მცირეწყლიანობა: დიაგნოსტიკა და მართვა

სარჩევი

1. შიდა რეგულაციის ზოგადი ნაწილი

1.1. შიდა რეგულაციის მიმოხილვა
2. დოკუმენტის დანიშნულება
3. მოქმედების სფერო
4. დაკავშირებული სპეციალური საკანონმდებლო აქტები
5. დაკავშირებული შიდა რეგულაციები
6. გამოყენებული ტერმინები და შემოკლებები
7. პასუხისმგებლობები
8. დანართი დოკუმენტაცია
9. შიდა რეგულაციის ძირითადი ნაწილი
9.1. დეფინიცია
9.2. პრობლემის აქტუალობა
9.3. სავარაუდო მიზეზები
9.4. კლინიკური გამოვლინება/დიაგნოსტიკა
9.5. დიაგნოზის დადასტურების შემდგომი მონიტორინგი
9.6. სანაყოფე სითხის მოცულობის მატების სტრატეგიები
9.7. გამოსავალი/პროგნოზი
9.8. ანტენატალური მეთვალყურეობა
9.9. მშობიარობის ვადა
9.10. ნაყოფის მდგომაროების ინტრანატალური მონიტორინგი
9.11. ლიტერატურა
1. შიდა რეგულაციის ზოგადი ნაწილი

1.1. შიდა რეგულაციის მიმოხილვა

1.1.1. შიდა რეგულაციის ტიპი პროტოკოლი

1.1.2. შიდა რეგულაციის დასახელება: მცირეწყლიანობა: დიაგნოსტიკა და მართვა

1.1.3. შიდა რეგულაცია ძალაშია

1.1.4. შიდა რეგულაციის ნომერი CL_GYN_HYPAMNION

1.1.5. შიდა რეგულაციის ვერსია 01

1.1.6. შიდა რეგულაციის შემმუშავებელი დავით ბარაბაძე

1.1.7. შიდა რეგულაციის შეთანხმება

2. დოკუმენტის დანიშნულება

2.1. მცირეწყლიანობით გართულებული ორსულობის ანტენატალური მეთვალყურეობისა და მართვის

მეთოდების სტანდარტიზაცია

3. მოქმედების სფერო

3.1. ქსელის ყველა სამედიცინო დაწესებულება, რომელიც ახორციელებს სტაციონარულ და

ამბულატორიულ გინეკოლოგიურ მომსახურებას

4. დაკავშირებული სპეციალური საკანონმდებლო აქტები

4.1. პრეეკლამფსია/ეკლამფსიის მართვა

4.2. მშობიარობის დროს ნაყოფის გულისცემის ელექტრონული მონიტორინგი: ტერმინოლოგია,
კლასიფიკაცია, მართვის ძირითადი პრინციპები

5. დაკავშირებული შიდა რეგულაციები

5.1. სანაყოფე გარსების ვადამდელი მშობიარომდელი გახევა (PPROM)

5.2. ნორმალურად მიმაგრებული პლაცენტის აცლის დიაგნოსტიკა და მართვა
5.3. მოცემული გესტაციური ასაკისათვის მცირე მასის ნაყოფის შეფასება და მართვა

6. გამოყენებული ტერმინები და შემოკლებები

6.1. AF - სანაყოფე სითხე

6.2. AFV - სანაყოფე სითხის მოცულობა
6.3. SDP – ერთი ყველაზე ღრმა ვერტიკალური ჯიბე
6.4. AFI – ამნიონური სითხის ინდექსი
6.5. PPROM – სანაყოფე გარსების ვადამდელი ნაადრევი გახევა
6.6. FGR – ნაყოფის ზრდის შეფერხება
 7. პასუხისმგებლობები

7.1. შიდა რეგულაციით უნდა იხელმძღვანელოს სამეანო სერვისის განმახორციელებელმა

 მეან – გინეკოლოგი
 რადიოლოგი
 გენეტიკოსი

8. დანართი დოკუმენტაცია

8.1. დანართი დოკუმენტაცია არ მოყვება

9. შიდა რეგულაციის ძირითადი ნაწილი

9.1. დეფინიცია: მცირეწყლიანობა ანუ ოლიგოჰიდრამნიონი: მოცემული გესტაციური ვადისთვის შესაბამისი
ნორმალური სანაყოფე სითხის მოცულობაზე ნაკლები ოდენობა
9.2. პრობლემის აქტუალობა
9.2.1. სანაყოფე სითხე (AF) არის ის თხევადი გარემო, რომელიც გარს აკრავს ნაყოფს ორსულობის პირველი
რამდენიმე კვირის (10 კვირის) შემდეგ. სანაყოფე სითხე წარმოიქმნება ძირითადად ნაყოფისგან
(შარდი, ფილტვებში სეკრეტირებული სითხე) და გააჩნია ფუნქციები, რომელიც გადამწყვეტია
ნაყოფის ნორმალური ზრდის და განვითარებისათვის
 ნაყოფის დაცვა ტრავმისაგან
 ჭიპლარის დაცვა ნაყოფსა და საშვილოსნოს კედელს შორის კომპრესიისგან
 ანტიბაქტერიული დაცვა ზოგიერთი ინფექციისაგან
 რეზერვუარი ნაყოფისთვის საჭირო სითხისა და საკვებისათვის
 ნაყოფის ფილტვების, ძვალკუნთოვანი და გასტროინტესტინალური სისტემის ნორმალური
განვითარებისათვის საჭირო სითხის, სივრცის და ზრდის ფაქტორების წყარო
 აქედან გამომდინარე, ოლიგოჰიდრამნიონმა შესაძლებელია ხელი შეუშალოს ნაყოფის განვითარების
ნორმალური პროცესების მიმდინარეობას და გამოიწვიოს ნაყოფის დეფორმაცია, ჭიპლარის კომპრესია
და ნაყოფის ანტენატალური სიკვდილი
 ოლიგოჰიდრამნიონის გავრცელების სიხშირე: დაახლოებით ორსულთა 11% შემთხვევაში
9.3. სავარაუდო მიზეზები:
9.3.1. დედისმხრივი:
 პლაცენტის უკმარისობასთან ასოცირებული სამედიცინო ან სამეანო მდგომარეობები (მაგ.
პრეეკლამფსია, ქრონიკული ჰიპერტენზია, თრომბოფილია და სხვა)
 მედიკამენტების გამოყენება (მაგ. ანგიოტენზინ გარდამქმნელი ფერმენტის ინჰიბიტორები,
პროსტაგლანდინ სინთეტაზის ინჰიბიტორები და სხვ.)
9.3.2. პლაცენტარული:
 პლაცენტის აცლა
 პლაცენტარული თრომბოზი ან ინფარქტული უბნები
 ფეტო–ფეტალური ტრანსფუზიის სინდრომი
9.3.3. ფეტალური:
 ნაყოფის ქრომოსომული ანომალიები
 ნაყოფის განვითარების მანკები (განსაკუთრებით ასოცირებული შარდის გამოყოფის
შემცირებასთან – საშარდე გზების ობსტრუქცია, თირკმლის პათოლოგია და სხვა)
 ნაყოფის ზრდის შეფერხება
 სანაყოფე გარსების ვადამდელი ნაადრევი გახევა
 ვადაგადაცილებული ორსულობა
  ნაყოფის ანტენატალური სიკვდილი
9.3.4. იდიოპათიური: უმეტეს შემთხვევაში ოლიგოჰიდრამნიონი ან მცირეწყლიანობის ზღვრული/დაბალი
ნორმალური მოცულობა ვითარდება ორსულობის III ტრიმესტრში, ყოველგვარი
იდენტიფიცირებული გამომწვევი მიზეზის გარეშე.
9.4. კლინიკური გამოვლინება/დიაგნოსტიკა
9.4.1. კლინიკური ნიშნები:
 საშვილოსნოს ზომის შემცირება მოცემული გესტაციური ვადისათვის შესაბამის ზომასთან
შედარებით
 სანაყოფო სითხის დაღვრა
9.4.2. ულტრასონოგრაფიული დიაგნოსტიკური კრიტერიუმები:
 დიაგნოზი ტიპიურად ისმება ულტრასონოგრაფიულად, ხარისხობრივი და რაოდენობრივი
მეთოდებით
 უპირატესობა სანაყოფე სითხის მოცულობის რაოდენობრივ განსაზღვრას ენიჭება, მათ
შორის ტყუპი ნაყოფით ორსულობის დროსაც
 სანაყოფო სითხის შეფასება რეკომენდებულია ორსულობის II – III ტრიმესტრში
 ორსულობის 20 კვირის ვადამდე სანაყოფო სითხის მოცულობის შეფასება
არაინფორმატიულია
 საჭიროების შემთხვევაში ორსულობის 14 – 20 კვირის ვადაზე AFV განსაზღვრა
რეკომენდებულია SDP სიგრძის განსაზღვრით
 იმ ორსულების მონიტორინგის მიზნით, სადაც მაღალია უარყოფითი გამოსავლის
განვითარების რისკი უპირატესობა SDP განსაზღვრას ენიჭება
 SDP ბიოფიზიკური პროფილის ერთ ერთ კომპონენტს წარმოადგენს
 სანაყოფო სითხის მოცულობის შეფასების მიზნით AFI განსაზღვრა ზრდის
ოლიგოჰიდრამნიონის ცრუ დადებითი დიაგნოზის სიხშირეს, აქედან გამომდინარე კი
მატულობს მშობიარობის ინდუქციის და განსაკუთრებით საკეისრო კვეთის სიხშირე,
პერინატალური გამოსავლის გაუმჯობესების გარეშე
 ოლიგოჰიდრამნიონის დიაგნოსტიკური კრიტერიუმები
 ყველაზე ღრმა ვერტიკალური ჯიბის სიგრძე (SDP) <2სმ
 ამნიონური სითხის ინდექსი (AFI) ≤5sm
 სანაყოფო სითხის მოსაზღვრე ან დაბალი ნორმალური მოცულობა:
o AFI >5.0 დან ≤8.0 სმ–მდე
o SDP 2-3 სმ
 გესტაციური ვადის შესაბამისად SDP და AFI ნორმალური მაჩვენებლები მერყეობს
*SDP - სანაყოფე სითხის იმ ყველაზე ღრმა ვერტიკალური ჯიბის სიგრძის
განსაზღვრა სანტიმეტრებში რომელიც პერსისტენტულად არ შეიცავს ჭიპლარის
მარყუჟს ან ნაყოფის კიდურებს
**AFI საშვილოსნოს ოთხივე კვადრანტის სანაყოფო სითხის ვერტიკალური ჯიბის
სიგრძის ჯამი გაზომილი სანტიმეტრებში: AFI შედარებით სტაბილური რჩება
ორსულობის 22დან 39 კვირის ვადამდე
9.5. დიაგნოზის დადასტურების შემდგომი მონიტორინგი
 AFV შემცირება ასოცირებულია არაკეთილსაიმედო პერინატალური გამოსავლის მომატებულ
რისკთან, ამიტომ მცირეწყლიანობის იდენტიფიცირებისთანავე დაუყოვნებლივ უნდა ჩატარდეს
სანაყოფე წყლების ნაადრევი გახევის, ფეტო–პლაცენტარული უკმარისობით განპირობებული
ორსულობის გართულებებისა და თანდაყოლილი მანკების შეფასება
 კლინიკურ პრაქტიკაში AFV ულტრასონოგრაფიული განსაზღვრა უნდა ხდებოდეს ნაყოფის
მდგომარეობის ტესტირების სხვა მეთოდებთან ერთად (მაგ: ბიოფიზიკური პროფილი,
არასტრესული ტესტი, ფეტომეტრია, ნაყოფის ანატომიის შეფასება, ჭიპლარის არტერიის
 დოპლეროგრაფია და სხვ.) რათა ზუსტად შეფასდეს ნაყოფის ჯანმრთელობის მდგომარეობა
 დედის ანამნეზური მონაცემების შეფასება მცირეწყლიანობის დედისმხრივი მიზეზები
გამოვლენის მიზნით
 ფიზიკალური გამოკვლევა
 ნაყოფის მდგომარეობის ტესტირება
 სრულყოფილი ულტრასონოგრაფიული შეფასება
ნაყოფის განვითარების მანკების გამოვლენა
ნაყოფის ბიომეტრია
პლაცენტის მდგომარეობის შეფასება (მაგ: პლაცენტის აცლა)
 არასტრესული ტესტი
 ბიოფიზიკური პროფილი
 ჭიპლარის არტერიის დოპლეროგრაფია
 ნაყოფის განვითარების მანკების იდენტიფიცირების შემთხვევაში გენეტიკური კვლევის შეთავაზება
 სანაყოფო გარსების ნაადრევი გახევის დიაგნოზის არაინვაზიური შეფასება (სარკეებში დათვალიერება,
ნიტრაზინის სინჯი და სხვა)
 ორსულობის I ტრიმესტრში სანაყოფო სითხის შემცირების შემთხვევაში რეკომენდებულია სერიული
ულტრასონოგრაფიული კვლევების ჩატარება
 არაკეთილსაიმედო გამოსავლის მაღალი რისკის დროს ოლიგოჰიდრამნიონის არსებობისას
რეკომენდებულია AFV სერიული ულტრასონოგრაფიული შეფასება და ბიოფიზიკური პროფილის
(არასტრესული ტესტი და SDP) ჩატარება კვირაში 1ჯერ ან 2 ჯერ მშობიარობამდე
 13 გენის ტრისომია და ტრიპლოდია ყველაზე ხშირი ქრომოსომული ანომალიებია, რომელიც
ასოცირებულია ადრეულ მცირეწყლიანობის განვითარებასთან
9.6. სანაყოფო სითხის მოცულობის მატების სტრატეგიები
 არ არსებობს მრავალწყლიანობის ხანგრძლივი დროით მკურნალობის ეფექტური მეთოდი
 სანაყოფო სითხის მოცულობის ხანმოკლე დროით ნორმალიზება შესაძლებელია შეთავაზებულ
იქნას გარკევულ სიტუაციებში, მაგ: როცა საჭიროა ნაყოფის ანატომიის შეფასება ანუ
სამედიცინო ჩვენების არსებობისას.
9.6.1. სანაყოფე სითხის მოცულობის დროებით მატების ტექნოლოგიები
 ამნიოინფუზიია/200მლ ფიზიოლოგიური ხსნარის ტრანსაბდომინალური ამნიოინფუზია
 ჩვენებები: ნაყოფის ანომალიების ვიზუალიზაციის გაუმჯობესების მიზნით; ნაყოფის
თავზე გარეგანი მობრუნების ხელშეწყობის მიზნით
 დედის ჰიდრატაცია ორალური 1–2 ლ სითხით
 სერიული ტრანსაბდომინალური ამნიოინფუზია იდიოპათიური ან ადრეული PPROM – ით
განპირობებული ოლიგოჰიდრამნიონის დროს (კვლევაში მყოფი თერაპიის მეთოდი)

დასკვნა: ოლიგოჰიდრამნიონის მართვა ძირითადად უნდა წარიმართოს თანმხლები მდგომარეობის

გათვალისწინებით და არა მხოლოდ იზოლირებული მცირეწყლიანობის არსებობის გამო

9.7. გამოსავალი/პროგნოზი
შენიშვნა: ფეტალური/ნეონატალური გამოსავალი დამოკიდებულია მცირეწყლიანობის განვითარების
მიზეზზე. გესტაციურ ასაკზე, ხარისხზე, ხანგრძლივობაზე, ნაყოფის რენალური და ექსტრარენალური
განვითარების მანკის ტიპზე (ასეთის არსებობის შემთხვევაში)
9.7.1. ორსულობის I ტრიმესტრის მცირეცწყლიანობა:
 საგანგაშო გართულება
 ორსულობა უმეტესწილად სრულდება სპონტანური აბორტით
9.7.2. ორსულობის II ტრიმესტრის მცირეწყლიანობა:
 პროგნოზი და მართვა დამოკიდებულია მცირეწყლიანობის ეტიოლოგიასა და ხარისხის
სიმძიმეზე
  სანაყოფო სითხის მოსაზღვრე/დაბალი ნორმალური მოცულობის დროს პროგნოზი
კეთილსაიმედოა
 ორსულობის II ტრიმესტრში ანჰიდრამნიონის არსებობამ შესაძლებელია განაპირობოს
ნაყოფის ანატომიური და ფუნქციონალური ანომალიების განვითარება და გახდეს ნაყოფის
ანტენატალური სიკვდილის მიზეზი.
9.7.3. ორსულობის III ტრიმესტრის მცირეწყლიანობა
 ორსულობის III ტრიმესტრში მხოლოდ იზოლირებული ოლიგოჰიდრამნიონის AF <5სმ
არსებობა არ წარმოადგენს ნაყოფის აციდოზის განვითარების მომატებული რისკის
მაჩვენებელს და არ არის ასოცირებული უარყოფით გამოსავალთან
 უარყოფითი პერინატალური გამოსავალი ასოცირებულია ოლიგოჰიდრამნიონით
გამოწვეულ ჭიპლარის კომპრესიის, პლაცენტარული უკმარისობის და მეკონიუმნარევი
სანაყოფე წყლების ასპირაციის განვითარებასთან
9.8. ანტენატალური მეთვალყურეობა
 ოლიგოჰიდრამნიონთან ასოცირებული ორსულობის გართულებების მართვა რეკომენდებულია
შესაბამისი პროტოკოლების მიხედვით (იხ. ნაყოფის ზრდის შეფერხების, პრეეკლამფსიის,
PPROM, პლაცენტის აცლის მართვის პროტოკოლები)
 ორსულობის ადრეულ ტრიმესტრში ახლად დიაგნოსტირებული მცირეწყლიანობის დროს
შესაძლოა სტაციონარული ან ამბულატორიული მეთვალყურეობა და სავარაუდო მიზეზების
დადგენა
 ნაყოფის მდგომარეობის მონიტორინგი:
 სტაციონარულად არასტრესული ტესტი დღეში ერთხელ
 ამბულატორიულად არასტრესული ტესტი და AFI ან ბიოფიზიკური პროფილი კვირაში 1–2 ჯერ
მშობიარობამდე
 იდიოპათიური ოლიგოჰიდრამნიონის დროს ჭიპლარის არტერიის დოპლეროგრაფია
9.9. მშობიარობის ვადა
 იდიოპათიური ოლიგოჰიდრამნიონის დროს უპირატესობა ენიჭება მშობიარობას ორსულობის
37/07 დან 38 6/7 კვირის ვადამდე მოცდით ტაქტიკასათან, შედარებით საშვილოსნოს სიმწიფის
ხარისხის მიუხედავად (Grade 2C)
 იდიოპათიური იზოლირებული ოლიგოჰიდრამნიონის დროს მოცდით ტაქტიკასა და
მშობიარობის ინდუქციას შორის რაიმე განსხვავება დედისა და ნეონატალურ გამოსავალს შორის
არ აღინიშნებოდა
 სხვა შემთხვევაში მშობიარობის ჩვენება ოლიგოჰიდრამნიონის გამომწვევი მიზეზის
შესაბამისია, მაგ: პრეეკლამფსია, PPROM, FGR, ვადაგადაცილება, ნაყოფის თანდაყოლილი
ანომალია და სხვა
 დრომდე მიტანილი ორსულობის დროს დიაგნოსტირებული მცირეწყლიანობის შემთხვევაში
რეკომენდებულია მშობიარობა
 ალტერნატიულ ვარიანტს წარმოადგენს სერიული ტესტირებით (არასტრესული ტესტი,
ბიოფიზიკური პროფილი) ორსულობის პროლონგირება დროული ვადის მიღწევამდე
9.10. ნაყოფის მდგომარეობის ინტრანატალური მონიტორინგი:
 სამშობიარო მიმღებში სანაყოფო სითხის მოცულობის ულტრასონოგრაფიული რაოდენობრივი
შეფასება არ წარმოადგენს ინტრანატალური გართულების განვითარების ზუსტ პრედიქტორს
 სამშობიარო ბლოკში მშობიარობის მიღებისას რეკომენდებულია ნაყოფის გულისცემის
ელექტრონული მონიტორინგის ხანმოკლე დროით წარმოება (20-30 წთ) და ჩანაწერის
ინტერპრეტირების შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღება: გაგრძელდეს ნაყოფის გულისცემის
მუდმივი თუ წყვეტილი მონიტორინგი (იხ. ნაყოფის გულისცემის სიხშირის მონიტორინგის
პროტოკოლი)
 ჩვენების შემთხვევაში რეკომენდებულია საშვილოსნოს შიდა რეანიმაციის ჩატარება, მათ შორის
 ტრანსცერვიკალური ამნიოინფუზიის (Grade A)
9.11.ლიტერატურა
1. Oligohydramnion - Authors: Ron Belosesky, MD Michael G Ross MD, PHD, UpToDate, 2018
2. Assesment of amniotic fluid volume - Authors: Ron Belosesky, MD Michael G Ross MD, PHD, UpToDate,
2018