საყლაპავი

მილი
esophagus

სტუდენტი - ანი პატაშური

ჯგუფი-18
• სიგრძე - 22-28 სმ
• მდებარეობა - კისრის VI და
გულმკერდის X-XI მალებს შორის
• ნაწილები:
1. კისრის - ფარისებრი არტერიებით
2. გულმკერდის - ბრონქული და ნეკნთაშუა
არტერიებით
3. მუცლის - კუჭის მარცხენა არტერიითა და
ელენთის არტერიისგან გამომავალი
ტოტებით

• სფინქტერი
1. ზედა (კრიკოფარინგეალური)
2. ქვედა (კარდიალური)

• შევიწროება
1. კრიკოფარინგეული
2. ბრონქული -ტრაქეის ბიფურკაციის დონეზე
3. დიაფრაგმის ხვრელის არეში -
გულმკერდის XI მალის დონეზე
პირველადი პერისტალტიკური ტალღის სიჩქარე 3-5 სმ/წმ-ია, რომელიც იწყება
ხახის კონსტრიქტორების შეკუმშვით და მიემართება საყლაპავის მთელ სიგრძეზე.
მეორე პერისტალტიკური ტალღა იწყება ბრონქული შევიწროებიდან და ვრცელდება
კუჭამდე.
მესამე ანუ ტერციული ტალღა, რომელიც ზოგიერთი პათოლოგიური პროცესის
დროს წარმოიქმნება აქალაზიის და საყლაპავის სპაზმის სახით გამოვლინდება.
 რენტგენოლოგიური გამოკვლევა
კონტრასტით-დისფაგიისა (ყლაპვის
გაძნელება) და საყლაპავის კედლის
პათოლოგიების გამოსავლენად -
დივერტიკული, პერფორაცია, სიმსივნეები
საყლაპავის გამოკვლევის
მეთოდები
კომპიუტერული ტომოგრაფია
კონტრასტით - სიმსივნური პროცესის
კედელში ჩაზრდის, მეტასტაზირების და
სტადიურობის განსაზღვრისთვის
 ენდოსკოპიური
გამოკვლევა -
ეზოფაგოგასტროდუოდენოსკოპია
ითვლება ბაზისურ
გამოკვლევად, რომელიც
იძლევა პათოლოგიური
პროცესის დადგენის
შესაძლებლობას და
ჰისტოლოგიური კვლევის
ჩატარებით ისაზღვრება
სიმსივნური პროცესის
გენეზი. აგრეთვე,
გამოიყენება ვარიკოზული
სისხლდენის,
პოლიპექტომიის და
საყლაპავში სტენდის
ჩაყენების მიზნით
ენდოსონოგრაფია - ნაჩვენებია სიმსივნური პროცესის
სტადიის განსაზღვრისათვის, სიმსივნური პროცესის
სიღრმისეულად გავრცელების და ლიმფური კვანძების
ინფილტრაციის დასადგენად
ბრონქოსკოპია - ძირითადად საყლაპავის
ბრონქის ბიფურკაციის არეში ჩაზრდის და
მისი ინფილტრაციის შემთხვევაში.
ფუნქციური პათოლოგიის დროს
გამოიყენება:
1. საყლაპავის მანომეტრია
2. გახანგრძლივებული pH -მეტრია
დემესტრის აპარატით
მოტორიკის დარღვევები - კარდიის აქალაზია
(კარდიოსპაზმი)
 საყლაპავი მილის
ნეიროკუნთოვანი ფუნქციის
შეფერხება ცრუ რეგულარული
პროპულსური პერისტალტიკით
და საყლაპავის დისტალური
ნაწილის სფინქტერის მოდუნების
ფუნქციის დარღვევით
 ეტიოლოგია - უცნობია, თუმცა
ვარაუდობენ, რომ გამოწვეულია
ნეიროკუნთოვანი ან ვეგეტატური
ინერვაციის
დარღვევით,აგრეთვე,
ნეიროტოქსიური ვირუსით ან
აუტოიმუნური პროცესით
(ზოსტერის დაავადება)
 კარდიოსპაზმის ფორმები

1. ჰიპერმოტილური
2. ჰიპომოტილური
3. ამოტილური

კლინიკა და სიმპტომები
 პარადოქსული დისფაგია
 რეგურგიტაცია
 ოდინოფაგია
 ტკივილი მკერდის ძვლის უკან
 ცუდი სუნი პირიდან
 რეფლუქსი, რომელიც გამოხატულია გულძმარვით
 პნევმონია
 რენდგენოლოგიური გამოკვლევა ბარიუმის ფაფით.
აღმოჩენილია გიგანტური საყლაპავი (მეგაეზოფაგია) ე.წ. ,,თაგვის
კუდის” ან ,,სტაფილოს წვერის” სიმპტომი
 ენდოსკოპიური გამოკვლევა
საშუალებას იძლევა საყლაპავის
ლორწოვანი გარსის
დათვალიერებისათვის, მისი
მიკროსტრუქტურებისა და
ბიოფსიური მასალის აღებისათვის,
აგრეთვე, წარმოდგენას იძლევა
ბაქტერიულ ფლორაზე და უცხო
სხეულების არსებობაზე

მანომეტრია წარმოდგენას
გვაძლევს სფინქტერის ფუნქციაზე,
ამ დროს გამოხატულია ქვედა
სფინქტერის ტონუსის მომატებას

! მოსვენებით მდგომარეობაში ქვედა

სფინქტერის ტონუსია 18-24 მმ ვ.წყ. სვ.
კარდიოსპაზმის არაქირურგიული მკურნალობა
1. მედიკამენტოზური (ანალგეტიკები ტკივილის
დროს)
2. თერაპია კალციუმის ანტაგონისტებით
(ნიფედიპინი)
3. ბოტულინის ვაქცინაციები ენდოსკოპიით ქვედა
სფინქტერის არეში
4. პნევმატური კარდიოდილატაცია (რეციდივი 15%)
კარდიოსპაზმის ქირურგიული
მკურნალობა

1. ექსტამუკოზური
კარდიომიოტომია
(ჰელერის ოპერაცია)
კომბინაციაში კეთდება
ანტირეფლუქსური
ოპერაცია ნისენ-როზეტის
მეთოდით
2. პერორალური
ენდოსკოპიური
მიოტომია (POEM)
 კარდიოსპაზმის
 გაკიბოების მაღალიგართულებები
რისკი (2-20%)
 პნევმატური დილატაცია შეიძლება გართულდეს პერფორაციით (3%)
 საყლაპავის ფისტულის ჩამოყალიბება (ლორწოვანის დაზიანების
შემთხვევაში)
 პნევმოთორაქსი
 პლევრის ემპიემა (ჩირქის დაგროვება პლევრის ღრუში)
 რეფლუქსეზოფაგიტი
 საყლაპავის
დივერტიკულები
ჭეშმარიტი დივერტიკული ეტიოლოგია ცრუ
ტრაქციული დივერტიკული
პულსური
დივერტიკული დივერტიკული
შეიცავს საყლაპავის რომელიც
მთელ კედელს წარმოდგენილია
(ყველა შრეს). კუნთოვან დეფექტში
განპირობებულია ლორწოვანი გარსის
პერიბრონქული გამობერილობით. იგი
ლიმფური კვანძების საყლაპავის
ანთებითი სფინქტერის მოდუნების
პროცესის დროს უკმარისობის დროს
საყლაპავის საყლაპავში წნევის
კედლის ანთებით მომატებისას
პროცესში ჩართვით ყალიბდება
და მისი დაქაჩვით
დივერტიკულები ლოკალიზაციის
მიხედვით
1. ხახა-საყლაპავის ე.წ. ცენკერის დივერტიკულები
(70%). მიეკუთვდება ცრუ დივერტიკულებს
2. ბიფურკაციული (ეპიბრონქული)
დივერტიკულები (20-25%) მიეკუთვნება ჭეშმარიტ
დივერტიკულებს
3. ეპიფრენალური დივერტიკულები (5-10%)
კარდიის ზემოთ მდებარე, მიეკუთვნება ცრუ
დივერტიკულებს
კლინიკა და სიმპტომები
 ,, გულზე ლუკმის დადგომა”
 ცუდი სუნი პირიდან
 დისფაგია (ყლაპვის გაძნელება)
 ყრუ ტკივილი მკერდის უკან
 საკვების რეგურგიტაცია (განსაკუთრებით ღამით,
რაც ქმნის ასპირაცისს საშიშროებას
(მორეციდივე პნეუმონია)
 სისხლდენა, პერფორაცია (წყლულების გაჩენის ან
სიმსივნური გადაგვარების გამო)
 დივერტიკულების
დიაგნოსტიკა
1. საყლაპავის რენგდენოლოგიური გამოკვლევა
კონტრასტით
2. საყლაპავის ენდოსკოპიური გამოკვლევა (მასში
წყლულების, სიმსივნის და ანთების
დასადგენად)
 დივერტიკულების მკურნალობა
ოპერაციული მკურნალობა ნაჩვენებია გართულებებზე ( საყლაპავის ზეწოლის გამო ,
დაწყლულება, სისხლდენა, პერფორაცია, სიმსივნე)

 პატარა ზომის (<2სმ) დივერტიკული

შეიძლება ჩაბრუნდეს საყლაპავის
სანათურში და გარედან დაედოს
ერთეული კვანძოვანი ნაკერი
 დიდი ზომის დივერტიკულის დროს
კეთდება დივერტიკულექტომია+
საყლაპავის სფინქტერის
ექსტრამუკოზური მიოტომია

დადებითი მხარეა:
 ჩარევის ხანმოკლეობა (< 30წთ)
 ლეტალობა არ აღინიშნება
 კვება პირველი დღიდან
 საყლაპავი მილის კიბო
ეტიოლოგია და რისკ-ფაქტორები
 უხშირესად ლოკალიზებულია გულმკერდის
შევიწროების არეში (შუა მესამედში) და კარდიალურ
ნაწილში • რეფლუქს-ეზოფაგიტი (ბარეტის
 კაცი:ქალი - 7:1
 50-60- წლის ასაკში ეზოფაგიტი - 15%)
• აქალაზიია 2-20%
• მიდრეკილება ალკოჰოლისადმი
(ეზოფაგიტები და ციროზები)
• თამბაქოს მოხმარება
• ტუტეებით დამწვრობის შემდგომი
პერიოდი
• არასრული კვება A,B,C,E
ავიტამინოზი
• პლუმერ ვინსონის სინდრომი
(რიბოფლავინისა და ფოლიუმის
მჟავას უკმარისობა) -
სკლეროდერმიის დროს
• ვირუსიული პაპილომები
 პათოგენეზი და
 ბრტყელუჯრედოვანი კარცინომაკლინიკა
(85%) -
ვითარდება ორგანოს კედელზე ან აზიანებს 1. პროგრესირებადი დისფაგია (90%)
საყლაპავის ღრმა ფენებს 2. წონაში მკვეთრი დაკლება (60%)
 ადენოკარცინომა (5%) - ლორწოვანი 3. რეტროტერნალური ტკივილი (30%)
ჯირკვლების უჯრედებისგან 4. ხმის ჩახლეჩა (7%)
5. ბრონქოპულმონალური ჩივილები - ხველა
(4%)
6. რეგურგიტაცია (30%)

წარმონაქმნის ზრდის ტიპის მიხედვით

• ინფილტრირებული კიბო, რომელიც ხასიათდება
ლორწოვანის გამკვრივებით
• წყლულოვანი კიბო, რომელის ხასითდება
საყლაპავის ხვრელში სიმსივნის ზრდით
• კვანძოვანი კიბო, რომელიც ხასითდება კვანძების
წარმოქმნით და ავსებენ საყლაპავის ხვრელს
 TNM კლასიფიკაცია

I სტადია ხასიათდება წარმონაქმნის გაჩენით

ლორწოვანის ქვედა ფენაში, ამ სტადიაზე
მეტასტაზები არ არის, ლიმფური კვანძებიც არ
არის დაზიანებული;
II სტადიის დროს წარმონაქმნი შეზრდილია
კუნთოვან ფენაში, შესაძლოა დაზიანდეს ის
ლიმფური კვანძები, რომლებიც მდებარეობს
წარმონაქმნთან ახლოს;
III სტადიაზე წარმონაქმნი შეზრდილია
შემაერთებელ გარსში, აზიანებს რამდენიმე
რეგიონალურ ლიმფურ კვანძს, შესაძლოა
წარმოიქმნას ცალკეული მეტასტაზები;
IV სტადიაზე ავთვისებიანი წარმონაქმნი
შეზრდილია მეზობელ ორგანოებში და
წარმოიქმნება მოშორებული მეტასტაზები.

!!! მეტასტაზირდება : კისრის ნაწილში, შუასაყარში, სუბკლავიკულურად, მედიასტინუმში,

პერიგასტრულად, ფაშვის ღეროში, ფილტვში, ღვიძლში
 დიაგნოსტიკ
1.
2.
ა
ანამნეზი და კლინიკური გამოკვლევა
ლაბორატორიული ანალიზები და სიმსივნური მარკერების გამოყენება (SCA, CEA)
3. რენდგენლოგიურად ბარიუმით საყლაპავის გამოკვლევა
4. ენდოსკოპიური გამოკვლევა (ეზოფაგო-გასტრო-დუოდენოსკოპია და საცდელი ბიოფსია სიმსივნის
ჰისტოლოგიური სურათის დასადგენად)
5. გულმკერდისა და მუცლის სპირალური СT
6. პოზიტრონული ემისიული ტომოგრაფია (PET)
ოპერაციული მკურნალობა ნაჩვენებია I-II სტადიის
დროს, როცა არ აღინიშნება შორეული მეტასტაზები.
მკურნალობ
III-IV სტადიისას წინა საოპერაციოდ მიმდინარეობს
რადიოქიმიოთერაპია და ინფიზიური მკურნალობა
ა

• ტოტალური ეზოფაგოექტომიას (ლარინგექტომია) - კისრის ნაწილში განვითარებული სიმსივნისას ,

ამ დროს ხდება დაზიანებლი ნაწილის ჩანაცვლება თავისუფალი წვრილი ნაწლავის მარყუჟის
გამოყენებით, აგრეთვე, კისრის ლიმფური კვანძების ლიმფადენექტომია
• თორაკოტომიიით სიმსივნის რეზექცია (სუბტოტალური ეზოფაგოექტომია) - გულმკერდის ნაწილში
განვითარებული სიმსივნის დროს
• ლაპარატომიული მიდგომით საყლაპავის რეზექცია - დისტალური ნაწილის კიბოს დროს
ბოლო ორისას უხშირესად იყენებენ საყლაპავის პლასტიკას კუჭით ან წვრილი ან მსხვილი ნაწლავის ტრანსპლანტანტს .
აგრეთვე, საჭირო ხდება შუასაყრისა და აბდომინალური ნაწილის ლიმფადენექტომია
მადლობა
ყურადღებისთვის !