DUNG DỊCH Nước khử khoáng
1. ĐỊNH NGHĨA Nguyên tắc: cho nước đi qua cột cationit để giữ lại các cation và sau đó
Dung dịch thuốc: dạng lỏng, thành phần: dược chất (chất tan) và dung môi,
pp điều chế: hoà tan, dùng trong hay dùng ngoài.
2. ĐẶC ĐIỂM
Dung dịch nước: sẵn sàng hấp thu (nhanh), có thể hoàn toàn
Dung dịch dầu: hấp thu chậm vì phải qua QT phân tán vào dịch thể.
Dung dịch giả (keo hoặc cao phân tử): hấp thu chậm vì phải qua quá trình
phóng thích dược chất, thường là không hoàn toàn.
a. Hoạt chất
Tan hoàn toàn trong dung môi. Các tính chất lý hóa của dược chất
Sự phù hợp để pha dưới dạng dung dịch
b. Dung môi
Nước: Dẫn chất tốt cho các dạng thuốc
- Nước acid: hòa tan các alkaloid base
- Nước kiềm: hòa tan acid, chất lưỡng tính, saponin • Gốc hidrocacbon
càng dài: độ tan trong nước giảm
• Nước không hòa tan được nhựa, chất béo, alkaloid base
Nước cứng: Trong nước có chứa các muối hòa tan của ion Ca2+ , Mg2+
- Nước cứng tạm thời: chứa HCO3-
- Nước cứng vĩnh cửu: chứa Cl- , SO42-
→ Làm mềm nước cứng:
- Nguyên tắc: loại bỏ những ion kim loại Ca2+ , Mg2+ ra khỏi nước
❑ Phương pháp hóa học: làm kết tủa các kim loại có trong nước
❖ Nước cứng tạm thời
Ca(HCO3)2 → CaCO3 + H2O + CO2↑
Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 →CaCO3 + H2O
Ca(HCO3)2 + Na2CO3 → CaCO3+ NaHCO3
❖ Nước cứng vĩnh cửu CaSO4 + Na2CO3 → CaCO3 + Na2SO4
❑ Phương pháp trao đổi ion: sd 1 loại nhựa có chứa Na+ và một loại ion
khác cho vào cột lọc trao đổi ion và cho nước cần xử lý đi qua. ion này LK
với ion Ca2+ và Mg2+ mạnh hơn Na+ sẽ giữ Ca2+ và Mg2+/cột lọc, đồng thời
hòa tan Na+ vào/nước, là cách khử Ca và Mg/nước để làm mềm nước cứng
qua cột anionit để giữ lại các anion
ƯU ĐIỂM NHƯỢC ĐIỂM
Không cần nguồn nhiệt, Không đạt yêu cầu về chí nhiệt tố, có lẫn chất
thuận tiện, dễ thực hiện trao đổi ion là nhựa tổng hợp
Đạt độ tinh khiết hóa Không dùg thuốc khử khoáng để pha thuốc vô
học cao khuẩn:thuốc tiêm,tiêm truyền,thuốc nhỏ mắt,..
Nước thẩm thấu ngược (RO)
- Thẩm thấu ngược: tđ áp suất làm đảo ngược đường đi của nước qua màng
bán thấm
- Nước thẩm thấu ngược dùng để rửa ống tiêm, lọ dùng thuốc nhỏ mắt, pha
thuốc uống, thuốc dùng ngoài và dùng để điều chế nước cất
Nước siêu lọc: - Kích thước màng lọc: 0,1 – 0,001µm
- Loại bỏ: Chất có PTL lớn, Chất keo, Vi khuẩn và virus
- Không loại được: Na+, Ca2+, Mg2+,Cl-, SO42-
NƯỚC
Nước cất: Tinh khiết hóa học và vi sinh, Pha chế dạng thuốc nước
Nước khử khoáng: Tinh khiết hóa học cao nhưng không đảm bảo chỉ tiêu
vi sinh, Pha chế dd thuốc dùg ngoài, thuốc uốg, nước rửa pha chế
Nước RO: Tinh khiết: loại 80-98% ion hòa tan, loại htoàn VSV chí nhiệt tố
- Dùng làm chất kháng khuẩn ở nồng độ >10%
- Dung dịch sát trùng ở nồng độ 60 – 90% - Dm chiết xuất dược liệu
- Dung môi pha chế thuốc dùng ngoài, thuốc uống, thuốc tiêm…
Ưu điểm Nhược điểm
chất dẫn tốt, giúp hấp thu kích thích rồi ức chế TK, Độc gan, gây lệ thuộc
nhanh và hoàn toàn dược Dễ bay hơi, dễ cháy, Dễ bị oxy hóa
chất Làm đông vón protein
Isopropanol
- Dung môi cho thuốc dùng ngoài. Hòa tan tá dược dính, tá dược bao film
- Dùng diệt khuẩn: 70% dùng tiệt khuẩn phòng pha chế thuốc tiêm
Polyol:
- Glycerin: ❖ Sự biến màu
+ Glycerin khan dễ hút ẩm và kích ứng niêm mạc → glycerin dược dụng: ✔ Thường là hậu quả của các biến đổi hóa học → Biến đổi tính chất dd
chứa 3% nước ❑ Biến đổi về mặt hóa học
+ Có tác dụng diệt khuẩn: > 20% + Giữ ẩm và bám dính tốt ❖ Phản ứng oxy hóa – khử
+ Pha chế dung dịch dùng ngoài ✔ Oxy (không khí, dung môi) → đun sôi, sục khí trơ
- Propylen glycol ✔ pH → điều chỉnh pH/ dd đệm
- PEG ✔ Nhiệt độ → hạ thấp
Dầu thực vật ✔ Ánh sáng → chai, lọ màu
- Hỗn hợp các glycerid của acid béo bậc cao ✔ Kim loại nặng → hạn chế tiếp xúc/ EDTA, a.citric, a,tartaric
- Dm không phân cực, không hòa tan/nước, ít tan/ethanol (trừ dâu thâu dâu) → Dùng c.chốg oxhóa(sulfit, bisulfit, ascorbic/ascorbyl, BHT, BHA, vit
• Thường dùng: dầu lạc, dầu thầu dầu, dầu vừng. E)
• Hòa tan: long não, menthol, tinh dầu, alkaloid base, vitamin A,D,E,K ❖ Phản ứng thủy phân
Dầu khoáng ✔ Bản chất (ester, ether, amid) → thay đổi cấu trúc/ tạo phức bền vững
Tá dược (Các chất khác) ✔ pH → điều chỉnh / dd đệm (phù hợp giữa độ bền và hoạt
✔ Chất làm tăng độ tan: KI (iod), chất diện hoạt lực)
✔ Chất điều chỉnh pH: acid, kiềm… ✔ Nhiệt độ → nơi mát
✔ Chất chống OXH: muối sulfit, acid ascorbic, dinatri edetat, acid citric... ✔ Nồng độ
✔ Chất bảo quản: cloroform, nipasol, nipagin, acid benzoic, acid salicylic... ✔ Lượng nước → thay dung môi khan
✔ Chất làm ngọt: glucose, saccarose, sorbitol, saccarin, aspartam... ❖ Phản ứng racemic
✔ Chất màu, chất thơm ✔ Bản chất
3. BIẾN CHẤT VÀ PP ỔN ĐỊNH ✔ ion (H+, OH-, halogenid, acetat, carbonat)
❑ Biến đổi về mặt vật lý ✔ pH
❖ Sự kết tủa bởi các nguyên nhân → Điều chỉnh pH/ hạn chế tác nhân ảnh hưởng
- Dung môi bay hơi (dd đậm đặc) ❖ Phản ứng tạo phức
- Sự hóa muối (khi thêm những chất dễ tan vào dung dịch của chất khó tan) ✔ Chất cao phân tử (alcol polivinylic, MC, NaCMC, PEG…)
VD: muối bromid kiềm làm tủa papaverin clohydrat ✔ Bao bì
- Thay đổi môi trường - Tương tác với bao bì VD: - PVP tạo phức với sulfamid, phenobarbital
❖ Sự đông vón chất keo - MC tạo phức với paraben, tủa cloresol, phenol, thủy
- Bản chất keo - Nồng độ keo - Tác nhân bao bì thúc đẩy (pH, chất điện ngân phenyl nitrat
giải) - PEG tạo phức với paraben và sulfamid
- Sự già hóa keo trong cồn thuốc, cao thuốc ❑ Sự nhiễm vi sinh vật
→ Biến đổi về màu sắc, độ nhớt. ✔ VSV (nấm, saccharomyces, Bacillus subtilis, E.coli…)
✔ Lượng nước
✔ Không khí
✔ Nhiệt độ
✔ Nguồn dinh dưỡng
→ Chất bảo quản/ pha chế trong đk vô khuẩn