ღია შეკითხვები

#1

1. რეპროდუქტოლოგიის საგანი. ქალისა და მამაკაცის რეპროდუქციული

სისტემის გამოკვის მეთოდები

რეპროდუქტოლოგია - მედიცინის დარგია, რომელიც შეისწავლის ადამიანის

რეპროდუქციული სისტემის ნორმალურ ფუნქციონირებას, რეპროდუქციული სისტემის
პათოლოგიას (პირველ რიგში უშვილობას, როგორც მამაკაცის ასევე ქალის) და
სხვადასხვა ასაკობრივ პერიოდში განვითარებული რეპროდუქციული დარღვევების
პროფილაქტიკას, რაც შეეხება გამოკვლევის მეთოდებს უპირველესია, ანამნეზის
შეკრება, ჰორმონალური კვლევა, ულტრასონოგრაფია; ჰისტეროსალპინგოგრაფია,
დიაგნოსტიკური ლაპარასკოპია.

2. უნაყოფობა: დეფინიცია, გამომწვევი მიზეზები, გავრცელება, რისკ-

ფაქტორები:

უნაყოფობა (ლათ.სტერილიტას)-მედიცინაში განისაზღვრება როგორც, რეპროდუქტიული

ასაკის წყვილის უუნარობა, ჩასახონ ბავშვი რეგულარული   სქესობრივი ცხოვრების შედეგად
კონტრაცეფციის გარეშე.                                                        
არჩევენ უნაყოფობის რამდენიმე სახეს  ქალის, მამაკაცის, ორმხრივი, თანდაყოლილი,
შეძენილი, დროებითი და მუდმივი. ამასთანვე არჩევენ პირველად და მეორად უნაყოფობას. 
პირველადია - როცა წყვილებს  შორის  არასოდეს  ჰქონია  ადგილი  ბავშვის  ჩასახვის
პროცესს. მეორადია (შეძენილი) - როცა  წყვილებს  შორის  ადგილი  ჰქონდა  ჩასახვის 
პროცესს  (შედეგის მიუხედავად), მაგრამ  ამის  შემდგომ  ჩასახვა  აღარ  ხდება. გამომწვევი
მიზეზები შეიძ₾ება იყოს: როგორც გენეტიკური ისე შეძენლილ: ფუნქციურ (ენდოკრინულ)
უნაყოფობას; ორგანულ უნაყოფობას; იმუნურ უნაყოფობას; გენეტიკურ უნაყოფობას; უცნობი გენეზის
უნაყოფობას. ფუნქციური უნაყოფობა

გამომწვევი მიზეზები
sqesobrivi kavSiri uSualod ovulaciamde maqsimalurad zrdis dafexmZimebis albaTobas.

spermatozoidebis sicocxlisunarianoba qalis sasqeso gzebSi 5 dRemdea

gaunayofierebis SemTxvevaSi kvercujredi icocxliunarianoba 24 saaTs Seadgens.

რისკ-ფაქტორები-

 ენდოკრინოლოგიური დაავადებები

 ჭარბი წონა და სიმსუქნე

 ხანდაზმულობა (+35 წელი)

 მცირე მენჯის ღრუს ანთებითი დაავადებები

 არასწორი და არასრულფასოვანიკვება
 თამბაქოს, ალკოჰოლის, ნარკოტიკების და სხვა ტოქსიკური ნივთიერებების მოხმარება
 გავრცელება
 წყვილების სავარაუდო 15% -ს ჩასახვის პრობლემა შეექმნება. (UCLA ჯანმრთელობა,
2020)
 გლობალურად, 48.5 მილიონი წყვილი განიცდის უნაყოფობას. ( რეპროდუქციული
ბიოლოგიური ენდოკრინოლოგია , 2015)
 მამაკაცებში დაახლოებით 9% და 15-დან 44 წლამდე ქალების 10% აღნიშნავს უშვილობის
პრობლემას შეერთებულ შტატებში. 

#2
1. ოვულაციის ინდუქცია. ჩვენებები, ეფექტურობა, გართულებები

ოვულაციის ინდქცია ეს არის (საკვერცხეების მედიკამენტოზური სტიმულაცია) ბუნებრივი

გზით ორსულობის დაგეგმვის ერთ-ერთი გავრცელებული მეთოდია. მედიკამენტოზური
სტიმულაციისას პაციენტებში, რომელთაც ოვულაცია დარღვეული აქვთ (ანოვულაცია),
ოვულაციის გამოწვევა მედიკამენტების გამოყენებით ხდება და ორსულობის შანსი იზრდება.

ჩვენებები:

 როდესაც ქალს არარეგულარული, ანოვულაციური ციკლი აქვს

 თუ წყვილს 1 ან მეტი წლის განმავლობაში, დაუცველი სქესობრივი კონტაქტი
აქვს, მაგრამ ორსულობა არ დგება
 ქალი იმყოფება პრემენოპაუზაში
 ოვარიალური რეზერვი მწირია
 არსებობს უცნობი გენეზის უნაყოფობა (მილების გამტარუნარიანობის
პირობებში)

გართულებები:
 საკვერცხეების ზომის ზრდა;
 განწყობის მკვეთრი ცვლილება;
 შებერილობა და სიმძიმე მუცლის არეში;
 თავის ტკივილი;
 აბორტი
 სპონტანური აბორტი ;
 ნაადრევი მშობიარობა;
 2. კონტრაცეფცია- ტიპები. ეფექტურობა, უპირატესობები, გვერდითი
ეფექტეფბი, უკუჩვენებები, გართულებები

ტიპები
ხანმოკლე მოქმედების- აბები, ვაგინალური რგოლები, პლასტირები;

გახანგრძლივებული მოქმედების -ინექციები,

იმპლანტები, საშვილოსნოსშიგა კონტრაცეპცია;

საშვილოსნოსშიგა სისტემა-ჰორმონული დაარაჰორმონული;

გადაუდებელი კონტრაცეპცია.

ეფექტურობა
ფასდება დაუგეგმავი ორსულობის რიცხვის მიხედვით, რაც დგება კონტრაცეპციის
გამოყენების გარკვეული პერიოდის განმავლობაში;

პერლის ინდექსი -კონტრაცეპციული მარცხი რიცხვი 100 ქალზე 1 წლის

განმავლობაში ამათუიმ მეთოდის გამოყენებისას.

უპრატესობა
მენსტრუაციული სისხლდენის და ტკივილის შემცირება;

მენსტრუაციული ციკლის რეგულირება და კონტროლი;

გენიტალიების კეთილთვისებიანი სიმსივნეების შემცირება ;

მენჯის ანთებითი დაავადებების შემცირება;

კანი სტრუქტურის გაუმჯობესება, აკნეს შემცირება;

მენსტრუაციისწინა სინდრომის სიმპტომების შემცირება (ენდომეტრიოზი );

კოლორექტალური კიბოს რისკის შემცირება;

საკვერცხის კიბოს რისკის შემცირება.

გვერდითი ეფექტები
მენსტრუაციათაშორისი სისხლდენა, განსაკუთრებით პირველი 3 თვის
განმვლობაში (დაკავშირებულია აბების გამოტოვებასთან; უნდა გამოირიცხოს
ორსულობა, სგგი);

თავის ტკივილი(რეკომენდებულია ეთინელესტრადიოლის დოზის დაქვეითება ან

პროგესტაგენის შეცვლა);

წონის მატება

სხვა ეფექტები- გულისრევა, ღებინება, დეპრესია, ლიბიდოს დაქვეითება.

უკუჩვენებები
ორსულობა

ანამნეზში თრომბოემბოლია

დაუზუსტებული სისხლდენა

გულ-სისხლძრღვთა დაავადებები

შაკიკი

ესტროგენდამოკიდებული სიმსივნეები

მწვავე ჰეპატობილიარული დაავდებები,

ღვიძლის სიმსივნე

ჰიპერტენზია და დიაბეტი

≥35 წელზე მეტი ასაკი

მწეველობა

BMI≥35

#3
1. ქალის უნაყოფობა - ტიპები, დიაგნოსტიკა, კლინიკა, მართვა

ტიპები
  პირველადს, როდესაც ქალი არასოდეს ყოფილა ორსულად და ამაში სავსებით
დარწმუნებულია;
 შედარებითს, როდესაც ქალი დანამდვილებით ვერ ამბობს, იყო თუ არა
ორსულად (მენსტრუაციამ დაიგვიანა, ერთი-ორი კვირის შემდეგ გამონადენი
ჭარბად წამოუვიდა, მაგრამ ორსულობის დადგენა არ უცდია);
 მეორადს, როდესაც ქალი ერთხელ მაინც ყოფილა ორსულად და ეს
ორსულობა შვილის გაჩენით ან თვითნებითი აბორტით დასრულდა, მას
შემდეგ კი აღარ ორსულდება;
 აბსოლუტურს, როდესაც სასქესო ორგანოების ანომალიის ანდა გადატანილი
ოპერაციის (საკვერცხეების, საშვილოსნოს ამოკვეთის) გამო დაორსულება
შეუძლებელია.

დიაგნოსტიკა: ანამნეზი, ბიმანუალური გასიჯვა, ექოსკოპია, ჰორმონალური

გამოკვლევა, ბიოფსია.

კლინიკა:

როგორც წესი, ექიმთან მიმართვის ძირითად მიზეზს დაორსულებასთან

დაკავშირებული პრობლემები წარმოადგენს. ამიტომ სავსებით ბუნებრივია თუ
ვიზიტზე მოსული პაციენტი სხვა ჩივილებს არ აღნიშნავს. ზოგიერთ შემთხვევაში
უნაყოფობის პრობლემის მქონე ქალს აღენიშნება არარეგულარული ან იშვიათი
მენსტრუალური პერიოდები. მამაკაცებში კი შესაძლოა გამოხატული იყოს
ჰორმონალური დისბალანსის გარკვეული ნიშნები, როგორიცაა მაგ: თმის ზრდა
არატიპიურ ზონებში და სექსუალური დისფუნქცია.

მკურნალობა
მკურნალობის მეთოდის არჩევა ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში დამოკიდებულია
შემდეგ ფაქტორებზე:
- რამ გამოიწვია უნაყოფობა?
- რა დროა გასული უნაყოფობის არსებობიდან?
- რამდენია თქვენი და თქვენი პარტნიორის ასაკი?
- როგორია პერსონალური მაჩვენებლები?
ამ და სხვა უამრავი ფაქტორის და ჩატარებული კვლევების შემდეგების
გათვალისწინებით ექიმი არჩევს მკურნალობის შესაბამის გეგმას, რასაც პარტნიორები
უნდა მიყვნენ ეტაპობრივად. მკურნალობის მეთოდები მოიცავს როგორც ცხოვრების
წესის ცვილლებას და ჯანსაღი წესის არჩევას, ასევე სხვადასხვა მედიკამენტოზურ თუ
ქირურგიულ მკურნალობას. 
იყავით ინფორმირებული! დაიცავით თქვენი ჯანმრთელობა!
2.ინ ვიტრო განაყოფიერება - ჩვენებები
 #4
1. კონტრაცეფციის ბუნებრივი მეთოდები, ეფექტურობა, უპირატესობები

კონტრაცეფციის ბუნებრივ მეთოდებ მიეკუთვნება-ლაქტაციური ამენორეა,

შეწყვეტილი

სქესობრივი აქტი, კალენდარული.

ეფექტურობა: ფასდება დაუგეგმავი ორსულობის რიცხვის მიხედვით, რაც დგება

კონტრაცეპციის გამოყენების გარკვეული პერიოდის განმავლობაში;

პერლის ინდექსი -კონტრაცეპციული მარცხის რიცხვი 100 ქალზე 1 წლის

განმავლობაში ამათუიმ მეთოდის გამოყენებისას.

უპირატესობა- ა მ მეთოდს აქვს ბევრი უპირატესობა: არ აქვს გვერდითი ეფექტები,  ეხმარება

ქალის რეპროდუქციული ფუნქციის სწორად შესწავლასა და გათავისებაში.

2. მენჯის ანთებითი დაავადებების გავლენა ქალის რეპროდუქციულ

სისტემაზე, მართვა, რეპროდუქციული გამოსავლის გაუმჯობესება

მენჯის ღრუს ორგანოების ანთებითი დაავადება შეიძლება გამოვლინდეს საშვილოსნოს

ლორწოვანი გარსის ანთების (ენდომეტრიტი), ფალოპის მილების ანთების (სალპინგიტი) ან
ორივე მათგანის სახით. მძიმე ინფექციის შემთხვევაში, შეიძლება გავრცელდეს
საკვერცხეებზე (ოოფორიტი) ან ფალოპის მილში წარმოიქმნას ჩირქგროვა (ტუბო-ოვარიული
აბსცესი)

 გავლენა რეპროდუქციაზე-შრამოვანი ქსოვილის განვითარება ფალოპის

მილის შიგნით და გარეთა კედლებზე, რამაც შეიძლება მილების
დაბლოკვა გამოიწვიოს;
 ეკტოპური (საშვილოსნოსგარე) ორსულობა;
 უნაყოფობა (სირთულე დაორსულებისას);
 მენჯისა სა მუცლის ღრუს მიდამოებში გრძელვადიანი ტკივილი.

მართვა-კონსერვატიული, (ანტიბიოტიკოთერაპია) და
ქირურგიული( სალპინგოლზისი, ტუბექტომია, აბსცესის გახნა, შეხორცებიბების
გათიშვა.  PID-სგან განკურნება შესაძლებელია. თუმცა, მკურნალობა ვერ
შეცვლის რეპროდუქციული სისტემის იმ დაზიანებებს, რაც ამ დაავადებამ
უკვე გამოიწვია.
 #5
1. მამაკაცის უნაყოფობა - ტიპები, დიაგნოსტიკა, კლინიკა, მართვა

mamakacis unayofobis gamomwvevi 3 mizezi – pretestikuluri, testikuluri da postestikuluri

pretestkuluri mizezebi moicavs hipoTalamo-hipofizi – saTesleebis RerZs. magaliTad kalmanis

sindromi (GnRH gonadotropin-rilizing hormonis deficiti)

testikuluri faqtorebi moicavs rogorc genetikur (kleinfelteris sindromi (Klinefelter syndrome)

aseve aragenetikur problemebs (qemoTerapia, infeqciebi, varikocele)

postestikulur mizezebs miekuTvneba faqtorebi, rac iwvevs spermatozoidebis gadadgilebis gzaze

obstruqcias (hipospadia, kriptorxizmi, Teslis gamomtani sadinrebis ararseboba, infeqciebi,
qirurgia, travma.

დიაგნოსტიკა-anamnezi

zogadi kvlevebi

adgilobrivi Semowmeba

specialuri kvlevebi

კლინიკა-უშვილობა :)

მართვა-uSvilobis menejmenti unda Catardes unayofobis mkurnalobis specializirebul klinikaSi,

romelic dakomleqtebulia saTanadod gawvrTnili profesionalTa gundiT, orive partnioris problemis
gamosakvlevad da marTvs mizniT.

Tu diagnostirebulia mamakacis uSvilobis msubuqi forma –oligospermia, asTenospermia -

pacientebs SeTavazebuli unda hqondeT saSvilosnosSida inseminacia (IUI) spermis winaswari
damuSavebiT. mamakacis mZime faqtoris unayofoba saWiroebs invitro ganayofierebas (IVF)
intracitoplazmuri spermis ineqciis meTodiT. (ICSI)

2. უნაყოფობის მილისმიერი ფაქტორი- ეტიოლოგია, დიაგნოსტიკა,

კლინიკა, მკურნალობა, გართულებები.

saSvilosnos milebis faqtoriT gamowveuli unayofoba erTi an orive saSvilosnos milis blokirebiT an
arasebobiT aris ganpirobebuli, Tu orive saSvilosnos mili daxSulia, maSin embrioni ver moxvdeba
saSvilosnoSi implantaciisTvis.
milismieri unayofobis mizezebia – gadatanili infeqciebi, saSvilosnos milebze Catarebuli qirurgiuli
manipulaciebi da sxva saxis milebis dazianeba, rogoricaa milebis Semogrexva an nekrozi.

erT-erTi yvelaze gavrcelebuli mizezi milismieri unayofobis aris erT an orive mxares dilatirebuli,
siTxiT savse saSvilosnos mili – hidrosalpinqsi maSinac ki, roca erTi mili normaluria, da
mopirdapire mxares hidrosalpinqia, anTebiTi milis toqsiuri zemoqmedebis mqone siTxe
Caedineba saSvilosnos RruSi, riTac amcirebs embrionis implantaciis SesaZleblobas.
hidrosalpinqsis mkurnaloba moicavs dazianebuli saSvilosnos milis qirurgiul mokveTas an
proqsimalur okluzias..

#6
1. ინ ვიტრო განაყოფიერება- გართულებები

 სისხლდენა TVP დროს;

 ანთებითი პროცესით გართულება;

 მრავალნაყოფიანი ორსულობა 35% of ART (ზოგად პოპულაციაში - 3%);

 საშვილოსნოს გარე ორსულობა 1:10.000;

 საკვერცხეების ჰიპერსტიმულაციის სინდრომი (OHSS)

2. საკვერცხეების ჰიპერსტიმულაციის სინდრომი

საკვერცხის ჰიპერსტიმულაციის სინდრომი შესაძლოა ჩამოყალიბდეს ჰორმონებისა

და მედიკამენტების გამოყენების შემდგომ ინ ვიტრო განაყოფიერების დროს. ინ
ვიტრო განაყოფიერებას უშვილობის დროს იყენებენ. ნაყოფიერების ინექციური
მედიკამენტები ასტიმულირებენ კვერცხუჯრედების წარმოქმნას საკვერცხეებში,
თუმცა საჭირო რაოდენობის მედიკამენტების წინასწარ განსაზღვრა რთულია.

ორგანიზმში ჰორმონების ჭარბმა რაოდენობამ შესაძლოა გამოიწვიოს საკვერცხის

ჰიპერსტიმულაციის სინდრომი, რომლის დროსაც საკვერცხეები სივდება და ხდება
მტკივნეული. ზოგიერთ ქალს სინდრომის მძიმე ფორმა აღენიშნება, რაც იწვევს
წონაში სწრაფად მატებას, ტკივილს მუცლის არეში, ღებინებასა და სუნთქვის
უკმარისობას.

იშვიათ შემთხვევებში, სინდრომი ვითარდება უშვილობობის მკურნალობის დროს

ორალური მედიკამენტების გამოყენების შემდგომ. კლომიფენი ასეთი მედიკამენტის
ერთ-ერთი მაგალითია. ზოგიერთ შემთხვევაში, საკვერცხის ჰიპერსტიმულაციის
სინდრომი სპონტანურად ვითარდება და არ უკავშირდება უნაყოფობის
მკურნალობას.

საკვერცხის ჰიპერსტიმულაციის სინდრომის მიზეზები სრულად ცნობილი არ არის,

თუმცა ქორიონული გონადოტროპინის ჭარბი რაოდენობა დაავადების
განვითარებაში იღებს მონაწილეობას. ეს ჰორმონი ორსულობის დროს წარმოიქმნება.
საკვერცხის სისხლძარღვები არანორმალურად რეაგირებენ ქორიონულ
გონადოტროპინზე და მათგან იჟონება სითხე. ეს სითხე ასიებს საკვერცხეებს. სითხე
 ზოგიერთ შემთხვევაში მუცელშიც გადადის.

უნაყოფობის მკურნალობის დროს, ქორიონული გონადოტროპინის მიცემა

პაციენტისთვის იწვევს მომწიფებული ფოლიკულიდან კვერცხუჯრედის
გამოთავისუფლებას. საკვერცხის ჰიპერსტიმულაციის სინდრომი, როგორც წესი,
ქორიონული გონადოტროპინის ინექციიდან 1 კვირაში ვითარდება. მკურნალობის
ციკლის დროს დაორსულების შემთხვევაში სინდრომი უარესდება, რადგან
ფეხმძიმობის დროს ორგანიზმი დამატებით საკუთარ ქორიონულ გონადოტროპინსაც
გამოყოფს.

ნაყოფიერების ინექციური მედიკამენტები მეტად იწვევენ სინდრომს, ვიდრე

კლომიფენი(კლომიდი, სეროფენი). კლომიფენი არის მედიკამენტი, რომელსაც
ადამიანი ტაბლეტის სახით ყლაპავს.

მსუბუქი-საშუალო საკვერცხის ჰიპერსტიმულაციის სინდრომის სიმპტომები:

 მსუბუქი ან საშუალო ტკივილი მუცლის არეში, რომელსაც ახასიათებს

ხანგამოშვებითობა
 მუცლის შებერილობა და წელის გაზრდილი გარშემოწერილობა
 გულისრევის შეგრძნება
 ღებინება
 ფაღარათი
 ტკივილი შეხებაზე საკვერცხეების არეში

მძიმე ფორმის დროს შესაძლოა აღინიშენბოდეს:

 წონაში სწრაფად მატება, მაგალითდ 2.3 კგ-ის მატება 1 დღეში ან 4.5 კგ-ის მატება 3 ან
მეტ დღეში
 მუცლის ძლიერი ტკივილი
 მძიმე, მუდმივი გულისრევის შეგრძნება და ღებინება
 შარდვის სიხშირის დაქვეითება
 მუქი ფერის შარდი
 სუნთქვის უკმარისობა
 დაჭიმული ან გადიდებული მუცელი
 თავბრუსხვევა

#7
 1. საშვილოსნოსშიგა ინსემინაცია. ტიპები, ეფექტურობა, გართულებები

საშვილოსნოსშიგა ინსემინაცია (IUI) არის უნაყოფობის მკურნალობის მეთოდი,

რომელიც გულისხმობს სპერმის შეყვანას უშუალოდ საშვილოსნოს ღრუში. IUI- ის
მიზანია სპერმატოზოიდების კონცენტრაციის გაზრდა, რომლებიც მიაღწევენ
კვერცხსავალ მილებს და გაზრდიან დაორსულების შანსებს.საშვილოსნოსშიდა
ინსემინაცია სპერმატოზოიდისა და კვერცხუჯრედის შეხვედრას ამარტივებს. პროცედურა
ბუნებრივ განაყოფიერებასთან დგას ახლოს და ტარდება როგორც ნატურალურ ციკლში, ისე
საკვერცხეების სტიმულაციისას.

ეფექტურობა-ეფექტურობა დამოკიდებულია ქალის ასაკზე, უნაყოფობის მიზეზებზე,

სტიმულაციის ჩატარებაზე და სხვა. როდესაც საშვილოსნოსშიგა ინსემინაცია ტარდება
ზედიზედ რამოდენიმე ციკლის განმავლობაში, ეფექტურობა მაქსიმალურია და შეადგენს
20-25% თითოეულ ციკლზე.

გართულებეი-ოვულაციის ინდუქციის შემთხვევაში, იზრდება მრავალნაყოფიანი

ორსულობის ალბათობა. უმნიშვნელოა ინფექციის განვითარების რისკი.

2. ვარიკოცელე - გავლენა რეპროდუქციულ სისტემაზე. გამომწვევი

მიზეზები, კლინიკა, დიაგნოსტიკა, მკურნალობა.
ვარიკოცელე სათესლე ბაგირაკისა და სათესლე ჯირკვლის ვენების ვარიკოზული
გაფართოებაა. ის ყველა ასაკში გვხვდება, მაგრამ უპირატესად 14-15 წლის
მოზარდებს შორის არის გავრცელებული.
ვარიკოცელე აღმოცენდება სათესლის ვენებში წნევის მატების გამო, რაც მათი
განლაგების ანატომიურ თავისებურებებს უკავშირდება. დაავადება, მარცხენა
სათესლე ჯირკვალში ვენის თავისებური შესვლის გამო, უმეტესად მარცხნივ
ვითარდება.
ვარიკოცელეს კიდევ ერთი მიზეზია ვენის მიჭყლეტა მეზობელი ორგანოების
სიმსივნური წარმონაქმნით (უმეტესად - მისი თირკმლის ვენაში შესვლის
ადგილას) ან თირკმლის ვენის თრომბოზის გამო.
ვარიკოცელეს განვითარების რისკფაქტორებია ხანგრძლივი, ინტენსიური
ფიზიკური გადაღლა და დაავადებები, რომელთა დროსაც იმატებს მუცელშიგა
წნევა.
სიმპტომები და მიმდინარეობა. ავადმყოფი უჩივის ქაჩვის შეგრძნებას და
ტკივილს ცალ ან ორივე სათესლე ჯირკვალში, სათესლე პარკში ან შორისის
მიდამოში, დაზიანების მხარეს, ასევე - სათესლე პარკის გადიდებას ან დაშვებას
(უმეტესად - მარცხნივ). ტკივილი ძლიერდება ფიზიკური დატვირთვის,
სიარულის, სქესობრივი აქტის დროს.
განასხვავებენ ვარიკოცელეს განვითარების რამდენიმე სტადიას.
I სტადია: ვენების ვარიკოზული გაგანიერება შეიმჩნევა მხოლოდ შეხებისას,
სხეულის ვერტიკალურ მდგომარეობაში გაჭინთვის დროს.
II სტადია: სათესლე ჯირკვლის ვენების ვარიკოზული გაგანიერება თვალით
შესამჩნევია. ჯირკვლის ზომა და კონსისტენცია უცვლელია.
III სტადია: სათესლე ჯირკვლის ვენების გაგანიერება მკვეთრად არის
გამოხატული, ჯირკვლის ზომა და კონსისტენცია შეცვლილია.
ვარიკოცელე და უშვილობა. ვარიკოცელე აქვს მთელი მსოფლიოს მამრობითი
სქესის მოსახლეობის 10-15%-ს და უშვილო მამაკაცთა 40%-ს. მეტიც: თუ ცალკე
გამოვყოფთ მეორეული უშვილობის მქონე მამაკაცებს (ანუ იმ მამაკაცებს,
რომელთაც ადრე ჰქონდათ ბავშვის ჩასახვის უნარი, ახლა კი - არ აქვთ),
აღმოჩნდება, რომ მათ 80%-ს ვარიკოცელე აწუხებს.
ვარიკოცელეს დროს უშვილობა შემდეგი მიზეზების გამო ვითარდება: სათესლე
პარკის ვენებში სისხლი სათესლე ჯირკვლიდან და მიმდებარე ქსოვილებიდან
გულისკენ მიედინება. ამ დროს ის ქვემოდან ზემოთ, სიმძიმის ძალის
საპირისპიროდ მოძრაობს. ვენაში სისხლის უკუდინებას ეწინააღმდეგება ვენის
კედლების სპეციალური სარქვლოვანი სისტემა. ვენების გაგანიერების დროს ეს
სარქვლები მუშაობას წყვეტს. შედეგად სისხლი ვენაში ქანქარასებურად იწყებს
მოძრაობას. სათესლე ჯირკვლის სისხლით მომარაგება ირღვევა. მის ირგვლივ
ვენური ქსელი უფრო და უფრო შესამჩნევი ხდება. იქმნება შთაბეჭდილება,
თითქოს სათესლე ჯირკვალი ვენების ღრუბლით არის გარშემორტყმული.
სათესლე ჯირკვლის გარშემო არსებული ვენური ბალიში ხელს უშლის ჯირკვლის
გაგრილებას. სპერმატოზოიდის გამომუშავებისთვის აუცილებელი ტემპერატურა
32,5-34,5 გრადუსია, ეს კი ნიშნავს, რომ ვარიკოცელე სპერმატოგენეზს თრგუნავს.
გარდა ამისა, ვარიკოცელეს დროს სათესლე ჯირკვლის ქსოვილში შეიძლება
განვითარდეს ასეპტიკური აუტოიმუნური ანთება, რაც ასევე ხელს უშლის
სპერმატოზოიდების წარმოქმნას.
დიაგნოსტიკა. ვარიკოცელეს დიაგნოზი უმეტესად შემთხვევით, რიგითი
სამედიცინო შემოწმების დროს დაისმის. დიაგნოზის დაზუსტება ძნელი არ არის.
დიაგნოსტირებისთვის გამოიყენება როგორც ტრადიციული (დათვალიერება,
პალპაცია, ფუნქციონალური სინჯები), ისე ინსტრუმენტული მეთოდები
(ექოსკოპია, დოპლერული სკანირება, ფლებოგრაფია). უნაყოფობის
გამოსავლენად ხდება ეაკულატის გამოკვლევა. პაციენტების 65-75%-ს
საგრძნობლად აქვს შემცირებული სპერმატოზოიდების რიცხვი და
დაქვეითებული - მათი მოძრაობა.
მკურნალობა. ვარიკოცელეს მკურნალობა უპირობოთ უნდა იქნას დაწყებული,
ვინაიდან ეს დაავადება იწვევს სათესლე ჯირკვლის სრულ ატროფიას (ზომებში
შემცირებას და ფუნქციის სრულ დაკარგვას).
არსებობს ვარიკოცელეს მკურნალობის კონსერვატიული და ოპერაციული
მეთოდები, მაგრამ უფრო ეფექტურად ქირურგიული მკურნალობა მიიჩნევა.
ოპერაციის შემდეგ ნაყოფიერების უნარი მეტწილად აღდგება.
ოპერაციის ჩვენებად ითვლება სპერმოგრამის დარღვევები, II – III ხარისხის
ვარიკოცელე, ვარიკოცელე რომელიც იწვევს სათესლე ჯირკვლის ატროფიას,
ტკივილი. დღეისთვის ოპერაციული ჩარევის 120-ზე მეტი სახეობაა დანერგილი.
ბოლო ხანს იყენებენ ქირურგიული ჩარევის ნაკლებინვაზიურ მეთოდებს:
 სათესლე ჯირკვლის ვენის ემბოლიზაციას და სკლეროთერაპიას. სისხლის
მიმოქცევის შეწყვეტის მიზნით სათესლე ჯირკვალში ჩადგმული კათეტერიდან
სისხლძარღვში შეჰყავთ სპეციალური საცობი (ემბოლი) ან მასკლეროზებელი
ნივთიერება.

#8

1. პრემენსტრუალური სინდრომი

წარმოადგენს სიმპტომების რთულ კომპლექსს, რომელიც ვლინდება

მენსტრუაციის წინა დღეებში. შეიძლება გამოვლინდეს: ნერვულ-
ფსიქოლოგიური, ენდოკრინოლოგიური ან ვეგეტაციურ-
სისხლძარღვოვანი დარღვევებით. სტატისტიკის თანახმად, პმს
რეპროდუქციული ასაკის ქალების 50-80%-ში ვლინდება უმრავლესობას -
იოლი ფორმით, ისე, რომ ექიმის ჩარევას არ საჭიროებს, მაგრამ უნდა
ვიცოდეთ, რომ დროთა განმავლობაში პმს-მა შესაძლოა პროგრესირება
განიცადოს. პმს უმთავრესად 20-40 წლის ქალებს აწუხებთ, იშვიათია
მენარქეს დადგომისთანავე და პრეკლიმაქსურ პერიოდში.სინდრომის
უშუალო მიზეზი ჯერ კიდევ დაუდგენელია. არსებობს რამდენიმე თეორია,
თუმცა ყველა სიმპტომის წარმოშობას ვერც ერთი მათგანი ვერ ხსნის.
ყველაზე სრულყოფილად მიჩნეულია ჰორმონული თეორია. ჰორმონული
დისბალანსი (ამ პერიოდში ესტროგენებისა და პროგესტერონის
თანაფარდობის კოეფიციენტი იმატებს, ანუ იმატებს ესტროგენების დონე)
ესტროგენებს შესწევთ უნარი, ორგანიზმში სითხე შეაკავონ, რაც, თავის
მხრივ გამოიწვევს: სარძევე ჯირკვლების შეშუპებას, დაბერვასა და ტკივილს,
თავის ტკივილსა და გულსისხლძარღვოვან პრობლემებს. ესტროგენი
შეიძლება დაგროვდეს თავის ტვინის იმ უბანში (ლიმბური სისტემა),
რომელიც ადამიანის ნერვულ-ემოციურ მდგომარეობას განაგებს. სწორედ
ამის გამო ეუფლება ქალს დეპრესიული განწყობა, გაღიზიანებადობა და
სხვა. პრემენსტრუალური სინდრომი 150-მდე სიმპტომსაერთიანებს, რომლებიც
სხვადასხვა კომბინაციას ქმნის.

 ყველაზე მეტად გავრცელებული სიმპტომები: სხეულის მასის მცირე

მატება, წელისა და მენჯის ორგანოების ტკივილი, მუცლის შებერვა,
გულისრევა, სარძევე ჯირკვლების დაჭიმულობა და ტკივილი,
დაღლილობა, გაღიზიანებადობა, უძილობა ან მოთენთილობა, ძილად
მივარდნა. ემოციურ-ფსიქოლოგიურ დისკომფორტი. აგრესიის შეტევები,
არაადეკვატურ ქცევით რეაქცია, უმიზეზო ტირილი, ხასიათის ხშირ
ცვალებადობა.
 არსებობს პრემენსტრუალური სინდრომის 4 ყველაზე მეტად
გავრცელებული ფორმა:
1. ნერვულ-ფსიქოლოგიური ფორმა. სისუსტე, უმიზეზო ტირილი, დეპრესია
ან, პირიქით, გადამეტებული, აუხსნელი გაღიზიანება აგრესია.
2. შეშუპებითი ფორმა. ახასიათებს სარძევე ჯირკვლების გაუხეშება,
შესივება და ტკივილი, სახის, კიდურების შეშუპება, ოფლიანობა. პმს-ის ამ
ფორმის დროს მკვეთრად არის გამოხატული სუნებისადმი
ზემგრძნობელობა, გემოვნების შეცვლაც. 3. ცეფალგიური
ფორმა. ახასიათებს თავის ტკივილი, გულისრევა, ღებინება, თავბრუხვევა.
გულის არეში ტკივილი და ფსიქოლოგიური დათრგუნულობა. იცვლება
ორგანიზმში კალციუმის რაოდენობა, რამაც შეიძლება ძვლების დასუსტება
გამოიწვიოს. 4. კრიზული ფორმა. თავს იჩენს ადრენალინური კრიზის
ნიშნები. სახელდობრ, გულმკერდის არეში ზეწოლა, გულისცემის შეგრძნება,
კიდურების დაბუჟება და გაცივება. მოსალოდნელია ხშირი და ჭარბი
შარდვა. ამგვარი კრიზის დროს ზოგს სიკვდილის შიში ეუფლება, რაც
ნეგატიურად აისახება ფსიქიკურ და ემოციურ მდგომარეობაზე.
ჰორმონული ფონის მოწესრიგება.

მკურნალობა
 კომბინირებული ორალური კონტრაცეპტივები ან გესტაგენები მ/ც მე-2
ფაზაში.

 შარდმდენები,

 წნევის დამწევი საშუალებები,

 ანტიდეპრესანტები,

 დამამშვიდებლებს და სხვა.
 2. ორსულობის განმეორებითი დანაკარგები: დეფინიცია,
ეტიოლოგიური ფაქტორები, გავრცელება, რისკ-ფაქტორები,
კლინიკა, დიაგნოსტიკა, მართვა

tradiciulad orsulobis ganmeorebiT danakargebad ganixileba 3 da meti Tanmimdevruli

spontanuri aborti; amerikis reproduqciuli medicinis sazogadoebis komitetis (ASRM, 2012)
mosazrebis Sesabamisad orsulobis ganmeorebiT danakargebad iTvleba 2 da meti
Tanmimdevruli klinikurad dadasturebuli orsulobis TviTneburad Sewyveta დ. orsulobis
ganmeorebiTi danakargebis mqone qalTa sixSire reproduqciuli asakis qalTa Soris 1-2 % -s
Seadgens1 ❑ orsulobis ganmeorebiTi danakargebis mizezebis dadgena SesaZlebeli xdeba
mxolod SemTxvevaTa daaxlovebiT naxevarSi1

orsulobis danakargebis mizezebi embrionis paTologia: - sicocxlesTan SeuTavsebadi

anatomiuri anomaliebi; - qromosomuli anomaliebi; - letaluri genuri mutaciebi; ❑ dedis
arasaxarbielo garem: უცნობი გენეზი, გენეტიკური, ანატომიური, ენდოკრინული და
სხვ.

დიაგნოსტიკა- დიაგნოსტიკისათვის საჭიროა შემდეგი ფაქტორების

გამოკვლევა:ანატომიური, გენეტიკური, ენდოკრინული, იმუნოლოგიური,
იატროგენული, ინფექციების არსებობა. თანდაყოლილი თრომბოფილიისადა
სუბფერტილობის გამორიცხვა.

ორსულობის განმეორებითი დანაკარგების მართვის ალგორითმი

გულისხმობს გამომწვევი მიზეზის პრობლემის მოგვარებას.

#9

1.ჰორმონალური კონტრაცეფცია

ეპიდ -მარტივი, უსაფრთხო, ეფექტური; აშშ იყენებს ქალების 17%; ევროპაში–

გერმანიაში იყენებს ქალების 60%; რუსეთში იყენებს ქალების 7%-25% .
თანამედროვე კონტრაცეპტივები შეიცავს ეთინელესტრადიოლს (20-35
მიკროგრამი), ესტრადიოლოვალერატს; პროგესტაგენური კომპონენტი
განსხვავებულია. სანდო, ეფექტური კონტრაცეპცია; პერლის ინდექსი -0,2-0,3
ორსულობა 100 ქალზე წელიწადში. 2 თაობის(ნორეტისტერონი,
ლევონორგესტრელი); 3 თაობის(გესტოდენი, ნორგესტიმატი, დიენოგესტი);
დროსპირენონი -ანტიანდროგენული, მსუბუქი დიურეზული ეფექტი;
ციპროტერონაცატატი- ძლიერი ანტიანდროგენი.
პროგესტაგენები
2 თაობის(ნორეტისტერონი, ლევონორგესტრელი);
3 თაობის(გესტოდენი, ნორგესტიმატი, დიენოგესტი);
დროსპირენონი -ანტიანდროგენული, მსუბუქი დიურეზული ეფექტი;
ციპროტერონაცატატი- ძლიერი ანტიანდროგენი.
მოქმედების მექანიზმი
ოვულაციის დათრგუნვა;
ცერვიკალური ლორწოს გასქელება;
ენდომეტრიუმის გათხელება.
უპირატესობები:
მენსტრუაციული სისხლდენის და ტკივილის შემცირება;
მენსტრუაციული ციკლის რეგულირება და კონტროლი;
გენიტალიების კეთილთვისებიანი სიმსივნეების შემცირება;
მენჯის ანთებითი დაავადებების შემცირება;
კანი სტრუქტურის გაუმჯობესება, აკნეს შემცირება;
მენსტრუაციისწინა სინდრომის სიმპტომების შემცირება (ენდომეტრიოზი);
კოლორექტალური კიბოს რისკის შემცირება;
საკვერცხის კიბოს რისკის შემცირება.

გვერდითი ეფექტები: მენსტრუაციათაშორისი სისხლდენა,

განსაკუთრებით პირველი 3 თვის განმვლობაში (დაკავშირებულია აბების
გამოტოვებასთან; უნდა გამოირიცხოს ორსულობა, სგგი);
თავის ტკივილი(რეკომენდებულია ეთინელესტრადიოლის დოზის დაქვეითება ან
პროგესტაგენის შეცვლა);
წონის მატება;

სხვა ეფექტები- გულისრევა, ღებინება, დეპრესია, ლიბიდოს აქვეითება.

სამკურნალო ეფექტები დისფუნქციური სისხლდენების, დისმენორეის,
მენსტრუაციისწინა სინდრომის, ენდომეტრიოზის პროფილაქტიკა და
მკურნალობა;
აკნეს, სებორეის, ჰირსუტიზმის მკურნალობა;
ჰორმონჩანაცვლებითი თერაპია ჰიპოთალამური ამენორეის დროს;
ფუნქციური ცისტების, სისხლდენების კონტროლი.

პროგესტერონის შემცველი აბები

მინი- პილი
შეიცავს 75 მიკროგრამ ლევონორგესტრელს, ნორეტისტერონს ან
დეზოგესტრელს;
პერლის ინდექსი- 0.2-40 ორსულობა 1 წლის განმავლობაში 100 ქალზე;

მოქმედების მექანიზმი
ცერვიკალური ლორწოს გასქელება; ენდომეტრიუმის გათხელება; ოვულაციის
დათრგუნვა.

ჩვენება გამოიყენება იმ მდგომარეობების დროს, როცა კოკ უკუნაჩვენებია;

ლაქტაციის პერიოდში-არ მოქმედებს დედის რძის რაოდენობასა და ხარისხზე;
ნამგლისებურუჯრედოვანი ანემია; აუტოიმუნური დაავადებები.

გვერდითი ეფექტები
მენსტრუაციული ციკლის დარღვევა; თავის ტკივილი, გულისრევა, ღებინება,
სარძევე ჯირკვლების დაჭიმულობა; ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკების მიღება არ
ახდენს გავლენას ეფექტურობაზე; რიფამპიცინი და ტეტრაციკლინის ჯგუფის
ანტიბიოტიკები ამცირებენ ეფექტურობას.
3. ჰიპერპროლაქტინემიის სინდრომი.

სისხლში PRL დონის მომატებას ჰიპერპროლაქტინემიას

უწოდებენ.ორსულობასთან და ლაქტაციასთან დაკავშირებული
ჰიპერპროლაქტინემია ფიზიოლოგიურად ითვლება. ყველა სხვა შემთხვევაში-
პათოლოგიურად.

გამომწვევი მიზეზები:

ლაქტოტროპული უჯრედების გამრავლება ( ადენოჰიპოფიზის

ლაქტოტროპული სიმსივნეები, ჰიპოფიზიტი)

პროლაქტინის სეკრეციის პათოლოგიური სტიმულაცია (ჰიპოთირეოზი,

გულმკერდის არის დაზიანება)

დოფამინის სეკრეციის ან ლაქტოტროფების დოფამინის რეცეპტორების

ცვლილებები (სხვადასხვა სამკურნაწამლო საშუალებების ეფექტები)

დაავადებები რომლებიც იწვევენ ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზის ღერძის

დარღვევებს, რაც ჰიპოთალამუსიდან ჰიპოფიზში დოფამინის ტრანსპორტს
აფერხებს

პროლაქტინის ელიმინაციის შეფერხება (თირკმელის ან ღვიძლის

უკმარისობა)
 მაკროპროლაქტინემია

კლიმაქტერული სინდრომის, პმს-ის, საკვერცხის პოლიკისტოზის ზოგიერთი

ფორმა

ქრონიკური ფსიქოლოგიური სტრესი

იდიოპათიური.

ჰიპერპროლაქტინემიის სახეები:

 მსუბუქი ჰიპერპროლაქტინემია (20-50 ნგ/მლ) რაც შესაძლოა მხოლოდ

ლუთეინური ფაზის შემოკლებით შემოიფარგლოს, შესაბამისად
ჰიპერპროლაქტინემია შესაძლოა უშვილობის მიზეზი იმ შემთხვევაშიც კი
გახდეს, როდესად მენტრუალური ციკლი დარღვეული არ არის (20%)

 საშუალოდ გამოხატული ჰიპერპროლაქტინემია (50-100 ნგ/მლ) ტიპიურია

ოლიგომენორეა

 მკვეთრი ჰიპერპროლაქტინემია ( 100ნგ/მლ და მეტი) ამენორეა,

წამოხურებები, ვაგინალური სიმშრალე

დიაგნოსტიკა:

 სისხლში პროლაქტინის დონის განსაზღვრა რეკომენდირებულია

რეპროდუქციული ასაკის ყველა ქალთან, როდესაც სახეზეა
უშვილობა, ოლიგომენორეა, ამენორეა ან გალაქტორეა, ხოლო
მამაკაცში ჰიპოგონადიზმის ნიშნები და სპერმატოგენეზის
აუხსნელი დარღვევები

 კვლევის ჩატარება სასურველია გაღვიძებიდან (2-4სთ შემდეგ)

 ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზის მიდამოს ვიზუალიზაცია (MRT

კონტრასტით) განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სახეზეა
კლინიკა : თავის ტკივილი, მხედველობის ველის ცვლილებები,
რინორეა (ზეწოლის ნიშნები)

 სისხლში პროლაქტინის დონის განსაზღვრა რეკომენდირებულია

რეპროდუქციული ასაკის ყველა ქალთან, როდესაც სახეზეა
უშვილობა, ოლიგომენორეა, ამენორეა ან გალაქტორეა, ხოლო
 მამაკაცში ჰიპოგონადიზმის ნიშნები და სპერმატოგენეზის
აუხსნელი დარღვევები

 კვლევის ჩატარება სასურველია გაღვიძებიდან (2-4სთ შემდეგ)

 ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზის მიდამოს ვიზუალიზაცია (MRT

კონტრასტით) განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სახეზეა
კლინიკა : თავის ტკივილი, მხედველობის ველის ცვლილებები,
რინორეა (ზეწოლის ნიშნები)

მკურნალობა:

ქირურგიული, მედიკამენტოზური და რადიოლოგიური.

პროლაქტინომა ერთადერთი ჰიპოფიზური სიმსივნეა,

რომელიც უმეტეს შემთხვევაში ეფექტურად ემორჩილება
მედიკამენტურ მკურნალობას. ჰიპერპროლაქტინემიის
მედიკამენტური მკურნალობისთვის დოფამინის
რეცეპტორების აგონისტებია მოწოდებული. სადღეისოდ
ყველაზე ფართოდ გამოიყენება : ბრომოკრიპტინი
(არასელექციური აგონისტი), კაბერგოლინი (სელექციური
აგონისტი) და ქინაგოლინი (სელექციური აგონისტი).

#10
1. ორსულობის განმეორებითი დანაკარგები: ანტიფოსფოლიპიდური
სინდრომი
2. კონტრაცეფციის ქირურგული მეთოდი ქალებში: ჩვენებები, ეფექტურობა,
გართულებები, გვერდითი ეფექტები