  trabaho  sa ikatlong kwarter ng taong 2019. Umabot ito sa mahigit 
21.5  porsyento  kumpara  sa  20.7  porsyento  noong  Hunyo  at  19.7  porsyento  noong 
Marso  2019.  Ibig  sabihin,  humigit  kumulang  sa  10  milyong  Filipino  ang  walang 
trabaho  sa  bansa”.  May  mga  dahilan  kung  bakit  tumataas  ang  kaso  ng  kawalan  ng 
sapat  na  trabaho  sa  bansa.  May  mga  estudyanteng  nakapagtapos  na  nang pag-aaral 
ngunit  hindi  agad  nakakapaghanap  ng  trabaho  dahil  sa  mga  kinakailangan  para 
makapasok  sa  isang  kompanya.  Ilan  na  dito  ay  ang  paghanap  ng  karanasan  sa 
trabaho  kahit  na  sila  ay  bagong  tapos  pa  lamang  sa  kolehiyo.  Sa  Pilipinas  ay  nasa 
sistema  pa  din  ang  endo  o  ang  pagkakaroon  ng  katapusan  sa  kanilang  kontrata. 
Madalas na ang kontrata ay hanggang 6 na buwan lamang ang tinatagal kaya naman 
ang  mga  mang-gagawang  na-eendo  ay  hindi  agad  makakapaghanap  ng  trabaho 
kaya  sila  ay  mapapabilang  sa  mga  walang  trabaho.  Isa  din  sa  mga  dahilan  ay  ang 
kanilang  edad.  Maraming  mga  kompanya  ang  naglilimita  sa  edad  na  maaaring 
makapasok  sa  kanila  kaya  naman  nagiging  balakid  ang  edad  ng  isang  tao  sa 
paghahanap  ng  trabaho.  Ayon  naman  kay  Garcia,  “daing  naman  ng  mga  may 
trabaho,  kulang  pa  rin ang kanilang sahod. Sa katunayan, itinutulak ng Trade Union 
Congress  of  the  Philippines  ang  pagtaas  ng  minimum  wage  sa  P1,245  kada  araw 
mula  sa  P537”.  Ang  mababang  sahod  ay  nagiging  sanhi  din  na isipin ng mga tao na 
huwag  na  lamang  magpakahirap  sa  trabaho  kung  hindi  naman  ito  sasapat  bagkus 
ay  mananatili  na  lamang sila na walang trabaho. Kay naman patuloy ang pagtaas ng 
mga Pilipinong walang trabaho.  

Bago  pa  man  dumating  ang  pandaigdigang  pandemya  na Covid-19 ay 

mataas  na  ang  bilang  ng  mga  Pilipinong  walang  trabaho  sa  Pilipinas. At mas lalong 
pinaigting  pa  ang  pagtaas  ng  porsyento  nang  pagdating  ng  pandemya.  Ayon  sa 
huling  datos  ng  Philippine  Statistics  Authority,  nasa  4.6  milyong  Pilipino  ang 
walang  trabaho  nitong  Hulyo.  “Sampung  porsyento  o  4.6  milyong  Pilipino  na  nasa 
labor  force  ay  walang  trabaho  o  negosyo  noong  nakaraang  Hulyo  2020.  Ang 
sampung  porsyentong  unemployment  rate  ay  mas  mataas  ng  2.2  milyon  kaysa 
bilang  ng  Hulyo  2019  na  nasa  2..4  milyon”,  ayon  kay  National  Statistician  Claire 
Dennis  Mapa.  Indikasyon  lamang  ito  na  malaki  ang  naging  epekto  ng pandemya sa 
kawalan ng trabaho sa Pilipinas.  

Dahil  sa  mga  bagong  batas  na  ipinaguutos  ng  pamahalaan  na 
limitahan  ang  mga  taong  lalabas  at  pagkakaroon  ng  kuwarentenas  sa  iba’t  ibang 
panig  ng  Pilipinas  ay  ipinagutos  ng  pamahalaan  na  ipasara  ang  mga 
establisyemento o mga negosyo na hindi pangunahing pangangailangan ng mga tao. 
Ang  mga  negosyo  na  ito  ay  ipinasara  dahil  sa  pangambang  sila  ay  magdudulot  ng 
pagkalat  ng  Covid-19  sa  kanilang  lugar.  Kaya  naman ang maraming negosyante ay 
napilitang  isara  ang  kanilang  negosyo  hindi  lamang  dahil  sa  utos  ng  pamahalaan 
bagkus  para  na  din  sa  kanilang  kalusugan.  Nagresulta  ito  nang  pagkawala  ng 
trabaho  ng  mga  manggagawa.  Milyong  manggagawa  ang  napilitang  manatili  sa 
kanilang  bahay  dahil  sa  kawalan  ng  trabaho.  Nagresulta  ito  sa  pagkaranas  ng 
kahirapan  at  pagkagutom  sa  kanilang  pamilya.  Ang  iba  ay  napipilitan  na  lamang 
manglimos  sa  ibang  tao  para  lamang  mairaos ang pagkain para sa kanilang pamilya 
at umasa sa ayuda na ibinibigay ng lokal na pamahalaan.  

Hindi  naman  ipinagsawalang  bahala  ng  gobyerno  ang  daing  ng  mga 
manggagawang  nawalan  ng trabaho. Nagbigay sila ng tulong para sa mga ito. Isa na 
dito  ang pagbibigay ng tulong ng DOLE para sa mga nawalan ng trabaho nang dahil 
sa  pandemya.  Ayon  kay  Department  of  Labor  and  Employment  Assistant  Secretray 
Tutay,  “dalawang  milyong  mangagawa  naman  ang  inaasahang  mabibigyan  ng 
ayuda  gamit  ang  P13  bilyong  ilalaan  ng  DOLE  oras  na maisabatas ang Bayanihan 2, 
ang  batas  na  maglalaan  ng  karagdagang  budyet  para  sa  Covid-19”.  Kaya  naman 
ilang  libo  din  ng  mga  manggagawa  ang  nabigyan  ng  ayuda  na  ito  at  nairaos  ang 
kanilang  pangangailangan  sa  pang  araw-araw.  Naghain  din  ang  pamahalaan  ng 
mga  trabaho  para sa mga nawalan ng trabaho o di kaya namay mga OFW na umuwi 
sa  bansa  dahil  sa  pandemya.  Sampung  libong  alok  na  trabaho  ang  ikinasa  ng 
gobyerno para sa mga manggagawang naapektuhan nang dahil sa pandemya.  

Ngunit  sa kabilang banda, maraming mga oportunidad at negosyo ang 
nagsilitawan  sa  gitna  ng  pandemyang nararanasan sa buong bansa. Ginamit ng mga 
negosyante  maging  ang  mga  manggagawang  nawalan  ng  trabaho  ang  sitwasyon 
upang  magtayo  sila  ng  kanilang  negosyo  para  makaraos  sa  kanilang 
pangangailangan.  Nang  dahil  sa  paglimita  sa  paglabas  ng  mga  tao,  naging  patok sa 
Pilipino  ang  pabili  sa  mga  online.  Sa  pamamagitan  nito  ay  makakatulong  ang  mga 
negosyante  sa  mga  tao  na  mapadali  ang  kanilang  buhay  na  hindi  na  kinakailangan 
na  magpunta  pa  sa  mismong  pamilihan  para  mabili  ang kanilang pangangailangan. 
Maganda  rin  ito  para  sa  mga  negosyanteng  magsisimula  pa  lamang  sa  kanilang 
negosyo  gamit  ang  online  dahil  hindi  kinakailangan  ng  malaking  halaga  para 
makapagtayo  ng  sarili  nilang  negosyo.  Sapat  na  ang  ilang  daan  o  ilang  libo  lamang 
para  sa  kanilang  pagpapatayo.  Dahil  sa  ito  ang  bagong  paraan  para  mapabilis  ang 
gagawin  ng  mga  mamimili  mabilis  na  pumatok  ang online business sa bansa. Isa ito 
sa  mga  paraan  na  ginamit  ng  mga  tao maging ang mga manggagawang nawalan ng 
trabaho para maharap ang hamon ng pandemya sa kanilang buhay.  
KONKLUSYON 

Sa  pagdating  ng  pandemya  sa  buong  mundo,  milyon-milyong  tao ang 

naapektuhan  nito  at  nagbago  ang  kanilang  buhay.  Isa  sa  mga  naapektuhan  ay  ang 
lakas  paggawa  na  kung  saan  milyong  Pilipino ang nawalan ng hanapbuhay dahil sa 
pagpapasara  ng  mga  negosyo  na  hindi  kasama  sa  pangunahing  kailangan  ng  tao. 
Ngunit  hindi  ito  naging  hadlang  para  mawalan  sila  ng  pag-asa  bagkus  ginamit  nila 
ang  kawalan  ng  trabaho  bilang  isang  oportunidad  na  magtayo  ng  sarili  nilang 
negosyo  na  makakatulong  sa  kanilang  pangangailangan  sa  kanilang  buhay.  Ang 
kawalan  ng  trabaho  ay  hindi  hadlang  para  magtapos  din  ang  mga  pangarap  nila 
para  sa  kanilang  buhay  at  para  sa  kanilang  pamilya.  Ang  kawalan  ng  trabaho  ay 
hindi  lamang  sa  mga  manggagawa  ang  naging  epekto  bagkus  ang  pagtaas  ng 
posyento  ng  mga  Pilipinong  manggagawa  ay  mayroong  malaking  epekto  sa 
ekonomiya  ng  bansa.  Mahihirapan  maka-ahon  ulit sa pagkalugmok ang isang bansa 
kung  ang  ekonomiya  ay  lulubog.  Maaari  pang  magkaroon  ng  malaking  utang  ang 
bansang  lubog  ang  ekonomiya  sa  mayamang  bansa  para  lamang maisalba ang sarili 
bansa.  Ang  bansang  Pilipinas ay umuunlad na bansa pa lamang at hindi pa lubos na 
maunlad.  Kaya  naman  kung  ang  ekonomiya  ng  bansang  ito  ay  lulubog 
magkakaroon  ng  iba’t  ibang  problema  sa  iba’t  ibang  aspeto  sa  bansa.  Ang  pagbaba 
ng  porsyento  ng  mga  taong  walang  trabaho ay magkakaroon ng magandang resulta 
para ekonomiya ng bansa. 

Ang  pagbubukas  ng  mga  negosyo  na  naipasara  ng  dahil sa pandemya 

ay  nagresulta  sa  pagkababa  ng  porsyento  ng  mga  manggagawang  walang  trabaho 
dahil  sa  muling  pagbubukas  nito.  Ang  pagpapaluwag  ng  mga  itinakdang  batas  sa 
gitna  ng  pandemya  ay  nagresulta  sa  pagbabalik  trabaho  ng  mga  manggagawa kaya 
naman  bumaba  ang  bilang  ng  mga  taong  walang  trabaho  sa  bansa  kumpara  noong 
unang  simula  ng  pandemya  na  kung  saan  mahigpit  ang  mga  ipinatupad  na  batas. 
Ang  pagtugon  ng  gobyerno  at  pagbibigay  solusyon  sa  kawalan  ng  trabaho  ay 
nagkaroon  ng  magandang  resulta  para  sa  mga  Pilipino.  Ang  mga  programang 
inilunsad  ng  pamahalaan  ay  nakabawas  sa  pagbaba  ng  ekonomiya.  Kaya  naman  ay 
dapat  na  bigyang  pansin  ang  ganitong  mga  suliranin  sa  bansa  dahil  hindi  lamang 
ang  mga  manggagawa  ang  naapektuhan  bagkus  kasama  na  din  ang  kalagayan  ng 
ekonomiya  ng  Pilipinas  at  hindi  magandang  indikasyon  ito  para  sa  bansa kung ang 
ekonomiya ay matuloy na bababa.  

Ang  mga  Pilipino  ay  naging  maparaan  laban  sa  hamon  ng  pandemya. 
Kahit  na  ang  panahon  na  ito  ay  hindi  inaasahan  at  hindi  na  paghandaan,  ang  mga 
Pilipino  ay  na  nanatiling  positibo  sa  pagharap  ng  mga  pagsubok  sa  gitna  ng 
pandemya.  Ang  kawalan  ng  trabaho  ay  hindi  naging  hadlang  para  maipagpaliban 
ang  mga  pangarap  nila  para  sa  kanilang  pamilya.  Ang  pagtatayo  ng  online  na 
negosyo  ay  naging  mabisang  paraan  para  sa  mga  tao  na  magkaroon ng sarili nilang 
negosyo  na  hindi  kinakailangan  ng  malaking  halaga.  Sa  pagharap  ng  pandemyang 
ito  nagturo  lamang  ito  sa  mga  tao  na  kailangan  na  laging  handa  sa  mga  pagbabago 
na kaka-harapin sa kani-kanilang buhay.  

 
 

REPERENSIYA 

ABS-CBN  News.  (2018).  Bilang  ng  mga Pinoy sa 2019, Aabot sa 1.8 Milyon. Hinango 

noong  December  28,  2018,  mula  sa 
https://news.abs-cbn.com/news/12/28/18/bilang-ng-mga-pinoy-sa-2019-aabot-sa-
108-m-popcom 

ABS-CBN  News.  (2020).  Bilang  ng  Walang  Trabaho  sa  Bansa,  Nasa  4.6  Milyon 
Nitong  Hulyo  ayon  sa  PSA.  Hinango  noong  September  3,  2020,  mula  sa 
https://news.abs-cbn.com/business/09/03/20/bilang-ng-walang-trabaho-sa-bansa
-nasa-46-milyon-nitong-hulyo-ayon-sa-psa 

ABS-CBN  News.  (2020).  Tips:  Pagsisimula  ng  Negosyo  sa  Gitna  ng  Pandemya. 
Hinango  noong  November  8,  2020,  mula  sa 
https://news.abs-cbn.com/news/11/08/20/tips-pagsisimula-ng-negosyo-sa-gitna-
ng-pandemya 

Gellesania,  J.(2020).  Negosyo  sa  Panahon  ng  Pandemya.  Hinango  noong  September 
8,  2020,  mula  sa 
https://saktonews.com/business/negosyo-sa-panahon-ng-pandemya-mga-nesgosy
ante-sa-muntinlupa-supurtado-ang-online-selling/ 

Grano,  J.D.  Divinagracia,  A.,  Albitos,  V.,  Santos,  J.R.,  Baja,  S.I.,  Fabricante,  F., 
Ortigas,  S.,  Arana,  N.,  Balin,  G.,  at  Presaldo,  L.J.,  (2020).  COVID-19  Timeline. 
Hinango noong October 10, 2020, mula sa ​https://wi-tech.org/covid-19-timeline/ 

Guzman,  R.D.  (2020).  DTI,  May  Paalala  sa  Online  Sellers  at  Shoppers  sa  Gitna  ng 
Community  Quarantine.  Hinango  noong  May  22,  2020,  mula  sa 
https://www.untvweb.com/news/dti-may-paalala-sa-online-sellers-at-shoppers-sa
-gitna-ng-community-quarantine/ 

Jordan,  A.  (2019).  Bilang  ng  mga  Pilipinong  Walang  Trabaho,  Tumaas-SWS  Survey. 
Hinango  noong  November  23,  2019,  mula  sa 
https://radyo.inquirer.net/217793/bilang-ng-mga-filipinong-walang-trabaho-tuma
as-sws-survey 

Philippine  Population  (2020)  Live.  Hinango  mula  sa 

https://worldpopulationreview.com/countries/philippines-population 

Public  Health  Emergency  Operations  Center.  Hinango  noong  April  3,  2020,  mula sa 
https://www.sccgov.org/sites/covid19/Pages/coronavirus-facts-tl.aspx